Những bài thơ xuân của Bác Hồ

Những bài thơ xuân của Bác Hồ

Thơ Xuân là một phần “đặc biệt” trong thơ của Bác Hồ. Hơn thế, đó không chỉ vì
Thơ, vì Tết, vì Xuân, mà là truyền thống của dân tộc, là tình cảm, là tấm lòng, là món
quà đầu năm mới Bác Hồ gửi tặng đồng bào và chiến sĩ cả nước, là những định hướng
chiến lược, những lời đúc kết, đánh giá những thắng lợi trong năm qua và đề ra
phương hướng nhiệm vụ của năm tới, là những lời động viên, cổ vũ toàn dân tộc cùng
nhau đoàn kết một lòng, vững bước tiến lên trong đấu tranh cách mạng, trong lao động
và sáng tạo để xây dựng quê hương, đất nước...
Tháng 12-1967, Hội nghị Bộ Chính trị Ban Chấp hành Trung ương Đảng khoá III
họp dưới sự chủ tọa của Bác, trên cơ sở phân tích tình hình trong nước và thế giới, đã
quyết định mở đợt Tổng tiến công và nổi dậy Tết Mậu Thân (1968).
Tinh thần và quyết tâm của Bộ Chính trị chuyển cuộc chiến tranh cách mạng của nhân
dân ta ở miền Nam sang một thời kỳ mới, thời kỳ tiến công và nổi dậy giành thắng lợi
quyết định được Chủ tịch Hồ Chí Minh truyền tới đồng bào và chiến sĩ cả nước qua thư
Chúc mừng năm mới, ngày 1 tháng 1 năm 1968. Cuối thư, Người chúc đồng bào và
chiến sĩ cả nước bằng những vần thơ xuân quen thuộc:
“Xuân này hơn hẳn mấy xuân qua,
Thắng trận tin vui khắp nước nhà.
Nam Bắc thi đua đánh giặc Mỹ,
Tiến lên!
Toàn thắng ắt về ta!”
Bác đã theo dõi sát và động viên kịp thời từng chiến công của quân và dân ta trong
cuộc tổng tiến công và nổi dậy giữa mùa xuân ấy. Đặc biệt ở Huế, ngay từ đêm 31-1-
1968, quân và dân ta đã anh dũng chiến đấu, đồng loạt tiến công vào 40 mục tiêu địch
trong nội và ngoại thành phố Huế, thành lập chính quyền cách mạng ở nhiều nơi...
Ngay trong những ngày sôi động ấy, Người đã gửi thư khen thành tích chiến đấu của
quân và dân Huế đánh giỏi, công tác giỏi, thu được nhiều thắng lợi. Khi được tin tiểu
đội nữ du kích thôn Vân Thê, xã Thanh Thuỷ, huyện Hương Thuỷ - trong Tổng tiến
công Xuân Mậu Thân được giao nhiệm vụ bảo vệ Sở chỉ huy cánh Nam, tham gia
chuyển thương binh và tiếp đạn - khi địch chuyển sang phản kích giải vây Huế, đã xin

được trang bị vũ khí, tiếp tục chiến đấu và đã chiến đấu vô cùng anh dũng, đẩy lui
nhiều đợt phản kích của địch, Bác Hồ đã gửi thư khen và tặng 11cô gái sông Hương
bài thơ:
“Dõng dạc tay cầm khẩu súng trường,
Khôn ngoan dàn trận khắp trong phường.
Bác khen các cháu dân quân gái,
Đánh giặc Hoa Kỳ phải nát xương”.
Chiến công nối tiếp chiến công. Tin thắng trận từ khắp các chiến trường miền Nam
dồn dập báo về chính là những bông hoa thơm dâng Bác, làm xúc động lòng Người.
Và, giữa mùa xuân chiến thắng ấy, Người đã mượn cái cớ lâu rồi không làm thơ, đọc
cho đồng chí thư ký chép bài thơ “Không đề” với vần “thắng” bất ngờ và thú vị, gửi
một đồng chí Uỷ viên Trung ương Đảng:
“Đã lâu chưa làm bài thơ nào,
Đến nay thử làm xem ra sao.
Lục mãi giấy tờ vẫn chưa thấy,
Bỗng nghe vần thắng vút lên cao”.
Bài thơ đã nhanh chóng lan xa và làm xúc động lòng người. Nhà thơ Chế Lan Viên
đã kể về niềm sung sướng, hạnh phúc khi được nghe bài thơ xuân “độc đáo” này: “Tôi
nhớ lại một cuộc họp ở Pari năm 1968, khi bộ trưởng Hoàng Minh Giám trong diễn
văn của mình đã đọc một bài thơ tứ tuyệt của Bác thì cả hội trường trí thức Pháp đã vỗ
tay và đứng dậy. Hàng trăm Việt kiều và chúng tôi lúc ấy đã giàn giụa nước mắt. Tự
hào và sung sướng cho dân tộc ta biết nhường nào...”.
Tin thắng lợi của cuộc tiến công và nổi dậy đồng loạt của quân và dân ta trên khắp
các chiến trường miền Nam càng khẳng định sức mạnh lớn của quân dân ta trong
những thử thách vô cùng quyết liệt của cuộc chiến đấu có một không hai này. Còn có
công việc nào trọng đại hơn công việc đánh giặc giữ nước và niềm vui nào lớn hơn
niềm vui thắng trận. Giữa xuân này, Bác viết bài thơ bằng chữ Hán “Mậu Thân Xuân
tiết” (Tết Mậu Thân):
“Tháng tư hoa nở một vườn đây,
Tía tía, hồng hồng đua sắc tươi.

Chim trắng xuống hồ tìm bắt cá,
Hoàng oanh vút tận trời.
Trên trời mây đến rồi đi,
Miền Nam thắng trận báo về tin vui”.

Xuân này, đọc lại những vần thơ xuân của Bác Hồ từ 41 xuân trước càng thấy rõ
hơn những lời tâm tình trong thơ Bác vừa tràn ngập sắc xuân, vừa toát lên tinh thần
lạc quan, khoẻ khoắn của một ý chí lớn: ý chí cách mạng tiến công. Tinh thần ấy, ý chí
ấy đã giúp Bác vượt lên những hạn chế của tuổi tác, giữ được sự hài hoà giữa vật chất
và tinh thần, chan hoà và gắn bó làm một với phong trào cách mạng, với cuộc sống
mới đang dựng xây và phát triển của non sông đất nước.