Giáo án Ngữ văn 12 tuần 30 bài: Phát biểu tự do

GIÁO ÁN NGỮ VĂN LỚP 12
PHÁT BIỂU TỰ DO
A- MỤC TIÊU BÀI HỌC
- Có những hiểu biết đầu tiên về phát biểu tự do (khái niệm, những điểm giống
nhau và khác nhau so với phát biểu theo chủ đề).
- Nắm được một số nguyên tắc và yêu cầu của phát biểu tự do.
- Bước đầu vận dụng những kiến thức và kĩ năng đó vào công việc phát biểu tự do
về một chủ đề mà các em thấy hứng thú và có mong muốn được trao đổi ý kiến với
người nghe.
B- PHƯƠNG PHÁP VÀ PHƯƠNG TIỆN DẠY HỌC
1. Phương pháp dạy học:
Bài học kết hợp lí thuyết và thực hành. Cần khai thác tính tích cực, chủ động của
học sinh. Có thể cho học sinh thảo luận, gợi cho học sinh tưởng tượng và luyện tập
cách phát biểu tự do.
2. Phương tiện dạy học
SGK, GA, phiếu học tập ...
C- NỘI DUNG, TIẾN TRÌNH LÊN LỚP
Hoạt động của thầy và trò

Nội dung cần đạt

Hoạt động 1: Tìm hiểu những

I. Tìm hiểu về phát biểu tự do

tình huống nảy sinh phát biểu

1. Những trường hợp được coi là phát biểu tự do.

tự do.
1- GV nêu yêu cầu:

+ Trong buổi giao lưu: "chát với 8X" của đài truyền
hình kĩ thuật số, khi được người dẫn chương trình gợi ý:


Hãy tìm một vài ví dụ ở đời "trong chuyến đi châu Âu, kỉ niệm nào anh nhớ nhất?",
sống quanh mình để chứng tỏ một khách mời (nhạc sĩ) đã phát biểu: "Có rất nhiều kỉ
rằng: trong thực tế, không phải niệm đáng nhớ trong chuyến đi ấy: chụp ảnh lưu niệm
lúc nào con người cũng chỉ phát với bạn bè; những buổi biểu diễn; gặp gỡ bà con Việt
biểu những ý kiến mà mình đã Kiều;… Nhưng có lẽ kỉ niệm đáng nhớ nhất trong chuyến
chuẩn bị kĩ càng, theo những đi ấy, vâng, tôi nhớ ra rồi, đó là đêm biểu diễn cho bà con
chủ đề định sắn.

Việt kiều ta ở Pa-ri… ". Và cứ thế, vị khách mời đã phát

- HS dựa vào phần gợi ý trong biểu rất say sưa những cảm nhận của mình về đêm biểu
diễn ấy: nhạc sĩ biểu diễn ra sao, bà con cảm động thế
SGK để tìm ví dụ.
- GV nhận xét và nêu thêm một
số ví dụ khác.

nào, những người nước ngoài có mặt hôm ấy đã phát biểu
những gì,…
+ Một bạn học sinh khi được cô giáo nêu vấn đề: "Hãy
phát biểu những hiểu biết của em về thơ mới Việt Nam
giai đoạn 30- 45" đã giơ tay xin ý kiến: "Thưa cô, em chỉ
xin phát biểu về mảng thơ tình thôi được không ạ". Được
sự đồng ý của cô giáo, bạn học sinh ấy đã phát biểu một
cách say sưa, hào hứng (tuy có phần hơi lan man) về
mảng thơ tình trong phong trào thơ mới: những nhà thơ

có nhiều thơ tình, những bài thơ tình tiêu biểu, những
cảm nhận về thơ tình,…
+ Trong buổi Đại hội chi đoàn, mặc dù không được
phân công tham luận nhưng ngay sau khi nghe bạn A
phát biểu về phong trào "học tập và làm theo tấm gương
đạo đức Hồ Chí Minh", bạn B đã xin phát biểu và bạn
đóng góp nhiều ý kiến rất hay, rất bổ ích, thậm chí còn
hơn cả bài phát biểu chuẩn bị sẵn của bạn A.


Trên đây là những ví dụ về phát biểu tự do.
2- GV nêu vấn đề:

2. Nhu cầu được (hay phải) phát biểu tự do.

Từ những ví dụ nêu trên, anh

+ Trong quá trình sống, học tập và làm việc, con người

(chị) hãy trả lời câu hỏi: Vì sao có rất nhiều điều say mê (hay buộc phải tìm hiểu). Tri
con người luôn có nhu cầu thức thì vô cùng mà hiểu biết của mỗi người có hạn nên
được (hay phải) phát biểu tự chia sẻ và được chia sẻ là điều vẫn thường gặp.
do?

+ "Con người là tổng hòa các mối quan hệ xã hội". Vì

- HS dựa vào ví dụ và tình vậy, phát biểu tự do là một nhu cầu (muốn người khác
huống nêu ra trong SGK để nghe mình nói) đồng thời là một yêu cầu (người khác
phát biểu.

muốn được nghe mình nói). Qua phát biểu tự do, con
người sẽ hiểu người, hiểu mình và hiểu đời hơn.

3- GV nêu câu hỏi trắc nghiệm:

3. Cách phát biểu tự do

Làm thế nào để phát biểu tự do

+ Phát biểu tự do là dạng phát biểu trong đó người phát

thành công?

biểu trình bày với mọi người về một điều bất chợt nảy

a) Không được phát biểu về sinh do mình thích thú, say mê hoặc do mọi người yêu
những gì mình không hiểu biết cầu.
và thích thú.

+ Vì bất ngờ, ngẫu nhiên, ngoài dự tính nên người phát

b) Phải bám chắc chủ đề, không biểu không thể tức thời xây dựng lời phát biểu thành một
bài hoàn chỉnh có sự chuẩn bị công phu.
để bị xa đề hoặc lạc đề.
c) Phải tự rèn luyện để có thể

+ Người phát biểu sẽ không thành công nếu phát biểu

nhanh chónh tìm ý và sắp xếp về một đề tài mà mình không hiểu biết và thích thú. Vì có
hiểu biết mới nói đúng, có thích thú mới nói hay. Nhưng

ý.
d) Nên xây dựng lời phát biểu
thành một bài hoàn chỉnh.

hứng thú không dễ đến, hiểu biết thì có hạn, càng không
thể đến một cách bất ngờ. Muốn tạo hứng thú và có vốn
hiểu biết, không có cách gì hơn là say mê học tập, tìm


e) Chỉ nên tập trung vào những hiểu, sống nhiệt tình và say mê với cuộc đời.
nội dung có khả năng làm cho + Phát biểu dù là tự do cũng phải có người nghe. Phát
người nghe cảm thấy mới mẻ biểu chỉ thực sự thành công khi thực sự hướng tới người
và thú vị.

nghe. Người phát biểu phải chọn đề tài phù hợp, có cách

g) Luôn luôn quan sát nét mặt, nói phù hợp với người nghe. Trong quá trình phát biểu
cử chỉ của người nghe để có sự cần quan sát nét mặt, cử chỉ,… của người nghe để có sự
điều chỉnh kịp thời.

điều chỉnh kịp thời. Thành công của phát biểu tự do chỉ

- HS dựa vào kinh nghiệm bản thực sự có được khi hứng thú của người nói bắt gặp và
thân và những điều tìm hiểu cộng hưởng với hứng thú của người nghe. Dĩ nhiên,
trên đây để có những lựa chọn không người nghe nào hứng thú với những gì đã làm họ
nhàm chán trừ khi điều không mới được phát biểu bằng
thích hợp.
cách nói mới.
Như vậy, trong tất cả các phương án trên, chỉ có
phương án (d) là không lựa chọn còn lại đều là những

cách khiến phát biểu tự do thành công.
Lưu ý: đọc kĩ phần ghi nhớ.
Hoạt động 2: Luyện tập

II. Luyện tập

1- GV có thể đưa mục (4) trong

1. Luyện tập tình huống phát biểu tự do (mục 4-

SGK vào phần luyện tập để SGK)
khắc sâu những điều cần ghi
nhớ ở mục (3).

Bước 1: Chọn chủ đề cụ thể.
Bước 2: Kiểm tra nhanh xem vì sao mình chọn chủ đề

- Trên cơ sở mục (3), HS cụ thể ấy (tâm đắc? được nhiều người tán thành? chủ đề mới
hóa những điều đặt ra ở mục mẻ?... hay là tất cả những lí do đó?).
(4).

Bước 3: Phác nhanh trong óc những ý chính của lời


phát biểu và sắp xếp chúng theo thứ tự hợp lí.
Bước 4: Nghĩ cách thu hút sự chú ý của người nghe
(nhấn mạnh những chỗ có ý nghĩa quan trọng; đưa ra
những thông tin mới, bất ngờ, có sức gây ấn tượng; lồng
nội dung phát biểu vào những câu chuyện kể lí thú, hấp
dẫn; tìm cách diễn đạt dễ tiếp nhận và trong hoàn cảnh

thích hợp có thêm sự gợi cảm hay hài hước; thể iện sự
hào hứng của bản thân qua ánh mắt, giọng nói, điệu bộ;
tạo cảm giác gần gũi, có sự giao lưu giữa người nói và
người nghe).
2. GV hướng dẫn HS thực hiện

2. Phần luyện tập trong SGK

các bài luyện tập trong SGK.

+ Tiếp tục sưu tầm những lời phát biểu tự do đặc sắc
(Bài tập 1).
+ Ghi lại lời phát biểu tự do về một cuốn sách đang
được giới trẻ quan tâm, yêu thích và phân tích:
- Đó đã thật sự là phát biểu tự do hay vẫn là phát biểu
theo chủ đề định sẵn?
- So với những yêu cầu đặt ra cho những ý kiến phát
biểu tự do thì lời phát biểu của bản thân có những ưu
điểm và hạn chế gì?
Lưu ý: cần bán sát khái niệm, những yêu cầu và cách
phát biểu tự do để phân tích.

3. GV có thể chọn một chủ đề

3. Thực hành phát biểu tự do

bất ngờ và khuyến khích những

Có thể chọn một trong các đề tài sau:

học sinh có hứng thú và hiểu


biết thực hành- cả lớp nghe và

+ Dòng nhạc nào đang được giới trẻ ưa thích?

nhận xét, góp ý.

+ Quan niệm thế nào về "văn hóa game"?
+ Tình yêu tuổi học đường- nên hay không nên?
+ Chương trình truyền hình mà bạn yêu thích?
v. v…