GIAO AN SU 9 2019 - 2020 soạn theo 5 hoạt động, theo chuẩn kiến thức kĩ năng, năng lực HS

Ngày soạn: 21/8/2019
Ngày dạy:

/08/2019

PHẦN MỘT: LỊCH SỬ THẾ GIỚI HIỆN ĐẠI TỪ NĂM 1945 ĐẾN NAY
Chương I : LIÊN XÔ VÀ CÁC NƯỚC ĐÔNG ÂU
TỪ SAU CHIẾN TRANH THẾ GIỚI THỨ HAI
BÀI 1 - TIẾT 1: LIÊN XÔ VÀ CÁC NƯỚC ĐÔNG ÂU
TỪ NĂM 1945 ĐẾN GIỮA NHỮNG NĂM 70 CỦA THẾ KỈ XX
I. Mục tiêu bài học:
1. Kiến thức: HS nắm được nét chính về công cuộc khôi phục kinh tế của Liên Xô sau
chiến tranh thế giới thứ hai từ năm 1945, qua đó thấy được sự tổn thất nặng nề của Liên
Xô trong chiến tranh và tinh thần lao động sáng tạo, quên mình của nhân dân Liên Xô.
Những thành tựu to lớn và những hạn chế, thiếu sót, sai lầm trong công cuộc xây dựng
CNXH ở Liên Xô từ 1950 đến nửa đầu năm 70 .
2. Kĩ năng: Biết khai thác những tranh ảnh, các vấn đề KT- XH của Liên Xô và các
nước tư bản những năm sau chiến tranh thế giới thứ 2 .
3. Giáo dục: Giáo dục cho các em lòng yêu nước, biết ơn của nhân dân Liên Xô với sự
nghiệp cách mạng của nhân dân.
4. Các năng lực cần đạt: Năng lực hợp tác, tự giải quyết vấn đề, trình bày, tự học,
phân tích, đánh giá, nhận xét, hệ thống kiến thức...
II. Chuẩn bị :
- Thầy: Soạn bài, tranh ảnh về công cuộc xây dựng XHCN ở Liên Xô
- Trò: Đọc bài, sưu tầm tranh, ảnh về Liên Xô .
III .Tiến trình các hoạt động dạy và học:
I. Khởi động: 5’)
- Mục tiêu: Tạo tâm thế, định hướng chú ý cho học sinh.
- Phương thức: cá nhân
- Nhiệm vụ: Lắng nghe, ghi vở.
- Sản phẩm: Ghi vở

- Phương án KTĐG: HS đánh giá HS và tự đánh giá, GV đánh giá HS.
- Tiến trình hoạt động:
Chuyển giao nhiệm vụ:
- GV: giới thiệu bằng cách hỏi lại hệ thống kiến thức L8: LSTG kết thúc với nội dung
nào? ? Nêu hậu quả chiến tranh thế giới thứ Hai. Quốc gia nào chịu thiệt hại nặng nề
nhất?
- HS làm việc cá nhân, trình bày, nhận xét chéo nhau.
1


- GV nhận xét, dẫn dắt vào bài...- Nhắc nhở ý thức học, cách học bộ môn.
- GV: CTTG 2 là cuộc CT lớn nhất, khốc liệt nhất trong lịch sử loài người: 60 tr người
chết, 90 tr người tàn tật, thiệt hại về vật chất gấp 10 lần so với CTTG1. C Vậy LX sẽ
làm gì để khôi phục đất nước sau CT, để trả lời câu hỏi này chúng ta cùng học bài mới .
II, Hình thành kiến thức: (35’)
Hđ của thầy và trò

Nội dung

Hoạt động 1

I – Liên Xô

- Mục tiêu: HS nắm được Công cuộc khôi phục KT 1.Công cuộc khôi phục KT
sau chiến tranh TG 2 (1945 – 1950 )
sau chiến tranh TG 2 (1945
– 1950 ) (15’)
- Nhiệm vụ: Trả lời câu hỏi của GV
- Phương thức: Cá nhân, cả lớp, nhóm.
- Sản phẩm: Câu trả lời của HS và ghi vở.

- Phương án KTĐG: HS đánh giá HS và tự đánh giá,
GV đánh giá HS.
- Tiến trình hoạt động:
Thảo luận nhóm bàn 5’
? Dựa vào sgk, em hãy cho biết những tổn thất mà LX
phải chịu sau CTTG2?
- LX bị chiến tranh tàn phá
? Em có nx gì về sự thiệt hại của Liên Xô trong chiến hết sức nặng nề: hơn 27 tr
tranh TG2 .
người bị chết, 1710 thành
phố, hơn 70.000 làng mạc bị
HS làm việc cá nhân, nhóm
phá huỷ…
Đại diện nhóm trả lới, nhóm khác nhận xét
GV nhận xét, chốt kiến thức
Dự kiến sản phẩm:
- Thiệt hại nặng nề .
- GV bổ sung, nhận xét: đây là sự thiệt hại rất lớn về
người và của của nhân dân Liên Xô, những khó khăn
tưởng chừng không vượt qua nổi. Các nước đồng
minh mặc dù bị thua nhưng thiệt hại không đáng kể .
?Theo em LX đã làm gì khi đứng trước hoàn cảnh đó?
-Tiến hành khôi phục KT.
?Bên cạnh những khó khăn đó họ có thuận lợi gì?
- họ có tinh thần và khí thế của người thắng trận.

- Nhân dân Liên Xô thực
?LX đã tiến hành khôi phục kinh tế như thế nào và đạt hiện và hoàn thành thắng lợi
được kết quả ra sao?
kế hoạch 5 năm lần thứ 4

2


- CN: năm 1950 sản xuất CN tăng 73% so với trước
CT (kế hoạch dự định là 43%), hơn 6000 nhà máy, xí
nghiệp được phục hồi (trung bình mỗi ngày có 3 xí
nghiệp xây dựng mới hoặc phục hồi được đưa vào sản
xuất).

(1946-1950) trước thời hạn:
+ 1950 sx công nghiệp nặng
tăng 73% so với trước chiến
tranh.

+Một số ngành nông nghiệp
- Nông nghiêp, khoa học kĩ thuật đều đạt những thành vượt mức trước chiến tranh.
tựu…
+ Năm 1949, LX chế tạo
Năm 1949, LX chế tạo thành công bom nguyên tử, thành công bom nguyên tử.
đánh dấu bước phát triển vượt bậc về KHKT và phá
thế độc quyền bom nguyên tử của ĐQ Mỹ.
Thảo luận nhóm câu hỏi 5’:
? Em có nx gì về tốc độ tăng trưởng KT của LX trong
thời kì khôi phục KT, nguyên nhân của sự phát triển
đó?
HS làm việc cá nhân, nhóm
Đại diện nhóm trình bày câu trả lời
Đại diện nhóm khác nhận xét chéo
GV nhận xét, chốt kiến thức.
Dự kiến sản phẩm:

- Tốc độ tăng nhanh chóng .
- Nguyên nhân: Do sự thống nhất về tư tưởng, chính
trị của XH Liên Xô, tinh thần tự lập, tự cường, tinh
thần chịu đựng gian khổ, lao động cần cù, quên mình
của nhân dân LX.
2. Tiếp tục xây dựng cơ sở
vật chất – kỹ thuật của
Hoạt động 2:
- Mục tiêu: HS nắm được công cuộc tiếp tục xây dựng CNXH ( từ 1950 đến nửa
cơ sở vật chất – kỹ thuật của CNXH ( từ 1950 đến nửa đầu những năm 70 của thế
kỉ XX) (20’)
đầu những năm 70 của thế kỉ XX)
- Nhiệm vụ: Trả lời câu hỏi của GV
- Phương thức: Cá nhân, cả lớp, nhóm.
- Sản phẩm: Câu trả lời của HS và ghi vở.
- Phương án KTĐG: HS đánh giá HS và tự đánh giá,
GV đánh giá HS.
- Tiến trình hoạt động:
GV giải thích rõ khái niệm: Thế nào là xây dựng cơ sở
vật chất – kĩ thuật của CNXH: Đó là nền SX đại cơ
3


khí với công nghiệp hiện đại, nông nghiệp hiện đại,
KHKT tiên tiến nhất.
Lưu ý: đây là xd cơ sở vật chất – kĩ thuật của CNXH
mà các em đã được học từ trước đến 1939.
? Liên Xô xdựng cơ sở vật chất – kĩ thuật trong hoàn
cảnh nào?
- Các nước tư bản phương tây luôn có âm mưu và hoạt

động bao vây chống phá cả về KT- CT- QS.
? Theo em hoàn cảnh đó có ảnh hưởng gì đến công
cuộc xd CNXH ở Liên Xô ?
- ảnh hưởng trực tiếp tới việc xd cơ sở vật chất kỹ
thuật, làm giảm tốc độ của công cuộc xd CNXH ở LX
vì họ phải chi phí lớn cho quốc phòng để đảm bảo an
ninh và bảo vệ thành quả của công cuộc XDCNXH.
? LX đã làm gì để tiếp tục công cuộc xây dựng -Thực hiện một loạt các kế
CNXH?
hoạch dài hạn với phương
- thực hiện 1 loạt các kế hoạch dài hạn với phương hướng chính là :
hướng chính là: tiếp tục ưu tiên phát triển CN nặng … + Ưu tiên phát triển CN
của đất nước .
nặng.
+ Thâm canh trong NN.
+ Đẩy mạnh tiến bộ KHKT.
+ Tăng cường sức mạnh quốc
?Những thành tựu mà LX đã đạt được trong các lĩnh phòng.
vực?
- HS dựa vào sgk để trả lời

-Thành tựu :

- GV cung cấp cho hs 1 số tư liệu: Ngay sau khi hoàn
thành công cuộc khôi phục kinh tế trong thời hạn 4
năm 3 tháng (1945-1950), ND LX lại bắt tay ngay vào
công cuộc xây dựng CSVC- kỹ thuật cho CNXH. Nhờ
sự lãnh đạo của Đảng và Nhà nước LX, với ý thức tự
lực, tự cường ND LX đã thu được những thắng lợi to
lớn trong các KH 5 năm và 7 năm, đạt được nững

thành tựu về KT và KHKT.

+ SX CN tăng bình quân
hàng năm là 9,6%, là cường
quốc CN đứng thứ hai TG,
sau Mỹ .

+ Là nước mở đầu kỉ nguyên
chinh phục vũ trụ của loài
người: 1957 phóng vệ tinh
nhân tạo và 1961 phóng tàu
-Từ 1951-1975: Tốc độ tăng trưởng kt là 9,6%
Phương Đông đưa nhà du
-1970 điện lực đạt trên 40 tỉ kw/giờ (gấp 352 lần hành Ga-ga-rin lần đầu tiên
1913, bằng sản lượng của 4 nước Anh, Pháp,Tây Đức, bay vòng quanh Trái Đất.
Italia gộp lại)
4


-Dầu mỏ 353 tr tấn, than 624 tr tấn
-NN 1970 đạt 186 tr tấn, nstb đạt 15,6 tạ /ha
GV hướng dẫn hs quan sát hình trong SGK: Vệ tinh
nhân tạo đầu tiên của loài người do LX phóng lên và
giới thiệu: trong lĩnh vực KHKT, ngày 4-10-157, LX
đã phóng thành công vệ tinh nhân tạo lên quỹ đạo Trái
đất mang tên “Xputnich”, trở thành nước đầu tiên trên
thế giới chinh phục vũ trụ. Đó là một quả cầu thép
nhẵn bóng, có đường kính 58cm, nặng 83,5kg. Sự kiện
này cũng mở đầu cho kỷ nguyên chinh phục vũ tụ của
loài người.

?Qua sách báo đã đọc , em có nhận xét gì về công
cuộc chinh phục vũ trụ của thế kỉ XX?
HS trả lời theo sự hiểu biết của mình.
- GV cung cấp tư liệu cho các em: Gần 4 năm sau,
ngày 12.4.1961 I-u-ri Ga-ga-rin đã lái con tàu vũ trụ
mang tên Phương đông 1 (Vô-xtôc) bay vòng quanh
trái đất với tg là 108ph và cùng năm đó T8 Ti tôp –PĐ
2 với tg là 25 giờ.
Như vậy cùng với các thành tựu về phát triển KT-VHXH- Gd, thì thành tựu về KHKT mà LX đạt được sau
CT2 đã chứng tỏ LX là một nước hùng mạnh trên TG.
?Em hãy cho biết những việc làm của LX đối với hoà
bình và an ninh tg?
1960 LX đề nghị với LHQ về việc thủ tiêu hoàn toàn - Về đối ngoại : chủ trương
CNTD và trao trả độc lập cho các nước thuộc địa.
duy trì hoà bình tg, quan hệ
-1961 đề nghị thông qua tuyên ngôn về việc cấm sử hữu nghị với các nước và ủng
dụng vũ khí hạt nhân.
hộ cuộc đấu tranh giải phóng
-1963 đề nghị về việc thủ tiêu chế độ phân biệt chủng dân tộc của các nước.
tộc.
HS thảo luận nhóm lớn câu hỏi: (5’)
? Em hãy cho biết ý nghĩa của những thành tựu mà
LX đạt được ?
Đại diện nhóm trình bày câu trả lời
Đại diện nhóm khác nhận xét chéo
GV nhận xét, chốt kiến thức.
Dự kiến sản phẩm:
5

- Tạo được uy tín và vị trí quốc tế được đề cao.
- LX trở thành chỗ dựa cho hoà bình TG.
GV : liên hệ với VN
- Sau chiến tranh thế giới 2 Liên Xô luôn là nước
XHCN lớn mạnh nhất về quân sự, kinh tế, đối trọng
với Mĩ, đi đầu trong bảo vệ hoà bình, an ninh thế giới,
là chỗ dựa, là thành trì của CMTG những năm 1970.
Ngày nay liên bang Nga cũng xứng đáng là chỗ dựa
vững chắc cho lực lượng hoà bình dân chủ và tiến bộ
cho CMTG.
III. Luyện tập (4’)
-Mục tiêu: Củng cố kiến thức bài học.
- Nhiệm vụ: Trả lời câu hỏi của GV
- Phương thức: Cá nhân, cả lớp.
- Sản phẩm: Câu trả lời ghi vở.
- Phương án KTĐG: HS đánh giá HS và tự đánh giá, GV đánh giá HS.
- Tiến trình hoạt động:
*Bài tập : Khoanh tròn vào chữ cái trước câu trả lời đúng :
a) Iu-ri Ga-ga-rin là người :
A.Đầu tiên bay vào vũ trụ

B.Thử thành công vệ tinh nhân tạo

C.Bay vào vũ trụ đầu tiên

D.Đặt chân lên mặt trăng đầu tiên

b) Vị trí công nghiệp của Liên Xô trong hai thập kỷ 50, 60 của thế kỷ XX là :
A. Đứng đầu thế giới

B. Đứng thứ hai thế giới

C. Đứng thứ ba thế giới

D. Đứng thứ thư thế giới

(Đáp án : ý A, B)
IV. Vận dụng, tìm tòi, mở rộng (1’)
-Mục tiêu: Củng cố, mở rộng nâng cao kiến thức.
- Nhiệm vụ: Trả lời câu hỏi của GV
- Phương thức: Cá nhân, có thể nhờ trợ giúp.
- Sản phẩm: tranh ảnh, tài liệu sưu tầm.
- Phương án KTĐG: HS đánh giá HS và tự đánh giá, GV đánh giá HS.
- Tiến trình hoạt động:
- Sưu tầm tranh ảnh, tư liệu về Liên Xô trong giai đoạn 1950-1970.
? Tìm hiểu về mối quan hệ Liên Xô và Việt Nam.
6


- Xem trước bài mới
Rút kinh nghiệm
.......................................................................
. Ngày 23 tháng 8 năm 2019

_________________________________________

Ngày soạn : 21/8/2019
Ngày dạy :
Bài 1- Tiết 2: LIÊN XÔ VÀ CÁC NƯỚC ĐÔNG ÂU
TỪ 1945 ĐẾN GIỮA NHỮNG NĂM 70 CỦA THẾ KỈ XX ( tiếp )

A. Mục tiêu :
1. Kiến thức :
- Nắm được những nét chính về việc thành lập Nhà nước dân chủ nhân dân Đông Âu và
công cuộc xd XHCN ở các nước Đông Âu (từ năm 1950 đến nửa đầu những năm 70 của
thế kỉ XX)
- Nắm được những nét cơ bản về hệ thống các nước XHCN, thông qua đó hiểu được
những mối quan hệ chính, ảnh hưởng và đóng góp của hệ thống XHCN với phong trào
CM TG và CMVN nói riêng.
- Khẳng định những đóng góp to lớn của các nước Đông Âu trong việc xây dựng hệ
thống XHCN thế giới, biết ơn sự giúp đỡ của nhân dân các nước Đông Âu đối với sự
nghiệp CM nước ta.
2. Giáo dục : Giáo dục học sinh tinh thần đoàn kết quốc tế.
3. Rèn kỹ năng sử dụng bản đồ, lược đồ.
4. Các năng lực cần đạt: Năng lực hợp tác, tự giải quyết vấn đề, trình bày, tự học,
phân tích, đánh giá, nhận xét, hệ thống kiến thức...
B . Chuẩn bị :
Gv: Giáo án, bản đồ các nước Đông Âu
HS : Đọc SGK, tranh ảnh về các nước Đông Âu .
C.Tiến trình :
I. Khởi động (5’) :
- Mục tiêu: Tạo tâm thế, định hướng chú ý cho học sinh.
7


- Phương thức: Cá nhân, cả lớp.
- Nhiệm vụ: Trả lời câu hỏi
- Sản phẩm: trả lời miệng hoặc viết ra phiếu cá nhân
- Phương án KTĐG: HS đánh giá HS và tự đánh giá, GV đánh giá HS.
- Tiến trình hoạt động:
? Kể tên các nước Đông Âu mà em biết? Vì sao các nước em kể lại được gọi là các

nước Đong Âu?
GV nhận xét, giới thiệu bài mới: CTTG2 kết thúc với sự thắng lợi to lớn của LX và
các nước đồng minh. ND LX đã được hoà bình và bắt tay vào công cuộc XD và phát
triển kinh tế đồng thời có những đóng góp quan trọng với nền hòa bình của thế giới,
nhất là đối với các nước ĐÂ. Vậy dưới sự trợ giúp của LX, các nước ĐÂ đã thành lập
như thế nào và đạt được những thành tựu gì trong công cuộc xây dựng CNXH, bài học
ngày hôm nay cô trò chúng ta cùng tìm hiểu.
II. Hình thành kiến thức. (35’)
Hđ của thầy và trò

Nội dung

Hoạt động 1:

II- Các nước Đông Âu

- Mục tiêu: HS nắm được Sự thành lập nhà nước dân 1. Sự thành lập nhà nước
chủ nhân dân ở Đông Âu.
dân chủ nhân dân ở Đông
Âu . (20’)
- Nhiệm vụ: Trả lời câu hỏi của GV
- Phương thức: Cá nhân, cả lớp.
- Sản phẩm: Câu trả lời của HS và ghi vở.
- Phương án KTĐG: HS đánh giá HS và tự đánh giá,
GV đánh giá HS.
- Tiến trình hoạt động:
- Gv dùng bản đồ thế giới chỉ vị trí các nước ĐÂ
Gv: Giúp hs nắm được sự ra đời của Nhà nước dân
chủ ở các nước Đông Âu: Trước CTTG2 hầu hết các
nước Đông Âu (Ba Lan, Tiệp Khắc, Hung-ga-ri, Ruma-ni, Nam Tư, Bun-ga-ri và An-ba-ni) là những

nước tư bản chậm phát triển, đều lệ thuộc nặng nề
vào các nước phương Tây nhất là Anh, Pháp. Những
vị trí then chốt trong nền kinh tế quốc dân và cả
những vùng đất đai tốt nhất đều trong tay tư bản
nước ngoài. Ở trong nước, g/c tư sản và địa chủ câu
kết chặt chẽ bóc lột áp bức ND. Những tàn tích pk
như chế độ sở hữu ruộng đất vẫn còn duy trì ở nhiều
nước. Một số nước thiết lập chế độ phát xít, khủng bố
8


thẳng tay mọi phong trào của các tầng lớp nhân dân.
? Qua phần giới thiệu trên, em thấy điểm chung của
các nước Đông Âu trước chiến tranh là gì?
- Đều lệ thuộc vào các nước tư bản.
? Theo em trong CTTG2, nhân dân Đông Âu có
cuộc sống như thế nào?
- CTTG2 bùng nổ, các nước Đông Âu nhanh chóng
trở thành nạn nhân của sự xâm lược hay sự chiếm
đóng của phát xít Ý- Đức . Cái gọi là trật tự thế giới
mới của CNPX thực chất chỉ là những trại tập trung
người, những nhà tù, những lò thiêu người, là nơi
cung cấp sức người sức của cho chiến tranh xâm lược
của bọn PX .
GV: Ngay sau khi bị quân xâm lược chiếm đóng,
nhân dân Đông Âu đã anh dũng chiến đấu chống PX.
Cuộc chiến đấu kéo dài 6 năm .
Hoạt động cặp đôi 4p:
? Các nước dân chủ nd Đông Âu ra đời trong hoàn
cảnh nào?

Dự kiến SP:
- Trong những năm 1944-1945, khi Hồng quân Liên
Xô truy đuổi phát xít Đức qua lãnh thổ các nước ĐÂ,
nhân dân và lực lượng vũ trang các nước Đông Âu đã
nổi dậy phối hợp với Hồng quân tiêu diệt phát xít,
giành chính quyền và thành lập các nhà nước DCND:
CHND Ba Lan (22-7-1944); CHND Hung-ga-ri (4-41944); CH Tiệp Khắc (9-5-1945); CH Liên bang ND
Nam Tư (29-11-1945); CHND An-ba-ni (11-121945); CHND Bun-ga-ri (15-9-1946).

- Hoàn cảnh: trong thời kì
chiến tranh thế giới thứ 2,
nhân dân ở hầu hết các nước
ĐÂ tiến hành cuộc đấu tranh
chống PX và đã giành được
thắng lợi, giải phóng đất
nước, thành lập các nhà nước
GV: Nhận xét, bổ sung, nhấn mạnh vai trò của Hồng DCND (Ba Lan: 7-1944;
quân LX đối với các nước Đông Âu và khẳng định: Tiệp Khắc: 5-1945…)
không phải đợi đến lúc LX giúp thì họ mới nổi dậy
khởi nghĩa mà trước đó cuộc đấu tranh giải phóng
dân tộc của nhân dân các nước Đông Âu đã diễn ra
ác liệt dưới nhiều hình thức: CT du kích, khởi nghĩa
vũ trang giành chính quyền như: khởi nghĩa của nhân
dân thủ đô Bu- ca -ret (Ru-ma-ni vào 23.8.1944); thủ
đô Pra-ha (Tiệp Khắc 9.5.1945.).Các cuộc khởi
9


nghĩa này đã nổ ra kịp thời phối hợp nhịp nhàng với
cuộc phản công như vũ bão của Hồng quân LX. Như

vậy chế độ PX chiếm đóng bị sụp đổ, các nước Đông
Âu được giải phóng. Vào giai đoạn cuối của cuộc CT
một vấn đề đặt ra là sẽ thành lập 1 chính phủ như thế
nào và xây dựng một chế độ nhà nước kiểu nào.
-GV cho hs đọc SGK đoạn nói về sự ra đời của các
nước Đông Âu.
? Em hiểu thế nào là nhà nước DC ND?
- Là một hình thức chính quyền cách mạng được xây
dựng trên cơ sở nhà nước là của nhân dân, đặt dưới
sự lãnh đạo của giai cấp công nhân, đứng đầu là
Đảng vô sản Mácxít-Lê-nin-nít
? Quan sát hình 2 – sgk, em hãy xác định tên các
nước DCND Đông Âu trên lược đồ và điền vào bảng
sau?
STT

Tên các nước

Ngày, tháng
thành lập

1

Ba Lan

7- 1944

2

Ru- ma -ni

8-1944

3

Hung - ga – ri

4-1945

4

Tiệp Khắc

5- 1945

5

Nam Tư

11-1945

6

An-ba –ni

12-1945

7

Bun- ga-ri

9-1945

8

Cộng hoà DC Đức

10-1949

GV lưu ý: Theo sự thoả thuận của 3 nhà nước lớn là:
Liên Xô, Mỹ, Anh tại hội nghị Pôt-xđam (Đức) nước
Đức phải trở thành nước DC thống nhất và hoà bình,
phải tiêu diệt tận gốc chế độ PX. Nước Đức- sau
chiến tranh TG2: để tiêu diệt tận gốc, nước Đức chia
thành 4 khu vực chiếm đóng của 4 cường quốc: Liên
Xô tạm chiếm đóng phía Đông với 107.500 km2; Mĩ
chiếm đóng phía nam với 113.146 km2; Anh chiếm
đóng phía bắc với 98.826 km2 ; Pháp chiếm đóng
phía tây với 39.152 km2 với nhiệm vụ tiêu diệt chế
độ phát xít và làm cho nước Đức trở thành một quốc
10

-Riêng nước Đức bị chia cắt,
với sự thành lập nhà nước
CHLB Đức (9-1949) ở phía
Tây lãnh thổ và nhà nước


gia thống nhất, hòa bình và dân chủ thực sự. Để thực CHDC Đức (10-1949 ) ở
hiện âm mưu chia cắt nước Đức và phục hồi chủ phía Đông.

nghĩa quân phiệt, ở Tây Đức Mi, Anh, Pháp hợp nhất
các vùng tạm chiếm đóng và giúp cho các thế lực Ts
thành lập ra nước CH Liên bang Đức (9/1949); thể
theo nguyện vọng của ND Đông Đức, được sự giúp
đỡ của LX, ngày 7-10-1949, CHDC Đức được thành
lập. theo chế độ quân quản, thủ đô Bec- lin cũng bị
chia thành 4 phần: khu vực của Liên Xô chiếm đóng
sau này trở thành lãnh thổ của CH dân chủ Đức (10/
1949). Khu vực của M,A,P chiếm đóng trở thành thủ
đô của CHLB Đức.
? Trong những năm 1945-1949, các nước ĐÂ đã tiến
hành làm những công việc gì để hoàn thành nhiệm vụ
CMDCND?
-Từ 1945 -1949 các nước ĐÂ hoàn thành những
nhiệm vụ của cuộc cách mạng DTDC:
+ XD bộ máy cq dân chủ nd.
- Từ 1945 -1949 các nước
+ Thực hiện các quyền tự do dân chủ và cải thiện đời ĐÂ hoàn thành những nhiệm
vụ của cuộc cách mạng
sống của nhân dân…
DTDC:
- GV nhấn mạnh: Việc hoàn thành nhiệm vụ trên đã
phải trải qua cuộc đấu tranh giai cấp gay gắt và phức + XD bộ máy cq dân chủ nd.
tạp: g/c TS và các thế lực phản động trong và ngoài + Tiến hành cải cách ruộng
nước đã câu kết với nhau tiến hành âm mưu đảo đất.
chính, những hoạt động về phá hoại về Kt-CT nhằm + Thực hiện các quyền tự do
ngăn cản bước phát triển của cách mạng. Nhưng tất dân chủ và cải thiện đời sống
cả mọi âm mưu của các thế lực phản động đã bị thất của nhân dân…
bại.
+ Tiến hành cải cách ruộng đất.

?Sự thành lập các nước DC ND Đông Âu có ý nghĩa
như thế nào?
-Đánh dấu XHCN đã vượt ra khỏi phạm vi một nước
(Liên Xô) bước đầu hình thành một hệ thống thế
giới.
Hoạt động 2
- Mục tiêu: HS nắm được kết quả tiến hành xây dựng
chủ nghĩa xã hội (từ 1950 đến đầu những năm 70
của tk XX) ở Đông Âu.
11


- Nhiệm vụ: Trả lời câu hỏi của GV
- Phương thức: Cá nhân, cả lớp.
- Sản phẩm: Câu trả lời của HS và ghi vở.

2. Tiến hành xây dựng chủ
- Phương án KTĐG: HS đánh giá HS và tự đánh giá, nghĩa xã hội (từ 1950 đến
đầu những năm 70 của tk
GV đánh giá HS.
XX) (hướng dẫn hs đọc
- Tiến trình hoạt động:
thêm – 5’)
Gọi 1 hs đọc thầm, hs khác theo dõi SGK.
HĐ cá nhân vào vở 5p
? Hãy cho biết thành tựu xd CNXH của các nước
Đông Âu?
HS dựa vào SGK để trả lời .
- Sau 20 năm xd CNXH, với sự giúp đỡ to lớn của

LX, các nước Đông Âu đã giành được những thành
tựu to lớn:
+ Xoá bỏ sự bóc lột của giai cấp tư sản.
+Đưa nông dân đi vào con đường làm ăn tập thể
thông qua hình thức HTX.
+Công nghiệp hoá, xây dựng CSVC kĩ thuật của
CNXH.
- Nhờ đó, các nước ĐÂ đã trở thành các công- nông
nghiệp, bộ mặt kinh tế xã hội của đất nước đã thay
đổi căn bản và sâu sắc.
?Theo em họ đã xây dựng CNXH trong hoàn cảnh
đất nước ra sao?
- Khó khăn và phức tạp vì các nước đều còn ở trình
độ thấp về kinh tế, KH- Kthuật (trừ Đức, Tiệp
Khắc). Sự chống phá không ngừng của các thế lực
thù địch trong và ngoài nước, các nước đế quốc thi
hành chính sách bao vây về kinh tế ,cô lập về chính
trị, chống phá kích động về tư tuởng.
GV : Vượt qua những khó khăn và phức tạp với sự
giúp đỡ của LX, với sự hợp tác của các nước XHCN
trong hơn 2 thập niên (1950-1970) các nước Đông
Âu đã giành những thành tựu to lớn.
Hoạt động 3
- Mục tiêu: HS nắm được sự hình thành hệ thống các
12


nước XHCN .
- Nhiệm vụ: Trả lời câu hỏi của GV
- Phương thức: Cá nhân, cả lớp, nhóm.

- Sản phẩm: Câu trả lời của HS và ghi vở.
- Phương án KTĐG: HS đánh giá HS và tự đánh giá,
GV đánh giá HS.
3. Sự hình thành hệ thống
- Tiến trình hoạt động:
các nước XHCN (10’)
Hướng dẫn hs đọc thầm mục 3 SGK.
HS thảo luận câu hỏi (5’)
? Hệ thống các nước XHCN ra đời trong hoàn cảnh
nào
? Vậy cơ sở nào khiến CNXH ra đời ?
Đại diện nhóm trình bày câu trả lời
Đại diện nhóm khác nhận xét chéo
GV nhận xét, chốt kiến thức.
- Đòi hỏi có sự hợp tác cao của LX.

a. Hoàn cảnh và cơ sở hình
- Có sự phân công và chuyên môn hoá trong sản thành hệ thống XHCN
xuất.
Cơ sở khiến CNXH ra đời:

- Hoàn cảnh :

- Mục tiêu chung

+ Các nước Đông Âu cần có
sự giúp đỡ cao, toàn diện
của Liên Xô.

- Tư tưởng Mác – Lênin

+ Có sự phân công sx theo
chuyên ngành giữa các nước.
- Cơ sở :
+ Cùng chung mục tiêu xd
CNXH.

? Sự hợp tác tương trợ giữa LX và Đông Âu được thể
+ Do Đảng cộng sản lãnh
hiện ntn?
đạo.
- Thể hiện trong 2 tổ chức: SEV và Vac-sa-va.
+ Nền tảng tư tưởng MácGV : Phân tích
Lênin=> sau chiến tranh hệ
Để thúc đẩy quan hệ hợp tác giữa các nước trong hệ thống XHCN ra đời.
thống XHCN, tháng 1-1949, LX và các nước ĐÂ
b. Sự hình thành hệ thống
thành lập hội đồng tương trợ kinh tế (SEV). Hội
XHCN
đồng tương trợ kinh tế gồm các thành viên: Ba Lan,
Tiệp khắc, Hung-ga-ri, Bun-ga-ri, An-ba-ni, CH dân - Tổ chức tương trợ KT giữa
các nước XHCN (SEV) –
13


chủ Đức (1950), Mông cổ (1962), Cu ba (1972), Việt 8/1/1949 nhằm đẩy mạnh sự
Nam (1978).
hợp tác giữa các nc XHCN.
? Thành tựu của tổ chứ SEV?
-HS dựa vào sgk trả lời

GV: Từ năm 1951- 1973, tỉ trọng công nghiệp của
SEV so với thế giới tăng từ 18% 33%. Sau khi ra
đời, tổ chức này đã góp phần tăng cường sự
hợp tác giữa các nước XHCN, thu hẹp khoảng cách,
sự chênh lệch giữa các nước.
Tuy vậy, SEV bộc lộ nhiều hạn chế và thiếu sót:
+ Hoạt động “khép kín” không hoà nhập được với
kinh tế thế giới đang ngày càng quốc tế hoá cao độ.
+ Nặng về trao đổi hàng hoá mang tính chất bao cấp.
+ Cơ chế quan liêu bao cấp.
+ Phân công sản xuất chuyên ngành có chỗ chưa hợp
lý.
+ SEV hoạt động từ 8/1/1949 - 28/6/1991 tuyên bố
giải thể.
?Mục đích ra đời của liên minh phòng thủ Vac-sava?
Tổ chức Vác-sa-va là liên minh phòng thủ quân sự
và chính trị của các nước XHCN châu Âu để duy trì
hoà bình, an ninh thế giới, chống lại sự tấn công bất
ngờ của các nước tư bản do mĩ đứng đầu. Từ khi
thành lập, tổ chức Vac-sa-va đã góp phần duy trì sức
mạnh quân sự và bảo vệ vững chắc hệ thống XHCN,
chống lại sự đe dọa của các nước TBCN do Mĩ cầm
đầu trong suốt thời kỳ Chiến tranh lạnh.
GV giải thích thêm:
Tổ chức Hiệp ước Vác-sa-va cũng như khối SEV đã
tan rã cùng với sự khủng hoảng và tan rã của các
nước XHCN, đây là sự khủng hoảng to lớn của các
nước XHCN, hiện nay họ đang khắc phục và đi lên.
.
III. Luyện tập (4’)

-Mục tiêu: Củng cố kiến thức bài học.
- Nhiệm vụ: Trả lời câu hỏi của GV
14

- Tổ chức hiệp ước Vac-sa-va
(14/5/1955) –là liên minh
mang tính chất quân sự chính
trị của hệ thống XHCN.


- Phương thức: Cá nhân, cả lớp.
- Sản phẩm: Câu trả lời ghi vở.
- Phương án KTĐG: HS đánh giá HS và tự đánh giá, GV đánh giá HS.
- Tiến trình hoạt động:
- Hãy nêu những cơ sở hình thành hệ thống XHCN?
- Trình bày mục đích ra đời, những thành tích của HĐTTKT trong những năm 19511973?
IV. Vận dụng, tìm tòi, mở rộng (1’)
-Mục tiêu: Củng cố, mở rộng nâng cao kiến thức.
- Nhiệm vụ: Trả lời câu hỏi của GV
- Phương thức: Cá nhân, có thể nhờ trợ giúp.
- Sản phẩm: tranh ảnh, tài liệu sưu tầm.
- Phương án KTĐG: HS đánh giá HS và tự đánh giá, GV đánh giá HS.
- Tiến trình hoạt động:
- Sưu tầm tranh ảnh, tư liệu về Liên Xô và các nước Đông Âu trong giai đoạn 19501970.
- Học bài cũ, xem trước bài mới
Rút kinh nghiệm
.......................................................................
.
Ngày 30 tháng 8 năm 2019

------------------------------------------------------------------------Ngày soạn: 29/8/2019
Ngày dạy:
BÀI 2 - TIẾT 3 : LIÊN XÔ VÀ CÁC NƯỚC ĐÔNG ÂU
TỪ GIỮA NHỮNG NĂM 70 ĐẾN ĐẦU NHỮNG NĂM 90
CỦA THẾ KỶ XX
A . Mục tiêu
1.Kiến thức:
- Nắm được những nét chính về sự khủng hoảng và sự tan rã của Liên bang Xô Viết (từ
nửa sau những năm70 đến những năm 90 của thế kỷ XX) và các nước XHCN ở Đông
Âu.
15


- Nguyên nhân sự khủng hoảng và sự sụp đổ của Liên bang Xô Viết và các nước XHCN
ở Đông Âu.
2. Giáo dục: HS cần nhận thức đúng sự tan rã của LX và các nước XHCN ở Đông Âu
là sự sụp đổ của mô hình không phù hợp chứ không phải sự sụp đổ của lí tưởng XHCN,
phê phán CN cơ hội …
3. Kĩ năng: Rèn kĩ năng nhận biết, phân tích so sánh các sự kiện lịch sử.
4. Các năng lực cần đạt: Năng lực hợp tác, tự giải quyết vấn đề, trình bày, tự học, phân
tích, đánh giá, khái quát...
B .Chuẩn bị :
Gv: Soạn bài; tranh ảnh về Liên Xô và các nước XHCN ở Đông Âu về sự tan rã.
HS: Chuẩn bị bài theo hướng dẫn của GV.
C . Tiến trình :
I, Khởi động (5’):
- Mục tiêu: Tạo tâm thế, định hướng chú ý cho học sinh.
- Phương thức: Cá nhân, cả lớp.
- Nhiệm vụ: Trả lời câu hỏi
- Sản phẩm: trả lời miệng hoặc viết ra phiếu cá nhân

- Phương án KTĐG: HS đánh giá HS và tự đánh giá, GV đánh giá HS.
- Tiến trình hoạt động:
Ngày nay tên gọi nước Liên bang Xô viết (LX) và chế độ XHCN ở LX có còn tồn tại
không? Lý giải vì sao?
HS làm việc cá nhân để trả lời câu hỏi
GV gt: Từ giữa những năm 70 và thập kỷ 80 của thế kỉ XX, Liên Xô và các nước
Đông Âu lâm vào tình trạng khủng hoảng kinh tế dẫn tới sự khủng hoảng chính trị trầm
trọng và sự sụp đổ của Liên Xô, các nước Đông Âu. Vậy quá trình sụp đổ đó diễn ra
như thế nào và hệ quả của nó ra sao, chúng ta cùng tìm hiểu bài học hôm nay.
II. Hình thành kiến thức (35’)
Hđ của thầy và trò

Nội dung hđ

Hoạt động 1:

I. Sự khủng hoảng và tan rã
- Mục tiêu: HS nắm được Sự khủng hoảng và tan của Liên bang Xô viết (23’)
rã của Liên bang Xô viết.
- Nhiệm vụ: Trả lời câu hỏi của GV
- Phương thức: Cá nhân, cả lớp, nhóm.
- Sản phẩm: Câu trả lời của HS và ghi vở.
- Phương án KTĐG: HS đánh giá HS và tự đánh
16


giá, GV đánh giá HS.

* Tình hình kinh tế –xã hội LX
từ nửa sau những năm 70

- Tiến trình hoạt động:

- Từ sau cuộc khủng hoảng dầu
mỏ năm 1973, nhất là từ đầu
những năm 80, nền kt-xh của
LX ngày càng rơi vào tình trạng
trì trệ, không ổn định và lâm dần
vào khủng hoảng: sản xuất côngnông nghiệp không tăng, đời
HS theo dõi sgk
sống nhân dân khó khăn, hàng
? Trước tình hình TG như vậy, ban lãnh đạo LX có
hóa tiêu dùng khan hiếm, tệ nạn
thái độ như thế nào?
quan liêu tham nhũng trầm
-Không tiến hành các cải cách cần thiết về kinh tế trọng…
và xã hội ...
GV giới thiệu: năm 1973 cuộc khủng hoảng dầu
mỏ nổ ra nghiêm trọng nhưng thực ra nó là sự khởi
đầu của 1 cuộc khủng hoảng chung đối với thế
giới trên nhiều lĩnh vực CT- KT. Vì vậy đòi hỏi các
quốc gia phải có những điều chỉnh cho phù hợp
với tình hình.

?Biểu hiện về sự khủng hoảng về kt-ct ở LX
- Hs dựa vào sgk trả lời
Gv: Họ vẫn cho rằng QHSX XHCN là ưu việt,
không chịu sự khủng hoảng chung của TG, hơn
nữa các nguồn tài nguyên thiên nhiên của đất nước
quá dồi dào và cuối cùng khi đất nước lún sâu vào

vào khó khăn thì họ mới tính đến những thay đổi.
?Đứng trước tình hình thế giới và trong nước như
vậy ban lãnh đạo nhà nước LX có biện pháp gì?
* Công cuộc cải tổ
-Tiến hành cải tổ.
-3.1985 Gooc ba chốp được bầu làm tổng bí thư -Tháng 3-1985, sau khi lên nắm
thay cho Trec- nen- cô vừa mới qua đời, đã đề ra quyền lãnh đạo ĐCS LX, Goócđường lối cải tổ.
ba-chốp đề ra đường lối cải cách
?Nội dung của công cuộc cải tổ?
nhằm khắc phục những sai lầm,
đưa đất nước thoát khỏi khủng
- Hs dựa vào sgk trả lời:
+ Họ đưa ra nhiều phương án cải cách kinh tế hoảng và xd CNXH theo đúng
nhưng chưa thực hiện được, kinh tế vẫn khủng bản chất ý nghĩa nhân văn của
nó.
hoảng.
+ Về chính trị, xã hội: tập trung quyền lực vào tay
tổng thống, thực hiện đa nguyên chính trị, xóa bỏ -Do thiếu chuẩn bị đầy đủ các
điều kiện cần thiết và thiếu một
sự độc quyền của ĐCS
đường lối chiến lược đúng đắn,
? Công cuộc cải tổ diễn ra có thành công?
công cuộc cải tổ nhanh chóng
- Công cuộc cải tổ lâm vào bế tắc.
lâm vào tình trạng bị động, khó
17


khăn bế tắc.
Thảo luận cặp đôi: 3p

->Đất nước lún sâu vào cuộc
? Hậu quả của công cuộc cải tổ và vì sao có hậu khủng hoảng rối loạn: bãi công,
nhiều nước cộng hoà đòi li khai,
quả như vậy? Bài học rút ra?
tệ nạn xã hội gia tăng…
- Sau cuộc đảo chính ngày 19-81981không thành, ĐCS và nhà
nước Liên bang hầu như tê liệt.
Ngày 21/12/1991, 11 nước cộng
hoà kí hiệp định về giải tán Liên
bang, thành lập Cộng đồng các
quốc gia độc lập (SNG). Tối 2512-1991, Goóc ba chốp tuyên bố
từ chức tổng thống, lá cờ trên
nóc điện Crem-li bị hạ xuống,
đánh dấu sự chấm dứt của chế
GV: Lời nói của Gooc- ba-chop, giữa lí thuyết và độ XHCN ở Liên bang Xô viết
thực tiễn của công cuộc cải tổ từ bỏ và phá vỡ sau 74 năm tồn tại.
CNXH, xa rời CN Mác Lê nin, phủ nhận Đảng
cộng sản, vì vậy công cuộc cải tổ của Gooc- ba
-chop làm cho KT lún sâu vào khủng hoảng .
- Gv: Cho hs xem tranh sgk Cuộc biểu tình đòi li
khai và độc lập ở Lít- va và nêu nx của em về bức
ảnh. (Những người dân Lít- va trong bức ảnh đang
làm gì?; Bức ảnh cho chúng ta biết thông tin gì về
đất nước Liên Xô trong những năm 90 của thế kỉ
XX ?)
-Hs trả lời theo ý hiểu.
- GV giới thiệu: Lit- va là một nước nằm ở đông
bắc Châu Âu, ven biển Ban Tích – một vùng đồng
bằng thấp với các hồ xen kẽ, có diện tích

65.301km2 và dân số 3.620.756 người (số liệu
thống kê năm 2001).
Trước đây người Lit – va đã có lịch sử của riêng
mình, đất nước được thống nhất vào năm 1250.
Năm 1795, họ bị sáp nhập vào nước Nga sa hoàng.
Theo Hiệp ước không xâm lược lẫn nhau năm
1939 kí kết giữa Hít- le và Xta- lin, Lit- va được
sáp nhập vào Liên Xô. Năm 1940, Lít- va trở
18


thành một nước cộng hoà của Liên bang Xô Viết.
Năm 1988, cùng với cuộc khủng hoảng và dần dần
đi đến tan rã của Liên Xô thì những người theo
đường lối của dân tộc chủ nghĩa Lít- va tiến hành
hoạt động công khai. Tháng 4-1990, cùng với hai
nước vùng biển Ban Tích là Lat- vi- a và E-xtô-nia, Đảng Cộng Sản Lít- va tuyên bố rút ra khỏi
Đảng Cộng Sản Liên Xô và đòi độc lập. Sau cuộc
chính biến tháng 8-1991 không thành, Liên Xô đã
công nhận nền độc lập của Lít- va.
Bức ảnh trong SGK chụp đoàn người tham gia
cuộc biểu tình của người dân Lít- va, có cả người
lớn, trẻ em, đàn ông, đàn bà. Họ mang theo biểu
ngữ, cờ và bản đồ. Họ đòi tách khỏi Liên Xô để trở
thành một nước độc lập. Ước muốn đòi độc lập
của họ được thể hiện trong bức tranh mà họ mang
theo khi đi biểu tình. Cụm từ viết tắt “CCCP”
nghĩa là Liên Xô, hình chiếc kéo cắt đôi làm hai
phần: một phần có chữ “CCCP” biểu thị cho việc
tách khỏi Liên bang Xô Viết để thành lập một nhà

nước riêng. Đó là Lít- va.
Hoạt động 2:

II / Cuộc khủng hoảng và tan
- Mục tiêu: HS nắm được sự Cuộc khủng hoảng và
rã của chế độ XHCN ở các
tan rã của chế độ XHCN ở các nước Đông Âu
nước Đông Âu (12’)
- Nhiệm vụ: Trả lời câu hỏi của GV
- Phương thức: Cá nhân, cả lớp, nhóm.

-Từ cuối những năm 70 đầu
những năm 80 của tk XX, các
- Sản phẩm: Câu trả lời của HS và ghi vở.
nước ĐÂ lâm vào tình trạng
- Phương án KTĐG: HS đánh giá HS và tự đánh khủng hoảngvề kinh tế và chính
giá, GV đánh giá HS.
trị ngày càng gay gắt.
- Tiến trình hoạt động:
- Sản phẩm: Câu trả lời của HS và ghi vở.

Gv: Đến đầu những năm 80 của TK XX, các nước
Đông Âu lâm vào tình trạng khủng hoảng KT –CT
ngày trầm trọng.
? Theo dõi sgk và nêu những biểu hiện của sự
khủng hoảng đó?
- Sản xuất giảm do trì trệ trong các ngành sx điện,
luyện kim và chế tạo cơ khí. Sx nông nghiệp do 1
19

phần thời tiết không thuận lợi, trong 3 năm 19861989 nông phẩm của các nước SNG chỉ tăng 1,6
%. KT các nước Đông Âu chìm trong khủng
hoảng. GDP: 0,5%, Ba lan không tăng ; Bun-ga-ri
giảm.
Gv: Tất cả những việc như mít tinh, biểu tình đều
là thủ đoạn của các thế lực thù địch nhằm vào các
ĐCS cầm quyền.
VD: 17.11.89 từ 1 cuộc biểu tình của SV Tiệp
Khắc để tưởng niệm các nạn nhân bị Đức quốc xã
giết hại trong CTTG 2 đã bị bọn phản động biến
thành 1 cuộc đấu tranh lôi cuốn đông đảo quần
chúng nd và đã xảy ra đụng độ với lực lượng an
- Hậu quả:
ninh. Sau 10 ngày QH đã xoá bỏ sự lãnh đạo của
+ Tới cuối năm 88, cuộc khủng
ĐCS Tiệp Khắc.
hoảng lên tới đỉnh cao, khởi đầu
? Hậu quả của cuộc khủng hoảng này
từ Ba Lan sau đó lan ra các nước
-Hs trả lời theo sgk
khác. Các cuộc mít tinh, biểu
+ Các cuộc mít tinh, biểu tình diễn ra dồn dập để tình diễn ra dồn dập để nhằm
nhằm vào các ĐCS cầm quyền…
vào các ĐCS cầm quyền, ĐCS
+ Qua các cuộc tổng tuyển cử, các lực lượng đối mất quyền lãnh đạo…
lập thắng cử. Chính quyền mới ở các nước ĐÂ đều + Qua các cuộc tổng tuyển cử,
tuyên bố từ bỏ CNXH, thực hiện đa nguyên về các lực lượng đối lập thắng cử.
chính trị, chuyển nền kinh tế theo cơ chế thị Chính quyền mới ở các nước
trường với nhiều thành phần sở hữu.=> Tới cuối ĐÂ đều tuyên bố từ bỏ CNXH,

năm 1989, chế độ XHCN đã bị sụp đổ ở hầu hết thực hiện đa nguyên về chính trị,
các nước ĐÂ.
chuyển nền kinh tế theo cơ chế
+ Sự sụp đổ của chế độ XHCN ở các nước ĐÂvà thị trường với nhiều thành phần
sở hữu.
LX chấm dứt sự tồn tại của hệ thống XHCN.
GV: nói thêm về đa nguyên chính trị: Nhiều đảng - Sự sụp đổ của chế độ XHCN ở
phái chính trị cùng tồn tại, cùng hoạt động làm mất các nước ĐÂvà LX chấm dứt sự
tồn tại của hệ thống XHCN(2-8quyền thống trị của ĐCS.
1991, SEV ngừng hoạt động, 17-1991, tổ chức Vácsava giải
tán).
=> Đây là tổn thất hết sức nặng
nề với phong trào CM TG và các
Nguyên nhân khiến CNXH ở LX và Đông Âu sụp lực lượng dân chủ, tiến bộ ở các
đổ?
nước.
Thảo luận nhóm (5’):

20


HS làm việc nhóm. Đại diện nhóm trình bày, nhận
xét chéo nhóm.
GV nhận xét, chốt lại.
GV: như vậy với một số những nguyên nhân chủ
quan và khách quan, sự sụp đổ của LX và các
nước Đông Âu là không thể tránh khỏi. Đây là tổn
thất hết sức nặng nề với phong trào CM TG và các
lực lượng tiến bộ, các dân tộc bị áp bức đang đấu
tranh cho hoà bình và độc lập dân tộc .

- Sự thất bại của CNXH ở Liên Xô và Đông Âu
không làm giảm sút niềm tin của nhân dân vào sự
thắng lợi sự nghiệp cách mạng do Đảng ta lãnh
đạo: xd thành công CNXH với mục tiêu: dân giàu
nước mạnh, XH công bằng, văn minh.
Vì vậy đòi hỏi thế hệ trẻ hãy vững tin và có
những đóng góp cho sự thành công đó. CNXH sụp
đổ ở LX và ĐÂ nhưng lý tưởng XHCN vẫn tồn tại
và nhất định sẽ chiến thắng.
III. Luyện tập (4’)
-Mục tiêu: Củng cố kiến thức bài học.
- Nhiệm vụ: Trả lời câu hỏi của GV
- Phương thức: Cá nhân, cả lớp.
- Sản phẩm: Câu trả lời ghi vở.
- Phương án KTĐG: HS đánh giá HS và tự đánh giá, GV đánh giá HS.
- Tiến trình hoạt động:
? Nguyên nhân dẫn tới chế độ XHCN ở Liên Xô và Đông ÂU sụp đổ? Bài học rút ra
cho đất nước ta để giữ vững chế độ CNXH?
IV. Vận dụng, tìm tòi, mở rộng (1’)
-Mục tiêu: Củng cố, mở rộng nâng cao kiến thức.
- Nhiệm vụ: Trả lời câu hỏi của GV
- Phương thức: Cá nhân, có thể nhờ trợ giúp.
- Sản phẩm: tranh ảnh, tài liệu sưu tầm.
- Phương án KTĐG: HS đánh giá HS và tự đánh giá, GV đánh giá HS.
- Tiến trình hoạt động:
21


- Sưu tầm tranh ảnh, tư liệu về Liên Xô và các nước Đông Âu trong giai đoạn 1950 đến
nay..

- Học bài cũ, xem trước bài mới
Rút kinh nghiệm
.......................................................................
.
Ngày 6 tháng 9 năm 2019

------------------------------------------------------------------------Ngày soạn : 4/9/2019
Ngày dạy :
CHƯƠNG II: CÁC NƯỚC Á, PHI, MĨ LA TINH TỪ NĂM 1945 ĐẾN NAY
BÀI 3 –TIẾT 4: QUÁ TRÌNH PHÁT TRIỂN CỦA PHONG TRÀO GIẢI PHÓNG
DÂN TỘC VÀ SỰ TAN RÃ CỦA HỆ THỐNG THUỘC ĐỊA
A . Mục tiêu :
1. Kiến thức:
- Nắm được quy trình tan rã của hệ thống thuộc địa của CNĐQ ở Châu Á, Phi, Mĩ
Latinh .
-Nắm được quá trình phát triển của phong trào giải phóng dân tộc ở châu Á, Phi, Mĩ La
tinh, những diễn biến chủ yếu, những thắng lợi to lớn trong công cuộc xây dựng đất
nước ở các nước đó.
2. Giáo dục:
- Hs thấy rõ được cuộc đấu tranh anh dũng của nhân dân các nước.
- Tăng cường tinh thần đoàn kết, hữu nghị với các dân tộc: Á, Phi, Mĩ Latinh.
3. Rèn kĩ năng: Rèn luyện phương pháp tư duy khách quan tổng hợp vấn đề.
4. Các năng lực cần đạt: Năng lực hợp tác, tự giải quyết vấn đề, trình bày, tự học, phân
tích, đánh giá, khái quát...
B .Chuẩn bị :
Gv: Soạn bài, hướng dẫn hs chuẩn bị bài; bản đồ Châu Á , Phi, Mĩ La tinh
HS: Đọc trước bài, trả lời câu hỏi theo hướng dẫn.
C . Tiến trình :
I, Khởi động (5’)
- Mục tiêu: Tạo tâm thế, định hướng chú ý cho học sinh.

- Phương thức: Cá nhân, cả lớp.
22


- Nhiệm vụ: Trả lời câu hỏi
- Sản phẩm: trả lời miệng hoặc viết ra phiếu cá nhân
- Phương án KTĐG: HS đánh giá HS và tự đánh giá, GV đánh giá HS.
- Tiến trình hoạt động:
? Nêu một vài hiểu biết của em về các nước Á, Phi, Mĩ La-tinh từ năm 1945 đên nay?
GV: Sau chiến tranh thế giới lần thứ hai, cao trào đấu tranh giải phóng dân tộc diễn ra
rất sôi nổi ở châu Á, châu Phi và Mĩ La-tinh làm cho hệ thống thuộc địa của CNĐQ tan
rã từng mảng lớn và đi tới sụp đổ hoàn toàn.
II. Hình thành kiến thức (35’)
HĐ của thầy và trò

Nội dung

Hoạt động 1:

I. Giai đoạn từ năm 1945 đến
- Mục tiêu: HS nắm được nội dung chính giai giữa những năm 60 của thế kỉ
đoạn từ năm 1945 đến giữa những năm 60 của XX (10’)
thế kỉ XX
- Nhiệm vụ: Trả lời câu hỏi của GV
- Phương thức: Cá nhân, cả lớp, nhóm.
- Sản phẩm: Câu trả lời của HS và ghi vở.
- Phương án KTĐG: HS đánh giá HS và tự đánh
giá, GV đánh giá HS.
- Tiến trình hoạt động:
GV Treo bản đồ thế giới.

Gv xđ vị trí của 3 châu lục trên bản đồ thế giới

- Phong trào đấu tranh được khởi
GV: Gọi HS đọc SGK phần 1
đầu từ ĐNA với những thắng lợi
? Ngay khi PX Nhật đầu hàng, nhân dân các nước trong các cuộc khởi nghĩa giành
chính quyền và tuyên bố độc lập
ĐNA đã làm gì?
- Ngay sau khi Phát xít Nhật đầu hàng đồng minh như ở các nước: In-đô-nê-xi-a (17vô điều kiện, nhân dân một số nước Đông Nam Á 8-1945);ViệtNam (2/9/1945); Lào
(12/10 /1945)
đã đứng lên khởi nghĩa giành độc lập.
Gv: 8/1945 chớp cơ hội thuận lợi, ĐCS Đông
Duơng đã lãnh đạo ND Việt Nam tổng khởi nghĩa
đánh đổ ĐQ, PK, nhà nước công-nông đầu tiên ở
ĐNA được thành lập với tinh thần độc lập tự chủ
sánh tạo dựa vào sức mình đã xoá bỏ xiềng xích
nô lệ thay đổi cuộc sống của mình. Đây là thắng
lợi mở đầu cho cao trào gpdt sau chiến tranh.
23


GV: Sau phong trào lan nhanh, rộng sang Đông
Nam Á và Bắc Phi.
- Phong trào tiếp tục lan sang Nam
?Còn ở châu Phi và khu vực Mĩ La tinh, phong Á, Bắc Phi như ở Ấn Độ , Ai Cập,
trào diễn ra như thế nào?
An giê ri…

?Tại sao 1960 được gọi là “năm châu Phi”

- Năm 1960, 17 nước châu Phi
giành độc lập . (Năm châu Phi)

- Năm 1960, 17 nước tuyên bố độc lập.
- GV: Với diện tích hơn 30 triệu km 2, là châu lục
lớn thứ ba trên thế giới, sau châu Á và châu Mĩ,
châu Phi có nguồn tài nguyên vô cùng phong phú
và nhiều nông sản quý. Phần lớn châu Phi có khí
hậu nóng, khô. Hoang mạc Xa-ha-ra là hoang
mạc lớn nhất thế giới. Dân cư đa phần thuộc
chủng tộc Nê-gro-ít, có nước da nâu sẫm. Đầu thế
kỉ XX hầu hết các quốc gia ở châu lục này vẫn là
thuộc địa của các nước đế quốc. Sau chiến tranh
thế giới thứ II, châu Phi trở thành trung tâm của
phong trào giải phóng dân tộc thế giới, một lục -1/1/59, cách mạng nhân dân Cu
địa mới trỗi dậy trong cuộc đấu tranh chống chủ Ba thắng lợi.
nghĩa đế quốc thực dân. Năm 1960, được gọi là
“năm châu Phi”, vì trong năm này 17 quốc gia
châu Phi đã giành được độc lập, trong đó có 8
quốc gia cùng giành được độc lập trong tháng 8.
?Với 1 loạt các quốc gia giành được độc lập đã
có tác động ntn đối với hệ thống chủ nghĩa đế - Đến giữa những năm 60 của thế
kỉ XX hệ thống thuộc địa của
quốc?
-Lúc này hệ thống thụôc địa của CNĐQ chỉ còn CNĐQ về căn bản đã bị sụp đổ .
tồn tại dưới 2 hình thức đó là:
+ Các thuộc địa của Bồ đào Nha
+ Chế độ phân biệt chủng tộc, phần lớn ở miền
nam châu Phi.
Thảo luận nhóm: (5’)

?Nguyên nhân thắng lợi của phong trào GPDT
của nd các nước thuộc địa Á – Phi - Mĩ la tinh ?
-Do tác động của hệ thống XHCN.
-Do có đường lối cách mạng đúng đắn.
24


-Do tinh thần đấu tranh của nd các nước.
Gv kết luận : Với thắng lợi to lớn của phong trào
GPDT của ND các nước thuộc địa ở Á, Phi, Mĩ
la-tinh và cuộc đấu tranh không dừng lại ở đó mà
ND các nước còn lại là thuộc địa của CNTD - Đq
vẫn tiếp tục đấu tranh.
Hoạt động 2:

II . Giai đoạn từ giữa những
- Mục tiêu: HS nắm được nội dung chính Giai
năm 60 đến giữa những năm 70
đoạn từ giữa những năm 60 đến giữa những năm
của thế kỉ XX : (10’)
70 của thế kỉ XX.
- Nhiệm vụ: Trả lời câu hỏi của GV
- Phương thức: Cá nhân, cả lớp, nhóm.
- Sản phẩm: Câu trả lời của HS và ghi vở.
- Phương án KTĐG: HS đánh giá HS và tự đánh
giá, GV đánh giá HS.
- Tiến trình hoạt động:

? Ở giai đoạn từ những năm 60 – 70 của thế kỉ - Cách mạng thành công ở: Ghi-nê
Bit-xao (9/1974); Mô-dăm bích

XX phong trào đấu tranh trên TG diễn ra ntn ?
(6/1975 ), Ăng- gô la (11/1975)
- Nhiều nước trên TG đã đấu tranh giành độc lập,
đặc biệt là sự tan rã của ách thống trị Bồ Đào
Nha .
GV có thể cho HS xđ vị trí của các nước này
trên bản đồ châu Phi.
Thảo luận nhóm bàn (5’)
?Những thắng lợi này có ý nghĩa ntn đối với châu
Phi và thế giới?
=>Làm tan rã các thuộc địa của
BĐN, cổ vũ tinh thần đấu tranh
Dự kiến SP:
- Làm tan rã các thuộc địa của BĐN, cổ vũ tinh giải phóng dân tộc của nhân dân
thần đấu tranh giải phóng dân tộc của nhân dân châu Phi và thế giới.
châu Phi và thế giới.
Gv : Như vậy cho đến những năm 70, cuộc đấu
tranh giải phóng dân tộc của nd các nước thuộc
địa Á, Phi, Mĩ la tinh về cơ bản đã được độc lập
nhưng ở 1 số nước vẫn còn tiếp tục cuộc đấu
tranh chống CNTD kiểu mới, đó là chống sự lệ
thuộc của nước ngoài để giành độc lập thực sự,
xd đất nước phát triển.
25