Nghiên cứu việc sử dụng thông tin kế toán phục vụ ra quyết định tại công ty cổ phần may trường giang

BỘ GIÁO DỤC VÀ ĐÀO TẠO
ĐẠI HỌC ĐÀ NẴNG

TRẦN THỊ PHƯỚC THỊNH

NGHIÊN CỨU VIỆC SỬ DỤNG THÔNG TIN
KẾ TOÁN PHỤC VỤ RA QUYẾT ĐỊNH
TẠI CÔNG TY CỔ PHẦN MAY TRƯỜNG GIANG

Chuyên ngành: Kế toán
Mã số:

60.34.30

LUẬN VĂN THẠC SĨ QUẢN TRỊ KINH DOANH

Người hướng dẫn khoa học: PGS.TS. Trần Đình Khôi Nguyên

Đà Nẵng - Năm 2014


LỜI CAM ĐOAN
Tôi cam đoan đây là công trình nghiên cứu của riêng tôi.
Các số liệu, kết quả nêu trong luận văn là trung thực và chưa từng được
ai công bố trong bất kỳ công trình nào khác.

Tác giả luận văn

Trần Thị Phước Thịnh

MỤC LỤC
MỞ ĐẦU ...............................................................................................................1
1. Tính cấp thiết của đề tài.............................................................................1
2. Mục tiêu nghiên cứu ..................................................................................2
3. Đối tượng và phạm vi nghiên cứu .............................................................3
4. Phương pháp nghiên cứu ...........................................................................3
6. Tổng quan tài liệu nghiên cứu ...................................................................4
CHƯƠNG 1. CƠ SỞ LÝ LUẬN VỀ THÔNG TIN KẾ TOÁN PHỤC VỤ
RA QUYẾT ĐỊNH TRONG DOANH NGHIỆP...............................................9
1.1. KHÁI QUÁT VỀ QUYẾT ĐỊNH QUẢN TRỊ TRONG DOANH NGHIỆP.9
1.1.1. Khái niệm quyết định quản trị .............................................................9
1.1.2. Đặc điểm của quyết định quản trị trong doanh nghiệp........................9
1.1.3. Trình tự ra quyết định quản trị trong doanh nghiệp ..........................11
1.2. VAI TRÒ CỦA THÔNG TIN KẾ TOÁN ĐỐI VỚI QUÁ TRÌNH RA
QUYẾT ĐỊNH .....................................................................................................14
1.2.1. Khái niệm thông tin kế toán...............................................................14
1.2.2. Chức năng, vai trò của thông tin kế toán đối với quyết định quản trị
trong doanh nghiệp ......................................................................................14
1.3. THÔNG TIN KẾ TOÁN – CƠ SỞ CHO VIỆC RA CÁC QUYẾT ĐỊNH
QUẢN TRỊ TRONG DOANH NGHIỆP.............................................................16
1.3.1. Mối quan hệ giữa thông tin kế toán với các quyết định quản trị
trong doanh nghiệp ......................................................................................16
1.3.2. Các loại thông tin kế toán phục vụ ra quyết định trong doanh
nghiệp...........................................................................................................18
1.3.3. Các kỹ thuật xử lý thông tin kế toán phục vụ ra quyết định trong
doanh nghiệp................................................................................................20
1.3.4. Một số trường hợp ra quyết định dựa vào thông tin kế toán .............29
KẾT LUẬN CHƯƠNG 1.....................................................................................40

CHƯƠNG 2. THỰC TRẠNG SỬ DỤNG THÔNG TIN KẾ TOÁN PHỤC
VỤ RA QUYẾT ĐỊNH TẠI CÔNG TY CỔ PHẦN MAY TRƯỜNG
GIANG ................................................................................................................41
2.1. KHÁI QUÁT CHUNG VỀ CÔNG TY CỔ PHẦN MAY TRƯỜNG
GIANG .................................................................................................................41
2.1.1. Quá trình hình thành và phát triển của Công ty cổ phần may
Trường Giang...............................................................................................41
2.1.2. Đặc điểm hoạt động sản xuất kinh doanh tại Công ty cổ phần may
Trường Giang...............................................................................................42
2.1.3. Cơ cấu tổ chức bộ máy quản lý của Công ty cổ phần may Trường
Giang............................................................................................................43
2.1.4. Đặc điểm tổ chức công tác kế toán của Công ty cổ phần may
Trường Giang...............................................................................................47
2.2. THỰC TRẠNG SỬ DỤNG THÔNG TIN KẾ TOÁN PHỤC VỤ RA
QUYẾT ĐỊNH TẠI CÔNG TY CỔ PHẦN MAY TRƯỜNG GIANG ..............50
2.2.1. Vị trí của thông tin kế toán phục vụ cho việc ra quyết định quản trị
tại Công ty cổ phần may Trường Giang ......................................................50
2.2.2. Minh họa một số tình huống ra quyết định dựa trên thông tin kế
toán tại Công ty cổ phần may Trường Giang ..............................................55
2.2.3. Đánh giá công tác sử dụng thông tin kế toán phục vụ ra quyết định
tại Công ty cổ phần may Trường Giang ......................................................82
KẾT LUẬN CHƯƠNG 2.....................................................................................86
CHƯƠNG 3. GIẢI PHÁP HOÀN THIỆN SỬ DỤNG THÔNG TIN KẾ
TOÁN PHỤC VỤ RA QUYẾT ĐỊNH TẠI CÔNG TY CỔ PHẦN MAY
TRƯỜNG GIANG .............................................................................................87
3.1. SỰ CẦN THIẾT PHẢI TỔ CHỨC THÔNG TIN KẾ TOÁN PHỤC VỤ
RA QUYẾT ĐỊNH TẠI CÔNG TY CỔ PHẦN MAY TRƯỜNG GIANG .......87


3.2. HOÀN THIỆN SỬ DỤNG THÔNG TIN KẾ TOÁN PHỤC VỤ RA

QUYẾT ĐịNH TẠI CÔNG TY CỔ PHẦN MAY TRƯỜNG GIANG ..............88
3.2.1. Giải pháp hoàn thiện công tác xử lý và cung cấp thông tin kế toán..88
3.2.2. Vận dụng các kỹ thuật để sử dụng thông tin kế toán phục vụ ra
quyết định ....................................................................................................95
KẾT LUẬN CHƯƠNG 3.................................................................................117
KẾT LUẬN .......................................................................................................118
DANH MỤC TÀI LIỆU THAM KHẢO
QUYẾT ĐỊNH GIAO ĐỀ TÀI LUẬN VĂN THẠC SĨ (BẢN SAO)
PHỤ LỤC.


DANH MỤC CÁC TỪ VIẾT TẮT
Từ viết tắt

Nội dung

BHXH, BHYT, BHTN, KPCĐ

Bảo hiểm xã hội, bảo hiểm y tế, bảo
hiểm thất nghiệp, kinh phí công đoàn

CCDC

Công cụ dụng cụ

CNTT

Công nhân trực tiếp

CPBH & QLDN

Chi phí bán hàng và quản lý doanh
nghiệp

CPNCTT

Chi phí nhân công trực tiếp

CPNVLTT

Chi phí nguyên vật liệu trực tiếp

CPSXC

Chi phí sản xuất chung

DN

Doanh nghiệp

HĐGTGT

Hóa đơn giá trị gia tăng

KD

Kinh doanh

KH

Khách hàng

LNST

Lợi nhuận sau thuế

LNTT

Lợi nhuận trước thuế

NVL

Nguyên vật liệu

QĐ

Quyết định

QLDN

Thu nhập khác

SP

Sản phẩm

SX

Sản xuất

SXKD

Sản xuất kinh doanh

TBCN

Tư bản chủ nghĩa

TNDN

Thu nhập doanh nghiệp

TNHH

Trách nhiệm hữu hạn

TSCĐ

Tài sản cố định

UBND

Ủy ban nhân dân

XHCN

Xã hội chủ nghĩa


DANH MỤC CÁC BẢNG

Số hiệu bảng
Bảng 2.1
Bảng 2.2

Tên bảng
Các dạng ra quyết định thường gặp tại công ty
Dự toán sản lượng tiêu thụ theo thị trường tiêu thụ năm
2014

Trang
51
57

Bảng 2.3

Dự toán tiêu thụ theo quý năm 2014

58

Bảng 2.4

Kế hoạch sản xuất năm 2014

60

Bảng 2.5

Kế hoạch giá thành sản phẩm năm 2014

66

Bảng 2.6

Kế hoạch giá bán sản phẩm năm 2014

67

Bảng 2.7

Bảng tỷ lệ chiết khấu năm 2014

68

Bảng 2.8

Bảng quy định nợ năm 2014

69

Bảng 2.9

Bảng chi tiết quy định bán nợ cho khách hàng thường
xuyên

70

Bảng 2.10

Báo cáo tồn kho nguyên vật liệu quý 1 năm 2014

71

Bảng 2.11

Dự toán chi phí sản xuất 3.500 chiếc áo Dick’s

73

Bảng 2.12
Bảng 2.13
Bảng 2.14

Phân tích chênh lệch giữa hai phương án tự sản xuất và
giao gia công
Báo cáo thu nhập dự toán năm 2014
Phân tích chênh lệch giữa hai phương án mua mới và
cải tạo thiết bị cũ

73
74
77

Bảng 2.15

Dự toán doanh thu – chi phí – lợi nhuận của dự án

81

Bảng 3.1

Báo cáo phân tích quý 2 năm 2014 mặt hàng Vest nam

90

Bảng 3.2
Bảng 3.3

Bảng phân quyền ra quyết định và báo cáo kế toán của
các bộ phận tại Công ty cổ phần may Trường Giang
Phân loại chi phí theo cách ứng xử của chi phí

92
95


Bảng 3.4

Kế hoạch giá thành theo phương pháp trực tiếp năm
2014

97

Bảng 3.5

Giá bán kế hoạch theo phương pháp trực tiếp năm 2014

98

Bảng 3.6

Tỷ lệ số dư đảm phí từng mặt hàng năm 2014

101

Bảng 3.7

Bảng dự toán kết cấu sản phẩm tiêu thụ năm 2014

101

Bảng 3.8

Bảng tính doanh thu và sản lượng hòa vốn năm 2014

102

Bảng 3.9

Bảng 3.10
Bảng 3.11
Bảng 3.12

Bảng 3.13
Bảng 3.14
Bảng 3.15

Bảng 3.16

Bảng tính doanh thụ và sản lượng cần thiết để đạt mức
lợi nhuận mong muốn

Bảng sản lượng hòa vốn khi thay đổi giá bán Vest nam
quý 2
Báo cáo lợi nhuận khi thay đổi giá bán Vest nam quý 2
Bảng phân tích chênh lệch lợi nhuận giữa phương án
quảng cáo hay giảm giá để tăng sản lượng tiêu thụ
Bảng phân tích chênh lệch lợi nhuận giữa phương án
tiếp tục sản xuất hay thu hẹp mặt hàng Vest nữ
Bảng phân tích nợ của khách hàng đến ngày 01/01/2014
Bảng phân tích chênh lệch hiện giá thuần của phương
án sửa chữa máy cũ hay mua sắm máy mới
Bảng xác định hiện giá thuần của phương án đầu tư
phân xưởng mới

103

104
105
108

110
111
113

115


DANH MỤC CÁC SƠ ĐỒ
Số hiệu

Tên sơ đồ

sơ đồ
Sơ đồ 1.1
Sơ đồ 1.2

Trình tự ra quyết định
Mối quan hệ giữa thông tin kế toán và các chức
năng quản lý trong doanh nghiệp

Trang
11
17

Sơ đồ 2.1

Cơ cấu tổ chức và bộ máy quản lý của Công ty

44

Sơ đồ 2.2

Tổ chức bộ máy kế toán của Công ty

47

Sơ đồ 2.3

Hình thức kế toán áp dụng

49

Sơ đồ 3.1

Sơ đồ xử lý và cung cấp thông tin

88

Sơ đồ 3.2

Sơ đồ 3.3

Sơ đồ xử lý và cung cấp thông tin ra quyết định
giá bán Vest nam
Sơ đồ cung cấp và phản hồi thông tin giữa các
bộ phận

89

94


1

MỞ ĐẦU
1. Tính cấp thiết của đề tài
Trong sự nghiệp phát triển kinh tế đất nước, nhất là trong thời kỳ công
nghiệp hóa – hiện đại hóa đất nước, ngành dệt may là một trong những ngành
được chú trọng phát triển hàng đầu. Với những ưu thế về nguồn nhân công
dồi dào, lượng vốn đầu tư không lớn, khả năng thu hồi vốn nhanh, Việt Nam
đã đẩy mạnh hoạt động của ngành dệt may để vừa thu về giá trị xuất khẩu lớn,

đáp ứng nhu cầu phát triển kinh tế đất nước, vừa giải quyết được việc làm cho
phần lớn người lao động. Cùng với sự phát triển của ngành, xu hướng toàn
cầu hóa và hội nhập kinh tế thế giới đã đặt ra cho các Doanh nghiệp những cơ
hội mới để phát triển nhưng đồng thời cũng chứa đựng những thử thách.
Trong điều kiện kinh tế thị trường có sự cạnh tranh ngày càng gay gắt thì việc
chớp lấy cơ hội kinh doanh phụ thuộc rất lớn vào thời điểm đưa ra các quyết
định và điều đó quyết định sự thành công hay thất bại của doanh nghiệp.
Ra quyết định là một chức năng cơ bản của người quản lý, các quyết
định đưa ra nhằm thỏa mãn các mục tiêu của tổ chức. Để có thể đưa ra quyết
định phù hợp, nhà quản trị doanh nghiệp cần đến các thông tin kế toán mang
tính đặc trưng, được lựa chọn phù hợp với tình huống cần quyết định. Tại
Việt Nam, thực tế các doanh nghiệp đang gặp những khó khăn nhất định trong
việc tổ chức và vận dụng thông tin kế toán để ra các quyết định kinh doanh,
cụ thể từng doanh nghiệp như thế nào thì vẫn còn là vấn đề cần được
nghiên cứu.
Công ty cổ phần may Trường Giang là một trong những cánh chim đầu
đàn thực hiện cổ phần hóa doanh nghiệp tại Tỉnh Quảng Nam. Với ngành
nghề kinh doanh chủ yếu là sản xuất, gia công các sản phẩm may mặc xuất
khẩu và nội địa. Công ty cổ phần may Trường Giang đã và đang từng bước
khẳng định thương hiệu trong ngành dệt may cả nước. Tuy đây là một công ty


2

có quy mô lớn, nhưng việc vận dụng thông tin kế toán để ra quyết định vẫn
chưa được quan tâm đúng mức, ảnh hưởng rất nhiều đến việc ra quyết định
kinh doanh của các nhà quản trị, đồng thời làm giảm sức cạnh tranh của công
ty. Tại Công ty cổ phần may Trường Giang, việc phân tích thông tin chỉ dừng
lại ở mức độ khái quát, đánh giá chung, mang tính so sánh là chủ yếu. Công
ty bỏ qua việc phân tích thông tin dự đoán tương lai, không xác định và phân

tích điểm hòa vốn, không ứng dụng mối quan hệ chi phí – sản lượng – lợi
nhuận (CVP), không sử dụng những thông tin thích hợp để xác định các nhân
tố ảnh hưởng làm cơ sở cho nhà quản trị đưa ra các quyết định đúng đắn cho
hoạt động sản xuất kinh doanh.
Xuất phát từ yêu cầu thực tiễn đó, tác giả chọn đề tài “Nghiên cứu việc
sử dụng thông tin kế toán phục vụ ra quyết định tại Công ty cổ phần may
Trường Giang” làm luận văn tốt nghiệp của mình.
2. Mục tiêu nghiên cứu
Mục tiêu nghiên cứu của đề tài là thông qua khảo sát thực tế về nhu cầu
thông tin kế toán trong quá trình ra quyết định quản lí tại Công ty cổ phần
may Trường Giang; luận văn đưa ra đề xuất nhằm hoàn thiện sử dụng thông
tin kế toán phục vụ ra quyết định tại đơn vị.
- Câu hỏi nghiên cứu
Những dạng ra quyết định mà các cấp quản lý tại Công ty đã và đang
thực hiện? Cơ sở thông tin và kĩ thuật xử lí thông tin để ra quyết định trong
các trường hợp đó như thế nào?
Nhận thức về nhu cầu sử dụng thông tin kế toán để ra quyết định như thế
nào tại các cấp trong đơn vị?


3

3. Đối tượng và phạm vi nghiên cứu
- Đối tượng nghiên cứu
Đề tài tập trung nghiên cứu thực trạng sử dụng thông tin kế toán phục vụ
ra quyết định tại Công ty cổ phần may Trường Giang: tổ chức thông tin kế
toán, mức độ sử dụng thông tin, tính hiệu quả của việc sử dụng thông tin kế
toán để đưa ra các quyết định.
- Phạm vi nghiên cứu
Đề tài đề cập đến thông tin kế toán phục vụ cho việc ra quyết định ngắn

hạn và quyết định dài hạn tại Công ty cổ phần may Trường Giang.
4. Phương pháp nghiên cứu
Đề tài dựa trên cơ sở phương pháp phỏng vấn sâu để xác định nhu cầu
thông tin kế toán cho việc ra quyết định. Các nguồn dữ liệu thứ cấp liên quan
đến vận dụng thông tin kế toán để ra quyết định cũng được xem xét để đối
chiếu với cơ sở lý thuyết, qua đó đưa ra các giải pháp phù hợp để sử dụng
thông tin kế toán phục vụ ra quyết định tại Công ty cổ phần may Trường
Giang.
5. Bố cục đề tài
Ngoài phần mở đầu, kết luận và danh mục tài liệu tham khảo, luận văn
được kết cấu gồm 3 chương:
Chương 1. Cơ sở lý luận về thông tin kế toán phục vụ ra quyết định
trong doanh nghiệp.
Chương 2. Thực trạng sử dụng thông tin kế toán phục vụ ra quyết định
tại Công ty cổ phần may Trường Giang.
Chương 3. Giải pháp nhằm hoàn thiện sử dụng thông tin kế toán phục vụ
ra quyết định tại Công ty cổ phần may Trường Giang.


4

6. Tổng quan tài liệu nghiên cứu
Việt Nam đang trên con đường hội nhập mạnh mẽ vào nền kinh tế thế
giới, mở ra nhiều cơ hội và thách thức cho các doanh nghiệp trong nước, điều
này đòi hỏi các doanh nghiệp phải không ngừng cải tiến, nâng cao năng lực
cạnh tranh. Để có thể đứng vững và phát triển, các doanh nghiệp cần phải
thích ứng, đối phó nhanh chóng và kịp thời với những thay đổi liên tục trên
thị trường để ra quyết định. Vì thế, các nhà quản trị hiện nay chú trọng nhiều
đến việc sử dụng thông tin về tiềm lực và nội bộ của doanh nghiệp để hỗ trợ
quá trình ra quyết định của mình.

Hiện nay đã có một số tác giả nghiên cứu về việc sử dụng thông tin kế
toán phục vụ ra quyết định, cụ thể như:
Luận văn “Kế toán quản trị phục vụ ra quyết định ngắn hạn tại Công ty
cổ phần công nghiệp hóa chất Đà Nẵng” (Đại học Đà Nẵng), của tác giả
Đoàn Thị Thanh Thảo (2013) nghiên cứu đã đưa ra được một số nội dung:
Về mặt lý lý luận: Luận văn đã khái quát được một số kiến thức cơ bản
về kế toán quản trị và quyết định quản trị trong doanh nghiệp sản xuất nhằm
phục vụ cho quản trị nội bộ doanh nghiệp.
Về mặt thực tiễn: Tìm hiểu về thực trạng sử dụng công cụ kế toán quản
trị ra quyết định ngắn hạn ở Công ty cổ phần công nghiệp hóa chất Đà Nẵng
như quyết định sản lượng sản xuất, quyết định về giá bán sản phẩm và một số
quyết định thường gặp tại công ty. Trên cơ sở thực tế, đề xuất các giải pháp
góp phần hoàn thiện hơn về việc vận dụng thông tin kế toán quản trị ra quyết
định ngắn hạn ở Công ty cổ phần công nghiệp hóa chất Đà Nẵng như phân
loại chi phí theo cách ứng xử, định giá bán linh hoạt, phân tích chi phí – sản
lượng – lợi nhuận (CVP) để đạt được lợi nhuận mục tiêu...
Luận văn đã góp phần bổ sung lý luận kế toán quản trị và giúp cho các
cấp quản trị tại công ty nhận thức rõ hơn vai trò kế toán quản trị, nghiên cứu


5

thực tế vận dụng kế toán quản trị phục vụ các tình huống ra quyết định. Tuy
nhiên, tác giả chưa khai thác được việc phân tích thông tin thích hợp để lựa
chọn các phương án kinh doanh; chưa đưa ra các giải pháp hoàn thiện các
quyết định về hàng tồn kho, chính sách tín dụng...
Tác giả Nguyễn Thị Thu Đến (2012) nghiên cứu về “Kế toán quản trị
phục vụ ra quyết định ngắn hạn trong các doanh nghiệp thương mại – Trường
hợp Công ty cổ phần ô tô Trường Hải Đà Nẵng ” (Đại học Đà Nẵng). Luận
văn đã giải quyết được một số nội dung:

Thứ nhất, luận văn đã tập hợp các cơ sở lý luận cơ bản về kế toán quản
trị và quyết định quản trị làm tiền đề, cơ sở cho hoạt động phân tích thực
trạng sử dụng thông tin kế toán quản trị phục vụ ra quyết định ngắn hạn ở
Công ty cổ phần ô tô Trường Hải Đà Nẵng.
Thứ hai, tác giả đã phản ánh được thực trạng sử dụng công cụ kế toán
quản trị phục vụ ra quyết định ngắn hạn ở Công ty cổ phần ô tô Trường Hải
Đà Nẵng như quyết định về giá bán sản phẩm, quyết định về phân bổ nguồn
lực sử dụng cho các hoạt động khác nhau ở Công ty.
Thứ ba, để hoàn thiện công tác sử dụng thông tin kế toán quản trị phục
vụ ra quyết định ngắn hạn ở Công ty cổ phần ô tô Trường Hải Đà Nẵng, luận
văn đã đưa ra các giải pháp: hoàn thiện công tác tổ chức thông tin kế toán
quản trị phục vụ ra quyết định ngắn hạn, tổ chức thông tin kế toán quản trị
phục vụ ra quyết định quản trị hàng tồn kho, tổ chức thông tin kế toán quản trị
phục vụ công tác xây dựng dự toán, tổ chức thông tin kế toán quản trị phục vụ
ra quyết định tài chính,…
Tuy nhiên, luận văn vẫn còn nhiều hạn chế như: chưa phân tích sâu các
phương pháp sử dụng thông tin kế toán quản trị phục vụ ra quyết định, số liệu
chưa cụ thể. Chưa phản ánh được các quyết định ngắn hạn khác như: trả


6

lương cho nhân viên, quyết định chia cổ tức, khen thưởng…Phần giải pháp
đưa ra còn khá sơ sài, mang nặng tính lý thuyết.
Luận văn “Vận dụng phân tích chi phí để ra quyết định ngắn hạn tại
Công ty trách nhiệm hữu hạn một thành viên thương mại – dịch vụ và xuất
nhập khẩu ” (Đại học nông nghiệp Hà Nội), của tác giả Phạm Hanh (2008)
nghiên cứu đã giải quyết được một số mội dung:
Một là, luận văn đã hệ thống hoá những vấn đề lý luận cơ bản về chi phí
và các nội dung cơ bản khi ra quyết định ngắn hạn.

Hai là, tác giả đã phân tích một số nội dung cơ bản theo mối quan hệ chi
phí – sản lượng – lợi nhuận có liên quan đến việc ra quyết định sản xuất kinh
doanh của công ty như: phân tích số dư đảm phí, đòn bẩy kinh doanh, doanh
thu hòa vốn, doanh thu an toàn, phân tích chi phí từng cửa hàng, từng trung
tâm của công ty...
Ba là, tác giả đã vận dụng việc phân tích chi phí để ra quyết định sản
xuất kinh doanh ngắn hạn, đúng hướng có hiệu quả cao cho Công ty TNHH
một thành viên thương mại – dịch vụ và xuất nhập khẩu trong năm 2008 và
những năm tiếp theo.
Mặc dù đề tài đã trình bày khá chi tiết và cụ thể việc vận dụng phân tích
chi phí để ra quyết định ngắn hạn, song vẫn còn hạn chế như: ở một số vấn
đề, tác giả viết lan man, chưa tập trung vào chủ đề chính của luận văn.
Luận văn “Tổ chức hệ thống thông tin kế toán quản trị tại Công ty cổ
phần xuất nhập khẩu thủy sản miền Trung” (Đại học Đà Nẵng), tác giả
Nguyễn Văn Minh (2007), luận văn đã giải quyết được những vấn đề sau:
Đầu tiên, luận văn đã hệ thống hóa những vấn đề lý luận cơ bản của kế
toán quản trị trong doanh nghiệp sản xuất, xác định nội dung thông tin kế toán
quản trị tại Công ty cổ phần xuất nhập khẩu thủy sản miền Trung.


7

Tiếp theo, tác giả đã khảo sát thực tế về công tác kế toán quản trị nói
chung và việc tổ chức cung cấp thông tin kế toán quản trị nói riêng ở các đơn
vị cấp dưới và cấp trên thuộc Công ty cổ phần xuất nhập khẩu thủy sản miền
Trung. Qua đó đánh giá thực trạng, rút ra những ưu, nhược điểm, làm cơ sở
tiến hành xây dựng hệ thống thông tin kế toán quản trị đáp ứng yêu cầu quản
lý trong điều kiện cơ chế thị trường ở Công ty cổ phần xuất nhập khẩu thủy
sản miền Trung.
Sau đó, tác giả đã đề xuất các giải pháp nhằm hoàn thiện hệ thống thông

tin kế toán quản trị tại Công ty cổ phần xuất nhập khẩu thủy sản miền Trung
như: Hoàn thiện tổ chức bộ máy kế toán ở cấp trên và cấp dưới, hoàn thiện
công tác lập dự toán, công tác tổ chức cung cấp thông tin kế toán quản trị từ
các đơn vị thành viên phục vụ yêu cầu phân tích, đánh giá tình hình hoạt động
kinh doanh của từng đơn vị thành viên và phục vụ cho quá trình ra các quyết
định điều hành hoạt động kinh doanh của các nhà quản trị đơn vị thành viên
và cấp trên.
Nhìn chung, tác giả đã giải quyết khá tốt các vấn đề nêu ra, số liệu chi
tiết, cụ thể. Tuy nhiên, việc sử dụng thông tin kế toán phục vụ ra quyết định
vẫn chưa được khai thác triệt để.
Tóm lại, các luận văn nói trên đã cho thấy tầm quan trọng của thông tin
kế toán phục vụ cho quản trị nội bộ doanh nghiệp, điểm tương đồng của các
tác giả trong quá trình nghiên cứu là đều phân tích tốt các đối tượng có liên
quan đến vấn đề nghiên cứu của từng đề tài, cùng với việc sử dụng phương
pháp nghiên cứu phù hợp; các đề tài đã cho người đọc thấy rõ tình hình của
mỗi công ty và việc sử dụng thông tin kế toán nhằm nâng cao hiệu quả hoạt
động sản xuất kinh doanh.
Dựa trên những cơ sở lý luận về việc sử dụng thông tin kế toán phục vụ
ra quyết định, dựa trên những đề tài đã nghiên cứu trước đó, đề tài “Nghiên


8

cứu việc sử dụng thông tin kế toán phục vụ ra quyết định tại Công ty cổ phần
may Trường Giang” sẽ tập hợp và hệ thống hóa những nội dung cơ bản về
việc sử dụng thông tin kế toán phục vụ ra quyết định trong doanh nghiệp,
đồng thời vận dụng các phương pháp kế toán quản trị nhằm khảo sát vị trí,
nhu cầu thông tin kế toán trong quá trình ra quyết định quản lí tại Công ty cổ
phần may Trường Giang.
Từ đó căn cứ vào đặc điểm sản xuất kinh doanh, trình độ quản lý tại

Công ty cổ phần may Trường Giang nhằm đưa ra những giải pháp để hoàn
thiện việc sử dụng thông tin kế toán phục vụ ra quyết định tại đơn vị như:
phân tích mối quan hệ chi phí – sản lượng – lợi nhuận, phân tích thông tin
thích hợp để lựa chọn các phương án kinh doanh, vận dụng các phương pháp
để ra quyết định dài hạn...


9

CHƯƠNG 1
CƠ SỞ LÝ LUẬN VỀ THÔNG TIN KẾ TOÁN PHỤC VỤ
RA QUYẾT ĐỊNH TRONG DOANH NGHIỆP
1.1. KHÁI QUÁT VỀ QUYẾT ĐỊNH QUẢN TRỊ TRONG DOANH
NGHIỆP
1.1.1. Khái niệm quyết định quản trị
Quyết định quản trị là phương cách hành động mang tính sáng tạo của
ban lãnh đạo DN nhằm xử lý một vấn đề phát sinh trên cơ sở hiểu biết các
quy luật vận động khách quan của các đối tượng được quản trị và việc phân
tích các thông tin về hiện trạng của các đối tượng.
Ra quyết định quản trị là một chức năng cơ bản của người quản lý, đồng
thời cũng là nhiệm vụ phức tạp và khó khăn nhất của họ, thường xuyên được
tiến hành trong suốt quá trình kinh doanh ở doanh nghiệp nhằm đạt được mục
tiêu, chiến lược đặt ra. Quyết định kinh doanh là lựa chọn một phương án
kinh doanh có hiệu quả, phù hợp với điều kiện kinh doanh của DN từ nhiều
phương án kinh doanh khác nhau. [11]
Quyết định ngắn hạn là các quyết định có tác dụng trong khoảng thời
gian tương đối ngắn, trong vòng một năm, tính từ khi phát sinh các chi phí
đầu tư theo các quyết định đó đến khi thu được các nguồn lợi.
Quyết định dài hạn là các quyết định liên quan đến quá trình đầu tư vốn
để phục vụ mục tiêu lâu dài của tổ chức, hay nói một cách khác, đây là các

quyết định liên quan đến vốn đầu tư dài hạn cho mục đích thu được lợi tức
trong tương lai. [9]
1.1.2. Đặc điểm của quyết định quản trị trong doanh nghiệp
a. Đặc điểm của quyết định quản trị ngắn hạn
Quyết định ngắn hạn là những quyết định liên quan đến việc sản xuất
kinh doanh của DN trong một thời gian ngắn, thường là một năm. [9]


10

Mỗi tình huống trong quyết định ngắn hạn đều ảnh hưởng đến thu nhập,
chi phí trong thời gian được xác định là ngắn hạn. Vì vậy phương án lựa chọn
phù hợp cho quyết định ngắn hạn là phương án mà lợi nhuận trong năm thu
được phải cao hơn các phương án khác.
Mỗi tình huống trong quyết định ngắn hạn đều liên quan đến vấn đề sử
dụng năng lực sản xuất hiện thời của doanh nghiệp. Vì vậy phương án lựa
chọn phải là phương án có khả năng sinh lời nhiều nhất trong việc sử dụng
công suất, năng lực sản xuất hiện có.
Kết quả của quyết định ngắn hạn sẽ ảnh hưởng đến chất lượng của các
chiến lược và quyết định dài hạn, do vậy, nó cũng được xem xét thực hiện
theo các chiến lược dài hạn của doanh nghiệp.
Về thực chất, các quyết định ngắn hạn đều được xây dựng và hành động
theo các mục tiêu dài hạn chung của doanh nghiệp, đạt được các mục tiêu
ngắn hạn để hoàn thành các mục tiêu dài hạn. [8]
b. Đặc điểm của quyết định quản trị dài hạn
Quyết định đầu tư dài hạn (còn gọi là quyết định đầu tư vốn – capital
investment decisions) là các quyết định liên quan đến việc đầu tư vốn vào các
loại tài sản dài hạn nhằm hình thành hoặc mở rộng cơ sở vật chất phục vụ cho
hoạt động lâu dài của doanh nghiệp, như:
- Quyết định về việc mua sắm máy móc thiết bị mới.

- Quyết định thay thế, cải tạo máy móc thiết bị cũ.
- Quyết định đầu tư mở rộng sản xuất, v.v..
Các quyết định này có ảnh hưởng lớn đến qui mô cũng như đặc điểm
hoạt động kinh doanh của doanh nghiệp, đồng thời đòi hỏi lượng vốn đầu tư
lớn, thời gian thu hồi vốn đầu tư và sinh lợi phải trải qua nhiều năm nên phải
đối diện với vô số điều không chắc chắn, khó dự đoán và độ rủi ro cao. [9]


11

Do vậy, các quyết định dài hạn đòi hỏi người ra quyết định sự cẩn trọng,
sự hiểu biết căn bản về vốn đầu tư dài hạn cũng như kỹ năng sử dụng các
phương pháp tính toán đặc thù liên quan đến nó làm cơ sở cho việc ra quyết
định.
1.1.3. Trình tự ra quyết định quản trị trong doanh nghiệp
1. Xác định vấn đề

2. Nghiên cứu các phương án khác nhau

3. Thu thập thông tin cho các phương án

4. Đánh giá lựa chọn phương án và thực thi quyết định

5. Kiểm tra việc thực hiện quyết định

6. Phản hồi, điều chỉnh quyết định

Sơ đồ 1.1. Trình tự ra quyết định
a. Xác định vấn đề
Quá trình ra quyết định phải bắt đầu từ việc xác định vấn đề, phải làm rõ

vấn đề là gì và DN đang muốn gì. Đối với việc xác định vấn đề, nếu ở những
tình huống tương tự như đã gặp thì nhà quản trị có thể sử dụng kinh nghiệm
đã có nhằm đạt được mức độ chính xác cao. Khi quyết định những vấn đề có
nội dung mới, ở bước đầu nhà quản trị cần xem xét các mục tiêu đề ra và thực
hiện phân tích tình huống để dần làm rõ vấn đề.


12

b. Nghiên cứu các phương án khác nhau
Đây là giai đoạn đưa ra tất cả các giả thuyết cho vấn đề có thể xảy ra.
Trong giai đoạn này, nhà quản trị nghiên cứu các giải pháp có thể đối với vấn
đề đang tồn tại.
c. Thu thập thông tin liên quan đến các phương án
Một vấn đề chỉ có thể được giải quyết một cách đúng đắn khi có thông
tin đầy đủ và chính xác. Các thông tin thu thập phải đảm bảo được các tính
chất sau:
Tính thích hợp: Tính thích hợp của thông tin cho từng bài toán ra quyết
định là rất quan trọng. Những tình huống ra quyết định khác nhau cần những
thông tin khác nhau. Hơn nữa, thông tin thu thập được phải là thông tin phù
hợp với vấn đề đang cần ra quyết định và có thể sử dụng so sánh giữa các
phương án khác nhau cần lựa chọn.
Tính chính xác: Thông tin phục vụ cho việc ra quyết định phải chính xác,
khách quan. Thông tin phải được thu thập từ các nguồn số liệu đáng tin cậy và
được đánh giá một cách khách quan dựa trên điều kiện và các nhân tố tác
động.
Tính nhanh chóng: Thông tin thích hợp và chính xác, nhưng sẽ vô dụng
nếu không kịp thời cho việc ra quyết định. Do vậy, ngoài yếu tố chính xác và
thích hợp thì thông tin cần được cung cấp nhanh để kịp thời cho các quyết
định.

d. Đánh giá lựa chọn phương án và thực thi quyết định
Các thông tin về các phương án đã thu thập sẽ được tiếp tục phân tích và
đánh giá để so sánh tính khả thi, hiệu quả của từng phương án, các nguồn lực
mà nó đem lại; các yếu tố này được trình bày cụ thể dưới dạng các báo cáo
phân tích để các nhà quản trị có thể kiểm tra và đưa ra quyết định lựa chọn.
Tiêu chuẩn đánh giá hiệu quả phải phản ánh đầy đủ nhất những kết quả dự


13

tính sẽ đạt, phải cụ thể, dễ hiểu và đơn giản. Thường các tiêu chuẩn được
chọn từ các chỉ tiêu: chi phí nhỏ nhất, năng suất cao nhất, sử dụng vốn sản
xuất tốt nhất...; tùy theo mục đích chính của nhiệm vụ được đề ra. Ngoài ra,
còn có các chỉ tiêu: chất lượng sản phẩm làm ra, sức cạnh tranh của sản phẩm
trên thị trường...Do vậy, trước khi ra quyết định cuối cùng, nhà quản lý phải
cân nhắc giữa các yếu tố định tính và định lượng.
Sau khi đánh giá những kết quả dự tính của quyết định và lựa chọn được
phương án tốt nhất, nhà quản trị đưa ra quyết định, chính là việc chọn một
trong số các phương án đã được đánh giá và cho tiến hành quyết định đó.
e. Kiểm tra việc thực hiện quyết định
Kiểm tra tình hình thực hiện quyết định có vai trò quan trọng và ảnh
hưởng tới thực tiễn kinh tế. Thứ nhất, kiểm tra tác động tới hành vi của con
người, nâng cao trách nhiệm của họ và động viên họ thực hiện chính xác
những hành động đã nằm trong kế hoạch. Thứ hai, việc tiến hành kiểm tra liên
tục thúc đẩy sự thực hiện kịp thời và có trình tự các nhiệm vụ đã đặt ra.
f. Phản hồi và điều chỉnh quyết định
Trong quá trình thực hiện quyết định, có thể phát hiện ra những khả năng
mới, tình huống mới mà trước đó chưa dự kiến được, vì thế nhà quản trị có
thể phải sửa đổi quyết định so với ban đầu. Có nhiều nguyên nhân dẫn đến sự
cần thiết phải điều chỉnh quyết định trong quá trình thực hiện chúng. Các

nguyên nhân thường là:
- Có những thay đổi đột ngột do các nhân tố bên ngoài gây ra.
- Tổ chức không tốt việc thực hiện quyết định.
- Có sai lầm nghiêm trọng trong bản thân quyết định.
- Một số nguyên nhân khác...


14

1.2. VAI TRÒ CỦA THÔNG TIN KẾ TOÁN ĐỐI VỚI QUÁ TRÌNH RA
QUYẾT ĐỊNH
1.2.1. Khái niệm thông tin kế toán
Thông tin kế toán là tập hợp các dữ liệu đã được thu thập, xử lý và cung
cấp thông tin về tình hình tài sản, nguồn vốn, quá trình kinh doanh (doanh
thu, chi phí, lợi nhuận) và lưu chuyển tiền của doanh nghiệp ở mức độ tổng
hợp và chi tiết khác nhau theo yêu cầu về thông tin của người sử dụng. [10]
1.2.2. Chức năng, vai trò của thông tin kế toán đối với quyết định
quản trị trong doanh nghiệp
a. Lập dự toán và truyền đạt thông tin
Để hoạt động sản xuất kinh doanh của doanh nghiệp có thể tiến hành
một cách thường xuyên liên tục, các doanh nghiệp phải thiết lập các kế hoạch.
Mọi hoạt động của doanh nghiệp đều được tiến hành theo kế hoạch ngắn hạn,
trung hạn, dài hạn đã xây dựng. Trong đó việc lập dự toán chi phí giữ vai trò
hết sức quan trọng vì:
+ Dự toán là cơ sở định hướng và chỉ đạo mọi hoạt động kinh doanh
cũng như phối hợp các chương trình hành động ở các bộ phận.
+ Dự toán được lập còn là cơ sở để kiểm tra kiểm soát các nội dung chi
phí cũng như nhiệm vụ của từng bộ phận.
Thực hiện chức năng này, kế toán phải tổ chức việc thu thập các thông
tin cần thiết để lập dự toán gồm thông tin về tổ chức, về định mức, về chi phí

tiêu chuẩn, các thông tin kế toán tài chính, thống kê cũng như kỹ thuật tính
toán, ước tính phục vụ cho việc lập dự toán ở doanh nghiệp.
Qua việc lập dự toán, nhà quản trị dự tính được những gì sẽ xảy ra trong
tương lai, kể cả những điều bất lợi, thuận lợi cho doanh nghiệp trong quá trình
thực hiện dự toán, đồng thời phải có chức năng truyền đạt các thông tin dự
toán, và thông tin khác cho bộ phận liên quan trong nội bộ doanh nghiệp.


15

b. Cung cấp thông tin cho quá trình tổ chức thực hiện
Chức năng tổ chức thực hiện bao gồm việc thiết lập cơ cấu tổ chức và
truyền đạt thông tin về các kế hoạch đến những cá nhân có trách nhiệm trong
tuyến quản lý để thực hiện kế hoạch đó. Thực hiện chức năng này, nhà quản
trị phải liên kết giữa các bộ phận, giữa các cá nhân nhằm huy động và kết hợp
các nguồn lực sẵn có của doanh nghiệp lại với nhau để có thể thực hiện được
các mục tiêu đề ra một cách hiệu quả. Vì thế, nhà quản trị phải cần các thông
tin khác nhau do nhiều bộ phận cung cấp, trong đó thông tin kế toán sẽ cung
cấp thông tin chủ yếu liên quan đến kinh tế, tài chính. Kế toán sẽ dự đoán
nhiều tình huống khác nhau của các phương án khác nhau để nhà quản trị xem
xét đề ra các quyết định trong quá trình tổ chức thực hiện cũng như điều hành
các hoạt động sản xuất kinh doanh theo các mục tiêu chung.
c. Kiểm tra, đánh giá, cổ động
Kế toán có nhiệm vụ thực hiện việc kiểm tra, kiểm soát hoạt động kinh
doanh từ trước, trong và sau quá trình hoạt động kinh doanh của đơn vị.
Kiểm tra là quá trình so sánh kết quả thực hiện với dự toán được lập
nhằm điều chỉnh dự toán và đánh giá việc thực hiện. Thông qua kết quả so
sánh cho thấy sự khác nhau giữa thực hiện với dự toán đã lập, tìm ra các
nguyên nhân ảnh hưởng để có thể điều chỉnh quá trình thực hiện cũng như
đánh giá được kết quả, thành tích của từng cá nhân, bộ phận. Trên cơ sở đó,

các nhà lãnh đạo mới có thể có các bộ phận hỗ trợ, cổ động đến các nhân
viên, các bộ phận trong doanh nghiệp.
Việc kiểm tra, kiểm soát của kế toán được thực hiện thông qua hệ thống
kiểm soát nội bộ trong cơ cấu tổ chức hoạt động và các quy định quản lý nội
bộ của doanh nghiệp. Và, hệ thống kiểm soát nội bộ được thực hiện qua việc
phân công, phân cấp quản lý cũng như trách nhiệm quản lý của từng bộ phận,
từng tổ, đội, từng khâu của công việc.


16

d. Hỗ trợ ra quyết định
Ra quyết định là một công việc thường xuyên ảnh hưởng đến mọi hoạt
động của doanh nghiệp. Quá trình này rất cần các thông tin cụ thể từ nhiều
nguồn thông tin, trong đó chủ yếu là thông tin của kế toán mà cụ thể là kế
toán. Các doanh nghiệp thường đứng trước nhiều phương án khác nhau. Mỗi
phương án gắn liền với mỗi tình huống, với số lượng, chủng loại, các khoản
mục chi phí, thu nhập khác nhau liên quan, đòi hỏi kế toán cũng phải được tổ
chức để có thể cung cấp các thông tin cụ thể này. Quá trình ra quyết định của
quản trị thường là việc xem xét, cân nhắc lựa chọn từ các phương án khác
nhau để có được phương án tối ưu với hiệu quả cao nhất mà rủi ro nhỏ nhất.
Các thông tin sẵn có thường rất nhiều loại dưới nhiều hình thức khác nhau.
Với chức năng này kế toán phải có công cụ thích hợp giúp các nhà quản trị
phân biệt được các thông tin thích hợp và không thích hợp nhằm xác định
thông tin phù hợp theo từng phương án. Việc nhận diện thông tin phù hợp, bỏ
qua các thông tin không thích hợp sẽ tập trung sự chú ý của nhà quản trị vào
vấn đề chính cần giải quyết, giảm thời gian ra quyết định mới có thể đáp ứng
được yêu cầu hiện nay của nhà quản trị trong tình hình cạnh tranh gay gắt,
thay đổi liên tục.
1.3. THÔNG TIN KẾ TOÁN – CƠ SỞ CHO VIỆC RA CÁC QUYẾT

ĐỊNH QUẢN TRỊ TRONG DOANH NGHIỆP
1.3.1. Mối quan hệ giữa thông tin kế toán với các quyết định quản trị
trong doanh nghiệp
Kế toán cung cấp thông tin hữu ích đáp ứng yêu cầu quản lý của các nhà
quản trị trong DN. Tất cả các quyết định của nhà quản trị đều phải dựa vào nền
tảng thông tin, chất lượng của quyết định trong quản lý phản ánh chất lượng
của thông tin đã nhận, đặc biệt là thông tin do kế toán cung cấp. Nhu cầu về