Di cư, Dịch chuyển và Sốt rét Nghiên cứu về tính dễ bị tổn thương của người di cư với sốt rét và đặc điểm dịch tễ

Di cư, Dịch chuyển và Sốt rét

Nghiên cứu về tính dễ bị tổn thương của người di cư với sốt
rét và đặc điểm dịch tễ sốt rét kháng artemisinin
tại tỉnh Bình Phước, Việt Nam
Nghiên cứu của IOM - IMPE HCM - WHO
Người trình bày Vũ Mạnh Lợi
9/8/2016


1. Đặt vấn đề
2. Câu hỏi nghiên cứu
3. Phương pháp nghiên cứu
• Phân loại theo tình trạng di cư
• Tình trạng di cư theo thời gian cư trú
• Giới hạn của nghiên cứu
4. Kết quả nghiên cứu
Khảo sát về kiến thức, thái độ và thực hành (KAP)
• Bối cảnh chung
• Tiếp cận dịch vụ về sốt rét
• Hiểu biết về sốt rét
• Thực hành phòng chống sốt rét
• Một số hành vi nguy cơ khác
• Làm gì khi bị sốt rét
Nghiên cứu sâu
• Phân bố địa lý của người được phỏng vấn theo tình trạng di cư
• Nhà cửa
• Nơi làm việc
• Đăng ký cư trú và mức độ tiếp cận dịch vụ
• Tình trạng mắc sốt rét
• Ngủ rẫy

5. Kết luận và khuyến nghị


1. Đặt vấn đề

• Tiến bộ trong việc giảm tỉ lệ mắc và tử vong do sốt rét trong năm
2013 và 2014 có khuynh hướng chững lại;
• Kháng thuốc artemisinin (xác định bằng hiện tượng làm sạch ký sinh
trùng chậm) đã gia tăng đáng kể từ năm 2009 đến nay.


Bản đồ 1: Các vùng có sốt rét lưu hành nhiều nhất và tình hình di cư
tại Việt Nam


Hình 1a. Tỉ lệ các ca mắc sốt rét trên 1, 000 người trong giai đoạn
2009-2013 ở Bình Phước

(Phụ lục 3, Chương trình kế hoạch hành động phòng chống và điều trị sốt rét giai đoạn 2015-2020,
BYT2014)
4.5

Per thousand population

4
3.5
3
2.5
2
1.5

1
0.5
0
2009

2010

2011
Binh Phuoc

2012

2013

Whole coutry

• Số ca mắc sốt rét cao nhất được quan sát ở
huyện Bù Gia Mập với số bệnh năm 2014 lên đến
683 (43% tổng số ca sốt rét ở Bình Phước) và Bù
Đăng là 217 (13.7% tổng số ca sốt rét ở Bình
Phước) (Trung tâm Phòng chống Sốt rét 2014).



2. Câu hỏi nghiên cứu
• Dân di cư, di biến động tại tỉnh Bình Phước là
những ai? Họ di chuyển từ đâu đến đâu? Họ
ở lại tỉnh Bình Phước bao lâu? Họ làm gì ở
đó? Họ sống tại khu vực nào trong tỉnh? Có
thể phân loại các nhóm dân này như thế

nào?
• Người dân di cư, di biến động dễ bị tổn
thương với sốt rét hơn so với người dân tại
chỗ như thế nào và tại sao?


3. Phương pháp nghiên cứu
• Khảo sát về Kiến thức, thái độ và thực hành (KAP)
trong các nhóm dân di cư, di biến động tại sáu xã (ba
huyện) ở tỉnh Bình Phước (N=2005);
• Nghiên cứu sâu 300 người tại xã Đăk Ơ:
– 150 người chọn ngẫu nhiên từ 150 hộ trong xã;
– 50 bệnh nhân được chọn từ danh sách bệnh nhân của
trạm y tế xã;
– 100 người di cư làm việc ở xã.
– 3 thảo luận nhóm
– 35 phỏng vấn sâu
– Phân tích tài liệu hiện có của xã

• Sử dụng thiết bị GPS để vẽ bản đồ di chuyển (cả trong
KAP và nghiên cứu sâu)


Phân loại tình trạng di cư
• Phân loại dân cư ở Việt Nam: KT1 dành cho
người có hộ khẩu thường trú; KT2, KT3, KT4
dành cho những người tạm trú (Luật hộ tịch)
• Tình trạng tạm cư (KT) không phù hợp trong
bối cảnh dịch bệnh sốt rét.
• Tình trạng tạm cư (KT) không bao gồm “nhóm

dân di biến động” (do thời gian lưu trú rất
ngắn)


Tình trạng di cư theo thời gian cư trú
• Những người cư trú liên tục dưới hoặc bằng 6
tháng được xếp vào nhóm " di biến động";
• Những người cư trú liên tục trên 6 tháng và dưới
1 năm được xếp vào nhóm "di cư ngắn hạn";
• Những người cư trú liên tục trên 1 năm và dưới 5
năm được xếp vào nhóm “di cư dài hạn";
• Những người sinh ra tại địa phương hoặc cư trú
liên tục trên 5 năm được xếp vào nhóm "dân tại
chỗ".


Giới hạn của nghiên cứu
• Thiên kiến lựa chọn (selection bias): chỉ tiếp cận được với những
người đang làm việc tại xã vào thời điểm khảo sát (tháng 12/2014
đến tháng 3/2015 đối với khảo sát KAP và tháng 8/2015 đối với
nghiên cứu sâu).
• Số lượng dân di cư, di biến động tại Bình Phước thay đổi rất lớn tại
các thời điểm khác nhau trong năm, thời điểm tiến hành khảo sát
có thể không phải thời điểm thích hợp nhất để nghiên cứu.
• Một số nhóm dân di cư, di biến động ở những vị trí rất khó tiếp cận,
ví dụ những người làm việc sâu trong rừng.
• Sai số lấy mẫu: người được phỏng vấn có thể không phải là người di
cư, di biến động.
• Cỡ mẫu nghiên cứu sâu nhỏ khiến việc sử dụng thông tin chi tiết
gặp khó khăn.

4. KẾT QUẢ NGHIÊN CỨU:
Khảo sát về Kiến thức, thái độ và
thực hành (KAP)


Phân bổ các cụm dân di cư tại điểm
nghiên cứu (khảo sát KAP)


Bối cảnh chung


Bản đồ 6:
Các tỉnh tại
Việt Nam với
tỉ lệ lưu hành
sốt rét và
luồng di cư
đến tỉnh Bình
Phước


Tiếp cận dịch vụ về sốt rét




Thôn cung cấp màn chống muỗi miễn phí, một năm 2 lần. Nhưng chất

lượng màn không tốt, rất cứng, thô, có lỗ nên muỗi con vẫn có thể chui
vào. Chúng tôi dùng màn để bắt cá.
Nam, 24 tuổi, dân tộc Stieng


Hiểu biết về sốt rét

• Phân tích hồi quy cho thấy hiểu biết về sốt rét tốt hơn nếu:

– Học vấn cao hơn;
– Sống ở thôn/bản có y tế thôn/bản;
– Dân tại chỗ và người di cư dài hạn có hiểu biết tốt hơn người di biến động hay
di cư ngắn hạn.