Giáo án Ngữ văn 12 tuần 30 bài: Phát biểu tự do

GIÁO ÁN NGỮ VĂN LỚP 12
PHÁT BIỂU TỰ DO
A- MỤC TIÊU BÀI HỌC
- Có những hiểu biết đầu tiên về phát biểu tự do (khái niệm, những điểm giống
nhau và khác nhau so với phát biểu theo chủ đề).
- Nắm được một số nguyên tắc và yêu cầu của phát biểu tự do.
- Bước đầu vận dụng những kiến thức và kĩ năng đó vào công việc phát biểu tự
do về một chủ đề mà các em thấy hứng thú và có mong muốn được trao đổi ý kiến
với người nghe.
B- PHƯƠNG PHÁP VÀ PHƯƠNG TIỆN DẠY HỌC
1. Phương pháp dạy học:
Bài học kết hợp lí thuyết và thực hành. Cần khai thác tính tích cực, chủ động của
học sinh. Có thể cho học sinh thảo luận, gợi cho học sinh tưởng tượng và luyện tập
cách phát biểu tự do.
2. Phương tiện dạy học
SGK, GA, phiếu học tập ...
C- NỘI DUNG, TIẾN TRÌNH LÊN LỚP.
1. KT sự chuẩn bị bài của HS.
2. Bài mới

Hoạt động của thầy và trò

Nội dung cần đạt

Hoạt động 1: Tìm hiểu

I. Tìm hiểu về phát biểu tự do

những tình huống nảy sinh

1. Những trường hợp được coi là phát biểu

phát biểu tự do.
- Hãy tìm một vài ví dụ trong
đời sống quanh mình để

tự do.
+ Trong buổi giao lưu: "chát với 8X" của đài


chứng tỏ rằng: trong thực tế, truyền hình kĩ thuật số, khi được người dẫn
không phải lúc nào con người chương trình gợi ý: "trong chuyến đi châu Âu, kỉ
cũng chỉ phát biểu những ý niệm nào anh nhớ nhất?", một khách mời (nhạc
kiến mà mình đã chuẩn bị kĩ sĩ) đã phát biểu: "Có rất nhiều kỉ niệm đáng nhớ
càng, theo những chủ đề định trong chuyến đi ấy: chụp ảnh lưu niệm với bạn
sắn.

bè; những buổi biểu diễn; gặp gỡ bà con Việt

- HS dựa vào phần gợi ý Kiều;… Nhưng có lẽ kỉ niệm đáng nhớ nhất
trong chuyến đi ấy, vâng, tôi nhớ ra rồi, đó là
trong SGK để tìm ví dụ.
- GV nhận xét và nêu thêm
một số ví dụ khác.

đêm biểu diễn cho bà con Việt kiều ta ở Pa-ri…
". Và cứ thế, vị khách mời đã phát biểu rất say
sưa những cảm nhận của mình về đêm biểu diễn
ấy: nhạc sĩ biểu diễn ra sao, bà con cảm động thế
nào, những người nước ngoài có mặt hôm ấy đã
phát biểu những gì,…

+ Một bạn học sinh khi được cô giáo nêu vấn
đề "Hãy phát biểu những hiểu biết của em về thơ
mới Việt Nam giai đoạn 30- 45" đã giơ tay xin
phát biểu ý kiến: "Thưa cô, em chỉ xin phát biểu
về mảng thơ tình thôi được không ạ". Được sự
đồng ý của cô giáo, bạn học sinh ấy đã phát biểu
một cách say sưa, hào hứng (tuy có phần hơi lan
man) về mảng thơ tình trong phong trào thơ mới:
những nhà thơ có nhiều thơ tình, những bài thơ
tình tiêu biểu, những cảm nhận về thơ tình,…
+ Trong buổi Đại hội chi đoàn, mặc dù không
được phân công tham luận, nhưng ngay sau khi
nghe bạn A phát biểu về phong trào "học tập và
làm theo tấm gương đạo đức Hồ Chí Minh", bạn
B đã xin phát biểu và bạn đóng góp nhiều ý kiến
rất hay, rất bổ ích, thậm chí còn hơn cả bài phát


biểu chuẩn bị sẵn của bạn A.
Trên đây là những ví dụ về phát biểu tự do.
2. Nhu cầu được (hay phải) phát biểu tự do.
- Từ những ví dụ nêu trên,

+ Trong quá trình sống, học tập và làm việc,

anh (chị) hãy trả lời câu hỏi: con người có rất nhiều điều say mê (hay buộc
Vì sao con người luôn có nhu phải tìm hiểu). Tri thức thì vô cùng mà hiểu biết
cầu được (hay phải) phát biểu của mỗi người có hạn, nên chia sẻ và được chia
tự do?
- HS dựa vào ví dụ và tình

sẻ là điều vẫn thường gặp.
+ "Con người là tổng hòa các mối quan hệ xã

huống nêu ra trong SGK để hội". Vì vậy, phát biểu tự do là một nhu cầu
phát biểu.

(muốn người khác nghe mình nói) đồng thời là
một yêu cầu (người khác muốn được nghe mình
nói). Qua phát biểu tự do, con người sẽ hiểu
người, hiểu mình và hiểu đời hơn.
3. Cách phát biểu tự do

- GV nêu câu hỏi trắc

+ Phát biểu tự do là dạng phát biểu trong đó

nghiệm: Làm thế nào để phát người phát biểu trình bày với mọi người về một
biểu tự do thành công? Hãy điều bất chợt nảy sinh do mình thích thú, say mê
chọn trong các phương án sau hoặc do mọi người yêu cầu.
đây những câu trả lời đúng.
(6 phương án SGK)

+ Vì bất ngờ, ngẫu nhiên, ngoài dự tính nên
người phát biểu không thể tức thời xây dựng lời
phát biểu thành một bài hoàn chỉnh có sự chuẩn

- HS dựa vào kinh nghiệm bị công phu.
bản thân và những điều tìm

+ Người phát biểu sẽ không thành công nếu

hiểu trên đây để có những phát biểu về một đề tài mà mình không hiểu biết
lựa chọn thích hợp.

và thích thú. Vì có hiểu biết mới nói đúng, có
thích thú mới nói hay. Nhưng hứng thú không dễ
đến, hiểu biết thì có hạn, càng không thể đến một


cách bất ngờ. Muốn tạo hứng thú và có vốn hiểu
biết, không có cách gì hơn là say mê học tập, tìm
hiểu, sống nhiệt tình và say mê với cuộc đời.
+ Phát biểu dù là tự do cũng phải có người nghe.
Phát biểu chỉ thực sự thành công khi thực sự
hướng tới người nghe. Người phát biểu phải
chọn đề tài phù hợp, có cách nói phù hợp với
người nghe. Trong quá trình phát biểu cần quan
sát nét mặt, cử chỉ,… của người nghe để có sự
điều chỉnh kịp thời. Thành công của phát biểu tự
do chỉ thực sự có được khi hứng thú của người
nói bắt gặp và cộng hưởng với hứng thú của
người nghe. Dĩ nhiên, không người nghe nào
hứng thú với những gì đã làm họ nhàm chán trừ
khi điều không mới được phát biểu bằng cách
nói mới.
Như vậy, trong tất cả các phương án trên, chỉ
có phương án (d) là không lựa chọn còn lại đều
là những cách khiến phát biểu tự do thành công.
Lưu ý: đọc kĩ phần ghi nhớ.

Hoạt động 2: Luyện tập

II. LUYỆN TẬP

1- GV có thể đưa mục (4)

1. Luyện tập tình huống phát biểu tự do

trong SGK vào phần luyện (mục 4- SGK)
tập để khắc sâu những điều
cần ghi nhớ ở mục (3).

Bước 1: Chọn chủ đề cụ thể.
Bước 2: Kiểm tra nhanh xem vì sao mình chọn

- Trên cơ sở mục (3), HS cụ chủ đề ấy (tâm đắc? được nhiều người tán thành?
thể hóa những điều đặt ra ở chủ đề mới mẻ?... hay là tất cả những lí do đó?).
mục (4).

Bước 3: Phác nhanh trong óc những ý chính


của lời phát biểu và sắp xếp chúng theo thứ tự
hợp lí.
Bước 4: Nghĩ cách thu hút sự chú ý của người
nghe (nhấn mạnh những chỗ có ý nghĩa quan
trọng; đưa ra những thông tin mới, bất ngờ, có
sức gây ấn tượng; lồng nội dung phát biểu vào
những câu chuyện kể lí thú, hấp dẫn; tìm cách
diễn đạt dễ tiếp nhận và trong hoàn cảnh thích

hợp có thêm sự gợi cảm hay hài hước; thể iện sự
hào hứng của bản thân qua ánh mắt, giọng nói,
điệu bộ; tạo cảm giác gần gũi, có sự giao lưu
giữa người nói và người nghe).
2. GV hướng dẫn HS thực

2. Phần luyện tập trong SGK

hiện các bài luyện tập trong

Bài tập 1.

SGK.

+ Tiếp tục sưu tầm những lời phát biểu tự do
đặc sắc
Bài tập 2.
+ Ghi lại lời phát biểu tự do về một cuốn sách
đang được giới trẻ quan tâm, yêu thích và phân
tích:
- Đó đã thật sự là phát biểu tự do hay vẫn là
phát biểu theo chủ đề định sẵn?
- So với những yêu cầu đặt ra cho những ý
kiến phát biểu tự do thì lời phát biểu của bản
thân có những ưu điểm và hạn chế gì?
Lưu ý: cần bán sát khái niệm, những yêu cầu
và cách phát biểu tự do để phân tích.

3. GV có thể chọn một chủ đề

3. Thực hành phát biểu tự do


bất ngờ và khuyến khích
những học sinh có hứng thú

Có thể chọn một trong các đề tài sau:

và hiểu biết thực hành- cả lớp

+ Dòng nhạc nào đang được giới trẻ ưa thích?

nghe và nhận xét, góp ý.

+ Quan niệm thế nào về "văn hóa game"?
+ Tình yêu tuổi học đường- nên hay không
nên?
+ Chương trình truyền hình mà bạn yêu thích?
v. v…
Củng cố:
Nhắc lại những điều cần ghi nhớ.
Rút kinh nghiệm:
…………………………………………………………………………………………
…………………………………………………………………………………………
…………………………………………………………………………………………
…………………………………………………………………………………………
…………………………………………………………………………………………