TICH LUY CHUYÊN MÔN TIÊU HOC(P2)

Tích luỹ chuyên môn GV: Trần Thị Nam Anh
HỎI ĐÁP VỀ DẠY HỌC TOÁN 2
*Câu 1: Yêu cầu về đổi mới PPDH trong tiết “học bài mới” ở Toán
2 là gì?
GV tổ chức, hướng dẫn HS hoạt động học tập để giúp HS:
1.Tự phát hiện và tự giải quyết nhiệm vụ bài học.
VD: Khi dạy học bài “ 11 trừ một số” : GV hướng dẫn HS sử dụng các bó que tính
và que tính rời (hoặc quan sát tranh vẽ trong SGK) để HS tự nêu được; chẳng hạn: Có 1
bó 1 chục que tính và 1 que tính tức là có 11 que tính, lấy bớt đi 5 que tính thì còn lại mấy
ưue tính? ( Tức là 11 -5 =? ). Tiếp tục hướng dẫn HS thực hiện các thao tác trên que
tính(hoặc quan sát hình vẽ trong SGK ) để HS tự nêu : Để bớt đi 5 que tính lúc đầu ta bớt
đi 1 que tính rời ( 11 -1 = 10), sau đó tháo bó que tính ra để có 10 que tính rời, ta tiếp tục
bớt đi 4 que tính nữa còn lại 6 que tính ( 10 -4 = 6), như vậy 11 -5 = 6.
Tương tự như trên cho HS tự tìm kết quả của các phép trừ: 11-2; 11-3; 11-4....
2.Tự chiếm lĩnh kiến thức mới:
VD: Sau khi HS đã tìm ra được kết quả các phép trừ nêu trên, GV tổ chức cho HS ghi
nhớ các công thức trong bảng trừ của bài 11 trừ đi mmột số .Tập cho HS tái hiện lại công
thức đó bằng cách vừa hấp dẫn vừa khích lệ HS thi đua học tập. Chẳng hạn: che lấp hoặc
xoá từng phần rồi toàn bộ công thức và tổ chức cho HS thi đua lập lại( nói, viết ) các công
thức đã học.
Phải qua thực hành, vận dụng kiến thức mới để giải quyết các vấn đề trong học tập và
trong đời sống thì mới có thể khẳng định HS đã tự chiếm lĩnh kiến thức mới như thế nào
và đạt đến mức độ nào. Vì vậy, sau khi đã nắm chắc bài học mới, nói chung HS ohải làm
được các bài tập trong SGK.
Quá trình dạy học toán (như trên) sẽ dần dần giúp HS biết cách phát hiện, chiếm lĩnh
kiến thức mới và cách giải quyết các vấn đề gần gũi với đời sống.
Dạy học Toán ở Tiểu học cần giúp HS vừa nắm chắc kiến thức và kĩ năng cơ bản
nhất, thông dụng nhất, vừa hình thành được phương pháp học tập (đặc biệt là phương
pháp tự học).
3.Thiết lập được mối quan hệ giữa kiến thức mới và kiến thức đã học:
Cấu trúc của nội dung Toán 2 đã góp phần giúp HS :

-Thường xuyên phải huy động kiến thức đã học để phát hiện và chiếm lĩnh kiến thức
mới.
-Đặt kiến thức mới trong mối quan hệ với kiến thức đã học.
-PPDH bài mới ( như trên) còn góp phần rèn luyện cách diễn đạt thông tin bằng lời,
bằng kí hiệu, phát triển các năng lực tư duy của HS theo những điều kiện dạy-học Toán ở
lớp 2.
*Câu 2: Yêu cầu về đổi mới PPDH trong tiết “luyện tập, thực hành”
ở Toán 2 là gì?
Trường TH Lê Thế Tiết Phòng GD&ĐT Cam Lộ
1
Tích luỹ chuyên môn GV: Trần Thị Nam Anh
Thời lượng dành cho thực hành, luyện tập (ở lớp) của Toán 2 chiếm khoảng 80% tổng
số thời lượng dạy- học Toán ở lớp 2. Nội dung thực hành, luyện tập không chỉ có trong
các luyện tập, luyện tập chung, thực hành, ôn tập mà còn chiếm tỉ lệ khá lớn trong các tiết
dạy học bài mới. Đây là cơ hội để GV tổ chức cho HS hoạt động học tập, thực hiện D- H
phù hợp với từng đối tượng HS, tăng cường thực hành vận dụng.
-Nhiệm vụ chủ yếu nhất trong dạy- học thực hành, luyện tập là củng cố các kiến thức
và kĩ năng cơ bản của chương trình, rèn luyện các năng lực thực hành, giúp HS nhận ra
rằng: Học không chỉ biết mà còn để làm, để vận dụng.
-Khi dạy -học “thực hành , luyện tập” cần chú ý:
1. Giúp mọi HS đều tham gia vào hoạt động luyện tập, thực hành theo khả naqưng của
mùnh bằng cách:
-Tổ chức cho HS làm các bài tập theo thứ tự đã sắp xứêp trong SGK hoặc VBT, không
tự ý lướt qua hoặc bỏ qua bài tập nào, kể cả bài tập HS cho là dễ.
-Không nên bắt buộc HS chờ đợi nhau trong quá trình làm bài . sau mỗi bài HS nên tự
kiểm tra ( hoặc do GV tổ chức kiểm tra) nếu đã làm xong thì nên chuyển sang bài tập tiếp
theo.
-GV nên có kế hoạch giúp HS , đặc biệt là HS yếu , về phương pháp làm bài và nên
giúp HS khá , giỏi làm được nhiều bài tập trong SGK càng nhiều càng tốt, đặc biệt cần
giúp HS khai thác các nội dung tiềm ẩn trong các bài tập.

2. Tạo sự hổ trợ, giúp đỡ lẫn nhau trong các đối tượng HS:
-Khi cần thiết có thể cho HS trao đổi ý kiến trong nhóm nhỏ hoặc toàn lớp về cách giải
của một bài tập. Nên khuyến khích bình luận về cách giải của bạn kể cả cách giải của GV,
của SGK, tự rút ra kinh nghiệm trong quá trình trao đổi ý kiến ở nhóm , ở lớp.
-Sự hổ trợ giữa HS trong nhóm, trong lớp phải góp phần giúp HS tự tin hơn vào khả
năng của bản thân, tự rút kinh nghiệm về cách học của mình.
3. Khuyến khích HS tự đánh giá kết quả thực hành, luyện tập:
-Tập cho HS có thói quen làm xong bài nào cũng phải tự kiểm tra lại xem có làm
nhầm , làm sai không?
-Nên hướng dẫn HS tự dánh giá bài làm của mình , của bạn bằng điểm và báo điểm cho
GV.
-Khuyến khích HS tự nói ra những hạn chế của mình, của bạn và nêu cách khắc phục.
4. Giúp HS nhận ra kiến thức cơ bản của bài học trong sự đa dạng và phong phú của các
bài tập thực hành, luyện tập.
Các bài tập thực hành , luyện tập thường có nhiều dạng có các mức độ khó khác nhau.
Nếu tự HS nhận ra được kiến thức cơ bản đã học trong các mối quan hệ mới của bài tập
thực hành, luyện tập thì HS sẽ biết cách vận dụng các kiến thức cơ bản đã học để làm bài.
GV không nên làm bài hoặc chỉ dẫn quá chi tiết cho HS mà nên giúp HS biết cách phân
tích bài toán để tự học sinh tìm ra được cần sử dụng các kiến thức nào trong các kiến thức
đã học khi giải quyết vấn đề của bài toán.
5.Tập cho HS thói quen không thoả mãn với bài làm của mình với các cách giải đã có
sẵn:
Trường TH Lê Thế Tiết Phòng GD&ĐT Cam Lộ
2
Tích luỹ chuyên môn GV: Trần Thị Nam Anh
-Sau mỗi tiết học , tiết luyện tập, GV nên tạo cho HS niềm vui và niềm tin vì đã hoàn
thành công việc được giao và đã đạt được những tiến bộ nhất định trong học tập( bằng
cách khuyến khích , nêu gương...).
-Tập cho HS có thói quen và phương pháp tìm ra được cách giải quyết tốt nhất cho bài
làm của mình ( giúp HS tự kiểm tra , đánh giá và luôn tìm cách hoàn thện việc đã làm).

GV không nên áp đặt HS theo phương pháp có sẵn, hãy động viên các em tìm và lựa chọn
phương pháp tốt nhất.
*Câu 3: Nội dung và phương pháp dạy học tiết “ học bài mới” thể hiện
trong SGK như thế nào?

-Tiết dạy học bài mới gồm phần học bài mới và phần các bài thực hành có ghi theo thứ
tự bắt đầu từ số 1.
-Khác với các SGK Toán của các chương trình Tiểu học cũ, phần học bài mới ( trong
các tiết dạy học bài mới) thường không nêu các kiến thức có sẵn mà chỉ nêu các tình
huống có vấn đề (chủ yếu bằng hình ảnh) để HS hoạt động và tự phát hiện ra kiến thức
mới theo hướng dẫn của GV , với sự trợ giúp đúng mức của các ĐDHT.
Ví dụ: Khi học bảng cộng (có nhớ) dạng 9 + 5, HS phải thực hiện các thao tác với các
que tính, theo hướng dẫn của hình vẽ trong SGK ( xem hình vẽ của tiết “ 9 cộng với một
số”) và của GV, để HS tự mình tìm ra cách tính( 9 que tính còn thiếu 1 que tính nữa mới
tròn 1 chục, ta tách 1 que tính từ nhóm 5 que tính , gộp 1 que tính với 9 que tính để trở
thành 1 chục que tính vơí 4 que tính rời là 14 que tính và tìm ra kết quả (9 +5 =14).Theo
cách tính trên, HS làm tương tự để tìm ra kết quả tính lần lượt từ 9+2 đến 9+ 9, tức là tự
HS lập được bảng cộng dạng “ 9 cộng với một số”.
Phần học bài mới của tiết “ 9 cộng với một số”
9+2=
9 9+3 =
+5 9+4=
14 9+5=
9+6=
9+5=14 9+7=
5+9=14 9+8=
9+9=
*Chú ý: Cách tính (như đã nêu trên) chỉ là gợi ý để GV và HS tham khảo.Cách tính này
dựa vào “ cộng qua 10”, chẳng hạn: 9 + 5= 9 +( 1 + 4) = (9+1) +4 = 10+ 4= 14 nhưng
không nêu tường minh “ cơ sở lí luận”, chỉ sử dụng các thao tác với que tính để thể hiện

“cơ sở lí luận”.
Nếu học sinh nêu cách tính kiểu khác nhưng vẫn có kết quả đúng thì GV nên khutyến
khích , động viên HS, tránh áp đặt. Điều quan trọng là giúp HStự tìm được và ghi nhớ
Trường TH Lê Thế Tiết Phòng GD&ĐT Cam Lộ
3


Tích luỹ chuyên môn GV: Trần Thị Nam Anh
công thức cộng (có nhớ): 9+5= 14 và HS nhận biết được có nhiều cách tìm kết quả của
9+5... khi HS đã biết tính nbhẩm nhanh và đúng thì không nên lạm dụng đồ dùng trực
quan.
Bất cứ tiết học bài mới nào củng có một số bài tập để củng cố, thực hành các kiến thức
mới học. Thời lượng để thực hành chiếm khoảng 50% hoặc 60 % thời lượng của tiết học.
Tuỳ theo khả năng của từng HS mà yêu cầu HS thực hiện một số hoặc toàn bộ bài tập
thực hành, trong đó không được bỏ qua các bài tập dạng cơ bản và quan trọng nhất.
*Câu 4: Nội dung và phương pháp dạy-học tiết “ luyện tập, luyện tập
chung, thực hành, ôn tập” thể hiện trong SGK Toán 2 như thế nào?

Tiết luyện tập, luyện tập chung, thực hành , ôn tập gồm các bài tập, các câu hỏi sắp xếp
theo thứ tự từ dễ đến khó dần. Mỗi bài tập , câu hỏi đều có phần chỉ dẫn hành động nêu
thành “lệnh” và phần thông tin( nội dung chính của bài tập, câu hỏi). Thời lượng dạy học
các tiết nàycùng với thời lượng thực hành, luyện tập trong các tiết dạy học bài mới đã góp
phần làm cho phần dạy học Toán 2 trở thành dạy học chủ yếu qua thực hành, luyện tập.
Trong Toán 2, đã bước đầu giới thiệu một số bài tập trắc nghiệm có nhiều lựa chọn để
HS và cả GV làm quen vơía dạng bài tập mới. Cáh dạy học dạng bài tập này sẽ nêu ở phần
“ Đổi mới dánh giá kết quả học tập trong dạy học Toán 2”.
GV cần lưu ý rằng: Không nhất thiết phải yêu cầu tất cả HS làm hết các bài tập trong
SGK, VBT. Trong 40 phút của tiết học, nên tập trung giúp HS làm và chữa các bài tập rèn
luyện các kĩ năng cơ bản, quan trọng nhất, củng cố thật chu đáo các kiến thức đã học, chỉ
khi nào làm được như vậy mới yêu cầu HS (dặc biệt là HS khá .giỏi) làm tiếp các bài tập

còn lại, bài tập nào chưa giải quyết xong ở trên lớp thì giải quyết khi HS tqự học.
-Phần lớn các bài tập của SGK Toán 2 tuy không có, không phức tạp nhưng thường
chứa đựng nhiều nội dung có thể khai thác , phát triển ở mức độ khác nhau. Sau khi HS
thực hiện các yêu cầu cơ bản nhất của từng bài tập; nếu có điều kiện về thời gian Gv nên
hướng dẫn HS khai thác chính ccác bài tập của từng tiết học, hết sức tránh hiện tượng bắt
HS phải làm thêm nhiều bài ở ngoài SGK, nhất là các bài tập không phù hợp với mục tiêu
của tiết học hoặc vượt quá phạm vi cho phép của chương trình.
VD: Với bài tập dạng : Tính: 9+2= 2+9= 11-9= 11-2=
GV chỉ yêu cầu HS viết các phép tính vào vở rồi viết đúng kết quả tính. Nếu Gv muốn
HS khai thác thêm bài tập này thì có thể chọn lúc thích hợp ( trong quá trình chữa bài
hoặc sau khi đã làm và chữa hết bài tập ở tiết học ..) để giúp HS tự phát hiện ví dụ về một
tính chất quan trọng của phép cộng ( chưa gọi tên tính chất này) và phát hiện ra mói quan
hệ giữa phép cộng và phép trừ, chẳng hạn:
- GV cho HS nêu nhận xét từ hai phép cộng 9+2=11; 2+9=11 để thấy 2+9 cũng bằng
9+2( vì đều bằng 11) như thế khi biết 9+2=11 thì tìm ngay được kết quả của 2+9 cũng
bằng 11 . Lặp đi lặp lại nhiều lần với các dạng bài tập tương tự ở tiết học nàyvà ở các tiết
học sau, dần dần HS nhận ra được “ Nếu đổi chổ các số hạng trong phép cộng thì kết
quả không thay đổi”.
-GV có thể cho HS nhận xét các phép cộng và các phép trừ trong cột tính:
Trường TH Lê Thế Tiết Phòng GD&ĐT Cam Lộ
4
Tích luỹ chuyên môn GV: Trần Thị Nam Anh
9+2=11 Để thấy “ lấy tổng trừ đi một số hạng thì tìm được số hạng kia” . Do đó khi
2+9=11 biết 9+2=11 thì có thể nêu ngay được kết quả của phép trừ 11-9 và 11-2 ;
11-9=2 (11-9=2 ; 11-2=9). GV có thể tìm thấy trong SGK Toán 2 rất nhiều bài tập
11-2=9 giúp ích cho sự phát triển năng lực học tập của HS ( đặc biệt là năng lực
nhận xét, phát hiện ra cái mới trong khuôn khổ các nội dung đã học và quen thuộc).Vì vậy,
trước khi đi tìm các bài tập ở ngoài SGK Toán 2 để cho HS làm thêm, GV hãy cố gắng tìm
hiểu và khai thác đúng mức các bài tập có sẵn trong SGK T2.

*Câu 5: Xin nói rõ thêm về “cách nhớ 1” sang hàng chục khi thực hiện
phép tính trừ(có nhớ) ở SGK T2 (CTTH mới).

Chẳng hạn phép tính trừ: 53- 28 , ta có 2 cách thực hiện phép trừ “có nhớ” như sau:
53 -3 không trừ được cho 8, lấy 13 trừ 8 bằng 5, viết 5, nhớ 1.
-28 -Nhớ: .Cách 1: 2 thêm 1 bằng 3, 5 trừ 3 bằng 2 ,viết 2.
25 .Cách 2: 5 trừ 1 bằng 4, 4 trừ 2 bằng 2, viết 2.
Trong sách Toán 2(CTTH mới), thực hiện phép trừ có nhớ theo quy tắc nhớ như cách 1.
Thực ra đó là giải pháp mang tính quy ước theo cách làm quen thuộc từ lâu nay ở nước
ta.Sách Toán 2 không có ý định xây dựng kiến thức để giải thích cơ sở lí luận của cách
nhớ đó, mà chỉ là gợi ý chuẩn bị trước kiến thức cho cách nhớ đó qua qua bài tập dạng:
5- 1 -2 = ; 5 -3 =( Bài này gợi ý ở chỗ: 5 trừ 1(nhớ) bằng 4, 4 trừ 2 bằng 2, viết 2 cũng có
kết quả như 2 cộng 1 (nhớ) bằng 3, 5 trừ 3 bằng 2, viết 2.
Trong SGK hình vẽ với mũi tên( nét liền) ở bài 53 -28 thực ra là giải thích cơ sở cho
cách nhớ thứ 2 (tháo bó 1 chục que tính để có 10 que tính rời, tức là đã lấy 5 bó bớt đi 1
bó còn 4 bó, hay 5- 1 (nhớ) bằng 4.

*Câu 6: Khi sử dụng sách Toán, có bắt buộc HS làm hết các bài tập
trong SGK hay không? Nếu có VBT thì HS làm bài tập trong VBT hay
làm bài tập trong SGK Toán 2, hay làm cả hai?

a.Trong Toán 2(SGV) đã nêu rõ, tuỳ điều kiện, đối tượng cụ thể HS ở từng lớp, từng
trường, từng vùng miền, không bắt buộc HS phải làm hết các bài tập ở trong sách ở mỗi
bài học. GV có quyền lựa chọn để định ra “dung lượng” các bài tập phù hợp với trình độ
chuẩn để nhằm đạt được tối thiểu mục tiêu của bài học, (nếu sự lược bỏ có ảnh hưởng tới
mục tiêu bài học , không đạt mức độ chuẩn về nội dung kiến thức thì không được...Cần
phấn đấu làm hết các bài tập quy định trong SGK, đó là tốt nhất, vì SGK cũng đã cố gắng
định ra các bài tập vừa với trình độ chuẩn nói chung.)
b.Về vấn đề sử dụng VBT Toán 2, trong phần hướng dẫn đã nêu rõ:
-VBT Toán 2 gồm các bài tập luyện tập, thực hành có cùng nội dung, mức độ như các

bài tập trong SGK, chỉ khác về hình thức thể hiện và số liệu. Do đó trong các tiết học
Toán, GV có thể hướng dẫn HS làm các bài tập trong vở này thay cho các bài tập ttrong
SGK.
Trường TH Lê Thế Tiết Phòng GD&ĐT Cam Lộ
5
Tích luỹ chuyên môn GV: Trần Thị Nam Anh
-Cách làm bài tập trong vở này cũng giống như cách làm các bài tập trong SGK. Ngoài
ra HS còn được làm quen với một số dạng bài tập kiểu mới. Vì vậy các HS đã làm các bài
tập trong SGK thì có thể sử dụng VBT này khi tự học hoặc ôn tập.
-Trong cùng 1 buổi học, không nên yêu cầu HS vừa làm các bài tập trong SGK vừa làm
các bài tập dạng này trong VBT, gây nặng nề không cần thiết.

*Câu 7: Trong sách Toán 2, phép nhân, phép chia được xây dựng theo
cách nào?

-Trong sách Toán 2, phép nhân được xây dựng từ “tổng các số hạng bằng nhau”.
Chẳng hạn:
. 2 + 2 +2 +2 +2 = 10 hay 2 x 5 = 10 (2, 5 là các số hạng) hoặc
. 5 + 5 =10 hay 5 x2 = 10 (5 là số hạng, 2 là số hạng)
-Phép chia được xây dựng từ phép nhân (với ý nghĩa là phép tính ngược của phép
tính nhân), chẳng hạn: 6 : 2 = 3
Ta có: 3 x 2 = 6 6 : 3 = 2
(Nói thêm : SGK Toán 2 chưa đặt vấn đề xuất phát từ phép trừ để xây dựng phép
chia, chẳng hạn: từ : 6 -3 -3 = 0 suy ra : 6 : 3 = 2
hoặc: 6 -2 -2 -2 = 0 suy ra : 6 : 2 = 3 ; ...

*Câu 8: Trong bài “số 1, số 0 trong phép nhân, phép chia” ở sách Toán
2, có những phép tính như: 1 x 2 =2 ; 2 x 1 =2; 0 x 2 =0 ; 2 x 0 =0, có giải
thích được kết quả của mỗi phép tính đó không?
-Với các phép tính: 1 x 2 =2; 0 x 2 = 0 có thể giải thích được như sau:

1 x 2 = 1 + 1 = 2 , vậy 1 x 2 = 2
0 x 2 = 0 + 0 = 0 ,vậy 0 x 2 = 0.
- Với phép tính 2 x 1 = 2 ; 2 x 0 = 0 ta có thể giải thích theo ý nghĩa phép nhân mà công
nhận kết quả của nó như là một sự quy ước mà thôi ( không nên giải thích do tính chất “
giao hoán”)
*Câu 9: Mức độ , yêu cầu nội dung dạy- học phép nhân, phép chia ở lớp
2 là gì?
-Bước đầu nhận biết phép nhân trong mối quan hệ với tổng các số hạng bằng nhau. Biết
đọc, viết và biết cách tính kết quả của phép nhân ( chẳng hạn: 2 x 3 = 2 + 2 +2 =6).
- Bước đầu nhận biết phép chia trong mối quan hệ với phép nhân. Biết đọc, viết và tính
được kết quả của phép chia.( chẳng hạn: 2 x 3 = 6 6 : 2 = 3
6 : 3 = 2)
-Lập và thuộc các bảng nhân, chia 2 ; bảng nhân, chia 3; bảng nhân, chia 4; bảng nhân,
chia 5( các bảng nhân, chia còn lại học ở lớp 3)
Trường TH Lê Thế Tiết Phòng GD&ĐT Cam Lộ
6