Giáo án Lịch sử 7 bài 12: Đời sống kinh tế, văn hóa

BÀI 12: ĐỜI SỐNG KINH TẾ - VĂN HÓA
A. Mục tiêu
1/. Kiến thức:
- Dưới thời Lý đất nước ổn định lâu dài, nông nghiệp, TCN đã có chuyển biến và đạt một số
thành tựu nhất định.
- Việc buộc bán với nước ngoài được phát triển.
2. Kỹ năng:
Quan sát và phân tích các nét độc đáo của một số công trình nghệ thuật.
3. Tư tưởng:
-Khâm phục ý thức vươn lên trong công cuộc xây dựng đất nước độc lập của dân tộc ta thời Lý.
B. Phương tiện dạy học:
- Tranh ảnh mô phỏng các hoạt động kinh tế thời Lý.
- Tư liệu về thành tựu kinh tế, văn hóa.
C. Thiết kế bài học:
I. Ổn định lớp:
II. Kiểm tra bài cũ.
III. Bài mới:
Giới thiệu: Dưói thời Lý nước ta dần bước vào thời kì ổn định lâu dài,các mặt kinh tế,đời sồng
văn hóa dần dần phát triển một cách vững chắc,tạo điều kiện để giữ vững và phát triển nền tự
chủ và độc lập dân tộc.Bài học hôm nay đề cập đến những việc làm của nhà Lý nhằm thúc đẩy
nền kinh tế phát triển.đó là nội dung chính cần chú ý..
Phương pháp
Nội dung
KTBS
I. Đời sống kinh tế
GV khẳng định Nông Nghiệp là ngành kinh tế
1/. Sự chuyển biến của nền Nông
chủ yếu, quan trọng nhất thời Lý.
Nghiệp
GV:-Ruộng đất cả nước thuộc quyền sở hữu
của ai?

GV:Thực tế,ruộng đát đều do nông dân canh tác
,hằng năm nhân dân các địa phương theo tục lệ
chia ruộng đất để cày cấy và nộp thuế cho
vua.Tuy nhiên trong xã hội thời Lý,sự phân hóa
ruộng đất diễn ra khá mạnh.Vua Lý lấy một số
đất công làm nơi thờ phụng,tế lễ.Tuy vậy Vua
Lý rất quan tâm tới sản xuất nông nghiệp.
HS:Tự đọc trong SGK và Thảo luận nhóm
-Nhà Lý có những biện pháp gì để tạo ra sự
chuyển biến của nền nông nghiệp? Kết quả?
+Nhà vua cày ruộng tịch điền(Khuyến khích
mọi người tích cực lao động sản xuất,sản xuất
rất quan trọng,mọi người phải làm ,kể cả Vua.)
+ Khai hoang, đào kênh mương,đắp đê phòng
lụt.
+Ban hành lệnh cấm giết hại trâu bò bảo vệ
sức kéo cho nông nghiệp.

-Ruộng đất đều thuộc quyền sở hữu của
nhà Vua.Do Nông Dân canh tác và nộp
thuế

-Nhà Lý rất quan tâm tới nông nghiệp và
đề ra nhiều biện pháp khuyến khích phát


KQ:Nhiều năm mùa màng bội thu.
GV:Trong nhân dân ngưòi ta có câu ca:
“ Đời Vua Thái Tổ ,Thái Tông
Thóc lúa đầy đồng trâu chẳng muốn ăn”.

GV:Tại sao nông ngjiệp thời lý phát triển như
vậy ?
HS:Do nhà nước quan tâm,nhân dân chăm lo
sản xuất.

triển :Khuyến khích mọi người lao
động,khai hoang ,thuỷ lợi,ban hành lệnh
cấm giết trâu bò….
=>Nông nghiệp rất phát triển nhiều năm
mùa màng bội thu

GV:Nông nghiệp phát triển đã kích thích và tạo
điều kiện cho các nghành thủ công nghiệp và
thương nghiệp phát triển vậy TCN&TN thời Lý
ra sao chúng ta chuyển qua phần 2
2/. Thủ công nghiệp và TN
-Trình bày những nét chính về thủ công nghiệp? *Thủ công nghiệp:
-Trong dân gian:Các nghề chăn tằm ươm
tơ,nghề gốm,xây dựng đền đài cung điện
Học sinh đọc phần chữ nhỏ SGK.
phát triển.
GV:-Qua nội dung ta thấy nghề thủ công nào
phát triển?
GV:Qua việc làm trên của Vua Lý,em nghĩ gì
về hàng tơ lụa của Đại Việt thời đó?Tại sao Vua
Lý không dùng gấm vóc của nhà Tống?
HS: -Hàng tơ lụa của Đaị Việt rất đẹp,chất
lượng,không thua gấm vóc nhà Tống.
-Ý thức tự lập không muốn dựa vào nước
ngoài,nghề dệt của ta đã phát triển,động viên

nhân dân chăm lo nghành dệt hơn nữa => Nhà
lý muốn nâng cao giá trị hàng trong nước.
GV:Ngoài nghề dệt còn có nghề TC nào trong
dân gian?
HS:Chăn tằm ươm tơ,nghề gốm,xây dựng đền
đài cung điện…
HS: quan sát hình 23/ SGK.
Yêu cầu nhận xét:Hình dáng thanh mảnh,nét
hoa văn tinh tế nghệ thuật và đậm đà bản sắc
dân tộc.
GV:Ngoài ra còn có nghề thủ công nào nữa?
HS:Làm đồ trang sức,làm giấy,đúc đồng,rèn
sắt….đều phát triển.
GV:Bên cạnh đó bàn tay người thợ thủ công
Đại Việt đã tạo dựng nên nhiều công trình nổi
tiếng như:vạc Phổ Minh,chuông Quy
Điền..nhưng rất tiếc đến nay do hoàn cảnh đất
nước ta đến nay không cón nữa.

.

-Các nghề làm đồ trang sức,nghề làm giấy
,nghề in bản gỗ,đúc đồng,rèn sắt,nhuộm
vải đều được mở rộng.
-Nhiều công trình được tạo dựng:Tháp
Báo Thiên,chông Quy Điền,vạc Phổ Minh
Tóm lại:TCN có rất nhiều nghành nghề
tạo ra các sản phẩm có chất lương cao.

GV:Cùng với sự phát triển NN,TCN,Thương
nghiệp thời Lý như thế nào?
HS:Việc buôn bán trao đổi trong và ngoài nước *Thương nghiệp:
mở mang hơn trước,Vùng hải đảo và biên giới
+ Trao đổi buôn bán trong nước và ngoài
Lý-Tống lập nhiều khu chợ tập trung để nhân
nước diễn ra rất mạnh.
dân đến trao đổi.
+Thăng Long là thành thị duy nhất của cả
GV:Đặc biệt Thời Lý Thăng Long là thành thị
nước.
duy nhất nước ta hồi ấy gồm 2 bộ phận:Khu
+ Vân Đốn được coi là nơi buôn bán rất
vực chính trị bao gồm kinh thành và các cơ
thuận lợi với thương nhân nước ngoài.
quan nhà nước và khu vực nhân dân bao gồm
các phường thủ công của nhà nước và nhân
dân,các chợ.
=>Thăng Long trở thành trung tâm thủ công
nghiệp và thương nghiệp.Cùng với Vân Đồn
nay thuộc Quảng Ninh nằm ở đông bắc Đại
Việt là nơi buôn bán tấp nập,sầm uất.
GV:Gọi HS đọc phần chữ in nghiêng trong
SGK.
GV:-Việc thuyền buôn nhiều nước vào trao đổi
với Đại Việt đã phản ánh tình hình thương
nghiệp nước ta hồi đó như thế nào?
HS: Khá phát triển cả trong và ngoài nước..
GV:Tại sao nhà Lý chỉ cho người nước ngoài
buôn bán ở hải đảo, vùng biên giới mà không tự

do đi lại ở nội địa?
HS Nhóm 1&2 thảo luận:
=>Thể hiện ý thức cảnh giác tự vệ đối với nhà
Tống.
GV:Sự phát triển của thủ công và thương
Mối quan hệ giữa NN.TCN,TN:
nghiệp thời Lý chứng tỏ điều gì?
-Đầu tiên phải phát triển nông nghiệp,đảm
Học sinh nhóm 3&4 thảo luận.
bảo và nâng cao đời sống.khi đời sống
=>Chứng tỏ khả năng kinh tế của nước ta một
nâng cao thì sẽ nảy sinh nhu cầu sinh
khi đất nước được độc lập và bình yên vừa
hoạt,tiện nghi đời sống,do vậy thủ công
chứng tỏ nhân dân Đại Việt có đủ khả năng để
nghiệp mới được phát triển.TCN phát
xây dựng nền kinh tế tự chủ phát triển.
triển sẽ kích thích trao đổi buôn bán trong
Như vậy chúng ta vừa tìm hiểu về tình hình
nước và ngoài nước.Ngược lại,buôn bán
kinh tế thời Lý.Vậy em nào hãy nêu mối quan
phát triển sẽ kích thích trở lại làm cho
hệ giữa NN,TCN,TN?
NN,TCN phát triển cao hơn.
IV. Củng cố –luyện tập
- Nhà Lý làm gì để đẩy mạnh sản xuất nông nghiệp.
- Mối quan hệ giữa NN và TCN , TN?
V. Dặn dò: Học bài :Học bài,bài tập 1&2 , soạn bài 12 phần II.
D.RÚT KINH NGHIỆM

BÀI 12 (TT)
II. SINH HOẠT XÃ HỘI VÀ VĂN HÓA
A. Mục tiêu:
1.Kiến thức:
-Thời Lý có sự phân hóa mạnh về giai cấp và các tầng lớp trong xã hội .
-Văn hóa giáo dục phát triển mạnh,hình thành văn hóa Thăng Long.
2.Kĩ năng:
Rèn luyện kĩ năng lập bảng so sánh,vẽ sơ đồ.
3.Tư tưởng:
Giáo dục lòng tự hào truyền thống văn hiến của dân tộc ,ý thức xây dựng nền văn hóa dân tộc.
B. Phương tiện dạy học:
C. Tiến trình bài học:
I. Ổn định lớp:
II. Kiểm tra bài cũ.
-Nhà Lý đã làm gì để đẩy mạnh SXNN, TCN, TN?
III. Bài mới :
Giới thiệu: bên cạnh việc phát triển kinh tế thì văn hóa xã hội thời Lý cũng đạt được nhiều thành
tựu rực rỡ.bài học hôm nay cho ta thấy rõ điều đó.
Phương pháp
Nội dung
KTBS
Học sinh đọc SGK
1/. Những thay đổi về mặt xã hội.
GV: Hãy nêu các tầng lớp cư dân và đời
* Xã hội:gồm 2 giai cấp địa chủ và nông dân.
sống của họ trong xã hội thời Lý?
GV: Dùng sơ đồ trình bày sự thay đổi của
các tầng lớp trong XH?
GV: So với thời Đinh - Tiền Lê sự phân

biệt giai cấp ở thời Lý như thế nào?
HS: Sâu sắc hơn,địa chủ ngày càng tăng
,nông dân tá điền bị bóc lột càng nhiều.
GV:-Nêu đời sống của các tầng lớp thống
trị và bị trị?

GV: gọi học sinh đọc phần 2
-Giáo dục,văn hóa thời Lý phát triển ra
sao?Vị trí của đạo phật ở thời Lý?
HS quan sát H24, 25.
GV giải thích.
HS:Kể tên các loại hình VH dân gian và

-2 tầng lớp:Tầng lớp thống trị(Vua ,Quan,Địa
Chủ)và bị trị(Nông dân,Thợ Thủ Công ,Nô
tì…)
2/. Giáo dục và văn hóa:
* Giáo dục:
-1070 nhà Lý xây dựng văn miếu.
-1075 khoa thi đầu tiên được mở.
-1076 quốc tử giám được thành lập.
-Văn học chữ hán bước đầu phát triển.


các môn thể thao được nhân dân ưu thích?
Giới thiệu HS quan sát hình rồng thời Lý –
H 26 SGK và nhận xét

* Văn hóa:
-Đạo phật rất phát triển.

-Hoạt động văn hoá dân gian:Ca hát nhảy
múa,đá cầu,đua thuyền phát triển.
-Các ngành nghệ thuật kiến trúc, điêu khắc rất
phát triển nhiều công trình có quy mô lớn và
mang tính dân tộc độc đáo:Tháp Chương
Sơn(Nam Định),chuông chùa Trùng
Quang(Bắc Ninh),hình Rồng…

->Hình rồng nhà lý được coi là hình tượng
nghệ thuật độc đáo.
Kết luận:Sự phát triển của các mặt kinh
tế,xã hội,văn hoá,nghệ thuật của nhân dân
ta thời Lý xác nhận khả năng xây dựng nền
độc lập của nước ta hồi ấy:sự hình thành
một nền văn hoá dân tộc-Văn hoá Thăng
Long(Nơi tập trung nhất)
IV. Củng cố –luyện tập
- Trình bày những thay đổi xã hội dưới thời Lý.
- Nêu những thành tựu văn hóa thời Lý.
- Kể tên một vài công trình kiến trúc thời Lý.
V. Dặn dò: Học bài - soạn bài 13.
D. Rút kinh nghiệm:
-----------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------