Bài 9 : QUAN HỆ QUỐC TẾ TRONG VÀ SAU THỜI KỲ CHIẾN TRANH LẠNH

GV : Le Anh Trường THPT Hựu Thành
Ngày soạn: 12/09/2009 TiÕt: 11
Ch¬ng V QUAN HÊ QUỐC TẾ (1945 – 2000)
Bài 9/Tiết 1 QUAN HỆ QUỐC TẾ TRONG VÀ SAU THỜI KÌ CHIẾN TRANH LẠNH
I. Mục tiêu bài học
1/ Kiến thức: - Học sinh nắm được những nét chính của quan hệ quốc tế sau chiến tranh thế giới II: Sự
đối đầu giữa hai phe TBCN và XHCN.
- Học sinh nắm được c¸c khái niệm “Chiến tranh lạnh”, “Chiến tranh cục bé”ä, “Chiến tranh thực dân
mới”.
2/ Tư tưởng: Học sinh nhận thức được mỈc dï hßa b×nh thÕ giíi ®ỵc duy tr× nhng trong t×nh tr¹ng chiến
tranh lạnh – tình hình thế giới luôn căng thẳng và phức tạp (Thực tế đã có nhiều cuộc CT cục bộ diễn ra
và kéo dài như ở §NA, Trung Đông), liên hệ thực tế hai cuộc CT của Pháp và Mỹ ở Việt Nam (1946
-1975).
3/ Kó năng: Rèn lun kó năng phân tích, tư duy và khái quát các vấn đề lòch sử trong giai đoạn 1945 –
2000.
II. Tư liệu và đồ dùng dạy học
- Bản đồ thế giới, tranh ¶nh vµ t liƯu cã liªn quan.
III. Tiến trình tổ chức dạy và học
1/ ỉn đònh lớp
2/ KiĨm tra bµi cò
C©u hái: 1. Sù ph¸t triĨn kinh tÕ cđa NhËt B¶n tõ 1952 - 1973? Nguyªn nh©n nµo dÉn ®Õn sù ph¸t triĨn
®ã?
2. Kh¸i qu¸t chÝnh s¸ch ngo¹i giao cđa NhËt B¶n tõ sau chiÕn tranh thÕ giíi thø hai?
3/ Giới thiệu bài mới :
Ngay sau chiÕn tranh thÕ giíi thø hai, cơc diƯn thÕ giíi l©m vµo t×nh tr¹ng ChiÕn tranh l¹nh gi÷a hai siªu
cêng MÜ vµ Liªn X«, thËm chÝ cã lóc ®Èy nh©n lo¹i ®øng bªn bê vùc cđa cc ChiÕn tranh thÕ giíi míi.
ChiÕn tranh l¹nh ®· trë thµnh nh©n tè chđ u chi phèi mèi quan hƯ qc tÕ trong nh÷ng thËp niªn ci cđa
thÕ kÜ XX. §Ĩ hiĨu râ ®ỵc quan hƯ qc tÕ trong vµ sau ChiÕn tranh l¹nh diƠn ra nh thÕ nµo chóng ta cïng
t×m hiĨu qua bµi 9.
4/ Bài mới :
HỌAT ĐỘNG CỦA THẦY

HOẠT ĐỘNGCỦA H.SINH
KIẾN THỨC HỌC SINH CẦN NẮM
* Ho¹t ®éng 1: C¶ líp vµ c¸
nh©n
- GV ®iĨm lại các ND chính
của bài 1 vµ ®Ỉt c©u hái: Em
h·y nh¾c l¹i kh¸i niƯm §«ng
¢u vµ T©y ¢u?
- GV nhËn xÐt vµ bỉ sung:
kh¸i niƯm nµy võa chØ vỊ ®Þa lÝ
võa chØ vỊ chÝnh trÞ.
-GV hái tiÕp:Nguyên nhân sự
mâu thuẫn Đông-Tây?
- HS dùa vµo kiÕn thøc ®· häc
®Ĩ tr¶ lêi.
- Do sự đối lập nhau về mục
tiêu và chiến lợc của hai cường
quốc Liên Xô - Mỹ.
- CNXH trở thành một hệ
thống rộng lớn.
- Mỹ nu«i tham vọng vµ ©m
mu bà chủ thế giới.
- HS phân tích: Về đường lối
chiến lược của Liên Xô và Mỹ
sau chiến tranh.
 Từ một liên minh chống
phát xít trong chiến tranh đi
đến tình trạng “đối đầu” sau
I. Mâu thuẫn Đông - Tây và sự khởi
đầu của Chiến tranh lạnh.

1/ Mâu thuẫn Đông - Tây
- Do sự đối lập nhau về mục tiêu và
chiến lợc của hai cường quốc Liên Xô
- Mỹ.
- CNXH trở thành một hệ thống rộng
lớn.
- Mỹ nu«i tham vọng vµ ©m mu bà chủ
thế giới.
 Từ một liên minh chống phát xít
trong chiến tranh đi đến tình trạng “đối
đầu” sau Chiến tranh.
Bài 9 tiết 11
GV : Le Anh Trường THPT Hựu Thành
* Ho¹t ®éng 2: C¸ nh©n
- GV ®Ỉt c©u hái: §Ĩ thùc hiƯn
mu ®å b¸ chđ vµ chèng Liªn
X«, Mü ®· cã hµnh ®éng g×?
Liªn X« ®· ®èi phã ra sao vµ
hËu qu¶ cđa nã lµ g×?
- GV nhËn xÐt, bỉ sung:
Những sự kiện tiêu biểu mở
đầu cho CT lạnh: Học thuyết
Truman (3/1947); Kế hoạch
Macsan (6/1947); Khối
NATO (4/1949).
 Ba sự kiện trên đánh dấu
sự hình thành giới tuyến phân
chia và sự đối lập về kinh tÕ,
chÝnh trÞ vµ qu©n sù giữa 2 phe
TBCN và XHCN.

- GV hái tiÕp: Vì sao sự ra đời
của hai khối Nato và Vacsava
lại đánh dấu sự xác lập cục
diện “2 cực”?
- GV giải thích về khái niệm
“Chiến tranh lạnh” (đã nói
đến ở bài 6).
* Ho¹t ®éng 1: C¶ líp vµ c¸
nh©n
- GV thut tr×nh: Trong thêi
k× ChiÕn tranh l¹nh, tuy kh«ng
x·y ra chiÕn tranh thÕ giíi
song gÇn n÷a thÕ kÜ qua thÕ
giíi lu«n trong t×nh tr¹ng c¨ng
th¼ng. M©u thn §«ng –
T©y ®ỵc biĨu hiƯn ra b»ng
nh÷ng cc chiÕn tranh cơc bé
qut liƯt.
1. ChiÕn tranh §«ng D¬ng
diƠn ra vµ kÕt thóc vµo thêi
gian nµo?
2. T¹i sao chiÕn tranh §«ng
D¬ng lai ph¶n ¸nh m©u thn
gi÷a hai phe vµ chòu sự tác
động của hai phe?
- Sau khi HS tr¶ lêi, GV nhËn
xÐt, bỉ sung, kÕt ln.
* Ho¹t ®éng 1: C¶ líp vµ c¸
nh©n
- GV yªu cÇu HS theo dâi

SGK vµ giíi thiƯu nh÷ng nÐt
chÝnh vỊ sù kiƯn nµy.
- GV ®Ỉt c©u hái: Vì sao nói
Chiến tranh.
- HS theo dâi SGK, th¶o ln vµ
ph¸t biĨu ý kiÕn.
* Ho¹t ®éng cđa Mü:
- 4/1949, lËp khối NATO
→
chèng Liªn X« vµ c¸c níc
XHCN ë §«ng ¢u.
* Ho¹t ®éng cđa Liªn X«:
- 1/1949, lËp khèi SEV
→
hỵp
t¸c, thóc ®Èy ph¸t triĨn kinh tÕ
gi÷a c¸c níc XHCN.
- 5/1955, lËp khèi Vacsava
→
liªn minh chÝnh trÞ, qu©n sù cđa
c¸c níc XHCN ch©u ¢u.
- HS dựa vào SGK để trả lời:
chỉ rõ mục đích của Mỹ và
Liên Xô khi lập 2 khối này.
- GV yªu cÇu HS theo dâi SGK
kÕt hỵp víi nh÷ng hiĨu biÕt cđa
b¶n th©n ®Ĩ tr¶ lêi c©u hái:
+ Tõ 1949, Liên Xô, Trung
Quốc, §«ng ¢u ủng hộ và giúp
đỡ cuộc kháng chiến của Việt

Nam.
+ Tõ 1950, Mỹ can thiệp sâu
vào cuộc chiến tranh ở Đông
Dương.
- HS theo dâi SGK theo yªu cÇu
cđa GV vµ n¾m ®ỵc nh÷ng néi
dung kiÕn thøc chÝnh.
Cuộc Ctr này là s¶n phẩm
của “chiến tranh lạnh” và là
2/ Sự khởi đầu của chiến tranh lạnh
* Ho¹t ®éng cđa Mü:
- 3/1947, học thuyết Truman
→
khëi
®Çu chÝnh s¸ch chèng Liªn X«, khëi
®Çu ChiÕn tranh l¹nh.
- 6/1947, kế hoạch Macsan
→
phơc h-
ng T©y ¢u.
- 4/1949, lËp khối NATO
→
chèng
Liªn X« vµ c¸c níc XHCN ë §«ng ¢u.
* Ho¹t ®éng cđa Liªn X«:
- 1/1949, lËp khèi SEV
→
hỵp t¸c, thóc
®Èy ph¸t triĨn kinh tÕ gi÷a c¸c níc
XHCN.

- 5/1955, lËp khèi Vacsava
→
liªn minh
chÝnh trÞ, qu©n sù cđa c¸c níc XHCN
ch©u ¢u.
 Cục diện 2 cực, 2 phe ®ỵc xác lập
và Chiến tranh lạnh ®· bao trïm c¶ thÕ
giíi.
II. Sự đối đầu Đông - Tây và các
cuộc chiến tranh cục bộ
1/ Chiến tranh x©m lỵc Đông Dương
cđa thùc d©n Pháp (1945 – 1954)
- Từ cuối 1945, chiến tranh Đông
Dương bïng nỉ vµ chÞu t¸c ®éng cđa
hai phe.
+ Tõ 1949, Liên Xô, Trung Quốc,
§«ng ¢u ủng hộ và giúp đỡ cuộc
kháng chiến của Việt Nam.
+ Tõ 1950, Mỹ can thiệp sâu vào cuộc
chiến tranh ở Đông Dương.
- 7/1954, Hiệp đònh Giơnevơ
→
cuộc
chiến tranh Đông Dương kết thúc.
 Cc chiến tranh Đông Dương ®·
ph¶n ¸nh cc ®Êu tranh gay g¾t gi÷a
hai phe.
2/ Cuộc chiến tranh Triều Tiên
(1950 – 1953)
- Sau CTTG II, Liên Xô và Mỹ t¹m

thêi chiếm đóng hai miền Bắc và Nam
Triều Tiên.
- 1948, có 2 chính quyền riêng rẽ được
thành lập:
+ VÜ tun 38 trë ra B¾c lµ níc
Bài 9 tiết 11
GV : Le Anh Trường THPT Hựu Thành
chiến tranh Triều Tiên là sản
phẩm của “Chiến tranh
lạnh”?
- HS suy nghÜ, th¶o ln vµ tr¶
lêi.
- GV gỵi ý: Liên hệ bài “Các
nước Đông Bắc Á” đã học để
hiểu rõ âm mưu của Mỹ khi
lập nhà nước Hàn Quốc.
* Ho¹t ®éng 1: C¶ líp vµ c¸
nh©n
- GV yªu cÇu HS theo dâi
SGK vµ tr¶ lêi c¸c c©u hái sau:
1. Cc chiÕn tranh chèng Mü
cđa nh©n d©n ViƯt Nam më
®Çu vµ kÕt thóc khi nµo?
2. M©u thn gi÷a hai phe ®ỵc
thĨ hiƯn nh thÕ nµo?
3. Mỹ tiến hành chiến tranh ở
Việt Nam nhằm mục đích gì,
thÊt b¹i ra sao?
- GV nhËn xÐt vµ kÕt ln vÊn
®Ị ®Ĩ HS n¾m ®ỵc kiÕn thøc

c¬ b¶n.
sự đụng đầu trực tiếp đầu
tiên của hai phe.
- HS theo dâi SGK, th¶o ln vµ
tr¶ lêi c©u hái.
- Sau Hiệp đònh Giơnevơ
(1954), Mỹ đã tiến hành cuộc
chiến tranh thực dân mới ở
Việt Nam.
- Mỹ đã theo đuổi những
tham vọng lớn qua cuộc chiến
tranh VN đối với phe XHCN
và PTGPDT.
- §ỵc sù gióp ®ì cđa Liªn X«,
Trung Qc, c¸c níc XHCN
nh©n d©n ta ®· ®¸nh b¹i c¸c
chiÕn lỵc chiÕn tranh cđa Mü.
CHDCND TriỊu Tiªn (Liên Xô bảo
trợ).
+ VÜ tun 38 trë vỊ Nam lµ níc §¹i
Hµn D©n Qc (Mü bảo trợ).
- Từ 6/1950 – 7/1953, diễn ra cuộc
chiến khốc liệt giữa 2 miền.
Cuộc Ctr này là s¶n phẩm của “chiến
tranh lạnh” và là sự đụng đầu trực tiếp
đầu tiên của hai phe.
3/ Cuộc Chiến tranh x©m lỵc Việt
Nam cđa ®Õ qc Mü (1954 – 1975)
- Sau Hiệp đònh Giơnevơ (1954), Mỹ
đã tiến hành cuộc chiến tranh thực dân

mới ở Việt Nam.
- Mỹ đã theo đuổi những tham vọng
lớn qua cuộc chiến tranh VN đối với
phe XHCN và PTGPDT.
- §ỵc sù gióp ®ì cđa Liªn X«, Trung
Qc, c¸c níc XHCN nh©n d©n ta ®·
®¸nh b¹i c¸c chiÕn lỵc chiÕn tranh cđa
Mü.
- 1973, HiƯp ®Þnh Pari, Mü ph¶i rót
qu©n vỊ níc.
- 1975, th¾ng lỵi hoµn toµn.
 §©y lµ cc chiÕn tranh cơc bé
lín nhÊt, kÐo dµi nhÊt, ph¶n ¸nh m©u
thn hai phe.
5/ Kết thúc bài học
a. Củng cố: GV yªu cÇu HS ®iĨm l¹i nh÷ng néi dung c¬ b¶n cđa bµi häc.
b. DỈn dß: Häc bµi cò, lµm bµi tËp, chuẩn bò bài míi.
Bài 9 tiết 11