Giải Phẫu Tình Dục và Sinh Lý Của Nam Giới
George D. Zgourides, Bác Sĩ.
Christie S. Zgourides, Thạc Sĩ.
Dịch viên: Nguyễn Hồng Trang
Mục đích của chương này là cung cấp một số thông tin cơ bản về cấu tạo và hoạt động của
các cơ quan sinh dục nam, cũng như cơ hội suy ngẫm về những vấn đề khác nhau có liên
quan.
CÁC CẤU TRÚC SINH DỤC BÊN NGOÀI CỦA NAMGIỚI
Các cấu trúc sinh dục bên ngoài của nam giới bao gồm hai cấu trúc chính, đó là dương vật
và bìu dái.
Dương vật
Dương vật là cơ quan của nam giới thuộc bộ phận bài tiết và sinh dục. Chức năng của nó
là chuyển nước tiểu và tinh dịch từ niệu đạo ra ngoài cơ thể. Là phần nhô ra của thành dưới
bụng, dương vật bao gồm đầu, thân, và gốc. Sự cương cứng là quá trình mà dương vật dài
ra và trở nên cứng. Sự xuất tinh là quá trình mà tinh dịch bắn ra khỏi dương vật. Sự xuất
tinh thường xuất hiện khi dương vật dựng lên, và việc đi tiểu xảy ra khi dương vật mềm,
không cương.
Kích cỡ và hình dáng của dương vật giữa những người đàn ông khác nhau là khác nhau.
Chiều dài trung bình của dương vật khi mềm là từ 3 đến 4 in xơ; chiều dài trung bình của
dương vật khi cương lên là từ 5 đến 7 in xơ. Nhiều người đàn ông và phụ nữ cho rằng
chiều dài của dương vật đóng một phần rất quan trọng trong sinh hoạt tình dục. Dương vật
"lớn hơn luôn luôn tốt hơn", cách nghĩ như vậy đã gây nên những lo lắng không cần thiết
đối với một số nam giới. Kích thước của một dương vật khi cương cứng nhìn chung không
quan trọng cả về mặt thể chất hay tâm lý khi nó dùng để kích thích cơ quan sinh dục của
phụ nữ trong quá trình quan hệ tình dục. Kích cỡ của dương vật không có vài trò gì trong
dục tình cũng như cường độ của sự cực khoái.
Các cấu trúc bên ngoài của dương vật. Các cấu trúc bên ngoài của dương vật bao gồm
đầu, thân và gốc. Đầu (glans hay head) là một phần mềm, nhạy cảm nằm cuối dương vật,
là cửa mở của niệu đạo. Lỗ niệu đạo (urethral orifice hay meatus) nằm ở giữa đỉnh đầu
của dương vật. Phần da gần đầu dương vật nhất là bao quy đầu (foreskin, hay prepuce).
Ở nam giới không cắt bao quy đầu, thì da quy đầu chính là chính là phần vỏ bọc bên ngoài
mỏng của da, che phủ gần như hoàn toàn đầu dương vật. Ở nam giới đã cắt bao quy đầu
thì da quy đầu đã được bỏ đi nhờ việc phẫu thuật, đầu dương vật lộ ra ngoài.
Mặc dù toàn bộ dương vật là phần rất nhạy cảm với việc đụng chạm, nhưng đầu của dương
vật là nơi tập trung nhiều dây thần kinh và là vùng nhạy cảm nhất, tương đương với âm vật
của phụ nữ. Có hai phần thuộc đầu dương vật đặc biệt nhạy cảm khi sờ vào đó là vòng
tròn ở đầu (coronal ridge, hay corona) nó nằm ở nơi nối giữa thân và đầu dương vật, và
hãm (frenulum), nằm ở mặt dưới của vòng tròn đầu dương vật.
Thân của dương vật là phần lớn nhất của nó. Thân dương vật được tạo thành từ ba hình trụ
của mô cương cứng, mà mô này chứa đầy máu khi dương vật cương lên. Bao quanh thân
dương vật là phần da lỏng lẻo giúp cho dương vật to lên.
Gốc dương vật nối thân dương vật và mặt dưới của bụng. Phía trên gốc dương vật là các
hình trụ cương lên ở trong dương vật, hẹp dần để tạo thành crura (những đầu nhỏ, dạng
thức số ít là crus) gắn với xương mu.
Sự cắt bao quy đầu. Khi sinh ra, bao quy đầu còn nguyên cà nó bao phủ gần hết đầu của
dương vật. Cắt bao quy đầu là phẫu thuật loại bỏ phần vỏ bọc bên ngoài mỏng của da.
Tại sao lại phải cắt bao quy đầu? Có nhiều lý do khiến cho nam giới đi cắt bao quy đầu. Từ
nhiều thế kỷ trước và ở các xã hội khác nhau, các nghi lễ tôn giáo và/hay nghi lễ chuyển
giao bao gồm việc cắt bao quy đầu. Nghi thức này hiện vẫn còn tồn tại ở nhiều nơi trên thế
giới (ví dụ như ở những người theo Đạo Hồi và đạo Do Thái)
Ở nhiều nước Phương Tây, việc cắt bao quy đầu ở trẻ em mới sinh ra đã trở thành một việc
làm thường lệ. Ngày nay, khoảng 60% nam giới ở Mỹ đã cắt bao quy đầu, một số người
cắt vì lý do tôn giáo, nhưng phần lớn họ cắt vì lý do vệ sinh. Nhiều chuyên gia về chăm sóc
sức khỏe tin rằng cắt da quy đầu giúp bảo vệ chống lại sự lây nhiễm và thậm chí cả bệnh
ung thư dương vật, vì cắt bao quy đầu khiến cho việc vệ sinh sạch sẽ bộ phận sinh dục của
nam giới, đặc biệt là vùng xung quanh và vùng dưới bao quy đầu trở nên dễ dàng hơn, sạch
không có bựa sinh dục. Họ cũng tin rằng cắt bao quy đầu có thể ngăn chặn sự lây truyền vi
khuẩn từ âm đạo của bạn tình, làm giảm nguy cơ ung thư cổ tử cung và tử cung của bạn
gái.
Có một điều kiện thường đòi hỏi phải cắt bao quy đầu, đó là một số nam giới bị hẹp bao
quy đầu, da quy đầu quá khít đến nỗi khi cương cứng gây đau đớn. Nói chung, cắt bao quy
đầu sẽ loại bỏ được vấn đề này. Ngoài chứng hẹp bao quy đầu ra, không có lý do nào có cơ
sở vững chắc về mặt sức khỏe để phải cắt bao quy đầu? Theo như Hiệp hội Nhi khoa Mỹ,
việc cắt bao quy đầu vừa có lợi về mặt y tế nhưng cũng vừa có các nguy cơ tiềm năng. Tuy
nhiên, theo phong trào chống lại việc cắt bao quy đầu đang phát triển mạnh thì rủi ro của
việc làm này lớn hơn nhiều lần lợi ích của nó. Các rủi ro ở đây bao gồm các tai nạn gây
thương tật cho dương vật khi tiến hành cắt, nhiễm trùng và thậm chí tê liệt với các kích
thích tình dục. Những người chống lại hành động này một mặt phản đối việc các bao quy
đầu vì các lý do tôn giáo hay mỹ học, mặt khác phản đối cả các lý do được cho là có liên
quan đến sức khỏe.
Suy nghĩ Cá nhân
Thử tưởng tượng vào một lúc nào đó bạn rất tự hào được làm cha mẹ của một bé trai.
Bác sỹ của bạn tiến lại gần và hỏi bạn xem bạn có muốn cắt bao quy đầu của em bé
mới sinh không. Bạn sẽ trả lời như thế nào? Và tại sao?
Các cấu trúc Bên trong của Dương vật. Đầu và thân của dương vật gồm có ba cột hay ba
hình trụ của mô cương cứng. Hai hình trụ lớn hơn được gọi là cavernous bodies (thân
khoang). Hình trụ nhỏ hơn mà niệu đạo đi qua được gọi là spongy body (thân xốp). Thân
hang và thân xốp kéo dài chiều dài của thân dương vật, và đỉnh của thân xốp tạo thành đầu
dương vật. Tất cả ba trục này chứa các khoang mạch - những ổ nhỏ, trông giống như bọt
biển, chúng chứa đầy máu và khiến cho dương vật trở nên cứng hơn. Thân xốp là phần nhô
cao nhất của các hình trụ khi dương vật cương cứng.
Trong suốt quá trình hưng phấn tình dục, các xung lực từ hệ thống thần kinh làm tăng
lượng máu chảy đến thân hang và thân xốp bằng cách báo hiệu cho các mạch máu trong
dương vật giãn ra. Khi dương vật chứa đầy máu, các tĩnh mạch khiến máu di chuyển ra
ngoài khỏi dương vật siết lại khiến cho lượng máu giữ lại trong dương vật nhiều hơn lượng
máu đi ra. Điều này khiến cho dương vật cương cứng. Khi các xung thân kinh giảm đi,
lượng máu đi ra và vào dương vật trở lại bình thường, và dương vật quay trở lại trạng thái
mềm của nó. Điều này hoàn toàn đối lập lại với những chuyện hoang đường, sự cương
cứng của dương vật không liên quan gì đến bất kỳ một loại xương thuộc dương vật nào,
cho dù có một từ phổ biến được dùng để chỉ sự cương cứng đó là "cái xương".
Sự cương cứng không phải là một hiện tượng hoặc được cả hoặc mất hết (hoặc cương hoàn
toàn, hoặc mềm oặt). Dương vật có thể mềm, cương lên một phần, hoặc cương cứng hoàn
toàn. Mức độ cương cứng là khác nhau tuỳ thuộc vào sự hưng phấn và kích thích cũng như
bất kỳ nhân tố nào khác chẳng hạn như sức khỏe chung, tuổi tác, thuốc uống, lượng rượu,
bệnh tiểu đường, suy nhược thần kinh thể tim mạch, sự lo lắng, bệnh trầm cảm. Đàn ông
có thể trải nghiệm các mức độ khác nhau của sự cương cứng trong suốt thời gian sinh hoạt
tình dục. Tuy nhiên, dương vật của người đàn ông trở nên dài và cương cứng nhất vào lúc
trước khi xuất tinh.
Góc và độ cong của một dương vật cương cứng hoàn toàn là khác nhau giữa những người
đàn ông khác nhau - từ hướng thẳng lên phía mặt người đó cho đến hướng ra ngoài thân
thể, hoặc hướng sang bên phải, hoặc hướng sang bên trái. Góc này có thể thay đổi trong
cuộc đởi của một người đàn ông.
Cương cứng không đơn thuần là một hiện tượng sinh lý mà nó còn liên quan tới cả các yếu
tố tâm lý và xã hội. Nói chung, khi một kích thích tình dục trong môi trường khơi gợi
những suy nghĩ và nhận thức liên quan đến tình dục, bộ não và hệ thống thần kinh ra tin
hiệu cho dương vật cương cứng. Vuốt ve và nắn bóp dương vật sẽ kích thích thêm trung
ương thần kinh ở tủy sống, duy trì sự cương cứng và làm tăng các cảm giác, suy nghĩ liên
quan đến tình dục. Hành vi của nam giới cũng có thể ảnh hưởng đến kích thích tình dục,
tăng thêm sự vuốt ve và những suy nghĩ tình dục. Chừng nào các kích thích tình dục còn,
chu kỳ này còn tiếp tục. Khi kích thích tình dục mất đi - hay khi sự sợ hãi hoặc các nhân tố
cản trở khác xuất hiện - chu kỳ này dừng lại và cơ thể người đàn ông quay trở lại trạng thái
hết hưng phấn.
CÁC CẤU TRÚC SINH DỤC BÊN TRONG CỦA NAMGIỚI
Các cấu trúc sinh dục bên trong của nam giới bao gồm tinh hoàn, ống dẫn tinh, túi tinh
vàtuyến tiền liệt.
Tinh hoàn
Tinh hoàn (testicles, hay testes (dạng thức số ít là testis), là tuyến sinh dục của nam giới,
sản xuất ra tinh trùng và hooc môn testosterone. Ở nam giới trưởng thành, mỗi một tinh
hoàn có hình ovan, có đường kính 1 in xơ và dài khoảng 2 in xơ. Trong mỗi tinh hoàn là
các thùy chứa tiểu quản sinh tinh và tế bào khe (tế bào Leydig).
Cho đến tận tháng thứ 7 phát triển của thai nhi, tinh hoàn vẫn nằm trong khoang mạc bụng.
Ở nửa cuối tháng thứ 7, chúng mới xuống bìu dái. Tình trạng tinh hoàn ẩn
(Cryptorchidism) là việc tinh hoàn không xuống được bìu dái. Tình trạng này xuất hiện ở
khoảng 30% trẻ đẻ non và 3% trẻ đẻ đủ tháng. Trong nhiều trường hợp, tinh hoàn tự động
xuống bìu dái ở năm đầu tiên sau khi sinh. Còn không, các bác sỹ sẽ phải phẫu thuật hay
tiêm kích thích tố màng đệm (chorionic gonadotropin) (HCG) để chữa trị chứng này.
Tinh trùng và việc Sản xuất hooc môn Testosterone. Tinh trùng (Sperm, hay
spermatozoa) là các tế bào sinh dục nam. Một tinh trùng trưởng thành bao gồm đầu, thân
và đuôi. Trong đầu tinh trùng là các vật chất di truyền và một cực đầu (acrosome), mà cực
này giải phóng enzim nhằm giúp tinh trùng thâm nhập vào trứng của phụ nữ. Trong thân
của tinh trùng là mitochondria, nó sản xuất ra năng lượng mà đuôi tinh trùng cần để đẩy
tinh trùng bơi đến chỗ trứng.
Sự tạo tinh trùng-việc sản xuất ra tinh trùng- xảy ra trong tiểu quản sinh tinh của tinh
hoàn. Có khoảng 1.000 các ống nhỏ xoắn này nằm trong mỗi tinh hoàn. Tế bào Sertoli ở
trong các tiểu quản sinh tinh phân tiết mà chất này nuôi dưỡng sự phát triển của tinh trùng.
Một nam giới khỏe mạnh sản xuất khoảng 300 triệu tinh trùng mỗi ngày. Sự tạo tinh trùng
bắt đầu ở tuổi dậy thì và tiếp diễn cho đến khi chết, tuy nhiên tuổi càng cao quá trình sản
xuất ra tinh trùng càng giảm.
Sự tạo tinh trùng đòi hỏi một môi trường ổn định khoảng 3
0
C (5,5
0
F) thấp hơn thân nhiệt
bình thường của một người. Nhiệt độ bên trong bìu dái luôn ổn định vì có sự co giãn của
cơ bìu. Khi nhiệt độ bên ngoài tăng lên và tinh hoàn ấm lên, cơ bìu giãn ra, và tinh hoàn
chuyển ra xa cơ thể (làm lạnh chúng). Tương tự như vậy, khi nhiệt độ bên ngoài giảm, cơ
bìu co lại, tinh hoàn chuyển đến gần cơ thể hơn (làm ấm chúng).
Tinh trùng rời khỏi tiểu quản sinh tinh đến mào tinh hoàn, một cấu trúc xoắn ruột gà nằm
dọc mặt sau của mỗi tinh hoàn. Tinh trùng hoàn toàn trưởng thành có thể được cất trữ đến
6 tuần trong mào tinh hoàn. Sau đó, nếu không được xuất tinh, chúng sẽ phân hủy và được
cơ thể hấp thu.
Tế bào khe (Tế bào Leydig) (Interstitial Cells of Leydig), các tế bào này nằm giữa các
tiểu quản sinh tinh, chúng chịu trách nhiệm trong việc sản xuất và tiết ra hooc môn
testosterone. Hooc môn nam này dễ dàng chuyển vào máu, nhờ sự gần gũi của các tế bào
này với mạch máu ở tinh hoàn.
Ống dẫn tinh
Tinh trùng được chứa trong mào tinh hoàn cuối cùng cũng di chuyển đến ống dẫn tinh
(vas deferens, hay seminal duct) - một ống nhỏ nằm trong thừng tinh, mà thừng tinh này
đưa tinh trùng đến niệu đạo. Ở đáy bàng quang, ống dẫn tinh nối với ống của túi tinh tạo
thành ống phóng tinh dịch. Hai ống phóng tinh mở thống với niệu đạo bên trong tuyến
tiền liệt. Khi cương cứng, các cơ thắt đóng lối dẫn vào bàng quang, ngăn không cho tinh
trùng vào bàng quang và nước tiểu vào niệu đạo trong quá trình xuất tinh.
Các tuyến Sinh dục phụ
Các tuyến sinh dục phụ tiết ra những chất lòng, cùng với tinh trùng, tạo thành tinh dịch
(semen, hay seminal fluid) - một loại chất lỏng dính, sền sệt trông giống sữa. Chất lỏng từ
các tuyến này nuôi dưỡng tinh trùng, hoạt hóa khả năng di động của tinh trùng (khả năng
di chuyển tự do), và trung hòa môi trường axít ở niệu đạo nam giới và âm đạo nữ giới (môi
trường axít làm chết tinh trùng).
Khối lượng trung bình của tinh dịch bắn ra là từ 2,5 đến 5 ml (0,5 đến 1 thìa cà phê). Tinh
trùng chiếm khoảng 1% tống khối lượng của tinh dịch, số lượng trung bình của tinh trùng
bắn ra là khỏang 50 triệu đến 500 triệu con trên một ml. Do đó, một lần xuất tinh có thể có
đến 500 triệu con tinh trùng. Một người đàn ông được xem là có khả năng sinh sản (có khả
năng thụ tinh trứng của một người phụ nữ), thì tinh dịch của ạnh ta phải chứa ít nhất 20
triệu con tinh trùng trên một ml.
Túi tinh. Một cặp túi tinh là các cấu trúc hình túi, chúng nằm sau và ở dưới đáy bàng
quang. Chúng tiết ra một chất lỏng làm trung hòa axít, giàu fructuza giúp tinh trùng khi
chúng di chuyển. Chất tiết ra này chiếm khoảng 60% khối lượng tinh dịch.
Tuyến tiền liệt. Trong ống phóng tinh dịch có tinh trùng và chất lỏng từ túi tinh trộn lẫn
với chất lỏng tiết ra từ tuyến tiền liệt - một tuyến đơn, có hình cái bánh rán, có kích cỡ
bằng hạt dẻ nằm dưới bàng quang. Chất lỏng do tuyến tiền liệt tiết ra chiếm khoảng 30%
khối lượng tinh dịch, chất lỏng này cũng làm tăng khả năng di chuyển của tinh trùng, trung
hòa axít ở niệu đạo và âm đạo.
Ở trẻ em, tuyến tiền liệt nhỏ, nhưng nó đạt đến kích thước tối đa khi ở tuổi thanh niên. Nó
có thể bắt đầu phát triển lại sau 50 tuổi, và ở một số trường hợp nó có thể ép niệu đạo
khiến cho việc thoát nước tiểu trở nên khó khăn hoặc không thể thực hiện được. Cách chữa
trị tuyến tiền liệt phình to là cắt tuyến tiền liệt (prostatectomy), một thủ thuật liên quan đến
việc phẫu thuật cắt bỏ một phần hay toàn phần tiền liệt tuyến. Một cách chữa trị khác, đặc
biệt sử dụng cho những trường hợp phình tuyến tiền liệt không nghiêm trọng là cắt qua
niệu đạo (transurethral resection), một thủ thuật liên quan đến việc phẫu thuật cắt bỏ các
phần mô tuyến tiền liệt qua niệu đạo.