Giáo án Lịch sử 8 bài 26: Phong trào kháng chiến chống Pháp trong những năm cuối thế kỉ 19

Bài 26
PHONG TRÀO KHÁNG CHIẾN CHỐNG PHÁP
TRONG NHỮNG NĂM CUỐI THẾ KỈ XIX
I. CUỘC PHẢN CÔNG CỦA PHÁI CHỦ CHIẾN TẠI KINH THÀNH HUẾ.
VUA HÀM NGHI RA “CHIẾU CẦN VƯƠNG”
I. MỤC TIÊU
1. Kiến thức
- Việc phân hóa trong triều đình Huế từ sau Hiệp ước 1884: phe chủ chiến và phe chủ hòa.
- Cuộc phản công ở kinh thành Huế của phái chủ chiến (1885).
2. Kỹ năng
- Rèn luyện kỷ năng sử dụng bản đồ,tường thuật những sự kiện lịch sử. Biết chọn lọc
những tư liệu lịch sử để tường thuật những cuộc khởi nghĩa và sự kiện tiêu biểu.
3. Tư tưởng
- Giáo dục cho các em lòng yêu nướctự hào dân tộc.Trân trọng và biết ơn các văn thân sĩ
phu yêu nước đã hi sinh cho độc lập dân tộc.
II. THIẾT BỊ
- Lược đồ kinh thành Huế năm 1885.
- Chân dung Vua Hàm Nghi, Tôn Thất Thiết.
III. TIẾN TRÌNH DẠY - HỌC
1. Ổn định lớp
2. Kiểm tra bài cũ
Em hãy cho biết thực dân Pháp đánh chiếm Bắc Kì lần thứ hai như thế nào ?
3. Bài mới
a. Giới thiệu bài mới
Sau Hiệp ước Pa-tơ-nốt (1884), triều đình phong kiến nhà Nguyễn chính thức đầu hàng
thực dân Pháp, nhưng phong trào kháng chiến chống Pháp khắp Bắc Trung Kì vẫn pháp
triển mạnh với hình thức Cần vương mà chỗ dựa chủ yếu là phe chủ chiến trong triều,
đứng đầu là Tôn Thất Thuyết, vua Hàm Nghi hạ chiếu Cần vương, mở đầu cho phong trào
Cần vương cuối thế kỉ XIX. Hôm nay, chúng ta tìm hiểu tiết đầu bài 26.
b. Nội dung bài mới
HOẠT ĐỘNG DẠY VÀ HỌC

KIẾN THỨC CẦN ĐẠT
Hoạt động 1: Cả lớp
1. Cuộc phản công quân Pháp của phái
* Mức độ kiến thức cần đạt:
chủ chiến ở Huế tháng 7-1885
HS cần nắm được cuộc phản công quân Pháp của a. Bối cảnh
phái chủ chiến ở kinh thành Huế.
- Sau hai Hiệp ước 1883và 1884, phe chủ
* Tổ chức thực hiện:
chiến trong triều đình nuôi hi vọng giành lại
GV: Em hãy trình bày bối cảnh lịch sử của vụ chủ quyền từ tay Pháp.
binh biến kinh thành Huế (5-7-1885)
- Pháp lo sợ, tìm cách bắt cóc những người
HS: Trả lời
cầm đầu.
b. Diễn biến:
GV: Sau hai Hiệp ước 1883-1884, triều đình Huế
bị phân hoá thành hai bộ phận: chủ chiến và chủ - Đêm mùng 4 rạng sáng 5 - 7 – 1885, Tôn
hoà.
Thất Thuyết hạ lệnh tấn công quân Pháp ở
GV: Sử dụng lược đồ tường thuật diễn biến của đồn Mang Cá và tòa Khâm sứ.
vụ binh biến kinh thành Huế 5-7-1885.
- Nhờ có ưu thế về vũ khí, quân giặc phản


HS: Tường thuật lại.
công, chiếm kinh thành Huế.
Hoạt động 1: Cả lớp/Cá nhân
2. Phong trào Cần Vương bùng nổ và lan
* Mức độ kiến thức cần đạt:

rộng
HS cần nắm được hai giai đoạn của phong trào
Cần vương.
* Tổ chức thực hiện:
- Tôn Thất Thuyết đưa vua Hàm Nghi chạy
GV: Cho học sinh quan sát hình 89, 90 (SGK), ra Tân Sở (Quảng Trị). Ngày 13 - 7 - 1885,
tìm hiểu nét chính về vua Hàm Nghi và Tôn Thất ông nhân danh nhà vua xuống “Chiếu Cần
Thuyết.
vương”, kêu gọi văn thân, sĩ phu và nhân
GV: Nguyên nhân dẫn đến phong trào Cần dân đứng lên giúp vua cứu nước.
Vương ?
- Phong trào yêu nước chống Pháp dưới
HS: Dựa vào SGK trả lời
ngọn cờ Cần vương diễn ra sôi nổi từ năm
GV: Em hãy trình bày tóm tắt diễn biến hai giai 1885 đến cuối thế kỉ XIX.
đoạn của phong trào Cần Vương.
- Diễn biến, chia làm hai giai đoạn:
GV: Em cho biết thái độ của dân chúng đối với + Giai đoạn 1 (1885-1888), phong trào bùng
phong trào Cần Vương như thế nào ?
nổ trên khắp cả nước, nhất là từ Phan Thiết
HS: Dựa vào phần chữ nhỏ trả lời
trở ra.
GV: Kết cục giai đoạn 1 của phong trào Cần + Giai đoạn 2 (1888-1896), phong trào quy
Vương như thế nào ?
tụ thành những cuộc khởi nghĩa lớn, tập
HS: 1886, Tôn Thất Thuyết lên đường sang trung ở các tỉnh Bắc Trung Kì và Bắc Kì.
Trung Quốc cầu viện. 11 – 1888, vua Hàm Nghi
bị bắt và bị đầy sang An-giê-ri.
4. Củng cố
- Trình bày bối cảnh, diễn biến vụ binh biến kinh thành Huế 5-7-1885.

- Trình bày tóm tắt diễn biến hai giai đoạn của phong trào “Cần Vương”.
5. Dặn dò
- Học bài cũ, làm bài tập.
- Xem trước bài 26/phần II, trả lời các câu hỏi trong SGK.

Bài 26
PHONG TRÀO KHÁNG CHIẾN CHỐNG PHÁP
TRONG NHỮNG NĂM CUỐI THẾ KỈ XIX (Tiếp theo)
II. NHỮNG CUỘC KHỞI NGHĨA LỚN TRONG PHONG TRÀO CẦN VƯƠNG
I. MỤC TIÊU
1. Kiến thức
- Những cuộc khởi nghĩa tiêu biểu trong phong trào Cần Vương: khởi nghĩaBa Đình, khởi
nghĩa Bãi Sậy, khởi nghĩa Hương Khê (thời gian, người lãnh đạo, kết quả, ý nghĩa).
2. Kỹ năng
- Rèn luyện kỷ năng sử dụng bản đồ,tường thuật những sự kiện lịch sử. Biết chọn lọc
những tư liệu lịch sử để tường thuật những cuộc khởi nghĩa và sự kiện tiêu biểu.Phân
tích,tổng hợp,đánh giá các sự kiện lịch sử.
3. Tư tưởng
- Giáo dục cho các em lòng yêu nước tự hào dân tộc.Trân trọng và biết ơn các văn thân sĩ
phu yêu nước đã hi sinh cho độc lập dân tộc.


II. THIẾT BỊ
- Lược đồ các cuộc khởi nghĩa Ba Đình, Bãi Sậy, Hương Khê.
- Tranh ảnh các nhân vật lịch sử.
III. TIẾN TRÌNH DẠY - HỌC
1. Ổn định lớp
2. Kiểm tra bài cũ
- Trình bày bối cảnh, diễn biến vụ binh biến kinh thành Huế 5-7-1885.
- Trình bày tóm tắt diễn biến hai giai đoạn của phong trào “Cần Vương”.

3. Bài mới
a. Giới thiệu bài mới
Phong trào Cần Vương bùng nổ từ sau vụ binh biến kinh thành Huế, vua Hàm Nghi hạ
chiếu Cần Vương, phong trào phát triển sôi nổi khắp Bắc, Trung Kì. Tháng 1 năm 1888,
vua Hàm Nghi bị bắt, kết thúc giai đoạn 1 của phong trào Cần Vương. Từ đó trở đi, phong
trào phát triển mạnh qui tụ thành các cuộc khởi nghĩa lớn: Ba Đình, Bãi Sậy, Hương Khê.
Hôm nay, chúng ta tìm hiểu: Những cuộc khởi nghĩa lớn trong phong trào Cần Vương.
b. Nội dung bài mới
HOẠT ĐỘNG DẠY VÀ HỌC
KIẾN THỨC CẦN ĐẠT
Hoạt động 1: Cả lớp
1. Khởi nghĩa Ba Đình 1886-1887
* Mức độ kiến thức cần đạt:
- Địa bàn: thuộc huyện Nga Sơn - Thanh
HS cần nắm được diễn biến của cuộc khởi nghĩa Hoá.
Ba Đình.
- Lãnh đạo: Phạm Bành và Đinh Công
* Tổ chức thực hiện:
Tráng.
GV: Hướng dẫn quan sát H.91, xác định địa bàn - Diễn biến:
của cuộc khởi nghĩa Ba Đình.
+ Từ 12-1886 đến 1-1887, nghĩa quân đẩy
GV: Lãnh đạo khởi nghĩa là ai ?
lui nhiều cuộc nhiều cuộc tấn công của quân
HS: Trả lời
Pháp.
GV: Em hãy trình bày tóm tắt diễn biến của cuộc - Cuối cùng, nghĩa quân rút lên Mã Cao,
khởi nghĩa.
tiếp tục chiến đấu them một thời gian rồi tan
GV: Cho HS quan sát H.92 và đặt câu hỏi: Vì sao rã.

nghĩa quân lại rút lên Mã Cao ?
HS: Suy nghĩ trả lời
Hoạt động 1: Cả lớp
2. Khởi nghĩa Bãi Sậy 1883-1892
* Mức độ kiến thức cần đạt:
- Địa bàn: thuộc các huyện Văn Lâm, Văn
HS cần nắm được diễn biến của cuộc khởi nghĩa Giang, Khoái Châu (Hưng Yên) và Kinh
Bãi Sậy.
Môn (Hải Dương).
* Tổ chức thực hiện:
- Lãnh đạo: Nguyễn Thiện Thuật.
GV: Giới thiệu về địa bàn của cuộc khởi nghĩa - Diễn biến:
Bãi Sậy.
GV: Lãnh đạo cao nhất là ai ?
HS: Trả lời
+ Trong những năm 1885 - 1889, nhiều trận
GV: Cho HS tìm hiểu đôi nét về Nguyễn Thiện đánh ác liệt xảy ra giữa nghĩa quân và quân
Thuật.
Pháp
GV: Cuộc khởi nghĩa Bãi Sậy diễn ra như thế + Sau những trận chống càn, lực lượng
nào ?
nghĩa quân suy giảm và bị bao vây. Đến
HS: Trả lời
cuối năm 1889, nghĩa quân dần dần tan rã.
Hoạt động 1: Cả lớp
3. Khởi nghĩa Hương Khê (1885-1895)


* Mức độ kiến thức cần đạt:
- Địa bàn: huyện Hương Khê và Hương Sơn

HS cần nắm được diễn biến của cuộc khởi nghĩa thuộc tỉnh Hà Tỉnh.
Hương Khê.
- Lãnh đạo: Phan Đình Phùng, Cao Thắng.
* Tổ chức thực hiện:
- Diễn biến:
GV: Giới thiệu về địa bàn của cuộc khởi nghĩa + Từ 1885 đến 1889, nghĩa quân xây dựng
Hương Khê.
lực lượng, luyện tập quân đội, rèn đúc vũ
GV: Lãnh đạo khởi nghĩa là ai ?
khí.
HS: Trả lời
+ Từ 1889 đến 1895, khởi nghĩa bước vào
GV: Cho HS tìm hiểu về Phan Đình Phùng
giai đoạn quyết liệt, đẩy lùi nhiều cuộc càn
GV: Trình bày diễn biến cuộc khởi nghĩa Hương quét của địch. Sau khi Phan Đình Phùng hi
Khê ? Giải thích khởi nghĩa Hương Khê là cuộc sinh, cuộc khởi nghĩa dần dần tan rã.
khởi nghĩa tiêu biểu.
GV sơ kết bài: Mặc dù đã chiến đấu rất anh
dũng (biểu hiện cụ thể là những cuộc khởi nghĩa
Ba Đình, Bãi Sậy, Hương Khê) nhưng cuối cùng
phong trào vẫn bị thất bại.
4. Củng cố
Trình bày diễn biến cuộc khởi nghĩa Ba Đình, Bãi Sậy, Hương Khê ?
5. Dặn dò
- Học bài cũ, làm bài tập.
- Xem trước bài 27, trả lời các câu hỏi trong SGK.