Giáo án Lịch sử 7 bài 12: Đời sống kinh tế, văn hóa

Giáo án Lịch sử 7
Bài 12.

ĐỜI SỐNG KINH TẾ VĂN HOÁ
I. ĐỜI SỐNG KINH TẾ.
A. Mục tiêu bài học:
1. Kiến thức: Học sinh nắm được:
- Dưới thời Lý đất nước ổn định lâu dài, nông nghiệp, thủ công nghiệp đã có
chuyển biến và đạt được một số thành tựu nhất định.
- Việc buôn bán với nước ngoài được phát triển.
2. Kĩ năng: Quan sát, phân tích nét đặc sắc của công trình nghệ thuật.
3. Thái độ: HS có thái độ khâm phục ý thức vươn lên trong công cuộc xây dựng
đất nước độc lập của dân tộc ta vào thời Lý.
B. Phương tiện dạy học:
1. Giáo viên: - SGK, SGV, bảng phụ,Tranh ảnh thời Lý.
2. Học sinh: - SGK, sưu tầm tranh, tài liệu liên quan bài học.
C. Hoạt động dạy – học:
1. Ổn định:
2. Bài cũ:
3. Bài mới: Kháng chiến chống Tống thắng lợi khẳng định được nền độc lập tự chủ của Đại
Việt, đất nước ta được ổn định lâu dài và phát triển về mọi mặt....

Hoạt động của thầy và Trò
Hoạt động cá nhân, cả lớp.
Gọi HS đọc mục 1 SGK.
? Nông nghiệp là ngành kinh tế chính của nước ta.
Vậy dưới thời Lý ruộng đất nông nghiệp thuộc
quyền sở hữu của ai?
+Ruộng đất sở hữu của vua, nhân dân canh tác 
nộp thuế.
? So với thời kì trước, ruộng đất thời kì này có gì

thay đổi?
-> Ruộng đất công từ làng xã sở hữu chuyển sang
quyền sở hữu của nhà vua.
? Nhà Lý đã làm những gì để phát triển?
- Chia ruông đất cho dân  nộp thuế.
- Khai khẩn đất hoang.
- Đào kênh mương, khai ngòi, đắp đê.
- Bảo vệ sức kéo.
HS đọc chữ nhỏ “Năm 1051 …”
Đọc “Bây giờ …”

Nội dung kiến thức
1. Sự chuyển biến của nền nông
nghiệp.
a.Sự phân hóa ruộng đất
- Ruộng đất sở hữu của vua, nông dân
canh tác, nộp thuế
-Ruộng đất công từ làng xã sở hữu
chuyển sang quyền sở hữu của nhà vua.
-> Sự phân hoá ruộng đất diễn ra khá
mạnh.
b. Những chính sách phát triển nông
nghiệp:
- Chia ruông đất cho dân  nộp thuế.
- Khai khẩn đất hoang.
- Đào kênh mương, khai ngòi, đắp đê.
- Cấm giết hại trâu bò,bảo vệ sức kéo.
-> Khuyến khích nhân dân sản xuất.

? Ngoài ra để khuyến kích phát triển NN, vua Lý
còn làm gì? (cúng tế, cày tịch điền)
HS đọc chữ nhỏ (vua cày tịch điền)
? Việc cày ruộng tịch điền của nhà vua có ý nghĩa
ntn? (quan tâm, khuyến kích sản xuất)
? Em có nhận xét gì về những biện pháp phát triển
NN của vua Lý?
? Những biện pháp đó đã tác động đến sản xuất
NN ntn?
? Vì sao nền NN thời Lý lại phát triển như vậy?
- Nhà nước quan tâm. Nhân dân chăm lo sản xuất
- GV: Như vậy, NN phát triển tạo điều kiện cho các
ngành khác phát triển: TCN và TN.
Hoạt động cá nhân, nhóm.
HS đọc phần in nghiêng Sgk
? Nội dung vừa đọc cho thấy nghề thủ công nào
phát triển? (Nghề dệt).
? Qua việc làm của vua Lý, em có suy nghĩ gì về
hàng tơ lụa Đại Việt?
? Vì sao vua Lý không dùng gấm vóc của nhà
Tống? (Nâng cao giá trị hàng trong nước).
- GV: Ngoài nghề dệt còn có: chăn tằm ươm tơ,
nghề gốm, xây dựng cung điện, đúc đồng, làm đồ
trang sức, làm giấy, rèn sắt …
? Em có nhận xét gì về sự phát triển TCN?
* Thảo luận nhóm.
HS quan sát h23. ? Em có nhận xét gì về kỹ thuật
làm đồ gốm thời Lý?
? Hãy kể những tác phẩm nổi tiếng có giá trị của
những người thợ thủ công?

(Chuông Quy Điền, Tháp Báo Thiên(12 tầng), Vạc
Phổ Minh…..)
? Theo em những sản phẩm trên đòi hỏi điều gì?
(Bàn tay khéo léo, kỹ thuật cao …)
? Như vậy, bước phát triển mới của TCN là gì?
(Tạo những sp mới, kỹ thuật ngày càng cao).
- HS đọc SGK
? Nét nổi bật nhất của TN thời kỳ này là gì?
+Buôn bán trong, ngoài nước được mở mang: dọc
biên giới hai nước …

- Nông nghiệp rất phát triển

=> Mùa màng bội thu, đời sống nhân
dân ổn định …

2.Thủ công nghiệp và thương nghiệp.
a. Thủ công nghiệp.
- Dệt , gốm, ươm tơ, đúc đồng, xây
dựng nhiều công trình
-> Phát triển mạnh.
- Trang sức , đúc đồng, nghề in… được
mở rộng

=>TCN có rất nhiều ngành nghề tạo ra
các sản phẩm có chất lượng cao.
b. Thương nghiệp.
- Hoạt động buôn bán trong và ngoài

+ Vân Đồn (Quảng Ninh) nơi buôn bán tấp nập.
nước diễn ra mạnh mẽ
? Việc thuyền buôn nhiều nước vào trao đổi với ĐV Cảng Vân Đồn là nơi giao lưu buôn
phản ánh tình TN nước ta hồi đóntn?
bán sầm uất
? Tại sao nhà Lý chỉ cho người nước ngoài buôn
bán ở hải đảo, biên giới?(ý thức cảnh giác tự vệ
với nhà Tống)
- Nhân dân Đại Việt đủ khả năng xây
? Sự phát triển của nông nghiệp , TCN và TN thời dựng nền kinh tế tự chủ , phát triển.
Lý chứng tỏ điều gì?
- GV liên hệ đến ngày nay.
- GV giới thiệu đền đô.
4. Củng cố , dặn dò: Nêu mối quan hệ giữa các ngành kinh tế dưới thời Lý.
Về làm câu hỏi 1,3 SGK.
BÀI 12

ĐỜI SỐNG KINH TẾ VĂN HOÁ ( tiếp).
SINH HOẠT XÃ HỘI VÀ VĂN HOÁ.

A. Mục tiêu bài học:
1. Kiến thức: Học sinh nắm được:
- Thời Lý có sự phân hoá mạnh mẽ về giai cấp và tầng lớp trong xã hội.
- Văn hoá, giáo dục phát triển mạnh, hình thành văn hoá Thăng Long.
2. Kỉ năng: Rèn luyện kĩ năng lập bảng so sánh, vẽ biểu đồ.
3. Thái độ: Giáo dục lòng tự hào dân tộc, truyền thống văn hiến của dân tộc, ý
thức xây dựng nền văn hoá dân tộc.
B. Phương tiện dạy học:
1. Giáo viên: - SGK, SGV, bảng phụ, Tranh ảnh các thành tựu văn hoá thời Lý.
2. Học sinh: - SGK, sưu tầm tranh, tài liệu liên quan bài học.

C. Hoạt động dạy – học:
1. Ổn định:
2. Bài cũ: ? Nhà Lý đã làm gì để đẩy mạnh sản xuất nông nghiệp?
? Nêu tình hình TCN, TN thời Lý? Mối quan hệ NN, TCN, TN?
3. Bài mới: Gv giới thiệu bài: Bên cạnh sự phát triển về kinh tế, ổn định và nâng cao đời
sống vật chất thì cũng tác động mạnh mẽ đến xã hội và đời sống tinh thần. Văn hoá xã hội thời
Lý cũng thu được những thành tựu rực rỡ.

Hoạt động của thầy và trò
Hoạt động cá nhân, nhóm.
? XH thời Lý chia làm mấy giai cấp?
( Hai giai cấp: thống trị, bị trị.)
? Giai cấp thống tri gồm những ai?
? Địa chủ gồm những ai? ( Công chúa, hoàng tử,
quan lai được phong cấp ruộng đất trở thành địa

Nội dung kiến thức
1. Những thay đổi về mặt
xã hôi.
XH có 2 giai cấp:
- Thống trị: vua quan, địa chủ Sống
đầy đủ, sung túc.


chủ)
? Đời sống của giai cấp thống trị ntn?
? Giai cấp bị trị gồm những ai?
?Đời sống của tầng lớp bị trị ntn?
* HS thảo luận: Vẽ sơ đồ xã hội – trình bày ở
bảng.

- Quan lại , Hoàng tử, công chúa , nông dân giàu->
được cấp ruộng-> Địa chủ.
- Nông dân (18tuổi trở lên)-> nhận đất-> Nông
dân thường.
- Nông dân không có ruộng, nhận ruộng dịa chủ,
nộp tô-> tá điền.
? So với thờ Đinh – Tiền Lê sự phân biệt giai cấp
ở thời Lý ntn?
Hoạt động cá nhân, nhóm.
? Văn Miếu được xây dựng năm nào?
? Nhà Lý quan tâm đến GD thể hiện ở những việc
làm nào?
- GV giới thiệu vài nét về Văn Miếu: xd năm
1070, miếu thờ tổ đạo Nho( Khổng Tử ) và nơi
dạy học cho con vua, dài 350m, ngang 75m....
? Em có nhận xét gì về nền GD nhà Lý?
( quan tâm đến GD, hạn chế: con vua, con quan
mới được học, thi cử chưa quy củ, thi theo nhu
cầu.)
Đặc biệt các vua Lý đều sùng đạo Phật.
? Những dẫn chứng nào chứng tỏ thời Lý, đạo
Phật được coi trọng? ( xd chùa tháp, tô tượng, đúc
chuông, dịch kinh phật, soạn kinh phật, số lượng
nhà sư phát triển).
- HS đọc phần in nghiêng Sgk.
- GV cho HS quan sát H24,25
? Hãy nêu một vài cảm nhận của em khi quan sát
hai công trình này?
Sinh động, đẹp, chạm trổ tinh vi  bức tượng
toát lên vẽ uy nghi tôn kính…

Chùa Một Cột: cả ngôi chùa xây dựng trên một
cột đá lớn dựng giữa hồ, tượng trưng cho một
bông sen nở trên mặt nước. Đường nét xây dựng
nghệ thuật tinh tế.

- Bị trị : nông dân, thợ thủ công,
thương nhân, nô tì.
+ND nhận ruộng cày cấy nộp thuế.
+TTC, TN sống rải rác làm ra sản
phẩm trao đổi, buôn bán nộp thuế và
làm nghĩa vụ đối với nhà vua.
+ Nô tì: phục vụ trong cung điện nhà
quan.
 Sự phân biệt giai cấp sâu sắc hơn.
Địa chủ ngày càng đông, ND tá điền bị
bóc lột nhiều hơn.
=> Quan hệ xã hội sâu sắc.
2, Giáo dục và văn hoá.
a, Giáo dục:
- 1070: xây dựng Văn Miếu.
- 1075: mở khoa thi đầu tiên.
- 1076: thành lập Quốc Tử Giám
trường ĐH đầu tiên ở VN.
- Nhà Lý rất quan tâm đến giáo dục.
Văn học chữ Hán bước đầu phát triển.

- Xây dựng nhiều đền chùa , tượng
phật.

-> Đạo phật được coi trọng và phát

triển.


? Từ những biểu hiện trên hãy nêu vị trí đạo Phật b, Văn hóa:
thời Lý?
- Văn hoá dân gian đa dạng, phổ biến
? Kể tên các hoạt động văn hoá dân gian và các
thường xuyên-> tạo sự bình đẳng trong
môn thể thao mà ND ưa thích?
xã hội.
? Kiến trúc và điêu khắc thời kì này ntn?
? Kể tên các công trình có giá trị?
- Kiến trúc, điêu khắc phát triển. (Tiêu
( Các công trình kiến trúc có quy mô lớn, trình độ biểu là hình Rồng thời Lý)
điêu khắc ngày càng tinh vi, tinh tế.)
HS quan sát H26: Hình rồng thời Lý.
? Nhận xét? ( mình trơn, toàn thân uốn khúc uyển
 Nền văn hoá mang tính dân tộc chuyển Hình rồng thời Lý được coi là hình
Văn hoá Thăng Long.
tượng nghệ thuật độc đáo.)
GV: Các tác phẩm nghệ thuật của ND ta thời Lý
đã đánh dấu sự ra đời nền văn hoá riêng của dân
tộc, hình thành nền văn hoá dân tộc- văn hoá
Thăng Long.
4. Củng cố: Bài tập: Biểu hiện nào dưới đây chứng tỏ xã hội thời Lý thay đổi:
A.Địa chủ ngày càng tăng.
B. Nông dân tá điền bị bóc lột ngày càng nhiều.
C.Sự phân biệt g/c sâu sắc hơn. D.Đời sống các tầng lớp bị trị sung sướng, đầy đủ.
Hãy kể tên những lễ hội ngày nay mà em biết? í nghĩa của những ngày lễ hội đó?
So với thời Lý , lễ hội ngày nay có gì khác?

5. Dặn dò: Trả lời câu hỏi Sgk. Làm bài tập ở SBT. Chuẩn bị bài 13.