Một số giải pháp nhăm nâng cao chất lượng và thành tích môn nhảy xa kiểu ưỡn thân cho học sinh nam khối 11 trường THPT

A. MỞ ĐẦU
1. Lí do chọn đề tài
Nhiều năm nay, cả nước ta sôi nổi hưởng ứng Ngày chạy Olympic vì sức khỏe toàn
dân. Vì bảo vệ tăng cường sức khoẻ là một việc làm rất quan trọng và cần thiết gắn
liền với sự nghiệp xây dựng và bảo vệ chủ nghĩa xã hội, với hạnh phúc của nhân
dân. Đó là một trong những mối quan tâm hàng đầu của chế độ ta, là trách nhiệm
cao quý của Đảng và Nhà nước trực tiếp là ngành Thể thao và Y tế.
Tầm quan trọng của Thể dục Thể thao được thể hiện rõ trong tư tưởng và
việc làm của Chủ tịch Hồ Chí Minh. Lời kêu gọi toàn dân tập thể dục của Bác Hồ
năm 1946 “Giữ gìn dân chủ, xây dựng nước nhà, gây đời sống mới, việc gì cũng
cần có sức khoẻ thì mới thành công. Mỗi một người dân yếu ớt, tức làm cho cả
nước yếu một phần. Mỗi người dân khoẻ mạnh tức góp phần làm cho cả nước khoẻ
mạnh…”[1]. Những lợi ích của việc rèn luyện sức khoẻ qua tập luyện thể dục đã
được Bác Hồ minh chứng cụ thể. Kế thừa những chân lý ấy, Đảng và Nhà nước ta
xem đó là một trong những mục tiêu quan trọng trong chiến lược phát triển con
người Việt Nam, điều đó đã được nghị quyết TW4 - Khoá VII khẳng định: “Phát
triển cao về trí tuệ, cường tráng về thể chất, phong phú về tinh thần, trong sáng về
đạo đức”[2] là nhu cầu, vốn quý để tạo ra tài sản trí tuệ.
Nghị quyết Đại hội Đảng toàn quốc lần thứ VII nêu rõ: “Công tác Thể dục
Thể thao cần được coi trọng và nâng cao chất lượng giáo dục thể chất trong trường
học, tổ chức hướng dẫn và vận động đông đảo quần chúng nhân dân tham gia rèn
luyện thân thể hằng ngày nâng cao chất lượng các cơ sở đào tạo, bồi dưỡng vận
động viên nâng cao thành tích thể thao”[3]. Nhiệm vụ chiến lược Thể dục Thể thao
ở nước ta hiện nay, là phải tập trung thực hiện công tác giáo dục thể chất trong
trường học các cấp có chất lượng ngày càng cao. Chính vì thế, ngành giáo dục đào
tạo đã triển khai nhiều chủ trương, biện pháp nhằm nâng cao hiệu quả công tác giáo
dục thể chất, từng bước hoàn thiện chương trình giảng dạy và đổi mới phương
pháp, từng bước nâng cao và cải tiến chất lượng dạy và học môn Thể dục ở các cấp
học cho phù hợp với tình hình phát triển mới hiện nay, tăng cường tổ chức các hoạt
động thể dục thể thao ngoại khóa. Nâng cao sức khoẻ cho học sinh trong cả nước.
Thể dục Thể thao là bộ phận quan trọng trong sự nghiệp cách mạng của dân

tộc đồng thời là cầu nối để góp phần thắt chặt tình đoàn kết của các dân tộc trên thế
giới. Đây là một môn rèn luyện sức khỏe và nó cũng được đưa vào các kỳ đại hội
Olympic và hội khỏe phù đổng và đã được luật hóa chương trình thi đấu quốc gia.
Để đáp ứng ngày càng cao yêu cầu phát triển mạnh mẽ của xã hội thì bản thân
ngành Thể dục Thể thao nói chung và Giáo dục Thể chất nói riêng phải luôn tiếp
thu, bổ sung, đổi mới nhằm ngày càng hoàn thiện các hoạt động thể dục thể thao.
Trong giai đoạn hiện nay, mục tiêu giáo dục thể chất trong nhà trường phổ
thông là nhằm: “Nâng cao dân trí, đào tạo nhân lực, bồi dưỡng nhân tài”[5]. Giáo
dục và đào tạo thế hệ trẻ một cách toàn diện, hoàn thiện cả về thể chất lẫn tinh thần
để thực hiện tốt cuộc cách mạng công nghiệp hoá, hiện đại hoá đất nước. Vì vậy,
chăm lo sức khoẻ ban đầu cho thế hệ trẻ là hết sức cần thiết.
1


Trong các nội dung thuộc chương trình Giáo dục Thể chất thì nhảy xa kiểu
“ưỡn thân” có tính hấp dẫn và lôi cuốn số đông học sinh tham gia. Thành tích nhảy
xa phụ thuộc vào nhiều yếu tố như: thể lực, kỹ thuật, chiến thuật, tâm lý... Trong
đó, yếu tố thể lực và kỹ thuật luôn đóng vai trò quyết định và có mối liên quan chặt
chẽ với nhau. Nếu chỉ có kỹ thuật mà thể lực chưa tốt thì không thể đạt thành tích
cao và ngược lại. Vì vậy, việc tìm tòi các quy luật vận động của cơ thể, các phương
tiện, đổi mới phương pháp giảng dạy, huấn luyện ngày nay trở nên có ý nghĩa quan
trọng trong quá trình hoàn thiện các kỹ thuật động tác để người học thể hiện khả
năng của mình trong tập luyện và thi đấu. Với mục đích đáp ứng nhu cầu học tập
của học sinh và nhiệm vụ giảng dạy của mình, là giáo viên đang phụ trách giảng
dạy bộ môn Thể dục, tôi nhận thấy rằng thành tích môn nhảy xa nói chung và nhảy
xa kiểu “ưỡn thân” nói riêng phát triển còn hạn chế. Chính vì vậy, tôi mạnh dạn
nghiên cứu vấn đề: “Một số giải pháp nhằm nâng cao chất lượng và thành tích
môn nhảy xa kiểu “ưỡn thân” cho học sinh nam khối 11 trường THPT”
2. Mục đích nghiên cứu
Đưa ra một số giải pháp đồng thời lựa chọn, xác định và đánh giá hiệu quả

ứng dụng một số bài tập bổ trợ nhằm nâng cao thể lực, kỹ thuật cho học sinh. Trên
cơ sở đó áp dụng vào thực tiễn giảng dạy nhằm nâng cao chất lượng và thành tích
nhảy xa kiểu “ưỡn thân” cho học sinh nam khối 11 trường THPT Hà Trung.
3. Đối tượng nghiên cứu
Một số giải pháp và các bài tập bổ trợ chuyên môn có hiệu quả nhằm nâng
cao thành tích môn nhảy xa kiểu “ ưỡn thân” cho học sinh nam khối 11.
Thể lực và kỹ thuật của học sinh nam khối 11 trong môn nhảy xa kiểu “ ưỡn
thân” trường THPT Hà Trung.
4. Phương pháp nghiên cứu
Phương pháp tham khảo tài liệu: Đọc sách và phân tích tài liệu tham khảo
nhằm tổng hợp, hệ thống lại các kiến thức có liên quan đến đề tài nghiên cứu, hình
thành cơ sở lí luận, xác định các nhiệm vụ, lựa chọn các phương pháp và các chỉ
tiêu làm cơ sở đánh giá kết quả nghiên cứu trong khi thực hiện đề tài cũng như tìm
chọn các bài tập sửa sai, bổ trợ trong môn nhảy xa kiểu “ưỡn thân”.
Phương pháp phỏng vấn: Đảm bảo mang tính khoa học và thực tiễn tôi đã
trực tiếp phỏng vấn một số thầy cô giáo dạy thể dục có kinh nghiệm nhiều năm, các
học sinh đã được học kỹ thụật nhảy xa kiểu “ưỡn thân” để có những ý kiến về
những lỗi sai mà học sinh thường mắc từ đó có biện pháp khắc phục, xác định các
bài tập bổ trợ nhằm nâng cao chất lượng và thành tích.
Phương pháp kiểm tra sư phạm: Tiến hành quan sát, kiểm tra trong quá trình
giảng dạy để tìm ra những lỗi sai để áp dụng những biện pháp sửa chữa đối với học
sinh. Đồng thời kiểm tra xác định thực trạng thành tích nhảy xa kiểu ưỡn thân, đánh
giá tính hợp lý của các bài tập được lựa chọn thông qua các số liệu kiểm tra trước
và sau thực nghiệm.
Phương pháp thực nghiệm sư phạm: Nhằm mục đích đưa các giải pháp, bài
tập vào thực tiễn, qua thực nghiệm góp phần làm sáng tỏ những yếu tố tác động
2


trực tiếp tới kết quả tập luyện của học sinh, nắm được tính hiệu quả của các giải

pháp, bài tập trong thực tế giảng dạy.
B. NỘI DUNG SÁNG KIẾN KINH NGHIỆM
1. Cơ sở lí luận của sáng kiến kinh nghiệm
Các môn nhảy cùng với đi bộ, chạy và ném là những hoạt động tự nhiên của
con người. Những hoạt động này ngày càng được hoàn thiện cùng với sự phát triển
của xã hội loài người. Từ những hoạt động với mục đích di chuyển, tìm kiếm thức
ăn, tự vệ . . . dần dần hình thành các trò chơi vận động, các bài tập rèn luyện, tiến
tới tổ chức các cuộc thi đấu và được mọi người tham gia hưởng ứng tập luyện.
Nhảy xa cũng được bắt nguồn từ cuộc sống lao động của con người.
Với sự khao khát vươn tới những đỉnh cao thành tích, giáo viên, các vận
động viên, huấn luyện viên, các nhà khoa học luôn tìm tòi các phương pháp có hiệu
quả nhất trong giảng dạy, tập luyện và thi đấu.
Năm 1920, nhảy xa kiểu “ưỡn thân” ra đời do vận động viên B.Tuelos - Phần
Lan thực hiện đầu tiên.
Tập luyện môn nhảy xa kiểu “ưỡn thân” có hệ thống và khoa học có tác dụng
tốt trong việc giữ gìn, tăng cường và củng cố sức khỏe cho người người tập. Thông
qua bài tập nhảy xa giúp cho người tập hoàn thiện về các chức năng:
Đối với hệ thần kinh: Rèn luyện tính linh hoạt quá trình thần kinh tăng lên rõ
rệt, phản xạ nhanh.[4]
Đối với hệ vận động: Tăng cường sức mạnh cơ bắp, đặc biệt là cơ chân về
sức mạnh và sức bật. [4]
Đối với cơ quan phân tích có ý nghĩa quan trọng, giúp cho sự phối hợp động
tác phức tạp và những xung đột từ cơ quan tiền đình, có một vai trò lớn để giúp
thăng bằng cho cơ thể ở tư thế trên không (khi bay). Thông qua các bài tập kỹ thuật
của chạy đà và giậm nhảy, làm tăng cường và phát triển các tố chất sức nhanh, sức
mạnh và sức mạnh tốc độ của người tập. Thực hiện tốt các kỹ thuật trên không và
rơi xuống đất, đã rèn luyện được sự khéo léo, tính chính xác, nâng cao khả năng
phối hợp vận động, giúp cho người tập nâng cao sức khỏe cả về thể chất lẫn tinh
thần, phục vụ đắc lực cho lao động sản xuất và chiến đấu.
Đặc biệt, trong khi thi đấu do thời gian vận động ngắn nên chức năng các cơ

quan thực vật, tuần hoàn, hô hấp ít biến đổi và mau hồi phục. [4]
Nhảy xa kiểu “ưỡn thân” còn rèn luyện tinh thần dũng cảm, ý chí kiên
cường, khắc phục khó khăn. Nó thiết thực trong đời sống sinh hoạt hằng ngày.
Bài tập nhảy xa kiểu “ưỡn thân” phù hợp với lứa tuổi, giới tính, đặc điểm của
cá nhân. Sân bãi đơn giản, dễ tập nên nhảy xa kiểu “ưỡn thân” giữ vị trí chủ yếu
trong chương trình Giáo dục Thể chất ở trường học, huấn luyện thể lực, thể thao
cho mọi người và thể thao thành tích cao.
Nhằm nâng cao các tố chất thể lực và chất lượng môn nhảy xa kiểu “ưỡn
thân” cho các em học sinh trong nhà trường. Giúp lựa chọn được một số bài tập
ứng dụng vào thực tế tập luyện trên lớp và tự tập luyện ở nhà có hiệu quả cao. Từ
3


đó, các em sẽ dễ dàng hơn khi thực hiện các bài tập, có niềm say mê, hứng thú hơn
khi học môn Thể dục, giúp các em phát triển toàn diện bắt kịp thời kỳ công nghiệp
hoá, hiện đại hoá đất nước.
2. Thực trạng vấn đề trước khi áp dụng sáng kiến kinh nghiệm
2.1. Thuận lợi
Ở trường THPT các em được ôn luyện và phát triển kỹ thuật ở mức độ cao
hơn, thông qua hệ thống các bài tập kỹ thuật của môn nhảy xa, góp phần nâng cao
thể lực và phát triển toàn diện cho các em học sinh.
Được sự quan tâm giúp đỡ của Ban giám hiệu nhà trường, đồng nghiệp và tổ
chuyên môn.
Có sân bãi học môn Thể dục riêng.
Đa số học sinh học tích cực, hăng hái tập luyện, biết vượt khó, dễ uốn nắn,
sửa sai.
Bản thân là giáo viên trực tiếp giảng dạy bộ môn Thể dục nhiều năm. Lực
lượng giáo viên nhiệt tình, nhiều kinh nghiệm trong công tác.
Hiện nay, việc giáo dục thể chất cho học sinh trong nhà trường đang phát
triển, được nhiều tổ chức xã hội và gia đình quan tâm.

Ý thức tập luyện của học sinh đã hình thành từ những năm trước thông qua
sự giáo dục, nhắc nhở của các giáo viên trong nhà trường.
2.2. Khó khăn
Lứa tuổi này quá trình tăng trưởng ở cơ thể các em còn chưa kết thúc. Dù
hoạt động thần kinh cao cấp ở các em đã đạt đến mức phát triển cao, nhưng ở một
số em hưng phấn vẫn phần nào mạnh hơn ức chế, còn có những phản ứng thiếu kìm
hãm cần thiết, do đó dễ làm rối loạn sự phối hợp vận động, gây khó khăn cho việc
tiếp thu và củng cố các kỹ năng vận động. Ngay ở tuổi này, các em hay đánh giá
quá cao năng lực của mình, mới chạy bao giờ cũng dốc sức ngay mà ít chú ý khởi
động đầy đủ, như thế rất dễ tốn sức, hay để xảy ra chấn thương.
Đa số các bạn nam hay chú ý và nhạy cảm hơn trước những biểu hiện tâm lý
của người khác, thích thể hiện trước bạn nhất là đối với bạn nữ nên trong khi tập
hay tập liều, tập bừa, tập quá sức. Bên cạnh đó, một số học sinh còn biểu hiện tiêu
cực vô kỷ luật, lười biếng học tập và lao động, thậm chí coi thường pháp luật do đó
trong mọi hoạt động phải chú ý kết hợp giáo dục chung và giúp đỡ cá biệt.
Trong công cuộc công nghiệp hóa, hiện đại hóa đất nước, nền công nghệ
thông tin phát triển rầm rộ với tốc độ chóng mặt của internet đã chi phối không ít
các hoạt động xã hội, nhất là học sinh nam thường bị lôi vào cuộc, ham chơi vô độ,
các trò chơi games cùng bao tệ nạn xã hội khác nhau … Tất cả những tệ nạn xã hội
này đã làm cho thanh thiếu niên ham chơi quên đi nhiệm vụ học tập, rèn luyện và
phấn đấu cho tương lai.
Một số lớp buổi sáng phải học thể dục tiết 4, 5, lúc này trời nắng nên ảnh
hưởng rất nhiều đến sức khỏe từ đó dẫn đến việc tập luyện và nâng cao thành tích
của học sinh không cao.

4


Học sinh xuống sân vẫn chưa chủ động tập trung vào hàng theo quy định,
một số em đi học trễ. Các em lo đầu tư vào các môn học văn hóa, môn thi vào đại

học nên không chú tâm rèn luyện, học môn Thể dục. Bên cạnh đó, các em lại ít
phải lao động chân tay nên chỉ vài động tác giơ tay, giơ chân, bật nhảy là các em đã
kêu mệt, chạy vài chục mét là choáng ngất. Hơi mệt, hơi khó một chút là các em
không chịu gắng sức mà chịu buông xuôi, không chịu khó phấn đấu. Vì vậy, thể
trạng của đa số các em chưa đảm bảo cần được rèn luyện nhiều để đáp ứng yêu cầu
về thể chất.
Việc sửa sai cho học sinh của giáo viên và mức độ tiếp thu của học sinh còn
hạn chế.
Điều kiện cơ sở vật chất của nhà trường về cơ bản đang trong tình trạng khó
khăn, trang thiết bị dạy học vừa thừa vừa thiếu, song đã có hố tập nhảy xa. Sân bãi,
dụng cụ chưa đúng quy cách, không đảm bảo cũng gây quá nhiều khó khăn cho
giáo viên thể dục.
Việc giảng dạy môn học nhảy xa kiểu “ưỡn thân” trong nhiều năm qua của
trường THPT Hà Trung đã được chú trọng và đạt được kết quả nhất định, song còn
phải phấn đấu nhiều hơn nữa. Để giảng dạy tốt hơn nữa môn nhảy xa kiểu “ưỡn
thân” cho học sinh, cần phải nắm vững kỹ thuật các nguyên tắc phương pháp, nắm
chắc đối tượng và không ngừng chọn lựa cải tiến, các giải pháp, nội dung giảng dạy
cho phù hợp, vừa sức, gây ảnh hưởng tốt đến sự phát triển toàn diện các bộ phận cơ
thể học sinh.
2.3.Kết quả trước khi áp dụng sáng kiến kinh nghiệm
Từ thực trạng trên, tôi tiến hành khảo sát về chất lượng và thành tích môn
nhảy xa kiểu “ưỡn thân” cho học sinh nam khối 11 khi chưa áp dụng các giải pháp
mà sáng kiến đưa ra.
Nhóm

Số học
sinh
40

Đạt

Số lượng
20

Tỉ lệ
50

Chưa đạt
Số lượng
Tỉ lệ
20
50

Đối chứng
( Lớp 11D, I)
Thực nghiệm
40
19
47.5
21
52.5
(Lớp 11A, B)
Tóm lại, từ những thực trạng trên tôi đã suy nghĩ, băn khoăn là làm sao để áp
dụng “Một số giải pháp nhằm nâng cao chất lượng và thành tích môn nhảy xa kiểu
“ưỡn thân” cho học sinh nam khối 11 trường THPT” mà phải đảm bảo lôi cuốn,
khuyến khích sự tự giác tự luyện tập thể dục trong đại đa số học sinh tốt hơn, giúp
học sinh hứng thú, tích cực luyện tập, nâng cao chất lượng và thành tích môn học.
3. Các giải pháp đã sử dụng để giải quyết vấn đề
3.1. Giải pháp 1: Phát huy tính tích cực học tập của học sinh trong giờ thể
dục nội khóa.

5


Để thực hiện tốt giải pháp này trong giảng dạy, việc đầu tiên tôi tiến hành tìm
hiểu để nắm vững một số đặc điểm tâm sinh lí của học sinh nam khối 11 trường
trung học phổ thông có liên quan đến công tác giảng dạy Thể dục đó là:
Các em học sinh THPT tuổi từ 16-18 tuổi có quá trình tăng trưởng cơ thể còn
chưa kết thúc. Dù hoạt động thần kinh cao cấp của các em đã đến mức phát triển
cao. Nhưng một số em phần nào đó hưng phấn mạnh hơn ức chế nên dễ có những
phản ứng thiếu kìm hãm cần thiết. Do đó dễ làm rối loạn sự phối hợp vận động gây
khó khăn cho việc tiếp thu và củng cố các kỹ năng vận động [4]. Tình cảm, xốc nổi
cần được giáo viên khuyên nhủ thậm chí có thể phê phán đồng thời bạn bè góp ý
làm cho các em vừa giữ được hăng hái vừa biết thận trọng, bình tĩnh. Bởi vì lứa
tuổi này dễ tự ái, tiêu cực khi bị những người khác nói những yếu kém của mình
như thế trước mọi người (nhất là các bạn khác giới). Đứng trước những tình huống
như vậy tôi đã khéo léo giải đáp, giải quyết những tranh luận, bất đồng giữa các em
một cách bình tĩnh, có lí lẽ. Tính tình, trạng thái, tâm lí ở lứa tuổi này cũng thay
đổi. Có lúc rất tích cực hăng hái, nhưng có lúc lại buồn chán tiêu cực[6]. Ví dụ:
Giáo viên vừa làm mẫu động tác thì các em tỏ vẻ hăng hái vận động, nhưng một lúc
sau lại tìm chỗ ngồi nghỉ, chán tập. Lúc này, giáo viên cần khéo léo khích lệ, hướng
dẫn các em luyện tập tốt hơn, chứ không phải gò ép, dọa nạt bắt tập. Qua đó, dần
dần góp phần giáo dục cho các em thành người có tính kiên cường, biết tự kìm chế
và có ý thức cố gắng.
Để giờ học Thể dục được thuận lợi có hiệu quả mỗi lớp tôi đã thành lập từ
đầu năm học đội ngũ “hướng dẫn viên thể dục” hay còn gọi là “cán sự thể dục”,
mỗi lớp từ 4-5 em để hỗ trợ cho nhau, khi cần thiết giúp giáo viên làm mẫu, quản lí
và điều khiển lớp, hỗ trợ cho giáo viên. Đội ngũ này gồm những em có năng khiếu,
ham thích thể dục thể thao, có trình độ vận động cao hơn những em khác.
Tôi chú ý bồi dưỡng cá biệt những em yếu kém, nhút nhát, sợ vận động thể
dục thể thao. Giải đáp mọi sự thắc mắc của học sinh, sữa sai động tác. Phương

châm thầy tổ chức hướng dẫn, trò là nhân vật trung tâm. Giáo viên đặt ra những
yêu cầu tập luyện cho từng tổ, từng nhóm, từng em, song không được cứng nhắc
tùy tiện. Tôi chú ý khích lệ các em là: Môn Thể dục là môn thực hành nhiều, các
em phải biết bắt chước, chịu khó luyện tập. Mạnh dạn tập 1 lần chưa được thì tập
nhiều lần sẽ làm được. Thay vì làm động tác xấu mà ngượng, lẫn tránh, nhút nhát
không luyện tập thì yếu kém lại càng yếu kém hơn. Tôi khích lệ các em không hiểu
bài thì hỏi giáo viên, hỏi những bạn làm tốt. Chính vì sự khích lệ này, mà nhiều em
đã mạnh dạn hỏi tôi: “Em làm động tác đúng chưa ạ? Sửa sai cho em với”. Khi
được những học sinh dám hỏi như vậy tôi ân cần giảng giải nên học sinh thi đua
nhau hăng hái luyện tập, giờ học luôn đảm bảo một nguyên tắc: “Nghiêm túc thoải mái và chất lượng”.
Để nâng cao hiệu quả bài học trong giảng dạy, sau khi giáo viên làm mẫu
xong, tôi tập cho học sinh khá giỏi, biểu diễn cho các em yếu kém xem. Sau đó, tôi
phân công em khá giỏi về các nhóm hướng dẫn các bạn luyện tập. Giáo viên tập

6


trung riêng những em yếu kém tập luyện hướng dẫn tỷ mỷ khi các em yếu kém đã
nắm được bài giáo viên mới đi sữa sai cho các nhóm khác.
3.2. Giải pháp 2: Giáo viên phân tích và thị phạm chuẩn kỹ thuật nhảy xa
kiểu “ưỡn thân”
Việc “Lựa chọn phù hợp với đặc trưng của cấp học, môn học, nội dung tính
chất của bài học, đặc điểm và trình độ của học sinh, thời lượng dạy học và các điều
kiện dạy học cụ thể của trường, địa phương” [6] là yếu tố quan trọng góp phần lớn
vào nâng cao chất lượng dạy học.
Thực hiện kỹ thuật nhảy xa kiểu “ưỡn thân” là nhằm giải quyết đưa cơ thể
rời khỏi mặt đất bay lên, vượt qua một khoảng cách nhất định. Đường bay xa trong
nhảy phụ thuộc vào những yếu tố cơ bản: Tốc độ nằm ngang trong chạy lấy đà và
tốc độ thẳng đứng thu được trong giậm nhảy. Tốc độ chạy lấy đà tới chỗ giậm nhảy
càng cao, tốc độ giậm nhảy với góc độ hợp lý càng lớn thì tốc độ bay ban đầu càng

lớn và thành tích càng cao.
Thành phần nằm ngang của tốc độ bay ban đầu được tính bằng công thức:
Vx = Vo cosα (1)
Thành phần thẳng đứng của tốc độ bay ban đầu được tính theo công thức:
Vy = Vo sinα (2)
( Trong đó Vo là tốc độ bay ban đầu, α là góc độ bay).
Từ đó ta có công thức tính độ xa lý thuyết của đường bay trọng tâm thân thể
trong nhảy xa như sau:
S =Vx(Vy.Vy 22gH)g (3)
(g là gia tốc rơi tự do, H là đường bay của thân thể và được tính bằng công
thức: H =Vy22g).
Công thức này thuận tiện ở chỗ nếu thay các giá trị Vx và Vy từ công thức
(1) và (2) vào công thức (3) sẽ gián tiếp tính được sự phụ thuộc giữa độ xa lý
thuyết đường bay của trọng tâm thân thể với thành phần về tốc độ nằm ngang (Vx),
thành phần tốc độ thẳng đứng (Vy) và độ cao đường bay của trọng tâm thân thể (II),
trong đó giá trị H trong thực tế có thể dùng nhiều cách trực tiếp để khống chế ở
mức độ tương đối. Nếu như chỉ tính ở mức độ bay ban đầu tổng hợp (Vo) và góc độ
bay α quan hệ với thành tích của nhảy xa, người ta thấy rằng: muốn nhảy xa thêm
12 cm thì hoặc phải tăng thêm góc độ bay 10, hoặc phải tăng tốc độ bay ban đầu
lên thêm 0,12m/gy. Tuy nhiên thành tích nhảy xa còn phụ thuộc vào độ ổn định của
cơ thể trong khi bay và chuyển động đứng trước khi rơi xuống đất. Nhảy xa bao
gồm nhiều động tác liên tiếp có quan hệ hữu cơ chặt chẽ với nhau, xong về phân
tích kỹ thuật có thể phân chia ra các giai đoạn sau: chạy đà, giậm nhảy, bay và rơi
xuống đất.
3.2.1. Giai đoạn chạy đà (Chạy lấy đà và chuẩn bị giậm nhảy)
Mục đích của chạy lấy đà trong nhảy xa kiểu “ưỡn thân” là tạo ra và giữ
được một tốc độ nằm ngang lớn nhất để giậm nhảy.
Chiều dài của đoạn chạy đà tuỳ thuộc vào đặc điểm của người nhảy. Trước
hết tuỳ thuộc vào khả năng bắt tốc độ nhanh hay chậm khi thực hiện chạy đà. Tất
nhiên càng sớm phát huy được tốc độ cao thì chiều dài đoạn đà càng ngắn. Song

7


cũng cần phải có một chiều dài tối thiểu để đạt được tốc độ cao nhất. Thông thường
chiều dài đoạn chạy đà của nam khoảng 40 - 45m với 20 - 24 bước chạy đà. Để
thực hiện chạy lấy đà được ổn định, chính xác và phát huy được tốc độ, tư thế
chuẩn bị trước khi chạy lấy đà rất quan trọng. Trong thực tế có nhiều tư thế chuẩn
bị khác nhau nhưng thông thường có 3 cách:
* Người nhảy đứng 2 chân song song cách nhau khoảng 10-15 cm trên một
đường thẳng, hai tay thả lỏng hoặc chống vào gối thân trên ngả về trước và bắt đầu
chạy. Tính ưu việt của cách này ngay từ đầu động tác dễ ổn định, do vậy để đạt
được độ chính xác cao trong giậm nhảy, mặt khác dễ thu được tốc độ lớn trước lúc
giậm nhảy có lợi cho việc nâng cao thành tích.
* Người nhảy đứng chân trước chân sau, cách nhau từ 1-2 bàn chân, trọng
tâm thân thể rơi vào chân trước, chân sau hơi co gối tiếp xúc mặt đất bằng mũi bàn
chân, hai tay thả lỏng hoặc tay trước tay sau, thân trên ngả nhiều về trước. Hiện nay
cách chuẩn bị này được sử dụng nhiều trong thi đấu.
* Cách chuẩn bị di động: Người chạy đứng chân trước, chân sau, cách nhau
khoảng 2-3 bàn chân, trọng tâm cơ thể rơi vào chân trước sau đó chuyển trọng tâm
cơ thể về chân sau, có khi nhấc hẳn chân trước khỏi mặt đất, thân trên hơi thẳng lên
và bắt đầu chạy. Hiện nay cách này ít được sử dụng, mặc dù nó có ưu điểm là động
tác bắt đầu chạy tự nhiên thoải mái. Song có nhược điểm là động tác khó ổn định,
khó đạt độ chính xác cao khi thực hiện chạy lấy đà và giậm nhảy.
Chạy lấy đà trong nhảy xa kiểu “ ưỡn thân” nhìn chung vào kết cấu kỹ thuật
bước chạy, các động tác tay, chân, thân trên và đầu căn bản gần giống như chạy
giữa quãng của chạy ngắn. Riêng sự phát triển tốc độ trong chạy lấy đà nhảy xa
kiểu “ ưỡn thân” tương đối giống như chạy tăng tốc sau xuất phát của chạy cự ly
ngắn, nghĩa là tốc độ tăng dần và đạt đến mức tối đa trước giậm nhảy. Do đó trong
nhảy xa kiểu “ ưỡn thân”có hai cách:
* Người nhảy thực hiện chạy nhanh ngay từ đầu, đến khoảng 2/3 đoạn đà đã

được tốc độ rất lớn, tiếp theo tốc độ chỉ tăng lên rất ít và đạt tốc độ tối đa trước
giậm nhảy. Cách này chỉ thích hợp với vận động viên có trình độ tập luyện cao, có
tần số bước chạy lớn, động tác thả lỏng thoải mái, có tầm vóc thân thể không cao.
*Người nhảy thực hiện với tốc độ tăng lên một cách nhịp nhàng cho đến
trước khi giậm nhảy thì đạt được một tốc độ tối đa. Cách chạy đà này thích hợp đối
với những người mới tập hoặc những học sinh người cao, có tần số bước chậm.
Đương nhiên nếu thực hiện theo cách thứ nhất sẽ tốt hơn, đảm bảo tính ổn định
trong bước chạy và đạt tốc độ tối đa lớn hơn trước giậm nhảy, giúp cho giậm nhảy
được chính xác và thành tích được nâng cao.
Căn cứ vào đặc điểm và sự biến đổi tốc độ, độ dài bước và tần số bước, ta có
thể chia cự ly chạy đà ra làm 3 phần:
* Phần thứ nhất: gồm 8 bước chạy đầu nhờ tăng cả tần số và độ dài bước
chạy nên cuối những bước này tốc dộ đạt được bằng tốc độ trung bình của toàn đà.

8


*Phần thứ 2: gồm 4 - 6 bước đà tiếp theo, học sinh nhảy tăng tốc độ chủ yếu
nhờ tăng tần số bước chạy (với học sinh có trình độ cao) hoặc chủ yếu bằng tăng độ
dài bước ( với học sinh có trình độ thấp hơn ).
* Phần thứ 3 - là những bước chạy còn lại, khi học sinh đã đạt được 95% tốc
độ tối đa trước giậm nhảy ( vào bước thứ 6 trước giậm nhảy ). Tốc độ chạy đà hầu
như không tăng thêm, độ dài bước và tần số bước có quan hệ nghịch đảo, nghĩa là
tần số bước nào lớn thì độ dài của bước ấy nhỏ và ngược lại. Để đạt độ chính xác
cao trong chạy đà và giậm nhảy, việc quan trọng nhất là phải đạt được độ ổn định
cao về tốc độ trong 6 bước cuối cùng và độ dài của bước chạy đầu tiên. Để có thể
theo dõi một cách chính xác các thông số trên đây người ta thường đặt vạch kiểm
tra ở cuối 8 bước chạy đầu hoặc ở 6 bước chạy cuối. Những bước cuối cùng của
chạy đà, đặc biệt là 2 - 4 bước cuối cùng, người tập phải có ý thức chuẩn bị giậm
nhảy, trọng tâm thân thể hơi hạ thấp bằng cách tăng độ dài bước. Sau đó ở bước

cuối cùng trước giậm nhảy, chân lăng hơi gập lại một cách có đàn tính. Mục đích
để thực hiện những bước cuối cùng trong nhịp điệu đều với tốc độ cao để chuyển
sang giậm nhảy. Trong giai đoạn bay trên không của bước cuối cùng, chân lăng
cũng tích cực đưa về trước, sau cho chân giậm vừa tiếp xúc xuống ván giậm, đầu
gối chân lăng đã vượt quá hông và giữ thân trên ở tư thế cần thiết. Tư thế của thân
trên và cách đặt chân vào ván giậm nhảy giữ một vai trò rất quan trọng, nó ảnh
hưởng trực tiếp tới hiệu quả của giậm nhảy. Nếu như trong quá trình chạy đà thân
trên hơi ngả về phía trước, khi thực hiện đặt chân xuống ván giậm thân trên phải
giữ thẳng đứng, khiến cho học sinh tích cực chuyển động nhanh về phía trước lên
chân giậm và tới cuối giai đoạn giậm nhảy nhanh chóng dùng lực mạnh bật lên.
3.2.2. Giai đoạn giậm nhảy
Giậm nhảy nhanh, mạnh, tận dụng được tốc độ nằm ngang đưa cơ thể bay
lên, tiến xa về phía trước, được quyết định nhiều bởi động tác đặt chân giậm chính
xác lên ván giậm và động tác giậm nhảy. Chân giậm khi tiếp xúc với ván giậm, góc
giữa chân và mặt đất khoảng 60o đến 65o. Đặt chân vào ván giậm được thực hiện
nhanh và tích cực như trong bước chạy, đồng thời phải sớm đánh đùi chân lăng về
phía trước - lên trên ngay trong giai đoạn bay của bước cuối cùng. Thực hiện như
vậy sẽ giữ được tốc độ nằm ngang và chỗ đặt chân giậm nhảy được kéo` gần lại với
điểm dọi của trọng tâm thân thể, tạo điều kiện giảm bớt lực phản tác dụng. Điều rất
quan trọng là khi chân giậm tiếp xúc với ván giậm được duỗi hầu như thẳng, các
nhóm cơ bắp tham gia động tác này phải tích cực dùng lực, sẽ giúp người nhảy dễ
dàng khắc phục được lực phản tác dụng rất lớn sản sinh ra để lên chân giậm. Chân
giậm sau khi đã tiếp xúc với ván giậm, toàn bộ trọng lượng cơ thể dồn lên nó và
tiếp theo bị co lại ở các khớp để giảm bớt sự chấn động. Thời gian co lại của khớp
gối để hoãn xung mất khoảng 0,02 giây. Lực phản tác dụng lên chân giậm lúc này
được giảm đi, chỉ còn khoảng 200kg. Người nhảy tích cực chuyển động về phía
trước, vượt nhanh qua vị trí cân bằng ( giai đoạn thẳng đứng ), chân lăng gập cẳng
chân lại, đánh đùi nhanh về trước đuổi vượt chân giậm. Từ tư thế này, học sinh bắt
đầu đạp duỗi thẳng chân giậm. Lực tác dụng lên chân giậm nhảy lại tăng lên tới
9

350 - 400 kg trong thời gian 0,03 - 0,04 giây, sau đó lực được giảm dần cho tới 0.
Lúc này mặc dù chân giậm đã được duỗi thẳng hoàn toàn và cơ thể vẩn còn trên
máy đo lực song lực tác dụng vẫn chỉ bằng 0. Điều đó chứng tỏ gia tốc của từng
phần và toàn bộ cơ thể đã tạo ra tốc độ hướng về phía trước - lên trên. Vì vậy, phải
tập trung toàn bộ sức lực ngay từ giai đoạn bắt đầu của động tác duỗi thẳng, tích
cực của chân giậm. Động tác đó cần được thực hiện sớm ngay từ giai đoạn thẳng
đứng và kéo dài sang đầu giai đoạn tiếp theo. Nếu như trong giai đoạn này dùng
sức không tích cực, chậm, hiệu quả giậm nhảy sẽ thấp. Chân giậm tiếp xúc với ván
giậm bằng cả bàn chân, song gót chân chạm đất sớm hơn chút ít. Trọng tâm thân
thể rơi trên chân giậm nhảy chân này hơi co lại, góc ở khớp gối khoảng 140o- 148o.
Giậm nhảy nhanh, mạnh phụ thuộc nhiều vào tốc độ thực hiện động tác của
chân lăng. Sự duy chuyển theo hướng thẳng đứng và đùi được nâng cao giữ vai trò
chủ yếu trong việc nâng cao hiệu quả đánh lăng trong giậm nhảy. Sự biến đổi góc
độ co gối của chân lăng ở cuối giai đoạn giậm nhảy có ý nghĩa nhất định. Khi kết
thúc giai đoạn giậm nhảy, góc giữa thân trên và đùi chân lăng khoảng 90 o, góc giữa
đường thẳng song song với mặt đất qua trọng tâm thân thể và đùi chân lăng khoảng
5o- 8o, còn góc gập của khớp gối khoảng 83 o. Như vậy có nghĩa là chân lăng đánh
lăng đùi với biên độ lớn lên phía trên tới mức gần song song với mặt đất và ra phía
trước tới mức kéo căng cơ phía trước của đùi chân giậm nhảy. Cùng với những
chuyển động của hai chân, hai tay được phối hợp đánh lên, động tác đánh của hai
tay có tác dụng duy trì độ thăng bằng của cơ thể và hỗ trợ tích cực cho giậm nhảy.
Tay cùng bên với chân giậm khủy tay gập lại, đánh nhanh về phía trước - lên trên,
hơi hướng vào phía trong, tới mức khuỷ tay ngang vai. Tay bên chân lăng cũng gập
lại đánh mạnh ra phía sau, hoặc đánh từ dưới về sau - ra ngoài - lên trên tới mức
cánh tay ngang vai. Hai vai và ngực được vươn lên theo động tác đánh tay để nâng
trọng tâm thân thể lên và giữ thân trên ở tư thế thẳng đứng khi kết thúc giậm nhảy.
Các động tác của chân giậm, chân lăng và hai tay được thực hiện cùng một lúc sẽ
làm tăng hiệu quả của giậm nhảy và kết thúc khi chân giậm đã duỗi hòa toàn thẳng

tới mũi bàn chân. Góc độ giậm nhảy khoảng 75 o- 78o. Thời gian thực hiện giậm
nhảy rất nhanh, khoảng 0,11 - 0,13giây. Thành phần tốc độ thẳng đứng khi giậm
nhảy có thể đạt tới 3,2 - 3,5 m/gy.
3.2.3. Giai đoạn bay trên không
Kết thúc giậm nhảy, cơ thể rời khỏi mặt đất chuyển vào giai đoạn bay, quỹ
đạo của trọng tâm thân thể, bay theo một đường cong. Sự vượt quá xa của tốc độ
nằm ngang so với tốc độ thẳng đứng khiến cho người nhảy không thể thực hiện
được góc bay có hiệu quả hơn, trong khi góc xiên ( chỉ độ chênh lệch giữa trọng
tâm thân thể trước khi rời ván giậm và trọng tâm thân thể khi cơ thể đã rơi xuống
cát ) xấp xỉ 27o. Thông thường chỉ đạt 18o - 23o. Giai đoạn bay bao gồm: Bay
“Bước bộ” và bay với kiểu “ưỡn thân”. Bay “bước bộ” giai đoạn cơ thể vừa rời
khỏi mặt đất bay lên. Giai đoạn này cơ bản ở mọi kiểu nhảy đều như nhau. Chân
giậm, sau khi giậm nhảy rời khỏi mặt đất được giữ lại ở phía sau và cẳng chân hơi
co lại. Đồng thời chân lăng bắt đầu duỗi ra nhờ hạ đùi xuống và cẳng chân chuyển
10


động về phía trước theo quán tính. Lúc này thân trên vẫn được giữ như trong giậm
nhảy, hai tay hơi hạ xuống để giữ thăng bằng. Giai đoạn này được thực hiện rất
nhanh khoảng 3/4 độ xa của đường bay.
3.2.4. Giai đoạn tiếp đất
Giới hạn của giai đoạn này từ lúc một bộ phận cơ thể chạm đất đến khi kết
thúc động tác. Nhiệm vụ của nó là giữ vững thành tích đạt được, đảm bảo an toàn
cho cơ thể. Kết thúc giai đoạn bay trên không, một bộ phận cơ thể chạm đất sẽ bắt
đầu cho giai đoạn tiếp đất, giai đoạn này tuy xảy ra rất nhanh, nhưng lại gây chấn
động rất lớn không chỉ đối với hai chân mà còn với toàn bộ cơ thể người nhảy.
Khi tiếp đất tốc độ bay của cơ thể vẫn đang lớn, sẽ giảm đi do hoạt động
hoãn xung của các cơ duỗi đã được kéo căng ở khớp hông, khớp gối và cổ chân khi
chuyển động của trọng tâm cơ thể chưa bị triệt tiêu hoàn toàn. Để giảm lực chấn
động và hạn chế chấn thương trong khi rơi, điều cơ bản là làm sao tăng được đoạn

đường hoãn xung. Giải quyết vấn đề này trong kỹ thuật tiếp đất, người nhảy phải
gấp các khớp gối để kéo dài đoạn đường hoãn xung. Về sân bãi cần có chất tơi xốp,
nhằm làm hạn chế lực chấn động. Nếu độ lún càng ít do chỗ rơi không mềm, không
xốp thì hoạt động dừng lại nhanh, cơ thể càng bị chấn động mạnh và đột ngột, gây
ra phản lực điểm tựa rất lớn, ảnh hưởng xấu tới dây chằng, cơ bắp, làm giảm khả
năng tiếp tục hoạt động. Do đó trong khi nhảy, cần xới cát thường xuyên cho tơi
xốp để giảm bớt chấn động, nâng cao thành tích, kéo dài khả năng hoạt động.
3.3. Giải pháp 3: Vận dụng linh hoạt phương pháp giảng dạy môn nhảy
xa kiểu “ ưỡn thân”
Toàn bộ quá trình giảng dạy nhảy xa cần phải được xem xét trong một mối
quan hệ chặt chẽ với trình độ tập luyện thể lực chuyên môn. Giảng dạy kỹ thuật
phải được tiến hành sau khi đã có một số sự chuẩn bị về nguyên tắc tập luyện cũng
như phát triển tốc độ, sức mạnh tốc độ và sức mạnh giậm nhảy cho người tập.
Trong một buổi tập, ngoài nhiệm vụ học kỹ thuật, còn phải kết hợp các bài tập phát
triển thể lực chuyên môn nhằm giúp cho người nhảy nâng cao được khả năng thể
lực của mình.
3.3.1. Các bước tiến hành tập luyện
Phương pháp giảng dạy kỹ thuật nhảy xa bao gồm nhiều nhiệm vụ và các
biện pháp, các bài tập kèm theo để thực hiện các nhiệm vụ đó cụ thể như sau:
* Nhiệm vụ 1: Giới thiệu kỹ thuật
Giới thiệu, phân tích, kỹ thuật. Làm mẫu và cho xem phim, ảnh hoặc băng
hình về kỹ thuật các kiểu nhảy. Nhấn mạnh những thời điểm quan trọng của từng
giai đoạn kỹ thuật.
* Nhiệm vụ 2: Cho học sinh chạy đà - nhảy xa để đánh giá khả năng của mỗi
em và tự xác định chân giậm nhảy. Các em đo đà tự do và thực hiện nhảy. Sau khi
nhảy thử giáo viên tập trung các em lại và bắt đầu hướng dẫn từng giai đoạn kỹ
thuật.
* Nhiệm vụ 3: Dạy kỹ thuật giậm nhảy và bước bộ

11

Tại chỗ đặt chân giậm và giậm nhảy. Chạy 1 đến 3 bước đà làm động tác
giậm nhảy. Giậm nhảy thực hiện bước bộ (chân giậm duỗi hơi co ở gối, đùi, chân
lăng nâng ra trước lên trên gần song song với mặt đất, cẳng chân co tự nhiên tay
bên chân giậm đánh ra trước lên trên ngang vai - tay bên chân lăng đánh ra sau,
sang ngang và lên trên ).
Giậm nhảy - bước bộ, chân lăng chạm đất chuyển sang chạy nhẹ nhàng. Tập
bước bộ liên tục kết hợp chạy đà 3 - 5 bước thực hiện giậm nhảy - bước bộ và
chuyển sang chạy chậm.
Chạy đà ngắn giậm nhảy qua xà thấp 50cm đặt cách ván giậm với độ dài
bằng nửa độ dài của đường bay trọng tâm cơ thể. Chạy đà ngắn - giậm nhảy mạnh.
Thực hiện bước bộ và rơi xuống cát bằng hai chân.
* Nhiệm vụ 4: Dạy kỹ thuật chạy đà phối hợp với giậm nhảy và bước bộ.
Căn cứ vào khả năng thể lực của mỗi em, giáo viên giúp cho các em cách xác
định độ dài đà. Sau đó hướng dẫn cho các em tự đo lấy đà của mình và chạy thử.
Chạy đà - đặt chân vào ván giậm nhảy.
Giúp các em biết đánh dấu từng bước đà và yêu cầu các em chạy theo các
bước đà mà các em đã đánh dấu. Đầu tiên là chạy chậm, sau đó tăng dần tốc độ ở
các lần lặp lại sau.
Chạy đà 3 - 5 bước thực hiện giậm nhảy bước bộ - rơi xuống bằng chân lăng.
Chạy đà với tốc độ cao từ 5 -7 bước thực hiện giậm nhảy, rơi xuống bằng
chân lăng và chạy nhẹ nhàng ra khỏi hố cát.
Xác định vị trí giậm nhảy - chạy đà từ 7 - 11 bước với tốc độ cao. Thực
hiện giậm nhảy - bước bộ và rơi xuống cát bằng hai chân.
Chạy với toàn đà thực hiện giậm nhảy - bước bộ và rơi xuống cát bằng hai
chân ( yêu cầu: Chạy đà với tốc độ tối đa đặt chân giậm đúng ván giậm nhảy ).
* Nhiệm vụ 5: Dạy kỹ thuật bay trên không
Giậm nhảy - bước bộ thu chân giậm về trước và rơi xuống bằng hai chân.
Chạy đà 3 - 5 bước thực hiện giậm nhảy bước bộ ( yêu cầu giậm nhảy mạnh kéo dài giai đoạn ) thực hiện bước bộ - sau đó thu chân giậm đưa về trước lên trên

gặp chân lăng và rơi xuống cát bằng hai chân.
Nhảy xa với đà từ 5 - 7 bước, thực hiện giậm nhảy - bước bộ đến quá nửa
đường bay thu chân giậm.
Thực hiện toàn bộ đà thu chân giậm về trước cùng với chân lăng duỗi cẳng
chân rơi vào hố cát.
* Nhiệm vụ 6: Dạy kỹ thuật rơi xuống cát
Nhảy xa “ưỡn thân” tại chỗ với việc nâng chân tích cực lên trên và đưa chân
về trước.
Chạy đà 3 - 5 - 7 bước giậm nhảy và thực hiện bước bộ sau đó thu hai chân
về trước dướn ra xa hơn cùng lúc với gập thân và tay.
Chạy đà tăng dần tốc độ và có bục giậm nhảy ( cao 20 - 40cm ) để người tập
xây dựng cảm giác chính xác của việc thực hiện đúng kỹ thuật rơi xuống hố cát.

12


Nhảy nhiều lần với đà ngắn, đà trung bình và đà dài thực hiện kỹ thuật
“dướn” của toàn bộ cơ thể ra trước nhằm tận dụng tối đa độ xa.
* Nhiệm vụ 7: Hoàn thiện kỹ thuật nhảy xa và nâng cao thành tích.
Thực hiện nhảy xa với việc lặp lại nhiều lần với đà trung bình (10 - 12 bước).
Thực hiện với đà dài và ổn định nhịp điệu chạy đà ( lặp lại nhiều lần ).
3.3.2.Lưu ý khi giảng dạy nhảy xa kiểu“ ưỡn thân” cho học sinh nam lớp 11
Khi giảng dạy nhảy xa kiểu “ưỡn thân” cho học sinh nam lớp 11 ở trường
phổ thông, do số lượng học sinh trong lớp đông hố nhảy có hạn, do đó nên chia lớp
thành nhiều tổ nhóm để tập luyện, tận dụng hết diện tích của hố cát, nhảy đồng loạt
để tăng mật độ động mà không nên hạn chế vị trí giậm chỉ là ván. Không nên cho
học sinh tập thường xuyên giậm trên ván giậm, vì dễ làm đau cổ chân giậm và làm
ảnh hưởng đến đà.
Đặc điểm của học sinh nam lớp 11 ưa vận động quá trình hưng phấn cao hơn
ức chế. Các em rất thích tập luyện song cũng dễ chán nản, vì thế giáo viên cần động

viên, nhắc nhở kịp thời. Muốn giúp các em nắm vững các yếu lĩnh kỹ thuật, làm
quen với những cảm giác vận động nhất định, cần thiết thực hiện các bài tập dẫn
dắt và chuẩn bị. Tuỳ theo điều kiện và kế hoạch cụ thể, giáo viên có thể ứng dụng
một số bài tập để giảng dạy môn nhảy xa như: Các bài tập bổ trợ, trò chơi và phát
triển thể lực khi học kỹ thuật nhảy xa.
Chuẩn bị kỹ giáo án khi lên lớp: Giáo án cần được giáo viên soạn giảng kỹ
càng trước khi lên lớp theo phân phối chương trình do bộ giáo dục quy định cần
hình thành rõ được các nội dung, tiến trình lên lớp, phương pháp giảng dạy, cách tổ
chức lớp. Trong giáo án cũng cần thể hiện được tuần tự các bài tập bổ trợ, các trò
chơi sẽ sử dụng đan xen giữa những phần cứng sao cho phù hợp với mục đích, yêu
cầu của bài học đồng thời gây hứng thú cho các em học sinh.
Chuẩn bị tốt sân bãi và các phương tiện đồ dùng dạy học: Ở đây cần phân
biệt rõ những gì giáo viên cần chuẩn bị, những gì học sinh cần chuẩn bị và những
gì giáo viên cùng chuẩn bị với học sinh.
Cần đưa học sinh vào nề nếp với tác phong quân sự hoá.
Điều này cần có những quy ước về kỷ luật tập luyện và rèn cho các em học
sinh ngay từ tiết đầu tiên.
Tổ chức một giờ học tốt: Sao cho giảm thời gian vô ích đến mức tối đa, tăng
thời gian có ích và mật độ động cho lớp học sao cho hợp lý. Khi tập luyện nội dung
nhảy xa kiểu “ ưỡn thân” muốn có hiệu quả thì cường độ vận động phải tối đa, và
quãng nghỉ phải đầy đủ nên đòi hỏi người giáo viên phải hết sức chú ý. Khi học nội
dung nhảy xa kiểu “ ưỡn thân” giáo viên cần đưa những nội dung này lên trước
ngay sau phần khởi động, trước các nội dung khác, lúc này học sinh đang ở trạng
thái hưng phấn cao và sung sức nhất. Một điều cần chú ý là phải khởi động thật kỹ
càng trước khi thực hiện các bài tập nhảy xa. Khi giảng giải kỹ thuật động tác lời
giảng cần ngắn gọn khúc triết, dễ hiểu, cần sử dụng các thuật ngữ chuyên môn,
tránh giảng giải rườm rà giúp cho học sinh dễ hiểu, dễ nhớ. Bên cạnh đó thường
xuyên sửa chữa động tác sai cho các em, vì trong nhảy xa đòi hỏi kỹ thuật phải
13

chính xác thì hiệu quả mới được phát huy, cần áp dụng cả sửa chữa chung và cá
biệt. Tuyệt đối bảo đảm an toàn cho các em, thường xuyên tuyên truyền và nhắc
nhở các em về tính kỷ luật. Cần sử dụng nhiều hình thức bài tập dưới dạng trò chơi,
và các phương pháp tập luyện vòng tròn để tạo hưng phấn cho học sinh. Cần sử
dụng các tín hiệu để điều khiển tần số các bước chạy như: còi, tiếng vỗ tay để kích
thích học sinh tăng nhịp điệu vận động. Hướng dẫn học sinh các bài tập ở nhà, cách
tự tập luyện ngoài giờ để củng cố, hoàn thiện kỹ thuật và nâng cao sức khoẻ. Có thể
nói đây là một công việc rất khó, đòi hỏi giáo viên cần nắm vững thực tiễn, có sự
sáng tạo để có những bài tập đơn giản phù hợp với hoàn cảnh của học sinh mà lại
hấp dẫn các em. Các hình thức sử dụng như: Giao bài về nhà bằng lý thuyết với các
câu hỏi. Có thể giao bằng cách sưu tầm tranh ảnh, hay tự vẽ có liên quan đến nhảy
xa kiểu “ ưỡn thân”. Bên cạnh đó ra bài tập thực hành như ( các bài tập bổ trợ, kỹ
thuật xuất phát, kỹ thuật bước chạy). Lưu ý học sinh khi thực hiện các bài tập về
nhà nhất thiết phải khởi động kỹ trước khi tập. Dọn vệ sinh khu tập để bảo đảm an
toàn, phải tập thường xuyên nhưng không được tập quá sức hay tập ngay sau khi ăn
no. Khi giao bài về nhà rồi thì giáo viên cần có các biện pháp để kiểm tra.
3.4.Giải pháp 4: Quan sát, nắm bắt và đúc rút một số lỗi sai cơ bản mà
học sinh thường mắc và cách khắc phục khi học kỹ thuật nhảy xa kiểu “ưỡn
thân” qua thực tế giảng dạy ở các năm.
Qua nhiều năm thực tế giảng dạy điều mà tôi trăn trở là làm thế nào để học
sinh nắm bắt được kĩ thuật nhanh nhất, ít mắc lỗi sai nhất. Ở kĩ thuật này học sinh
thường mắc lỗi sai khác nhau, do những nguyên nhân khác nhau gây nên.
3.4.1.Một số lỗi sai cơ bản
Một là: Chạy đà không chính xác, tốc độ chạy đà không cao. Nhịp điệu
không ổn định của các bước chạy đà cuối dẫn tới việc đặt chân giậm không đúng
ván giậm nhảy.
Hai là: Bước đưa đặt chân giậm nhảy quá ngắn, quá dài hoặc cục. Giậm nhảy
yếu không có lực. Sự phối hợp giữa chân lăng và tay không đồng bộ.
Ba là: Không có thời kì bước bộ, thu chân giậm quá sớm. Không tạo được tư

thế ngồi trên không.
Bốn là: Duỗi chân ra trước không nhanh, không tích cực. Chạm cát xong
người thả lỏng dẫn đến cơ thể đổ ra phía sau.
Đó là 4 lỗi sai cơ bản mà học sinh thường mắc. Sau khi cân nhắc, dựa vào cơ
sở nêu trên, tôi quyết định đưa ra một số bài tập sửa chữa lỗi sai, không những giáo
viên trực tiếp sửa chữa lỗi sai cho học sinh mà còn giao công việc cụ thể cho các
em tự sửa chữa lỗi sai cho nhau để phát huy tính tự giác tích cực, chủ động, sáng
tạo mà ít giáo viên chú trọng tới vấn đề này.
Đối với học sinh lớp 11 nói chung, học sinh nam nói riêng hay mắc lỗi sai
trong học kĩ thuật nhảy xa là khó tránh khỏi, cho nên tôi đã sử dụng một số bài tập
để sửa chữa cho các em. Trong phạm vi nhất định tôi chỉ trình bày một số bài tập
các em hay mắc phải mà tôi đã áp dụng thành công có kết quả trong năm học 2016
- 2017, 2017 - 2018 và 2018 - 2019 tại trường THPT Hà Trung.
14


3.4.2. Bài tập khắc phục lỗi sai
3.4.2.1. Giai đoạn chạy đà: Chạy đà trong nhảy xa kiểu “ ưỡn thân” nhằm
tạo ra tốc độ ban đầu tối ưu giúp cho giậm nhảy đạt hiệu quả cao. Kĩ thuật chạy đà
gồm 2 phần: Tư thế chuẩn bị trước khi chạy đà và kĩ thuật chạy đà.
Tư thế chuẩn bị trước khi chạy đà: Đứng chân trước chân sau, chân trước cả
bàn chân hoặc nửa trước bàn chân chạm đất, mũi chân sát vạch xuất phát. Chân sau
chạm đất bằng nửa bàn chân cách gót chân trước theo chiều dọc khoảng 1 bàn
chân. Cả hai chân khuỵ gối, trọng tâm dồn nhiều về chân trước, thân ngả về trước,
hai tay buông tự nhiên.
Kĩ thuật chạy đà: Tăng tần số bước chạy, thân người được nâng cao dần lên
phối hợp ăn nhịp với đánh tay, tăng dần tốc độ đến mức hợp lí cho đến khi giậm
nhảy. Khi chạy đặt nửa bàn chân chạm đất, thực hiện bước cuối cùng cần bước
nhanh và ngắn hơn bước trước đó khoảng 0,5 - 1 bàn chân.
Lỗi sai 1: Chạy đà không chính xác, tốc độ chạy đà không cao.

*Cách sửa: Chạy đà nhiều lần chú ý nhịp điệu chạy đà và tăng tốc độ, hạ
thấp trọng tâm để chuẩn bị giậm nhảy tốt. Sử dụng vạch báo hiệu để điều chỉnh đà.
Chạy tốc độ cao nhiều trên đường chạy hướng vào hố nhảy.
* Bài tập 1: Tập chạy đà tăng dần tốc độ theo nhịp vỗ tay hoặc lời hô của
giáo viên.
Biện pháp: Giáo viên vừa hướng dẫn, vừa làm mẫu theo đội hình hàng ngang
trước vạch xuất phát, sau đó cho từng hàng vào tập.
* Bài tập 2: Chạy tốc độ cao 15 – 30m ngoài đường chạy đà hoặc trên đường
chạy đà băng qua hố nhảy.
* Bài tập 3: Rèn luyện sức nhanh bền
Mục đích: Rèn luyện cho học sinh chạy trên đường thẳng có vạch vôi để
chạy thẳng hướng.
Biện pháp: Trong các giờ dạy tôi cho các em chạy tăng tốc mỗi hàng cách
nhau xa để quan sát.
Lỗi sai 2: Nhịp điệu không ổn định của các bước chạy đà cuối dẫn tới việc
đặt chân giậm không đúng ván giậm nhảy.
* Cách sửa: Áp dụng vạch đánh dấu ở các bước đà cuối. Cho chạy lặp lại
nhiều lần trên các vạch đó.
* Bài tập: Chạy toàn bộ đà nhiều lần nam 20m. Tốc độ cao có đánh dấu các
vạch bốn bước cuối cùng trước khi giậm nhảy.
3.4.2.2. Giai đoạn giậm nhảy
Chân giậm nhảy hơi khuỵ gối một chút. Giậm mạnh, nhanh lên ván giậm.
Tư thế giậm của bàn chân lên ván chuyển từ gót lên nửa trước bàn chân.
Chân giậm đạp hết sức tích cực, chủ động kết hợp với đánh tay, đá chân lăng
ra trước - lên cao. Giậm nhảy nhanh mạnh, phối hợp ăn nhịp với tốc độ chạy đà.
Lỗi sai thường mắc:
Bước đưa đặt chân giậm nhảy quá ngắn, quá dài hoặc giật cục.

15

Giậm nhảy yếu không có lực. Sự phối hợp giữa chân lăng, tay không đồng
bộ. Nhịp điệu không ổn định của các bước chạy đà nhất là các bước cuối. Dẫn đến
việc đặt chân giậm không đúng ván. Chạy đà không chính xác hoặc tốc độ đà
không cao.
* Cách sửa: Giáo viên làm mẫu sau đó cho học sinh đo và chỉnh lại đà, xác
định lại điểm giậm nhảy. Tập cách đặt chân giậm nhảy vào ván giậm.
* Bài tập 1: Mô phỏng cách đặt chân lên vị trí giậm nhảy.
Mục đích: Tập đặt chân giậm nhảy.
Yêu cầu: Đặt chân giậm nhảy vào ván giậm.
Cách tổ chức luyện tập: Cho học sinh nam xếp thành hai hàng ngang, các em
hàng đầu để chân lăng phía trước, chân giậm phía sau, mũi chân chạm đất. Các em
hàng sau giữ hai tay em hàng trước. Học sinh hàng trước giữ chân thẳng, gối chân
trước hơi trùng xuống sâu đó đồng thời với việc đạp chân lăng, các em đưa nhanh
chân giậm ra trước, đặt trên ván giậm bằng cả bàn chân.
* Bài tập 2: Mô phỏng cách đặt chân trên vị trí giậm nhảy phối hợp với chân
lăng và đánh tay.
Yêu cầu: Lúc đặt chân vào vị trí giậm nhảy, chân lăng bắt đầu chuyển đùi về
trước - lên trên. Đồng thời với lăng chân, hai tay được nâng ra trước lên trên, tay
bên chân giậm được nâng cao hơn để giữ thăng bằng.
Biện pháp: Giáo viên vừa làm mẫu, vừa hướng dẫn cho học sinh tập.
Cách tổ chức tập luyện: Giáo viên cho lần lượt các em thực hiện động tác đặt
chân giậm nhảy( 2em/ 1lần). Giáo viên quan sát sửa sai cụ thể.
* Bài tập 3: Nhảy với chạy đà chậm, tập trung phối hợp giữa giậm nhảy với
chuyển động của chân lăng và hai tay.
3.4.2.3. Giai đoạn trên không
Khi chân giậm rời khỏi ván giậm nhảy. Người bay lên cao - ra trước. Chân
giậm nhảy duỗi thẳng chếch dưới phía sau, chân giậm nhảy co phía trước, thực hiện
tư thế bước bộ trên không. Chân giậm nhảy co dần lại và đá ra trước nâng cao gối.
Đánh xốc 2 tay lên, kết hợp với thân ngả nhiều về trước và với 2 chân để

chuẩn bị tiếp đất.
Lỗi sai thường mắc:
Lỗi sai 1: Không có thời kì bước bộ, thu chân giậm quá sớm.
* Cách sửa: Xây dựng khái niệm đúng: Tại chỗ tập mô phỏng động tác bước
bộ sau đó thu chân giậm.
* Bài tập 1: Giới thiệu đặc điểm của giai đoạn trên không.
Mục đích: Hiểu và vận dụng trong tập luyện và thi đấu.
Cách tổ chức tập luyện: Cho lớp tập trung làm 4 hàng ngang xem làm mẫu
và nghe phân tích kĩ thuật.
* Bài tập 2: Đà 3 - 5 bước giậm nhảy thực hiện động tác bước bộ trên không.
Yêu cầu kĩ thuật: Chân giậm nhảy duỗi thẳng ở phía sau, chân lăng nâng đùi
lên cao, cẳng chân thả lỏng, hai tay đánh phối hợp.

16


Cách tổ chức tập luyện: Giáo viên cho lần lượt học sinh thực hiện động tác
bước bộ trên không (2em/ 1lần). Giáo viên quan sát sửa sai cụ thể.
Lỗi sai 2: Không tạo được tư thế ngồi trên không
*Cách sửa: GV làm mẫu chỉ ra chỗ sai, hướng dẫn học sinh làm lại động tác.
* Bài tập 1: Tại chỗ bật xa ưỡn thân.
Mục đích: Tạo tư thế ưỡn thân trên không.
Cách tổ chức luyện tập: Giáo viên cho lần lượt học sinh thực hiện động tác
đặt chân giậm nhảy( 2em/ 1lần). Giáo viên quan sát sửa sai cụ thể.
* Bài tập 2: Mô phỏng động tác chân lăng và chân giậm giai đoạn trên không
qua tranh.
Mục đích: Giúp các em hình thành được động tác.
3.4.2.4. Giai đoạn tiếp đất
Chủ động co chân để giảm chấn động, không để bất kỳ một bộ phận nào của
cơ thể chạm đất phía sau hai chân.

Động tác tiếp đất phải khéo léo, chủ động, tận dụng tối đa thành tích do chạy
đà và giậm nhảy tạo nên.
Lỗi sai thường mắc: Gập duỗi chân ra trước không nhanh, không tích cực.
Chạm cát xong người thả lỏng dẫn đến cơ thể đổ ra phía sau.
* Cách sửa: Tập tiếp đất bằng hai chân qua một số bài tập sau.
* Bài tập 1: Tập rơi từ trên bục cao 30 - 40cm xuống cát. Có yêu cầu gập
thân về trước.
Mục đích: Hoàn chỉnh kĩ thuật tiếp đất bằng hai chân.
Yêu cầu : Khi tiếp đất phải trùng gối để tránh chấn thương.
* Bài tập 2: Chạy đà từ 3 - 5 bước giậm nhảy thực hiện bước bộ sâu đó thu
chân về trước dướn ra xa hơn cùng lúc với gập thân và tay.
* Bài tập 3: Nhảy qua dây chun tư thế ở giai đoạn bay sau đó chạm cát.
3.5. Giải pháp 5: Bài tập bổ trợ thể lực chuyên môn nhằm nâng cao thành
tích ở môn nhảy xa kiểu “ưỡn thân” cho nam học sinh khối 11
3.5.1. Thực hiện động tác đá lăng, ưỡn thân
Mục đích: Đánh giá cách thực hiện động tác đá lăng, ưỡn thân
Quy trình thực hiện: Thực hiện lần lượt 5 người một lần
Cách tính điểm: Thực hiện ba lần đánh giá sự hoàn thiện của động tác đá
lăng, ưỡn thân.
3.5.2. Nâng cao đùi tại chỗ nhanh 10 giây
Mục đích: Đánh giá thành tích nâng cao đùi tại chỗ
Quy trình thực hiện: Thực hiện 5 người/ một lượt, sau khi nghe gọi tên thì
nhanh chóng thực hiện.
Cách tính điểm: Trong 10 giây đạt được nhiều lần nâng đùi nhất.
3.5.3. Nâng cao đùi chạy 20m
Mục đích: Đánh giá sức mạnh của chân.
Quy trình thực hiện: Thực hiện mỗi lần hai học sinh đứng tư thế chuẩn bị

17

xuất phát cao, khi nghe hiệu lệnh xuất phát thì thực hiện chạy nâng cao đùi hết cự
ly 20m bấm giây tính thành tích.
Cách tính điểm: Mỗi học sinh thực hiện 2 lần lấy thành tích tốt nhất. Thành
tích được tính từ khi xuất phát đến khi về đích.
3.5.4. Bật xa ưỡn thân tại chỗ
Mục đích: Đánh giá sức mạnh bột phát của chân.
Quy trình thực hiện: Người thực hiện đứng sau vạch giậm nhảy, hai chân
rộng bằng vai, hai tay để thả lỏng, hơi khuỵu gối đồng thời hai tay vung lên cao
xuống dưới ra sau để tạo đà bật nhảy về trước và rơi xuống đất hằng hai chân.
Cách tính điểm: Thành tích được tính từ điểm rơi gần nhất (Gót chân tới
vạch giậm nhảy). Mỗi học sinh thực hiện 3 lần tính thành tích lần nhảy tốt nhất.
3.5.5. Bật xa chân tại chỗ
Mục đích: Đánh giá thành tích nâng cao đùi tại chỗ
Quy trình thực hiện: Thực hiện 5 người/ một lượt, sau khi nghe gọi tên thì
nhanh chóng thực hiện.
Cách tính điểm: Trong 10 giây đạt được nhiều lần nâng đùi nhất.
3.5.6. Bật cao ôm gối 10 giây
Mục đích: Đánh giá sức mạnh bột phát của chân.
Quy trình thực hiện: Thực hiện mỗi lần một học sinh đứng tư thế chuẩn bị.
Khi nghe hiệu lệnh bắt đầu thì nhanh chóng bật nhảy cao ôm gối bấm 10 giây tính
số lần nhảy.
Cách tính điểm: Mỗi học sinh thực hiện 2 lần lấy số lần thực hiện nhảy cao
nhất. Thành tích được tính từ khi có hiệu lệnh nhảy đến khi hết thời gian.
3.5.7. Bật nhảy đổi chân liên tục
Mục đích: Đánh giá sức mạnh bột phát của chân.
Quy trình thực hiện: Thực hiện mỗi lần 5 học sinh đứng tư thế chuẩn bị. Khi
nghe hiệu lệnh bắt đầu thì nhanh chóng bật nhảy đổi chân liên tục.
Cách tính điểm: Mỗi học sinh thực hiện 2 lần lấy số lần thực hiện nhảy được
nhiều nhất. Thành tích được tính từ khi có hiệu lệnh nhảy đến khi hết thời gian.

3.5.8. Bật cóc
Mục đích: Đánh giá sức mạnh bột phát của chân.
Quy trình thực hiện: Thực hiện mỗi lần hai học sinh đứng tư thế chuẩn bị
ngồi xổm, hai chân kiễng gót, hai tay chống hông. Khi nghe hiệu lệnh xuất phát thì
thực hiện bật cóc về trước hết cự ly 30m bấm giây tính thành tích.
Cách tính điểm: Mỗi học sinh thực hiện 2 lần lấy thành tích tốt nhất. Thành
tích được tính từ khi xuất phát đến khi về đích.
3.5.9. Bật nhảy xa ưỡn thân vào hố cát
Mục đích: Đánh giá sức mạnh bột phát của chân.
Quy trình thực hiện: Thực hiện mỗi lần 2 học sinh đứng tư thế chuẩn bị. Khi
nghe hiệu lệnh bắt đầu thì nhanh chóng bật nhảy ưỡn thân vào hố cát.
Cách tính điểm: Mỗi học sinh thực hiện 2 lần lấy số lần thực hiện nhảy được
xa nhất.
18


3.5.10. Lò cò nhanh 1 chân
Mục đích: Đánh giá sức mạnh bột phát của chân giậm nhảy.
Quy trình thực hiện: Thực hiện mỗi lần hai học sinh đứng tư thế chuẩn bị
xuất phát cao, khi nghe hiệu lệnh xuất phát thì thực hiện lò cò bằng chân thuận.
Cách tính điểm: Mỗi học sinh thực hiện 2 lần lấy thành tích tốt nhất. Thành
tích được tính từ khi xuất phát đến khi về đích.
3.5.11. Lò cò 30m
Mục đích: Đánh giá sức mạnh bột phát của chân giậm nhảy.
Quy trình thực hiện: Thực hiện mỗi lần hai học sinh đứng tư thế chuẩn bị
xuất phát cao, khi nghe hiệu lệnh xuất phát thì thực hiện lò cò bằng chân thuận hết
cự ly 30m bấm giây tính thành tích.
Cách tính điểm: Mỗi học sinh thực hiện 2 lần lấy thành tích tốt nhất. Thành
tích được tính từ khi xuất phát đến khi về đích.
3.5.12. Nhảy dây nhanh 10 giây

Mục đích: Đánh giá sức mạnh bột phát của chân.
Quy trình thực hiện: Thực hiện mỗi lần một học sinh đứng tư thế chuẩn bị.
Khi nghe hiệu lệnh bắt đầu nhanh chóng nhảy dây nhanh bấm 10 giây tính số lần
nhảy.
Cách tính điểm: Mỗi học sinh thực hiện 2 lần lấy số lần nhảy cao nhất.
Thành tích được tính từ khi có hiệu lệnh nhảy đến khi hết thời gian.
3.5.13. Nhảy xa có đà
Mục đích: Đánh giá thành tích ban đầu và sau thực nghiệm của hai nhóm
thực nghiệm và đối chứng.
Quy trình thực hiện: Thực hiện lần lượt từng người, sau khi nghe gọi tên thì
nhanh chóng thực hiện chạy đà, giậm nhảy và rơi xuống đất hoàn thiện kỹ thuật
nhảy xa kiểu ưỡn thân, thành tích được xác định ở điểm rơi gần ván giậm nhảy
nhất.
Cách tính điểm: Thực hiện ba lần tính thành tích lần nhảy tốt nhất.
3.5.14. Chạy 30m tốc độ cao
Mục đích: Đánh giá sức mạnh bột phát của chân.
Quy trình thực hiện: Thực hiện mỗi lần một học sinh đứng tư thế chuẩn bị
xuất phát cao. Khi nghe hiệu lệnh xuất phát thì nhanh chóng chạy về trước hết cự ly
30m bấm giây tính thành tích.
Cách tính điểm: Mỗi học sinh thực hiện 2 lần lấy thành tích tốt nhất. Thành
tích được tính từ khi phất cờ đến khi về đích.
3.5.15. Chạy 60m xuất phát cao
Mục đích: Đánh giá sức mạnh bột phát của chân.
Quy trình thực hiện: Thực hiện mỗi lần một học sinh đứng tư thế chuẩn bị
xuất phát cao. Khi nghe hiệu lệnh xuất phát thì nhanh chóng chạy về trước hết cự ly
60m bấm giây tính thành tích.
Cách tính điểm: Mỗi học sinh thực hiện 2 lần lấy thành tích tốt nhất. Thành
tích được tính từ khi xuất phát đến khi về đích.
19

3.5.16. Chạy tăng tốc 30m, 60m, 80 m xuất phát cao
Mục đích: Đánh giá sức mạnh bột phát của chân.
Quy trình thực hiện: Thực hiện mỗi lần một học sinh đứng tư thế chuẩn bị
xuất phát cao. Khi nghe hiệu lệnh xuất phát thì nhanh chóng chạy về trước hết cự ly
30m bấm giây tính thành tích.
Cách tính điểm: Mỗi học sinh thực hiện 2 lần lấy thành tích tốt nhất. Thành
tích được tính từ khi phất cờ đến khi về đích.
4. Hiệu quả của sáng kiến kinh nghiệm đối với hoạt động giáo dục, với bản
thân, đồng nghiệp và nhà trường.
Việc kiểm nghiệm trong thực tiễn vận dụng những giải pháp mà sáng kiến đã
nêu ra ở môn nhảy xa kiểu “ ưỡn thân” cho đối tượng nam học sinh lớp 11, tôi tiến
hành thực nghiệm trên hai nhóm đối tượng theo qui ước sau: Nhóm thực nghiệm:
Gồm 40 em được chọn ngẫu nhiên, học nhảy xa kiểu “ ưỡn thân” theo các giải pháp
mà sáng kiến đã đề cập. Thời gian tập luyện mỗi tuần 1 buổi, mỗi buổi 2 tiết. Nhóm
đối chứng: Gồm 40 em được chọn ngẫu nhiên, các em học theo chương trình của
nhà trường; thời gian tập luyện mỗi tuần 1 buổi, mỗi buổi 2 tiết. Trước thực nghiệm
hai nhóm đều được kiểm tra để xác định trình độ ban đầu. Sau 8 tuần học tập, tôi
tiến hành khảo sát để tìm hiểu mức độ yêu thích việc học, sức mạnh, kỹ thuật và
thành tích nhảy xa kiểu “ ưỡn thân” đồng thời đánh giá tính hợp lý của các bài tập
được lựa chọn thông qua các số liệu kiểm tra trước và sau thực nghiệm ở hai nhóm
đối tượng nghiên cứu nhằm nâng cao chất lượng và thành tích ở môn nhảy xa kiểu
“ưỡn thân” cho học sinh nam khối 11 trường THPT.
Tôi tiến hành giảng dạy theo các giải pháp đã nêu ra trong sáng kiến, kết quả
như sau:
Nhóm
Đối chứng
( Lớp 11D, I)
Thực nghiệm
(Lớp 11A, B)

Số học
sinh
40

Đạt
Số lượng
32

Tỉ lệ
75

40

40

100

Chưa đạt
Số lượng
Tỉ lệ
8
20
0

0

Từ kết quả nghiên cứu đề tài: “Một số giải pháp nhằm nâng cao chất lượng
và thành tích môn nhảy xa kiểu “ưỡn thân” cho học sinh nam khối 11 trường
THPT” tôi khẳng định:

Thực trạng thể lực của học sinh đã tăng nhiều so với tiêu chuẩn rèn luyện
thân thể, nhất là về các tố chất thể lực nên ảnh hưởng không nhỏ đến chất lượng
của bộ môn nhảy xa.
Tôi đã lựa chọn được một vài giải pháp và bài tập có tác dụng tốt, khắc phục
những nhược điểm nêu ở thực trạng trên giúp học sinh nam phát triển thể lực, kỹ
thuật động tác tốt.

20


Qua thực tiễn giảng dạy, áp dụng các giải pháp rèn luyện các tố chất thể lực,
tôi thấy rằng về chất lượng, kết quả học tập của các em có tiến bộ rõ rệt. Các em
thể hiện rõ niềm say mê, tự giác tập luyện với bộ môn Thể dục nói chung và môn
nhảy xa kiểu “ ưỡn thân” nói riêng. Qua đó các em thấy được tầm quan trọng của
bộ môn và phấn đấu hơn nữa để nâng cao thành tích.
C. KẾT LUẬN, KIẾN NGHỊ
1. Kết luận
Qua thực tế công tác giảng dạy môn Thể dục ở Trường THPT Hà Trung, tôi
thấy rằng:
Với mục đích của đề tài này, tôi đã lựa chọn một số giải pháp, bài tập sửa sai
và bài tập bổ trợ thể lực phát triển nâng cao chất lượng, thành tích bộ môn nhảy xa
kiểu “ưỡn thân” cho các em học sinh nam trong nhà trường. Những giải pháp và bài
tập này, tôi lựa chọn hoàn toàn phù hợp với đặc điểm tâm sinh lý và thực trạng của
các em học sinh nam trong nhà trường.
Bên cạnh đó khi dạy học, người thầy giáo phải luôn tìm tòi, tích cực đổi mới
phương pháp giảng dạy cho phù hợp với bài học và từng đối tượng học sinh của
từng lớp. Đặc biệt giáo viên cần học hỏi thêm kinh nghiệm, trau dồi thêm về
chuyên môn nghiệp vụ và tìm hiểu những môn khoa học khác có liên quan đến môn
học để liên hệ với tiết dạy của mình. Từ đó, học sinh hứng thú học tập, tích cực tập
luyện thường xuyên ở lớp và ở nhà môn nhảy xa kiểu “ưỡn thân” nói riêng và bộ

môn Thể dục nói chung.
Cần lắng nghe những ý kiến học sinh, phát huy tối đa sự chủ động của các
em trong khi tập luyện, khuyến khích kịp thời những em tự giác, tích cực tập luyện,
có thái độ nghiêm túc trong học tập.
Giáo viên giảng dạy cần có nhiệt huyết với nghề nghiệp, có lòng yêu mến
học sinh, luôn quan tâm đến việc nâng cao chất lượng dạy học. Việc xác định
những lỗi sai trong quá trình giảng dạy kỹ thuật nhảy xa “ưỡn thân” trên đây là cơ
bản nhất để các đồng nghiệp có những phương án khắc phục.
Để giúp cho thành tích môn nhảy xa kiểu “ưỡn thân” ngày càng cao, giúp
học sinh phát huy cao độ tính tích cực tự giác, năng động trong giờ học,
Sáng kiến kinh nghiệm “Một số giải pháp nhằm nâng cao chất lượng và
thành tích môn nhảy xa kiểu “ưỡn thân” cho học sinh nam khối 11 trường THPT”
đã khắc phục được những khó khăn khi giảng dạy nội dung này. Giúp học sinh
nhận thức sâu sắc hơn về tầm quan trọng, ứng dụng thực tiễn của nó đối với các bộ
môn Thể dục Thể thao khác, từ đó học sinh có thái độ tự giác tập luyện, cải thiện về
tác phong nhanh nhẹn, có tính kỷ luật cao, có sức khoẻ tốt và góp một phần nhỏ
vào quá trình hình thành nhân cách của các em học sinh.
Để đạt được hiệu quả cao, trước hết người giáo viên cần suy nghĩ, tìm tòi
những phương án tối ưu nhất để xây dựng bố cục nội dung bài dạy phù hợp với
điều kiện hiện có của nhà trường, đồng thời giờ học vẫn đảm bảo phương pháp tích
21


cực hóa người học, tạo không khí sôi nổi, hào hứng trong sự tự giác vận động của
học sinh.
Trong quá trình giảng dạy, tôi đã luôn nỗ lực vượt khó, tìm tòi, học hỏi và
mạnh dạn áp dụng các hình thức và giải pháp tập luyện nêu trên. Các em học sinh
đã đạt mức cần thiết về trình độ, thể lực toàn diện, có đủ sức khỏe học tập, lao động
và tham gia các hoạt động xã hội quan trọng. Bên cạnh đó, đã phát hiện bồi dưỡng
một số học sinh có năng khiếu ở một số môn thể thao có thể tham gia vào đội tuyển

thể thao.
2. Kiến nghị
Trên cơ sở kết luận trên, để nâng cao chất lượng và thành tích trong giảng
dạy nội dung nhảy xa kiểu “ưỡn thân” cho học sinh nam lớp 11 trường THPT tôi có
những đề xuất sau:
2.1. Với giáo viên
Phải lao động thực sự, có tâm huyết với nghề, có lòng say mê bộ môn.
Cần áp dụng các giải pháp, các bài tập sửa sai, bài tập bổ trợ chuyên môn một
cách linh hoạt, sáng tạo, khoa học vào trong quá trình giảng dạy nhằm phát triển các
tố chất thể lực từ đó nâng cao chất lượng và thành tích cho học sinh. Phải nghiên cứu
kĩ nội dung bài học phù hợp với lứa tuổi và lượng vận động trong một tiết đối với
học sinh, từ đó mới phát huy được tiềm năng của học sinh nhằm phát huy tính tích
cực, tự giác, chủ động luyện tập và yêu thích môn học của học sinh.
Mở rộng phát triển hơn đối với các em có năng khiếu thực sự có khả năng trở
thành vận động viên.
Lựa chọn và sắp xếp các bài tập bổ trợ chuyên môn một cách khoa học theo
đúng quy trình vận động từ đơn giản đến phức tạp.
2.2. Với học sinh
Phải luyện tập đúng theo hướng dẫn, nội dung bài học một cách khoa học và
chấp hành nghiêm chỉnh tổ chức, kỉ luật và đảm an toàn trong tập luyện, hình thành
thói quen tập luyện, tích cực, tự giác, chủ động.
2.3. Đối với nhà trường
Trường THPT Hà Trung cần qua tâm hơn nữa về vấn đề đổi mới phương pháp,
nội dung dạy học trong chương trình giáo dục thể chất. Đồng thời áp dụng trên đối
tượng rộng hơn và quy mô lớn hơn để nâng cao hiệu quả, chất lượng giáo dục thể
chất trong nhà trường.
Nên tăng cường kênh hình, đĩa minh họa cho môn nhảy xa.
Đầu tư mua sắm đầy đủ trang thiết bị phục vụ cho việc dạy và học.
Đề tài được nghiên cứu áp dụng trong phạm vi nhất định, khả năng bản thân,
thời gian và điều kiện hạn chế nên tôi rất mong nhận được sự góp ý của các cấp

quản lý và đồng nghiệp để sáng kiến của tôi được hoàn thiện hơn nữa, góp chút sức
nhỏ bé vào sự nghiệp giáo dục chung của đất nước.
Tôi xin chân thành cảm ơn!
XÁC NHẬN CỦA ĐƠN VỊ
Hà Trung, ngày 2 tháng 5 năm 2019

22


CAM KẾT KHÔNG COPY.
Người thực hiện:
Hoàng Thanh Hải
Tài liệu tham khảo
[1] Lời kêu gọi toàn dân tập thể dục của Bác Hồ năm 1946
[2] Nghị quyết TW4 - Khoá VII
[3] Nghị quyết Đại hội Đảng toàn quốc lần thứ VII
[4] Sách Điền kinh - Nhà xuất bản Giáo dục - Năm 2005
[5]- HD thực hiện chuẩn kiến thức, kĩ năng môn thể dục THPT của Bộ GD& ĐT –
Nhà xuất bản Giáo dục - Năm 2009
[6] Phương pháp TDTT - Nhà xuất bản Giáo dục - Năm 2010

23


DANH MỤC
CÁC ĐỀ TÀI SÁNG KIẾN KINH NGHIỆM ĐÃ ĐƯỢC HỘI ĐỒNG ĐÁNH
GIÁ XẾP LOẠI CẤP SỞ GD&ĐT VÀ CÁC CẤP CAO HƠN XẾP LOẠI TỪ
C TRỞ LÊN
Họ và tên tác giả: Hoàng Thanh Hải
Chức vụ và đơn vị công tác: Giáo viên - Tổ Thể dục - Trường THPT Hà Trung

TT

Tên đề tài SKKN

1.

Phát huy vai trò của Ban cán
sự lớp trong tiết học Thể dục
ở trường THPT
Lựa chọn và áp dụng bài tập
bổ trợ chuyên môn nhằm
nâng cao thành tích trong dạy
học kĩ thuật nhảy cao kiểu
“Nằm nghiêng” cho học sinh
lớp 10 trường THPT

2.

Kết quả
Cấp đánh
đánh giá
giá xếp loại
xếp loại
(Sở,
(A, B,
Tỉnh...)
hoặc C)

Năm học đánh

giá xếp loại

Tỉnh

C

2009- 2010

Tỉnh

C

2014- 2015

MỤC LỤC
Đề mục
A. MỞ ĐẦU
1. Lí do chọn đề tài

Trang
1
1

24


2. Mục dích nghiên cứu
3. Đối tượng nghiên cứu
4. Phương pháp nghiên cứu
B. NỘI DUNG SÁNG KIẾN KINH NGHIỆM

1. Cở sở lí luận của sáng kiến kinh nghiệm
2. Thực trạng vấn đề trước khi áp dụng sáng kiến kinh
nghiệm
2.1. Thuận lợi
2.2. Khó khăn
2.3.Kết quả trước khi áp dụng sáng kiến kinh nghiệm
3. Các giải pháp đã sử dụng để giải quyết vấn đề
3.1. Giải pháp 1: Phát huy tính tích cực học tập của học
sinh trong giờ thể dục nội khóa.
3.2.Giải pháp 2: Giáo viên phân tích và thị phạm chuẩn kỹ
thuật nhảy xa kiểu “ưỡn thân”
3.2.1. Giai đoạn chạy đà
3.2.2. Giai đoạn giậm nhảy
3.2.3. Giai đoạn bay trên không
3.2.4. Giai đoạn tiếp đất
3.3. Giải pháp 3: Vận dụng linh hoạt phương pháp giảng
dạy môn nhảy xa kiểu “ ưỡn thân”
3.3.1. Các bước tiến hành tập luyện
3.3.2.Lưu ý khi giảng dạy nhảy xa kiểu“ ưỡn thân” cho học
sinh nam lớp 11
3.4.Giải pháp 4: Quan sát, nắm bắt và đúc rút một số lỗi
sai cơ bản mà học sinh thường mắc và cách khắc phục khi học
kỹ thuật nhảy xa kiểu “ưỡn thân” qua thực tế giảng dạy ở các
năm.
3.4.1.Một số lỗi sai cơ bản
3.4.2. Bài tập khắc phục lỗi sai
3.5. Giải pháp 5: Bài tập bổ trợ thể lực chuyên môn nhằm
nâng cao thành tích ở môn nhảy xa kiểu “ưỡn thân” cho nam
học sinh khối 11
4. Hiệu quả của sáng kiến kinh nghiệm đối với hoạt động

giáo dục, với bản thân, đồng nghiệp và nhà trường.
C. KẾT LUẬN, KIẾN NGHỊ
1. Kết luận
2. Kiến nghị

2
2
2
2
2
3
3
4
5
5
5
6
7
8
9
10
10
10
11
13

13
13
16
18

19
19
20

25