Định tội danh Tội cố ý gây thương tích hoặc gây tổn hại cho sức khỏe của người khác từ thực tiễn tỉnh An Giang (Luận văn thạc sĩ)

VIỆN HÀN LÂM KHOA HỌC XÃ HỘI VIỆT NAM
HỌC VIỆN KHOA HỌC XÃ HỘI

HUỲNH VĨNH KHANG

ĐỊNH TỘI DANH TỘI CỐ Ý GÂY THƯƠNG TÍCH HOẶC
GÂY TỔN HẠI CHO SỨC KHỎE CỦA NGƯỜI KHÁC
TỪ THỰC TIỄN TỈNH AN GIANG

LUẬN VĂN THẠC SĨ
LUẬT HÌNH SỰ VÀ TỐ TỤNG HÌNH SỰ

HÀ NỘI, 2019


VIỆN HÀN LÂM KHOA HỌC XÃ HỘI VIỆT NAM
HỌC VIỆN KHOA HỌC XÃ HỘI

HUỲNH VĨNH KHANG

ĐỊNH TỘI DANH TỘI CỐ Ý GÂY THƯƠNG TÍCH HOẶC
GÂY TỔN HẠI CHO SỨC KHỎE CỦA NGƯỜI KHÁC
TỪ THỰC TIỄN TỈNH AN GIANG
Ngành: Luật hình sự và Tố tụng hình sự
Mã số: 8.38.01.04

NGƯỜI HƯỚNG DẪN KHOA HỌC:
TS. PHẠM VĂN BEO

HÀ NỘI, 2019

LỜI CAM ĐOAN
Tôi xin cam đoan rằng luận văn luật học này là công trình nghiên cứu của
riêng tôi, được thực hiện dưới sự hướng dẫn khoa học rất nghiêm túc và nhiệt tình
của Tiến sĩ Phạm Văn Beo.
Những thông tin, trích dẫn và bản án trong luận văn là trung thực, được dẫn
từ các nguồn tham khảo có thật. Các phân tích, bình luận, đánh giá, so sánh, gợi mở
và kiến nghị trong công trình đều dựa trên một quá trình làm việc, tìm tòi, nghiên
cứu một cách nghiêm túc của chính tác giả luận văn.
Nếu có bất kỳ sự gian lận nào, học viên Huỳnh Vĩnh Khang xin hoàn toàn
chịu trách nhiệm.
Tác giả luận văn

Huỳnh Vĩnh Khang


MỤC LỤC
MỞ ĐẦU ...................................................................................................................1
Chương 1: MỘT SỐ VẤN ĐỀ LÝ LUẬN VÀ PHÁP LUẬT CỦA VIỆC ĐỊNH
TỘI DANH ĐỐI VỚI TỘI CỐ Ý GÂY THƯƠNG TÍCH HOẶC GÂY TỔN
HẠI CHO SỨC KHỎE NGƯỜI KHÁC ...............................................................12
1.1.Khái niệm, đặc điểm, phân loại, ý nghĩa định tội danh đối với tội cố ý gây
thương tích hoặc gây tổn hại cho sức khoẻ của người khác ..................................12
1.2. Cơ sở khoa học và cơ sở pháp lý của định tội danh đối với tội cố ý gây
thương tích hoặc gây tổn hại cho sức khỏe người khác.........................................21
1.3. Phân biệt tội cố ý gây thương tích hoặc gây tổn hại cho sức khỏe của người
khác với tội giết người trong Bộ luật hình sự năm 2015 .......................................28
Chương 2: THỰC TRẠNG ĐỊNH TỘI DANH ĐỐI VỚI TỘI CỐ Ý GÂY
THƯƠNG TÍCH HOẶC GÂY TỔN HẠI CHO SỨC KHỎE NGƯỜI KHÁC
TỪ THỰC TIỄN TỈNH AN GIANG .....................................................................35

2.1. Khái quát đặc điểm tình hình tỉnh An Giang có liên quan đến định tội danh
tội cố ý gây thương tích hoặc gây tổn hại cho sức khoẻ người khác .....................35
2.2. Thực tiễn định tội danh đối với tội Cố ý gây thương tích hoặc Gây tổn hại
cho sức khỏe người khác trên địa bàn tỉnh An Giang. ..........................................37
2.3. Những khó khăn, vướng mắc và nguyên nhân những khó khăn vướng mắc
trong công tác định tội danh đối với tội cố ý gây thương tích hoặc gây tổn hại cho
sức khỏe người khác trên địa bàn tỉnh An Giang ..................................................47
Chương 3: MỘT SỐ GIẢI PHÁP NHẰM NÂNG CAO HIỆU QUẢ ĐỊNH TỘI
DANH ĐỐI VỚI TỘI CỐ Ý GÂY THƯƠNG TÍCH HOẶC GÂY TỔN HẠI
CHO SỨC KHỎE NGƯỜI KHÁC TỪ THỰC TIỄN TỈNH AN GIANG ........55
3.1. Sự cần thiết phải nâng cao hiệu quả của việc định tội danh đối với tội cố ý
gây thương tích hoặc gây tổn hại cho sức khỏe của người khác ...........................55
3.2. Một số giải pháp nhằm nâng cao hiệu quả định tội danh đối với tội cố ý gây
thương tích hoặc gây tổn hại cho sức khỏe của người khác ..................................58
KẾT LUẬN ..............................................................................................................69
DANH MỤC TÀI LIỆU THAM KHẢO


DANH MỤC TỪ VIẾT TẮT
BLHS

: Bộ luật hình sự

BL TTHS

: Bộ luật Tố tụng hình sự

CTTP

: Cấu thành tội phạm

CYGTT

: Cố ý gây thương tích

GTH

: Gây tổn hại


MỞ ĐẦU
1. Tính cấp thiết của đề tài
Quyền bất khả xâm phạm về thân thể, quyền bảo hộ về tính mạng, sức khỏe
là một trong những quyền cơ bản nhất của con người được Hiến pháp và pháp luật
ghi nhận, bảo vệ. Điều 14 Hiến pháp nước Cộng hòa Xã hội chủ nghĩa Việt Nam
năm 2013 quy định: “Ở nước Cộng hòa Xã hội chủ nghĩa Việt Nam, các quyền con
người, quyền công dân về chính trị, dân sự, kinh tế, văn hóa, xã hội được công
nhận, tôn trọng, bảo vệ, bảo đảm theo Hiến pháp và pháp luật”. Như vậy, Trên cơ
sở nền tảng quy định của Hiến Pháp, pháp luật hình sự Việt Nam từ sớm đã quy
định hành vi cố ý gây thương tích hoặc gây tổn hại cho sức khỏe của người khác
(CYGTT hoặc GTH cho sức khỏe của người khác) là tội phạm cho thấy thái độ bảo
hộ đối với tính mạng, sức khỏe của con người cũng như kiên quyết đấu tranh phòng,
chống loại tội phạm này.
Trong những năm qua, tình hình các tội phạm xâm phạm sức khoẻ, tính
mạng của người khác nói chung, tội CYGTT hoặc GTH cho sức khỏe của người
khác nói riêng ngày càng diễn biến phức tạp, có sự gia tăng về số lượng cũng như
mức độ nguy hiểm, gây tâm lí hoang mang trong nhân dân và làm ảnh hưởng đến an
ninh trật tự xã hội. Tội phạm CYGTT hoặc GTH cho sức khỏe của người khác
chiếm tỷ lệ lớn trong các vụ án được đưa ra xét xử, đối tượng phạm tội tuổi đời còn
rất trẻ, tính chất, mức độ nguy hiểm cho xã hội của tội phạm càng cao. Khi thực

hiện hành vi, người phạm tội cho thấy sự manh động và liều lĩnh khi sử dụng những
thủ đoạn, hung khí và công cụ nguy hiểm như súng, dao, mã tấu, axit... để gây
thương tích cho bị hại. Nhiều vụ án xảy ra chỉ vì những mâu thuẫn nhỏ nhặt trong
cuộc sống mà người phạm tội sẵn sàng dùng vũ lực để giải quyết vấn đề. Thực tiễn
áp dụng pháp luật về tội CYGTT hoặc GTH cho sức khỏe của người khác cho thấy
còn gặp nhiều khó khăn, vướng mắc trong việc định tội danh, định khung và quyết
định hình phạt dẫn đến bỏ lọt tội phạm, người phạm tội hoặc ngược lại làm oan
người vô tội, xử lí quá nặng hoặc quá nhẹ hành vi phạm tội, gây ảnh hưởng đến chất
lượng công tác đấu tranh phòng, chống tội phạm. Do đó, việc nghiên cứu các quy
1


định của pháp luật và thực tiễn định tội danh của tội CYGTT hoặc GTH cho sức
khỏe của người khác là một vấn đề vô cùng cần thiết và có ý nghĩa, đặc biệt là việc
nghiên cứu thực tiễn định tội danh trong bối cảnh tỉnh An Giang là một nhu cầu
quan trọng nhằm góp phần nâng cao hiệu quả áp dụng pháp luật đối với địa phương.
Với mong muốn đóng góp một phần công sức cho công tác nghiên cứu và
hoàn thiện pháp luật về tội CYGTT hoặc GTH cho sức khỏe của nguời khác, góp
phần nâng cao chất lượng công tác đấu tranh phòng, chống loại tội phạm này trong
tình hình mới, tác giả quyết định chọn đề tài: “Định tội danh Tội cố ý gây thương
tích hoặc gây tổn hại cho sức khỏe của người khác từ thực tiễn tỉnh An Giang” làm
luận văn thạc sĩ luật học.
2. Tình hình nghiên cứu liên quan đến đề tài
Qua nghiên cứu một số công trình nghiên cứu khoa học trong và ngoài nước,
các sách chuyên khảo, các bài viết trên một số tạp chí của một số tác giả liên quan
đến đề “định tội danh đối với tội Tội CYGTT hoặc GTH cho sức khỏe của người
khác từ thực tiễn tỉnh An Giang” cho thấy:
2.1. Tình hình nghiên cứu ở nước ngoài
Nghiên cứu pháp luật một số nước cho thấy không có các công trình nghiên
cứu chuyên biệt về tội CYGTT hoặc GTH cho sức khỏe của người khác (Causing

injury intentionally) mà chỉ có một số công trình nghiên cứu về pháp luật hình sự
nói chung như cuốn Tội phạm học của Larry J. Siegel, giáo sư Đại học
Massachusetts-Lowell, Nxb Cengage Learning (tái bản lần thứ 11, ngày 14 tháng 4
năm 2011); cuốn Luật hình sự của John C. Klotter, Nxb Routledge (tái bản lần thứ
10, ngày 15 tháng 9 năm 2014); cuốn Hệ thống tư pháp hình sự Mỹ của George F.
Cole và Christopher E. Smith, Nxb Cengage Learning (tái bản lần thứ 13, ngày 21
tháng 01 năm 2012). Hoặc những công trình nghiên cứu tổng thể có chứa đựng
những nghiên cứu cụ thể về loại tội phạm cố ý gây thương tích như cuốn Thực tiễn
hình sự của Blackstone, Nxb Đại học Oxford năm 2011; cuốn Trách nhiệm hình sự
bang Victoria, Nxb Trường đại học Luật bang Victoria,...

2


Nhìn chung, các công trình nghiên cứu trên đã phân tích về lý luận cũng như
thực tiễn áp dụng pháp luật hình sự của các nước. Tuy nhiên, tác giả chưa tìm thấy
một công trình nghiên cứu nào viết riêng về tội CYGTT hoặc GTH cho sức khỏe
của nguời khác trên cơ sở thực tiễn của tỉnh An Giang.
2.2. Tình hình nghiên cứu trong nước
Ở phạm vi nghiên cứu trong nước, cho đến nay tội CYGTT hoặc GTH cho
sức khỏe của người khác đã được nghiên cứu ở những góc độ khác nhau, cụ thể:
2.2.1. Nhóm các luận án, lụân văn, khóa luận tốt nghiệp
Ở góc độ luận án, tác giả đã được nghiên cứu, tiếp cận với nhưng luận án
sau:
Trong luận án “Đặc điểm tội phạm học của tội phạm CYGTT hoặc GTH cho
sức khỏe của người khác ở Việt Nam hiện nay và các giải pháp nâng cao hiệu quả
phòng ngừa”(năm 2002), tác giả Nguyễn Hữu Cầu đã nghiên cứu, tổng hợp khá đầy
đủ những vấn đề lý luận về đặc điểm tội phạm học của tội CYGTT hoặc GTH cho
sức khỏe của người khác, đánh giá đúng nguyên nhân, tình hình phạm tội, cũng như
các điều kiện hình thành tội phạm, nhân thân người phạm tội và đưa ra các giải

pháp góp phần nâng cao hiệu quả phòng ngừa loại tội phạm này. Tuy nhiên luận án
này nghiên cứu dưới góc độ tội phạm học nên những vấn đề định tội danh đối với
tội CYGTT hoặc GTH cho sức khỏe của người khác không được đặt ra.
 Trong luận án “Hoạt động phòng ngừa tội phạm xâm phạm tính mạng,
sức khỏe con người của lực lượng cảnh sát nhân dân”(năm 2007), tác giả Bùi Văn
Thịnh đã phân tích, đánh giá về thực trạng tổ chức phòng ngừa tội phạm xâm phạm
tính mạng, sức khỏe con người, những kết quả đạt được, những thiếu sót tồn tại
cũng như nguyên nhân của những thiếu sót đối với hoạt động phòng ngừa tội xâm
phạm tính mạng, sức khoẻ trong đó có tội CYGTT hoặc GTH cho sức khỏe của
người khác. Mặc dù trong luận án này có đề cập đến thực tiễn đấu tranh, phòng
chống tội CYGTT hoặc GTH cho sức khỏe của người khác nhưng dưới góc độ luật
hình sự, định tội danh thì tác giả luận án không đề cập.

3


 Trong luận án “Đấu tranh phòng, chống tội CYGTT hoặc GTH cho sức
khỏe của người khác trên địa bàn tỉnh Thái Bình”(năm 2016), tác giả Phạm Thị Mỹ
Hương đã thiết lập hệ thống lý luận về tình hình tội phạm CYGTT, làm rõ sự tác
động qua lại giữa các yếu tố tiêu cực về kinh tế, văn hóa, xã hội của tỉnh Thái Bình
và cá nhân con người làm phát sinh tội phạm CYGTT hoặc GTH cho sức khỏe của
con người. Trong luận án này tác giả cũng không nghiên cứu vấn đề định tội danh
đối với tội CYGTT hoặc GTH cho sức khỏe của người khác.
Như vậy, cả ba luận án trên mặc dù có nghiên cứu về tội CYGTT hoặc GTH
cho sức khỏe của người khác, tuy nhiên chúng thuộc chuyên ngành tội phạm học và
phòng ngừa tội phạm nên chỉ tập trung làm rõ tình hình tội phạm CYGTT hoặc
GTH cho sức khỏe của người khác chứ chưa xây dựng hệ thống lí luận đầy đủ về
mặt pháp lí đối với tội danh này cũng như vấn đề định tội danh. Mặt khác, những
giải pháp được đề xuất trong những luận án trên cũng mang tính định hướng chung
nhằm tác động toàn diện đến mọi khía cạnh của đời sống xã hội, không tập trung

vào các giải pháp hoàn thiện quy định của pháp luật về tội CYGTT hoặc GTH cho
sức khỏe của người khác.
Ở góc độ luận văn, tác giả đã được tiếp cận với các luận văn:
Luận văn “Các tội CYGTT hoặc GTH cho sức khỏe của người khác – Những
vấn đề lí luận và thực tiễn năm 2014) của Lê Văn Quang; Luận văn “Đấu tranh
phòng, chống các tội CYGTT trên địa bàn tỉnh Bình Dương và Đồng Nai” (năm
2010) của tác giả Phạm Thanh Vân; Luận văn “Định tội danh đối với hành vi cố ý
xâm phạm sức khỏe của con người trong chương XII của BLHS năm 1999” (năm
2012) của tác giả Phạm Văn Tình; Luận văn “Phòng ngừa tội phạm CYGTT do
người chưa thành niên thực hiện trên địa bàn tỉnh Đồng Tháp” (năm 2013) của tác
giả Hồ Hữu Phước; Luận văn “Phòng ngừa tội phạm CYGTT do người chưa thành
niên thực hiện tại địa bàn thành phố Hồ Chí Minh”(năm 2012) của tác giả Vũ
Quang Long; Luận văn “Các tội CYGTT hoặc GTH cho sức khoẻ của người khác
trong luật hình sự Việt Nam”(năm 2014), Lê Đình Tĩnh, …

4


Trong luận văn “Các tội CYGTT hoặc GTH cho sức khỏe của người khác –
Những vấn đề lí luận và thực tiễn” (năm 2014), tác giả Lê Văn Quang đã làm rõ
những dấu hiệu pháp lí đặc trưng của các tội CYGTT hoặc GTH cho sức khỏe của
người khác; chỉ ra được một số hạn chế trong thực tiễn giải quyết các vụ án và có
những kiến nghị góp phần hoàn thiện pháp luật, nâng cao hiệu quả điều tra, truy tố,
xét xử đối với tội phạm này. Tuy nhiên, do luận văn nghiên cứu các tội CYGTT
hoặc GTH cho sức khỏe của người khác như CYGTT hoặc GTH cho sức khỏe của
người khác trong trạng thái tinh thần bị kích động mạnh, hay phòng vệ chính đáng
nên việc tập trung phân tích tội CYGTT hoặc GTH cho sức khỏe của người khác sẽ
không sâu sắc. Mặt khác, phần thực tiễn của luận văn lại chưa thật sự nổi bật, tác
giả chưa đi sâu nghiên cứu về thực trạng xử lí đối với tội phạm CYGTT hoặc GTH
cho sức khỏe của người khác, các vụ án đưa ra phân tích chưa đa dạng. Mặt khác,

luận văn nghiên cứu thực tiễn áp dụng trên phạm vi cả nước.
 Trong luận văn “Đấu tranh phòng chống các tội CYGTT trên địa bàn tỉnh
Bình Dương và Đồng Nai” (năm 2010), tác giả Phạm Thanh Vân đã phân tích tình
hình tội phạm CYGTT trên địa bàn tỉnh Bình Dương và Đồng Nai; lí giải được
nguyên nhân của tình hình tội phạm; phân tích những điểm thành công cũng như
hạn chế của thực trạng hoạt động đấu tranh phòng, chống tội phạm CYGTT; từ đó
đề xuất một số giải pháp để nâng cao hiệu quả của công tác đấu tranh phòng, chống
tội phạm CYGTT trên địa bàn hai tỉnh nghiên cứu. Tuy nhiên, luận văn chủ yếu
khai thác ở khía cạnh tội phạm học, do đó Luận văn không nghiên cứu về vấn đề
định tội danh của tội phạm này.
 Trong luận văn “Định tội danh đối với hành vi cố ý xâm phạm sức khỏe
của con người trong chương XII của Bộ luật hình sự năm 1999”, tác giả Phạm Văn
Tỉnh đã giới thiệu cơ bản các dấu hiệu pháp lí của tội CYGTT hoặc GTH cho sức
khỏe của người khác, luận văn chỉ ra được một số khó khăn, vướng mắc trong thực
tiễn định tội danh đối với tội CYGTT hoặc GTH cho sức khỏe của người khác. Tuy
nhiên, trong đề tài này tác giả nghiên cứu định tội danh đối với tội CYGTT hoặc

5


GTH cho sức khỏe của người khác theo quy định của BLHS năm 1999, và nghiên
cứu thực tiễn áp dụng trên phạm vi cả nước.
Như vậy, qua nghiên cứu các luân văn trên, tác giả đã tiếp thu được những
vấn đề liên quan về mặt lý luận của tội CYGTT hoặc GTH cho sức khỏe của người
khác. Nhìn chung, các luận văn trên đã đạt được những thành công nhất định khi đã
phân tích và làm rõ các dấu hiệu pháp lí của tội CYGTT hoặc GTH cho sức khỏe
của người khác; phân biệt trường hợp CYGTT hoặc GTH cho sức khỏe của người
khác với tội giết người; nêu được những vướng mắc trong quá trình áp dụng pháp
luật về tội CYGTT hoặc GTH cho sức khỏe của người khác; nêu được nguyên nhân
và đề xuất các giải pháp nhằm nâng cao chất lượng áp dụng pháp luật trong thực

tiễn. Tuy nhiên, những luận văn trên hoặc chỉ tập trung khai thác ở khía cạnh phòng
ngừa, đấu tranh với tội phạm CYGTT hoặc GTH cho sức khỏe của người khác hoặc
nghiên cứu tổng hợp tội CYGTT hoặc GTH cho sức khỏe của người khác mà chưa
có sự nghiên cứu riêng định tội danh của tội CYGTT hoặc GTH cho sức khỏe của
người khác từ thực tiễn cụ thể một địa phương. Đặc biệt các luận văn nói trên
nghiên cứu tội CYGTT hoặc GTH cho sức khỏe của người khác trong bối cảnh
BLHS năm 1999 nên không mang tính thời sự, khi BLHS năm 2015 đã có hiệu lực
pháp luật, đang đi vào thực tiễn áp dụng.
2.2.2. Các sách chuyên khảo, giáo trình, bài báo
Nghiên cứu các sách chuyên khảo, giáo trình, bài báo về đề tài nghiên cứu,
cho thấy:
Ở cấp độ giáo trình, có Giáo trình luật hình sự Việt Nam (Phần các tội
phạm) của Khoa Luật, Đại học quốc gia Hà Nội, Nxb Đại học Quốc gia Hà Nội,
năm 1997; Giáo trình luật hình sự Việt Nam, tập II của Trường Đại học Luật Hà
Nội, Nxb Công an nhân dân, Hà Nội, năm 1998; Giáo trình Luật hình sự Việt Nam
(Phần các tội phạm) của Lê Cảm (chủ biên), Nxb Đại học Quốc gia Hà Nội, Hà
Nội, năm 2003; Giáo trình Luật hình sự Việt Nam (Phần các tội phạm) của Đại học
Luật Tp. Hồ Chí Minh….

6


Ở cấp độ sách chuyên khảo, có các cuốn Bình luận khoa học Bộ luật hình sự
của Viện khoa học pháp lý và Bộ Tư pháp, Nxb Chính trị quốc gia, Hà Nội, năm
1987 (tái bản năm 1992, 1997); Các tội xâm phạm tính mạng, sức khỏe, nhân phẩm,
danh dự của con người của TS. Trần Văn Luyện, Nxb Chính trị quốc gia, Hà Nội,
năm 2000; Bình luận khoa học Bộ luật hình sự năm 1999 (Phần các tội phạm) của
TS Phùng Thế Vắc, TS. Trần Văn Luyện, LS. Th.S Phạm Thanh Bình, TS. Nguyễn
Đức Mai, Th.S Nguyễn Sĩ Đại và Th.S Nguyễn Mai Bộ, NXb Công an nhân dân,
Hà Nội, năm 2001; Bình luận khoa học Bộ luật hình sự, Phần các tội phạm, tập I

(Bình luận chuyên sâu) của Th.s Đinh Văn Quế, Nxb thành phố Hồ Chí Minh, năm
2002; Trách nhiệm hình sự đối với hành vi xâm phạm tính mạng, sức khỏe của con
người, Nxb Công an nhân dân, năm 1994; Trách nhiệm hình sự đối với các tội xâm
phạm tính mạng, sức khỏe, nhân phẩm, danh dự của con người, Nxb Chính trị quốc
gia, năm 1997 (tái bản năm 1999).
Các công trình nghiên cứu chuyên khảo nói trên đã đề cập đến tội CYGTT
hoặc GTH cho sức khỏe của người khác ở những khía cạnh tổng quát, đặt tội này
trong tổng thể các tội xâm phạm tính mạng, sức khỏe, nhân phẩm, danh dự của con
người. Đây là nguồn tài liệu tham khảo phong phú để tác giả được tiếp cận làm cơ
sở lý luận, pháp lý cho đề tài nghiên cứu của mình trong mối liên hệ tổng quát. Tuy
nhiên, bên cạnh đó những vấn đề thực tiễn cùng những giải pháp kiến nghị chỉ dừng
lại ở mức độ khá chung chung và chưa có công trình nào nghiên cứu một cách toàn
diện và có hệ thống về loại tội phạm này.
Về phương diện bài báo, bài viết đăng trên các tạp chí chuyên ngành, hiện
nay đã có nhiều bài viết về tội CYGTT hoặc GTH cho sức khỏe của người khác cụ
thể: Bài viết“Một số khó khăn, vướng mắc trong việc áp dụng Điều 104 BLHS tội
CYGTT hoặc GTH cho sức khỏe của người khác” của Trần Minh Hưởng đăng trên
tạp chí Kiểm sát số 10, tháng 5/2011; “Một số vấn đề lí luận và thực tiễn về tội
CYGTT hoặc GTH cho sức khỏe của người khác trong BLHS năm 1999” của tác giả
Nguyễn Anh Tuấn đăng trên tạp chí Nhà nước và Pháp luật số 231, tháng 7/2007;
“Phân biệt tội giết người và tội cố ý gây thương tích (trường hợp dẫn đến chết
7


người)” của tác giả Nguyễn Văn Trượng đăng trên tạp chí TAND số 13, tháng
7/2009 hay “Một số vấn đề về tình tiết: CYGTT hoặc GTH cho sức khỏe của người
khác thuộc trường hợp đặc biệt nghiêm trọng” của tác giả Đinh Văn Quế đăng trên
tạp chí TAND số 17, tháng 9/2010; “Tình tiết gây cố tật nhẹ cho nạn nhân và vấn
đề áp dụng tình tiết này khi xét xử tội CYGTT hoặc GTH cho sức khỏe của người
khác” cũng của tác giả Đinh Văn Quế đăng trên tạp chí TAND số 4/2003,... Các bài

viết trên có sự đầu tư nghiên cứu kĩ càng và có những ý kiến, đánh giá rất hay, chỉ
ra được những thiếu sót, bất cập trong quy định của pháp luật về tội CYGTT hoặc
GTH cho sức khỏe của người khác cũng như những trường hợp khó khăn, vướng
mắc trong việc định tội danh, đặc biệt là trường hợp cần phân biệt tội giết người với
tội CYGTT hoặc GTH cho sức khỏe của người khác, hoặc trường hợp CYGTT hoặc
GTH cho sức khỏe của người khác với CYGTT hoặc GTH cho sức khỏe của người
khác trong trạng thái tinh thần bị kcish động mạnh hay trong trường hợp phòng vệ
chính đáng. Bởi những trường hợp này trên thực tế, khi áp dụng pháp luật các cơ
quan có thẩm quyền rất dễ nhầm lẫn. Tuy nhiên, vì giới hạn độ dài của các bài viết
đăng trên tạp chí khoa học nên những bài viết trên chỉ dừng lại ở việc nghiên cứu,
phân tích một vài khía cạnh riêng lẻ mà chưa có sự phân tích bao quát toàn diện các
vấn đề về lí luận cũng như thực tiễn áp dụng pháp luật về tội CYGTT hoặc GTH
cho sức khỏe của người khác. Tuy nhiên, các bài viết này là nguồn tài liệu quý báu
để tác giả được tiếp cận đa chiều về tội danh mà mình đang nghiên cứu.
3. Mục đích và nhiệm vụ nghiên cứu
Trên cơ sở đề tài nghiên cứu mà tác giả đã chọn là “Tội cố ý gây thương tích
hoặc gây tổn hại cho sức khỏe của người khác từ thực tiễn tỉnh An Giang”, mục
đích của luận văn này đặt ra là phân tích những vấn đề lý luận và pháp luật của định
tội danh đối với tội CYGTT hoặc GTH cho sức khỏe của người khác; thực trạng
định tội danh đối với tội này trên địa bàn tỉnh An Giang, trên cơ sở lý luận, thực tiễn
áp dụng tác giả đề xuất các giải pháp nhằm nâng cao hiệu quả định tội danh đối với
tội CYGTT hoặc GTH cho sức khỏe của người khác.

8


4. Đối tượng và phạm vi nghiên cứu
Luận văn về đề tài: “Tội cố ý gây thương tích hoặc gây tổn hại cho sức khỏe
của người khác từ thực tiễn tỉnh An Giang” có phạm vi nghiên cứu như sau:
 Về không gian, tác giả đã thu thập được số liệu khảo sát tình hình tội

phạm CYGTT hoặc GTH cho sức khỏe của người khác trên phạm vi tỉnh An Giang
từ năm 2013- 2017.
 Về thời gian, luận văn sử dụng số liệu thống kê từ năm 2013 đến năm
2017 (05 năm), các vụ án dẫn chứng trong luận văn là những vụ án xảy ra sau khi
BLHS năm 1999 có hiệu lực cho đến nay.
 Về nội dung, luận văn xem xét, giải quyết các vấn đề sau: khái niệm, đặc
điểm, phân loại định tội danh của tội CYGTT hoặc GTH cho sức khỏe của người
khác; Cơ sở khoa học và cơ sở pháp lý của định tội danh CYGTT hoặc GTH cho
sức khỏe của người khác; Phân biệt tội CYGTT hoặc GTH cho sức khỏe của người
khác với một số tội danh trong BLHS; Thực trạng định tội danh tội CYGTT hoặc
GTH cho sức khỏe của người khác trên địa bàn tỉnh An giang và đề xuất những giải
pháp để nâng cao hiệu quả định tội danh đối với tội CYGTT hoặc GTH cho sức
khỏe của người khác.
5. Cơ sở lí luận và phương pháp nghiên cứu
Luận văn được thực hiện trên cơ sở lí luận là chủ nghĩa duy vật biện chứng
Mác – Lênin, tư tưởng đạo đức Hồ Chí Minh và quan điểm, đường lối, chủ trương
của Đảng, chính sách pháp luật của Nhà nước về đấu tranh phòng, chống tội phạm
nói chung và đối với tội CYGTT hoặc GTH cho sức khỏe của người khác nói riêng.
Trong quá trình thực hiện, tác giả đã sử dụng các phương pháp phân tích,
tổng hợp, so sánh, khảo sát, thống kê,... để hoàn thành luận văn này. Cụ thể như
sau: phương pháp phân tích, tổng hợp được sử dụng trong toàn bộ luận văn, ở cả hai
chương lí luận và thực tiễn; phương pháp so sánh chủ yếu được sử dụng trong phần
phân biệt tội giết người với tội CYGTT hoặc GTH cho sức khỏe của người khác;
phương pháp khảo sát, thống kê được sử dụng tại chương 2 trong phần thực tiễn
định tội danh tội CYGTT hoặc GTH cho sức khỏe của người khác.
9


6. Ý nghĩa lý luận và thực tiễn
Kết quả nghiên cứu của luận văn có ý nghĩa quan trọng về phương diện lí

luận và thực tiễn vì đây là công trình nghiên cứu đầu tiên và có hệ thống ở cấp độ
một luận văn thạc sĩ luật học về định tội danh đối với tội CYGTT hoặc GTH cho
sức khỏe của người khác. Những đóng góp đáng kể của luận văn là:
Luận văn đã tổng hợp đươc những vấn đề về khái niệm, đặc điểm, phân loại
định tội danh đối với tội CYGTT hoặc GTH cho sức khỏe của người khác .
Luận văn cũng tổng hợp các quan điểm khoa học về tội CYGTT hoặc GTH
cho sức khỏe của người khác để xây dựng nên khái niệm tội CYGTT hoặc GTH cho
sức khỏe của người khác, bảo đảm tính chính xác, khoa học, đồng thời chỉ ra các
đặc điểm cơ bản của tội CYGTT hoặc GTH cho sức khỏe của người khác trong mối
tương quan so sánh với một số chế định tội danh khác.
Đóng góp của luận văn là trên cơ sở nghiên cứu, đánh giá làm sáng tỏ bức
tranh về tình hình định tội danh tội CYGTT hoặc GTH cho sức khỏe của người
khác, luận văn đã đưa ra được những tồn tại, hạn chế của thực tiễn định tội danh,
cũng như những nguyên nhân cơ bản của các tồn tại, hạn chế này;
Trên cơ sở kết quả nghiên cứu lí luận và thực tiễn, luận văn đã đề xuất các
định hướng và giải pháp hoàn thiện pháp luật thực định và nâng cao hiệu quả định
tội của tội CYGTT hoặc GTH cho sức khỏe của người khác trong giai đoạn xây
dựng Nhà nước pháp quyền và cải cách tư pháp hiện nay ở Việt Nam.
Với những đóng góp trên, tác giả hy vọng luận văn có thể được sử dụng làm
tài liệu tham khảo phục vụ cho công tác nghiên cứu, học tập và giảng dạy về tội
CYGTT hoặc GTH cho sức khỏe của người khác. Những đề xuất nêu trong luận
văn có thể được tham khảo trong công tác lập pháp để hoàn thiện quy định của
BLHS về tội CYGTT hoặc GTH cho sức khỏe của người khác, qua đó nâng cao
hiệu quả định tội danh đối với loại tội phạm này.
7. Kết cấu của luận văn
Ngoài phần Lời nói đầu, Kết luận và Danh mục tài liệu tham khảo, nội dung
luận văn này gồm 3 chương:
10

- Chương 1: Một số vấn đề lý luận và pháp luật của việc định tội danh đối
với tội cố ý gây thương tích hoặc gây tổn hại cho sức khỏe của người khác.
- Chương 2: Thực trạng định tội danh đối với tội cố ý gây thương tích hoặc
gây tổn hại cho sức khỏe của người khác từ thực tiễn tỉnh An Giang.
- Chương 3:Một số giải pháp nhằm nâng cao hiệu quả định tội danh đối với
tội cố ý gây thương tích hoặc gây tổn hại cho sức khoẻ người khác từ thực tiễn tỉnh
An Giang.
“Tội cố ý gây thương tích hoặc gây tổn hại cho sức khỏe của người khác từ
thực tiễn tỉnh An Giang” là một đề tài lớn, có nhiều vấn đề phức tạp cần phải
nghiên cứu làm rõ. Trong khuôn khổ một bài luận văn tốt nghiệp thạc sĩ, với vốn
kiến thức và kinh nghiệm công tác còn hạn chế, tác giả không có tham vọng giải
quyết thật thấu đáo, triệt để tất cả các vấn đề mà chỉ mong có thể góp một phần
công sức vào quá trình nghiên cứu và hoàn thiện pháp luật về tội CYGTT hoặc
GTH cho sức khỏe của người khác cũng như nâng cao chất lượng áp dụng pháp luật
đối với loại tội phạm này.

11


Chương 1
MỘT SỐ VẤN ĐỀ LÝ LUẬN VÀ PHÁP LUẬT CỦA VIỆC
ĐỊNH TỘI DANH ĐỐI VỚI TỘI CỐ Ý GÂY THƯƠNG TÍCH
HOẶC GÂY TỔN HẠI CHO SỨC KHỎE NGƯỜI KHÁC
1.1. Khái niệm, đặc điểm, phân loại, ý nghĩa định tội danh đối với tội cố
ý gây thương tích hoặc gây tổn hại cho sức khoẻ của người khác
1.1.1. Khái niệm định tội danh đối với tội CYGTT hoặc GTH cho sức khỏe
của người khác.
Quyền sống, quyền bất khả xâm phạm về thân thể là một trong những quyền
quan trọng, cơ bản của con người. Sức khoẻ của con người là vô giá. Và chỉ khi tính
mạng và sức khỏe được Nhà nước và pháp luật bảo vệ thì con người mới có thể an

tâm học tập, lao động và xây dựng đất nước.
Tuyên ngôn quốc tế về nhân quyền năm 1948 của Đại hội đồng Liên Hiệp
Quốc đã ghi nhận các quyền cơ bản của con người, trong đó có quyền được an toàn
về thân thể và bảo hộ sức khỏe, Điều 3 khẳng định: “Ai cũng có quyền được sống,
tự do và an toàn thân thể” [16, tr.01]. Ở bình diện quốc gia, vì là một trong những
quyền cơ bản và quan trọng nhất của con người nên pháp luật Việt Nam từ thời Bộ
luật Hồng Đức cho đến nay đều có quy định để bảo vệ quyền được bảo hộ về sức
khỏe. Sự bảo hộ sức khỏe của con người trước tiên được ghi nhận trong Điều 20
Hiến pháp năm 2013 khẳng định: “Mọi người có quyền bất khả xâm phạm về thân
thể, được pháp luật bảo hộ về sức khỏe, danh dự và nhân phẩm” [48, tr.04]. Trên
cơ sở quy định của Hiến pháp, quyền được bảo hộ về sức khỏe tiếp tục được bảo
đảm bằng các ngành luật dân sự, hành chính và hình sự. Trong đó, luật hình sự là
ngành luật điều chỉnh mang tính nghiêm khắc nhất đối với những hành vi xâm
phạm đến sức khỏe của con người. Cụ thể, BLHS năm 2015 đã xây dựng rất nhiều
quy định nhằm xử lí các hành vi xâm hại đến sức khỏe của con người, trong đó có
quy định về tội CYGTT hoặc GTH cho sức khỏe của người khác.
Hiện nay, BLHS năm 2015 không có quy định nào đề cập đến khái niệm
pháp lí của tội CYGTT hoặc GTH cho sức khỏe của người khác. Theo Từ điển tiếng
12


Việt của Viện ngôn ngữ học, các từ ngữ trong tên tội danh CYGTT hoặc GTH cho
sức khỏe của người khác được hiểu như sau:
 “Cố ý” có nghĩa là có ý định sẵn từ trước và thực hiện ý định đó [87, tr.
205];
 “Gây” có nghĩa là làm cho nảy sinh, phát ra [87, tr. 377];
 “Thương tích” là dấu vết để lại trên thân thể do bị thương [87, tr .976];
 “Tổn hại” là làm mất mát, hư hại lớn [87, tr.1012];
 “Sức khỏe” nghĩa là sức mạnh của thân thể do không có bệnh tật gì [30, tr.
1610]

Còn theo Từ điển luật học của Bộ Tư pháp thì “cố ý gây thương tích” là
hành vi cố ý xâm phạm thân thể, gây tổn hại cho sức khỏe người khác dưới dạng
thương tích cụ thể [85, tr. 20]. Trong 3450 thuật ngữ pháp lí phổ thông của tác giả
Nguyễn Ngọc Điệp, “gây tổn hại cho sức khỏe của người khác” được hiểu là hành
vi dùng thủ đoạn tác động vào cơ thể nạn nhân làm mất hoặc giảm chức năng các bộ
phận (cơ quan) trên cơ thể nạn nhân [17, tr. 59].
Như vậy, dựa vào các giải thích trên và trên cơ sở khái niệm “tội phạm là
hành vi nguy hiểm cho xã hội, có lỗi, trái pháp luật hình sự và phải chịu hình phạt”,
chúng ta có thể đưa ra khái niệm về tội CYGTT hoặc GTH cho sức khỏe của người
khác như sau : “Tội CYGTT hoặc GTH cho sức khỏe của người khác là những hành
vi nguy hiểm cho xã hội, được quy định trong Bộ luật hình sự, do người có năng lực
trách nhiệm hình sự thực hiện một cách cố ý, tác động trái pháp luật đến thân thể
của người khác nhằm gây thiệt hại về sức khỏe cho người đó dưới dạng thương tích
hoặc sự mất, suy giảm chức năng của các cơ quan, bộ phận trên cơ thể nạn nhân”.
Trên cơ sở khái niệm Tội CYGTT hoặc GTH cho sức khỏe của người khác,
nghiên cứu về định tội danh đối với tội Tội CYGTT hoặc GTH cho sức khỏe của
người khác trước hết cần làm rõ một số nội dung về mặt lý luận mà cụ thể là khái
niệm định tội danh. Hiện nay có nhiều quan điểm khoa học nghiên cứu về vấn đề
này mà điển hình là một số quan điểm sau:
Quan điểm thứ nhất cho rằng định tội danh là một trong những giai đoạn
13


hoạt động áp dụng pháp luật do các cơ quan điều tra, truy tố, xét xử tiến hành. Các
cơ quan này căn cứ vào các tình tiết của vụ án, xác định tính chất mức độ nguy
hiểm cho xã hội của hành vi cụ thể nào đó để quyết định xem hành vi đó có đủ dấu
hiệu của một cấu thành tội phạm đã được pháp luật hình sự quy định hay chưa [78,
tr.08].
Quan điểm thứ hai cho rằng, định tội danh là việc xác định và ghi nhận về
mặt pháp lý sự phù hợp giữa dấu hiệu của hành vi phạm tội cụ thể đã được thực

hiện với các dấu hiệu của CTTP được pháp luật hình sự quy định [84, tr.20].
Quan điểm thứ ba cho rằng “định tội danh là một quá trình nhận thức lý luận
có tính logic, là một trong những dạng của hoạt động thực tiễn áp dụng pháp luật
hình sự, cũng như pháp luật tố tụng hình sự, và được tiến hành bằng cách: trên cơ
sở các chứng cứ, tài liệu thu thập được và các tình tiết thực tế của vụ án hình sự để
xác định sự phù hợp giữa các dấu hiệu của hành vi nguy hiểm cho xã hội được thực
hiện với các dấu hiệu CTTP tương ứng do luật hình sự quy định, nhằm xác định
được sự thật khách quan, tức là đưa ra sự đánh gia chính xác tội phạm về mặt pháp
lý hình sự, làm tiền đề cho việc cá thể hóa và phân hóa TNHS một cách công minh,
có căn cứ và đúng pháp luật” [9, tr.11].
Như vậy, hoạt động định tội danh được thực hiện thông qua các giai đoạn
sau:
Thứ nhất : xác định chính xác, khách quan, toàn diện, đầy đủ các tình tiết
thực tế của vụ án. Điều đó có nghĩa, trong quá trình thực hiện hoạt động tố tụng, Cơ
quan điều tra, Viện kiểm sát và Tòa án phải xác định được tất cả các tình tiết của vụ
án phù hợp với hiện thực khách quan làm tiền đề, cơ sở để xác định tội phạm.
Thứ hai: Nhận thức đúng nội dung các quy định của BLHS trong phần chung
cũng như phần các tội phạm.
Thứ ba: xác định mối quan hệ giữa các dấu hiệu của hành vi phạm tội thực tế
với các dấu hiệu được quy định trong các yếu tố CTTP của luật hình sự. Việc định
tội danh không phải là một quá trình đơn giản mà nó là một “quá trình nhận thức lý
luận có tính logic”.
14


Từ sự phân tích ở trên, có thể đưa ra khái niệm định tội danh như sau: Định
tội danh là một khâu quan trọng trong quá trình áp dụng quy phạm pháp luật hình
sự, là một trong những dạng của hoạt động thực tiễn áp dụng pháp luật hình sự,
cũng như pháp luật tố tụng hình sự và được tiến hành bằng cách trên cơ sở các
chứng cứ, tài liệu thu thập được và các tình tiết thực tế của vụ án hình sự để đối

chiếu, so sánh và kiểm tra nhằm xác định sự phù hợp giữa các dấu hiệu của hành vi
nguy hiểm cho xã hội được thực hiện với các dấu hiệu của cấu thành tội phạm cụ
thể tương ứng do luật hình sự quy định.
Ngoài ra, tội CYGTT hoặc GTH cho sức khỏe của người khác là một loại tội
phạm cụ thể được quy định tại Điều 134 BLHS năm 2015. Một người được coi là
chủ thể của tội phạm này khi đáp ứng các điều kiện là người có đủ năng lực trách
nhiệm hình sự và đủ tuổi chịu trách nhiệm hình sự, đồng thời là người đã thực hiện
hành vi mà Điều 134 Bộ luật này quy định với lỗi cố ý, xâm phạm bất hợp pháp đến
quyền được bảo hộ về tính mạng, sức khoẻ.
Do đó, từ cơ sở lý luận về định tội danh nêu trên, kết hợp với quy định của
Bộ luật hình sự Việt Nam về tội CYGTT hoặc GTH cho sức khỏe của người khác
có thể đưa ra khái niệm đang nghiên cứu như sau:
Định tội danh đối với tội CYGTT hoặc GTH cho sức khỏe của người khác là
hoạt động thực tiễn áp dụng pháp luật hình sự, pháp luật tố tụng hình sự của các
Cơ quan nhà nước có thẩm quyền và người có thẩm quyền, được tiến hành trên cơ
sở các tài liệu, chứng cứ thu thập được để xác định có hay không có sự phù hợp
giữa hành vi xâm phạm tính mạng đã xảy ra với các dấu hiệu cấu thành tội phạm
của tội CYGTT hoặc GTH cho sức khỏe của người khác được quy định tại Điều 134
Bộ luật hình sự, làm tiền đề cho việc giải quyết các vấn đề liên quan đến hình phạt
và các biện pháp cưỡng chế hình sự khác.
1.1.2. Đặc điểm định tội danh đối với tội cố ý gây thương tích hoặc gây tổn
hại cho sức khoẻ của người khác

15


Từ khái niệm đã nêu, theo chúng tôi, việc định tội danh đối với tội CYGTT
hoặc GTH cho sức khỏe của người khác ngoài những đặc điểm chung của việc định
tội danh, nó còn phản ánh đặc điểm riêng cơ bản như sau:
Thứ nhất, định tội danh đối với tội CYGTT hoặc GTH cho sức khỏe của

người khác là định tội danh đối với một tội phạm cụ thể- tội CYGTT hoặc GTH cho
sức khỏe của người khác.
Như vậy, ngoài các đặc điểm chung của định tội danh với tư cách là hoạt
động nhận thức có tính logic của con người, thì định tội danh đối với tội CYGTT
hoặc GTH cho sức khỏe của người khác có đặc điểm riêng liên quan đến hành vi
của tội CYGTT hoặc GTH cho sức khỏe của người khác xảy ra trong thực tế khách
quan và theo quy định của BLHS.
Thứ hai, định tội danh đối với tội CYGTT hoặc GTH cho sức khỏe của
người khác là hoạt động thực tiễn được thực hiện bởi các các cơ quan tiến hành tố
tụng có thẩm quyền - Cơ quan Điều tra, Viện kiểm sát, Tòa án theo quy định và
trình tự của pháp luật thực hiện và trong bản án của Tòa án, tội danh mang giá trị
cao nhất - chính thức;
Thứ ba, định tội danh đối với tội CYGTT hoặc GTH cho sức khỏe của người
khác được tiến hành bằng cách - trên cơ sở các chứng cứ, các tài liệu thu thập được
và các tình tiết khách quan của vụ án hình sự (vụ án CYGTT hoặc GTH cho sức
khỏe) để đối chiếu, so sánh và kiểm tra để xác định sự phù hợp giữa các dấu hiệu
của hành vi nguy hiểm cho xã hội được thực hiện với các dấu hiệu của cấu thành tội
phạm quy định tại Điều 134 Bộ luật hình sự;
Thứ tư, căn cứ pháp lý của việc định tội danh đối với tội CYGTT hoặc GTH
cho sức khỏe của người khác chính là Bộ luật hình sự (Điều 134) và các văn bản
hướng dẫn thi hành. Căn cứ khoa học của việc định tội danh đối với tội CYGTT
hoặc GTH cho sức khỏe của người khác chính là cấu thành tội phạm này;
Thứ năm, kết quả của quá trình định tội danh đối với tội CYGTT hoặc GTH
cho sức khỏe của người khác thể hiện thông qua một văn bản áp dụng pháp luật và
bởi cơ quan, chủ thể có thẩm quyền do pháp luật quy định; từ văn bản áp dụng pháp
16


luật đó, sẽ phát sinh các hậu quả mà người phạm tội phải gánh chịu.
1.1.3. Phân loại định tội danh tội CYGTT hoặc GTH cho sức khỏe của

người khác
“Căn cứ vào các chủ thể tương ứng thực hiện định tội danh, khoa học pháp lý
hình sự phân chia định tội danh làm hai dạng: định tội danh chính thức và định tội
danh không chính thức” [76, tr.08]. Như vậy, tương ứng với hai loại định tội danh
trên thì định tội danh đối với tội CYGTT hoặc GTH cho sức khỏe của người khác
cũng được phân thành hai loại cụ thể:
1.1.3.1. Định tội danh chính thức của tội CYGTT hoặc GTH cho sức khỏe
của người khác
Định tội danh chính thức của tội CYGTT hoặc GTH cho sức khỏe của người
khác được hiểu là hoạt động áp dụng pháp luật hình sự và pháp luật tố tụng hình sự
của Cơ quan Điều tra, Viện kiểm sát, Tòa án trong hoạt động đấu tranh với tôi phạm
CYGTT hoặc GTH cho sức khỏe của người khác. Như vậy, hình thức định tội danh
này có những đặc điểm cơ bản như sau:
- Định tội danh chính thức đối với tội CYGTT hoặc GTH cho sức khỏe của
người khác là hoạt động mang tính tổ chức - quyền lực Nhà nước. Chủ thể tiến hành
định tội danh này được quy định cụ thể trong BLTTHS 2013, cụ thể là các cơ quan
tiến hành tố tụng và người tiến hành tố tụng như : Cơ quan Điều tra, Viện Kiểm sát,
Tòa án. Điều tra viên, Phó Thủ trưởng, Thủ trưởng Cơ quan Điều tra; Kiểm sát
viên, Phó Viện trưởng, Viện trưởng Viện Kiểm sát nhân dân và Viện Kiểm sát
Quân sự các cấp; Thẩm phán, Hội thẩm và Thư ký Tòa án.
- Định tội danh chính thức đối với tội CYGTT hoặc GTH cho sức khỏe của
người khác được tiến hành trong tất cả các giai đoạn tố tụng, từ khởi tố, điều tra,
truy tố và xét xử (gồm cả xét xử sơ thẩm, phúc thẩm, giám đốc thẩm và tái thẩm).
Theo đó, các quyết định hoặc văn bản tố tụng trong các giai đoạn như quyết định
khởi tố bị can, bản kết luận điều tra, bản cáo trạng và bản án đều phải thể hiện quan
điểm chính thức của người tiến hành tố tụng về tội CYGTT hoặc GTH cho sức khỏe
của người khác. Thậm chí, có những trường hợp đã khởi tố, điều tra, truy tố, xét xử
17

về tội phạm khác, song trong quá trình tố tụng mà phát hiện việc khởi tố, điều tra,
truy tố, xét xử về tội CYGTT hoặc GTH cho sức khỏe của người khác thì phải định
tội danh lại.
- Định tội danh chính thức tội CYGTT hoặc GTH cho sức khỏe của người
khác là sự đánh giá về mặt pháp lý chính thức của các cơ quan tiến hành tố tụng và
người tiến hành tố tụng nói trên đối với hành vi CYGTT hoặc GTH cho sức khỏe
của người khác, hành vi này thoả mãn các dấu hiệu cấu thành được quy định trong
Điều 134 BLHS năm 2015. Chính vì vậy hậu quả của hình thức định tội danh này là
xác định TNHS của người phạm tội CYGTT hoặc GTH cho sức khỏe của người
khác, hậu quả đó là hình phạt, các biện pháp tư pháp...
Tuy nhiên, cũng cần lưu ý rằng định tội danh chính thức đối với CYGTT
hoặc GTH cho sức khỏe của người khác không đồng nghĩa với việc khẳng định đối
tượng phải gánh chịu kết quả của hoạt động định tội danh đó là phạm tội CYGTT
hoặc GTH cho sức khỏe của người khác, bởi chủ thể định tội danh chính thức bao
gồm nhiều cơ quan, cá nhân có thẩm quyền . Nhưng theo quy định tại Điều 2 BLHS
năm 2015 thì “Không ai bị coi là có tội và phải chịu hình phạt khi chưa có bản án
kết tội của Tòa án đã có hiệu lực pháp luật. như vậy, chỉ có Toà án, bằng phiên toà
xét xử công khai với đầy đủ chứng cứ thu thập được mới có thẩm quyền đưa ra kết
luận cuối cùng về việc bị cáo phạm tội CYGTT hoặc GTH cho sức khỏe của người
khác trong bản án có hiệu lực pháp luật.
1.1.3.2. Định tội danh không chính thức của tội CYGTT hoặc GTH cho sức
khỏe của người khác
Nếu như hoạt động định tội danh chính thức đối với tội CYGTT hoặc GTH
cho sức khỏe của người khác được thực hiện bởi các cơ quan, cá nhân có thẩm
quyền theo quy định của BL TTHS thì Theo quan điểm của GS. TS. Võ Khánh
Vinh “Định tội danh không chính thức là sự đánh giá pháp lý về hành vi phạm tội
do các nhà nghiên cứu khoa học pháp lý, tác giả bài báo, tạp chí, công trình khoa
học, sinh viên, học viên hoặc bất kỳ một người nào đó quan tâm nghiên cứu cụ thể
vụ án này hay vụ án khác đưa ra” [88, tr. 28] . Như vậy, khái niệm“chính thức” ở
18

đây phải được hiểu là chính thức về mặt Nhà nước. Định tội danh không chính thức
đối với tội CYGTT hoặc GTH cho sức khỏe của người khác không phải là sự đánh
giá chính thức về mặt nhà nước, không được thể hiện trong các văn bản tố tụng và
không làm phát sinh quyền, nghĩa vụ pháp lý của đối tượng bị định tội danh.
Như vậy định tội danh không chính thức đối với tội CYGTT hoặc GTH cho
sức khỏe của người khác có những đặc điểm sau:
- Chủ thể tiến hành định tội danh của tội CYGTT hoặc GTH cho sức khỏe
của người khác có thể là bất kỳ ai quan tâm đến các tình tiết của vụ án, họ có thể là
người bị hại, người bào chữa, người bảo vệ quyền lợi của đương sự … cũng có thể
là chính bị can, bị cáo có hoạt động định tội danh không chính thức theo các hướng
nêu trên. Tuy nhiên, phải thấy rằng: chủ thể phổ biến của hoạt động định tội danh
không chính thức đối với CYGTT hoặc GTH cho sức khỏe của người khác là các
nhà khoa học hoặc những người đang nghiên cứu, tìm hiểu, học tập luật hình sự.
- Hình thức thể hiện của đinh tội danh không chính thức của tội CYGTT
hoặc GTH cho sức khỏe của người khác là các văn bản thông thường không mang
tính Nhà nước như các công trình khoa học, các bài viết, bài báo đăng tải trên các
tạp chí chuyên ngành luật một số văn bản khác như đơn kháng án của bị cáo, người
bị hại, bản luận cứ bào chữa của luật sư...
Hậu quả pháp lý của định tội danh không chính thức là không làm phát sinh
quyền, nghĩa vụ pháp lý của đối tượng của hoạt động định tội danh. Do không xuất
phát ừ quyền lực nhà nước nên chủ thể của hoạt động định tội danh không chính
thức không có quyền áp đặt các biện pháp cưỡng chế nhằm bảo đảm cho kết quả
định tội danh của mình. Tuy nhiên, kết quả của định tội danh không chính thức
cũng có ảnh hưởng nhất định, được báo chí, dư luận xã hội quan tâm. Đặc biệt trong
trường hợp nó có kết quả đối lập với hoạt động định tội danh chính thức thì có thể
xuất hiện khả năng chuyển hoá từ định tội danh không chính thức thành chính thức.
Như vậy, không phải lúc nào hoạt động định tội danh chính thức của cơ
quan tiến hành tố tụng, người tiến hành tố tụng cũng đảm bảo chính xác. Vì vậy, các

vụ án oan sai tuy không nhiều nhưng đã xảy ra và thực tế có những trường hợp đối
19


lập nhau về định tội danh chính thức và không chính thức. Trong trường hợp này,
cơ quan có thẩm quyền cần tham khảo ý kiến của các nhà khoa học để có sự chuyển
hoá định tội danh không chính thức thành chính thức để đảm bảo hành vi CYGTT
hoặc GTH cho sức khỏe của người khác được áp dụng đúng theo quy định của pháp
luật hình sự.
1.1.4. Ý nghĩa định tội danh tội CYGTT hoặc GTH cho sức khỏe của người
khác
Những quy định của pháp luật hình sự thực sự có giá trị khi nó được áp dụng
đúng trong thực tiễn cuộc sống. Vì vậy, hoạt động định tội danh đối với tội CYGTT
hoặc GTH cho sức khỏe của người khác có ý nghĩa trên nhiều phương diện khác
nhau
1.1.4.1. Ý nghĩa về phương diện chính trị- xã hội
Hoạt động định tội danh đối với tội CYGTT hoặc GTH cho sức khỏe của
người khác nếu được tiến hành bởi cơ quan tiến hành tố tụng, người tiến hành tố
tụng thì đây chính là hoạt động thực hiện quyền lực Nhà nước. Vì vậy, hoạt động
này thể hiện quyền lực Nhà nước được thực thi trong thực tế cuộc sống, nó mang
bản chất của giai cấp thống trị.
Định tội danh đối với tội CYGTT hoặc GTH cho sức khỏe của người khác có
mục đích bảo vệ trật tự xã hội, tính mạng sức khoẻ của con người trong xã hội đó
theo ý chí của giai cấp thống trị. Bởi thông qua định tội danh đối với tội CYGTT
hoặc GTH cho sức khỏe của người khác, Nhà nước ta thực hiện nghiêm túc các cam
kết quốc tế về quyền con người “Mọi người đều có quyền sống, tự do và an toàn cá
nhân” [85, tr. 51].
Do quyền được bảo vệ về tính mạng, sức khoẻ của con người nói trên được
pháp luật quốc gia và quốc tế bảo vệ. Vì vậy, định tội dnah đối với tội CYGTT hoặc
GTH cho sức khỏe của người khác góp phần xác định trách nhiệm hình sự, đấu

tranh phòng chống lại hành vi phạm tội này.
Nói tóm lại định tội danh đối với tội CYGTT hoặc GTH cho sức khỏe của
người khác có ý nghĩa quan trọng về mặt chính trị xã hội, mà Như GS.TS Võ
20