Giáo án Ngữ văn 12 tuần 30 bài: Phát biểu tự do

Tiết thứ: 90

GIÁO ÁN NGỮ VĂN LỚP 12
Tên bài: PHÁT BIỂU TỰ DO

A- Môc tiªu bµi häc
- Có những hiểu biết đầu tiên về phát biểu tự do (khái niệm, những điểm
giống nhau và khác nhau so với phát biểu theo chủ đề).
- Nắm được một số nguyên tắc và yêu cầu của phát biểu tự do.
- Bước đầu vận dụng những kiến thức và kĩ năng đó vào công việc phát biểu
tự do về một chủ đề mà các em thấy hứng thú và có mong muốn được trao đổi ý
kiến với người nghe.
B- PHƯƠNG PHÁP VÀ PHƯƠNG TIỆN DẠY HỌC
1. Phương pháp dạy học:
Bài học kết hợp lí thuyết và thực hành. Cần khai thác tính tích cực, chủ động của
học sinh. Có thể cho học sinh thảo luận, gợi cho học sinh tưởng tượng và luyện tập
cách phát biểu tự do.
2. Phương tiện dạy học
SGK, GA, phiếu học tập ...
C- NỘI DUNG, TIẾN TRÌNH LÊN LỚP

Hoạt động của thầy và trò
Hoạt động 1: Tìm hiểu
những tình huống nảy sinh

Nội dung cần đạt
I. Tìm hiểu về phát biểu tự do


phát biểu tự do.
1- GV nêu yêu cầu:

Hãy tìm một vài ví dụ ở đời

1. Những trường hợp được coi là phát biểu
tự do.
+ Trong buổi giao lưu: "chát với 8X" của đài

sống quanh mình để chứng tỏ truyền hình kĩ thuật số, khi được người dẫn
rằng: trong thực tế, không chương trình gợi ý: "trong chuyến đi châu Âu, kỉ
phải lúc nào con người cũng niệm nào anh nhớ nhất?", một khách mời (nhạc
chỉ phát biểu những ý kiến sĩ) đã phát biểu: "Có rất nhiều kỉ niệm đáng nhớ
mà mình đã chuẩn bị kĩ càng, trong chuyến đi ấy: chụp ảnh lưu niệm với bạn
bè; những buổi biểu diễn; gặp gỡ bà con Việt
theo những chủ đề định sắn.
- HS dựa vào phần gợi ý
trong SGK để tìm ví dụ.

Kiều;… Nhưng có lẽ kỉ niệm đáng nhớ nhất
trong chuyến đi ấy, vâng, tôi nhớ ra rồi, đó là
đêm biểu diễn cho bà con Việt kiều ta ở Pa-ri…

- GV nhận xét và nêu thêm ". Và cứ thế, vị khách mời đã phát biểu rất say
một số ví dụ khác.
sưa những cảm nhận của mình về đêm biểu diễn
ấy: nhạc sĩ biểu diễn ra sao, bà con cảm động thế
nào, những người nước ngoài có mặt hôm ấy đã
phát biểu những gì,…
+ Một bạn học sinh khi được cô giáo nêu vấn
đề: "Hãy phát biểu những hiểu biết của em về
thơ mới Việt Nam giai đoạn 30- 45" đã giơ tay
xin ý kiến: "Thưa cô, em chỉ xin phát biểu về

mảng thơ tình thôi được không ạ". Được sự đồng
ý của cô giáo, bạn học sinh ấy đã phát biểu một
cách say sưa, hào hứng (tuy có phần hơi lan
man) về mảng thơ tình trong phong trào thơ mới:
những nhà thơ có nhiều thơ tình, những bài thơ


tình tiêu biểu, những cảm nhận về thơ tình,…
+ Trong buổi Đại hội chi đoàn, mặc dù không
được phân công tham luận nhưng ngay sau khi
nghe bạn A phát biểu về phong trào "học tập và
làm theo tấm gương đạo đức Hồ Chí Minh", bạn
B đã xin phát biểu và bạn đóng góp nhiều ý kiến
rất hay, rất bổ ích, thậm chí còn hơn cả bài phát
biểu chuẩn bị sẵn của bạn A.
Trên đây là những ví dụ về phát biểu tự do.
2- GV nêu vấn đề:

2. Nhu cầu được (hay phải) phát biểu tự do.

Từ những ví dụ nêu trên, anh

+ Trong quá trình sống, học tập và làm việc,

(chị) hãy trả lời câu hỏi: Vì con người có rất nhiều điều say mê (hay buộc
sao con người luôn có nhu phải tìm hiểu). Tri thức thì vô cùng mà hiểu biết
cầu được (hay phải) phát biểu của mỗi người có hạn nên chia sẻ và được chia
tự do?
- HS dựa vào ví dụ và tình

sẻ là điều vẫn thường gặp.
+ "Con người là tổng hòa các mối quan hệ xã

huống nêu ra trong SGK để hội". Vì vậy, phát biểu tự do là một nhu cầu
phát biểu.

(muốn người khác nghe mình nói) đồng thời là
một yêu cầu (người khác muốn được nghe mình
nói). Qua phát biểu tự do, con người sẽ hiểu
người, hiểu mình và hiểu đời hơn.

3- GV nêu câu hỏi trắc

3. Cách phát biểu tự do

nghiệm:

+ Phát biểu tự do là dạng phát biểu trong đó

Làm thế nào để phát biểu tự người phát biểu trình bày với mọi người về một
do thành công?

điều bất chợt nảy sinh do mình thích thú, say mê


a) Không được phát biểu về hoặc do mọi người yêu cầu.
những gì mình không hiểu
biết và thích thú.

+ Vì bất ngờ, ngẫu nhiên, ngoài dự tính nên

người phát biểu không thể tức thời xây dựng lời

b) Phải bám chắc chủ đề, phát biểu thành một bài hoàn chỉnh có sự chuẩn
không để bị xa đề hoặc lạc bị công phu.
đề.

+ Người phát biểu sẽ không thành công nếu

c) Phải tự rèn luyện để có thể phát biểu về một đề tài mà mình không hiểu biết
nhanh chónh tìm ý và sắp xếp và thích thú. Vì có hiểu biết mới nói đúng, có
ý.

thích thú mới nói hay. Nhưng hứng thú không dễ

d) Nên xây dựng lời phát biểu đến, hiểu biết thì có hạn, càng không thể đến một
cách bất ngờ. Muốn tạo hứng thú và có vốn hiểu
thành một bài hoàn chỉnh.
e) Chỉ nên tập trung vào
những nội dung có khả năng

biết, không có cách gì hơn là say mê học tập, tìm
hiểu, sống nhiệt tình và say mê với cuộc đời.

làm cho người nghe cảm thấy + Phát biểu dù là tự do cũng phải có người nghe.
Phát biểu chỉ thực sự thành công khi thực sự
mới mẻ và thú vị.
g) Luôn luôn quan sát nét
mặt, cử chỉ của người nghe
để có sự điều chỉnh kịp thời.

hướng tới người nghe. Người phát biểu phải
chọn đề tài phù hợp, có cách nói phù hợp với
người nghe. Trong quá trình phát biểu cần quan
sát nét mặt, cử chỉ,… của người nghe để có sự

- HS dựa vào kinh nghiệm điều chỉnh kịp thời. Thành công của phát biểu tự
bản thân và những điều tìm do chỉ thực sự có được khi hứng thú của người
hiểu trên đây để có những nói bắt gặp và cộng hưởng với hứng thú của
lựa chọn thích hợp.
người nghe. Dĩ nhiên, không người nghe nào
hứng thú với những gì đã làm họ nhàm chán trừ
khi điều không mới được phát biểu bằng cách
nói mới.


Như vậy, trong tất cả các phương án trên, chỉ
có phương án (d) là không lựa chọn còn lại đều
là những cách khiến phát biểu tự do thành công.
Lưu ý: đọc kĩ phần ghi nhớ.
Hoạt động 2: Luyện tập

II. LUYỆN TẬP

1- GV có thể đưa mục (4)

1. Luyện tập tình huống phát biểu tự do

trong SGK vào phần luyện (mục 4- SGK)
tập để khắc sâu những điều
cần ghi nhớ ở mục (3).

Bước 1: Chọn chủ đề cụ thể.
Bước 2: Kiểm tra nhanh xem vì sao mình chọn

- Trên cơ sở mục (3), HS cụ chủ đề ấy (tâm đắc? được nhiều người tán thành?
thể hóa những điều đặt ra ở chủ đề mới mẻ?... hay là tất cả những lí do đó?).
mục (4).

Bước 3: Phác nhanh trong óc những ý chính
của lời phát biểu và sắp xếp chúng theo thứ tự
hợp lí.
Bước 4: Nghĩ cách thu hút sự chú ý của người
nghe (nhấn mạnh những chỗ có ý nghĩa quan
trọng; đưa ra những thông tin mới, bất ngờ, có
sức gây ấn tượng; lồng nội dung phát biểu vào
những câu chuyện kể lí thú, hấp dẫn; tìm cách
diễn đạt dễ tiếp nhận và trong hoàn cảnh thích
hợp có thêm sự gợi cảm hay hài hước; thể iện sự
hào hứng của bản thân qua ánh mắt, giọng nói,
điệu bộ; tạo cảm giác gần gũi, có sự giao lưu
giữa người nói và người nghe).

2. GV hướng dẫn HS thực

2. Phần luyện tập trong SGK


hiện các bài luyện tập trong
SGK.

+ Tiếp tục sưu tầm những lời phát biểu tự do
đặc sắc (Bài tập 1).
+ Ghi lại lời phát biểu tự do về một cuốn sách
đang được giới trẻ quan tâm, yêu thích và phân
tích:
- Đó đã thật sự là phát biểu tự do hay vẫn là
phát biểu theo chủ đề định sẵn?
- So với những yêu cầu đặt ra cho những ý
kiến phát biểu tự do thì lời phát biểu của bản
thân có những ưu điểm và hạn chế gì?
Lưu ý: cần bán sát khái niệm, những yêu cầu
và cách phát biểu tự do để phân tích.

3. GV có thể chọn một chủ đề

3. Thực hành phát biểu tự do

bất ngờ và khuyến khích

Có thể chọn một trong các đề tài sau:

những học sinh có hứng thú
và hiểu biết thực hành- cả lớp
nghe và nhận xét, góp ý.

+ Dòng nhạc nào đang được giới trẻ ưa thích?
+ Quan niệm thế nào về "văn hóa game"?
+ Tình yêu tuổi học đường- nên hay không
nên?
+ Chương trình truyền hình mà bạn yêu thích?

v. v…