MỤC LỤC
1. Mở đầu
1.1, Lý do chọn đề tài
1.2. Mục đích nghiên cứu
1.3. Đối Tượng nghiên cứu
1.4.Phương pháp nghiên cứu
2. Nội dung sáng kiến kinh nghiệm
2.1. Cơ sở lý luận
2.2. Thực trạng vấn đề trước khi áp dụng sáng kiến kinh nghiệm
2.3. Các biện pháp thực hiện
Biện pháp 1: tạo môi trường học tập cho trẻ
Biện pháp 2: Xây dựng giờ dạy trên lớp
Biện pháp 3: Giáo dục âm nhạc qua trò chơi âm nhạc
Biện pháp 4: Sử dụng các loại nhạc cụ, trang phục trong tiết dạy
Biện pháp 5: giáo dục âm nhạc thông qua giờ đón trẻ
Biện pháp 6: giáo dục âm nhạc qua các giờ hoạt động chung
Biện pháp 7: Đưa ứng dụng công nghệ thông tin vào tiết dạy
Biện pháp 8: Tạo môi trường hoạt động âm nhạc mọi lúc, mọi nơi.
Biện pháp 9: Thực hiện tốt công tác giữa phụ huynh và cô giáo
Biện pháp 10: Tổ chức tốt hoạt động âm nhạc trong ngày hội ngày lễ
2.4. Hiệu quả của sáng kiến kinh nghiệm
3. Kết luận và kiến nghị
3.1. Kết luận:
3.2. Kiến nghị:
Tài liệu tham khảo
Trang
1
1
2
2
2
3
3
4
6
6
7
8
9
11
11
14
15
16
16
17
17
17
18
19
1
1. Mở đầu
1.1. Lý do chọn đề tài
Âm nhạc là nhu cầu cuộc sống, là món ăn tinh thần không thể thiếu được
đối với đời sống con người. Âm nhạc là ngôn ngữ chung của nhân loại. Nếu cuộc
sống mà thiếu âm nhạc thì chẳng khác gì thiếu ánh sáng mặt trời. Đặc biệt đối với
trẻ mầm non thì những nốt nhạc trầm bổng, những giai điệu mượt mà vui tươi,
trong trẻo của các tác phẩm âm nhạc như là dòng sữa ngọt ngào nuôi dưỡng cho
tâm hồn trẻ thơ, qua đó giúp trẻ phát triển toàn diện nhân cách của mình.
Trong chương trình giáo dục mầm non, phong trào thi đua “Xây dựng
trường học thân thiện học sinh tích cực” có hai mục tiêu quan trọng đó là tạo
môi trường sư phạm thân thiện và phát huy vai trò tích cực của trẻ do đó tổ chức
hoạt động âm nhạc cho trẻ là một trong những phong trào trên nhằm tạo môi
trường hấp dẫn lôi cuốn trẻ vì môn giáo dục âm nhạc là một môn nghệ thuật hết
sức gần gũi với trẻ, là hoạt động được trẻ yêu thích, là nguồn cảm hứng mạnh
mẽ để trẻ cảm thụ nghệ thuật. Nó là một phương tiện hữu hiệu cho việc tổ chức
các hoạt động giáo dục ở trường.
Âm nhạc và vận động sáng tạo khi được giáo viên mầm non sử dụng một
cách có mục đích, phù hợp sáng tạo sẽ hỗ trợ trẻ thu nhận kinh nghiệm tích cực
và tạo cảm giác hưng phấn, vui tươi. Giáo viên có thể chơi đàn guitar, organ hay
bật nhạc không lời êm dịu làm nhạc nền trong khi đang diễn ra các hoạt động
khác cuả trẻ (giờ ăn, chơi ở các góc chơi, chơi ngoài trời, trẻ làm bài tập theo
nhóm, giờ tạo hình...). Ca hát và nghe nhạc giúp trẻ duy trì tập trung, phấn khởi
trong khi hoạt động. Trẻ mẫu giáo thích hát theo lời bài hát, hay đung đưa người
theo tiếng nhạc có giai điệu êm dịu, vui tươi, nhộn nhịp. Ngoài ra, giáo viên
Mầm non sử dụng âm nhạc để ổn định lớp, nhóm, vào bài, chuyển tiếp các phần
trong giờ học hoặc chuyển từ hoạt động này sang hoạt động khác để tạo sự hứng
thú, thư giãn, gây sự chú ý cho trẻ. Ý thức rõ vai trò của giáo dục âm nhạc cho
nên hoạt động học có chủ đích “Giáo dục âm nhạc” đã trở thành một hoạt động
không thể thiếu được trong trường lớp Mầm non và hơn nữa...Cùng với sự quan
tâm chỉ đạo của các cấp, trong những năm qua, bản thân tôi đã và đang cố gắng
đi sâu tìm những biện pháp thích hợp nhằm nâng cao chất lượng dạy và học cho
hoạt động làm quen giáo dục âm nhạc. Nhưng đối với đặc điểm của lứa tuổi mẫu
giáo, giáo dục âm nhạc không chỉ dừng lại ở việc cô dạy trẻ hát và múa đơn giản
mà phải tổ chức hát, múa dưới nhiều hình thức và luôn đi cùng với đồ dùng, đồ
chơi âm nhạc. Bên cạnh đó, giáo dục âm nhạc luôn được thực hiện phù hợp với
chế độ sinh hoạt cả ngày ở trường của trẻ có ý nghĩa lớn như: Giáo dục âm nhạc
được tích hợp trong làm quen văn học, làm quen chữ viết, hoạt động tạo hình,
làm quen với toán, thể dục buổii sáng...Nhờ đó mà cuộc sống của trẻ thêm vui
vẻ, hồn nhiên. Tôi là một giáo viên mầm non, rất tâm huyết với nghề dạy trẻ. Tôi
nhận thấy trẻ em bây giờ rất thông minh và lanh lợi. Tôi luôn mong muốn truyền
đạt thật nhiều kiến thức cho trẻ, giúp trẻ phát triển hết những khả năng vốn có.
Chính vì điều đó tôi đã luôn trăn trở, tìm tòi và sáng tạo, để tìm ra những
2
cách thức hay, những phương pháp tốt nhất cho bài giảng của mình. Trong tất cả
các môn học của trẻ tôi đặc biệt yêu thích bộ môn âm nhạc, có lẽ vì bản thân âm
nhạc đã mang nhiều thế mạnh.
Theo nghiên cứu của các nhà khoa học, trẻ được nghe nhạc cổ điển từ
trong bào thai sẽ kích thích sóng điện não giúp não phát triển tăng trí thông minh
sau này và đối với trẻ ở lứa tuổi mầm non âm nhạc là môn học giúp trẻ phát triển
toàn diện nhất. Thông qua âm nhạc trẻ sẽ linh họat, mạnh dạn, thông minh qua
việc sáng tạo các động tác minh họa kết hợp khi hát và rèn luyện cho trẻ, khi vận
động theo nhạc sẽ thúc đấy sự vận động cơ thể, sự nhanh nhẹn khéo léo, bền bỉ
và dẻo dai qua các động tác.
Giáo dục âm nhạc là hoạt động nghệ thuật có tác dụng giáo dục thẩm mỹ
ngoài ra nó còn giúp trẻ phát triển trí tuệ, trẻ có khả năng trải nghiệm những cảm
xúc trong quá trình cảm thụ và thể hiện âm nhạc: Khi nghe nhạc, trẻ cảm nhận
được tính chất, tình cảm của âm nhạc, ảnh hưởng những trạng thái cảm xúc có
trong tác phẩm. Đồng thời âm nhạc cũng dẫn dắt trẻ đến với những hiện tượng
sống động của đời sống, giúp trẻ hình thành sự liên tưởng. Nhịp điệu rắn rỏi của
bản hành khúc gợi cho trẻ niềm vui, hào hứng phấn khởi... Bài hát êm dịu đưa
trẻ đến tt́ình cảm nhẹ nhàng... Ngoài ra âm nhạc còn giúp trẻ phát triển ngôn ngữ,
phát triển tai nghe và cảm xúc cho trẻ.
Với tôi âm nhạc giống như một bí quyết riêng giúp tôi thu hút trẻ, tạo ấn
tượng đẹp khi trẻ tới trường lớp.
Vì tất cả những những lý do này, tôi luôn mong muốn mình phải làm thế
nào để giúp trẻ học thật tốt bộ môn âm nhạc, tôi đã không ngừng suy nghĩ và sáng
tạo, để tìm ra những cách thức giảng dạy và tạo ra môi trường học tập tốt nhất cho
trẻ. Vì vậy tôi chọn đề tài mà tôi tâm đắc đó là " Một số biện pháp giáo dục âm
nhạc cho trẻ mẫu giáo 4-5 tuổi tại trường mầm non Quảng Hùng" .
Bằng tất cả sự nỗ lực, cố gắng đó, tôi cảm thấy một phần nào ý nguyện
của mình đã thực hiện được.
1.2. Mục đích nghiên cứu:
Với tầm quan trọng của việc tổ chức cho trẻ và nâng cao chất lượng giáo
dục âm nhạc thông qua việc tổ chức các hoạt động để phục vụ chuyên môn nên
bản thân tôi đã đề cập tới vấn đề: “giúp trẻ học tốt âm nhạc trong đời sống hằng
ngày đối với trẻ ở trường mầm non” nhằm nâng cao chất lượng của việc dạy trẻ
cảm thụ và biểu diễn tốt các thao tác và có khả năng cảm thụ âm nhạc. Vì vậy
giáo dục âm nhạc đối với trẻ mầm non là vô cùng cần thiết, đòi hỏi người giáo
viên phải có trình độ chuyên môn, yêu nghề, trong quá trình dạy học cần cho trẻ
làm quen với âm nhạc trong tất cả các hoạt động.
1.3. Đối tượng nghiên cứu
"Một số biện pháp giáo dục âm nhạc cho trẻ mẫu giáo 4-5 tuổi tại trường
mầm non Quảng Hùng" .
1.4. Phương pháp nghiên cứu
Phương pháp quan sát
Phương pháp đàm thoại.
3
Phương pháp thực hành trải nghiệm
Phương pháp sử dụng đồ dùng dạy học trực quan
Phương pháp điều tra thực tế
Phương pháp thu nhập thông tin.
2. Nội dung sáng kiến kinh nghiệm
2.1. Cơ sở lý luận của sáng kiến kinh nghiệm
Âm nhạc là môn học giúp trẻ phát triển toàn diện nhất và thông qua âm
nhạc trẻ sẽ linh hoạt, mạnh dạn, thông minh qua việc sáng tạo các động tác minh
họa kết hợp khi hát và rèn luyện cho trẻ, khi vận động theo nhạc sẽ thúc đẩy sự
vận động cơ thể, sự nhanh nhẹn khéo léo, bền bỉ và dẻo dai qua các động tác.
Âm nhạc là một loại hình nghệ thuật của thời đại và có ngôn ngữ biểu cảm đặc
biệt. Sức biểu cảm của ngôn ngữ âm nhạc được thể hiện thông qua các phương
tiện diễn tả được giai điệu, nhịp độ, cường độ, hình thức hòa âm. Với các
phương tiện diễn tả đó âm nhạc có sức mạnh vô cùng to lớn trong việc thể hiện
một cách tinh tế thế giới nội tâm của con người. Âm nhạc đã trực tiếp tác động
vào tình cảm của con người ở những tâm trạng vui buồn, phấn khởi khác nhau.
Âm nhạc có vai trò đối với sự phát triển tình cảm xã hội.
Âm nhạc là một phần không thể thiếu được đối với việc hình thành những
cơ sở của văn hóa, âm nhạc là phương tiện giao tiếp hết sức nhạy cảm giữa con
người với con người mà không cần nói lời hay chữ viết. Ngôn ngữ âm nhạc đã
đưa con người xích lại gần nhau, khơi dậy tình thân ái giữa con người với nhau.
Hoạt động âm nhạc được đưa vào trường mầm non như một phương tiện tích
cực để hình thành cho trẻ một tâm hồn trong sáng, một thị hiếu âm nhạc lành
mạnh, tư duy sáng tạo, giúp trẻ phát triển những tố chất về sinh lý, những phẩm
chất tâm lý lứa tuổi, tạo điều kiện để trẻ phát triển cân đối về tâm hồn, trí tuệ,
thể chất và phát triển toàn diện của con người việt nam.
Với sự phong phú về giai điệu, sức biểu hiện sinh động của lời ca, kết cấu
chặt chẽ về hình thức, sự đa dạng của tiết tấu, sự hài hòa về màu sắc các hợp âm,
các tác phẩm âm nhạc, đã mở rộng hiểu biết về cuộc sống, về các mối quan hệ
đời sống xã hội, làm phong phú thêm kinh nghiệm sống, kỹ năng sống cho trẻ,
mang lại cho trẻ những cảm giác và sự xúc động thẩm mỹ mới mẻ.
Mục đích của giáo dục thẩm mỹ nhằm phát triển ở trẻ khã năng lĩnh hội
cảm thụ cái hay, cái đẹp, khi nghe nhạc trẻ cảm nhận được tính chất của âm
nhạc, những sắc thái tình cảm toát lên từ lời ca trong bài hát. Âm nhạc còn góp
phần giáo dục đào tạo đạo đức cho trẻ, âm nhạc không chỉ tác động đến tình cảm
của trẻ mà còn hình thành ở trẻ những phẩm chất tốt đẹp. Những tác phẩm âm
nhạc ca ngợi thiên nhiên, đất nước,yêu quê hương,yêu con người và lòng kính
yêu Bác Hồ sâu sắc.
Những điệu múa, những trò chơi dân gian giàu âm điệu, những bài hát
dân ca vùng miền đem đến cho trẻ những cảm xúc trữ tình, niềm tự hào về văn
hóa truyền thống của dân tộc, khơi dậy trong các cháu sự yêu thích văn hóa âm
nhạc Việt Nam
Âm nhạc góp phần phát triển trí tuệ, nhận thức cho trẻ. Quá trình cảm thụ
4
âm nhạc gắn bó chặt chẽ với sự phát triển trí tuệ, nhận thức của trẻ đòi hỏi phải
quan sát, tập trung chú ý, ghi nhớ và độ nhạy bén cao.
Trong quá trình hát hay vận động theo nhạc, trí nhớ của trẻ được rèn
luyện bằng các giai điệu, đoạn nhạc, trẻ phân biệt được âm sắc, nhịp độ khác
nhau, sẽ tăng cường thêm cho trẻ khả năng nhạy bén, cảm nhận được những
rung động tinh tế, hiểu được những trạng thái tình cảm vui, buồn hân hoan, tự
hào khác.
Âm nhạc có vai trò phát triển thể chất cho trẻ: Âm nhạc được coi là khả
năng tốt nhất để phát triển tai nghe. Tính chất của âm nhạc gợi ra những thay đổi
của nhịp tim mạch, sự trao đổi máu, phát triển cơ quan phát thanh hô hấp.Tất cả
những hoạt động của tay, chân, thân mình có sự phụ họa của âm nhạc trở nên
chính xác và nhịp nhàng hơn, phong thái đẹp hơn.
Như vậy âm nhạc có vai trò rất lớn trong việc giáo dục toàn diện cho trẻ,
tuy nhiên phải có sự định hướng mang tính sư phạm và tác động đúng lúc, đúng
chỗ thì mới mang lại hiệu quả như mong muốn.
Từ những lý do trên, bản thân tôi là một giáo viên trực tiếp giảng dạy, tôi
nhận thấy việc cần thiết phải tìm ra các biện pháp giáo dục âm nhạc, giúp trẻ có
thêm vốn hiểu biết, vốn sống để trẻ phát triển một cách toàn diện nhất, tuy nhiên
cần phải dựa vào tâm sinh lý và tình hình thực tế của lớp để tìm ra các biện pháp
và đưa vào sử dụng để đem lại hiệu quả cao nhất.
2.2. Thực trạng vấn đề trước khi áp dụng sáng kiến kinh nghiệm
* Thuận lợi
Năm học 2018 - 2019 Tôi được nhà trường phân công dạy lớp 4-5 tuổi với
tổng số cháu là 30, trong đó có 17 cháu là Nam và 13 cháu là Nữ.
Qua thời gian đứng lớp tôi nhận thấy ở lớp tôi có những thuận lợi như sau:
Bản thân tôi đã nắm vững các phương pháp giảng dạy môn âm nhạc theo
chương trình giáo dục mầm non.
Nhà trường trang bị đầy đủ các đồ dùng dạy và học phục vụ cho các môn
học, đặc biệt môn âm nhạc
Đặc biệt lớp tôi được nhiều phụ huynh quan tâm đến khả năng, năng
khiếu của con em mình, luôn ủng hộ cho các phong trào âm nhạc nên đã tạo điều
kiện cho trẻ nắm tốt về môn âm nhạc như: cho trẻ tham gia vào các lớp học âm
nhạc trong những ngày nghỉ hoặc học hát múa vào các buổi tối,...tạo cơ hội cho
giáo viên xây dựng được những tiết học hay.
Đa số trẻ đã được học qua các lớp học từ nhà trẻ đến 3-4 tuổi, lại được
những người thân xung quanh dạy hát, dạy múa, điều đó giúp giáo viên chúng
tôi dễ dàng truyền tải kiến thức đến trẻ.
Được sự quan tâm của Phòng GD - ĐT thường xuyên mở các lớp bồi
dưỡng chuyên đề về bộ môn âm nhạc cho giáo viên.
Được sự giúp đỡ của BGH nhà trường, đầu tư trang thiết bị điện tử, công
nghệ thông tin, giúp giáo viên sáng tạo ra những tiết học sinh động hơn, hấp dẫn
trẻ tham gia tiết học một cách phấn khởi thoải mái...
5
Bản thân luôn yêu nghề mến trẻ, luôn học hỏi nâng cao chuyên môn và tự
làm một số đồ dùng ( mũ múa, trống lắc, xắc xô, trang phục văn nghệ) để phục
vụ tiết dạy âm nhạc thêm sinh động, hấp dẫn trẻ.
Bản thân tôi được Phòng GD-ĐT cử đi học lớp bồi dưỡng đàn nên tôi tự
đánh đàn phục vụ tiết dạy sinh động hơn, trẻ hứng thú hoạt động trong giờ âm
nhạc hơn.
* Khó khăn
Hiện nay ở trường nói chung và ở lớp tôi nói riêng đang gặp không ít khó
khăn trong việc hoạt động âm nhạc như sau:
Phòng hoạt động riêng bộ môn âm nhạc chưa có.
Khả năng cảm thụ âm nhạc của trẻ không đồng đều.
Phương tiện phục vụ môn âm nhạc chưa phong phú và chưa sáng tạo.
Việc phối hợp với phụ huynh còn gặp nhiều khó khăn. Một số phụ huynh
không đưa trẻ đi học mà nhờ ông bà hoặc bác đưa đi đón về nên không trao đổi
trực tiếp về khả năng cảm thụ âm nhạc của từng trẻ.
Từ những thực trạng trên tôi đã tiến hành khảo sát trẻ.
* Kết quả khảo sát thực trạng tại lớp đã đạt như sau:
Kết quả đạt được
Số trẻ
được
Trẻ đạt
Trẻ chưa đạt
STT
Nội dung
khảo
Tỷ lệ
Tỷ lệ
Số trẻ
Số trẻ
sát
%
%
Nắm được kỹ năng ca hát
1
30
18
60 %
12
40 %
(Hát đúng giai điệu...)
Nắm được kỹ năng vận
2
30
19
63.3 %
11
36.7 %
động một cách linh hoạt..
Sự sáng tạo trong quá
3
30
20
66.7 %
10
33.3 %
trình hoạt động âm nhạc
Hứng thú của trẻ với giờ
4
30
19
63.3 %
11
36.7 %
học âm nhạc
Qua số liệu khảo sát trên, tôi thấy khả năng ca hát, vận động...của trẻ về
môn âm nhạc của trẻ còn hạn chế, đặc biệt một số trẻ chưa thực sự tự tin mạnh
dạn tham gia hát, vận động cùng cô giáo và các bạn. Nên khi tổ chức tiết dạy trẻ
hát múa, vận động theo nhạc, vận động minh họa ....gặp nhiều khó khăn, nhận
thấy điều đó bản thân rất lo lắng và suy nghĩ mình phải làm thế nào để tạo cho
trẻ một cách thoải mái, tự tin, không gò bó, hứng thú tham gia vào giờ học và
tìm ra được nhiều biện pháp để tiết dạy âm nhạc đạt hiệu quả cao hơn. Từ đó
nâng dần khả năng cảm nhận về môn âm nhạc ở trẻ
Dựa vào vốn kiến thức đã học và được bồi dưỡng chuyên môn qua các lớp
học chuyên đề tại phòng giáo dục và qua một số tiết dạy mẫu môn âm nhạc trên
mạng internet, tôi đã tìm ra một số biện pháp thực hiện mới để hướng dẫn trẻ 45 tuổi hoạt động âm nhạc mang lại hiệu quả tốt hơn.
6
2.3. Các biện pháp đã sử dụng để giải quyết vấn đề
Biện pháp 1: Tạo môi trường học tập cho trẻ:
Góc âm nhạc là nơi trẻ có điều kiện để thể hiện khả năng âm nhạc của
mình, trẻ có thể làm quen, ôn luyện, củng cố và vận dụng phát triển những kỹ
năng âm nhạc qua các trò chơi, các hoạt động sáng tạo làm phát triển khả năng
sáng tạo của trẻ.
Tôi luôn chú ý tận dụng diện tích phòng học, góc âm nhạc một cách phù
hợp và chú ý bố trí, sắp xếp các dụng cụ, đồ dùng âm nhạc để tạo môi trường
học gần gũi cho trẻ. Ngoài ra tôi luôn thay đổi cách bày trí góc âm nhạc thật sinh
động theo chủ điểm để gây sự thu hút tới trẻ.
Ví dụ: Chủ điểm “Thế giới động vật”: Tôi trang trí bằng những hình ảnh các
con vật sống động, con thì cầm đàn đánh, con thì thổi kèn, con thì đánh trống,
con thì cầm micrô hát…
Từ những hình ảnh vui nhộn do cô và trẻ cùng trang trí trẻ rất muốn mình
có thể làm được như các bạn, được thể hiện tài năng của bản thân mình.
Chính vì lẽ đó góc âm nhạc là nơi trẻ có điều kiện để thể hiện khả năng
âm nhạc của mình, trẻ có thể làm quen, ôn luyện, củng cố và vận dụng phát
triển các kỹ năng âm nhạc qua các trò chơi, các hoạt động sáng tạo. Tại đây trẻ
tự hát hay tự vận động theo nhạc biểu diễn một mình hay cùng một nhóm bạn
một cách thích thú.
Ngoài các trang thiết bị mà nhà trường mua sắm tôi còn tận dụng các
nguyên vật liệu sẵn có để tạo ra các loại dụng cụ âm nhạc khác nhau để cho góc
âm nhạc càng trở nên phong phú và sinh động hợn
VD: Như tận dụng lon bia làm trống lắc, giấy bóng làm hoa tay...
Cung cấp cho trẻ nhiều nguồn âm thanh: các loại lon, thùng thiếc, thùng
giấy chứa đậu, hột hạt, gạo, các loại đá, các dụng cụ nhà bếp, khối gỗ, chén bằng
sành. Có thể để giấy báo hay những loại giấy phế liệu có kích cỡ lớn, tạo điều
kiện cho trẻ bắt chước cô tạo ra các kiểu áo váy... phục vụ chơi vũ hội hóa trang,
nhảy múa tự do.
Tôi còn sưu tầm thể hiện phong phú các thể loại băng nhạc thiếu nhi,
mầm non, dân ca, nhạc cổ điển... các loại nhạc cụ dân tộc. Khi có điều kiện tôi
dùng đàn thật hay có thể sử dụng mô hình, tranh cho trẻ quan sát.
Ngoài ra còn có một số đồ dùng khuyến khích trẻ sáng tạo trong vận động
theo nhạc như: khăn choàng, cờ đuôi nheo, vòng đeo tay, chân, những con búp
bê bằng vải hay thú nhồi bông làm bạn nhảy cùng trẻ. Tất cả những đồ dùng, đồ
chơi trên đều phải ở trạng thái mở, trẻ dễ dàng lấy và sử dụng, khi bố trí góc âm
nhạc cần chú ý sao cho ở nơi đó tiếng ồn ào trẻ tạo ra tại góc không ảnh hưởng,
làm phiền đến những hoạt động yên tĩnh ở góc khác.
Để kích thích tính tò mò, ham hiểu biết lôi cuốn trẻ vào góc chơi âm nhạc,
tôi luôn chú ý thay đổi chất liệu, những thiết bị tạo âm thanh khác nhau định kỳ,
tạo điều kiện cho trẻ sử dụng tối đa.
7
Tại góc âm nhạc, tôi củng chú ý tạo điều kiện cho trẻ thể hiện những ý
tưởng, mong muốn của trẻ, đặc biệt phát huy tác dụng của trẻ hỗ trợ nhau, liên
kết với nhau tổ chức các hoạt động mang tính nghệ thuật
Bên cạnh việc tạo môi trường cho trẻ hoạt động âm nhạc trong lớp ở góc
nghệ thuật thì môi trường ngoài lớp học cũng rất quan trọng đối với trẻ như góc
thiên nhiên, sân vườn trường, trong giờ đón trả trẻ, giờ thể dục sáng…
Ví dụ: Ở góc thiên nhiên: Cô có thể tổ chức cho trẻ trồng hoa, chăm sóc
hoa, trẻ có thể vừa làm vừa hát “Hoa trong vườn” (dân ca Thanh Hoá)
Trong giờ thể dục sáng, giờ đón, trả trẻ cô có thể mở cho trẻ nghe băng
đài tạo cho trẻ không khí của một ngày mới sinh động.
Cho nên việc tạo môi trường phù hợp, thoải mái không gò bó đã giúp trẻ
yêu thích, hứng thú, tích cực tham gia hoạt động âm nhạc
Biện pháp 2: Xây dựng giờ dạy trên lớp
Nói đến âm nhạc chúng ta ai cũng biết là phải có năng khiếu hát, múa,
đàn... nhưng không phải ai sinh ra cũng đã có cái năng khiếu đó mà phải qua quá
trình đào đạo và được rèn luyện nữa và thiết nghĩ rằng mình là người có được
cái năng khiếu đó vì thế mà tôi tự hỏi, để có một tiết học âm nhạc sôi nổi, hào
hứng ngay và hấp dẫn trẻ ngay từ đầu, là người hướng dẫn trẻ trước khi tổ chức
tiết học âm nhạc tôi thường làm chuẩn bị cho mình như sau:
Tự luyện giọng hát và nghe nhạc, tập đàn theo những nốt nhạc lời hát để
có giọng hát hay, chính xác theo giai điệu giúp trẻ cảm thụ âm nhạc một cách
chính xác
Chuẩn bị cho mình những đồ dùng, dụng cụ, trang phục phù hợp với nội
dung bài hát
VD: Dạy múa bài “Con chim non” cô chuẩn bị băng đĩa về chim, đàn, mũ
múa, những bộ trang phục áo chim..., giáo án điện tử...
Tổ chức tiết học chính xác, nhẹ nhàng, linh hoạt.
Tôi phải suy nghĩ căn cứ vào nội dung, tính chất của từng bài dạy để xem
cần phải đưa phần nào lên trước, phần nào lên sau cho phù hợp, chính xác.
Nội dung phải sáng tạo.
Khi giới thiệu vào bài học phải sinh động thu hút sự chú ý trẻ
VD: Chủ điểm "Nghề nghiệp" qua bài hát "Chú bộ đội". Tôi hóa trang làm
chú bộ đội, mặc quân phục bộ đội, chắc chắn sẽ thu hút được sự chú ý của trẻ.
8
Trước khi dạy trẻ tôi cố gắng nhẹ nhàng, gần gũi trẻ và chú trọng trong
cách tập cho trẻ có một tư thế tự nhiên, thoải mái khi tham gia tiết học âm nhạc.
Tiếp theo tôi chú ý tới trẻ qua cách luyện giọng hát cho trẻ đúng câu, nhịp, đúng
lời hát (chưa cần phải hát hay).
Ngoài ra tôi luôn sáng tạo trong việc tổ chức cho trẻ trong tiết học âm
nhạc với nhiều hình thức sinh động hấp dẫn như: tổ chức biểu diễn theo tổ, theo
nhóm, cá nhân và tôi luôn thay đổi đội hình liên tục để trẻ giao lưu với nhiều các
bạn khác, từ đó trẻ cảm thấy hứng thú, vui vẻ, tự nhiên, thoải mái hơn.
Biện pháp 3: Giáo dục âm nhạc qua các trò chơi âm nhạc.
Đối với trẻ thơ, được hoạt động với âm nhạc thông qua các trò chơi là một
biện pháp hữu hiệu nhất, trò chơi đã trở thành phương tịên để đem đến cho trẻ
các yếu tố diễn tả của nghệ thuật sinh động, nó có tác dụng mạnh mẽ nhưng lại
đến với trẻ một cách nhẹ nhàng, thoả mái.
Hiện nay, trò chơi âm nhạc được coi là một trong các hình thức vận động
theo nhạc của chương trình giáo dục âm nhạc mầm non. Nó có vai trò quan
trọng giúp trẻ luyện tai nghe nhạc, củng cố ca hát, tạo cảm giác nhịp điệu, phát
triển năng khiếu âm nhạc, các yếu tố đó góp phần làm cho trẻ cảm thụ âm nhạc.
Mỗi loại trò chơi đều có ý nghĩa giúp trẻ phát triển trí tuệ, tạo cho trẻ có
những phản xạ nhanh, nhạy, có tác dụng trong việc củng cố và tiếp thu những
nội dung giáo dục. Đặc biệt trò chơi âm nhạc còn rèn luyện cho trẻ có kĩ năng
thông qua tai nghe âm nhạc.
Chính vì vậy bản thân đã tìm tòi, sáng tác, cải biên một số trò chơi nhằm
làm tăng thêm sự phong phú âm nhạc cho trẻ.
*Trò chơi: “Tai ai tinh”
Trò chơi tạo cho trẻ sự tập trung chú ý lắng nghe các âm thanh của các
nhạc cụ khác nhau và trẻ hứng thú được khám phá, trải nghiệm các nhạc cụ.
Chuẩn bị: Một số nhạc cụ âm nhạc như sau
Đàn organ bằng đồ chơi điện tử, kèn nhựa, kèn bằng vỏ ốc, phách gõ bằng
tre, bằng vỏ nghêu, dàn gõ bằng tre, trống gõ bằng lon, bằng quả bầu khô...
Cách chơi : Trẻ nghe và phân biệt âm thanh của các nhạc cụ. Cô giới
thiệu cho trẻ biết từng loại nhạc cụ và âm thanh của các loại nhạc cụ đó như:
Cô đàn organ và nói cho trẻ biết đó là tiếng đàn organ.
Cô thổi kèn bằng nhựa và cho trẻ biết đó là tiếng kèn bằng nhựa.
Cô gõ phách bằng tre và cho trẻ biết đó là tiếng gõ bằng phách tre...
Sau khi giới thiệu hết các loại nhạc cụ, cô lần lượt đánh đàn, gõ các loại
nhạc cụ cho trẻ vừa nghe, vừa xem và cô hỏi trẻ tiếng nhạc cụ gì? Khi trẻ đã
quen, cô cho trẻ ngồi không nhìn thấy nhạc cụ, sau đó cô đánh đàn, gõ, thổi các
loại nhạc cụ và hỏi xem trẻ nhận biết được âm thanh của loại nhạc cụ nào. Sau
đó cho trẻ chia làm 2 đội và thi đua, nếu đội nào đoán sai phải hát một bài theo
yêu cầu của đội đoán đúng. Nếu đoán đúng sẽ được khám phá, trải nghiệm với
nhạc cụ đó
9
Trò chơi : Ai nhanh hơn
Với trò chơi âm nhạc tạo sự nhanh nhẹn nhạy bén, sáng tạo trong âm nhạc
giúp trẻ phát huy tính sáng tạo, trẻ được trải nghiệm khám phá giúp trẻ hứng thu
khi tham gia trò chơi.
Chuẩn bị: vòng và nhạc cụ, bài hát.
Cách chơi: cho trẻ đi vòng tròn xung quanh vòng đặt sẵn dưới đất, vừa đi
vùa hát bài hát theo yêu cầu của cô, khi hát chậm trẻ đi xung quanh, khi hát
nhanh mỗi bạn nhanh tìm cho mình một chiếc vòng nhảy vào vòng, bạn nào
chậm không tìm được vòng thì bạn đó sẽ bị mất lượt chơi, sau mỗi lần chơi cô
bớt đi một chiếc vòng… cứ thế cô cho trẻ chơi đến vòng cuối cùng, trẻ nào còn
lại là chiến thắng.thông qua trò chơi âm nhạc giúp trẻ phát huy tính sáng tạo, sự
nhanh nhẹn và hứng thú hơn giúp giờ học đạt hiệu quả hơn.
Biện pháp 4: Sử dụng các loại nhạc cụ, trang phục trong tiết dạy
Để gõ đệm cho một bài hát, gợi ý trẻ sử dụng trống lắc, phách… trẻ kết
hợp với việc sử dụng đũa gõ những ly thủy tinh có lượng nước khác nhau tạo ra
một tổ hợp âm thanh hài hòa rất hay. Trong quá trình trẻ chơi tại góc âm nhạc,
giáo viên có thể tận dụng để giới thiệu cho một số đàn dân tộc trẻ biết.
Ví dụ về đàn tranh, sau khi cô giới thiệu chọn tiếng đàn tranh trong đàn
organ, cô cho trẻ nghe một bài hát quen thuộc giúp trẻ dễ cảm thụ.
Ví dụ: Dạy trẻ gõ đệm theo nhịp bài "Cháu vẽ ông mặt trời" của tác giả
Tân Huyền. Cô tạo hứng thú cho trẻ bằng cách cho trẻ quan sát hình ông mặt
trời từ từ nhô lên khỏi dãy núi. Cô trò chuyện cùng trẻ về mặt trời, giáo dục trẻ
khi đi ra ngoài trời nắng to cần đội mũ, nón. Cô hỏi trẻ đã được làm quen với
bài hát nào kể về mặt trời? Ai sáng tác bài hát? Sau đó cô dạy trẻ vận động theo
nhạc Trẻ được mặc trang phục và sử dụng đạo cụ và biểu diễn phù hợp với tính
chất âm nhạc và nội dung bài hát sẽ làm phong phú thêm đời sống văn hoá, có
10
tác dụng giáo dục tình cảm đạo đức, góp phần vào việc hình thành nhân cách trẻ
thơ. Trẻ hát đồng thời sử dụng nhạc cụ gõ đệm, trẻ được mặc trang phục, sử
dụng đạo cụ và biểu diễn phù hợp với tính chất âm nhạc và nội dung bài hát sẽ
làm phong phú thêm đời sống văn hoá, có tác dụng giáo dục tình cảm đạo đức,
góp phần vào việc hình thành nhân cách trẻ thơ. Để tạo cho trẻ các trang phục
biểu diễn hấp dẫn, bắt mắt, tôi dùng các trang phục làm từ ruy băng, giấy màu
các loại, trang kim, phế liệu…Cô và trẻ cùng nhau trang trí để làm trang phục
kích thích trẻ tham gia hoạt động. Trẻ được mặc bộ quần áo do chính mình tham
gia trang trí sẽ phấn khởi và hứng thú hơn với hoạt động âm nhạc. Trẻ hứng thú
biểu diễn khi mặc các trang phục.
Ví dụ: Dạy trẻ vận động minh hoạ bài "Em thích làm chú bộ đội". Tôi cho
cả lớp làm chú bộ đội, khi cho trẻ lên biểu diễn cho trẻ mặc trang phục của chú
bộ đội. Tôi nhận thấy trên nét mặt vui tươi, hồ hởi trên mỗi trẻ. Trẻ vui sướng
ngỡ mình là chú bộ đội bước đi hùng tráng. Trẻ được thể hiện tình cảm của
mình đối với chú bộ đội. Kết quả tôi thấy trẻ rất hứng thú, có ý thức, tích cực
tham gia hoạt động, đạt được những yêu cầu của bài soạn.
Ngoài những dụng cụ mua sắm sẵn (Xắc xô, phách tre), Tôi còn sưu tầm
giấy bóng, vải vụn, len, các loại vỏ lon...để tạo nên những chiếc trống lắc, những
chiếc mũ múa, trang phục thể hiện âm nhạc.
VD: Với chủ đề "Thế giới thực vật - hát về một số loại hoa" Tôi làm thêm
một số chiếc mũ múa hình những bông hoa.
VD: Bài hát cá vàng bơi: cô làm mũ cá vàng và gắn lên mình trẻ những
chiếc vây cá làm bằng những miếng xốp có gắn kim tuyến....trẻ sẽ rất thích và
có cảm giác như mình đang là những chú cá vàng bơi trong bể nước..
Để tạo cho trẻ các trang phục hấp dẫn, bắt mắt, tôi dùng các trang phục
làm bằng dây duy băng, giấy màu các loại, kim tuyến, vải vụn, phế liệu...cô và
trẻ cùng nhau trang trí để làm trang phục kích thích trẻ tham gia hoạt động. Trẻ
được mặc những bộ quần áo do chính mình trang trí, trẻ sẽ phấn khởi hơn vì
được mặc những bộ váy, áo do chính tay mình trang trí.
11
Biện Pháp 5: Giáo dục âm nhạc thông qua giờ đón trẻ.
Giờ đón trẻ là lúc cần tạo không khí vui vẻ, lôi cuốn trẻ đến trường, vì các
cháu chưa tự giác, giai đoạn này trẻ tạm thời bứt ra những tình cảm âu yếm mà
bố mẹ dành cho để đến trường, lúc này âm nhạc góp phần tác động rất lớn. Biết
rằng biện pháp này rất bình thường đối với tất cả giáo viên ở hầu hết các trường,
thành phố, tôi đã đưa ra một số bài hát rất lôi cuốn trẻ như: ca khúc “Em đi Mẫu
giáo” sáng tác Dương Minh Viên bởi vì bài hát có nhịp điệu vừa phải, sắc thái
vui vẻ trong lời ca:
“Nắng vừa lên em đi Mẫu giáo...
...mừng vui đón em vào trường...”
Rồi những bài hát:“Cháu đi Mẫu giáo” của Phạm Thanh Hưng, bài
“Trường chúng cháu là trường mầm non” của Phạm Tuyên. Hoà với khung cảnh
thiên nhiên, niềm phấn chấn đến trường của trẻ qua bài hát “Con chim hót trên
cành cây”, rồi một ngày mới lại bắt đầu sôi động với âm thanh và màu sắc thiên
nhiên qua bài “Vui đến trường” của Hồ Bắc.
Ngoài ra, để tạo cho trẻ nề nếp trước khi vào lớp phải lễ phép, tự tin qua
bài “Lời chào buổi sáng”của Nguyễn Thị Nhung nhắc nhở cháu phải chào bố
mẹ...
Cho trẻ nghe những bài trẻ có thể hát theo được như ở trên. Ngoài tác
động âm nhạc còn giúp trẻ làm quen, củng cố các bài trong chương trình trẻ phải
học hát, còn có nhiều bài hát không cần trẻ phải hát được cũng tạo không khí
vui vẻ khi đến trường: “Đi học” của Bùi Đình Thảo,“Bài ca đi học” của Phan
Trần Bảng không chỉ giúp trẻ làm quen, nhận biết cuộc sống xung quanh mà còn
chăm từng bữa ăn giấc ngủ:“Cô giáo như mẹ hiền”, “Ngày đầu tiên đi học” của
Nguyễn Ngọc Thiện.
Ngoài giờ âm nhạc, còn tổ chức nghe nhạc trong các gìơ khác, đây là
phương pháp giáo dục tổng hợp đạt hiệu quả cao, qua thực tế, trong các giờ dạy
trẻ về thơ, truyện, có sự tham gia của GDÂN sẽ làm cho tiết học trở nên phong
phú hơn.
Biện pháp 6: Giáo dục âm nhạc qua các giờ hoạt động chung
* Làm quen văn học:
Trong giờ LQVH giáo viên dạy trẻ cảm thụ bài thơ, câu chuyện thông qua
việc đọc diễn cảm, hiểu nội dung... để truyền đạt tới trẻ những vẻ đẹp của tiếng
nói dân tộc, sản phẩm trí tuệ và tình cảm của bao thế hệ người Việt Nam nối tiếp
nhau.
Thông qua việc dạy bài thơ “Em yêu nhà em”, sau khi trẻ đọc thơ xong cô
kết hợp cho trẻ nghe bài hát “Nhà của tôi” và chính giai điệu trữ tình của bài hát
giúp cho ý thơ trong bài thơ được nâng cao, tiết học thêm sinh động, phong phú
và trẻ rất chú ý
Có nhiều bài thơ có cùng chủ đề với bài hát, tuy là lời thơ không hoàn
toàn trùng với lời bài hát nhưng mang ý nghĩa mở rộng nhận thứ cho trẻ trong
tiết học đó như:
12
Trẻ đọc bài thơ “Cô giáo của em” Sau khi đọc thơ kết hợp hát bài: “Cô
giáo” giúp trẻ cảm thụ và hiểu thêm nội dung bài thơ. Đồng thời thể hiện tình
cảm của trẻ thông qua tiết học đó
Khi cho trẻ đọc bài thơ “Ảnh Bác Hồ” kết hợp nghe hát bài “Nhớ ơn
Bác”, thơ “Chú bộ đội hành quân trong mưa” kết hợp nghe hát bài “Cháu
thương chú bộ đội”
Ngoài ra còn chọn những bài hát có đề tài như bài thơ: “Chim chích
bông” của Nguyễn Viết Bính, “Mẹ và cô” của Trần Quốc Tuấn...
Đây là một kinh nghiệm làm cho các tiết thơ, truyện sinh động, hấp dẫn
đồng thời giúp trẻ cảm thụ nội dung của bài thơ, câu chuyện đó qua bài hát đó
chứ không phải là một nội dung lồng ghép để chuyển tiếp cho hay.
Ngoài ra một số bài đồng dao, thơ, truyện trong chương trình cũng được
nhiều nhạc sĩ sáng tác thành nhạc và cũng từng được xoay chuyển hát như:
“Gánh gánh gồng gồng” “Chi chi chành chành” "Rềnh rềnh ràng ràng”
Giúp trẻ tiếp thu nhanh, mau thuộc và gây hứng thú trong quá trình học của
cháu.
* Khám phá khoa học:
Để giúp trẻ hiểu đúng đắn về những đề tài của giờ hoạt động chung làm
quen khám phá khoa học thông qua việc trò chuyện, đàm thoại, quan sát, trò
chơi...thì việc kết hợp sử dụng âm nhạc trong giờ học góp phần tạo cho trẻ có cảm
xúc với các đối tượng như bài “Giới thiệu về các loài quả” yêu cầu là trẻ phân
biệt được một số loại hoa, so sánh, nhận xét sự giống và khác nhau...biết thưởng
thức vẻ đẹp, mùi thơm, yêu quí, bảo vệ...Sau đó ta cho trẻ nghe bài “Qủa gì”.
Trong chủ đề nghề nghiệp như “Chú công nhân” giáo viên yêu cầu trẻ
nắm được công việc, ý nghĩa của công việc đó, yếu quí người lao động...kết hợp
cho trẻ nghe bài “Cháu yêu cô chú công nhân” của Hoàng Văn Yến.
Khi dạy đề tài nghe bài “Cháu thương chú bộ đội”, “Làm chú bộ đội”,
“Gác trăng” của Nguyễn Trí Tân...Nhằm giúp trẻ hiểu được trong đêm trung thu
đó các chú bộ đội phải đứng gác giữ cho Tổ quốc được thanh bình để các em
thiếu nhi được “Rước đèn trong đêm trăng”.
Và còn nhiều chủ đề khác cũng vậy, ở đây chúng ta không nên dừng lại ở
phần nghe để chuyển tiếp mà nghe hát để nắm thêm nội dung thông qua đề tài
dạy đó.
* Tạo hình:
Giáo dục âm nhạc trong giờ tạo hình ngoài việc trẻ thực hành, cô mở máy
cho trẻ nghe nhiều bài hát có nội dung tương đối phù hợp với đề tài đó, thì ở đây
ngoài nội dung trên bản thân đã tổ chức nhiều tiết thao giảng ở trường với nội
dung là cho trẻ nghe bài hát có nội dung phù hợp với đề tài và dạy vào phần
hướng dẫn, đàm thoại trước khi trẻ thực hành. Sau đó từ nội dung bài hát giáo
viên kết hợp đàm thoại như: Vẽ gia đình của bé, nghe hát bài “Cả nhà thương
nhau”.
13
Trong bài hát các con vừa nghe có những ai?
Ngoài bố mẹ, anh chị gia đình còn có ai nữa?
Những câu hỏi đàm thoại đó giúp trẻ có thêm một số ý tưởng trong quá
trình vẽ để có sản phẩm sáng tạo.
Chính vì vậy mà để nâng cao chất lượng giáo dục âm nhạc thông qua tình
hình thực tế ở trường, lớp giáo viên cần hướng dẫn, gợi ý như sau: là cô giáo
mầm non, khi bắt đầu tiến hành hoạt động nào đó với trẻ, cô giáo nên khởi đầu
bằng các trò chơi, hát bài hát dân ca, nghe các giai điệu nhẹ nhàng và cho trẻ hát
các bài hát ngắn, dễ nhớ. Cô giáo có thể ghi âm các bản nhạc hay để phục vụ tốt
cho các hoạt động này.
Một thủ thuật thông dụng là cho chơi các trò chơi hay hát đồng ca để tập
trung sự chú ý của trẻ, rồi sau đó chuyển nhanh sang nghe câu chuyện. Tuỳ theo
độ tuổi và số trẻ trong nhóm, giáo viên thường lựa chọn một hoạt động nào đó
để duy trì cân đối giữa vận động “Động và tĩnh”. Khi kết thúc một hoạt động nên
làm cho nhóm trẻ lắng dịu xuống bằng giai điệu hay bài tập thư giãn. Giáo viên sẽ
đạt kết quả cao nhất khi họ tạo sự chuyển tiếp ngọt ngào, uyển chuyển giữa các
hoạt động, nếu giáo viên dừng lại đột ngột, đứt quãng khi chuyển sang hoạt động
kế tiếp sẽ làm cho trẻ mất tập trung, dễ xảy ra lộn xộn. Khi trẻ có nhiều kinh
nghiệm âm nhạc, vận động và tự tin hơn, giáo viên có thể bổ sung các vật dụng
như: mũ hay trang phục và yêu cầu trẻ sáng tạo vận động cho phù hợp với trang
phục đó. Các lời nhận xét cụ thể, khích lệ thích hợp sẽ tạo cho trẻ sáng tạo tích
cực. Tránh các lời nhận xét chung chung như tốt, hay, dở, đúng, sai.
Một số hình thức hoạt động nghệ thuật trong trường mầm non như: Hát,
nghe nhạc, vận động sáng tạo, trò chơi ...có tác dụng rất lớn trong việc tạo sự
hưng phấn, phát triển nhận thức, trí tưởng tượng, giáo dục những tình cảm xã
hội lành mạnh, làm phong phú thế giới nội tâm của trẻ, hình thành phát triển tình
14
cảm thẩm mĩ, kích thích khả năng sáng tạo của trẻ trong quá trình khám phá, tìm
hiểu thế giới xung quanh. Do vậy, giáo viên mầm non cần trau dồi kiến thức, kĩ
năng cảm nhận và thể hiện cái đẹp xung quanh hơn nữa, để vận dụng tổ chức tốt
các hình thức cho trẻ tập hát, nghe nhạc, vận động, chơi trò chơi đóng vai, đóng
kịch phù hợp, hiệu quả hơn với trẻ.
* Giáo dục âm nhạc qua hoạt động góc
Theo chương trình giáo dục mầm non mới hiện nay, hoạt động góc đi đôi
với hoạt động học có chủ đích, ở hoạt động học có chủ đích, mỗi ngày chỉ có
một giờ hoạt động, vì vậy việc hướng dẫn trẻ hoạt động theo nhạc thông qua các
giờ hoạt động cũng là biện pháp rất cần thiết. Phương pháp này nhằm phát triển
ở trẻ cảm giác nhịp điệu về âm nhạc, qua đó giúp trẻ thể hiện nhịp điệu âm nhạc
bằng chính hoạt động của mình, trẻ có thể cảm nhận và tự vận động theo ý thích
của mình. Tôi hướng dẫn giáo viên khuyến khích trẻ vận động dưới nhiều hình
thức:
Hát kết hợp vỗ tay đệm theo bài hát.
Hát kết hợp nhún nhảy, lắc lư, giậm chân...
Hát kết hợp một số động tác đơn giản như vẫy cánh tay, cuộn cổ tay,
nhún, đi, chạy...
Hát kết hợp minh hoạ theo lời ca.
Để thực hiện có hiệu quả các hình thức trên, tôi hướng dẫn thực hiện bằng
cách:
Bắt nhịp cho trẻ hát và cho trẻ vỗ tay cùng cô (cô vỗ tay chậm, nhịp nhàng
để trẻ vỗ theo)
Bắt nhịp cho trẻ hát hoặc bật băng casset, cô và trẻ cùng nhún nhảy hoặc
lắc lư theo bài hát.
Những bài hát nào có thể múa minh hoạ, cô cho trẻ vừa hát theo băng
nhạc vừa làm động tác minh hoạ cùng cô.
Việc cho trẻ vận động theo nhạc ở hoạt động góc chủ yếu giúp trẻ biết
thưởng ứng cảm xúc bằng chính những phản ứng của cơ thể sao cho phù hợp với
nhịp điệu âm nhạc, không nhất thiết yêu cầu trẻ phải vận động giống như cô.
Biện pháp 7: Đưa ứng dụng công nghệ thông tin vào tiết dạy.
Thường xuyên vào các trang web như: you tobe.com, blog socnhi.com,
nhac của tôi.vn…để tìm các tư liệu phù hợp với nội dung bài dạy sau đó sử dụng
máy chiếu, làm các hiệu ứng với hình ảnh, ảnh động, sdile show, video clip
….kết hợp với các phần mềm: pwerpoint, kidpic, photoshop…để xử lí hình ảnh
và sử dụng trong bài dạy.
Ví dụ: Ở chủ đề bản thân: Bài hát “Anh tý sún” Sử dụng đoạn clip “Đánh
răng buổi tối của Bo và ba Nam”.
Ở chủ đề động vật: dạy bài hát “Đố bạn” Có thể kết hợp cho trẻ xem clip
“Thế giới động vật” tương ứng vào mỗi câu hát, đến câu hát về con vật nào thì
trẻ xem hình ảnh tương ứng về con vật đó…Trẻ có thể vừa hát vừa bắt chước
các hành động của con vật trong bài hát như: Khỉ, voi, gấu…Tiết học của trẻ sẽ
thêm vui nhộn và sinh động hơn.
15
Với những bài hát nghe thuộc làn điệu dân ca, cô có thể cho trẻ xem hình
ảnh, clip về những cuộc thi hát dân ca, hát đối, hát quan họ ở hội Lim. Khi trẻ
được trực tiếp xem các đoạn video clip trẻ sẽ hứng thú và có cảm xúc hơn với
những làn điệu dân ca đó.
Ví dụ: Khi cho nghe các bài hát dân ca quan họ Bắc Ninh, tôi đưa đoạn
clip các liền anh, liền chị quan họ đang hát giao duyên hay hình ảnh của các chị
hai, chị ba quan họ với nón thúng quai thao và những bộ quần áo mớ ba, mớ bảy
cho trẻ xem. Với những giọng hát chuyên nghiệp mượt mà tình cảm, những bộ
quần áo rực rỡ sắc màu và phong cảnh hữu tình, trẻ sẽ cảm thụ chính xác hơn về
các làn điệu dân ca của các vùng
Với những bài hát của đồng bào các dân tộc, tôi đưa hình ảnh về các lễ
hội của đồng bào các dân tộc thái, tây nguyên…
VD: Với các bài hát về Bác Hồ, khi nghe hát bài “Ai yêu nhi đồng bằng
Bác Hồ Chí Minh” Kết hợp cho trẻ xem các hình ảnh, clip về Bác Hồ với các
cháu thiếu nhi…Trẻ sẽ thấy Bác Hồ rất hiền từ giống như một người ông gần gủi
với các cháu.
Với những trò chơi âm nhạc, tôi sưu tầm những âm thanh gần gũi trong
thực tế như các hiện tượng thiên nhiên: Tiếng suối chảy róc rách, tiếng mưa rơi
rì rào, tiếng gió thổi vi vu, tiếng chim hót véo von…Những âm thanh trong cuộc
sống (tiếng còi tàu, tiếng còi ô tô, tiếng gà gáy…) Đễ phát triển sự nhạy cảm và
tai nghe cho trẻ.
Biện pháp 8: Tạo môi trường hoạt động âm nhạc ở mọi lúc, mọi nơi
Ngoài những giờ học âm nhạc kết hợp với các môn học khác tôi còn tổ
chức hoạt động âm nhạc cho trẻ ở mọi lúc mọi nơi trong các hoạt động một ngày
của trẻ
Giờ đón trẻ để ổn định trẻ tôi có thể mở băng ca nhạc thiếu nhi mầm non
cho trẻ xem.
VD: Chủ đề trường mầm non, cô mở các bài hát múa về mầm non cho trẻ
xem, trẻ được xem những bài hát múa đó trẻ sẽ tự bắt chước hát múa theo ý
tưởng của mình
Giờ hoạt động ngoài trời: Cho trẻ đi dạo hát về chủ đề đang học.
VD: Chủ đề “ thực vật – cây xanh” tôi cho trẻ Hát bài em yêu canh xanh
và cũng có thể mở băng nhạc bài “ em yêu canh xanh” cho trẻ nghe và hát múa
theo ý thích của trẻ.
Hoạt động góc: chơi góc nghệ thuật
VD: Cho trẻ đóng vai cô giáo dạy các bạn hát những bài bát trong chủ đề
đang học.
Hoạt động chiều: ôn lại những bài hát đã học
VD: Mở băng đĩa, vi deo, mp3, ca nhạc thiếu nhi mầm non phù hợp chủ
đề cho trẻ xem và tự chọn bạn cũng nhau biểu diễn, biểu diễn theo nhóm, tổ, cá
nhân tùy trẻ (cô chỉ đóng vai là người dẫn chương trình).
Giờ trả trẻ: có thể cho cá nhân trẻ lên hát
16
Như thế trẻ không những nhớ tên bài hát, hát thuộc bài hát mà còn giúp
trẻ nhớ tên tác gỉả, bài hát và trẻ cũng sẽ rất hứng thú với cách học như thế
Biện pháp 9: Thực hiện tốt công tác giữa phụ huynh và cô giáo
Thường xuyên trao đổi với phụ huynh vào giờ đón và trả trẻ để hiểu thêm
về khả năng âm nhạc của trẻ và để phụ huynh biết khả năng âm nhạc của con em
mình còn yếu ở chỗ nào, hoặc trẻ có khả năng âm nhạc cần phát huy khả năng
âm nhạc cho trẻ qua các lớp văn nghệ ở các trung tâm....
VD: Cháu A có khả năng cảm thụ âm nhạc tốt, gia đình có thể gửi cháu
đến học thêm lớp bồi dưỡng văn nghệ…. để cháu có thể phát huy thêm khă năng
âm nhạc của mình.
Cháu B khả năng cảm thụ âm nhạc hơi kém, gia đình thường xuyên quan
tâm, mở các loại bài hát về thiếu nhi cho cháu hát theo hoặc gia đình dạy cho
cháu hát, luyện giọng cho cháu, cho cháu nghe nhiều lần để cháu có thể cảm
nhận được giai điệu bài hát...
Trao đổi với phụ huynh hỗ trợ vật liệu mở: Thùng giấy, hộp, chai lọ, len,
quần áo cũ, dụng cụ hóa trang ....để cô giáo tạo ra nhiều đồ dùng phục vụ cho
tiết học âm nhạc.
Biện pháp 10: Tổ chức tốt hoạt động âm nhạc cho trẻ trong ngày hội, ngày lễ:
Việc tổ chức hiệu quả các ngày hội ngày lễ cho trẻ là một hình thức giáo
dục hiệu quả và sinh động nhất, giúp trẻ được hứng thú, tích cực tham gia biểu
diễn văn nghệ, thông qua đó tạo cho trẻ niềm phấn khởi, vui vẻ, những cảm xúc
mới mẻ, tăng cường khả năng cảm thụ âm nhạc, mở rộng nhận thức cho trẻ,
ngày lễ, hội là cơ hội cho giáo viên và trẻ trong toàn trường giao lưu, hiểu biết
nhau hơn, đồng thời tạo cơ hội cho trẻ nâng cao các kỹ năng hoạt động nghệ
thuật, trẻ hiểu thêm những điềm mới lạ chỉ có trong ngày hội, ngày lễ, đồng thời
củng cố những điều trẻ đã lĩnh hội được. Với quan điểm như vậy nên tôi thống
nhất với các cô giáo và ban phụ huynh lớp từ đầu năm học lên kế hoạch hoạt
động ngoại khóa cho các con, tôi đặc biệt chú ý đến các ngày lễ hội: Ngày
20/10, ngày Tết Trung Thu, Noel, Tết Nguyên Đán, ngày 8/3, sinh nhật tháng
của trẻ.... với mỗi ngày hội tôi cố gắng sử dụng một hình thức tổ chức riêng như
tổ chức trong lớp, dưới sân trường hay ngoài công viên nhằm lôi cuốn hấp dẫn
trẻ tích cực tham gia hoạt động biểu diễn văn nghệ. Hiểu được ý nghĩa hoạt
động âm nhạc trong ngày hội, ngày lễ, hàng ngày, tôi luôn chú ý thường xuyên
rèn những kỹ năng vận động theo nhạc
Khi nhà trường có kế hoạch tổ chức tôi lựa chọn các nội dung phù hợp để
luyện tập, chuẩn bị trang phục cho trẻ, khi biểu diễn tôi nhận thấy ở trẻ rất hào
hứng, tự tin, có ý thức trong khi biểu diễn.
Biểu diễn văn nghệ vui tết trung thu
Biểu diễn văn nghệ chúc mừng hội thi bé khoẻ bé tài năng, giúp trẻ tự tin
mạnh dạn trên sân khấu, thể hiện hết mình và kỹ năng cảm thụ âm nhạc ngày
càng tốt hơn.
17
2.4. Hiệu quả của sáng kiến kinh nghiệm đối với hoạt động giáo dục, với
bản thân, đồng nghiệp và nhà trường
Kết quả đạt được như sau:
Kết quả đạt được
Số trẻ
được
Trẻ đạt
Trẻ chưa đạt
STT
Tiêu chí khảo sát
khảo
Tỷ lệ
Số
Tỷ lệ
Số trẻ
sát
%
trẻ
%
1 Nắm được kỹ năng ca hát
30
30
100 %
0
0%
Nắm được kỹ năng vận
30
30
100 %
0
0%
2 động một cách linh hoạt
Sự sáng tạo trong quá trình
30
30
100 %
0
0%
3 hoạt động âm nhạc
Hứng thú của trẻ với giờ
30
30
100 %
0
0%
4 học âm nhạc
Từ những biện pháp trên tôi đã đưa vào giờ học " giáo dục âm nhạc" đã
giúp tôi thu được kết quả rất tốt, được Ban giám hiệu đánh giá cao, trẻ nắm vững
kiến thức về môn âm nhạc do cô truyền đạt và trẻ hứng thú tham gia hoạt động
một cách say mê, phấn khởi và tự nhiên, vui vẻ, thoải mái, bản thân được trau
rồi kiến thức, kĩ năng, phương pháp dạy trẻ, đặc biệt được phụ huynh học sinh
tín nhiệm và tin tưởng.
3. Kết luận và kiến nghi
3.1 Kết luận
Qua quá trình nghiên cứu và thực tế ở lớp, tôi đã rút ra những bài học bổ
ích cho quá trình tổ chức cho trẻ hoạt động với bộ môn âm nhạc
Từ những biện pháp đó mà giờ học âm nhạc trở nên sinh động, thoải mái,
trẻ vô cùng hứng thú và tích cực tham gia hoạt động
Giúp tôi gẫn gũi với trẻ hơn, trẻ sẽ mạnh dạn tự tin thể hiện khả năng âm
nhạc của mình một cách linh hoạt, nhanh nhẹn hơn. Có sự sáng tạo trong việc tổ
chức giờ học âm nhạc.
Giúp tôi thường xuyên có nhiều cơ hội luyện giọng cho bản thân mình…
Không ngừng suy nghĩ cần phải cố gắng hơn nữa, cần phải học hỏi thêm
kinh nghiệm từ các cô, các chị lâu năm và các bạn đồng nghiệp ở các trường
khác
Kết hợp với phụ hung tìm kiếm nguyên vật liệu để làm đồ dùng phục vụ
cho môn học khám phá môi trường xung quanh và các môn học khác.
Thường xuyên trao đổi kiến thức với các bạn đồng nghiệp, luôn khen
ngợi, động viên kịp thời và sửa sai cho trẻ (Lời hát, cách vận động....). Dù ở bất
cứ tiết dạy nào đều phải lấy trẻ làm trung tâm
Lắng nghe ý kiến đóng góp, biết sửa chữa khuyết điểm, phát huy ưu điểm,
tự rút kinh nghiệm cho giờ học âm nhạc sau sẽ tốt hơn
18
3.2 Kiến nghi
Để thực hiện tốt hoạt động giáo dục âm nhạc cho trẻ mầm non trong giai
đoạn hiện nay thông qua việc thực hiện các biện pháp trên đã phần nào đạt được
một số kết quả như đã nêu, bản thân xin có một số kiến nghị sau:
* Đối với Phòng giáo dục:
Cần tăng cường hơn nữa các lớp tập huấn, bồi dưỡng kỹ năng ca hát, vận
động theo nhạc, tổ chức các lớp dạy đàn, dạy múa...
Cung cấp các tiến bộ khoa học kỹ thuật như: Học tập qua băng hình, đĩa
ghi hình...để cung cấp thêm tư liệu cho giáo viên.
* Đối với trường:
Cần tạo điều kiện cho giáo viên tham quan học tập ở các đơn vị bạn để
trao đổi, học hỏi kinh nghiệm.
Đầu tư kinh phí mua một số trang thiết bị phục vụ hoạt động âm nhạc
như: Đàn organ, trang phục biểu diễn v.v...
Có các biện pháp, kiến nghị để mở các lớp bồi dưỡng kỹ năng ca hát, vận
động theo nhạc cho đội ngũ giáo viên.
Trên đây là “Một số biện pháp giáo dục âm nhạc cho trẻ 4-5 tuổi tại
trường mầm non Quảng Hùng” nhằm giúp trẻ học tốt môn âm nhạc. Kính mong
sự góp ý, nhận xét của hội đồng khoa học và các đồng nghiệp để bản thân thực
hiện tốt công tác giảng dạy của mình ngày càng được nâng cao hơn.
Tôi xin chân thành cảm ơn!
Quảng Hùng, ngày 15 tháng 03 năm 2019
XÁC NHẬN CỦA
Tôi xin cam đoan đây là SKKN của
THỦ TRƯỞNG ĐƠN VỊ
mình viết, không sao chép nội dung
của người khác
NGƯỜI VIẾT SKKN
Lê Thi Hồng
Đánh giá xếp loại của HĐKH cấp trên
..............................................................................................................................................................................
..............................................................................................................................................................................
..............................................................................................................................................................................
..............................................................................................................................................................................
..............................................................................................................................................................................
..............................................................................................................................................................................
..............................................................................................................................................................................
19
TÀI LIỆU THAM KHẢO
1. Tổ chức hoạt động âm nhạc cho trẻ mầm non theo hướng tích hợp - TS Lê
Thu Hương (chủ biên) - Lý Thu Hiền - Phạm Thị Hòa - Lê Thị Đức - Viện
chiến lược và chương trình giáo dục. Trung tâm nghiến cứu chiến lược và
phát triển chương trình giáo dục mầm non.
2. Hướng dẫn thực hiện chương trình giáo dục âm nhạc mẫu giáo (Theo nội
dung đổi mới hình thức tổ chức hoạt động giáo dục âm nhạc) - Vụ giáo dục
mầm non- nhà xuất bản âm nhạc Hà Nội- 2004- Hoàng Văn Yến.
3. Sách bồi dưỡng thường xuyên chu kỳ II (2004- 2007). Nhà xuất bản giáo
năm 2004
4. Sách hướng dẫn tổ chức thực hiện chương trình giáo dục màm non (5-6 tuổi)
- TS Trần Thị Ngọc Trâm - TS Lê Thị Hương - PGS. TS Lê Thị Ánh Tuyết
(Đồng chủ nhiệm) - Nhà xuất bản giáo dục Việt Nam.
5. Giáo dục âm nhạc - tập II - Phạm Thị Hòa - Nhà xuất bản đại học Hà Nội
năm 2008.
6. Tuyển tập bài hát mẫu giáo (Vụ Giáo dục mầm non).
20