Nhạc sĩ Nguyễn Xuân Khoát

NHẠC SĨ NGUYễN XUÂN KHOÁT
Họ và tên: Nguyễn Xuân Khoát
Ngày sinh: 11/02/1910
Năm mất: 1994
Quê quán: Hà Nội
Khen thưởng: Giải thưởng HCM về VHNT
Dòng nhạc: giao hưởng thính phòng, cách mạng
Ông sinh ngày 11/02/1910, quê ở Hà Nội, mất năm 1964.
Ngay từ thuở thiếu thời, Nguyễn Xuân Khoát đã có khả năng về âm nhạc. Năm 1927 đến
1930, ông theo học tại Viễn Ŀông nhạc viện Pháp mở tại Hà Nội. Ông là người sử dụng
thành thạo các loại nhạc cụ như piano, violon, contrebasse. Những năm tiếp theo, Nguyễn
Xuân Khoát lao vào nghiên cứu âm nhạc dân tộc. Năm 1938, ông viết bài hát Bình minh.
Có thể coi đây như dấu son đánh dấu sự phát triển của tân nhạc Việt Nam.
Năm 1939, ông có bài Con cò đi ăn đêm, năm 1949 ông viết ca khúc Thằng Bờm. Năm
1942, ông tham gia nhóm Xuân thu nhã tập và năm này ông viết bài Màu thời gian (thơ
Đoàn Phú Tứ).
Sau cách mạng tháng Tám, ông là thành viên của Hội khuyến nhạc ở Hà Nội và là linh hồn
của một số bản nhạc.
Năm 1946, Nguyễn Xuân Khoát viết bài Tiếng chuông nhà thờ. Năm 1948 có bài Uất hận,
Hát mừng bộ đội chiến thắng . Năm 1954, khi hoà bình được lập lại ở miỿn Bắc, ông có
ngay bài Quanh Hồ Gươm, rồi Ta đã lớn. Tiếp đó, năm 1958 là bài Hò kiến thiết . Thời kỳ
kháng chiến chống Mỹ, ông viết nhiều bài hát mang tính động viên , thúc dục thanh niên
lên đường ra tiền tuyến. Ŀiển hình cho những ca khúc đó là: Tay súng sẵn sàng, tay búa
vững vàng; Theo lời Bác gọi ( thơ Lê Kỳ Văn , 1967)....
Đề tài cho thiếu nhi cũng được ông quan tâm. Tính dí dõm, hài hước vui tươi mang đậm
màu sắc dân gian được ông đưa vào các ca khúc: Con voi ( 1939), Con có mày đi ăn đêm,
Thằng Bờm, ông Giẳng ông Giăng, Một bài Ŀồng ca(1981).
Lĩnh vực khí nhạc là sở trưởng của Nguyễn Xuân Khoát. những tác phẩm của ông
thường mang tính khúc triết như: Trống tràng thành viết cho piano dựa trên đề tài
Chinh phụ ngâm, Ông Gióng, Sơn Tinh - Thuỷ Tinh cho hoà tấu, Tiếng pháo giao
thừa, Cúc - Trúc - Tùng - Mai cho bộ gõ dân tộc...

Nguyễn Xuân Khoát là nhạc sĩ có lòng bền bỉ, kiên trì giữ gìn bản sắc dân tộc trong âm
nhạc. Ngoài sáng tác, ông còn có nhiều bài tiểu luận, nhiều bài viết đăng trên các báo và tạp
chí với những chuyên khảo về: ca trù, tuồng, chèo truyền thống. Ông xứng đáng là cánh
chim đầu đàn của lịch sử tân nhạc Việt Nam.
Nguyễn Xuân Khoát đã cho xuất bản nhiều tuyển tập ca khúc, nhiều sách chuyên khảo và
Album video về tác giả.
Năm 1996, ông được truy tặng Giải thưởng Hồ Chí Minh về Văn học Nghệ thuật cho các
tác phẩm: Tiếng chuông nhà thờ, Ta đã lớn, Ông Gióng, Sơn Tinh - Thủy Tinh.