Đưa chất liệu từ thiên nhiên vào một số chủ đề giúp học sinh sáng tạo và học tốt hơn theo phương pháp đan mạch

SỞ GIÁO DỤC VÀ ĐÀO TẠO THANH HÓA
PHÒNG GD&ĐT THỌ XUÂN

SÁNG KIẾN KINH NGHIỆM

ĐƯA CHẤT LIỆU TỪ THIÊN NHIÊN VÀO MỘT SỐ CHỦ ĐỀ
GIÚP HỌC SINH SÁNG TẠO VÀ HỌC TỐT HƠN THEO
PHƯƠNG PHÁP DẠY HỌC ĐAN MẠCH.

Người thực hiện: Nguyễn Thị Liên
Chức vụ: Giáo viên
Đơn vị công tác: Trường Tiểu học
SKKN thuộc lĩnh vực (môn): Mĩ thuật

MỤC LỤC
THANH HÓA
1 NĂM 2019


NỘI DUNG

TRANG

MỤC LỤC
NỘI DUNG
1. Mở đầu:
1.1. Lý do chọ đề tài.
1.2. Mục đích nghiên cứu.
1.3. Đối tượng nghiên cứu.
1.4. Phương pháp nghiên cứu.
1.5. Những điểm mới của sáng kiến kinh nghiệm.

2. Nội dung.
2. 1. Cơ sở lý luận.
2.2.Thực trạng của vấn đề.
2.3. Các biện pháp đã tiến hành để giải quyết vấn đề.
2.3.1. Biện pháp 1: Sáng tạo từ vật liệu thiên nhiên.
2.3.2. Biện pháp 2: Áp dụng vào các chủ đề bài học.
2.4. Hiệu quả:
3. Kết luận, kiến nghị:
3.1. Kết luận .
3.2. Kiến nghị:

2

TRANG
1
1
2
2
2
3
4
4
4
5
6
12
17
18
18
19

1. MỞ ĐẦU:
1.1. Lý do chọ đề tài.
Hội họa có một vai trò vô cùng quan trọng trong cuộc sống, từ lâu hội họa
đã cuốn hút trẻ thơ bằng sức mạnh diệu kì của nó. Nhà điêu khắc nổi tiếng người
Pháp (Huto Ro Tenh) đã nói: “Thế giới sẽ chỉ hạnh phúc khi mỗi người có một
tâm hồn nghệ sĩ”.
Xã hội ngày càng phát triển, đòi hỏi giáo dục cũng phải phát triển một cách
toàn diện. Trong những năm qua Đảng và Nhà nước ta luôn quan tâm đến sự
phát triển giáo dục, đặc biệt là chất lượng của nó, cùng với sự phát triển toàn
diện về đức dục, trí dục, thể dục và mỹ dục. Do vậy, mĩ thuật là một trong những
môn học giữ vai trò quan trọng trong sự phát triển toàn diện của học sinh tiểu
học. Đây là môn học về cái đẹp, khơi dậy tư duy sáng tạo trong tâm hồn trong
sáng, thơ ngây và đáng yêu của lứa tuổi thiếu nhi. Giáo dục mĩ thuật giúp các
em có thể hình thành và phát triển các năng lực để từ đó các em hiểu biết về cái
đẹp, hoàn thành các bài tập của chương trình, đồng thời còn tạo điều kiện để học
tốt các môn học khác
Dạy và học mĩ thuật ở các trường Tiểu học trong những năm gần đây đã tạo
ra một bước ngoặt lớn đó là việc đổi mới đưa phương pháp dạy học theo Đan
Mạch thay thế chương trình mĩ thuật hiện hành. Phương pháp này nhằm hướng
tới mục tiêu lấy học sinh làm trung tâm, kích thích sự tương tác, tư duy sáng tạo
và phát triển nhận thức, từ đó giúp các em hình thành và phát triển ba năng lực
cốt lõi đó là: sáng tạo mĩ thuật, hiểu cảm nhận, trân trọng sản phẩm và giao tiếp.
Để phát huy tối đa phương pháp này nên tổ chức thành các hoạt động nghệ thuật
hai chiều, ba chiều, bốn chiều nhằm đem lại sự thích thú trong học tập cho học
sinh, do vậy giáo viên cần có kế hoạch cụ thể và linh hoạt sáng tạo trong từng
nội dung hoạt động, trong từng nội dung chủ đề để nâng cao chất lượng dạy và
học. Bên cạnh đó, đối với trường tôi là một trường thuộc vùng nông thôn, cha
mẹ đi làm ăn xa hầu hết gửi con cho ông bà vì vậy việc dạy và học gặp rất nhiều

khó khăn. Tình trạng các em đến lớp thiếu đồ dùng, nhất là môn Mĩ thuật rất
nhiều. Đó cũng là vấn đề đặt ra mà bản thân tôi trăn trở. Hơn nữa từ trước đến
nay, các em chỉ được tiếp xúc với các chất liệu đơn giản như: màu sáp, màu dạ,
xé dán..., dẫn đến tình trạng học sinh nhàm chán không hứng thú với môn học,
kết quả học tập không được cao. Để giải quyết những băn khoăn đó tôi đã mạnh
dạn đưa ra ý tưởng: “ Đưa chất liệu từ thiên nhiên vào một số chủ đề giúp
học sinh sáng tạo và học tốt hơn theo phương pháp Đan Mạch”
Song hành với phương pháp dạy học mĩ thuật theo phương pháp Đan Mạch,
bản thân tôi nhận định đây là một ý tưởng mới lạ và độc đáo và rất phù hợp với
3


đặc thù của các huyện nông thôn bởi cỏ cây, hoa lá, lúa ngô, cát sỏi... là những
nguyên vật liệu sẵn có và vô cùng dồi dào. Đó sẽ là tiền đề thúc đẩy việc đổi
mới phương pháp dạy học và nâng cao chất lượng bộ môn Mĩ thuật.
1.2. Mục đích nghiên cứu.
Đứng trước tình hình thực tế của học sinh trường tôi, tôi thấy môn Mĩ thuật
các em còn học tập một cách qua loa, máy móc, các em còn nhút nhát, rụt rè
chưa thực sự tự tin trong học tập cũng như trong giao tiếp. Giáo viên dạy theo
một mô tuýp quen thuộc dẫn đến bài thực hành của các em còn cứng nhắc, hầu
hết còn mang tính sao chép chưa phát huy trí tưởng tượng sáng tạo. Phụ huynh
chưa quan tâm tới con cái, đồ dùng học tập của các em thiếu nhiều. Vì vậy là
một giáo viên tôi cần phải đổi mới phương pháp và hình thức dạy học phù hợp
với điều kiện thực tế theo từng vùng miền để giúp các em có thể tự tin trong học
tập, trong giao tiếp, tự khám phá, tự tìm hiểu và có khả năng tự tin về chính bản
thân mình.
Đổi mới phương pháp dạy học sử dụng các nguyên vật liệu có sẵn trong thiên
nhiên là cách dạy học linh hoạt và sáng tạo, phù hợp với đối tượng học sinh và
thực tế văn hóa, cơ sở vật chất tại địa phương và mang lại tính hiệu quả cao.
Tổ chức các hình thức hoạt động giáo dục mĩ thuật theo phương pháp mới

này sẽ đem lại cho học sinh lĩnh hội các kiến thức và kĩ năng từ thực tế và trong
giao tiếp. Mở rộng suy nghĩ và thực hành các kĩ năng (tư duy, so sánh, phân tích,
tổng hợp, đánh giá...).
Hoạt động giáo dục mĩ thuật giúp các em rèn luyện và phát triển kĩ năng làm
việc, kĩ năng giao tiếp, tạo điều kiện cho học sinh học hỏi lẫn nhau, phát huy vai
trò trách nhiệm của từng cá nhân, các em có thể cùng làm với nhau những công
việc mà một mình không thể tự làm được trong một thời gian nhất định.
Vì vậy, qua khảo sát thực tế giảng dạy áp dụng vào một số các chủ đề, tôi
thấy phương pháp dạy học này rất phù hợp với điều kiện thực tế học sinh ở
những vùng nông thôn và miền núi, đặc biệt là học sinh trường tôi.
1.3. Đối tượng nghiên cứu.
- Chủ thể: Biện pháp sử dụng chất liệu từ thiên nhiên vào một số chủ đề giúp
học sinh sáng tạo trong học mỹ thuật theo phương pháp Đan Mạch.
- Khách thể: + Học sinh khôi 1,2,3,4,5.
+ Một số chủ đề của các khối 1,2,3,4,5.
1.4. Phương pháp nghiên cứu.
Các phương pháp cơ bản được sử dụng vào nghiên cứu đề tài bao gồm:
* Sưu tầm tài liệu có liên quan: Trong quá trình thực hiện nghiên cứu đề tài,
không thể phủ nhận vai trò quan trọng của công tác tham khảo tài liệu. Tài liệu
có từ nhiều nguồn khác nhau như: sách, báo, tạp chí, kinh nghiệm từ đồng
4


nghiệp…Đặc biệt là sử dụng Internet: đây là một công cụ thuận tiện để tiếp cận
nhanh và dễ dàng đến một lượng thông tin khổng lồ và phong phú. Nhưng khi
tham khảo cần phải có kiến thức để sàng lọc những thông tin (vì không phải
thông tin nào cũng là đúng) và kinh nghiệm thì mới tìm được nguồn thông tin
phù hợp, chính xác với nhu cầu một cách nhanh chóng, hiệu quả.
* Phương pháp vấn đáp: Là phương pháp mà giáo viên sẽ dùng một hệ thống
câu hỏi để học sinh trả lời bằng miệng nhằm thu được những thông tin nói lên

nhận thức hoặc thái độ của cá nhân đối với vấn đề học theo nhóm.
* Phương pháp quan sát: Quan sát là phương pháp thu thập thông tin về quá
trình giáo dục trên cơ sở tri giác trực tiếp các hoạt động dạy – học cho ta những
tài liệu về thực tiễn để có thể nắm bắt một cách hiệu quả và chính xác. Sử dụng
phương pháp này giúp giáo viên và học sinh quan sát, so sánh, đối chiếu liên hệ
với thực tế.
* Phương pháp thực nghiệm: Giáo viên chủ động tác động vào học sinh và quá
trình dạy – học để hướng theo mục tiêu dự kiến của mình.
* Phương pháp luyện tập, thực hành: Giúp giáo viên và học sinh hình thành
được những kĩ năng cần thiết.
1.5. Những điểm mới của sáng kiến kinh nghiệm.
Sử dụng chất liệu từ thiên nhiên vào một số chủ đề có lồng ghép giáo dục
kĩ năng sống, giáo dục bảo vệ môi trường, khơi dậy năng lực sáng tạo của học
sinh, phát huy tính chủ động, linh hoạt giúp học sinh lĩnh hội kiến thức một cách
chính xác và hoàn chỉnh.
Giải pháp này đã hệ thống các phương pháp có thể áp dụng trong các chủ
đề tạo hình 2D, 3D... , những vật liệu có sẵn từ thiên nhiên, các phế liệu xung
quanh dễ tìm kiếm để các em tạo thành sản phẩm mĩ thuật nhằm giúp cho học
sinh có hứng thú học tập hăng say và tích cực hơn trong môn học Mĩ thuật.
Đối với tranh có chất liệu làm từ nguyên liệu thiên nhiên như lá hoa cỏ cây,
cát sỏi, gạo, ngũ cốc...là sự thể hiện chân thực sống động nhất về hình ảnh cũng
như cảm xúc cho người xem. Còn gì thú vị hơn khi chính người xem tranh được
chiêm ngưỡng vẻ đẹp tự nhiên sống động của lá cây, được ngửi mùi hương hoa
cỏ hay mùi thơm nồng của rơm nếp, vị thơm bùi của gạo rang...hay mặc sức
tưởng tượng được sờ bàn tay lên viên đá nhẵn mịn của bức tranh đá với những
viên sỏi được thiên nhiên mài giũa qua hàng trăm, hàng nghìn năm.
Đối với học sinh trường tôi khi áp dụng đưa chất liệu từ thiên nhiên vào
chương trình dạy học mĩ thuật theo phương pháp Đan Mạch vào bài vẽ sẽ tạo ra
tính mới mẻ, lòng say mê sáng tạo và tìm tòi cái mới sẽ tạo ra tính tích cực trong
cách nghĩ và cách làm của học sinh như:

5


+ Về đường nét: Được sử dụng nhiều các hình kỉ hà nên có sự khác biệt so
với các họa tiết là hoa lá, chim thú, mây nước như các em thường học.
+ Về màu sắc: Màu sắc thường đa dạng, phong phú, mạnh mẽ, có sự tương
phản cao nhưng trọng tâm vẫn rõ ràng.
+ Về bố cục: Đưa chất liệu từ thiên nhiên vào chương trình dạy học Mĩ thuật
theo phương pháp Đan Mạch vào bài vẽ thì bài vẽ có ít không gian trống
( không gian thở) so với bài vẽ thông thường.
2. NỘI DUNG.
2. 1. Cơ sở lý luận.
Thực hiện nghị quyết số 29-NQ/TW của ban chấp hành Trung ương khóa
XI về đổi mới căn bản, toàn diện giáo dục và đào tạo, đáp ứng yêu cầu công
nghiệp hóa - hiện đại hóa trong điều kiện kinh tế thị trường định hướng xã hội
chủ nghĩa và hội nhập quốc tế. Việc đổi mới phương pháp dạy học Mĩ thuật theo
xu hướng tích cực, hiện đại và cần áp dụng phù hợp với từng đối tượng, từng
vùng miền là rất cần thiết.
Hưởng ứng phong trào “Học tập và làm theo tấm gương đạo đức Hồ Chí
Minh” thì việc tiết kiệm, giảm chi phí trong mọi lĩnh vực trong đó có học tập và
giảng dạy lại càng có ý nghĩa hơn. Giải pháp đưa ra nhằm tận dụng những
nguyên vật liệu dễ kiếm trong cuộc sống thường nhật không chỉ tiết kiệm cho
bản thân, cho nhà trường, phụ huynh mà còn chống lãng phí cho toàn xã hội. Ta
thấy rằng, nghệ thuật là sự sáng tạo không ngừng nghỉ. Nói đến vẽ tranh ta vẫn
thường thấy các chất liệu phổ biến và quen thuộc như: màu sáp, màu bột, sơn
dầu...nhưng ít thấy những chất liệu mới hay cụ thể hơn là nền mĩ thuật Việt Nam
chưa khai thác chuyên sâu lĩnh vực này.
2.2.Thực trạng của vấn đề.
Phương pháp dạy học mĩ thuật theo Đan Mạch chính thức áp dụng vào giảng
dạy mĩ thuật ở bậc Tiểu học ở một số tỉnh thành. Đây là một phần trong chương

trình hợp tác về văn hóa giữa Việt Nam và Đan Mạch. Tính tới thời điểm hiện
tại, học sinh đã quen và thực hiện tương đối tốt mô hình học tập mới này. Áp lực
học tập không còn là vấn đề với các em. Tuy nhiên về phía giáo viên vẫn còn
khá nhiều khó khăn, vướng mắc cần lời giải đáp để hoàn phương pháp này.
* Thuận lợi:
- Luôn được sự quan tâm của ngành cấp trên, đặc biệt là của Ban Giám hiệu
nhà trường, thường xuyên động viên, khuyến khích giáo viên áp dụng phương
pháp mới vào giảng dạy. Ban Giám hiệu luôn cố gắng tạo điều kiện để giáo viên
an tâm công tác và thực hiện nhiệm vụ được giao.

6


- Cơ sở vật chất của nhà trường đã có phòng chức năng riêng. Điều này giúp
cho giáo viên có thể sắp xếp trước vị trí cho các nhóm học sinh mà không mất
thời gian như khi dạy ở tại lớp.
- Nội dung dạy học mĩ thuật Tiểu học có một số bài không phù hợp vì mang
yếu tố đặc thù vùng miền, do đó theo phương pháp mới thì giáo viên có thể xây
dựng kế hoạch dạy học cho phù hợp với tình hình thực tế địa phương, mà không
quá phụ thuộc vào khuôn khổ của chương trình hiện hành. Các hoạt động của
mỗi chủ đề nối tiếp liền mạch nhau, làm cho học sinh luôn cảm thấy hào hứng
khi được khám phá, sáng tạo với nhiều trải nghiệm đầy thú vị.
* Khó khăn.
- Một số bậc phụ huynh thiếu sự quan tâm học tập cho học sinh, còn chưa
coi trọng môn học Mĩ thuật ... Điều đó ảnh hưởng trực tiếp đến chất lượng học
tập của giáo viên và học sinh gây cho học sinh cảm giác chán nản, không tự tin
khi vẽ. Khiến cho các em không thích thú với bài học, thể hiện tác phẩm của
mình qua loa, đại khái, vì thế không thấy được cái hay, cái đẹp và chưa biết vận
dụng vào cuộc sống hàng ngày.
- HS chưa có sự sáng tạo trong bài vẽ, các sản phẩm mĩ thuật còn đơn điệu

( Đa phần là vẽ trên giấy A4 và tô màu sáp). Các em chưa mạnh dạn, chưa chủ
động trong việc làm quen với kiến thức, kỹ năng của phương pháp dạy học mới.
- Việc thiếu đồ dùng như: giấy, màu, đất nặn để các em thực hành đã ảnh
hưởng không nhỏ đến kết quả học tập.
- Điều kiện dạy và học Mĩ thuật của giáo viên và học sinh còn nhiều khó
khăn; trình độ chuyên môn, năng lực của giáo viên còn hạn chế, chưa được tập
huấn chuyên sâu hoặc chưa hiểu đúng tinh thần của phương pháp mới nên còn
gặp khó khăn khi xây dựng kế hoạch dạy học theo chủ đề và thiết kế các hoạt
động dạy học.
* Khảo sát chất lượng học sinh.
- Qua khảo sát chất lượng học sinh học kỳ II năm học 2017 -2018 tôi thấy
rằng các em còn khá lúng túng với phương pháp dạy học mới, kết quả cụ thể
như sau:
+ Số học sinh hoàn thành tốt : 70/210 em (chiếm 33%) ;
+ Số học sinh hoàn thành 140/210 ( chiếm 67%); không có học sinh không
hoàn thành.
- Từ thực trạng trên để góp phần nâng cao chất lượng dạy học môn Mĩ thuật
nói chung và tháo gỡ phần nào những khó khăn của học sinh khi học một số các
chủ đề của môn Mĩ thuật nói riêng, tôi đã chọn đề tài “ Đưa chất liệu từ thiên
nhiên vào một số chủ đề giúp học sinh sáng tạo và học tốt hơn theo phương pháp
Đan Mạch”.
7


2.3 Các biện pháp đã tiến hành để giải quyết vấn đề.
Xung quanh chúng ta có những thứ tưởng chừng như bỏ đi, là vô tri vô giác
nhưng khi ta biết cách tận dụng biết xử lý thì nó lại mang đến hiệu quả bất ngờ
vừa mang đậm giá trị nghệ thuật vừa đảm bảo tính sáng tạo và dễ thực hiện. Sau
đây là một số ý tưởng đưa vật liệu thiên nhiên vào chương trình dạy mĩ thuật
hiện hành.

2.3.1: Biện pháp 1: Sáng tạo từ vật liệu thiên nhiên:
* Biện pháp sáng tạo với lá cây.
Đây là nguồn nguyên liệu vô cùng dồi dào phong phú và gần gũi với trẻ em
vùng nông thôn. Có thể nói các em lớn lên từ cỏ cây nên tận dụng nguồn nguyên
liệu gần gũi này phát huy được sự sáng tạo và hiệu quả hơn mong đợi.
+ Chuẩn bị:
- Giấy bìa, keo, kéo, sơn xịt hoặc màu bột, bút chì…
- Chọn các loại lá cây khô có kích thước đặc điểm và màu sắc khác nhau.
- Lá cây khô dùng bàn là, là phẳng ( Các em học sinh có thể xếp lá vào quyển
sách và dùng vật nặng để ép tạo độ phẳng)
- Dùng sơn xịt hoặc màu bột để tạo màu cho lá. ( Có thể để nguyên màu lá tự
nhiên)
+ Cách làm:
- Cách 1: Dùng bút chì vẽ phác hình ảnh lên giấy bìa. Sau đó lựa chọn lá cây
phù hợp với hình ảnh gắn lên từng mảng hình.
- Cách 2: Tưởng tượng ra các hình ảnh rồi dùng kéo cắt tạo hình lá cây sao cho
phù hợp với hình ảnh đó.
- Gắn thêm cỏ, cây, hoa khô… để cho tranh thêm phần sinh động.
- Hoàn thiện tranh.
- Xịt một lớp keo bảo quản để tranh được bền hơn.
- Trang trí tạo khung cho tranh.
Lưu ý: Nên chọn lá cây khô để sản phẩm bền hơn và để bảo vệ môi trường. Các
chi tiết trang trí cũng cần được làm sạch và khô để tăng tuổi thọ cho tranh.
+ Phạm vi áp dụng: Áp dụng trong các chủ đề của từng khối lớp ( nội dung của
bức tranh thay đổi tùy theo từng nội dung chủ đề)
- Một số sản phẩm sáng tạo từ lá cây:

8

Sản phẩm của học sinh
* Biện pháp sáng tạo với các loại hạt:
Nước ta vốn xuất thân từ nền nông nghiệp lúa nước nên các sản vật từ nông
nghiệp vô cùng phong phú và đa dạng như gạo, ngô, đậu tương... Tranh hạt
không giống bất kỳ một loại tranh nào khác như được vẽ bằng màu, sơn… mà
9


tranh hạt là sự sắp xếp các loại hạt với nhiều màu sắc kích thước chủng loại khác
nhau để tạo nên một bức tranh.
+ Chuẩn bị:
- Các loại hạt có nhiều màu sắc, kích thước: gạo, ngô, thóc, vừng, lạc,
đậu…
- Keo gắn (nên chọn keo sữa hoặc hồ dán) giấy bìa, kéo, bút lông, màu…
- Có thể nhuộm màu cho hạt bằng phẩm màu hoặc lá cây làm xôi...
- Gạo vừng đem rang ở nhiều sắc độ khác nhau.

Gạo rang tạo nhiều sắc độ đậm nhạt
+ Cách làm:
- Phác hình lên giấy bìa.
- Dùng bút lông bôi một lớp keo dày lên từng mảng hình.
- Gắn hạt lên lớp keo và đợi khô.
- Có thể dùng bút màu vẽ thêm hình hoặc lên hạt nếu muốn.
- Có thể gắn thêm cỏ cây, sỏi đá cho tranh thêm sinh động.
- Hoàn thiện tranh.
- Xịt một lớp keo bảo vệ.
- Tạo khung cho tranh.
+ Phạm vi áp dụng:
Áp dụng trong một số chủ đề của các khối lớp (nội dung tranh thay đổi theo nội
dung chủ đề).

Một số sản phẩm từ hạt.

10


Sản phẩm của GV và HS
* Biện pháp sáng tạo từ đá cuội.
Nghệ thuật là khung trời vô biên của sự sáng tạo, nhiều khi nhờ có ý tưởng
độc đáo mà những vật bình thường như sỏi đá cũng thành một sản phẩm nghệ
thuật. Trải qua nhiều năm được mài mòn bởi nước chảy, những mảnh đá vụn sần
11


sùi dần trở thành viên đá cuội tròn trịa, nhẵn nhụi…Nhờ những đặc điểm này,
chúng đã trở thành nguyên liệu hữu ích cho các em thỏa sức sáng tạo mà đặc
biệt vô cùng dễ kiếm nhất là với các bạn vùng nông thôn.
+ Chuẩn bị:
- Chọn những viên đá cuội có nhiều kích thước, màu sắc khác nhau.
- Rửa sạch và lau khô đá.
- Sơn màu, bút lông
- Keo gắn (nếu muốn tạo hình con vật…)
+ Cách làm:
- Phủ sơn lên bề mặt đá cho khô.
- Dùng bút lông hoặc cọ vẽ màu và trang trí các họa tiết, màu sắc theo ý
thích.

- Dùng keo gắn kết các viên đá lại với nhau để tạo hình thù mong muốn.

- Hoặc gắn đá lên mặt phẳng làm tranh

12


- Kết hợp đá với các vật liệu khác để trang trí.

Ảnh sưu tầm
• Biện pháp sáng tạo từ vải vụn.
+ Chuẩn bị:
- Vải vụn nhiều màu.
- Giấy bìa.
- Kéo, keo, bàn là, bút chì.
+ Cách làm:
- Vẽ phác hình ảnh lên tấm bìa. Sau đó bôi một lớp keo vào từng mảng hình.
Lựa chọn vải phù hợp cắt tạo hình theo mảng hình đã vẽ. Hoặc gấp nếp vải tùy
theo ý đồ định trang trí.
- Gắn từng miếng vải đến khi nào hoàn thiện bức tranh.
- Dùng bàn là, là phẳng mặt vải.
- Có thể gắn thêm các vật liệu khác (cúc, hột, cườm...) cho tranh sinh động hơn.
- Hoàn thiện khung cho tranh
Lưu ý: Chọn vải phong phú về chất liệu: thô, mịn, xù, bóng...Và có thể dùng chỉ
khâu từng mảng hình, kỹ thuật này đòi hỏi sự khéo léo cao hơn.
+ Một số sản phẩm tranh từ vải vụn.
13


Sản phẩm sáng tạo và ứng dụng từ vải của GV và HS
14


2.3.2: Biện pháp 2: Áp dụng vào các chủ đề bài học.

- Lớp 1 : Chủ đề 4: Những con cá đáng yêu; Chủ đề 6: Ông mặt trời
vui tính; Chủ đề 7: Những con vật ngộ nghĩnh; Chủ đề 9: Thiên nhiên tươi
đẹp; Chủ đề 13: Khu nhà nơi em ở.
- Lớp 2: Chủ đề 2: Những con vật sống dưới nước; Chủ đề 6: Khu
vườn kỳ diệu; Chủ đề 9: Sắc màu thiên nhiên; Chủ đề 12: Môi trường
quanh em.
- Lớp 3: Chủ đề 5: Tạo hình tự do và trang trí bằng nét; Chủ đề 6:
Bốn mùa; Chủ đề: Tìm hiểu tranh theo chủ đề “ Vẻ đẹp cuộc sống”; Chủ
đề 12: Trang phục của em.
- Lớp 4: Chủ đề 2: Chúng em với thế giới động vật; Chủ đề 6: Ngày
tết lễ hội mùa xuân; Chủ đề 9: Sáng tạo họa tiết, tạo dáng và trang trí đồ
đồ vật;
- Lớp 5: Chủ đề 4: Sáng tạo với những chiếc lá; Chủ đề 9: Trang phục
yêu thích; Chủ đề 12: Thử nghiệm và sáng tác chất liệu.
* Áp dụng vào tiết dạy mẫu:
Lớp 5: Chủ đề 4:
SÁNG TẠO VỚI NHỮNG CHIẾC LÁ
( 2 tiết)
I. MỤC TIÊU:
- Kiến thức: HS nhận biết được đặc điểm về hình dáng, màu sắc của một số
loại lá cây.
- Kĩ năng: HS biết sử dụng lá cây để tạo hình các sản phẩm như đồ vật, con
vật, quả...
- Thái độ: HS giới thiệu, nhận xét và nêu được cảm nhận về sản phẩm của
mình, của bạn.
II. CHUẨN BỊ:
1. Đồ dùng:
* Giáo viên:
- Sách học MT lớp 5, sản phẩm sáng tạo từ lá cây của HS.
- Một số loại lá cây, hình minh họa cách tạo sản phẩm từ lá cây.

- Máy chiếu, đĩa nhạc……
* Học sinh:
- Sách học MT lớp 5.
- Lá cây, giấy vẽ, giấy màu, màu vẽ, băng dính, keo dán, kéo...
2. Quy trình thực hiện:
- Sử dụng quy trình: Tạo hình từ vật tìm được.
3. Hình thức tổ chức:
- Hoạt động cá nhân.
15


- Hoạt động nhóm.
II. CÁC HOẠT ĐỘNG DẠY-HỌC:
1. Khởi động.
- KT đồ dùng học tập.
- Giới thiệu bài.
- Cho HS nghe nhạc.
Hoạt động 1: Hướng dẫn tìm hiểu
* Mục tiêu:
+ HS tìm hiểu, biết được hình dáng, cấu tạo, màu sắc...của lá cây.
+ HS tìm hiểu, biết được có thể kết hợp lá cây với các chất liệu khác để tạo được
một sản phẩm đẹp.
+ HS tập trung, nắm bắt được kiến thức cần đạt trong hoạt động này.
• Tiến trình của hoạt động:
* GV trình chiếu cho HS hoạt động nhóm tìm hiểu về một số loại lá cây.

Hình 4.1
- GV yêu cầu HS quan sát một số lá cây trên máy chiếu và hình 4.1, Sách HMT
5 chia sẻ các câu hỏi ở phiếu học tập (có thể cho HS quan sát trực tiếp những lá
cây HS chuẩn bị được).

Phiếu câu hỏi:
+ Em nhận ra những lá cây gì?.
+ Chúng có những hình dạng gì?
+ Lá cây được cấu tạo gồm mấy phần?
+ Em hãy nêu những màu sắc của lá ?
- Đại diện nhóm trình bày kết quả thảo luận. Các nhóm khác nhận xét bổ sung.
- GV nhận xét
* Yêu cầu HS hoạt động nhóm đôi:
16


Hình 4.2
- HS quan sát hình 4.2 chia sẻ các câu hỏi ở sách trang 21.
- Lớp trưởng lên điều hành các bạn trả lời câu hỏi thảo luận.
- HS nhận xét, bổ sung.
- GV chốt :+ Mỗi chiếc lá đều có hình dáng, màu sắc và vẻ đẹp riêng.
+ Có thể kết hợp lá cây với các chất liệu khác hoặc vẽ thêm màu sắc để tạo sản
phẩm.
+ Nên sử dụng lá cây rụng hoặc lá khô, hạn chế sử dụng lá cây tươi để góp phần
bảo vệ môi trường.
Hoạt động 2: Hướng dẫn thực hiện
* Mục tiêu:
+ HS tìm hiểu, nhận biết, nêu được cách tạo hình sản phẩm từ lá cây theo cảm
nhận riêng.
+ HS nắm được cách thực hiện tạo hình sản phẩm con vật, đồ vật... từ lá cây.
+ HS tập trung, nắm bắt được kiến thức cần đạt trong hoạt động này.
• Tiến trình của hoạt động:
* Giáo viên cho HS hoạt động theo nhóm.
- Y/C HS thảo luận các câu hỏi ở phiếu học tập.
+ Bạn sẽ tạo hình gì từ lá cây?

+ Bạn sẽ sử dụng lá cây để tạo hình như thế nào?
+ Bạn có kết hợp lá cây với các vật liệu khác không?
- GV gọi một số em bất kì trong nhóm trả lời câu hỏi vừa thảo luận.
- Y/C HS quan sát hình 4.3, 4.4 để tham khảo cách tạo hình sản phẩm con vật,
đồ vật từ lá cây.

17


Hình 4.3. Cách tạo hình con vật.
- GV minh họa trực tiếp lên bảng cách thực hiện:
- Cách 1: Tưởng tượng hình ảnh rồi dùng bút chì vẽ phác hình ảnh lên giấy bìa.
Sau đó lựa chọn lá cây có hình dáng, màu sắc phù hợp với hình ảnh và gắn lên
từng mảng hình.
- Cách 2: Từ hình dạng của lá cây đã chọn, tưởng tượng ra hình ảnh sản phẩm
và tạo hình.( Lưu ý: Hạn chế cắt lá, nên sử dụng lá khô, lá rụng để góp phần bảo
vệ môi trường
- Vẽ thêm hoặc gắn thêm cỏ, cây, hoa khô… để cho tranh thêm phần sinh động.
- Trang trí tạo khung cho tranh.
- Y/C HS tham khảo một số sản phẩm ở hình 4.5 để có thêm ý tưởng cho mình.
- GV cho HS tham khảo thêm một số bài đẹp của học sinh năm trước.
Hoạt đông 3: Hướng dẫn thực hành.
* Mục tiêu:
+ HS hiểu và nắm được công việc phải làm.
+ HS hoàn thành được bài tập.
+ HS tập trung, nắm bắt được kiến thức cần đạt trong hoạt động này.
* Tiến trình của hoạt động:
- Có thể tổ chức thực hành cá nhân hoặc nhóm.
- Yêu cầu HS lựa chọn hình thức để tạo hình sản phẩm từ lá cây theo ý thích như
đã hướng dẫn.

- Quan sát, giúp đỡ HS hoàn thành sản phẩm.
. Hoạt động 4: Trưng bày, giới thiệu sản phẩm.
* Mục tiêu:
+ HS trưng bày, giới thiệu, nhận xét và nêu được cảm nhận về sản phẩm của
mình, của bạn.
+ HS tập trung, nắm bắt được kiến thức cần đạt trong hoạt động này.
* Tiến trình của hoạt động:
18


- Tổ chức cho HS trưng bày sản phẩm.
- Hướng dẫn HS thuyết trình sản phẩm của mình, nhóm mình.
- Đặt câu hỏi gợi mở giúp HS khắc sâu kiến thức, phát triển kĩ năng thuyết trình:
+ Em có thấy thích thú khi tham gia tạo hình sản phẩm từ lá cây không? Vì sao?
+ Em đã tạo hình sản phẩm gì?
+ Em làm như thế nào để hoàn thiện sản phẩm?
+ Em thích sản phẩm nào của bạn? Vì sao? Em học được điều gì từ sản phẩm
của bạn?
- Nhận định kết quả học tập của HS, tuyên dương, rút kinh nghiệm.
* Đánh giá:
- Hướng dẫn HS đánh dấu tích vào vở sau khi nghe nhận xét của GV.
- GV đánh dấu tích vào vở của HS.
- Đánh giá giờ học, khen ngợi HS tích cực.
* Hoạt động ứng dụng:
- HS lựa chọn sản phẩm đẹp, sáng tạo làm khung hoặc trang trí thêm để treo ở
góc học tập cá nhân, treo trang trí lớp học.
2.4. Hiệu quả:
Sau một thời gian áp dụng sáng kiến vào giảng dạy bộ môn Mĩ thuật, tôi đã
thu được những thành quả đáng khích lệ như: Tình trạng thiếu đồ cũng đã được
khắc phục, học sinh hứng thú chờ đợi để đến giờ học mĩ thuật. Việc tạo ra một

bức tranh đã trở nên dễ dàng. Sản phẩm Mĩ thuật thu được đa dạng phong phú
về chủng loại, thúc đẩy việc nâng cao chất lượng dạy và học.
* Về phía học sinh: Chất lượng cuối học kỳ I năm học 2018 – 2019.
- Số học sinh hoàn thành tốt: 100/210 (Chiếm 47,6%); số học sinh hoàn
thành: 110/210 (Chiếm 52,4%); không có học sinh không hoàn thành.
* Như vậy qua so sánh kết quả khảo sát năm 2017 -2018 với kết quả khảo sát
cuối học kỳ I năm 2018 -2019 đã nâng lên rõ rệt.
- Đã đổi mới phương pháp dạy học, vận dụng sáng tạo các phương pháp, kỹ
thuật để nâng cao chất lượng dạy và học.
- Khi được tiếp xúc và làm quen với các nguyên vật liệu mới các em được
thỏa sức sáng tạo. Các em học sinh có năng khiếu hạn chế hay các em học sinh
hòa nhập cũng có thể thực hiện được. Tiết học trở nên phong phú sôi nổi các em
được tự chủ với ý tưởng và sản phẩm của mình, các em được tham gia nhóm
cùng nhau xây dựng một chủ đề chung thể hiện được sự gắn kết giữa các thành
viên trong lớp và giữa giáo viên với học sinh có sự tương tác tích cực.
- Phụ huynh đã quan tâm hơn đến môn học và tham gia chuẩn bị, sưu tầm
đồ dùng cho con em mình từ đó tạo mối liên hệ giữa nhà trường với phụ huynh.

19


Cũng chính từ những nguyên liệu dễ kiếm đã góp phần cắt giảm được đáng kể
chi phí học tập cho con em mình.
- Một thành công nữa phải kể đến là giáo viên đã truyền tải được thông điệp
tận dụng nguyên vật liệu, phế liệu giúp bảo vệ môi trường và thông qua sự nhận
thức, ý thức của các em, để các em truyền tải tới cộng đồng.
Để đạt được kết quả như trên bản thân tôi luôn định hướng lập kế hoạch dạy
học cho mình, nỗ lực với công việc, say mê yêu nghề. Để đạt được kết quả cao
khi áp dụng sáng kiến, ta cần lưu ý những điểm sau:
Đối với các chất liệu ngoài thiên nhiên như: lá cây, hạt, cỏ, đá... phải được

xử lý đảm bảo vệ sinh sạch sẽ khô ráo tránh ẩm mốc và đảm bảo an toàn cho học
sinh. Các sản phẩm khi hoàn thành cần xịt keo, chống mốc để tăng tuổi thọ cho
sản phẩm.
Nên khai thác tối đa màu sắc tự nhiên của nguyên liệu, vật liệu để mang lại
giá trị nghệ thuật cao hơn.
- Giáo viên cần gần gũi lắng nghe những tâm tư nguyện vọng của các em,
gợi mở cho các em nêu ra được những gì mình thích, mình mong muốn và mình
cho là đẹp để kịp thời giúp đỡ uốn nắn.
* Tính hữu ích của sáng kiến:
- Luôn tạo được bầu không khí thoải mái nhẹ nhàng vui vẻ trong từng tiết
dạy theo đặc điểm riêng của từng chủ đề.
- Thu hút được cả tập thể lớp chú ý tham gia vào buổi hoạt động một cách tích
cực, tạo nên không khí sôi nổi.
- Tạo thói quen phát huy hết các giác quan để quan sát sự vật.
- Học sinh có thái độ hồ hởi khi bắt đầu giờ học.
- Học sinh đam mê bộ môn Mĩ thuật.
- Phát huy tính chủ động sáng tạo, khả năng tư duy tìm tòi khám phá cho học
sinh.
- Tạo được nhiều bài vẽ độc đáo, lạ, sinh động, đa dạng về chất liệu.
- Bài vẽ có các họa tiết và màu sắc phong phú và đặc trưng.
- Phát huy giữ gìn và bảo tồn các di sản văn hóa của địa phương mình.
- Học sinh thêm yêu quê hương, yêu đất nước, yêu địa phương nơi mình sinh
sống.
3. Kết luận, kiến nghị:
3.1. Kết luận .
Qua quá trình tìm hiểu, đúc kết kinh nghiệm bản thân tôi cũng chỉ với mong
muốn được góp một phần công sức bé nhỏ của mình vào sự nghiệp giáo dục
chung. Có thể giải pháp nêu trên chưa phải là tối ưu nhưng đó chính là một cách
cần thiết và dễ dàng áp dụng, giúp giáo viên thực hiện tốt hơn vai trò của mình
20

khi giảng dạy bộ môn Mĩ thuật ở Tiểu học theo phương pháp mới. Chẳng có
phương pháp dạy học nào gọi là hay là dở đối với bất kỳ tiết học nào và đối
tượng nào. Vấn đề chỉ là việc vận dụng nó thế nào cho đúng lúc, đúng cách để
phát huy hiệu quả hay không mà thôi.
Tôi tin rằng thời gian tới đây có lẽ môn Mĩ thuật sẽ phát triển và giữ vai trò
quan trọng trong cuộc sống cũng như trong xã hội.
- Trong quá trình dạy học môn Mĩ thuật tôi đã rút ra một số kinh nghiệm trong
việc giảng dạy sau:
+ Áp dụng nhiều phương pháp dạy học linh hoạt, thích hợp, không áp đặt đòi
hỏi quá cao đối với học sinh để giúp các em yêu thích môn học và học tốt hơn.
+ Trong tiết học, luôn tạo không khí vui vẻ thoải mái nhẹ nhàng, thu hút lòng
say mê của các em đối với tiết học, môn học.
+ Ứng dụng thông tin, phần mềm của công nghệ thông tin vào môn Mĩ thuật
như : Máy chiếu, băng, đĩa, ... có như vậy chất lượng học tập mới đạt hiệu quả
cao.
+ Tổ chức thêm các tiết học ngoại khoá ngoài trời để giải trí và các em trau dồi
kiến thức ở thiên nhiên nhằm nâng cao tính năng động sáng tạo trong các tiết
học.
3.2. Kiến nghị:
Để nâng cao hiệu quả chất lượng dạy học môn Mĩ thuật tôi xin kiến nghị:
- Nhà trường cần quan tâm đáp ứng đủ nhu cầu về cơ sở vật chất như : Giá vẽ,
tranh ảnh, các đồ dùng trực quan phù hợp với đặc trưng bộ môn Mĩ thuật.
- Chính quyền địa phương cần tuyên truyền về tầm quan trọng của môn Mĩ thuât
đến các gia đình để họ có cái nhìn khác, cái nhìn thiện cảm và trân trọng đối với
bộ môn Mĩ thuật. Thấy được tầm quan trọng của nó để từ đó đầu tư về vật chất
đồ dùng, dù là nhỏ nhưng đó là điều kiện để các em học vẽ một cách tốt nhất,
hiệu quả nhất.
- Đối với Sở và Phòng Giáo dục nên thường xuyên tổ chức các cuộc thi và các

cuộc triển lãm tranh thiếu nhi, mở các câu lạc bộ năng khiếu…và nên trích một
phần kinh phí nhỏ vào việc tổ chức thi và trao giải thưởng cho các em vào cuộc
thi vẽ tranh hàng năm để động và khích lệ niềm phấn khởi cho các em thi đua
học tập.
- Nên có các lớp bồi dưỡng về chuyên môn Mĩ thuật trong hè cho các giáo viên
dạy Mĩ thuật để các giáo viên được học hỏi kinh nghiệm lẫn nhau, chuyên môn
nghiệp vụ được trau dồi hơn nữa.
Tôi rất mong được sự quan tâm giúp đỡ và góp ý của Ban giám hiệu, Phòng
giáo dục, Hội đồng khoa học, các bạn bè đồng nghiệp để tôi được hoàn thiện
hơn.
21


Xác nhận của nhà trường

Tôi xin chân thành cảm ơn !
Tôi xin cam đoan đây là SKKNcủa mình viết,
không sao chép nội dung của người khác.
Người viết sáng kiến

Nguyễn Thị Liên

TÀI LIỆU THAM KHẢO
- Tài liệu dạy học Mĩ thuật ( Theo dự án SAEPS Nhà xuất bản Giáo dục)
- Đổi mới phương pháp giảng dạy Mĩ thuật (Nhà xuất bản Giáo dục )
- Hỏi đáp về phương pháp dạy học Mĩ thuật ( Nguyễn Quốc Toản - 2004)
- Sách học Mĩ thuật lớp 1,2,3,4, 5 ( Bộ giáo dục và đào tạo )
- Các phương pháp dạy học ( Bộ giáo dục và đào tạo )
- Sách dạy học Mĩ thuật lớp 1,2,3,4, 5 ( Bộ giáo dục và đào tạo )
- Giáo trình Mĩ thuật ( Nhà xuất bản Đại học sư phạm.)

- Hướng dẫn thực hiện chuẩn kiến thức kĩ năng các môn học ở Tiểu học
( Bộ giáo dục và đào tạo)

22


23