Giáo án Lịch sử 12 bài 9: Quan hệ quốc tế trong và sau thời kỳ chiến tranh lạnh

Ngày soạn:

Giáo án điện tử môn Lịch sử lớp 12
ChươngV: Quan hệ quốc tế (1945 – 2000 )

Tiết: 12, 13
Bài 9: Quan hệ quốc tế trong và sau thời kì chiến tranh lạnh
I/Mục tiêu:
1. Kiến thức: HS nắm được
- Những nét chính của quan hệ quốc tế sau CTTG II, đặc trưng bao trùm là sự đối đầu giữa hai
phe: TBCN và XHCN
2. Kỹ năng
- Rèn luyện phương pháp tư duy, biết phân tích các sự kiện và khái quát các vấn đề lớn
3. Thái độ
- HS nhận thấy trong suốt những năm 1945 – 2000 , mặc dù HB TG vẫn được duy trì, nhưng
trong thời kì c/tr lạnh tình hình TG luôn căng thẳng, có những lúc đứng trên bờ cuộc CTTG
- Cuộc đ/tr vì HB, ĐL DT và tiến bộ XH của ND các nước luôn diễn ra đầy cam go, phức tạp.
Trong đó cuộc đ/tr của ND VN đã trở thành điển hình của cuộc đ/tr trong thời kì này
II / Chuẩn bị:
1. Chuẩn bị của giáo viên:
- Tranh ảnh liên quan
2. Chuẩn bị của học sinh:
- Đọc bài trước trong SGK
III / Hoạt động dạy học:
1. Ổn định tình hình lớp: Kiểm tra sĩ số, tác phong HS.
2. Kiểm tra bài cũ: Nhờ đâu NB trở thành một trong ba trung tâm KT – tài chính TG nửa cuối TK
XX?
3. Giảng bài mới:
TG
Hoạt động của GV
Hoạt động của HS

Nội dung
28’
I. Mâu thuẫn Đông – Tây và
Từ một l/minh cùng nhau chống
sự khởi đầu của Chiến tranh
FX, 2 cường quốc Xô – M nhanh
lạnh
chóng đi tới tình trạng đối đầu và
chiến tranh lạnh với nhau
HĐLớp: Tìm hiểu nguồn
gốc và biểu hiện >< Đông
–Tây
1/ Nguồn gốc
* Nguồn gốc
- LX: Duy trì HB, an ninh
TG; bảo vệ CNXH, thúc
đẩy CM TG
- Mĩ: Chống phá LX, các
nước XHCN Đông Âu,
TQuốc; đẩy lùi CM TG
=> Sự đối lập mục tiêu và
chiến lược giữa 2 cường - Từ 1 liên minh chống FX, 2
quốc Xô – Mĩ
cường quốc Xô – Mĩ chuyển
sang “đối đầu” bởi đối lập về
mục tiêu và chiến lược
- Do KT siêu cường, nắm độc - Tham vọng và âm mưu - Mĩ lo ngại ảnh hưởng của LX
quyền vũ khí nguyên tử
thống trị TG của Mĩ
và Đ.Âu đối với TG và có âm

mưu thống trị TG
1


Giáo án điện tử môn Lịch sử lớp 12
* Biểu hiện
2/ Biểu hiện
- Phía Mĩ:
+ Ra học thuyết Truman
+ Kế hoạc Mássan
+ Thành lập NATO
- Phía LX thành lập
+ SEV
+ Tổ chức Hiệp ước
Vácsava
- Phía Mĩ:
- Viện trợ 17 tỉ USD cho P.Tây Đọc
trg
59
“Học + 1947 ra học thuyết Truman
→ tập hợp Tây Âu chống LX, thuyết....”, rút ra mục
Đông Âu
đích / học thuyết
- Tiêu diệt LX, các nước + Thực hiện kế hoạch Mássan
XHCN Đ.Âu, đàn áp CM (1947)
- Là l/minh QS lớn nhất của TG
CNTB p.Tây chống LX và Đ. Âu
TB: Hậu quả k/hoạch
này?
- Tạo nên sự phân chia đối

+ 1949 thành lập tổ chức
lập về KT, CT giữa các Hiệp ước Bắc Đại tây dương
nước Tây Âu và Đông Âu
(NATO)
K: Đánh giá 3 sự kiện trên => Đây là “ những khúc dạo
trong mối quan hệ q/tế?
đầu”của C/tr lạnh
- Với sự đối lập về CT, KT, QS - “Khúc dạo đầu”của c/tr - Phía LX:
giữa hai phe TBCN & XHCN ở lạnh
+ 1949 cùng với các nước
châu Âu
Đông Âu thành lập SEV
+ 1955 thành lập tổ chức Hiệp
ước Vácsava
KL: 1949 – 1955 cục diện “hai
cực” đã được xác lập.
20’
C/tr lạnh đã bao trùm cả TG
II. Sự đối đầu Đông – Tây và
các cuộc chiến tranh cục bộ
MR:
- Mĩ là thủ phạm gây ra cục diện
đối đầu làm cho tình hình TG hết
sức căng thẳng, đối địch như
trong c/tr, nhưng không có nổ
súng và chưa đổ máu giữa X-M
- Thực chất cuộc c/tr này diễn ra
giữa 2 đối thủ chính X-M, mỗi
bên lại có hậu thuẫn của mình,
đồng minh của mỗi nước, thể

hiện rõ nhất trong các cuộc c/tr

K: Hiểu thế nào là “C/tr
lạnh”?
- Là cuộc đối đầu giữa 2
phe, TBCN do Mĩ và
XHCN do LX đ/đầu trên tất
cả các lĩnh vực KT, CT, VH
– tư2, QS...
- Tuy không nổ ra trực tiếp
= súng đạn giữa X-M hay =
cuộc CTTG nhưng lại diễn
ra các cuộc c/tr cục bộ ở
nhiều khu vực trên TG
2


Giáo án điện tử môn Lịch sử lớp 12
cục bộ

- Nhân dân ĐD kiên cường
kháng chiến chống TD Pháp XL
1/ Cuộc chiến tranh XL ĐD
của thực dân Pháp (1945
-1954)
- 9/1945 Pháp XL trở lại VN,
12/1946 XL toàn ĐD

- Với âm mưu muốn “quốc tế
hóa” c/tranh ĐD.

HĐCN: Tìm hiểu biểu
hiện đối đầu Đông – Tây
trong cuộc chiến này.
+ LX, TQ, các nước XHCN
- LX, TQ ủng hộ NDVN ủng hộ NDVN kháng chiến
- Công nhận ĐL, chủ quyền... kháng chiến chống P
chống P
của ĐD
- 1950 Mĩ can thiệp sâu vào
+ 1950 Mĩ can thiệp sâu vào
- VN tạm thời chia 2 miền
ĐD, viện trợ QS, KT cho P ĐD, viện trợ QS, KT cho P
TB: Tham dự có LX, A, P,
M chứng tỏ điều gì?
- Thể hiện sự đối đầu giữa
“hai cực”: cuộc đấu tranh
gay gắt giữa 2 phe.

TB: Nhắc lại kiến thức đã
học vể TT
- 1948 bán đảo Triều Tiên
thành lập riêng biệt 2 nhà
nước do Mĩ và Liên Xô bảo
trợ
K: Sự đối đầu “2 cực” thể
3

=> cuộc c/tr ĐD ngày càng
chịu sự tác động của 2 phe

- Sau chiến thắng ĐBP, (P) kí
hiệp định Giơnevơ (7/1954),
chấm dứt chiến tranh ĐD.
+ Là thắng lợi lớn của ND
ĐD
+ Đã phản ảnh cuộc đấu tranh
gay gắt giữa 2 phe. ( Mĩ phá
hoại chuẩn bị xâm lược ĐD )
2/ Cuộc chiến tranh Triều
Tiên (1950-1953)
- 1948 bán đảo Triều Tiên
thành lập 2 nhà nước riêng
biệt do Mĩ và Liên Xô bảo trợ
- 1950 – 1953 C/tr TT bùng nổ
+ Bắc TT được TQ chi viện


Giáo án điện tử môn Lịch sử lớp 12
hiện như thế nào?
- TQ chi viện cho BTT
- Mĩ giúp sức NTT
K: Mục đích chính của
Mĩ?
- Muốn qua chiến tranh
Triều Tiên để ngăn chặn ảnh
hưởng của CNXH (Liên
Xô)

=> Đây là sản phẩm c/tr lạnh,
là sự đụng đầu trực tiếp giữa 2

phe 3. Cuộc chiến tranh xâm
lược VN của ĐQ Mĩ (19541975)

HĐ Lớp: Thảo luận
- Sự giúp đỡ của L X, TQ, các nguyên nhân của cuộc c/tr
nước XHCN
này
- Mĩ đã nuôi tham vọng lớn
qua C/tr VN để đối phó phe
XHCN và PTGPDT

Đây là cuộc chiến tranh cục
bộ lớn nhất đối lập giữa 2 phe
- Mĩ đã nuôi tham vọng lớn
qua C/tr VN để đối phó phe
XHCN và PTGPDT

= > Cuộc “đụng đầu LS”
- Mĩ hất cẳng (P) dựng chính
quyền NĐDiệm, biến MNVN…
- Mĩ lần lượt thực hiện các chiến
lược… (chọn VN làm thí điểm)

Kết hợp ghi

K: Kết quả của cuộc
chiến?
28’
- ND 3 nước ĐD chiến đấu
anh dũng

- 1973 Mĩ kí Hiệp định Pari
công nhận ĐL, chủ quyền
VN...
ABM: Hạn chế hệ thống phòng - 1975 ND ĐD thắng lợi
thủ tên lửa
hoàn toàn
- SALT – 1: Hạn chế vũ khí tiến
công chiến lược

Goócbachốp – Busơ ( cha)

+ Nam TT, Mĩ giúp sức

- ND 3 nước ĐD đoàn kết
chống Mĩ giành thắng lợi hoàn
toàn
* Tóm lại: Trong thời kì c/tr
lạnh mọi xung đột trên thế giới
đều liên quan sự “đối đầu”
giữa 2 cực Xô – Mĩ
III. Xu thế hòa hoãn Đông –
Tây và Chiến tranh lạnh
chấm dứt
Từ đầu những năm 1970 xu
thế hòa hoãn Đ-T đã xuất hiện
1.
9/11/1972,
2
nước
CHDCĐức và CHLBĐ kí Hiệp

định Bon tạo cơ sở quan hệ,
láng giềng, bình đẳng.
2. 1972 Mĩ và LX kí kết hiệp
ước hạn chế vụ khí chiến lược
(hiệp ước ABM, SALT – 1)

HĐ Lớp: Thảo luận và
phát biểu những sự kiện
thể hiện xu thế thế hòa
- 1987: Hiệp ước thủ tiêu tên lửa hoãn Đông – Tây và Chiến
tầm trung ở c.Âu (INP), chiếm tranh lạnh chấm dứt
khoảng 3/4 kho VKHN của mỗi
nước
- 1990: Loại bỏ VKHN tầm
Đọc chữ nhỏ trg 62
3. 8/1975 định ước Hen-xin-ki
4


Giáo án điện tử môn Lịch sử lớp 12
trung & ngắn

(Châu Âu – Mĩ – Canađa) tạo
nên một cơ chế giải quyết vấn
đề HB, an ninh châu Âu
4. Những năm 70 – 80, LX, M
có các cuộc gặp gỡ cấp cao
+ Kí nhiều văn kiện hợp tác
KT – KHKT
+ Cắt giảm vũ khí chiến lược

và hạn chế chạy đua VT giữa
hai nước

- Mở ra chiều hướng và những
đ/kiện giải quyết các tranh chấp,
xung đột trên TG (Ápganixtan,
CPC, Namibia)

+ 12/1989 tuyên bố chấm dứt
Ctr lạnh

10’

- Sự vươn lên của NB, EU, Nga,
TQ, Mĩ

- Ban căng, châu Phi, Trung Á

HĐCN: Đọc chữ nhỏ trg
63dể hiểu được nguyên IV. Thế giới sau Chiến tranh
nhân X-M chấm dứt C/tr lạnh
lạnh
- Sự tan rã của LX và hệ thống
XHCN đưa đến sự sụp đổ của
HĐ Lớp: Thảo luận về xu trật tự 2 cực Itanta
thế phát triển của TG sau
C/tr lạnh.
- Trật tự 2 cực sụp đổ, 1 trật - Từ sau 1991, các xu thế phát
tự thế giới mới đang dần triển của TG là:
dần hình thành.

+ Trật tự “2 cực” sụp đổ, 1
- Mĩ ra sức thiết lập “trật tự trật tự thế giới mới đang dần
một cực” làm bá chủ TG
dần hình thành – TT “đa cực”
- HB thế giới được củng cố
nhưng nhiều khu vực không + Các quốc gia tập trung phát
ổn định.
triển KT để XD sức mạnh của
K: Theo em âm mưu của mình
Mĩ thực hiện được không?
+ Mĩ ra sức thiết lập trật tự
- Sự cản trở của EU, Nga “một cực” làm bá chủ TG
(Sự kiện Gruzia với Nam + HB thế giới được củng cố
Ossetia, Abkhazia)
nhưng nhiều khu vực không ổn
K: Sự kiện 11/9/2001 có
tác động TG như thế nào?
- Gây tác động to lớn, phức
tạp đến t/hình TG và quan
hệ q/tế
- Đặt các quốc gia vừa có
thời cơ phát triển thuận lợi
vừa phải đối mặt với những
thách thức gay gắt

* Củng cố:
5

định (nội chiến, xung đột...)

Giáo án điện tử môn Lịch sử lớp 12
- Từ sau 1945 – đầu những năm 70, >< Đông – Tây gay gắt, C/tr lạnh căng thẳng và c/tr cục bộ diễn ra
nhiều khu vực trên TG
- Từ đầu những năm 70 – 1991: Hòa hoãn đông Tây và C/tr lạnh chấm dứt
- 1991 đến nay: Thế giới sau C/tr lạnh với 4 xu thế phát triển
* Bài tập: Dựa vào nội dung bài giảng kết hợp SGK trả lời câu hỏi cuối bài
* Dặn dò: Đọc bài mớ10 “CM KH- công nghệ và xu thế toàn cầu nửa sau TK XX”
* Rút kinh nghiệm:

6