Ứng dụng toán học vào phòng chống tội phạm

Ứng dụng toán học vào phòng chống tội phạm
06/11/2005
Ủy ban Chăm sóc sức khỏe Anh, một cơ quan độc lập chịu trách nhiệm giám sát các dịch vụ sức khỏe cộng đồng, đang đưa toán học ứng dụng, cụ thể là
phương pháp thống kê vào thử nghiệm trong mục tiêu ngăn ngừa nguy cơ phạm tội từ những bác sỹ, tránh lặp lại trường hợp như bác sĩ “tử thần” Shipman.

Lần đầu tiên phương pháp thống kê được sử dụng vào năm 1943 như một biện pháp bảo đảm chất lượng an toàn của các loại vỏ chất nổ và những hệ thống sản xuất đạn dược
trong thời chiến của quân đội Anh. Hiện nay, một số phương pháp thống kê tương tự cũng đang được sử dụng rộng rãi trong nhiều lĩnh vực công nghiệp, nhưng chưa từng được áp
dụng trong việc chăm sóc sức khỏe.
“Toán học có nhiều ứng dụng trong phòng chống tội phạm” - nhà toán học ứng dụng Chris Budd ở ĐH Bath, Anh, nói. “Các phương pháp thống kê có thể là cách tiếp cận quan trọng
cho việc phát hiện những sự khác thường trong nhiều lĩnh vực an ninh, trong đó có an toàn sức khỏe cộng đồng”.
Như trường hợp của Harold Shipman, bác sĩ tử thần, có quá trình giết người hàng loạt kỷ lục, bị kết án hồi năm 2000 vì tội giết chết ít nhất 15 bệnh nhân khi hắn làm việc như một bác
sĩ đa khoa tại một bệnh viện của Anh. Nhưng người ta tin rằng trong khoảng thời gian từ năm 1975 đến năm 1998, có thể hắn đã giết chết số lượng bệnh nhân lên đến 245 người.
Nạn nhân của hắn hầu hết là phụ nữ lớn tuổi, những người được hắn “tặng” cho những liều morphine chết người. Shipman đã tự treo cổ khi đang thụ án trong một nhà tù vào tháng
1/2004.
Hiện tại, chuyên gia David Spiegelhalter ở Cục Thống kê sinh học thuộc Ủy ban Nghiên cứu y học Anh, Cambridge, đã đưa vào áp dụng một kỹ thuật kiểm tra chất lượng công nghiệp
để xác định dữ liệu về những bệnh nhân của Shipman bị chết, nhằm xem xét khả năng có thể phát hiện sớm hơn tội ác ghê tởm của bác sĩ “tử thần” Shipman.
Yếu tố thời gian và không gian
Theo Spiegelhalter, việc giám sát số lượng bệnh nhân của Shipman bị chết quá cao, có thể không đủ để phát hiện những nguy cơ tương tự đối với các thủ phạm giết người hàng loạt
khác. Một số bác sĩ đa khoa, những người làm việc trong các bộ phận chăm sóc sức khỏe hay nhà tế bần, thường phát hiện sự thật khi có tỉ lệ bệnh nhân tử vong cao. Thế nhưng,
những nhân tố khác cũng cần được xem xét như thời gian và không gian của những cái chết có thể sẽ giúp cảnh báo sớm nguy cơ phạm tội. Thực tế cho thấy, nhiều nạn nhân của
Shipman bị giết chết vào 15 giờ, khoảng thời gian hắn phụ trách ca chiều, và một số cái chết khác thường khác xảy ra khi có sự hiện diện của Shipman.
Năm 2001, một nhóm nghiên cứu ở ĐH Birmingham, Anh, cũng đã thử nghiệm một phương pháp thống kê tương tự để phát hiện các thủ phạm giết người hàng loạt. Phương pháp
này chủ yếu dựa trên tiêu chuẩn kiểm tra chất lượng của một nhà sản xuất xe hơi từng được áp dụng trong những năm 1920. Tuy nhiên, Spiegelhalter tin rằng phương pháp của ông
Bác sĩ "tử thần"
Harold Shipman.
có độ chính xác cao hơn, có thể cho phép xác định dữ liệu trong một thời gian dài (nhiều năm) nhằm ước định xác suất nguy cơ từ những khác thường mà những phương pháp
không có...
Biện pháp giám sát bệnh viện
Cả hai nhóm nghiên cứu đều đệ trình phát kiến của mình lên Chính phủ Anh để xem xét khả năng ứng dụng trong việc phát hiện sớm nguy cơ giết người hàng loạt như tên tội phạm
nguy hiểm Shipman. Giới hữu trách Anh cho biết sẽ có thông báo cuối cùng sau khi thẩm tra, và cho rằng việc giám sát như thế có thể sẽ được trang bị tại các bệnh viện hay trung
tâm chăm sóc sức khỏe cộng đồng, nhằm theo dõi tỉ lệ tử vong tại các bộ phận trọng yếu.

Quá trình điều tra về con số nạn nhân của Shipman đã kết luận: "Có ít nhất 215 bệnh nhân và 45 đối tượng bất hạnh khác bị hắn chọn giải pháp kết liễu bằng những liều morphine
chết người. Nếu được phát hiện và ngăn chặn sớm hơn với một số phương pháp thống kê ứng dụng, chắc chắn sự thật đau lòng này đã không xảy ra”.
Vẫn theo Spiegelhalter, phương pháp tương tự từng được sử dụng cho việc phát hiện số lượng bệnh nhi tử vong cao từ các cuộc phẫu thuật tim ở Bệnh viện Bristol, Anh, vào năm
1997. Nhờ đó đã phát hiện có đến 35 em bị chết trong khoảng thời gian từ năm 1991 đến năm 1995 như một hậu quả từ trang thiết bị phẫu thuật nghèo nàn ở Viện Tim Hoàng gia
Bristol.
Phát kiến của Spiegelhalter hiện đang được Ủy ban Chăm sóc sức khỏe cộng đồng Anh cho thử nghiệm, nhằm sớm đưa vào ứng dụng cho việc giám sát tử suất tại các bệnh viện.
“Việc ứng dụng kỹ thuật mới này trong lĩnh vực chăm sóc sức khỏe cộng đồng là một thách thức rất lớn về phương pháp luận” – Spiegelhalter nói. “Nhưng bất cứ hệ thống mới nào
cũng nên được xem xét cho khả năng ứng dụng để nâng cao tính hiệu quả của việc chăm sóc sức khỏe cộng đồng và an toàn tính mạng