Sử dụng phương tiện dạy trong một tiết dạy âm nhạc lớp 8

PHÒNG GIÁO DỤC VÀ ĐÀO TẠO QUẢNG XƯƠNG

TRƯỜNG THCS QUẢNG ĐỨC
****************************

SÁNG KIẾN KINH NGHIỆM

SỬ DỤNG PHƯƠNG TIỆN DẠY HỌC TRONG MỘT TIẾT
DẠY ÂM NHẠC LỚP 8 Ở TRƯỜNG THCS QUẢNG ĐỨC.

Người thực hiện: Lê Thị Thu Hà
Chức vụ: Giáo viên
Đơn vị: Trường THCS Quảng Đức
SKKN thuộc lĩnh vực (môn): Âm nhạc

THANH HÓA NĂM 2019

1


MỤC LỤC

1. Mở đầu
1.1. Lí do chọn đề tài.
1.2. Mục đích nghiên cứu.
1.3. Đối tượng nghiên cứu.
1.4. Phương pháp nghiên cứu.
2. Nội dung sáng kiến kinh nghiệm
2.1. Cơ sở lý luận của sáng kiến kinh nghiệm.
2.2. Thực trạng vấn đề trước khi áp dụng sáng kiến kinh nghiệm.
2.3. Các giải pháp đã sử dụng để giải quyết vấn đề.

2.4. Hiệu quả của sáng kiến kinh nghiệm đối với hoạt động giáo
dục, với bản thân, đồng nghiệp và nhà trường.
3. Kết luận, kiến nghị
3.1. Kết luận.
3.2. Kiến nghị.

Trang 1
Trang 1
Trang 2
Trang 3
Trang 3
Trang 3
Trang 3
Trang 4
Trang 5
Trang 13
Trang 14
Trang 14
Trang 14

2


1. MỞ ĐẦU
1.1 Lí do chọn đề tài

Âm nhạc là một nhu cầu nhận thức hoạt động và giải trí của xã hội loài
người.Âm nhạc gắn liền với con người từ lúc chào đời và âm nhạc giúp con
người nâng cao thẩm mỹ, thêm tươi trẻ và yêu đời, yêu cuộc sống hơn. Những
điều thầm kín, khó nói, khó bộc lộ bằng các hành động, cử chỉ…con người có

thể trải lòng mình qua các tác phẩm âm nhạc bởi vậy ta thấy "Âm nhạc là ngôn
ngữ của tâm hồn". Có thể nói âm nhạc là món ăn tinh thần không thể thiếu trong
cuộc sống hàng ngày của mỗi chúng ta.
Trong nhà trường THCS, giáo dục âm nhạc đã được đưa vào là môn học
chính khóa vì thấy rằng "giáo dục âm nhạc không phải là đào tạo nhạc sỹ mà
trước hết là giáo dục con người"… Bằng ngôn ngữ và đặc thù riêng của âm
nhạc, nó không chỉ mang lại những xúc động, niềm vui sướng trong cuộc sống
tinh thần mà còn giúp các em mở rộng tầm hiểu biết về thế giới xung quanh.
Thông qua âm nhạc giúp các em có thêm nghị lực vươn tới những ước mơ cao
đẹp, biết ghét bỏ và loại trừ những thói hư tật xấu, biết yêu cuộc sống và yêu lao
động, yêu trường lớp, yêu thầy cô, có tình thân ái với bạn bè.
Chương trình môn Âm nhạc ở trường THCS không nhằm mục đích đào tạo
các em thành những ca sĩ, nghệ sĩ chuyên nghiệp, mà chủ yếu thông qua môn
học nhằm tác động vào thế giới tinh thần của các em, giúp các em có sự phát
triển hài hoà, toàn diện về nhân cách.
Sự có mặt của môn âm nhạc trong nhà trường làm thăng bằng nội dung học
tập, góp phần phát triển tình cảm đạo đức, trí tuệ, nhân cách của học sinh. Âm
nhạc có một vị trí quan trọng, nó tạo cho nhà trường một không khí vui tươi,
lành mạnh để các em tăng thêm lòng yêu trường yêu lớp, say sưa học tập và hoà
mình vào tập thể. Qua môn học này học sinh có thể thấy được môn âm nhạc là
một liều thuốc tinh thần, tạo sự hưng phấn trong học tập và cảm nhận được phần
nào sự hấp dẫn của thế giới âm nhạc. “Tiếng hát vẫn là hoa thơm, là không khí
và là ánh sáng mặt trời của trái đất”. Môn âm nhạc ở trường THCS sẽ cùng các
môn học khác phát triển năng lực tư duy, trí tuệ, tạo cho các em một trình độ văn
hoá âm nhạc, góp phần đào tạo những người lao động phát triển toàn diện về
đức – trí – thể- mỹ (theo nghị quyết TW II của Đảng về mục tiêu giáo dục).
Môn học Âm nhạc ở trường THCS là một trong những môn học nghệ
thuật quan trọng nhằm thực hiện nhiệm vụ giáo dục thẩm mỹ cho học sinh. Đặc
trưng của Âm nhạc là nghệ thuật âm thanh của giọng hát và các loại nhạc cụ.
Âm nhạc có tính truyền cảm trực tiếp, có tác động mạnh mẽ tới tình cảm, cảm

xúc của con người. Âm nhạc có tính trừu tượng, âm nhạc tạo nên sự cân bằng,
hài hòa trong cuộc sống. Giáo dục âm nhạc, ngoài tác động về tình cảm, âm
nhạc còn góp phần vào giáo dục các phẩm chất trí tuệ, đạo đức, hành vi, lối
sống....hướng tới cái đẹp và điều thiện.
Cấu trúc chương trình Âm nhạc gồm 3 lĩnh vực nội dung: Học hát – Nhạc
lí, Tập đọc nhạc và Âm nhạc thường thức. Ba nội dung này tạo thành 3 phân
3


môn. Các lĩnh vực nội dung của từng phân môn bổ sung, hỗ trợ cho nhau để tạo
nên trình độ văn hóa âm nhạc phổ thông
Trong những năm gần đây Bộ giáo dục đào tạo thường xuyên và liên tục
chỉ đạo thực hiện đổi mới phương pháp dạy học nói chung và phương pháp dạy
học môn Âm nhạc nói riêng. Trong đó, ngoài việc tích cực hóa các hoạt động
dạy – học của thầy và trò (đặc biệt là học sinh), dạy môn Âm nhạc không thể chỉ
bằng lời giảng của giáo viên, muốn đạt hiệu quả cao giáo viên phải hết sức cố
gắng minh họa bằng hình ảnh, âm thanh thông qua những phương tiện và đồ
dùng dạy học như: Tranh, ảnh, băng, đĩa nhạc, nhạc cụ...
Phương tiện dạy học môn Âm nhạc có những chức năng như sau: Tạo
điều kiện cho học sinh được học tập bằng đa giác quan: nghe, nhìn, cảm nhận,
vận động...Thúc đẩy, tạo hứng thú học tập cho học sinh, minh họa sinh động cho
nội dung bài học, là nguồn kiến thức làm phong phú quá trình học tập của học
sinh, giúp các em phát triển khả năng nghe, khả năng quan sát, phân tích, nhận
xét và phát hiện ra kiến thức mới...Tạo điều kiện cho học sinh thực hành, thao
tác kĩ thuật.
Khi thực hiện dạy các tiết Âm nhạc giáo viên thường ngại sử dụng đồ
dùng dạy học, còn dạy chay, thiếu sự minh họa bằng âm thanh và hình ảnh,
không sử dụng triệt để các phương tiện dạy học như Mõ, thanh phách, đàn, máy
trình chiếu... làm cho chất lượng và hiệu quả tiết âm nhạc chưa cao.
Trong thực tế giảng dạy tôi thấy môn Âm nhạc THCS nếu không sử dụng

tích cực và triệt để các phương tiện, đồ dùng dạy học thì tiết học sẽ rất nhàm
chán, thiếu sinh động, không gây được hứng thú học tập ở học sinh. Không thu
hút được học sinh học tập môn Âm nhạc thì giáo viên không thể khuyến khích
học sinh tự làm các tài liệu học tập phục vụ cho bộ môn như Tự làm các nhạc
cụ gõ đơn giản (thanh phách, những dụng cụ tạo ra âm thanh), làm Album âm
nhạc theo nhóm...
Do giáo viên chưa chú trọng nhiều đến môn học Âm nhạc vì vậy mà chưa
đầu tư sáng tạo làm những đồ dùng dạy học cần thiết phục vụ cho việc dạy và
học.
Vì những lí do trên tôi đã chọn đề tài “Sử dụng phương tiện dạy học
trong một tiết dạy Âm nhạc lớp 8 ở trường THCS Quảng Đức”
1.2 Mục đích của đề tài
Nói đến đổi mới phương pháp dạy học nói chung và đổi mới phương pháp
dạy học Âm nhạc nói riêng không thể không quan tâm đến phương tiện, thiết bị
đồ dùng dạy học. Thông qua đề tài tôi muốn làm rõ vấn đề sử dụng phương tiện,
đồ dùng dạy học trong một tiết dạy Âm nhạc là điều rất quan trọng và cần thiết
để giờ học đạt hiệu quả cao nhất. Sử dụng đồ dùng dạy học tích cực sẽ làm cho
tiết học sôi nổi, sinh động và đầy sức thu hút, hấp dẫn đối với các em học sinh.
Thông qua đề tài này tôi sẽ nêu ra một số kinh nghiệm của bản thân trong
việc sử dụng đồ dùng dạy học môn Âm nhạc THCS và thể hiện qua 1 tiết dạy cụ
thể của lớp 8 như thế nào để đạt kết quả giờ dạy tốt nhất. Cần sử dụng, khai thác
đồ dùng gì trong mỗi tiết? Sử dụng như thế nào cho hợp lí và đạt hiệu quả?
4


Trong điều kiện các trường THCS hiện nay thiết bị dạy học âm nhạc tuy
đã có nhưng chưa đầy đủ và chưa thể đáp ứng được yêu cầu giảng dạy như
mong muốn. Để khắc phục khó khăn này vai trò của giáo viên là rất quan trọng.
Giáo viên phải biết khai thác những phương tiện dạy học sẵn có trong nhà
trường (đồ dùng được cấp) như: Băng, đĩa bài hát trong chương trình, tranh in

các bài hát, bài Tập đọc nhạc, Đàn Oocgan, Đàn guitar ...Bên cạnh đó giáo viên
phải có sự năng động, sáng tạo trong việc sưu tầm, chế tạo những đồ dùng dạy
học dễ làm mà đạt hiệu quả cao như: Vẽ tranh các nhạc sĩ, tranh minh họa các
bài hát, các bài tập đọc nhạc...
Giáo viên thấy rõ hiệu quả của việc sử dụng đồ dùng dạy học trong 1 tiết
dạy cụ thể như thế nào? Sẽ tạo nên động lực thúc đẩy, khuyến khích họ sưu tầm,
tích lũy tư liệu, băng, đĩa nhạc, sách tham khảo, tranh ảnh...và những phương
tiện dạy học khác cần thiết phục vụ cho dạy học âm nhạc.
Những bộ đồ dùng dạy học tự làm của giáo viên xuất phát từ những ý
tưởng sáng tạo trong quá trình giảng dạy gần gũi với trẻ, cộng thêm sự cần cù
miệt mài của óc thẩm mỹ và bàn tay khéo léo của giáo viên nên rất thiết thực với
học sinh.
Sau mỗi tiết dạy Âm nhạc sẽ càng tạo nên sự say mê dạy học của giáo
viên. Sự hứng thú học tập của học sinh đối với bộ môn Âm nhạc mà trước đó
các em thấy chỉ là những buổi học đơn điệu, nhàm chán.
Đó là công việc thường xuyên, lâu dài mà bất kỳ một giáo viên âm nhạc
nào có lòng yêu nghề, có tinh thần trách nhiệm, tâm huyết với sự nghiệp giáo
dục âm nhạc đều cần phải quan tâm.
1.3 Đối tượng nghiên cứu
- Học sinh khối 8 trường THCS Quảng Đức năm học 2018-2019
1.4.Phương pháp nghiên cứu
- Phương pháp nghiên cứu xây dựng cơ sở lí thuyết
- Phương pháp điều tra khảo sát thực tế, thu thập thông tin.
- Phương pháp thống kê, xử lí số liệu.

2. NỘI DUNG SÁNG KIẾN KINH NGHIỆM
2.1. Cơ sở lí luận của sáng kiến kinh nghiệm
Môn âm nhạc ở trường THCS được chia thành những phân môn: Học hát,
Nhạc lý - Tập đọc nhạc,Âm nhạc thường thức. Đây là các phân môn luôn song
song và tồn tại, cùng phát triển trong nghệ thuật âm nhạc.

Trong công tác đổi mới phương pháp dạy học môn Âm nhạc thì sự cần
thiết của việc sử dụng các trang thiết bị dạy học rất quan trọng : Về phòng học
bộ môn cần phải có nhằm tạo tạo điều kiện thuận lợi cho giáo viên và học sinh
như : tạo không khí vui vẻ, thoải mái cho cả người dạy và người học, không làm
ảnh hưởng đến các lớp học khác. Phòng học bộ môn là nơi có đầy đủ các
phương tiện dạy môn Âm nhạc sẵn có phục vụ dạy và học giúp cho giáo viên và
5


học sinh không phải vất vả trong việc mang vác di chuyển các phương tiện như
đàn, máy nghe nhạc, máy tính....đến từng lớp.
Phương tiện dạy học là tập hợp những đối tượng vât chất được giáo viên
sử dụng với tư cánh là những phương tiện tổ chức,điều khiển hoạt động nhận
thức của học sinh, thông qua đó để thực hiện những nhiệm vụ dạy học.
Tuy nhiên, phương tiện dạy học là hình ảnh chủ quan, nó phản ánh mặt bên
ngoài của đối tượng hoặc hiện tượng.
Những hình ảnh trực quan đảm bảo mối quan hệ tư duy với hiện tượng và đối
tượng nghiên cứu khi cung cấp cho tư duy tài liệu thông tin cần thiết và thực
hiện hai chức năng cơ bản đó là: Chức năng nhận thức:Làm phong phú quá trình
tư duy bằng nhiều chi tiết đã bị mất đi trong khái niệm trừu tượng và giúp làm
nổi bật những thuộc tín bên trong của đối tượng và hiện tượng được nghiên cứu.
Chức năng điều khiển hoạt động nhận thức của người học.
Bởi vậy các phương tiện dạy học phải tạo điều kiện cho học sinh được
học bằng nhiều giác quan như : nghe, nhìn, vận động, cảm nhận...Thúc đẩy việc
học tập, tạo cho học sinh hứng thú học tập. Tạo điều kiện cho học sinh được
thực hành quan sát và được thao tác kĩ thuật. Tăng cường nguồn kiến thức làm
cho học sinh hiểu biết phong phú, phát triển khả năng nghe, phân tích, nhận xét
và phát hiện ra kiến thức mới......
Khả năng sử dụng các phương tiện dạy học của giáo viên cũng đóng vai
trò hết sức quan trọng trong dạy học. Nếu giáo viên biết sử dụng thành thạo các

phương tiện dạy học thì sẽ khai thác được hết tính năng của các phương tiện,
khai thác được hết yêu cầu của bài học, chủ động, rút ngắn được thời gian để tập
trung vào những yêu cầu về nội dung bài học và có sự tự tin trong giờ dạy...Cách
hướng dẫn của giáo viên phải thuần thục, chính xác và có hiệu quả. Nếu giáo
viên sử dụng chưa thành thạo, còn lúng túng thì hiệu quả đôi khi còn ngược lại...
Trong dạy học việc giáo viên sử dụng phương tiện dạy học là cần thiết
nhưng sử dụng như thế nào cho phù hợp, vừa phải và đem lại hiệu quả thì đó là
việc giáo viên phải cân nhắc, xem xét và chuẩn bị kĩ. Cần nhớ rằng không nhất
thiết cứ sử dụng nhiều phương tiện dạy học thì mới đem lại hiệu quả. Có khi chỉ
cần sử dụng một hoặc hai thiết bị dạy học phù hợp với nội dung và khai thác hết
tính năng và hiệu quả của nó thì có khi lại đạt kết quả tốt hơn so với việc sử
dụng nhiều phương tiện dạy học mà không đem lại hiệu quả. Sử dụng các
phương tiện dạy học phải đúng lúc, đúng chỗ, tránh việc lạm dụng, hình thức
hay phô trương.....
2.2. Thực trạng về việc sử dụng phương tiện dạy học trong các tiết dạy Âm
nhạc lớp 8 ở trường THCS Quảng Đức trước khi áp dụng sáng kiến kinh
nghiệm.
Từ khi đổi mới phương pháp dạy học môn Âm nhạc nhìn chung GV cũng
đã có sử dụng trang thiết bị dạy học trong tiết học nhưng thực hiện còn qua loa
đại khái, không thường xuyên, thường chỉ là trong tiết thao giảng, chưa chú
trọng đến việc sưu tầm, sáng tạo nên những dồ dùng dạy học tối cần thiết.
6


Giáo viên bộ môn chưa thực sự quan tâm đến việc đưa các phương tiện
dạy học vào tiết dạy nên chưa nghiên cứu sâu và chưa khai thác triệt để đồ dùng
dạy học ở từng nội dung bài dạy.
Ví dụ: Tiết 3 Âm nhạc 8 có nội dung: Nhạc sĩ Trần Hoàn và bài hát Một mùa
xuân nho nhỏ. Điều tối thiểu giáo viên phải cho học sinh nhận biết được chân
dung nhạc sĩ Trần Hoàn, được nghe một số trích đoạn tác phẩm tiêu biểu của

nhạc sĩ qua các phương tiện như Tranh, ảnh minh họa, âm thanh dùng để nghe
như đài đĩa, đài cắm được USB, loa..... Nếu không sử dụng sẽ khiến tiết học
nhàm chán, đơn điệu.
Hiện nay nhiều nhà trường vẫn còn thiếu trang thiết bị dạy học phục vụ
cho môn Âm nhạc như: Tranh ảnh minh họa các nhạc sĩ, Băng đĩa nhạc những
bài hát giới thiệu trong chương trình, tranh ảnh minh họa các loại nhạc cụ, các
hình thức sinh hoạt văn hóa dân gian...Nhiều giáo viên âm nhạc ở các trường chỉ
sử dụng duy nhất 1 đàn phím điện tử trong tiết dạy hay thậm chí không sử dụng.
Hay nhiều trường chưa có màn hình máy chiếu phục vụ cho giờ dạy vì vậy giáo
viên âm nhạc còn hạn chế kĩ năng sử dụng máy tính, giáo án điện tử, hay hạn
chết trong việc khai thác và sử dụng tư liệu trên mạng internet…
Do điều kiện đồ dùng dạy học còn thiếu, GV sử dụng đồ dùng trong tiết
dạy chưa nhiều, chưa thường xuyên nên chưa thu hút được sự chú ý, gây hứng
thú học tập của học sinh trong tiết học. Tiết học Âm nhạc chưa sinh động, chưa
hấp dẫn nên hiệu quả giờ học chưa cao kéo theo chất lượng học sinh chưa cao.
Cụ thể khảo sát vào đầu năm học 2018 – 2019 học sinh khối 8 trường
THCS Quảng Đức như sau:
Lớp

Xếp loại
Đạt

Sĩ số

Xếp loại
Chưa đạt

8A

41

SL
32

%
78%

SL
9

%
22%

8B

40

34

85%

6

15%

Tổng

81

66

81%

15

19%

2.3. Các giải pháp đã sử dụng để giải quyết vấn đề
Để thực hiện 1 tiết dạy môn Âm nhạc đạt hiệu quả cao trước hết giáo viên
cần phải nghiên cứu kĩ nội dung học sinh cần đạt được là gì? Nên sử dụng
phương pháp giảng dạy như thế nào? Sử dụng những đồ dùng dạy học nào và sử
dụng trong phần nào tiết dạy là cần thiết và có hiệu quả?
Giáo viên phải tìm hiểu xem nhà trường đã có những phương tiện, đồ
dùng dạy học gì để phục vụ cho môn học Âm nhạc: Ngay từ đầu năm học giáo
viên cần tìm hiểu trong phòng đồ dùng, lên danh mục những đồ dùng hiện có
trong nhà trường và sắp xếp đồ dùng cần thiết cho từng tiết học cụ thể, theo trình
7


tự từ tiết đầu tiên đến tiết cuối cùng trong năm học để tiện cho việc sử dụng.
Tình trạng chung là các nhà trường đã có những đồ dùng cơ bản phục vụ cho
việc giảng dạy môn âm nhạc nói chung như: Đàn phím điện tử, đàn guitare,
bảng kẻ nhạc, đĩa âm nhạc lớp 8-lớp 9, bộ tranh các bài hát và các bài tập đọc
nhạc trong chương trình của lớp 8- lớp 9, băng nhạc lớp 6, lớp 7.
Riêng đồ dùng dành cho phân môn âm nhạc thường thức thì hầu hết
không có như: Giới thiệu các nhạc cụ Việt Nam, phương Tây, Tranh ảnh các
nhạc sĩ được giới thiệu trong chương trình, Đĩa các bài hát được giới thiệu trong
phần tác phẩm...Giáo viên âm nhạc là người trực tiếp phụ trách bộ môn phải là
người tham mưu cho Ban giám hiệu nhà trường. Bản thân có thể làm và sáng tạo
những đồ dùng nào và đồ dùng nào cần phải trang bị thêm nhằm nâng cao chất

lượng dạy học.
Nghiên cứu bài dạy thật kỹ để khai thác và đưa những đồ dùng cần thiết
vào nội dung bài học. Những đồ dùng nào còn thiếu, giáo viên phải nhiệt tình
tìm tòi sưu tầm những đồ dùng còn thiếu đó để đưa vào nội dung tiết dạy. Việc
sưu tầm những tư liệu về âm nhạc không những giúp giáo viên dạy tốt môn âm
nhạc mà còn bổ sung những kiến thức âm nhạc rất bổ ích cho giáo viên.
Ví dụ: Tiết 13 Âm nhạc 8 có nội dung: Một số nhạc cụ dân tộc. Giáo viên có thể
sưu tầm những hình ảnh dưới đây để phục vụ bài dạy thêm sinh động, kết hợp
sưu tầm một số clip biểu diễn những nhạc cụ đó làm thành một đĩa nhạc giới
thiệu cho học sinh xem trích đoạn để các em thấy sự phong phú, đa dạng của
nhạc cụ dân tộc Việt Nam.
Cồng, chiêng
Đàn T’Rưng
Đàn đá

Giáo viên phải nghiên cứu sử dụng đồ dùng đó trong tiết dạy cụ thể như
thế nào cho hợp lí, cho sinh động, gây hứng thú học tập cho học sinh. Khi nào
thì đưa đồ dùng vào tiết học để gây hiệu quả cao nhất. Cũng là đồ dùng đó, tiết
học đó nhưng có giáo viên đã áp dụng rất tốt, rất hiệu quả, nhưng cũng có giáo
viên sử dụng lại không thành công. Đó chính là do sự nhạy bén, linh hoạt của
giáo viên đối với từng tiết học cụ thể.
Khi giáo viên đã gây được hứng thú, niềm yêu thích phân môn âm nhạc
thường thức cho học sinh thì động viên HS sưu tầm tranh ảnh, bài viết về các
nhạc sĩ được giới thiệu trong chương trình. Hướng dẫn học sinh sáng tạo những
nhạc cụ đơn giản phục vụ cho việc học âm nhạc như: thanh phách, sanh tiền,
song loan...
8


Các nội dung Âm nhạc thường thức được giới thiệu trong chương trình

SGK hết sức ngắn gọn. Do đó GV cần sưu tầm thêm tư liệu tham khảo, vừa để
bổ sung kiến thức cho bản thân vừa có thể cung cấp thêm cho học sinh ở mức độ
cần và đủ.
Ví dụ: Trong các tiết dạy Âm nhạc giới thiệu về các nhạc sĩ Việt Nam và thế giới
Giáo viên cần tìm đọc các sách về dân ca, âm nhạc dân gian, phân tích ca khúc,
tìm hiểu về tác giả tác phẩm, các bài viết về âm nhạc với đời sống. Sưu tầm, sử
dụng tranh ảnh để minh họa, giới thiệu về sự nghiệp âm nhạc của các nhạc sĩ
Việt Nam cũng như Thế giới sẽ giúp cho HS có được những hình ảnh thực tế,
được học tập bằng đa giác quan làm cho tiết học trở nên sinh động và hấp dẫn
hơn. Dùng tranh ảnh, băng đĩa nhạc sẽ giúp giáo viên đỡ phải diễn giải nhiều mà
hiệu quả giờ học lại cao hơn.
Minh họa các nội dung Âm nhạc sẽ tạo được sự cuốn hút đối với học sinh,
giúp HS cảm nhận được âm nhạc và yêu thích môn học hơn.
Việc ứng dụng công nghệ thông tin vào sử dụng đồ dùng dạy học cũng rất
hiệu quả và gây nhiều cuốn hút cho học sinh. Đó chính là sử dụng máy chiếu đa
năng. Giáo viên có thể lên mạng Internet tìm những thông tin, tranh ảnh nhạc sĩ,
tranh ảnh nhạc cụ, tác phẩm, những bài viết hay...liên quan đến nội dung bài dạy
để trình chiếu cho học sinh xem.
Ví dụ: Tiết 26 Âm nhạc 8 Học hát : Bài Ngôi nhà của chúng ta . Giáo viên cần
sưu tầm một số tranh minh hoạ để giới thiệu bài như Hình quả địa cầu hay chân
dung nhạc sĩ Hình Phước Liên. Hoặc sử dụng phần mềm Encore 4.5 để viết các
bài hát hoặc Tập đọc nhạc trên máy tính.

9


Ví dụ: Có thể trình chiếu những bức ảnh này qua máy chiếu đa năng để học sinh
quan sát trong nội dung ÂNTT tiết 31 Âm nhạc 8: Sơ lược một số thể loại nhạc
đàn. Từ đó học sinh dễ nhận biết hơn các hình thức biểu diễn nhạc cụ.

Dàn nhạc dân tộc có thể cùng lúc biểu diễn Hòa tấu các nhạc cụ trên
Để cụ thể hơn sau đây tôi xin trình bày cụ thể cách sử dụng phương tiện
dạy học trong 1 tiết dạy Âm nhạc lớp 8.
Tiết 10:
- Ôn tập bài hát “ Tuổi hồng ”
- Ôn tập: Tập đọc nhạc số 3
- Âm nhạc thường thức: Nhạc sĩ Phan Huỳnh Điểu và bài
hát Bóng cây kơnia
A. Mục tiêu cần đạt
1. Kiến thức
10


- HS ôn tập lại bài hát Tuổi hồng và bài TĐN số 3; Được tìm hiểu về nhạc
sĩ Phan Huỳnh Điểu và bài hát Bóng cây Kơnia.
2. Kĩ năng
- HS hát thuần thục bài hát bài hát Tuổi hồng, biết thể hiện được sắc thái
tình cảm trong bài.
- Đọc nhạc ghép lời thuần thục bài TĐN số 3, ghép chính xác lời ca.
3. Giáo dục
- Qua bài hát giáo dục các em trân trọng và giữ gìn những tháng ngày tươi
đẹp khi còn cắp sách đến trường.
- Hiểu biết về những đóng góp của các nhạc sĩ trong nước với nền âm
nhạc Việt Nam.
B. Chuẩn bị phương tiện dạy học
1. Giáo viên:
- Soạn bài.
- Máy tính, máy chiếu điện tử hoặc màn hình Tivi.
- Chuẩn bị hình ảnh trình chiếu trên màn hình: Bài hát «Tuổi hồng», bài
Tập đọc nhạc số 3 Hãy hót, chú chim nhỏ hay hót , ảnh chân dung nhạc sĩ Phan

Huỳnh Điểu, bài hát Bóng cây Kơnia, một số hình ảnh của đồng bào dân tộc Tây
Nguyên.
- Một số tác phẩm tiêu biểu của nhạc sĩ Phan Huỳnh Điểu: Tình trong lá
thiếp, Những ánh sao đêm, Đoàn vệ quốc quân, Anh ở đầu sông em cuối sông,
Thuyền và biển, Những em bé ngoan, Nhớ ơn Bác Hồ, Đội kèn tí hon...
- Đàn phím điện tử, loa để nghe nhạc.
- Mõ, thanh phách.
*Lưu ý: Giáo viên có thể lên mạng Internet vào trang Google để tìm kiếm các tư
liệu phục vụ cho bài dạy. Cũng có thể tham khảo các giáo án điện tử liên quan
đến tiết học mình dạy.
2. Học sinh: - Chuẩn bị bài, SGK, vở ghi đầy đủ.
C. Tổ chức các hoạt động dạy học
Hoạt động của
thầy và trò
- GV ghi bảng,
trình chiếu bài
hát
- Đàn giọng la
thứ, HS khởi
động theo âm la.
- HS hát gõ
phách
theo
hướng dẫn của
GV. Lưu ý cho
HS thể hiện được

Sử dụng phương tiện dạy học

Nội dung

cần đạt

- Chiếu hình ảnh bài hát lên màn
hình.
Nội dung 1. Ôn
tập bài hát:
Tuổi hồng.
- Khởi động
- Sử dụng đàn để khởi động giọng và giọng.
đệm hát cho học sinh
- Học sinh hát kết hợp gõ phách bằng
Mõ và thanh phách.
- Hát toàn bài cả
11


tính chất vui tươi
nhí nhảnh trong
bài.
- HS hát kết hợp
vỗ
tay
theo
phách. GV chú ý
sửa sai cho HS.
- Gọi 2 – 3 nhóm
HS trình bày bài,
tách riêng từng
lời.
- GV kết hợp cho

điểm nếu HS
trình bày tốt

hai lời, thể hiện
tính chất âm
nhạc của bài.

- GV ghi bảng, - Sử dụng máy chiếu: trình chiếu
trình chiếu hình hình ảnh bài Tập đọc nhạc số 3.
ảnh bài TĐN số 3
- GV đàn toàn
bài
TĐN số 3.
- GV đàn rải gam
la thứ hòa thanh
yêu cầu HS đọc
hòa đàn.
- Bắt nhịp cho cả
lớp đọc nhạc và
ghép lời bài TĐN
số 3.
- Vị trí nào chưa
chính xác tiếp tục
sửa sai cho HS.
GV đọc mẫu HS.

Nội dung 2. Ôn
TĐN số 3:
Hãy hót, chú
chim nhỏ hay

hót
- Nghe lại giai
điệu của bài
TĐN.
- Đọc rải giọng
la thứ hòa thanh.
- Đọc lại toàn
bài TĐN.

- Gọi 2 – 3 nhóm
12


HS lên đọc bài, cá
nhân đọc bài. GV
nhận xét, cho
điểm.
- GV ghi bảng,
trình chiếu chân
dung nhạc sĩ.
? Em hãy nêu
những hiểu biết
của mình về nhạc
sĩ Phan Huỳnh
Điểu ?
? Em hãy nêu một
số tác phẩm nổi
tiếng của ông ?
- Tình trong lá
thiếp, Những ánh

sao đêm, Đoàn vệ
quốc quân, Anh ở
đầu sông em cuối
sông, Thuyền và
biển, Những em
bé ngoan, Nhớ ơn
Bác Hồ, Đồi kèn
tí hon...
- GV cho HS
nghe trích đoạn
các bài hát của
nhạc sĩ.

? Em hãy nêu
hoàn cảnh ra đời
của bài hát?

- Sử dụng đàn để đệm giai điệu bài - Đọc bài theo
tập đọc nhạc cho học sinh ôn tập.
nhóm.
- Học sinh đọc nhạc, hát lời kết hợp
gõ phách bằng Mõ và thanh phách.
Nội dung 3. Âm
nhạc
thường
thức
Nhạc sĩ Phan
Huỳnh Điểu và
bài hát
Bóng cây kơnia

a. Tác giả.
- Nhạc sĩ Phan
Huỳnh
Điểu
sinh 1924, quê ở
Đà Nẵng. Ông
có thời gian
sáng tác âm
nhạc từ trước
năm 1945 đến
nay.
- Nhạc sĩ thành
công với những
ca khúc thiếu
nhi và người
lớn, âm nhạc của
ông có đặc điểm
- Chiếu hình ảnh chân dung nhạc sĩ là trau truốt và
trữ tình, mang
lên màn hình.
- Sử dụng máy tính mở qua loa cho hơi thở của thời
học sinh nghe trích đoạn các ca khúc đại và đậm đà
bản sắc văn hoá
nổi tiếng của nhạc sĩ.
- Giáo viên có thể sử dụng đàn để dân tộc
đệm hát trích đoạn một số bài hát - Phần thưởng
thiếu nhi quen thuộc cho học sinh lớn nhất cuộc
đời ông là được
hát theo.
nhận giải thưởng

Hồ Chí Minh về
văn học nghệ
thuật.
b. Tác phẩm:
- Bài hát ra đời
năm 1971, khi
đất nước bị chia
cắt làm 2 miền,
- Trình chiếu hình ảnh liên quan đến cuộc chiến đấu
nội dung bài hát Bóng cây Kơnia lên giải phóng miền
Nam đang khó13
màn hình.
khăn gian khổ,
đồng bào miền
Nam nhất là


2.4. Hiệu quả của sáng kiến kinh nghiệm đối với hoạt động giáo dục, với
bản thân, đồng nghiệp và nhà trường.
Sau khi thực hiện những giải pháp nêu trên tôi luôn nhận được sự ủng hộ
nhiệt tình của học sinh, của giáo viên trong toàn trường. Các em càng thêm yêu
thích môn Âm nhạc lớp 8 nói riêng và môn học Âm nhạc THCS nói chung.
Tiết dạy môn Âm nhạc rất sinh động, hấp dẫn, gây được nhiều hứng thú
trong giờ học đối với học sinh.
- Các em ngày càng thêm yêu thích phân môn âm nhạc, không còn e ngại
hay chán nản, mệt mỏi khi học môn học này.
- Tiết học thu hút 100% học sinh tham gia học tập sôi nổi, tích cực.
- Đa số học sinh có hiểu biết và được nhận biết chân dung về các nhạc sĩ
Việt Nam và thế giới
- Đa số học sinh biết cách nghe, được nghe nhiều, biết thưởng thức, cảm

thụ, bình luận và phát biểu được cảm nhận của mình về các tác phẩm âm
nhạc.
- Học sinh có thể sáng tạo làm những nhạc cụ đơn giản phục vụ cho tiết
học.
- Chất lượng đạt được sau khi áp dụng sáng kiến kinh nghiệm đã xếp loại
Đạt yêu cầu 100% học sinh so với đầu năm khảo sát, cụ thể khảo sát vào
cuối tháng 3 năm học 2018 - 2019 như sau:
Lớp

Sĩ số

Đạt

Chưa đạt

8A

41

SL
41

%
100%

SL
0

%
0%

8B

40

40

100%

0

0%

Tổng

81

81

100%

0

0%

3. KẾT LUẬN, KIẾN NGHỊ.
3.1. Kết luận
Trong tiết dạy môn Âm nhạc việc sử dụng trang thiết bị đồ dùng dạy học
là điều cần thiết, tạo nên hiệu quả giáo dục cao của giờ dạy.
Để thực hiện một tiết dạy Âm nhạc đạt kết quả tốt nhất người giáo viên cần:

- Nghiên cứu kĩ bài dạy trước khi lên lớp.
- Sử sụng một cách thành thạo những đồ dùng dạy học cần thiết như: Máy
tính, máy chiếu, Đàn phím điện tử, đài đĩa, băng đĩa nhạc, tranh ảnh minh
họa, Mõ, Thanh phách ....
- Sử dụng đồ dùng dạy học một cách linh hoạt và hợp lí
14


- Cần sưu tầm và sáng tạo những đồ dùng dạy học cần thiết phục vụ cho tiết
dạy.
- Tham khảo các loại sách báo, các trung tâm băng đĩa nhạc, đài truyền
hình....để có những tư liệu mở rộng kiến thức cho học sinh.
3.2.Kiến nghị
Đề xuất với nhà trường tham mưu với phòng giáo dục đào tạo trang bị, bổ
sung những đồ dùng dạy học còn thiếu sau để giờ dạy môn Âm nhạc đạt kết quả
tốt nhất:
- Đĩa nhạc các bài hát trong phần phụ lục lớp 6 – 7- 8.
- Trang bị bộ loa cố dịnh trong phòng âm nhạc để học sinh được nghe các
tác phẩm âm nhạc.
- Tranh minh họa các nhạc sĩ được phóng to trong phân môn âm nhạc
thường thức của 4 khối.
Trên đây là một số kinh nghiệm của tôi về việc sử dụng phương tiện dạy học
trong một tiết dạy Âm nhạc lớp 8 mà tôi đã áp dụng có hiệu quả đối với đối
tượng học sinh của mình. Rất mong được sự góp ý, trao đổi kinh nghiệm của các
đồng nghiệp để đưa ra phương pháp tối ưu giúp học sinh thích thú khi học môn
Âm nhạc, góp phần hoàn thành nhiệm vụ giáo dục thẩm mỹ của bộ môn âm
nhạc trong nhà trường cũng như giáo dục toàn diện học sinh.
XÁC NHÂN CỦA
HIỆU TRƯỞNG

Thanh Hóa, ngày 3 tháng 4 năm 2019
Tôi xin cam đoan đây là SKKN của
mình viết, không sao chép nội dung của
người khác.

Lê Thị Thu Hà

15


Tài liệu tham khảo
- Sách giáo khoa Âm nhạc và Mĩ thuật 8
- Sách giáo viên Âm nhạc và Mĩ thuật 8
- Thiết kế bài giảng Âm nhạc lớp 8- Nhà xuất bản Đại học sư phạm.
- Những vấn đề chung về đổi mới giáo dục THCS môn Âm nhạc- Nhà xuất bản
Giáo dục.
- Tài liệu bồi dưỡng thường xuyên cho giáo viên THCS chu kì III- nhà xuất bản
giáo dục.

16