Khái quát về Chủ nghĩa Mác lênin

BÀI 1
KHÁI QUÁT VỀ CHỦ NGHĨA MÁC - LÊNIN

6/19/19

ThS. Lê Đức Thọ

1


MỤC TIÊU CẦN ĐẠT

- Nắm được khái niệm; quá trình hình thành và phát
triển của Chủ nghĩa Mác - Lênin

- Nắm được những nội dung cơ bản của Chủ nghĩa Mác
– Lênin

- Nắm được vai trò nền tảng tư tưởng, lý luận của Chủ
nghĩa Mác – Lênin

6/19/19

ThS. Lê Đức Thọ

2


I. KHÁI NIỆM
CHỦ NGHĨA MÁC - LÊNIN

6/19/19

ThS. Lê Đức Thọ

3


1. Khái niệm Chủ nghĩa Mác - Lênin

- Là hệ thống quan điểm và học thuyết cách mạng và khoa học: Mác và Ăngghen
sáng lập; Lênin phát triển

- Kế thừa và phát triển giá trị của lịch sử tư tưởng nhân loại, trên cơ sở thực
tiễn thời đại

- Khoa học về sự nghiệp GPGCVS, GPNDLĐ và GPCN

- Thế giới quan và Phương pháp luận cho nhận thức khoa học và thực tiễn cách
mạng
6/19/19

ThS. Lê Đức Thọ

4
4


2. Sự hình thành và phát triển của Chủ nghĩa Mác - Lênin

GIAI ĐOẠN MÁC VÀ ĂNGGHEN

SÁNG LẬP CHỦ NGHĨA MÁC
(1842 - 1895)
CHỦ NGHĨA
MÁC - LÊNIN

GIAI ĐOẠN LÊ NIN PHÁT
TRIỂN CHỦ NGHĨA MÁC
(1895 - 1924).

6/19/19

ThS. Lê Đức Thọ

5


NHỮNG NGƯỜI SÁNG LẬP VÀ PHÁT TRIỂN CHỦ NGHĨA MÁC - LÊNIN

6/19/19

CÁC MÁC

PH.ĂNGGHEN

V.I. LÊNIN

(1818 - 1883)

(1820 - 1895)

(1870 – 1924)

ThS. Lê Đức Thọ

6


 Sáng lập ra chủ nghĩa cộng sản khoa học, lãnh tụ
và người thầy của giai cấp vô sản thế giới

 C. Mác sinh ra trong một gia đình Do Thái giàu có ở Trier,
Đức

 Năm 17 tuổi Mác vào Đại học Born để học về luật
 C. Mác đỗ Tiến sỹ năm 1841 với luận án mang tiêu đề: “Sự
khác biệt giữa triết học tự nhiên của Epicurus với triết học tự
nhiên của Democritus”
CÁC MÁC
(1818 - 1883)

6/19/19

ThS. Lê Đức Thọ

7


 Lãnh tụ và người thầy của giai cấp vô sản,
 Ph.Ăngghen sinh ở Barmen, Rhine Province

của

vương quốc Phổ

 Năm 17 tuổi Mác vào Đại học Born để học về luật
 Năm 1838, Ăngghen bắt đầu đọc các tác phẩm triết
học của Hêghen

 Năm 1841, ông bắt đầu tham gia vào nhóm Hêghen
trẻ và xuất bản một vài bài trên Nhật báo sông Ranh
PH. ĂNGGHEN
(1820 - 1895)

6/19/19

ThS. Lê Đức Thọ

8


- V.I. Lênin (1870 – 1924) là người tiếp tục sự
nghiệp của C. Mác và Ph. Ăngghen, lãnh tụ của
giai cấp vô sản Nga và quốc tế, người sáng lập
Đảng cộng sản Liên Xô và Nhà nước XôViết.
- Ông được tạp chí Time coi là một trong 100 nhân vật
có ảnh hưởng nhất đến lịch sử thế giới

LÊNIN
(1870 - 1924)

6/19/19

ThS. Lê Đức Thọ

9


2.1. Sự hình thành Chủ nghĩa Mác

CƠ SỞ KT - XH

- Sự ra đời của PTSX
TBCN
- Mâu thuẫn giữa GCVS
với GCTS

TIỀN ĐỀ LÝ LUẬN

Triết
học cổ
điển

Kinh tế
chính trị
Anh

Đức

CN xã
hội Pháp

TIỀN ĐỀ KHTN

ĐL bảo toàn

LT

và chuyển

tiến

hóa NL

hóa

- Phong trào đấu tranh
của GCVS nổ ra nhưng
thất bại
THIÊN TÀI CỦA CÁC MÁC VÀ PH.ĂNGHEN
6/19/19

ThS. Lê Đức Thọ

10

LT
Tế bào


Tiền đề

hình thành
Chủ nghĩa Mác

- Tiền đề kinh tê: Sự ra
đời của nền sản xuất đại
công nghiêp

Tính chất XHH của LLSX >< Tư hữu về TLSX
6/19/19

ThS. Lê Đức Thọ

11


Giữa TK XIX, phong trào đấu tranh
của GCCN ở nhiều nước Tây Âu
phát triển mạnh mẽ. GCVS đã bước
lên vũ đài chính trị, cần có lý luận
KH để hướng dẫn cuộc đấu tranh
CM.

Sản sinh ra môt GC mới, đó là GCVS (hay GCCN).
giai cấp tư bản (tư sản) >< giai cấp vô sản.
6/19/19

ThS. Lê Đức Thọ

12

GCTS >< GCVS => đấu tranh
ngày càng lan rông, tư tự
phát, đến tự giác; tư đấu
tranh KT đến đấu tranh CT.

Ra đời CNXH KH do Mác và Ăng ghen sáng lập
6/19/19

ThS. Lê Đức Thọ

13


- Tiền đề tư tưởng lý luận

Thế kỷ XIX cũng là thế kỷ
chứng kiến sự phát triển
mạnh mẽ của Triết học cổ
điển Đức.

Phoiobac (1804-1872)

Hêghen (1770-1831)

Phép biện chứng Duy vật.
Chủ nghĩa duy vật Biện chứng
6/19/19

ThS. Lê Đức Thọ

14


KTCT tư sản cổ điển Anh:
Học thuyết về Giá trị lao động
(chưa thấy được Bản chất của Qui luật giá trị)

Chủ nghĩa
Duy vật
Lịch sử
6/19/19

ThS. Lê Đức Thọ

15


CNXH không tưởng, phê phán Pháp, Anh TK XVIII:

H.Xanh Ximông, S.Phurie,

Lý luận

R.Ooen Dự đoán mô hình xã hội tương lai (không có cơ

khoa học

Sở khoa học)

về CNXH

6/19/19

ThS. Lê Đức Thọ

16


- Tiền đề khoa học tự nhiên

ĐỊNH LUẬT BẢO TOÀN VÀ CHUYỂN HÓA NĂNG
LƯỢNG

LÝ THUYẾT TẾ BÀO

LÝ THUYẾT TIẾN HÓA

6/19/19

ThS. Lê Đức Thọ

17

17


Định luật bảo toàn và chuyển hóa năng lượng

"Năng lượng không tự sinh ra

và không tự mất đi;
năng lượng chỉ truyền từ vật
này sang vật khác hoặc chuyển hoá
từ dạng này sang dạng khác".
ĐL bảo toàn và chuyển
hoá năng lượng chứng minh cho quan
điểm duy vật thừa nhận sự chuyển
hoá lẫn nhau của giới tự nhiên vô cơ
6/19/19

ThS. Lê Đức Thọ

18

18


Định luật bảo toàn và chuyển hóa năng lượng

Lý thuyết tế bào vạch ra sự thống
nhất giữa thế giới thực vật và động vật
6/19/19

ThS. Lê Đức Thọ

19

19

Định luật bảo toàn và chuyển hóa năng lượng

ĐÁC-UYN
VÀ HỌC THUYẾT VỀ
SỰ TIẾN HÓA CỦA
CÁC LOÀI 1859

Lý thuyết tiến hoá vạch ra nguồn gốc tự nhiên
của con người, chống quan điểm tôn giáo

6/19/19

ThS. Lê Đức Thọ

20

20


- Tiền đề khoa học tự nhiên

ĐỊNH LUẬT BẢO TOÀN VÀ CHUYỂN HÓA NĂNG
LƯỢNG

Chứng minh tính chất biện

LÝ THUYẾT TẾ BÀO

chứng của sự vận động và
phát triển

LÝ THUYẾT TIẾN HÓA

Tạo cơ sở khoa học cho sự phát triển tư duy biện chứng tách khỏi tính tự phát thời cổ đại và
thoát khỏi cái vỏ thần bí của phép biện chứng duy tâm

6/19/19

ThS. Lê Đức Thọ

21

21


- Tiền đề khoa học tự nhiên

Thiên tài về chính trị và trí tụê của
Các Mác và Ph.Ăngghen

Tình yêu thương những người lao động; sự thông minh; lòng dũng cảm dám hy sinh vì người lao động; sự
phấn đấu không mệt mỏi cho sự nghiệp giải phóng người lao động

Sự xuất hiện của Chủ nghĩa Mác là một tất yếu lịch sử vì nó không những là sự phản ánh thực tiễn xã hội,
nhất là thực tiễn cách mạng của giai cấp công nhân, mà còn là sự phát triển hợp lôgíc của lịch sử tư tưởng
nhân loại
6/19/19

ThS. Lê Đức Thọ

22

22


duy tâm về

Trước 1842

Triết học
SỰ HÌNH THÀNH CHỦ NGHĨA MÁC (1842 - 1895)

- Góp phần phê phán triết học pháp quyền
của Heeghen (1843)
1842
1848

Thực hiện bước chuyển

- Bản thảo kinh tế - triết học năm 1844
- Gia đình thần thánh (1844-1845)
- Luận cương về Phoiơbắc (1845)

biến về lập trường
tư tưởng từ duy
tâm sang duy vật

- Hệ tư tưởng Đức (1845)

- Sự khốn cùng của triết học (1847)
- Tuyên ngôn Đảng cộng sản (1848)

Kế thừa tinh hoa của
CNDV và PBC để

- Bộ “Tư bản” (tập I, xb 1867) của Mác
1849
1895

xây dựng nên PBCDV

- “Phê phán cương lĩnh Gôta” (1875)
- “Chống Đuy-rinh” (1878) .
- “Biện chứng của tự nhiên" (1873-1883)

Bổ sung và

- “Nguồn gốc của gia đình, của chế độ tư

hoàn thiện

hữu, của Nhà nước” (1884)

Chủ nghĩa Mác

-“Lútvich Phoiơbắc và sự cáo chung của
6/19/19

Triết học cổ điển Đức” (1886)
ThS. Lê Đức Thọ

23

Tuyên ngôn Đảng cộng sản

Đánh dấu sự trưởng thành về
mặt tư tưởng của Các Mác và
Ph.Ăngghen; đánh dấu sự ra
đời chính thức của CN Mác

Là cương lĩnh đầu tiên của
giai cấp vô sản toàn thế giới;
đưa chủ nghĩa xã hội từ không
tưởng trở thành khoa học
Trang bìa của Tuyên Ngôn của Đảng Cộng sản (21848)

6/19/19

ThS. Lê Đức Thọ

24


2.2. V.I.Lênin bảo vệ, phát triển chủ nghĩa Mác

Các phần tử cơ
hội phê phán CN
Mác
CNTB chuyển

KHTN có bước

sang CNĐQ

phát triển mới

BỐI CẢNH
LỊCH SỬ

6/19/19

ThS. Lê Đức Thọ

25