Bat quai chuong

Bát Quái Ch

ng - Bát Quái V i Võ Thu t 1

Bát Quái Ch

www.vietkiem.com

ng

Bát quái Ch ng là m t trong các lo i quy n thu t l y các chiêu thu t
công, phòng và ph ng pháp d n đ o dung h p v i cách b c chu n theo
đ ng tròn. V n có tên c là "ch ng xoay" ("chuy n ch ng") v sau g i
là "Bát Quái ch ng" còn đ c g i là "Bát quái chuy n ch ng" (ch ng
xoay bát quái), "du thân Bát quái ch ng" (Bát quái ch ng đ a mình),
"nhu thân Bát quái ch ng" (Bát quái ch ng m m thân), "Âm d ng bát
quái ch ng" (Bát quái ch ng âm d ng) và "Bát quái liên hoàn ch ng"
(ch ng liên hoàn bát quái). Nh ng ng i d y t p đ i sau ph n l n l y đ c
vòng tròn trong xoay ch ng gi ng đ ng n i li n tám ph ng v trong bát
quái. K th c phép Bát quái ch ng b c chú tr ng ngang d c c t nhau,
theo b c theo bi n (tùy b c tùy bi n), phép đánh c a Bát quái ch ng chú
tr ng g p th i c thì ng bi n, l y bi n ng v i bi n, h p v i (Chu D ch
t ng nói : "C ng m m mài nhau, bát quái v y đ ng" t c là luôn v n đ ng
không ng i, bi n hóa không ng ng m i là đ o lý, và c ng chính vì v y m i
g i là bát quái ch ng).
V ngu n g c s n sinh ra bát quái ch ng thì truy n thuy t c ng khác
nhau. T x a t i nay c ng ch a h có m t th ghi chép gì b ng ch ngh a
t ng đ i có h th ng và có th tin đ c. G n đây l i càng l m thuy t r c r i
nh đã th y. Có thuy t cho là do đ o nhân Bích Vân, Thanh Vân m t gi i
núi Nga Mi T Xuyên truy n l i. C ng có thuy t ti n thân c a Bát Quái
ch ng là "âm d ng bát quái ch ng" t ng l u truy n m t d i Giang Nam.

Có ng i l i suy đoán t "Lam di ngo i s - T nh biên ký" có ghi: "Gia
Khánh inh T (n m 1797 đ i vua Thanh Nhân Tôn t c ái Tân Giác La(h )
Ng ng, làm vua t 1796 - 1821) có ng i T Ninh t nh S n ông là
V ng T ng d y Mã Kh c Thi n quy n pháp" mà quy n đó là ti n thân
c a bát quái ch ng. Theo kh o ch ng là đ i nhà Thanh ho c cùng đ ng
th i do
ng H i Xuyên Châu gia V thành V n An t nh Hà B c sáng tác
ra. H quy n này c c gi ng thu t đ o d n ch y quanh vòng tròn "chuy n
thiên tôn" c a o Giáo v i ph ng pháp công, phòng trong võ thu t dung
h p thành hình th c v n đ ng c b n, ch n dùng "D ch lý" đ lu n thu t v
quy lu t v n đ ng c a quy n thu t, hình thành nên lý lu n c b n c a quy n
thu t này là: "L y đ ng làm g c, l y bi n làm phép". Kho ng n m 1866
ng H i Xuyên ph Túc v ng t nh B c kinh truy n ra Bát quái ch ng
thì môn này r t mau truy n ra kh p B c Kinh, Thiên Tân, Hà B c, đ ng th i


Bát Quái Ch

ng - Bát Quái V i Võ Thu t 2

www.vietkiem.com

không ng ng truy n đi kh p m i n i. Th h ký lu n và k thu t Bát quái
ch ng c ng vì th mà phát tri n mau l .
c đi m v n đ ng c a bát quái ch ng là thân nhanh b c linh, tùy
b c tùy bi n, khi giáo đ u cùng đ i th thân hình nhô, h p, v n, xoay mau
l đa bi n. Quy n ph ghi là: "Hình nh r ng l n, nhìn nh v n gi , ng i
nh h ng i, chuy n nh ng li ng". L y tr m trang và b c đi là c b n
công, l y b c xoay ch y vòng tròn làm hình th c v n đ ng c b n.
ng

di chuy n c a v t ch n b c xoay chia ra ch y theo hình cá âm d ng, ch y
theo hình v bát quái ( có hai ki u v bát quái là tiên thiên bát quái đ c a
Ph c Hy và h u thiên bát quái c a Chu V n V ng), ch y theo c u cung
v.v... Thân mình yêu c u v n đ u, th ng c , đ ng hông h mông, l ng vai
xuôi khu u, gi nguyên b ng, co háng, nâng b ng d i. Yêu c u b pháp
lên xu ng ph i v ng vàng, khép m rõ ràng, th c h rành r t. Khi b c
vòng tròng, chân trong ti n th ng chân ngoài khép vào trong, hai đàu g i ôn
nhau không đ c m h b . Thân pháp coi tr ng v n, xoay, chuy n, l t tròn
vòng không ng c ng . V hình tay thì có long tr o ch ng (ch ng móng
r ng), ng u thi t ch ng (ch ng l i trâu) v.v... Th pháp ch y u thì có
đ y, nâng, kéo, d n, d i, ng n, c t, khép, b t, tóm, móc, đánh, gói, đóng,
né... m i sáu phép. Yêu c u là có th ti n lui, có th hóa (gi i), có th sinh,
k t h p h th c, bi n hóa không cùng, l y đ ng ch t nh, né th ng đánh
chéo, l y chính đu i tà ... làm y u quy t giao đ u. M i ch ng phát ra đ u
ph i lây hông làm tr c (xoay), toàn thân là m t th , n i ngo i h p nhau,
ngoài trú tr ng: tay, m t, thân, b pháp, trong tu d ng: tâm, th n, ý, khí,
l c.
Luy n t p bát quái ch ng chia ra làm ba b c công phu: nh giá t
(dàn giá chuy n ch ng), ho t giá t (s d ng linh ho t dàn giá) và bi n
(hóa) t . nh giá t là m t công phu c b n yêu c u m t chiêu m t th c
c n ph i th t quy c , quen ch m ch không quen nhanh, côt sao t th chính
xác, trang b kiên c , b c đi v ng vàng, thi t th c, làm cho đ c "chín yêu
c u nh p môn" t c là:
T (x , x hông).
Kh u (khép, hóp ng c l i).
(nâng lên; nâng huy t v l ; nâng trong c c đ o: V l là huy t n m
d i th t l ng, trên x ng cùng, n i t p trung n i l c; c c đ o là đ ng tiêu
hóa k t h u môn tr lên).
nh (đ y lên; đ y đ u lên ch m, đ y l i lên vòm h ng, đ y tay ra
tr c).

Bát Quái Ch

ng - Bát Quái V i Võ Thu t 3

Kh a (qu n tròn, qu n tay).
Tùng (th l ng; l ng vai, tr m khí xu ng).
Thùy (xuôi, xuôi khu u tay).
Xúc (co; co kh p háng, co trong b vai).
Kh i to n l c phan (lên dùi xu ng l t); nghiêm c m
b ng, n i d n, thô l v ng v đ c g i là "ba b nh l n".

www.vietkiem.com

n ng c ph

n

Ho t giá t ch y u luy n t p đ ng tác ph i h p h p đi u ki n các y u
l nh c b n trong khi chuy n ch y bi n hóa v n d ng thành th o. Bi t giá t
yêu c u n i, ngo i ph i th ng nh t, ý d n thân theo , bi n đ i t nhiên, theo
ý vào sâu không b h n ch b i ti t t u th t c a bài b n, làm sao đ nh
nh lông ng ng, bi nnhu đi n ch p, v ng nh bàn th ch.
N i dung c b n c a Bát quái ch ng là Bát m u ch ng (tám ch ng
m ) còn g i là Lão Bát ch ng (Tám ch ng già) nh ng các n i l u truy n
n i dung không gi ng nhau t c là l y tám hình đ i bi u là s t (s ), hiêu
(l c), r n (xà), di u hâu (dao), r ng (long), ph ng, kh (h u), g u (hùng),
c ng dùng c Song chàng ch ng (ch ng đâm c hai tay), Dao thân
ch ng (ch ng l c thân), Xuyên ch ng (ch ng xuyên), Khiêu ch ng

(ch ng k u) v.v... là n i dung c b n c a tám ch ng. Tuy v y m i ch ng
k trên đ u bi n hóa ra r t nhi u ch ng pháp, theo ki u c m t ch ng l i
sinh ra tám ch ng thì tám l n tám sáu m i t ch ng.
Bát quái ch ng có đ n luy n, đ i luy n và tán đ d u lôi đài. C n c
quy n ph c ghi l i thì h quy n c a Bát quái ch ng th ng có 18 đ ng
La Hán th , 72 ám c c (đòn đá ng m), 72 ti t thoái (ch t chân), nh ng hi n
nay r t ít th y truy n l i t p luy n. H khí gi i c a bát quái ch ng có Tý
Ng uyên ng vi t (búa uyên ng Tý Ng ), kê tr o âm d ng nhu (vu t
chân gà âm d ng), bánh xe gió l a (phong h a luân), phán quan bút v.v... là
các lo i binh khí đôi ng n, nh ; c đ n g y th t tinh trong có đ th y ngân
(cho n ng và s d ng linh ho t) cùng các khí gi i l n n ng nh bát quái đao,
bát quái th ng, bát quái ki m.
Bát quái ch ng không ph i ch là môn võ thu t đánh nhau mà còn là
môn võ luy n kh e thân th . Qua nghiên c u th y rõ th ng xuyên luyên t p
bát quái ch ng có th nâng cao và c i thi n c n ng c a các h th ng trong
c th , t ng c ng s trao đ i ch t, c i thi n t ch t con ng i ki n s c l c
con ng i càng thêm kh e m nh, s ng lâu, đ p đ .


Bát Quái Ch

ng - Bát Quái V i Võ Thu t 4

www.vietkiem.com

Bát Quái V i Võ Thu t
Trong "Chu D ch", đem muôn vàn hi n t ng trong tr i đ t khía quát
thành hai lo i giúp nhau đ i l p, chia ra âm d ng, nói :" Thánh nhân x a
xem bi n âm d ng mà l p qu ". T đó s n sinh ra qu dùng đò hình tr u
t ng đ t ng tr ng cho các lo i hi n t ng tr i, ng i và v n s v n v t

t c là "t ng cáo c a bát quái". Bát quái ch trong chu d ch dùng "" (hào
d ng) và "" (hào âm) là hai lo i ký hiêu s h p thành đ hình qu / qu c
b n c a bát quái. Tên g i kèm theo là: Càn , Khôn , Ch n , T n , Kh m , Ly
, C n , oài t ng tr ng cho tr i, đát, gió, s m, n c, l a, núi, đ m là tám
lo i hi n t ng t nhiên đ i bi u cho tr i đ t v n v t. Bái quái liên h ch t
ch v i võ thu t Trung Hoa th hi n trong Bái quái ch ng.
Tám ch ng c b n c a Bát quái Ch ng phân bi t m t cách g ng ép
so sánh v i qu Càn ch ng s t l y t ng là s t ; qu Khôn ch ng ph n
thân (ng c mình) l y t ng (tr ng) là lân; qu Kh m ch ng thu n th , l y
t ng (tr ng) là xà; qu Ly là ng a ch ng (n m) láy t ng (tr ng) là chim
dao (di u); qu Ch n là đ n hoán ch ng (đ i đ n) l y t ng là long (r ng);
qu C n là b i thân ch ng(quay l ng) l y t ng (tr ng) là hùng (g u); qu
T n là phong luân ch ng (bánh xe gió) l y t ng là ph ng (chim
ph ng); qu oài là bao ch ng (ôm) l y t ng (tr ng) là h u (kh ).
Trong k pháp c a Bát quái ch ng, l y đ u làm Càn , v i ý là Càn
trên, yêu c u có t ng tr ng đ y treo lên. L y chi d i (chân) làm Khôn, ý
l y Khôn d i v i hình là sáu đo n t a chi d i hai bên trái ph i có háng,
g i, bàn chân t ng tr ng cho "tam ti t" (ba đ t), yêu c u hai bàn chân ph i
thu n theo ý mà s d ng, v n hành linh ho t thu n ti n, mà bi n hóa ra
quy n th c, nh Khôn thì thu n theo Càn sinh thành ra v n v t. L y b ng
d i là Kh m, l y hình c a qu Kh m là v i t ng tr ng ngoài h trong
th c, yêu c u b ng d i ph i c ng đ y. L y ng c là Ly, l y hình c a qu Ly
là ngoài t c trong h , yêu c u khoang nh c ph i r ng đ t thông s ng. L y
mông làm Ch n, l y hình qu Ch n là trên h d i th c, yêu c u mong ph i
co tr n tròn tr n. L y l ng làn C n, l y hình qu C n trên .. th c d i h có
t ng che ch n, yêu c u c ph i ng ng lên thông qua hai vai buông l ng
đ ng th i h i khép vào trong bày, ra ph n l ng co, t ng (tr ng) co ch t, đ
tròn. L y hai chân làm T n, l y hình qu T n v i ý t ng tr ng cho gió,
yêu c u hai bàn chân tiên lui nhanh nh nh gió cu n. L y hai vai làm oài,

Bát Quái Ch

ng - Bát Quái V i Võ Thu t 5

www.vietkiem.com

l y hình qu
oài trên h d i th c, yêu c u hai vai ph i th l ng, tr m
xu ng. Bát quái ch ng còn m n dùng c bài s thu t c a bát quái đ quy
ph m tính t ng th và tính h th ng c a k thu t ch ng. L y tám ch ng
c b n gán ghép vào so sánh v i s c a bát quái, l y sáu t ch ng chia làm
tám t ch ng, m i t tám ch ng, ghép vào thành tám l n tám sáu t qu .
ng đi l i theo th t "c u cung b " trong Bát quái ch ng chính là s
th t theo L c Th phù h p v i v trí c a b pháp. T ng tr ng "l y đ ng
làm g c", "l y bi n làm pháp (phép)", "v n xoay b c nh ", "l n xuyên
tranh qu n" v.v.. làm nguyên t c ký thu t c a Bát quái Ch ng và t t th y
đ u l y n i dung c a Chu D ch đ ch đ o k thu t. Ngoài ra, Thái c c
quy n còn đem tám th c b n này d a vào ph ng v c a h u thiên Bát
Quái mà đ t tên. Sách "Thái c c quy n kinh - Thái c c quy n gi i" nói:
"B ng, ph c, t , án t c Kh m, Ly, Ch n, oài b n ph ng chính; thái, li t,
tr u, kháo t c Càn, Khôn, Ch n, T n b n ph ng tà ". Nh th là B ng
B c, Ph c Nam, T
ông, án Tây, Thái Tây B c, Li t Tây Nam,
Tr u
ông B c, Kháo
ông Nam.