Tiet 23 CHƯƠNG 2 bài 1 đại LƯỢNG tỉ lệ THUẬN

Chương 2: HÀM SỐ VÀ ĐỒ THỊ
Tiết 23: ĐẠI LƯỢNG TỈ LỆ THUẬN


Thế nào là 2 đại lượng tỉ lệ thuận ở tiểu học?
Cho ví dụ?
-

Trả lời: Hai đại lượng tỉ lệ thuận là 2 đại lượng
liên hệ với nhau sao cho khi đại lượng này tăng
(hoặc giảm) bao nhiêu lần thì đại lượng kia cũng
tăng hoặc giảm bấy nhiêu lần.
Ví dụ: May 3 bộ quần áo hết 15m vải, vậy nếu may 9 bộ quần
áo như thế sẽ hết tổng cộng là 45m vải.


1. Định nghĩa:

⇒ s tØlÖthuËn ví i t

Đáp án: S = 15.t

⇒ mtØlÖthuËn ví i V

m = D.V

Nhận Xét:
? Các công thức
Đại lượng này bằng đại lượng kia nhân với
một
số khác 0

trên
có hằng
điểm gì
giống nhau?

y

=

x

k

(k là hằng số khác 0)
Các công thức có dạng như trên thì gọi
là y tỉ lệ thuận với x theo hệ số tỉ lệ k.


I) Định Nghĩa: (SGK)


3
GIẢI: y tỉ lệ thuân với x theo hệ số tỉ lệ k = −
5
3
5

⇒ y=− x
5

⇒x=− y
3

1
5
Vậy x tỉ lệ thuận với y theo hệ số tỉ lệ là − =
3
k
Chú ý: khi đại lượng y tỉ lệ thuận với đại lượng x thì x
cũng tỉ lệ thuận với y và ta nói hai đại lượng này tỉ lệ
thuận với nhau.
Nếu y tỉ lệ thuận với x theo hệ số tỉ lệ k (khác 0) thì x sẽ tỉ
1
lệ thuận với y theo tỉ lệ k .


Bài tập 1: khoanh tròn vào chữ cái đứng
trước cho biết y và x là 2 đại lượng tỉ lệ thuận

1
A. y =- x
7

B. y =0x

54
C. y =
x

D. y =x

?3. Hình vẽ bên là một biểu
đồ hình
biểu
diễnlượng
khối
Giải:
Gọi mcột
(tấn)
là khối
lượng của 4 con khủng long.
của
con khủng long và h (mm)
Mổi con khủng long ở các cột
là chiều cao tương ứng của cột.
a, b, c, d nặng bao nhiêu tấn
biết
rằng
Vìnếu
m và
h là
haicon
đại khủng
lượng tỉlong
lệ
ở cộtnên
a nặng
thuận
ta có:10 tấn và chiều

cao các cột được đo trong
mbảng
= k.h1.1
với k(tấn/mm).

a
Các em hãy tính khối lượng
a
10rồi
= k.10
(tấn)
điền vào chổ trống Cét
ChiÒu
còn
=> k lại.
= 10 : 10 = 1. Ta có kết
Với h = 10 và m = 10 nên:

quả như sau:

Cao
h
(mm)

K.l
ưîng

b

d

c

b

c

d

10

8

50

30

10

8

50

30

Bảng 1.1


II) Tính Chất.

1.?4. Cho biết hai đại lượng y và x tỉ lệ thuận với nhau:
x

x1
=3

x2=
4

x3=
5

x4=
6

y

y1 = y2=
y3
y4
= với
? x?= ?
a) Hãy xác định hệ số 6
tỉ lệ của y?thay đổi
Vì y và x là 2 đại lượng tỉ lệ thuận => y1 = kx1 hay 6 = k.3
=> k = 2. Vậy hệ số tỉ lệ là 2.
b) Thay mỗi dấu “?” trong bảng trên bằng một số thích hợp?
Ta có: y2 = k. x2 = 2.4 = 8

Tương tự, y3 = 2.5 = 10 và y 4 = 2.6 = 12

c) Có nhận xét gì về tỉ số giữa hai giá trị tương ứng?

y3
y1
y2
y4
=
=
=
= 2 Đó chính là hệ số tỉ lệ
x1
x2
x3
x4


2)Tính
chất
Gi s y v x t l thun vi nhau : y = kx. Khi ú, vi mi giỏ tr
x1 , x2 , x3 ... khỏc 0 ca x ta cú mt giỏ tr tng ng :
y1 = kx1 , y2 = kx 2 , y3 = kx 3 ,... ca y, v do ú:

y1 y2 y3
=
=
= ... = k
x1 x2 x3
Cú:

y1

y
= 2
x1
x2

Tng t:

hoỏn v hai trung t ca t l thc =>

x1
y
= 1
x2
y2
hay x1 y1
=
x3 y3 ..

y1 x1
=
y2 x2

- Tỷ số hai giá trị bất kỳ của đại l

ợng này bằng tỷ số hai giá trị t
ơng ứng của đại


II) Tính Chất.

Nªu tÝnh chÊt
cña hai ®¹i lîng
tØ lÖ thuËn?

Nếu hai đai lượng tỉ lệ thuận với nhau thì:

- Tỷ số giữa hai giá trị tương ứng của chúng luôn
không đổi.
- Tỷ số hai giá trị bất kỳ của đại lượng này bằng tỷ
số hai giá trị tương ứng của đại lượng kia.


Kiến Thức Cần Nhớ
1) y tỉ lệ thuận với x theo hệ số tỉ lệ k: y = kx
(với k là hằng số khác 0).
2) Nếu hai đại lượng tỉ lệ thuận với nhau thì:
- Tỷ số hai giá trị tương ứng của chúng luôn
không đổi.
- Tỷ số hai giá trị bất kỳ của đại lượng này
bằng tỷ số hai giá trj tương ứng của đại lượng
kia.


Bài tập 2: (BT3-SGK) Các giá trị tương ứng của V và m được cho trong
bảng sau:

a) Điền số thích hợp
vào ô trống ở bảng
b) Hai đại lượng m và
bên.

V có tỉ lệ thuận với
nhau vì:
m = 7,8V
b) Hai đại lượng m và
V có tỉ lệ thuận với
nhau không? Vì

V
m

1
7,8

m
V

7,
8

2
3
4
5
15,6 23,4 31,2 39
7,
8

7,8

7,

8

7,
8


4

2
5

3
1


PHẦN THƯỞNG !

Phần thưởng của bạn là một tràn
pháo tay của cả lớp


Khi x tỉ lệ thuận với y theo
Hệ số tỉ lệ m (m ≠ 0) ta có x = my.
Đúng hay sai ?

§óng


Nếu y tỉ lệ thuận với x theo hệ số tỉ lệ
Thì x tỉ lệ với y theo hệ số tỉ lệ

Đúng hay Sai?

Sai

3
−
2
2
3


Cho y tỉ lệ thuận với x, nếu x tăng hay giảm
bao nhiêu lần thì y cũng tăng hay giảm bấy nhiêu lần
Đúng hay Sai?

Sai


1

Nếu y tỉ lệ thuận với x theo hệ số tỉ lệ là m(m khác 0)
x1 , x2 là 2 giá trị khác 0 của x.
y1 , y2 là 2 giá trị tương ứng của y thì :

x1 x 2
=
=m
y1 y 2

Đúng hay sai ?

Sai


Có rất nhiều những ứng
dụng thực tế với đại lượng tỉ 5ngêi =>1
kg
lệ thuận.
g¹o
Rất đơn giản như hàng ngày
10ngêi => 2kg
chúng ta nấu nướng thì số
g¹o
lương thực sẽ tỉ lệ thuận với
số người tham gia bữa ăn.
Trong xât dựng công trình
thì số vật liệu cần thiết tỉ lệ
thuận với diện tích công
trình.
Còn rất nhiều ứng dụng thực
tế nữa chúng ta sẽ học ở bài
sau.


Hướng Dẫn Về Nhà
- Thuộc Định nghĩa, tính chất của 2 đại lượng tỉ lệ
thuận
- Làm bài tập 2, 3, 4 SGK trang 53, 54
- Xem trước bài: “ Một Số Bài Toán Về Đại Lượng Tỉ
Lệ Thuận”

TIẾT HỌC KẾT THÚC

KÍNH
CHÚC
THẦY
SỨC
KHỎE