Giáo án Ngữ văn 12 tuần 30 bài: Phát biểu tự do

GIÁO ÁN NGỮ VĂN LỚP 12
PHÁT BIỂU TỰ DO
I.MỤC TIÊU :
1 Kiến thức: - Hiểu các yêu cầu của hình thức phát biểu tự do
- Bước đầu biết cách phát biểu tự do về một lĩnh vực quen thuộc
2. Kĩ năng: Rèn kĩ năng giao tiếp, tư duy sáng tạo, ra quyết định
3. Thái độ: - Biết hứng thú và có mong muốn được trao đổi ý kiến với người nghe về một chủ
đề
II. TRỌNG TÂM:
1. Kiến thức: Khái quát về phát biểu tự do
- Những yêu cầu của phát biểu tự do
2. Kĩ năng: Phản xạ nhanh, linh hoạt trước các tình huống giao tiếp; biết tìm nội dung và cách
phát biểu thích hợp, có khả năng đem lại cho người nghe những điều đúng đắn, mới mẻ và bổ
ích.
III. CHUẨN BỊ :
1. GV: Giáo án, SGK,SGV, hướng dẫn chuẩn kiến thức kĩ năng
2. HS: Đọc sgk và nắm nội dung cơ bản, định hướng tìm hiểu các câu hỏi theo các câu
hỏi của giáo viên.
IV. TIẾN TRÌNH DẠY HỌC:
1. Ổn định lớp:
kiểm tra sĩ số:
12A2

12B4

2. Kiểm tra bài cũ : Trình bày cách diễn đạt trong văn nghị luận?( Về từ ngữ, kiểu câu, giọng
điệu)?
3. Bài mới:
Vào bài: Trong thực tế, không phải lúc nào con người cũng chỉ phát biểu những ý mà mình đã
chuẩn bị kĩ càng, theo những chủ đề định sẵn. Có rất nhiều tình huống buộc người ta phát biểu
tự do. Không có thời gian chuẩn bị, không có điều kiện cân nhắc, lựa chọn, gọt giũa. Vậy phải

GVBM: Nguyễn Mộng Duyên


làm thế nào để những lời phát biểu tự do đạt hiệu quả? Bài học hôm nay sẽ phần nào giúp chúng
ta điều đó.
HOẠT ĐỘNG CỦA GV & HS
NỘI DUNG CẦN ĐẠT
Hoạt động 1: Hướng dẫn học 1. Những trường hợp nào được coi là phát biểu tự do?
sinh tìm những tình huống nảy -Trong buổi giao lưu: "chát với 8X" của đài truyền hình kĩ
sinh phát biểu tự do.

thuật số, khi được người dẫn chương trình gợi ý: "Trong

Giáo viên nêu yêu cầu:

chuyến đi châu Âu, kỉ niệm nào anh nhớ nhất?", một khách

-Hãy tìm một vài ví dụ ở đời mời (nhạc sĩ) đã phát biểu: "có rất nhiều kỉ niệm đáng nhớ
sống quanh mình để chứng tỏ trong chuyến đi ấy: chụp ảnh lưu niệm với bạn bè, những
rằng: trong thực tế, không phải buổi biểu diễn, gặp gỡ bà con Việt Kiều. Nhưng có lẽ kỉ
lúc nào con người cũng chỉ phát niệm đáng nới nhất trong chuyến đi ấy, vâng, tôi nhớ ra rồi,
biểu những ý kiến mà mình đã đó là đêm diễn cho bà con Việt Kiều ta ở Pari". Và cứ thế,
chuẩn bị kĩ càng, theo những vị khách mời đã phát biểu rất say sưa những cảm nhận của
chủ đề định sẵn.

mình về đêm biểu diễn ấy: nhạc sĩ biểu diễn ra sao, bà con
cảm động thế nào, những người nước ngoài có mặt hôm ấy

Học sinh dựa vào phần gợi ý đã phát biểu những gì.

Sgk để tìm ví dụ.

-Một bạn học sinh khi được cô giáo nêu vấn đề: "Hãy phát

Giáo viên nhận xét và nêu thêm biểu những hiểu biết của em về thơ mới Việt Nam giai đoạn
một số ví dụ khác.

30-45" đã giơ tay xin ý kiến: "Thưa cô, em chỉ xin phát biểu
về mảng thơ tình thôi được không ạ". Được sự đồng ý của
cô giáo, bạn học sinh ấy đã phát biểu một cách say sưa, hào
hứng (tuy có phần hơi lan man) về mảng thơ tình trong
phong trào thơ mới: những nhà thơ có nhiều thơ tình, những
bài thơ tình tiêu biểu, những cảm nhận về thơ tình
-Trong buổi Đại hội chi đoàn, mặc dù không được phân
công tham luận nhưng ngay sau khi bạn A phát biểu về
phong trào "học tập và làm theo tấm gương đạo đức Hồ Chí
Minh", bạn B phát biểu và đóng góp ý kiến rất hay, rất bổ
ích, thậm chí còn hơn cả bài phát biểu chuẩn bị sẵn của bạn

GVBM: Nguyễn Mộng Duyên


A.
Trên đây là những ví dụ về phát biểu tự do.
2. Nhu cầu phát biểu tự do của con người.
-Trong quá trình sống, học tập và làm việc, con người có rất
nhiều điều say mê (hay buộc phải tìm hiểu). Tri thức là vô
cùng mà hiểu biết của mỗi người có hạn nên chia sẻ và
được chia sẻ là điều vẫn thường gặp.
-"Con người là tổng hoà các mối quan hệ xã hội". Vì vậy,

phát biểu tự do là một nhu cầu (muốn người khác nghe
mình nói) đồng thời là một yêu cầu (người khác muốn được
Hoạt động 2: Tìm hiểu nhu cầu nghe mình nói). Qua phát biểu tự do, con người sẽ hiểu
phát biểu tự do của con người.

người, hiểu mình và hiểu đời hơn.

Giáo viên nêu vấn đề:

3. Cách phát biểu tự do:

-Từ những ví dụ nêu trên, anh Phát biểu tự do là dạng phát biểu trình bày với mọi người
(chị) hãy trả lời câu hỏi: Vì sao về một điều bất chợt nảy sinh do mình thích thú, say mê
con người luôn có nhu cầu được hoặc do mọi người yêu cầu.
(hay phải) phát biểu tự do?

-Vì bất ngờ, ngẫu nhiên, ngoài dự tính nên người phát biểu
không thể tức thời xây dựng lời phát biểu thành một bài

Học sinh dựa vào ví dụ và tình hoàn chỉnh có sự chuẩn bị công phu.
huống trong Sgk để phát biểu.

-Người phát biểu sẽ không thành công nếu phát biểu về một

-Hoạt động 3: Tìm hiểu cách đề tài mà mình không hiểu biết hoặc thích thú. Vì có hiểu
phát biểu tự do.

biết mới nói đúng, có thích thì mới nói hay. Nhưng hứng

-Làm thế nào để phát biểu tự do thú không dễ đến, hiểu biết thì có hạn, càng không thể đến

thành công?

một cách bất ngờ. Muốn tạo hứng thú và có vốn hiểu biết,

a. Không đước phát biểu về không có cách gì hơn là say mê học tập, tìm hiểu, sống
những điều mình không hiểu nhiệt tình và say mê với cuộc đời.
biết và thích thú.

-Phát biểu dù là tự do cũng phải có người nghe. Phát biểu

b. Phải bám chắc chủ đề, không chỉ thực sự thành công khi thực sự hướng tới người nghe.
để bị xa đề hoặc lạc đề.

Người phát biểu phải chọn đề tài phù hợp, có cách nói phù

c. Phải tự rèn luyện để có thể hợp với người nghe. Trong quá trình phát biểu cần quan sát

GVBM: Nguyễn Mộng Duyên


nhanh chóng tìm ý và sắp xếp ý. nét mặt, cử chỉ của người nghe để có sự điều chỉnh kịp thời.
d. Nên xây dựng lời phát biểu Thành công của phát biểu tự do chỉ thực sự có đưqợc khi
thành một bài hoàn chỉnh.

hứng thú của người nói bắt gặp và cộng hưởng với sự hứng

e. Chỉ nên tập trung vào những thú của người nghe. Dĩ nhiên, không người nghe nào hứng
nội dung có khả năng làm cho thú với những gì đã làm cho họ nhàm chán trừ khi điều
người nghe cảm thấy mới mẻ và không mới được phát biểu bằng một cách nói mới.
thú vị.

Như vậy, trong tất cả các phương án trên, chỉ có phương án

g. Luôn luôn quan sát nét mặt, (d) là không lựa chọn, còn lại đều là những cách khiến phát
cử chỉ của người nghe để có sự biểu tự do thành công.
điều chỉnh kịp thời.

*Lưu ý: đọc kĩ phần ghi nhớ.

Học sinh dựa vào kinh nghiệm 4. Luyện tập.
bản thân và những điều tìm a. Luyện tập tình huống phát biểu tự do.
hiểu trên đây để có những lựa Bước 1: Chọn chủ đề cụ thể.
chọn thích hợp.

Bước 2: Kiểm tra nhanh xem vì sao mình chọn chủ đề ấy

-Hoạt động 4: Luyện tập.

(tâm đắc? được nhiều người tán thành? chủ đề mới
mẻ?...hay là tất cả những lí do đó?).

Giáo viên có thể đưa mục 4 Bước 3: Phác nhanh trong óc những ý chính của lời phát
trong Sgk vào phần luyện tập để biểu và sắp chúng theo thứ tự hợp lí.
khắc sâu nhữg điều cần ghi nhớ Bước 4: nghĩ cách thu hút sự chủ ý của người nghe (nhấn
ở mục 3.

mạnh những chỗ có ý nghĩa quan trọng; đưa ra những thông

Trên cơ sở mục 3, học sinh cụ tin mới, bất ngờ, có sức gây ấn tượng; lồng những nội dung
thể hoá những điều đặt ra ở phát biểu vào những câu chuyện lí thú, hấp dẫn; tìm cách

mục 4.

diễn đạt dễ tiếp nhận và trong hoàn cảnh thích hợp có thêm
sự gợi cảm hay hài hước; thể hiện sự hào hứng của bản thân
qua ánh mắt, giọng nói, điệu bộ; tạo cảm giác gần gũi, có sự
giao lưu giữa người nói và người nghe).
b. Phần luyện tập trong Sgk.
-Tiếp tục sưu tầm những bài phát biểu tự do đặc sắc (Bài
tập 1).
-Ghi lại lời phát biểu tự do về một cuốn sách đang được

GVBM: Nguyễn Mộng Duyên


giới trẻ quan tâm, yêu thích và phân tích:
+Đó đã thật sự là phát biểu tự do hay vẫn là phát biểu theo
chủ đề định sẵn?
Giáo viên hướng dẫn học sinh +So với những yêu cầu đặt ra cho những ý kiến phát biểu tự
thực hiện các bài luyện tập do thì lời phát biểu của bản thân có ưu điểm và hạn chê gì?
trong Sgk.

*Lưu ý: cần bám sát khái niệm, những yêu cầu và cách phát

Giáo viên có thể chọn một chủ biểu tự do để phân tích.
đề bất ngờ và khuyến khích c. Thực hành phát biểu tự do.
những học sinh có hứng thú và Có thể chọn mọt trong các đề tài sau:
hiểu biết thực hành-cả lớp nghe -Dòng nhạc nào đang được giới trẻ ưa thích?
và nhận xét, góp ý.

-Quan niệm thế nào về "văn hoá game"?

-Tìn yêu tuổi học đường-nên hay không nên?
-Chương trình truyền hình mà bạn yêu thích?

4. Củng cố, luyện tập:* Để phát biểu tự do thành công? Người phát biểu phải chọn đề tài phù
hợp, có cách nói phù hợp với người nghe. Trong quá trình phát biểu cần quan sát nét mặt, cử chỉ
của người nghe để có sự điều chỉnh kịp thời. Thành công của phát biểu tự do chỉ thực sự có
được khi hứng thú của người nói bắt gặp và cộng hưởng với sự hứng thú của người nghe.
5. Hướng dẫn tự học:
- Đối với bài học ở tiết này: Để phát biểu tự do thành công?
- Đối với bài học ở tiết học tiếp theo:
Chuẩn bị bài: Chuẩn bị bài: Phong cách ngôn ngữ hành chính
Đọc và trả lời câu hỏi SGK
Tự chọn: Ông già và biển cả
Phần nổi, phần chìm trong đoạn trích?
Oân kiến thức:Về các nhân vật trong truyện ngắn Chiếc thuyền ngoài xa của Nguyễn Minh
Châu.
V. Rút kinh nghiệm:

GVBM: Nguyễn Mộng Duyên