lap va phan tich du an nguyen hai ngan ha c8 rui ro cuuduongthancong com (1)

Chương 8: Rủi ro và
bất định trong phân
tích dự án
Nguyễn Hải Ngân Hà


Bộ môn Tài Chính – Khoa Quản lý Công nghiệp
Đại học Bách Khoa - TPHCM
CuuDuongThanCong.com

/>

Nội dung

1. Tổng quan rủi ro và bất định
2. Phân tích độ nhạy (sensitivity analysis)
3. Phân tích rủi ro (risk analysis)
4. Mô phỏng theo Monte – Carlo

CuuDuongThanCong.com

2

/>Bài giảng “Lập

và phân tích dự án”


1. Tổng quan rủi ro và bất định
Cần phân biệt một số khái niệm …
Chắc chắn (tất định, certainty) – khi ta biết

khả năng chắc chắn xuất hiện của các trạng thái.
Rủi ro (risk): khi ta biết được xác suất xuất hiện
của các trạng thái.
Không chắc chắn (bất định, uncertainty): khi
chúng ta không biết được xác suất xuất hiện của
các trạng thái hoặc không biết được các dữ liệu
liên quan đến vấn đề cần giải quyết

CuuDuongThanCong.com

3

/>
Bài giảng “Lập và phân tích dự án”


1. Tổng quan rủi ro và bất định
Xác suất khách quan: thông qua phép thử khách
quan và suy ra xác suất => trong kinh tế , không
có cơ hội để thử .
Xác suất chủ quan: Khi không có thông tin đầy
đủ, người ra quyết định tự gán xác suất một cách
chủ quan đối với khả năng xuất hiện của trạng
thái.
=> Ta không cần thiết phải phân biệt rủi ro và bất
định vì ta có thể gán xác suất chủ quan vào phân
tích bất định để trở thành phân tích rủi ro.
CuuDuongThanCong.com

4

/>
Bài giảng “Lập và phân tích dự án”


1. Tổng quan rủi ro và bất định
 Những rủi ro có thể có trong khi thực hiện dự án:
 Trong quá trình chuẩn bị / xây dựng dự án
 Chi phí xây dựng vượt dự kiến
 Thời gian xây dựng vượt dự kiến
 Nguồn kinh phí thiếu hụt, không đáp ứng kịp
 Trong quá trình vận hành / triển khai
 Thiên tai
 Nguồn cung ứng nguyên vật liệu thiếu hụt
 Nguồn kinh phí thiếu hụt
 Thị trường biến động mạnh, khủng hoảng
 Thiếu hụt nguồn nhân lực chủ chốt
CuuDuongThanCong.com

5

/>
Bài giảng “Lập và phân tích dự án”


1. Tổng quan rủi ro và bất định
 Rủi ro xảy ra có thể ảnh hưởng đến:
 giá trị dòng tiền tệ CF vào và ra của dự án
 suất chiết khấu (i%)

 Làm thay đổi các kết quả thẩm định
(PW, IRR, B/C …)

CuuDuongThanCong.com

6

/>
Bài giảng “Lập và phân tích dự án”


1. Tổng quan rủi ro và bất định

Các phương thức hạn chế rủi ro và bất định:
 Tăng cường độ tin cậy của thông tin đầu vào
 Thực hiện các phân tích dựa trên các mô
hình toán để làm cơ sở ra quyết định
 Nhóm mô hình mô tả (descriptive model)
 Nhóm mô hình có tiêu chuẩn hay có định
hướng (normative or prescriptive model)

CuuDuongThanCong.com

7

/>
Bài giảng “Lập và phân tích dự án”


1. Tổng quan rủi ro và bất định

Nhóm mô hình mô tả - descriptive model:
mô tả các định tính của phương án đầu tư và
xem xét những khả năng biến đổi có thể có của
chúng (từ MH này, ta chưa có kết luận cuối
cùng mà chỉ có thông tin liên quan làm cơ sở
cho việc ra quyết định.
+ Ví dụ: xác định giá trị hiện tại PW của một
phương án

CuuDuongThanCong.com

8

/>
Bài giảng “Lập và phân tích dự án”


1. Tổng quan rủi ro và bất định

Nhóm mô hình có tiêu chuẩn hay có định
hướng- normative/prescriptive model: có
chứa hàm mục tiêu cần phải đạt cực trị (từ MH
này, ta có được kết luận cuối cùng)
+ Ví dụ: đặt mục tiêu đạt giá trị PW cực đại

CuuDuongThanCong.com

9

/>
Bài giảng “Lập và phân tích dự án”


2. Phân tích độ nhạy – Sensitivity analysis

 Mục đích:
- Xem xét lại tính khả thi của dự án trong trường
hợp một số yếu tố quan trọng ảnh hưởng lớn đến
kết quả thẩm định thay đổi.
Ví dụ:
+ MARR thay đổi trong biên độ ±5% thì PW
thay đổi như thế nào?
+ Doanh thu hàng năm thay đổi trong biên độ
±15% thì PW thay đổi như thế nào ?
CuuDuongThanCong.com

10

/>
Bài giảng “Lập và phân tích dự án”


2. Phân tích độ nhạy – Sensitivity analysis
+ Ví dụ: Ảnh hưởng của suất chiết khấu MARR đến PW
(hoặc NPV)

Mô hình phân tích độ nhạy thuộc loại mô hình mô tả
CuuDuongThanCong.com

11

/>
Bài giảng “Lập và phân tích dự án”


2. Phân tích độ nhạy – Sensitivity analysis
+ Tuy nhiên, nhược điểm của phân tích độ nhạy:

Chỉ xem xét tác động của từng tham số riêng lẻ
(trong khi kết quả thẩm định lại chịu tác động
của nhiều tham số cùng lúc)
Không trình bày được xác suất xuất hiện của
các tham số và xác suất xảy ra của các kết quả
=> Phân tích rủi ro (risk analysis) sẽ khắc phục
nhược điểm này
CuuDuongThanCong.com

12

/>
Bài giảng “Lập và phân tích dự án”


2. Phân tích độ nhạy – Sensitivity analysis
 Có thể phân tích độ nhạy trên excel: DATA TABLE

Chọn ô tham
số cần thay đổi

PW
IRR
CuuDuongThanCong.com

13

/>
Bài giảng “Lập và phân tích dự án”


2. Phân tích độ nhạy – Sensitivity analysis
Phân tích độ nhạy của các phương án so sánh:

Khi so sánh 2 hay nhiều phương án do dòng
tiền tệ của các phương án khác nhau nên độ
nhạy của các chỉ số hiệu quả kinh tế đối với
các tham số cũng khác nhau nên cần phân tích
thêm sự thay đổi này

CuuDuongThanCong.com

14

/>
Bài giảng “Lập và phân tích dự án”


2. Phân tích độ nhạy – Sensitivity analysis
Phân tích độ nhạy của các phương án so sánh:
Có 2 phương án A và B , độ nhạy của PW theo tuổi

thọ N của 2 phương án như sau:

 A tốt hơn B khi N >10 năm
 B tốt hơn A khi 7 A&B đều không đáng giá khi N<7 năm
CuuDuongThanCong.com

15

/>
Bài giảng “Lập và phân tích dự án”


2. Phân tích độ nhạy – Sensitivity analysis
Phân tích độ nhạy theo nhiều tham số scenario analysis:

Mục đích: so sánh trường hợp “cơ sở” với
một hay nhiều trường hợp khác (tốt nhất, tệ
nhất) để xác định các kết quả thẩm định khác
nhau của dự án.

CuuDuongThanCong.com

16

/>
Bài giảng “Lập và phân tích dự án”


2. Phân tích độ nhạy – Sensitivity analysis

Phân tích độ nhạy theo nhiều tham số scenario analysis:
Tham số có thể
thay đổi giá trị

TH tệ nhất

TH cơ sở

TH tốt nhất

1,600

2,000

2,400

Giá bán ($)

48

50

53

CP biến đổi($)

17

15

12

CP cố định ($)

11,000

10,000

8,000

Giá trị còn lại ($)

30,000

40,000

50,000

PW (15%)

-$5,856

$40,169

$104,295

Số lượng sp

CuuDuongThanCong.com

17

/>
Bài giảng “Lập và phân tích dự án”


3. Phân tích rủi ro – risk analysis
Định nghĩa:

Là phân tích mô tả các ảnh hưởng đối với độ đo
hiệu quả kinh tế của các phương án đầu tư trong
điều kiện có rủi ro.

CuuDuongThanCong.com

18

/>
Bài giảng “Lập và phân tích dự án”


3. Phân tích rủi ro – risk analysis
Mô hình tổng quát của bài toán phân tích rủi ro
A1
A2
Ai
Xác suất của các trạng thái Pi

S1

S2

Sj

R11
R21
Ri1
P1

R12
R22
Ri2
P2

R1j
R2j
Rij
Pj

Ai: Phương án đầu tư Si: Kết quả xảy ra (Khó khăn, thuận lợi …)
Rij: Chọn phương án Ai và kết quả Sj thì sẽ có được kết quả là Rij
Pi: Xác suất để trạng thái Sj xảy ra (nếu là bất định thì sẽ không xác
định được Pi)

CuuDuongThanCong.com

19

/>
Bài giảng “Lập và phân tích dự án”

3. Phân tích rủi ro – risk analysis
Giá trị kỳ vọng (expected value): của dự án Ai
n

E ( Ai )   ( Rij * Pj )
j 1

Độ lệch chuẩn (standard deviation): đo mức độ rủi ro của
D/A, cho biết kết quả lệch xa giá trị kỳ vọng E(Ai) bao nhiêu
 ( Ai ) 

n

2
(
R

E
(
A
))
* Pj
 ij
i
j 1

Hệ số biến thiên Cv (coefficient of variation): đo rủi ro
tương đối giữa các D/A, D/A nào có Cv càng lớn thì mức độ

rủi ro càng cao
 ( Ai )
CV 
E ( Ai )
CuuDuongThanCong.com

20

/>
Bài giảng “Lập và phân tích dự án”


3. Phân tích rủi ro – risk analysis
Trạng thái Si S1

Phương án Ai
A1
A2

S2

Sj

Sn

R11

R12

R1j

R1n

R21

R22

R2j

R2n

Ai
Am

Ri1

Ri2

Rij

Rin

Rm1

Rm2

Rmj

Rmn

Xác suất của các trạng thái Pi

P1

P2

Pj

Pn

E ( A1 ) = R11 * P1 + R12 * P2 + ..……+ R1j * Pj + R1n * Pn
 ( A1 ) =

(R11- E(A1))2*P1 + (R12- E(A1))2*P2 +……...+(R1n- E(A1))2*Pn
Cv 
CuuDuongThanCong.com

 ( A1 )

E ( A1 )
/>
Bài giảng “Lập và phân tích dự án”


3. Phân tích rủi ro – risk analysis
 Tính xác suất theo phân phối chuẩn – normal distribution
 Biến ngẫu nhiên X được gọi là tuân theo phân phối
chuẩn nếu hàm mật độ xác suất có dạng:
1
f ( x) 

e
 2

( x )2
2 2

 là số trung bình của biến ngẫu nhiên X
E( X )  
 2 là phương sai của biến ngẫu nhiên X
Var ( X )  



2

là độ lệch chuẩn của biến ngẫu nhiên X

CuuDuongThanCong.com

/>
Bài giảng “Lập và phân tích dự án”


3. Phân tích rủi ro – risk analysis
 Tính xác suất theo phân phối chuẩn – normal distribution
Ký hiệu :

X ~ N ( , ) (phân phối chuẩn)
(phân phối chuẩn hóa)
Z ~ N (0,1)

2

P(a
1
S
 2

CuuDuongThanCong.com

b

e

( x )2
2 2

dx

a

/>
Bài giảng “Lập và phân tích dự án”


3. Phân tích rủi ro – risk analysis
 Tính xác suất theo phân phối chuẩn – normal distribution
X 
2
Đặt Z 

X ~ N (, )  Z ~ N (0,1)


 P(a  X  b)  P(a  Z    b)
 P(

a



Z

b



)
f(z)

S
0

zo

Z

Có 3 loại bảng tra
CuuDuongThanCong.com

/>

Bài giảng “Lập và phân tích dự án”


3. Phân tích rủi ro – risk analysis
 Tính xác suất theo phân phối chuẩn – normal distribution
Ví dụ: Tìm xác suất để phương án đầu tư A1 có suất
thu lợi (RR) sau thuế nằm trong khoảng:
a) 4% đến 5%
b) 5% đến 6%
Biết

  E ( A1) = 4%
   ( A1) =2.12%

CuuDuongThanCong.com

/>
Bài giảng “Lập và phân tích dự án”