QUẢN lý đào tạo THỰC HIỆN QUYỀN tự CHỦ và TRÁCH NHIỆM xã hội của các TRƯỜNG đại học địa PHƯƠNG TRONG bối CẢNH đổi mới GIÁO dục

BỘ GIÁO DỤC VÀ ĐÀO TẠO
VIỆN KHOA HỌC GIÁO DỤC VIỆT NAM

NGUYỄN THỊ NGỌC ANH

QUẢN LÝ ĐÀO TẠO THỰC HIỆN QUYỀN TỰ CHỦ VÀ
TRÁCH NHIỆM XÃ HỘI CỦA CÁC TRƯỜNG ĐẠI HỌC
ĐỊA PHƯƠNG TRONG BỐI CẢNH ĐỔI MỚI GIÁO DỤC
Chuyên ngành

: Quản lý giáo dục

Mã số

: 9.14.01.14

LUẬN ÁN TIẾN SĨ KHOA HỌC GIÁO DỤC

Người hướng dẫn khoa học:
1. GS.TS Phan Văn Kha
2. PGS. TS Trần Thị Minh Hằng

HÀ NỘI, 2019


i

LỜI CAM ĐOAN
Tôi xin cam đoan Luận án tiến sĩ “Quản lý đào tạo thực hiện quyền tự
chủ và trách nhiệm xã hội của các trường đại học địa phương trong bối cảnh
đổi mới giáo dục” là do tôi viết dưới sự hướng dẫn của GS.TS Phan Văn Kha,

PGS.TS Trần Thị Minh Hằng và sự góp ý của các nhà khoa học.
Các số liệu, trích dẫn, tư liệu trong luận án đảm bảo độ tin cậy, chính xác,
trung thực, có dẫn nguồn cụ thể.
Tác giả

Nguyễn Thị Ngọc Anh


ii

LỜI CẢM ƠN
Để hoàn thành Luận án này, tôi đã nhận được sự giúp đỡ rất nhiều từ các
tập thể và cá nhân.
Tôi xin chân thành cảm ơn Lãnh đạo Viện Khoa học Giáo dục Việt Nam,
Bộ Giáo dục và Đào tạo cùng các phòng ban chức năng, các thầy cô giáo của
Viện đã giảng dạy, tạo điều kiện giúp đỡ, hướng dẫn cho tôi trong suốt quá trình
học tập và nghiên cứu. Đặc biệt, tôi xin bày tỏ lòng biết ơn sâu sắc tới GS.TS
Phan Văn Kha và PGS.TS Trần Thị Minh Hằng đã luôn tận tình hướng dẫn, chỉ
bảo và dìu dắt tôi trong suốt quá trình học tập, nghiên cứu và thực hiện luận án.
Tôi xin chân thành cảm ơn lãnh đạo, cán bộ, giảng viên và sinh viên các
trường: Đại học Tân Trào, Đại học Hùng Vương, Đại học Hải Phòng, Đại học
Hồng Đức cùng các cơ quan liên quan đã nhiệt tình cung cấp tư liệu, hỗ trợ tôi
trong quá trình khảo sát để hoàn thành luận án.
Tôi xin chân thành cảm ơn Ban Giám hiệu Trường Đại học Hùng Vương,
Trung tâm Hợp tác Đào tạo, Truyền thông và Hỗ trợ sinh viên đã ủng hộ, giúp đỡ,
động viên tôi cả về vật chất lẫn tinh thần trong suốt quá trình học tập và nghiên cứu.
Tôi xin cảm ơn bạn bè, đồng nghiệp cùng toàn thể những người đã đóng góp ý kiến,
giúp đỡ tôi trong quá trình thu thập, tìm kiếm tài liệu.
Xin cảm ơn gia đình đã luôn là điểm tựa vững chắc cho tôi trong suốt quá
trình học tập, nghiên cứu và bảo vệ luận án.

Hà Nội, tháng 01 năm 2019
Tác giả

Nguyễn Thị Ngọc Anh


iii

MỤC LỤC

LỜI CAM ĐOAN..............................................................................................
1. Lí do chọn đề tài............................................................................................
2. Mục đích nghiên cứu.....................................................................................
3. Khách thể và đối tượng nghiên cứu..............................................................
4. Giả thuyết khoa học.......................................................................................
5. Nhiệm vụ nghiên cứu....................................................................................
6. Phạm vi nghiên cứu.......................................................................................
7. Phương pháp nghiên cứu...............................................................................
8. Những luận điểm cần bảo vệ.........................................................................
9. Những đóng góp của luận án.........................................................................
10. Cấu trúc của luận án....................................................................................
1.1. Tổng quan nghiên cứu vấn đề....................................................................
1.1.1. Các nghiên cứu về phân cấp quản lý, quyền tự chủ và trách nhiệm xã
hội của các trường đại học.................................................................................
1.1.2. Các nghiên cứu về Quản lý đào tạo của các trường đại học địa
phương.............................................................................................................
1.1.3. Nhận xét chung......................................................................................14
1.2. Phân cấp quản lý, quyền tự chủ và trách nhiệm xã hội của các trường
đại học địa phương trong bối cảnh đổi mới giáo dục......................................15
1.2.1. Bối cảnh đổi mới giáo dục....................................................................15

1.2.2. Phân cấp quản lý...................................................................................19
1.2.2.1. Khái niệm...........................................................................................19
1.2.2.2. Các nội dung phân cấp quản lý..........................................................22
1.2.3. Quyền tự chủ và trách nhiệm xã hội......................................................24
1.3. Đào tạo ở các trường đại học địa phương thực hiện quyền tự chủ và
trách nhiệm xã hội...........................................................................................33
1.3.1. Trường đại học địa phương...................................................................33
1.3.1.1. Khái niệm...........................................................................................33


iv

1.3.1.2. Đặc điểm............................................................................................34
1.3.2. Các thành tố của quá trình đào tạo theo tiếp cận CIPO.........................36
1.3.2.1. Khái niệm...........................................................................................36
1.3.2.2. Các thành tố........................................................................................37
- Điều tra theo dấu vết người học sau tốt nghiệp:.........................................................................40
Cơ sở đào tạo lấy ý kiến đánh giá của sinh viên, cựu sinh viên về chương trình đào tạo, chất
lượng giảng dạy và các hoạt động liên quan; lấy ý kiến đánh giá của người quản lý và sử dụng
lao động về chất lượng sinh viên tốt nghiệp của cơ sở đào tạo....................................................40

1.4. Quản lý đào tạo của các trường đại học địa phương thực hiện quyền tự
chủ và trách nhiệm xã hội...............................................................................41
1.4.1. Khái niệm..............................................................................................41
Nội dung QLĐT của các trường ĐH nói chung là việc tuân theo đặc điểm,
yêu cầu cơ bản và các văn bản hướng dẫn ĐT của cơ quan quản lý Nhà
nước về giáo dục được phân cấp theo quy định của văn bản pháp luật hiện
hành.................................................................................................................41
Nội dung QLĐT của các trường ĐHĐP thực hiện quyền tự chủ và trách
nhiệm xã hội cũng là nội dung QLĐT đại học nhưng việc áp dụng các giải

pháp QLĐT cần phải gắn chặt với đặc điểm, điều kiện nguồn lực của nhà
trường, phù hợp với nhu cầu nhân lực và tình hình phát triển KT-XH địa
phương.............................................................................................................41
- Tuyển sinh.....................................................................................................41
- Tổ chức và nhân sự.......................................................................................41
- Quản lý tài chính, CSVC..............................................................................41
- Quản lý quá trình dạy học.............................................................................41
- Quản lý hợp tác và liên kết đào tạo...............................................................41
- Quản lý đánh giá kết quả học tập của sinh viên và đầu ra............................41
1.4.2. Nội dung quản lý đào tạo ở các trường đại học địa phương thực hiện
quyền tự chủ và trách nhiệm xã hội................................................................41
1.4.2.1. Mở ngành đào tạo, quản lý phát triển chương trình đào tạo và
chuẩn đầu ra....................................................................................................41


v

1.4.2.2. Quản lý tuyển sinh..............................................................................43
1.4.2.3. Tổ chức và nhân sự.............................................................................43
Tổ chức bộ máy trường ĐH, thành lập các đơn vị trực thuộc; Xây dựng,
hoàn thiện quy hoạch đội ngũ đáp ứng yêu cầu mục tiêu, kế hoạch chiến
lược của nhà trường về phát triển quy mô đào tạo..........................................43
Tổ chức đánh giá viên chức quản lý, đề bạt, bổ nhiệm lại, miễn nhiệm phù
hợp với yêu cầu quản lý chuyên môn; Kiểm định chất lượng, đánh giá, sử
dụng hợp lý đội ngũ GV, viên chức hành chính, đồng thời tuyển dụng mới
bảo đảm tiêu chuẩn chất lượng, đủ số lượng và cân đối cơ cấu bộ môn, đáp
ứng yêu cầu đào tạo.........................................................................................43
Triển khai đào tạo, bồi dưỡng đội ngũ nâng cao phẩm chất, trình độ đào
tạo, năng lực chuyên môn, nghiệp vụ. Bảo đảm chế độ chính sách phục vụ
công tác quản lý đội ngũ.................................................................................43

1.4.2.4. Quản lý tài chính, cơ sở vật chất và phương tiện dạy học..................44
1.4.2.5. Quản lý quá trình dạy học..................................................................45
Quản lý quy trình tổ chức đào tạo:..................................................................45
Để quản lý quá trình DH hiệu quả cần có công cụ quản lý phù hợp đó là các
khâu của quy trình tổ chức ĐT như: Quy trình đăng ký học phần, đăng ký
học lại, đăng ký học cải thiện; Quy trình lập thời khóa biểu cho học kỳ
chính, học kỳ phụ; Quy trình đăng ký học chương trình 2; Quy trình xét và
công nhận tốt nghiệp… Trong mỗi khâu của quy trình quy định rõ ràng nội
dung các bước, thời gian hoàn thành, cá nhân/đơn vị chịu trách nhiệm thực
hiện và hồ sơ lưu trữ........................................................................................45
Quy trình này được xây dựng dựa trên cơ sở hệ thống văn bản quản lý DH
như Quy chế học vụ của nhà trường, Quy định phân công lao động, Sổ tay
GV, Sổ tay SV, Kế hoạch đào tạo toàn khóa và hàng năm… Các văn bản
phải được ban hành đầy đủ, kịp thời theo các quy chế, quy định của Bộ
GD&ĐT và phù hợp với đặc điểm, điều kiện của trường ĐH........................45
1.4.2.6. Quản lý đánh giá kết quả học tập của sinh viên và quản lý đầu ra.....46


vi

1.4.2.7. Quản lý hợp tác và liên kết đào tạo....................................................47
1.5. Các yếu tố ảnh hưởng đến quản lý đào tạo ở các trường đại học địa
phương thực hiện quyền tự chủ và trách nhiệm xã hội...................................48
1.5.1. Yếu tố chủ quan.....................................................................................48
1.5.2. Yếu tố khách quan.................................................................................49
2.1. Khái quát về các trường đại học địa phương............................................53
Biểu đồ 2.1: Quy mô đào tạo của các trường năm 2016-2017........................54
2.2. Tổ chức khảo sát thực trạng.....................................................................55
2.2.1. Mục tiêu khảo sát..................................................................................55
2.2.2. Đối tượng, địa bàn và thời gian khảo sát...............................................55

2.2.3. Phương pháp khảo sát, đối tượng và công cụ điều tra..........................55
2.3. Thực trạng đào tạo của các trường đại học địa phương...........................56
2.3.1. Công tác tuyển sinh...............................................................................56
Biểu đồ 2.2: Tỉ lệ sinh viên nhập học của các trường từ năm 2015-2017.......57
2.3.2. Chương trình đào tạo.............................................................................58
2.3.3. Thực trạng thực hiện quy trình tổ chức đào tạo....................................60
2.4. Thực trạng phân cấp quản lý đào tạo và quyền tự chủ cho các trường
đại học địa phương hiện nay...........................................................................63
2.4.1. Phân cấp về tổ chức và nhân sự............................................................63
Tự chủ về tổ chức bộ máy và nhân sự được xem là khâu then chốt trong
quá trình tự chủ của các trường ĐH. Từ khi có các văn bản đổi mới cơ chế
hoạt động, đối với các trường ĐHĐP được khảo sát đã có sự thay đổi về cơ
cấu tổ chức và nhân sự. Cụ thể:.......................................................................63
- Các trường thành lập Hội đồng trường, tổ chức bộ máy trường ĐH, thành
lập các đơn vị trực thuộc. Tiến hành xây dựng Quy chế tổ chức và hoạt
động mới của trường theo giai đoạn 5 năm. Thí dụ với Trường Đại học
Hùng Vương, cơ cấu tổ chức bộ máy được mở rộng thêm một số khoa,
phòng, trung tâm mới như: Khoa Kỹ thuật Công nghệ, Khoa Thể dục thể
thao, Phòng Hợp tác quốc tế, Trung tâm Truyền thông – Kết nối doanh


vii

nghiệp – Hỗ trợ sinh viên, Trung tâm Phát triển nhân lực quốc tế... Tuy
nhiên, vào tháng 9/2018, theo tinh thần Nghị quyết Trung ương 6, nhiều
đơn vị đã được nhà trường chủ động sắp xếp lại, đảm bảo tinh gọn, tăng
cường hiệu quả công tác..................................................................................63
- Tiến hành công tác bổ nhiệm, miễn nhiệm Hiệu trưởng, Phó Hiệu trưởng
và lãnh đạo các đơn vị trong trường theo đúng quy định. Riêng đối với
chức danh Hiệu trưởng và Phó Hiệu trưởng, quy trình theo quy định của

Ban tổ chức Tỉnh ủy và Sở Nội vụ các tỉnh. Tuy nhiên, nguồn bổ nhiệm tại
chỗ vẫn được ưu tiên hàng đầu........................................................................64
- Cơ chế giao tự chủ cho các trường ĐHĐP trong việc quyết định tổ chức
bộ máy, biên chế về cơ bản rất thuận lợi và phù hợp, giúp nhà trường chủ
động hơn trong việc tổ chức sắp xếp bộ máy và biên chế phù hợp với thực
tế hoạt động của Nhà trường. Hàng năm, trên cơ sở nhu cầu công việc, các
trường có văn bản đề xuất (bao gồm: số lượng chỉ tiêu, ngạch tuyển dụng,
cơ cấu ngành nghề, tiêu chí tuyển dụng...), Sở Nội vụ các tỉnh báo cáo
UBND tỉnh. Khi được đồng ý về mặt chủ trương, các trường được phép tổ
chức tuyển dụng theo đúng quy định..............................................................64
- Chính sách lương và đãi ngộ cho cán bộ, giảng viên, người lao động được
cải thiện. Hầu hết các trường đều chi thu nhập tăng thêm dựa trên nguồn
kinh phí tự chủ và quy chế chi tiêu nội bộ của nhà trường.............................64
Kết quả khảo sát cho thấy mức độ phù hợp trong phân cấp về tổ chức và
nhân sự là khá cao. Trong đó, các nội dung có mức độ cao nhất là: Tuyển
dụng, bố trí giảng viên, nhân viên (3.44), Quyết định chỉ tiêu biên chế
(3.37) và Chính sách lương và chuyển ngạch GV, NV (3.25). Riêng đối với
nội dung liên quan đến bổ nhiệm, miễn nhiệm Hiệu trưởng và Phó hiệu
trưởng, vì các lí do đã nêu trên nên mức độ phù hợp đạt thấp hơn (3.06)......64
Có thể khẳng định, tự chủ về tổ chức bộ máy và nhân sự là cơ sở để các
trường ĐHĐP nói riêng tái cấu trúc lại bộ máy, nâng cao chất lượng nhân
sự (đặc biệt là chất lượng đội ngũ giảng viên) trong mối tương quan với


viii

mục tiêu chiến lược, đồng thời giúp nhà trường thích ứng tốt hơn với
những thay đổi của môi trường và tạo nền tảng phát triển mạnh mẽ hơn
trong tương lai.................................................................................................65
2.4.2. Phân cấp về quản lý chuyên môn..........................................................65

2.4.3. Phân cấp về quản lý tài chính và cơ sở vật chất....................................67
Các trường ĐHĐP được khảo sát đều vẫn thuộc diện được Nhà nước hỗ trợ
về mặt kinh phí................................................................................................67
Về nguồn thu, chủ yếu là học phí thu của người học. Tuy nhiên, cơ cấu
nguồn thu những năm gần đây có xu hướng tăng lên rõ rệt bởi các trường
đều chủ động trong việc mở các ngành đào tạo hệ liên thông, vừa làm vừa
học, liên kết đào tạo cao học,... các hoạt động nghiên cứu, tư vấn và các
hoạt động dịch vụ khác. Do vậy, các trường như Đại học Hùng Vương, Đại
học Hồng Đức hay Đại học Hải Phòng đều đã đảm bảo tự chủ được trên
40%. Các khoản thu này giúp tăng thu nhập cho cán bộ, giảng viên cũng
như chi đầu tư xây dựng cơ sở vật chất, mua sắm phương tiện dạy học,
khen thưởng, học bổng cho sinh viên..............................................................67
Về quản lý chi, các trường ĐHĐP đều thực hiện đúng quy định....................67
Qua khảo sát cho thấy, mức độ phù hợp trong phân cấp quản lý tài chính và
cơ sở vật chất đạt tỉ lệ khá cao, trong đó nổi bật là: Quản lý chi (4.39); Kế
hoạch và dự toán chi ngân sách năm (3.78); Dự toán, phân bổ chi cho các
mục tiêu ưu tiên (3.64). Mặc dù vậy, nội dung Quản lý đầu tư xây dựng cơ
sở vật chất, mua sắm phương tiện dạy học chưa được đánh giá tốt (3.30).....67
2.4.4. Phân cấp quản lý hợp tác và liên kết đào tạo........................................68
Việc giao quyền tự chủ trong hợp tác và liên kết đào tạo (theo quy định của
pháp luật) đã mang lại những kết quả nhất định cho các trường ĐHĐP.........68
Hoạt động hợp tác quốc tế trong đào tạo từ năm 2014 trở lại đây có nhiều
chuyển biến tích cực, trước hết là thay đổi tư duy và định hướng mới trong
hợp tác. Đối tượng và phạm vi hợp tác được mở rộng không chỉ bó hẹp
trong một số nước truyền thống. Theo báo cáo tổng hợp về công tác này,


ix

hầu hết các trường ĐHĐP đều đã có mối quan hệ từ 30 – 70 trường đại học,

viện nghiên cứu quốc tế, trong đó nhiều đơn vị thuộc các nước phát triển
như Hoa Kỳ, Anh, Pháp, Nhật Bản, Hàn Quốc...............................................68
Cũng từ năm 2014, các trường ĐHĐP đã làm việc và ký kết hợp tác, liên
kết với nhiều cơ sở đào tạo trong nước và các đơn vị sử dụng nhân lực.
Điều này giúp cho việc trao đổi về nguồn nhân lực, chỉ tiêu tuyển sinh cũng
như giải quyết vấn đề đầu ra của quá trình đào tạo. Đối với các Trường Đại
học Hùng Vương, thời gian vừa qua đã kí kết với nhiều tập đoàn lớn như
Vingroup, Sông Hồng Thủ Đô, Đức Hạnh BMG... mang lại những cơ hội
hợp tác thiết thực.............................................................................................69
Mặc dù đã có những kết quả nhất định, tuy nhiên, công tác hợp tác và liên
kết đào tạo (đặc biệt là hợp tác quốc tế) của các trường ĐHĐP còn chưa
tương xứng với cơ chế, chính sách tự chủ được giao, cũng như chưa khai
thác được tối đa những lợi thế mà các đối tác mang lại..................................69
Theo khảo sát mức độ phù hợp trong phân cấp về quản lý hợp tác và liên
kết đào tạo, nội dung được đánh giá tốt hơn là Hợp tác với các đơn vị sử
dụng nhân lực trong đào tạo (3.72), còn Hợp tác quốc tế trong đào tạo chỉ
đạt mức khiêm tốn (3.09)................................................................................69
Có thể nhận thấy, cơ chế về hợp tác quốc tế và kết nối doanh nghiệp hiện
nay mà các trường được giao là rất thuận lợi và phù hợp. Quan trọng nhất
là các trường ĐHĐP cần lựa chọn đối tác phù hợp với bối cảnh của từng
trường, đồng thời lựa chọn nội dung hợp tác giúp khai thác tối đa thế mạnh
của các bên......................................................................................................69
2.5. Thực trạng quản lý đào tạo thực hiện quyền tự chủ và trách nhiệm xã
hội của các trường đại học địa phương theo phân cấp quản lý hiện hành.......69
2.5.1. Thực trạng tự chủ và tự chịu trách nhiệm về mở ngành đào tạo, quản
lý phát triển chương trình đào tạo và chuẩn đầu ra.........................................70
Tự chủ trong việc mở ngành đào tạo là một nội dung quan trọng trong hoạt
động tự chủ. Khi tự chủ, thủ tục hành chính được giảm bớt, thời gian mở

x

ngành nhanh chóng hơn giúp các trường chủ động trong đào tạo, tận dụng
cơ hội mở ngành đào tạo để đáp ứng kịp thời nhu cầu phát triển nguồn nhân
lực của địa phương và khu vực.......................................................................70
2.5.2. Thực trạng tự chủ và tự chịu trách nhiệm về quản lý tuyển sinh..........72
2.5.3. Thực trạng tự chủ và tự chịu trách nhiệm về tổ chức - nhân sự............75
Cơ cấu tổ chức của các trường ĐHĐP được thực hiện theo quy định Điều
lệ Trường đại học và các quy định khác của pháp luật có liên quan, được cụ
thể hóa trong quy chế về tổ chức và hoạt động của các trường. Hiện nay, bộ
máy của các trường gồm: Đảng bộ, Hội đồng trường, Ban Giám hiệu, Hội
đồng Khoa học và Đào tạo, các đơn vị trực thuộc trường (khoa, phòng,
trung tâm, viện). Các tổ chức đoàn thể cũng được thành lập đầy đủ, bao
gồm: Công đoàn trường, Đoàn TNCS Hồ Chí Minh, Hội Sinh viên, Hội
chữ Thập đỏ, Hội cựu chiến binh và Hội cựu giáo chức. Cơ cấu tổ chức
hiện nay cơ bản phù hợp với quy định của pháp luật, của Điều lệ Trường
đại học và điều kiện thực tế của các trường, giúp Hiệu trưởng thực hiện các
chức năng quản lý, nhiệm vụ được giao. Trong số các trường ĐHĐP được
khảo sát, Trường Đại học Hùng Vương là đơn vị triển khai việc cơ cấu,
hoàn thiện bộ máy nhằm tăng cường hiệu quả hoạt động của Nhà trường.
Cụ thể: giảm từ 12 Khoa xuống còn 9 Khoa; giảm từ 9 phòng xuống còn 6
phòng; giảm từ 9 trung tâm xuống còn 5 trung tâm. Ngoài ra, thành lập mới
01 đơn vị (Viện Nghiên cứu Ứng dụng và Phát triển) phục vụ nhiệm vụ
chính trị của Nhà trường trong tình hình mới.................................................75
Kế hoạch phát triển nhân sự, xây dựng quy hoạch đội ngũ CBQL, GV và
nhân viên được xác định trong các bản chiến lược phát triển của từng
trường với từng giai đoạn. Cụ thể: về quy mô giảng viên đến năm 2020; tỉ
lệ giảng viên có trình độ Tiến sĩ (trên 20%); tỉ lệ giảng viên có khả năng
nghiên cứu, giảng dạy, viết bài báo bằng tiếng Anh (5-10%)... Ngoài ra, các
trường đều ban hành quy định về đào tạo, bồi dưỡng công chức, viên chức

nhằm khuyến khích cán bộ học tập, nâng cao trình độ chuyên môn. Hiện


xi

nay, số lượng cán bộ đi học tập ở nước ngoài của các trường ĐHĐP luôn
duy trì ổn định từ 30-50 người. Việc học tập cao cấp, trung cấp lý luận
chính trị luôn được quan tâm (100% đội ngũ cán bộ quản lý cấp bộ môn trở
lên có trình độ trung cấp)................................................................................75
Về công tác bổ nhiệm, miễn nhiệm, tuyển dụng được thực hiện theo đúng
quy định hiện hành. Riêng với công tác tuyển dụng, các trường ĐHĐP đã
ban hành Quy chế tuyển dụng, thử việc và bổ nhiệm vào ngạch viên chức.
Việc xác định chỉ tiêu tuyển dụng các năm dựa trên thống kê số lượng viên
chức, người lao động nghỉ hưu, chuyển công tác... Đề án vị trí việc làm
được các trường hoàn thiện và trình UBND tỉnh thông qua Sở Nội vụ..........76
Quy trình tuyển dụng đã và đang được áp dụng theo hình thức thi tuyển
viên chức, xét tuyển và xét tuyển đặc cách đối với các vị trí giảng viên,
trong đó công khai đăng ký tuyển về số lượng, vị trí tuyển dụng trên các
phương tiện thông tin đại chúng (Báo – Đài các tỉnh và trên Website chính
thức của các trường). Đối với vị trí chuyên viên, các trường áp dụng hình
thức thi tuyển viên chức hoặc theo hình thức ký hợp đồng (nhân viên). Tiêu
chuẩn, tiêu chí lựa chọn giảng viên chủ yếu căn cứ vào các quy định như
Luật viên chức và Điều lệ trường Đại học trong đó có yêu cầu tối thiểu về
trình độ (thông thường là tuyển Thạc sĩ trở lên).............................................76
Ngoài ra, các trường ĐHĐP còn ban hành Quy chế bổ nhiệm, bổ nhiệm lại,
luân chuyển, thôi giữ chức vụ và miễn nhiệm viên chức quản lý. Công tác
ký hợp đồng lao động với các giảng viên, nhà khoa học là người nước
ngoài đến giảng dạy và nghiên cứu được thực hiện theo quy định của pháp
luật. Biên chế ở những bộ phận không trực tiếp phục vụ hoạt động được
các trường chú trọng rà soát và tinh giảm.......................................................76

Mức độ thực hiện chưa tốt của các nội dung nói trên ảnh hưởng trực tiếp
đến quá trình QLĐT thực hiện quyền tự chủ và trách nhiệm xã hội của các
trường ĐHĐP...................................................................................................78


xii

2.5.4. Thực trạng tự chủ và tự chịu trách nhiệm về quản lý tài chính, cơ sở
vật chất và phương tiện dạy học......................................................................78
2.5.5. Thực trạng tự chủ và tự chịu trách nhiệm về quản lý quá trình dạy
học...................................................................................................................81
Quy trình tổ chức đào tạo của các trường ĐHĐP được xây dựng và quản lý
chặt chẽ dựa trên cơ sở hệ thống văn bản quản lý DH. Ngoài ra, các trường
đã chủ động, sáng tạo trong quá trình tổ chức thực hiện, phù hợp với bối
cảnh.................................................................................................................81
2.5.6. Thực trạng tự chủ và tự chịu trách nhiệm về quản lý đánh giá kết quả
học tập của sinh viên và quản lý đầu ra...........................................................84
2.5.7. Thực trạng tự chủ và tự chịu trách nhiệm về quản lý hợp tác và liên
kết đào tạo.......................................................................................................88
2.6. Thực trạng các yếu tố ảnh hưởng tới QLĐT tại các trường ĐHĐP.........92
2.6.1. Yếu tố chủ quan.....................................................................................92
2.6.2. Yếu tố khách quan.................................................................................92
Các yếu tố khách quan được thể hiện ở 3 nhóm nội dung: Các cơ chế, chính
sách trong giáo dục đại học, yếu tố địa phương và yếu tố khác. Kết quả
khảo sát cụ thể trong bảng 2.20.......................................................................92
3.1. Nguyên tắc đề xuất...................................................................................97
3.1.1. Nguyên tắc đảm bảo tính thực tiễn........................................................97
3.1.2. Nguyên tắc đảm bảo tính kế thừa..........................................................97
3.1.3. Nguyên tắc đảm bảo tính hệ thống........................................................98
3.1.4. Nguyên tắc đảm bảo tính hiệu quả và khả thi.......................................98

3.2. Các giải pháp thực hiện quyền tự chủ trong công tác quản lý đào tạo
của các trường đại học địa phương.................................................................98
3.2.1. Đẩy mạnh phân cấp quản lý đào tạo trong nội bộ nhà trường theo
hướng tăng quyền tự chủ và trách nhiệm xã hội của các đơn vị trực thuộc....99
3.2.1.1. Mục đích của giải pháp......................................................................99


xiii

- Để tăng tính tự chủ và tự chịu trách nhiệm xã hội trong tổ chức đào tạo
thì bộ máy QLĐT của các trường ĐHĐP phải tiếp tục được hoàn thiện,
đồng thời có sự phân công, phân cấp hợp lý giữa các đơn vị. Giải pháp này
sẽ tháo gỡ tình trạng chồng chéo, trùng lắp chức năng, nhiệm vụ giữa các
đơn vị trực thuộc các trường ĐHĐP, tăng cường hiệu quả, giảm bớt chi phí
không cần thiết................................................................................................99
- Việc đẩy mạnh phân cấp QLĐT trong nội bộ nhà trường sẽ góp phần nâng
cao tính chịu trách nhiệm của cá nhân và trách nhiệm của các trường
ĐHĐP với xã hội và nhân dân. Đây cũng chính là giải pháp góp phần nâng
cao tính chủ động, sáng tạo của các đơn vị, đặc biệt là các khoa chuyên
môn và đội ngũ giảng viên đồng thời khắc phục tâm lý trông chờ, ỷ lại vào
ngân sách và hướng dẫn của Nhà nước và Bộ GD&ĐT..................................99
3.2.1.2. Nội dung và cách thức triển khai thực hiện........................................99
Việc thành lập HĐT là xu hướng tất yếu và được coi là một trong những
yếu tố quyết định trong nâng cao quyền tự chủ, tăng giám sát và giải trình
với xã hội nhằm nâng cao chất lượng GDĐH. Tuy nhiên, quá trình áp dụng
cơ chế HĐT trong GDĐH nước ta còn mới và thực hiện chưa triệt để...........99
Để nâng cao hiệu quả tự chủ của các trường ĐHĐP, Luật GDÐH cũng như
hệ thống văn bản pháp quy đều đòi hỏi các trường khi tự chủ phải thành lập
HÐT như một mô hình quản trị trong trường ÐH công lập. HÐT nhằm đại
diện quyền sở hữu của nhà trường, quyết nghị chiến lược, quy hoạch, kế

hoạch phát triển và quy chế về tổ chức và hoạt động; phương hướng đào
tạo, hoạt động khoa học và công nghệ, hợp tác quốc tế; bảo đảm chất lượng
giáo dục. Mặt khác, khi các trường tự chủ, giảm sự can thiệp của cơ quan
quản lý nhà nước thì HÐT là tổ chức giám sát, chỉ đạo thực hiện nhằm
tránh việc lạm quyền của ban giám hiệu hoặc hiệu trưởng.............................99
Theo Bộ GD&ĐT, trong số 12 trường thực hiện tự chủ từ hai năm trở lên
theo Nghị quyết số 77/NQ-CP năm 2014 của Chính phủ, mới có 8 trường
thành lập HÐT. Mặc dù được coi là hội đồng quyền lực nhưng thực tế quá


xiv

trình thành lập và hoạt động của HÐT khá mờ nhạt. Tại một số trường, Chủ
tịch HÐT là người ngoài trường, công việc rất bận rộn, thời gian dành cho
nhiệm vụ HÐT dường như không có, cho nên hiệu trưởng vẫn là người điều
hành các cuộc họp của HÐT. Với một số trường, chủ tịch HÐT là trưởng
một đơn vị trong trường, là cấp dưới của hiệu trưởng cho nên khả năng
điều hành cuộc họp với thành viên là ban giám hiệu thường bị hạn chế
khiến lu mờ vai trò........................................................................................100
Ðể hoạt động của HÐT đạt hiệu quả như mục đích đề ra cần điều chỉnh và
cụ thể hóa vai trò, trách nhiệm của HÐT, cụ thể:..........................................100
- Chính phủ và Bộ GD&ÐT cần nghiên cứu bổ sung các văn bản pháp luật
quy định rõ ràng, đầy đủ hơn vai trò, chức năng, nhiệm vụ, cơ chế hoạt
động của HÐT. Nhất là bảo đảm HÐT cần có bộ máy giúp việc và ngân
sách riêng để thực hiện nhiệm vụ độc lập với hiệu trưởng. Nếu HÐT phụ
thuộc tài chính do hiệu trưởng quyết thì sẽ khó bảo đảm khách quan, hiệu
quả.................................................................................................................100
- Cần có quy định làm rõ mối quan hệ, chức năng, nhiệm vụ của HÐT với
Ðảng ủy và ban giám hiệu để không bị trùng lặp gây khó khăn và vướng
mắc trong quá trình hoạt động. Trong Luật GDÐH cần quy định rõ các cấp

độ tự chủ, vai trò và trách nhiệm của bộ chủ quản và HÐT. Cụ thể hóa các
quyền tự chủ, trách nhiệm giải trình của các cơ sở GDÐH trong từng hoạt
động của nhà trường theo từng cấp độ tự chủ. Mặt khác, cần quy định cụ
thể HÐT là cơ quan quyền lực cao nhất, đại diện quyền sở hữu, đồng thời
đại diện quyền lợi của các bên liên quan của cơ sở GDÐH..........................100
Thực tế tại các trường cho thấy, bên cạnh Phòng Đào tạo chịu trách nhiệm
chính còn có nhiều phòng chức năng liên quan phụ trách các lĩnh vực công
tác liên quan như: nhân sự, cơ sở vật chất – tài chính, quản lý sinh viên,
nghiên cứu khoa học... Ngoài ra, trong bộ máy tổ chức của các trường
ĐHĐP có các trung tâm hợp tác đào tạo đảm nhiệm công tác liên kết với
các trường ĐH nhằm tổ chức các hệ đào tạo, loại hình đào tạo mà bản thân


xv

các trường ĐHĐP chưa mở mã ngành. Vì các lí do này, các trường ĐHĐP
cần rà soát lại chức năng, nhiệm vụ của các đơn vị trực thuộc trong lĩnh
vực đào tạo, tránh tình trạng trùng lắp, chồng chéo......................................101
Đối với công tác QLĐT, các trường ĐHĐP cần giao cho một phòng chức
năng (Phòng Đào tạo hoặc Phòng Quản lý Đào tạo tùy theo cách gọi của
từng trường) thực hiện đầy đủ nhiệm vụ, cụ thể như sau:.............................101
- Xây dựng kế hoạch, chương trình đào tạo, mở mã ngành mới:..................101
+ Chủ trì xây dựng kế hoạch đào tạo, nội dung, chương trình đào tạo, đề
cương chi tiết học phần, biên soạn giáo trình, bài giảng đối với các ngành
đào tạo đại học hệ chính quy.........................................................................101
+ Lập kế hoạch thời gian đào tạo theo năm học, khóa học, lập thời khoá
biểu theo học kỳ cho các ngành đào tạo đại học hệ chính quy......................101
+ Xây dựng kế hoạch và đề xuất chỉ tiêu tuyển sinh hàng năm cho các
ngành đào tạo đại học chính quy, thạc sĩ do Nhà trường cấp bằng...............101
+ Chủ trì xây dựng kế hoạch kiến tập sư phạm, thực tập sư phạm, thực tập

chuyên môn, thực tập nghề nghiệp; phối hợp với các đơn vị chức năng và
với các Khoa tổ chức triển khai thực hiện.....................................................101
+ Phối hợp với các Khoa xây dựng đề án mở mã ngành đào tạo phù hợp với
nhu cầu thực tiễn của Nhà trường, là đầu mối trình Bộ GD&ĐT hồ sơ mở
mã ngành đào tạo mới...................................................................................101
+ Chủ trì tổ chức đề xuất giải pháp thực hiện đổi mới phương pháp dạy học, tiếp cận các phương thức đào tạo tiên tiến nhằm nâng cao hơn nữa
chất lượng đào tạo bậc đại học hệ chính quy của Nhà trường......................102
- Tổ chức, quản lý hoạt động giảng dạy hệ chính quy:.................................102
+ Kiểm tra hoạt động giảng dạy của GV về nội dung, lịch trình giảng dạy
theo kế hoạch đối với từng học phần; công tác chuẩn bị bài giảng của cán
bộ; tổ chức dự giờ theo nhóm chuyên môn...................................................102


xvi

+ Phối hợp với các đơn vị liên quan tính toán, xác nhận giờ chuẩn, giờ vượt
chuẩn, giờ thiếu cho CB,GV để thực hiện chế độ thanh toán theo quy định.
.......................................................................................................................102
+ Quản lý, kiểm tra việc thực hiện kế hoạch thực hành thí nghiệm..............102
+ Chủ trì đề nghị thanh toán các chế độ coi thi, chấm thi, giảng dạy cho GV
là thỉnh giảng.................................................................................................102
- Tổ chức, quản lý học tập:............................................................................102
+ Chủ trì tập huấn, phổ biến quy chế, kế hoạch, chương trình học tập, thi,
kiểm tra, đánh giá cho người học; phối hợp với cố vấn học tập xử lý học vụ
thường xuyên.................................................................................................102
+ Phối hợp kiểm tra, theo dõi nề nếp học tập, quản lý kết quả học tập của
người học.......................................................................................................102
+ Phối hợp với đơn vị Đảm bảo chất lượng của Nhà trường tổ chức các kỳ
thi kết thúc học phần.....................................................................................102
+ Chủ trì tổ chức xét học tiếp, thôi học, học ngành 2, khóa luận tốt nghiệp,

xét công nhận tốt nghiệp cho sinh viên.........................................................102
+ Chủ trì tổ chức các Hội thi nghiệp vụ sư phạm, Hội thi “Sinh viên với
việc rèn luyện kỹ năng nghề nghiệp”,... cho người học và Hội thi giảng
viên giỏi hàng năm........................................................................................102
+ Rà soát, kiểm tra chương trình, khung chương trình, tài liệu, giáo trình,
ngân hàng đề thi các hệ đào tạo đang quản lý...............................................102
- Tổ chức tuyển sinh:.....................................................................................102
+ Phối hợp các đơn vị liên quan xây dựng chỉ tiêu tuyển sinh các khối,
ngành, các hệ đào tạo; phối hợp tổ chức thực hiện kế hoạch quảng bá, tư
vấn tuyển sinh; chủ trì xây dựng phương án điểm trúng tuyển.....................102
+ Tổ chức thực hiện công tác thu nhận, xử lý hồ sơ đăng ký dự thi, coi thi,
chấm thi, chấm phúc khảo; chủ trì chuẩn bị hồ sơ xét trúng tuyển; kiểm tra,
xử lý hồ sơ trúng tuyển của người học..........................................................103


xvii

+ Phối hợp với các đơn vị liên quan để chuẩn bị đầy đủ thủ tục, điều kiện
và văn bản ký kết hợp đồng tuyển sinh với các đơn vị có đào tạo liên thông,
theo nhu cầu xã hội, liên kết đào tạo chính quy trong và ngoài nước...........103
+ Thực hiện chế độ báo cáo và lưu trữ dữ liệu tuyển sinh theo quy định tại
Quy chế công tác văn thư lưu trữ của các trường ĐHĐP..............................103
- Quản lý, cấp phát văn bằng, chứng chỉ theo quy định tại Quy chế in và
quản lý văn bằng, chứng chỉ của các trường ĐHĐP......................................103
Khoa chuyên ngành là đơn vị quản lý hành chính và chuyên môn của các
trường ĐHĐP gắn với một ngành hoặc một lĩnh vực chuyên môn đào tạo.
Khoa chuyên ngành có chức năng tổ chức, QLĐT và NCKH thuộc lĩnh vực
chuyên môn của đơn vị. Bộ môn là đơn vị chuyên môn về đào tạo, khoa
học và công nghệ, chịu trách nhiệm về học thuật trong các hoạt động đào
tạo, khoa học và công nghệ...........................................................................103

- Đối với các Khoa trực thuộc trường ĐHĐP, cần tập trung làm tốt các
nhiệm vụ sau đây:..........................................................................................103
+ Tham gia xây dựng và hoàn thiện chương trình đào tạo phù hợp với
chương trình khung của Bộ GD&ĐT, phát triển của ngành học theo hướng
chuyên ngành chuyên sâu..............................................................................103
+ Tổ chức và quản lý quá trình giảng dạy các môn học thuộc Khoa phụ
trách theo kế hoạch giảng dạy của Trường....................................................103
+ Tổ chức biên soạn giáo trình, tài liệu học tập, tham khảo, liên quan đến
ngành và chuyên ngành đào tạo sau khi được Hội đồng Khoa học & Đào
tạo của Trường phê duyệt. Tổ chức nghiên cứu cải tiến phương pháp giảng
dạy, học tập....................................................................................................103
+ Xây dựng, tổ chức thực hiện kế hoạch hoạt động khoa học và công nghệ
cho GV, SV thuộc khoa; phối hợp với các tổ chức khoa học và công nghệ,
cơ sở sản xuất, kinh doanh, gắn đào tạo lý thuyết với thực tế; đào tạo với
nghiên cứu khoa học; tổ chức sinh hoạt ngoại khoá thuộc lĩnh vực chuyên
môn của đơn vị..............................................................................................103


xviii

+ Quản lý GV thuộc khoa theo phân cấp của Nhà trường; Xây dựng và thực
hiện kế hoạch đào tạo, bồi dưỡng chuyên môn, giáo dục chính trị, tư tưởng,
đạo đức, lối sống cho đội ngũ giảng viên nhằm thực hiện tốt nhiệm vụ của
Khoa và chính sách phát triển nguồn nhân lực của toàn trường...................104
+ Xây dựng đội ngũ mạng lưới giảng viên thỉnh giảng trong và ngoài nước.
Giới thiệu và tham gia đào tạo giảng viên đầu ngành...................................104
+ Phối hợp với đơn vị phụ trách đào tạo sau đại học triển khai thực hiện kế
hoạch đào tạo thạc sĩ, nghiên cứu sinh theo quy định của Bộ GD&ĐT........104
+ Thực hiện quy trình đảm bảo chất lượng đào tạo theo hướng dẫn của
Trường. Xây dựng chuẩn đầu ra của chương trình đào tạo và học phần; xây

dựng đề thi, kiểm tra cho các môn học do đơn vị phụ trách; tổ chức kiểm
tra, đánh giá và báo cáo Nhà trường kết quả thực hiện.................................104
+ Quản lý và sử dụng có hiệu quả lao động, tài sản được giao theo quy định
của pháp luật hiện hành và của Trường.........................................................104
- Đối với các Bộ môn, cần tích cực, chủ động trong việc phát huy tính tự
chủ, cụ thể ở các nội dung sau đây:...............................................................104
+ Chịu tránh nhiệm về nội dung, chất lượng, tiến độ giảng dạy, học tập một
số môn học trong chương trình, kế hoạch giảng dạy chung của Trường, của
Khoa..............................................................................................................104
+ Xây dựng và hoàn thiện nội dung, chương trình, biên soạn giáo trình, tài
liệu học tập, tham khảo, xây dựng đề thi, kiểm tra liên quan đến chuyên
ngành đào tạo và môn học được Nhà trường và Khoa giao..........................104
+ Tuân thủ tiến độ, quy trình giảng dạy, học tập các môn học phù hợp với
kế hoạch giảng dạy chung của Trường, của Khoa.........................................104
+ Nghiên cứu cải tiến phương pháp giảng dạy, kiểm tra, đánh giá, tổ chức
các hoạt động học thuật nhằm nâng cao chất lượng đào tạo.........................104
+ Nghiên cứu khoa học, phát triển công nghệ, thực hiện các dịch vụ khoa
học và công nghệ theo kế hoạch của Trường và Khoa giao; Chủ động phối
hợp với các cơ sở đào tạo, tổ chức khoa học và công nghệ, sản xuất kinh


xix

doanh, dịch vụ nhằm gắn đào tạo, nghiên cứu khoa học với hoạt động sản
xuất, bổ sung nguồn tài chính cho Trường; thực hiện dịch vụ xã hội và hợp
tác quốc tế trong lĩnh vực của Bộ môn..........................................................104
+ Xây dựng kế hoạch phát triển đội ngũ giảng viên, cán bộ khoa học của
Bộ môn; tham gia đào tạo, bồi dưỡng đội ngũ cán bộ thuộc lĩnh vực chuyên
môn do Bộ môn đảm nhiệm..........................................................................105
+ Xây dựng kế hoạch và tổ chức thực hiện công tác giáo dục chính trị, tư

tưởng, đạo đức, lối sống cho cán bộ, viên chức, giảng viên; tổ chức đào tạo,
bồi dưỡng nâng cao trình độ chuyên môn, nghiệp vụ cho giảng viên thuộc
Bộ môn..........................................................................................................105
+ Tổ chức đánh giá công tác quản lý, hoạt động đào tạo, hoạt động khoa
học và công nghệ của cá nhân, của bộ môn, của khoa và của Trường theo
yêu cầu của Ban Giám hiệu và Trưởng khoa................................................105
+ Quản lý và sử dụng có hiệu quả lao động, tài sản được giao theo quy định
của pháp luật hiện hành và của Trường.........................................................105
3.2.1.3. Điều kiện thực hiện giải pháp...........................................................105
Để thực hiện một cách đồng bộ giải pháp đẩy mạnh phân cấp QLĐT trong
nội bộ nhà trường theo hướng tăng quyền tự chủ và trách nhiệm xã hội của
các đơn vị trực thuộc cần đảm bảo một số điều kiện sau đây:......................105
3.2.2. Hoàn thiện Quy chế về “Tổ chức và hoạt động của nhà trường thực
hiện quyền tự chủ và trách nhiệm xã hội trong đào tạo”...............................106
3.2.2.1. Mục đích của giải pháp....................................................................106
- Việc hoàn thiện Quy chế về “Tổ chức và hoạt động của nhà trường thực
hiện quyền tự chủ và trách nhiệm xã hội trong đào tạo” sẽ góp phần chuyển
đổi động hình QLĐT so với Quy chế thông thường áp dụng cho tất cả các
trường ĐH từ trước đến nay..........................................................................106
- Giải pháp này sẽ quy định rõ ràng chức năng, nhiệm vụ gắn với những
văn bản của Nhà nước và Bộ GD&ĐT về phân cấp quản lý giáo dục gắn
với bối cảnh đổi mới giáo dục hiện nay. Từ đó tăng cường tính tự chủ và tự


xx

chịu trách nhiệm của các trường ĐHĐP cũng như các đơn vị trực thuộc từ
cấp phòng, ban, trung tâm đến các Khoa và Bộ môn....................................106
3.2.2.2. Nội dung và cách thức triển khai thực hiện......................................106
Quy chế về “Tổ chức và hoạt động của nhà trường thực hiện quyền tự chủ

và trách nhiệm xã hội trong đào tạo” theo quy định tại Điều 60 Luật Giáo
dục năm 2005, Điều 32 Luật Giáo dục đại học năm 2012, Điều lệ trường
đại học, Nghị quyết số 77/NQ-CP ngày 24 tháng 10 năm 2014 của Chính
phủ, Nghị định số 16/2015/NĐ-CP ngày 14 tháng 02 năm 2015 của Chính
phủ và Quyết định số 873/QĐ-TTg ngày 17 tháng 6 năm 2015 của Thủ
tướng Chính phủ. Theo đó, các biện pháp triển khai thực hiện Giải pháp
nhằm thực hiện tốt quyền tự chủ và trách nhiệm xã hội trong đào tạo bao
gồm:...............................................................................................................106
* Biện pháp 1: Hoàn thiện quy chế tự chủ và tự chịu trách nhiệm về tổ chức
– nhân sự của nhà trường..............................................................................106
Quyền tự chủ và trách nhiệm xã hội của các trường ĐH nói chung, ĐHĐP
nói riêng trong quản lý đội ngũ thể hiện ở khâu tuyển chọn, bố trí giảng
viên và cán bộ vào các vị trí lao động cần thiết. Các cơ sở đại học còn có
quyền tự chủ trong việc xác định các điều kiện cho cán bộ và đặc biệt giảng
viên làm việc thuận lợi. Để thể hiện rõ nét được nội dung này, trong Quy
chế về tổ chức – nhân sự, các trường ĐHĐP cần được giao quyền ở các
luận điểm sau đây:.........................................................................................106
- Quyết định số lượng, cơ cấu lao động, vị trí việc làm; tuyển dụng, quản
lý, sử dụng, phát triển đội ngũ viên chức, nhân viên hợp đồng trên cơ sở
quy chế và chủ trương được Đảng ủy trường thông qua, phù hợp với yêu
cầu phát triển của trường; ký kết hợp đồng làm việc và hợp đồng lao động,
quản lý, sử dụng và chấm dứt hợp đồng theo quy định của phát luật...........107
- Quyết định giao kết hợp đồng lao động, chấm dứt hợp đồng lao động với
giảng viên, nhà khoa học, nhà quản lý trong nước và ngoài nước, trong và
ngoài tuổi lao động để thực hiện các hoạt động giảng dạy, NCKH và quản


xxi

lý của trường, đáp ứng các điều kiện đảm bảo chất lượng ĐT và NCKH.

.......................................................................................................................107
* Biện pháp 2: Hoàn thiện quy chế tự chủ và tự chịu trách nhiệm trong đào
tạo và NCKH.................................................................................................107
Nhằm hoàn thiện các quy định, quy trình liên quan đến phân cấp, quản lý
đào tạo để tiếp nhận và thực hiện quyền tự chủ và tự chịu trách nhiệm hoàn
toàn trong tổ chức đào tạo, các trường ĐHĐP cần được triển khai các nội
dung cụ thể như sau:......................................................................................107
- Quyết định mở ngành, chuyên ngành đào tạo trình độ trung cấp, cao đẳng,
đại học, thạc sĩ, tiến sĩ theo nhu cầu xã hội khi đáp ứng đủ điều kiện theo
quy định, phù hợp với định hướng phát triển của trường..............................107
- Xác định chỉ tiêu tuyển sinh và tổ chức tuyển sinh theo đề án tuyển sinh
của trường, bảo đảm công khai, minh bạch và thực hiện chế độ ưu tiên
trong tuyển sinh theo quy định. Các trường ĐHĐP được tự chủ trong xác
định tiêu chuẩn tuyển sinh, khu vực tuyển sinh và phương thức tuyển sinh.
.......................................................................................................................107
- Quyết định chương trình đào tạo; phương pháp giảng dạy; phương pháp
thi, kiểm tra đánh giá kết quả học tập; giáo trình, học liệu và QLĐT; thiết
kế, in phôi bằng, quản lý và cấp phát văn bằng, chứng chỉ; bảo đảm chuẩn
đầu ra mà trường đã cam kết.........................................................................107
- Quyết định liên kết đào tạo với các cơ sở đào tạo trong nước; liên kết với
các cơ sở đào tạo nước ngoài trên cơ sở các đối tác liên kết là các trường
đại học, các tổ chức đào tạo có uy tín trên thế giới. Công khai thông tin về
các chương trình liên kết đào tạo, bảo đảm quyền lợi chính đáng của người
học.................................................................................................................107
- Quyết định trong quản lý hoạt động khoa học – công nghệ: xác định lĩnh
vực nghiên cứu, đề tài nghiên cứu, các chế độ đặc thù với hoạt động nghiên
cứu khoa học của CB, GV và SV..................................................................108


xxii

* Biện pháp 3: Hoàn thiện quy chế tự chủ và tự chịu trách nhiệm về kiểm
tra, đánh giá...................................................................................................108
Một trong những điều kiện cơ bản để có thể giao quyền tự chủ và tự chịu
trách nhiệm là mỗi trường có một hệ thống kiểm tra, đánh giá với GV và
SV, từ đó từng bước đẩy mạnh phương pháp giảng dạy, phương pháp học
tập, nghiên cứu nhằm xây dựng vị thế của từng trường. Quy chế kiểm tra,
đánh giá và công nhận tốt nghiệp do Bộ GD&ĐT ban hành cũng như các
quy chế trước đó có nhiều điểm để trường ĐH chủ động đề xuất cho phù
hợp với đặc điểm của mình, tuy nhiên vẫn còn nhiều điểm giới hạn quyền
tự chủ của các trường. Do đó, trong Quy chế của các trường ĐHĐP cần thể
hiện quyền chủ động nhiều hơn ở một số nội dung sau đây:........................108
- Thực hiện kiểm định chất lượng giáo dục theo quy định; công khai với xã
hội về năng lực đào tạo và các điều kiện đảm bảo chất lượng của trường để:
người học, phụ huynh, nhà tuyển dụng biết và giám sát; Thực hiện cam kết
của nhà trường với xã hội về chất lượng đào tạo để cán bộ quản lý, giảng
viên và người học nỗ lực vươn lên trong giảng dạy và học tập. Đổi mới
công tác quản lý đào tạo, phương pháp giảng dạy, phương pháp kiểm tra
đánh giá và đổi mới phương pháp học tập....................................................108
- Thực hiện đánh giá của giảng viên, sinh viên đối với bộ phận quản lý đào
tạo, đánh giá của sinh viên đối với hoạt động giảng dạy của giảng viên.
Việc lấy ý kiến phản hồi từ người học giúp nhà trường có thông tin hữu ích
phục vụ công tác quản lý chung....................................................................108
- Báo cáo, công khai và giải trình với cơ quan quản lý nhà nước và các bên
liên quan về các hoạt động của trường theo quy định của pháp luật; cam kết
với cơ quan quản lý nhà nước và chịu trách nhiệm về mọi hoạt động để đạt
được các cam kết; không để bất kỳ cá nhân hoặc tổ chức nào lợi dụng danh
nghĩa và cơ sở vật chất của trường để tiến hành các hoạt động trái với các
quy định của pháp luật và của Quy chế.........................................................108

xxiii

* Biện pháp 4: Hoàn thiện quy chế tự chủ và tự chịu trách nhiệm về cơ sở
vật chất – tài chính của nhà trường...............................................................109
Quản lý tài chính đóng vai trò hết sức quan trọng trong quá trình thực hiện
tự chủ tài chính. Đây là vấn đề then chốt nhằm đảm bảo quá trình tự chủ và
tự chịu trách nhiệm được thực hiện đầy đủ, khách quan, công bằng và minh
bạch...............................................................................................................109
Để tự chủ và tự chịu trách nhiệm về tài chính, trong Quy chế, các trường
ĐHĐP cần được thực hiện:............................................................................109
- Phân cấp cho các đơn vị trong trường: mở rộng nguồn thu và khoán chi;
hoàn thiện quy chế chi tiêu nội bộ; quy định trách nhiệm giải trình về tài
chính giữa các cấp trong trường; tổ chức hoạt động kiểm soát nội bộ và
công khai tài chính; đào tạo nâng cao năng lực quản lý tài chính cho các
đơn vị trong trường........................................................................................109
- Thu, chi tài chính, đầu tư phát triển, và thực hiện các điều kiện đảm bảo
chất lượng đào tạo theo quy định của pháp luật; quyết định mức thu học phí
tương ứng với điều kiện đảm bảo chất lượng đào tạo đối với chương trình
đào tạo chất lượng cao và các quy định về tự chủ tài chính theo Quyết định
số 873/QĐ-TTg của Thủ tướng Chính phủ...................................................109
3.2.2.3. Điều kiện thực hiện giải pháp...........................................................109
Để hoàn thiện Quy chế về “Tổ chức và hoạt động của nhà trường thực hiện
quyền tự chủ và trách nhiệm xã hội trong đào tạo”, đồng thời thuận lợi
trong quá trình triển khai thực hiện Quy chế này cần đảm bảo một số điều
kiện sau đây:..................................................................................................109
Thứ nhất: Cần có các thông tư hướng dẫn rõ ràng, cụ thể theo ngành dọc
của Bộ GD&ĐT hoặc UBND tỉnh trong xây dựng tiêu chí và mức độ quan
hệ giữa quyền tự chủ và tự chịu trách nhiệm của các trường ĐHĐP............109
Thứ hai: Trong quá trình xây dựng, hoàn thiện Quy chế về “Tổ chức và

hoạt động của nhà trường thực hiện quyền tự chủ và trách nhiệm xã hội


xxiv

trong đào tạo” cần đặc biệt chú ý và nhấn mạnh đến tính chất đặc thù của
các trường ĐHĐP về phân cấp và quyền tự chủ...........................................109
3.2.3. Quản lý, phát triển chương trình đào tạo đáp ứng nhu cầu của địa
phương và khu vực........................................................................................110
3.2.3.1. Mục đích của giải pháp.....................................................................110
- Quản lý, phát triển CTĐT nhằm cải thiện nội dung, sửa đổi và bổ sung
những nội dung mới, làm cho CTĐT phù hợp hơn với hoàn cảnh và nhu
cầu của địa phương, đất nước và đảm bảo xu thế hội nhập, xóa đi những
tồn tại hiện nay như: CTĐT cùng khối ngành thường có nhiều môn học
giống nhau, không có đặc thù của từng trường; Giảng dạy những môn mà
nhà trường có giảng viên chứ không phải dạy những môn học mà xã hội và
người học cần; Có trường quá tập trung vào lý thuyết, có trường lại quá tập
trung vào trang bị kỹ năng thực hành, không có nền tảng kiến thức vững;
CTĐT không theo kịp với sự phát triển, tức chưa đáp ứng được yêu cầu của
xã hội.............................................................................................................110
- Những thay đổi trong xã hội có xu hướng đòi hỏi phải có những thay đổi
tương ứng ngay trong CTĐT đại học bởi vì đó là giai đoạn cuối cùng của
giáo dục chính quy và bước đệm quan trọng để người học tham gia vào thế
giới việc làm. Vì vậy, việc đổi mới CTĐT có vai trò quan trọng trong giải
quyết việc làm, nâng cao chất lượng đào tạo nguồn nhân lực, đáp ứng nhu
cầu xã hội của địa phương và khu vực..........................................................110
3.2.3.2. Nội dung và cách thức triển khai thực hiện......................................110
3.2.3.3. Điều kiện thực hiện giải pháp...........................................................114
3.2.4. Đổi mới quản lý công tác tuyển sinh dựa theo nhu cầu xã hội và năng
lực đào tạo của các trường đại học địa phương.............................................115

3.2.4.1. Mục đích của giải pháp.....................................................................115
- Giữa bối cảnh khó khăn chung trong công tác tuyển sinh của các trường
ĐH trong cả nước, giải pháp sẽ tăng cường tính hiệu quả của công tác này,
góp phần tăng số lượng sinh viên, đảm bảo về chất lượng đầu vào. Khi số