Phong trào thanh niên tình nguyện ở việt nam từ năm 2000 đến năm 2014

VIỆN HÀN LÂM
KHOA HỌC XÃ HỘI VIỆT NAM
HỌC VIỆN KHOA HỌC XÃ HỘI

NGUYỄN VIỆT HÙNG

PHONG TRÀO THANH NIÊN TÌNH NGUYỆN
Ở VIỆT NAM TỪ NĂM 2000 ĐẾN NĂM 2014

LUẬN ÁN TIẾN SĨ SỬ HỌC

HÀ NỘI, 2019


VIỆN HÀN LÂM
KHOA HỌC XÃ HỘI VIỆT NAM
HỌC VIỆN KHOA HỌC XÃ HỘI

NGUYỄN VIỆT HÙNG

PHONG TRÀO THANH NIÊN TÌNH NGUYỆN
Ở VIỆT NAM TỪ NĂM 2000 ĐẾN NĂM 2014
Chuyên ngành : Lịch sử Việt Nam
Mã số

: 92 29 013

LUẬN ÁN TIẾN SĨ SỬ HỌC

Người hướng dẫn khoa học: PGS.TS. NGUYỄN VĂN NHẬT

HÀ NỘI, 2019


LỜI CAM ĐOAN
Tôi xin cam đoan đây là công trình nghiên cứu của riêng tôi, các số
liệu, tư liệu được sử dụng trong luận án là trung thực. Những kết luận khoa
học của luận án chưa từng được công bố trong bất kỳ công trình nào khác.
Tác giả

Nguyễn Việt Hùng


MỤC LỤC
Trang
Danh mục các chữ viết tắt
Danh mục các bảng
Danh mục các phụ lục
MỞ ĐẦU……………………………………………………………………..

1

Chương 1. TỔNG QUAN TÌNH HÌNH NGHIÊN CỨU LIÊN QUAN
ĐẾN ĐỀ TÀI ..................................................................................................

6

1.1. Các công trình nghiên cứu về thanh niên, công tác Đoàn và phong
6
trào thanh niên.
...............................................................................................

1.2. Các công trình nghiên cứu về hoạt động tình nguyện và phong trào
Thanh niên tình nguyện ở Việt Nam. ..........................................................

19

1.3. Kết quả nghiên cứu của các công trình đã công bố và những vấn đề
luận án tiếp tục giải quyết..............................................................................

22

Chương 2. QUAN ĐIỂM CỦA ĐẢNG, NHÀ NƯỚC VỀ THANH NIÊN,
CÔNG TÁC THANH NIÊN VÀ CƠ SỞ LỊCH SỬ CHO VIỆC PHÁT
ĐỘNG PHONG TRÀO THANH NIÊN TÌNH NGUYỆN Ở VIỆT NAM
.....................................................................................................
2.1. Quan điểm của Đảng, Nhà nước về thanh niên, công tác thanh niên
và phong trào thanh niên…………………………………………………..

26
26

2.1.1. Một số vấn đề cơ bản về công tác thanh niên, phong trào thanh niên
26
và phong trào Thanh niên tình nguyện ............................................................
2.1.2. Tư tưởng Hồ Chí Minh và quan điểm của Đảng Cộng sản Việt Nam về
thanh niên và công tác thanh niên………………………………………...

30

2.2. Cơ sở lịch sử và chủ trương của Trung ương Đoàn về phong trào
Thanh niên tình nguyện…………………………………………………….

37

2.2.1. Cơ sở lịch sử................................................................................................................................. 37
2.2.2. Chủ trương của Trung ương Đoàn về phong trào Thanh niên tình
nguyện ...............................................................................................................

48

Chương 3. HÌNH THỨC VÀ NỘI DUNG HOẠT ĐỘNG CỦA PHONG
57
TRÀO THANH NIÊN TÌNH NGUYỆN (2000 - 2014
.................................
3.1. Một số hình thức và mô hình triển khai phong trào Thanh niên tình
nguyện………………………………………………………………………..

57

3.1.1. Một số hình thức triển khai…………………………………………….

57


3.1.2. Một số mô hình, tổ chức có hoạt động tình nguyện ở Việt Nam.......................68
3.2. Hoạt động tình nguyện tham gia phát triển kinh tế - xã hội và bảo vệ
môi trường………………………………………………………………..

71

3.2.1. Một số phong trào và nội dung chính…………………………………

71

3.2.2. Kết quả đạt được......................................................................................................................... 73
3.3. Hoạt động tình nguyện vì an sinh xã hội……………………………...

84

3.3.1. Một số phong trào và nội dung chính………………………………….

84

3.3.2. Kết quả đạt được......................................................................................................................... 87
3.4. Hoạt động tình nguyện đảm bảo an ninh – quốc phòng……..............

98

3.4.1. Một số phong trào và nội dung chính………………………………….

98

3.4.2. Kết quả đạt được………………………………………………………. 100
Chương 4. NHẬN XÉT VÀ MỘT SỐ KINH NGHIỆM…………………. 108
4.1. Nhận xét về phong trào Thanh niên tình nguyện …………………… 108
4.4.1. Về nội dung hoạt động………………………………………………… 108
4.4.2. Phương thức triển khai ………………………………………………... 110
4.1.3. Về hiệu quả, tác động của phong trào Thanh niên tình nguyện……….

115

4.1.4. Nguyên nhân những thành công của phong trào Thanh niên tình
nguyện ..............................................................................................................

120

4.1.5. Một số khó khăn, hạn chế và nguyên nhân……………………………. 122
4.2. Một số kinh nghiệm……………………………………………………. 126
4.3. Một số vấn đề đặt ra đối với phong trào Thanh niên tình nguyện hiện 129
nay ……………………………………………………………………..
4.3.1. Thời cơ, thách thức……………………………………………………

129

4.3.2. Yêu cầu đặt ra và một số giải pháp đẩy mạnh phong trào Thanh niên
134
tình nguyện trong thời gian tới……………………………………………….
KẾT LUẬN............................................................................................................................................. 148
CÁC CÔNG TRÌNH KHOA HỌC CỦA TÁC GIẢ ĐÃ CÔNG BỐ.................151
TÀI LIỆU THAM KHẢO............................................................................................................. 152
PHỤ LỤC................................................................................................................................................. 178


DANH MỤC CÁC CHỮ VIẾT TẮT

An toàn giao thông

ATGT

Ban Chấp hành Trung ương

BCHTW

Chính trị - xã hội

CT-XH

Chủ nghĩa xã hội

CNXH

Công nghiệp hóa, hiện đại hóa

CNH, HĐH

Hội đồng nhân dân

HĐND

Kinh tế-xã hội

KT-XH

Liên hiệp thanh niên

LHTN

Nhà xuất bản

Nxb.

Thanh niên cộng sản

TNCS

Thanh niên tình nguyện

TNTN

Ủy ban nhân dân

UBND

Xã hội chủ nghĩa

XHCN


DANH MỤC CÁC BẢNG, BIỂU ĐỒ

Trang
Bảng

Hoạt động tuyên truyền về Tháng Thanh niên và Chiến dịch

1:

Thanh niên tình nguyện Hè, 2003-2012....................................... 58

Bảng

Địa bàn chiến dịch Thanh niên tình nguyện hè năm 2001-2008.. 61

2:
Bảng

Số lượng Thanh niên tình nguyện tham gia các chiến dịch thanh

3:

niên tình nguyện hè, 2000 – 2014......................................

Bảng

Một số đóng góp của hoạt động tình nguyện phát triển kinh tế -

4:

xã hội............................................................................................ 78

Bảng

Thống kê hoạt động tập huấn, chuyển giao khoa học kỹ thuật.... 80

64

5:
Bảng

Hoạt động y tế, chăm sóc sức khỏe cộng đồng trong các chiến

89

6:

dịch...............................................................................................

Biểu

Kết quả tiếp nhận máu toàn quốc từ năm 1994 đến năm 2013.... 90

đồ:
Bảng

Kết quả vận động và tổ chức hiến máu tại Lễ hội Xuân hồng từ

07:

năm 2008 đến năm 2014.............................................................. 92

Bảng

Hoạt động Tiếp sức mùa thi, Tiếp sức đến trường của Thanh

08:

niên............................................................................................... 93

Bảng

Hoạt động chăm sóc, giáo dục thiếu niên, nhi đồng.................... 95

09:
Bảng

Hoạt động Xây dựng văn minh đô thị, đảm bảo trật tự an toàn

10:

giao thông trong các Tháng Thanh niên....................................... 103

Bảng

Số lượng các đội hình thanh niên tình nguyện và số buổi tuyên

11:

truyền về an toàn giao thông trong các chiến dịch Thanh niên
tình nguyện hè.............................................................................. 104


DANH MỤC CÁC PHỤ LỤC

Trang
Phụ lục 01: Bảng tổng hợp kết quả chiến dịch Thanh niên tình nguyện hè
từ năm 2000 đến hết năm 2014 178
Phụ lục 02: Bảng tổng hợp kết quả Tháng Thanh niên từ năm 2003 đến
hết năm 2013

191

Phụ lục 03: Một số hình ảnh về phong trào Thanh niên tình nguyện (2000
– 2014)

198


MỞ ĐẦU

1. Tính cấp thiết của đề tài luận án
Thanh niên là bộ phận đặc biệt của xã hội, có vị trí quan trọng trong
suốt tiến trình lịch sử dựng nước và giữ nước của dân tộc. Hồ Chí Minh,
trong nhiều bài nói và viết của mình đã luận giải một cách thuyết phục rằng:
"Nước nhà thịnh hay suy, yếu hay mạnh, một phần lớn là do các thanh niên"
[66, tr. 216]. Nghị quyết Trung ương 7 (khóa X) “Về tăng cường sự lãnh đạo
của Đảng đối với công tác thanh niên” tiếp tục khẳng định: “Thanh niên là
lực lượng xã hội to lớn, một trong những nhân tố quan trọng quyết định
tương lai, vận mệnh dân tộc; là lực lượng chủ yếu trên nhiều lĩnh vực, đảm
nhận những công việc đòi hỏi hy sinh, gian khổ, sức khỏe và sáng tạo.”[211,
tr. 809]
Trước yêu cầu mới của sự nghiệp xây dựng và bảo vệ Tổ quốc, các cấp,
các ngành cần phát huy tốt vai trò của thanh niên và thanh niên cần tiếp tục
tự khẳng định mình thực sự là lực lượng xung kích, sáng tạo trong đời sống
xã hội, dưới sự lãnh đạo của Đảng, sự định hướng, dẫn dắt của Đoàn.
Phong trào Thanh niên tình nguyện do Đoàn thanh niên phát động trên quy
mô toàn quốc từ năm 2000 là một hoạt động hết sức có ý nghĩa, có tính giáo
dục và tính nhân văn, là môi trường đoàn kết tập hợp thanh niên, thu hút
thanh niên tham gia vào các hoạt động cách mạng. Hoạt động tình nguyện đã
mạng lại ý nghĩa to lớn về nhiều mặt, kinh tế - chính trị - văn hóa - xã hội, an
ninh quốc phòng. Đồng thời qua đó, thanh niên được rèn luyện, cống hiến và
trưởng thành, sống có hoài bão, có lý tưởng và không ngừng nâng cao ý thức

giác ngộ cách mạng. Phát huy những giá trị truyền thống tốt đẹp của dân tộc,
trong sự nghiệp cách mạng của nhân dân ta dưới sự lãnh đạo của Đảng,
thanh niên ta cũng luôn luôn có mặt ở những nơi đầu sóng ngọn gió của Tổ
quốc với tinh thần của những người tình nguyện. Truyền thống tình
1


nguyện, hy sinh những lợi ích nhỏ bé của bản thân để cống hiến mọi khả
năng trí tuệ, sức lực, của cải vật chất cho sự nghiệp cách mạng cao cả của
dân tộc đã làm nên đặc trưng và bản chất anh hùng của thế hệ trẻ mang tên
Bác Hồ vĩ đại.
Hiệu quả, tác động của phong trào Thanh niên tình nguyện thực sự to lớn
như vậy, tuy nhiên phong trào Thanh niên tình nguyện vẫn chưa nhận được một
sự quan tâm đúng mức. Nhiều hoạt động tình nguyện của thanh niên vẫn còn
riêng lẻ, tự phát chưa có sự kết nối chặt chẽ giữa các cơ quan, ban ngành đoàn
thể, thiếu sự chỉ đạo chặt chẽ có hệ thống dựa trên các khung pháp lý có hiệu
lực nên không đảm bảo được tính bền vững – là một trong những yếu tố quan
trọng cho sự thành công của hoạt động thanh niên tình nguyện. Hơn thế nữa,
các nghiên cứu về phong trào Thanh niên tình nguyện

ở Việt Nam chưa nhiều và các nghiên cứu chưa thực sự phản ánh được bức
tranh tổng thể về hiện trạng các hoạt động, phong trào Thanh niên tình
nguyện ở Việt Nam.
Do đó, nghiên cứu sinh chọn đề tài “Phong trào thanh niên tình
nguyện ở Việt Nam từ năm 2000 đến năm 2014” làm luận án tiến sĩ lịch sử,
chuyên ngành Lịch sử Việt Nam là thực sự cần thiết, không chỉ giúp đánh giá
đúng thực trạng, những đóng góp, tác động của phong trào Thanh niên tình
nguyện đối với sự phát triển kinh tế - xã hội của đất nước mà còn đưa ra
những bài học kinh nghiệm để đẩy mạnh và phát triển hoạt động thanh niên
tình nguyện trong thời gian tới.

2. Mục đích và nhiệm vụ nghiên cứu của luận án
2.1. Mục đích nghiên cứu
- Làm rõ quá trình hình thành, phát triển, hoạt động và những đóng
góp chủ yếu của phong trào Thanh niên tình nguyện đối với sự phát triển
kinh tế - xã hội, an ninh, quốc phòng của đất nước từ năm 2000 đến hết năm
2014.
2


2.2. Nhiệm vụ nghiên cứu
- Nghiên cứu cơ sở lịch sử, quá trình ra đời và phát triển của phong trào
Thanh niên tình nguyện ở Việt Nam.
- Trình bày thực trạng các hoạt động tình nguyện của thanh niên ở Việt
Nam trong giai đoạn từ năm 2000 đến năm 2014.
- Phân tích, làm rõ ưu điểm, hạn chế, những vấn đề khó khăn, vướng
mắc trong quá trình triển khai, tổ chức thực hiện phong trào Thanh niên tình
nguyện và đánh giá, nhận xét, rút ra một số kinh nghiệm, đề xuất những giải
pháp để phát huy hiệu quả của phong trào Thanh niên tình nguyện trong giai
đoạn hiện nay và sắp tới.
3. Đối tượng và phạm vi nghiên cứu của luận án
3. 1. Đối tượng nghiên cứu
Phong trào Thanh niên tình nguyện do Đoàn TNCS Hồ Chí Minh cấp
trung ương phát động và tổ chức thực hiện.
3. 2. Phạm vi nghiên cứu
- Về không gian: Luận án tập trung nghiên cứu các hoạt động tình
nguyện của thanh niên Việt Nam trong phạm vi cả nước.
- Về thời gian: Luận án nghiên cứu các vấn đề nói trên trong khoảng thời
gian từ năm 2000 (Năm Thanh niên Việt Nam, năm Trung ương Đoàn chính thức

phát động và triển khai phong trào Thanh niên tình nguyện trong toàn quốc)

đến hết năm 2014 (Năm Thanh niên Việt Nam, đánh dấu 15 năm phong trào
Thanh niên tình nguyện) và đề cập ở mức độ nhất định đến các phong trào
thanh niên trước và sau giai đoạn 2000 – 2014.
- Về nội dung: Nghiên cứu cơ sở lịch sử, quá trình hình thành, phát
triển, nội dung hoạt động, kết quả triển khai phong trào Thanh niên tình
nguyện do Trung ương Đoàn TNCS Hồ Chí Minh tổ chức trên các lĩnh vực
kinh tế - xã hội, an ninh – quốc phòng, an sinh xã hội và bảo vệ môi trường.
3


4. Cơ sở lý luận, phương pháp nghiên cứu của luận án
4.1. Cơ sở lý luận
Luận án được tiến hành trên cơ sở chủ nghĩa Mác – Lênin, tư tưởng Hồ
Chí Minh và các quan điểm của Đảng Cộng sản Việt Nam về thanh niên,
công tác thanh niên và phong trào thanh niên.
4.2. Phương pháp nghiên cứu
Luận án sử dụng kết hợp các phương pháp nghiên cứu chủ yếu như sau:
- Phương pháp lịch sử kết hợp với phương pháp lôgic: được sử dụng
xuyên suốt trong công trình nghiên cứu này để phân tích mối liên hệ giữa
các sự kiện lịch sử, các phong trào thanh niên; nghiên cứu và luận giải các
các vấn đề thông qua các sự kiện cụ thể trong quá trình lịch sử, trong từng
phong trào cũng đòi hỏi tuân theo trật tự logic chặt chẽ mang tính liên kết.
- Phương pháp so sánh: được sử dụng nhằm đưa ra những kết luận,
nhận xét, đánh giá trong luận án được khách quan và chính xác hơn.
- Phương pháp phân tích - tổng hợp: được sử dụng nhằm luận giải quá
trình phát động, triển khai, vai trò, tác động của phong trào Thanh niên tình
nguyện trong thời kỳ từ năm 2000 đến hết năm 2014.
- Phương pháp tổng kết thực tiễn: được sử dụng để đúc rút các kinh
nghiệm lịch sử, rút ra thành công và hạn chế của phong trào Thanh niên tình
nguyện trong giai đoạn từ năm 2000 đến hết năm 2014.

5. Đóng góp mới về khoa học của luận án
- Luận án nghiên cứu một cách có hệ thống về phong trào Thanh niên
tình nguyện dưới góc độ sử học góp phần làm rõ hoạt động, vai trò và những
tác động, hiệu quả tích cực trong hoạt động tình nguyện của thanh niên Việt
Nam giai đoạn từ năm 2000 đến năm 2014; từ đó, đúc kết một số kinh
nghiệm, đề xuất những giải pháp nhằm phát huy hiệu quả các hoạt động tình
nguyện của thanh niên Việt Nam.
4


- Đóng góp, bổ sung nhiều tài liệu có giá trị về tổ chức và hoạt động
của Đoàn thanh niên, Hội LHTN, Hội Sinh viên Việt Nam, góp phần vào
công tác nghiên cứu, giảng dạy lịch sử Đoàn và phong trào thanh niên Việt
Nam, phục vụ công tác giáo dục truyền thống cho thế hệ trẻ. Đồng thời, đây
cũng là nguồn tài liệu tham khảo có giá trị cho đội ngũ cán bộ Đoàn trong
việc tham mưu, xây dựng, tổ chức thực hiện các phong trào thanh niên.
6. Ý nghĩa lý luận và thực tiễn của luận án
- Luận án góp phần vào việc nghiên cứu lý luận và thực tiễn về phong
trào thanh niên nói chung, phong trào Thanh niên tình nguyện nói riêng, làm
cơ sở khoa học cho việc đổi mới nhận thức và phương thức hoạt động của
Đoàn TNCS Hồ Chí Minh, Hội LHTN Việt Nam trong tình hình mới.
- Luận án có thể dùng làm tài liệu tham khảo phục vụ nghiên cứu,
giảng dạy cán bộ Đoàn và công tác thanh niên ở các cơ sở đào tạo; làm tài
liệu tham khảo có giá trị cho chính bản thân các tình nguyện viên, đoàn viên,
thanh niên tham gia phong trào Thanh niên tình nguyện.
7. Kết cấu của luận án
Ngoài phần Mở đầu, Kết luận, Danh mục công trình của tác giả đã công
bố có liên quan đến đề tài luận án, Phụ lục và Danh mục tài liệu tham khảo,
luận án được kết cấu 4 chương, 12 tiết.
Chương 1. Tổng quan tình hình nghiên cứu liên quan đến đề tài Chương 2.

Quan điểm của Đảng, Nhà nước về thanh niên, công tác thanh

niên và cơ sở lịch sử cho việc phát động phong trào Thanh niên tình nguyện
ở Việt Nam
Chương 3. Hình thức và nội dung hoạt động của phong trào Thanh niên
tình nguyện (2000 – 2014)
Chương 4. Nhận xét và một số kinh nghiệm

5


Chương 1
TỔNG QUAN TÌNH HÌNH NGHIÊN CỨU LIÊN QUAN ĐẾN ĐỀ TÀI
Cho đến nay, việc nghiên cứu về phong trào thanh niên nói chung và
phong trào Thanh niên tình nguyện nói riêng đã nhận được sự quan tâm
không chỉ của những nhà hoạch định chính sách, chủ trương, đường lối trong
hệ thống chính trị mà còn được nhiều nhà khoa học tập trung nghiên cứu.
Đặc biệt kể từ khi Việt Nam tiến hành công cuộc đổi mới đất nước thì các
nghiên cứu, đánh giá về thanh niên, công tác thanh niên và các phong trào
thanh niên ngày càng nhiều hơn. Có thể chia thành ba nhóm nghiên cứu liên
quan đến đề tài.
1.1. Các công trình nghiên cứu về thanh niên, công tác Đoàn và
phong trào thanh niên
- Vũ Oanh (1991), Công tác thanh niên là nhiệm vụ ưu tiên trong chiến
lược con người, Nxb Trẻ, TP. Hồ Chí Minh. Trên cơ sở phân tích, dẫn chứng
các số liệu thống kê về đóng góp của thanh niên trên các lĩnh vực xã hội
trong các giai đoạn lịch sử cách mạng, tác giả khẳng định thanh niên nước ta
hết thế hệ này đến thế hệ khác, đã luôn nêu cao tinh thần yêu nước, không
ngại gian khổ, hy sinh, sẵn sàng dấn thân vì sự nghiệp dựng nước và giữ
nước. Công trình cũng nhấn mạnh đến việc Đảng, Nhà nước cần ưu tiên đầu

tư cho công tác thanh niên, tăng cường sự lãnh đạo của Đảng đối với công
tác thanh niên, tạo mọi điều kiện thuận lợi để thanh niên được học tập, cống
hiến công sức, trí tuệ góp phần cùng toàn Đảng, toàn dân và toàn quân đẩy
mạnh công cuộc đổi mới vì mục tiêu xây dựng một nước Việt Nam dân giàu,
nước mạnh, dân chủ, công bằng, văn minh.
- Trung ương Đoàn TNCS Hồ Chí Minh (1995), Kỷ yếu hội thảo Tư
tưởng Hồ Chí Minh về vận động thanh niên. Kỷ yếu đã tập hợp được nhiều
bài viết có giá trị của các nhà khoa học, nhà nghiên cứu và cả các đồng chí
lãnh đạo, nguyên lãnh đạo Đảng, Nhà nước, Đoàn Thanh niên. Các tác giả tập
6


trung phân tích, làm rõ lý luận chủ nghĩa Mác – Lê nin, tư tưởng Hồ Chí Minh
về thanh niên và phương pháp vận động thanh niên; tiếp tục khẳng định vai trò,
vị trí quan trọng của thanh niên với các phong trào hành động trong tiến trình
lịch sử và xác định rõ trách nhiệm của Đảng, Nhà nước đối với sự nghiệp đào
tào, bồi dưỡng thế hệ trẻ và xây dựng Đoàn Thanh niên Cộng sản Hồ Chí Minh
theo tư tưởng Hồ Chí Minh; Tổ chức Đoàn cần quán triệt sâu sắc tư tưởng Hồ
Chí Minh để tiếp tục tổ chức tốt các phong trào hành động cách mạng trong
thanh niên, để mọi thanh niên đều được cống hiến và trưởng thành trong sự
nghiệp công nghiệp hóa, hiện đại hóa đất nước.

- Hồ Đức Việt (1996), Thanh niên với sự nghiệp công nghiệp hóa, hiện
đại hóa đất nước, Nxb Thanh niên, Hà Nội. Nội dung cuốn sách khẳng định
suốt tiến trình lịch sử của dân tộc, thông qua các phong trào thanh niên do
Đoàn TNCS Hồ Chí Minh tổ chức, thanh niên Việt Nam luôn thể hiện rõ vai
trò xung kích sáng tạo của mình trong sự nghiệp xây dựng và bảo vệ Tổ
quốc. Trong công cuộc công nghiệp hóa, hiện đại hóa đất nước, thanh niên
có vị trí và vai trò hết sức quan trọng, bởi lẽ thanh niên là nguồn nhân lực
trẻ, chiếm hơn 50% lực lượng lao động của đất nước. Nhiều phong trào lớn

của tuổi trẻ đặc biệt là phong trào thanh niên tình nguyện ở một số tỉnh,
thành đã thu hút hàng triệu thanh niên thực hiện những nhiệm vụ kinh tế - xã
hội đất nước. Ngoài ra tác giải cũng phân tích những vấn đề cơ bản của công
tác thanh niên, phương pháp tổ chức, tập hợp và đoàn kết các tầng lớp thanh
niên và nhiệm vụ của của Đoàn TNCS Hồ Chí Minh trong thời kỳ đổi mới.
- Nguyễn Phương Hồng (1997), Những bài học kinh nghiệm của phong
trào thanh niên lập nghiệp, Nxb Thanh niên, Hà Nội. Tác giả cho rằng các
phong trào thanh niên nói chung, phong trào Thanh niên lập nghiệp (giai đoạn
1993 – 2002) nói riêng có vai trò quan trọng trong việc đoàn kết, tập hợp thanh
niên tham gia phát triển kinh tế - xã hội, cổ vũ thanh niên thi đua học tập, rèn
luyện và bảo vệ Tổ quốc. Phong trào Thanh niên lập nghiệp là một chủ trương
đúng đắn, kịp thời, phù hợp với nguyện vọng của thanh niên và yêu cầu của
7


công cuộc đổi mới, có sự kế thừa và phát huy truyền thống dân tộc, sức sống
của phong trào là kết hợp hài hoà giữa lợi ích của đất nước và lợi ích gia đình
của mỗi thanh niên. Để phong trào thanh niên đi sâu vào thanh niên và nhận
được sự đồng thuận của xã hội, các phong trào thanh niên phải không ngừng
đổi mới cả nội dung và hình thức, phải bảo đảm cả yếu tố chính trị (nhiệm vụ
chính trị) và nhu cầu, nguyện vọng của tuổi trẻ. Nghĩa là các phong trào thanh
niên muốn lôi cuốn thanh niên thì vừa phải phát huy được tính xung kích, tình
nguyện của thanh niên vừa chăm lo, giáo dục, bảo vệ thanh niên.

- Đặng Cảnh Khanh, Nguyễn Hồng Thanh (1997), Tập hợp, đoàn kết
thanh niên thông qua phong trào hành động cách mạng trong thời kỳ đổi mới,
Nxb Thanh niên, Hà Nội. Các tác giả đã dựa trên lập trường quan điểm chủ
nghĩa Mác - Lênin, tư tưởng Hồ Chí Minh và Đảng Cộng sản Việt Nam để nhìn
nhận, đánh giá vai trò, tác động của phong trào thanh niên đối với thanh niên và
đối với xã hội; Những vấn đề trong công tác tập hợp thanh niên thông qua các

hoạt động phong trào trong điều kiện đổi mới toàn diện kinh tế, xã hội của đất
nước và đưa ra một số đề xuất về định hướng và giảp pháp. Các tác giả cho
rằng các phong trào thanh niên là một phương thức để đoàn kết, tập hợp thanh
niên. Phong trào thanh niên là phong trào hành động cách mạng mang yếu tố tự
giác của quần chúng nhân dân đông đảo được giác ngộ, luôn hướng tới những
lợi ích chung, những mục tiêu của cách mạng để hành động. Mặt khác chính
sức hấp dẫn của phong trào lại có khả năng thuyết phục, lôi cuốn một bộ phận
quần chúng không nhỏ khác tham gia vào các hành động, từ đó được giác ngộ,
hăng hái đi vào con đường giác ngộ cách mạng. Bởi vậy có thể khẳng định
rằng, phong trào hành động cách mạng chính là hình thức quan trọng để đoàn
kết, tập hợp thanh niên, giúp thanh niên phát huy được sức mạnh tích cực của
mình. Đánh giá cao tác động của phong trào thanh niên, các tác giả cũng cho
rằng để phong trào có sức mạnh lôi cuốn đông đảo đoàn viên, thanh niên tham
gia thì một trong những yếu tố quan trọng nhất là những nhiệm vụ chính trị của
Đảng, những mục tiêu của sự nghiệp cách mạng biểu
8


hiện qua phong trào phải có sự thống nhất hữu cơ với những khát vọng của
tuổi trẻ.
- Đỗ Mười (1997), Tuổi trẻ đi đầu trong sự nghiệp công nghiệp hóa, hiện

đại hóa đất nước, Nxb Thanh niên, Hà Nội. Tác giả khẳng định vai trò to lớn
của thanh niên đã được chứng minh trong các giai đoạn lịch sử của dân tộc.
Đồng thời tác giả nhấn mạnh tầm quan trọng của thanh niên và các phong
trào hành động của thanh niên trong sự nghiệp công nghiệp hóa, hiện đại hóa
đất nước.
- Nguyễn Thị Tú Oanh (1999), Phát huy nguyồn lực thanh niên trong sự

nghiệp công nghiệp hóa, hiện đại hóa ở Việt Nam hiện nay (LATS Triết học),

Hà Nội. Tác đánh giá vai trò của nguồn lực thanh niên với sự phát triển xã
hội, thực trạng của nguồn lực thanh niên hiện nay, các nguyên nhân yếu kém
và bài học kinh nghiệm cùng phương hướng giải pháp chủ yếu để phát huy
nguồn lực thanh niên và phong trào thanh niên trong sự nghiệp công nghiệp
hóa, hiện đại hóa của Việt Nam.
- Văn Tùng (1999), Tìm hiểu tư tưởng Hồ Chí Minh về xây dựng và củng
cố tổ chức Đoàn, Nxb Thanh niên, Hà Nội. Tác giả đã khái quát lý luận chủ
nghĩa Mác – Lê nin về giáo dục và tổ chức thanh niên, tư tưởng Hồ Chí Minh
và những quan điểm của Đảng đối với công tác xây dựng, củng cố tổ chức

Đoàn, những vấn đề cần quan tâm trong công tác thanh niên nói chung, trong
tổ chức, thực hiện phong trào thanh niên nói riêng và những vấn đề phát
triển mới trong công tác tổ chức của Đoàn.
- Nguyễn Văn Buồm (2000), Thanh niên Việt Nam trước thềm thế kỷ 21
: Số liệu và phân tích, Nxb Thanh niên, Hà Nội. Tác giả phân tích tình hình
thanh niên trước năm 2000 cũng như việc phân bố lực lượng này trong cơ cấu
xã hội, các chính sách phát triển thanh niên của Nhà nước. Tác giả cũng đi sâu
nghiên cứu các chương trình hành động của thanh niên, các phong trào thanh

9


niên để thấy hiệu quả, tác động đối với xã hội và đối với chính bản thân
thanh niên.
- Nguyễn Văn Hùng (chủ biên) (2001), Đảng Cộng sản Việt Nam với
công tác vận động thanh niên trong thời kỳ đẩy mạnh công nghiệp hoá, hiện
đại hoá đất nước, Nxb Chính trị Quốc gia, Hà Nội. Cùng với việc trình bày
khái quát tư tưởng Hồ Chí Minh, quan điểm của Đảng Cộng sản Việt Nam
về xây dựng Đoàn Thanh niên, về nâng cao chất lượng đoàn viên, các tác giả
đề cập đến sự trưởng thành và những tên gọi đi cùng năm tháng của Đoàn

TNCS Hồ Chí Minh, hệ thống tổ chức thanh niên và tổ chức quản lý Nhà
nước về công tác thanh niên, các cuộc vận động và phong trào thanh niên do
Đoàn phát động qua các kỳ Đại hội. Các tác giả khẳng định thanh niên là lực
lượng xã hội to lớn, một trong những nhân tố quan trọng quyết định tương
lai, vận mệnh dân tộc. Thanh niên là một trong những nội dung công tác rất
quan trọng của Đảng Cộng sản Việt Nam, ngay từ khi mới thành lập Đảng đã
rất quan tâm đến công tác thanh niên. Công tác vận động thanh niên và lãnh
đạo công tác thanh niên hiện nay phải đặt trong sự tác động đan xen (cả mặt
thuận, không thuận, cả thời cơ và thách thức) của những yêu cầu và bối cảnh
thời kỳ mới, phải có sự nhìn nhận, đánh giá thật sự khách quan, đúng với
thực trạng để không quá lạc quan nhưng cũng không quá bi quan về tình
hình thanh niên hiện nay.
- Trần Văn Miều (2001), Phong trào thanh niên với việc đào tạo nguồn
nhân lực trẻ, Nxb Thanh niên, Hà Nội. tác giả đã phân tích, đánh giá tác động
của phong trào thanh niên đối với xã hội nói chung và tập trung đánh giá tác
động của phong trào thanh niên trong lĩnh vực cung cấp nguồn nhân lực chất
lượng cao cho công cuộc công nghiệp hóa, hiện đại hóa nói riêng. Tác giả cho
rằng đào tạo nguồn nhân lực trẻ thông qua phong trào thanh niên và công trình

thanh niên là hình thức tự đào tạo. Tức là Đoàn Thanh niên Cộng sản Hồ Chí
Minh huy động tuổi trẻ để họ tham gia các hoạt động xã hội, tham gia lao
động sản xuất, từ đó rút ra bài học kinh nghiệm về quan hệ xã hội, tổ chức
10


hoạt động xã hội, giao tiếp, biết cách điều hành công việc và họ được rèn
luyện về thể chất, ý thức kỷ luật lao động tập thể. Đoàn thanh niên đóng vai
trò là người định hướng và tổ chức các hoạt động nhằm giáo dục tinh thần và
thể chất cho thanh niên.
- Văn Tùng (2001), Một số vấn đề về công tác thanh niên trong thời kỳ

công nghiệp hóa, hiện đại hóa đất nước, Nxb Thanh niên, Hà Nội. Tác giả
phân tích chủ nghĩa Mác – Lê nin, tư tưởng Hồ Chí Minh, quan điểm của
Đảng Cộng sản Việt Nam về thanh niên và công tác thanh niên. Từ đó tác giả
khẳng định công tác thanh niên, đặc biệt là các phong trào thanh niên do tổ
chức Đoàn phát động có vai trò, vị trí quan trọng trong thời kỳ công nghiệp
hóa, hiện đại hóa đất nước và trong công tác đoàn kết, tập hợp, giáo dục
thanh niên.
- Văn Tùng (2002), Đoàn Thanh niên cộng sản Hồ Chí Minh qua các kỳ
Đại hội, Nxb Thanh niên, Hà Nội. Công trình khắc họa những dấu mốc quan
trọng của Đoàn Thanh niên qua các kỳ Đại hội toàn quốc, các phong trào hành

động cách mạng của tuổi trẻ qua các giai đoạn cách mạng, đặc biệt là vai trò,
đóng góp của thanh niên trong công cuộc đổi mới, trong đó khái quát quá
trình hình thành và đóng góp nhất định của phong trào Thanh niên tình
nguyện ở Việt Nam.
- Viện Nghiên cứu Thanh niên, Trung tâm Phát triển khoa học công nghệ
và tài năng trẻ (2001), Thế hệ trẻ Việt Nam - Nghiên cứu lý luận và thực tiễn,
Nxb Lao động – Xã hội, Hà Nội. Các tác giả nhận định thanh niên là lực lượng
xã hội to lớn, là lực lượng xung kích thúc đẩy sự nghiệp công nghiệp hóa, hiện
đại hóa đất nước. Thanh niên có những đặc điểm riêng về sinh lý, tâm lý, so với
nhóm xã hội khác, luôn nhạy cảm với cái mới, vừa tác động, vừa chịu sự tác
động không nhỏ vào môi trường xã hội. Thực tế những năm qua cho thấy, với
sự tác động cả tích cực lẫn tiêu cực của cơ chế thị trường, thanh niên đang có
những biến động về cơ cấu, vị thế xã hội, nhận thức, tâm trạng, nguyện vọng,
đạo đức và lối sống…phần nào ảnh hưởng đến thái độ, tinh thần xung
11


kích, tình nguyện tham gia các hoạt động xã hội, các phong trào thanh niên.
Nhiều bài viết trong công trình đã có những phân tích, đánh giá, gợi mở

những vấn đề lý luận và thực tiễn về phong trào thanh niên. Cụ thể như tác
giả Trần Văn Miều với bài viết “Định hướng nghiên cứu về phong trào thanh
niên Việt Nam” đã làm rõ tư tưởng Hồ Chí Minh về tổ chức phong trào
thanh niên, phân tích mục tiêu, động lực, sự ra đời của phong trào thanh
niên. Tác giả Nguyễn Văn Buồm với bài viết “Tình hình thanh niên Việt
Nam thập kỷ 90 – thực trạng và giải pháp” đã dựng nên bức tranh tổng thể
về tình hình thanh niên từ dân số, học tập, sức khỏe, nghề nghiệp việc làm,
sở thích, nhu cầu, tâm tư, nguyện vọng để từ đó Trung ương Đoàn có những
định hướng cho thanh niên hay tổ chức phong trào thanh niên phù hợp. Các
bài viết của các tác giả Nguyễn Văn Thanh, Trần Đức Mã, Dương Kiều
Hương đã phân tích, cung cấp nhiều số liệu quan trọng, những đóng góp chủ
yếu của các phong trào thanh niên thập kỷ 90 của thế kỷ XX trong hoạt động
xóa đói giảm nghèo, trong công tác xóa mù chữ và phổ cập giáo dục, trong
phòng chống tệ nạn ma túy…đây là những thông tin quan trọng cho việc
đánh giá, nhận xét, so sánh các phong trào thanh nên trước và sau năm 2000.
- Bộ Khoa học Công nghệ - Môi trường – Trung ương Đoàn TNCS Hồ
Chí Minh (2002), Báo cáo khoa học “Phong trào hành động cách mạng của
thanh niên – thực trạng và định hướng phát triển, Hà Nội. Báo cáo phân tích
thực trạng một số phong trào thanh niên cuối thế kỷ XX từ quá trình phát
động, tổ chức thực hiện, kết quả đạt được, những ưu điểm, hạn chế và qua đó
đề xuất một số giải pháp có tính định hướng để phát huy phong trào thanh
niên.
- Nhiều tác giả (2003), Giáo dục rèn luyện thanh niên theo tư tưởng Hồ
Chí Minh và quan điểm của Đảng Cộng sản Việt Nam, Nxb Quân đội nhân
dân, Hà Nội. Các tác giả phân tích tư tưởng Hồ Chí Minh, quan điểm của
Đảng Cộng sản Việt Nam về thanh niên, công tác thanh niên và sự vận dụng

12

của Đoàn thanh niên vào tổ chức các phong trào thanh niên, đưa thanh niên
vào các hoạt động thực tế để thông quá đó giáo dục, rèn luyện thanh niên.
- Trần Quy Nhơn (2004), Tư tưởng Hồ Chí Minh về vai trò thanh niên
trong cách mạng Việt Nam, Nxb Thanh niên, Hà Nội. Tác giả làm rõ cơ sở hình
thành và quan điểm của Hồ Chí Minh về vai trò của thanh niên với những

điều kiện cụ thể của dân tộc; quá trình Đảng Cộng sản Việt Nam vận dụng tư
tưởng Hồ Chí Minh về vai trò của thanh niên trong công cuộc xây dựng và
bảo vệ Tổ quốc qua các thời kỳ cách mạng.
- Đoàn Văn Thái (2004), Nhiệm vụ cơ bản của thanh niên Việt Nam trong
thời kỳ công nghiệp hoá, hiện đại hoá đất nước, Nxb Thanh niên, Hà Nội. Tác
giả trình bày đặc điểm tình hình thanh niên trước yêu cầu của sự nghiệp công
nghiệp hoá, hiện đại hoá đất nước. Quan điểm của Đảng và Nhà nước trong
việc xác định và giao nhiệm vụ cho thanh niên. Những nhiệm vụ cơ bản của
thanh niên Việt Nam trong thời kì công nghiệp hoá và hiện đại hoá đất nước.

- Dương Tự Đam (2005), Đổi mới sự lãnh đạo của Đảng về công tác
thanh niên trong sự nghiệp công nghiệp hóa, hiện đại hóa đất nước, Nxb
Thanh niên, Hà Nội. Tài liệu cung cấp một phần cơ sở lý luận, phương pháp
luận, hệ thống các quan điểm của Đảng, chính sách của Nhà nước về công
tác thanh niên nói chung, xây dựng Đoàn nói riêng. Tác giả bước đầu đưa ra
một số quan điểm đổi mới sự lãnh đạo của Đảng, quản lý của Nhà nước về
công tác thanh niên, xác lập mối quan hệ hoạt động giữa Đoàn Thanh niên
với Hội LHTN, Hội Sinh viên Việt Nam trong thời kỳ công nghiệp hóa, hiện
đại hóa đất nước.
- Nguyễn Văn Thanh (2005), Mô hình Đoàn thanh niên tham gia xóa đói
giảm nghèo ở Việt Nam, Nxb Thanh niên, Hà Nội. Tác giả đi sâu phân tích, làm
rõ ưu điểm, hạn chế của các mô hình, câu lạc bộ, tổ, đội, nhóm thanh niên trong
đó có các đội thanh niên tình nguyện tham gia phát triển kinh tế, an sinh

13


xã hội ở địa phương. Từ đó tác giả đưa ra một số giải pháp góp phần nâng cao
hiệu quả hoạt động của các mô hình thanh niên tham gia xóa đói giảm nghèo.
- Nguyễn Thọ Ánh (2006), Đoàn Thanh niên Cộng sản Hồ Chí Minh
trong hệ thống chính trị, Nxb Thanh niên, Hà Nội. Tác giả đã nghiên cứu một
cách có hệ thống về chức năng, vị trí, vai trò của Đoàn TNCS Hồ Chí Minh.

Trên cơ sở đó tác giả phân tích mối quan hệ cơ bản giữa Đoàn TNCS Hồ Chí
Minh với Đảng Cộng sản Việt Nam, Nhà nước, Mặt trận và các thành viên
khác trong hệ thống chính trị Việt Nam. Tác giả cũng đánh giá những thành
tựu trong việc thực hiện chức năng chính trị - xã hội của Đoàn TNCS Hồ Chí
Minh, rút ra những bài học kinh nghiệm, đề xuất các giải pháp, kiến nghị để
Đoàn TNCS Hồ Chí Minh thực hiện tốt vị trí, vai trò của mình trong hệ
thống chính trị giai đoạn hiện nay.
- Trung ương Đoàn TNCS Hồ Chí Minh (2007), 75 năm Đoàn Thanh niên
Cộng sản Hồ Chí Minh vinh quang và trách nhiệm, Nxb Thanh niên, Hà
Nội. Cuốn kỷ yếu có nhiều bài viết tâm huyết đối với công tác Đoàn và phong
trào thanh niên như: Vai trò, vị trí của Đoàn Thanh niên Cộng sản Hồ Chí Minh
trong hệ thống chính trị (Trịnh Xuân Giới), Xây dựng thanh niên Việt Nam
xứng đáng là lực lượng kế thừa và phát triển sự nghiệp cách mạng của Đảng
(Dương Tự Đam), Hiểu đúng thanh niên để bồi dưỡng và phát huy thanh niên
(Đoàn Văn Thái), Sứ mệnh lịch sử của thanh niên Việt Nam trong giai đoạn
cách mạng mới (Phạm Xuân Thăng), Đoàn Thanh niên Cộng sản Hồ Chí Minh
tham gia xây dựng Đảng Cộng sản Việt Nam (Bùi Văn Cường), Phạm Bá Khoa
với bài viết Nâng cao chất lượng công tác thanh niên và đội ngũ làm công tác
thanh niên là vấn đề chiến lược của Đảng trong công tác dân vận thời kỳ mới
(Phạm Bá Khoa) và Tư tưởng Hồ Chí Minh về bồi dưỡng thế hệ cách mạng cho
đời sau (Trần Thị Quy Nhơn), Một số kinh nghiệm và giải pháp đẩy mạnh

phong trào thi đua tình nguyện xây dựng và bảo vệ Tổ quốc của Đoàn Thanh
niên Cộng sản Hồ Chí Minh trong sự nghiệp công nghiệp hóa, hiện đại hóa đất
nước (Nguyễn Huy Lộc). Các tác giả đã khẳng
14


định lịch sử 75 năm vẻ vang của Đoàn Thanh niên Cộng sản Hồ Chí Minh
với những đóng góp to lớn của thanh niên và các phong trào thanh niên đối
với lịch sử dân tộc Việt Nam. Các tác giả cũng đưa ra một số giải pháp để
xây dựng, củng cổ tổ chức Đoàn, chất lượng đoàn viên và những kinh
nghiệm để phát huy truyền thống, đẩy mạnh hơn nữa hiệu quả của phong
trào thanh niên, phục vụ tốt sự nghiệp công nghiệp hóa, hiện đại hóa.
- Nguyễn Văn Thanh (2009), Đổi mới đoàn thanh niên trong thời kỳ đẩy
mạnh công nghiệp hoá, hiện đại hoá, Nxb Thanh niên, Hà Nội. Tác giả nêu nên
yêu cầu, nhiệm vụ của thời kỳ đẩy mạnh công nghiệp hóa, hiện đại hóa
đòi hỏi Đoàn Thanh niên phải chủ động đổi mới, nâng cao hiệu quả hoạt động
của Đoàn, đổi mới nội dung, phương thức thực hiện các phong trào thanh niên.
Ngoài ra tác giả cũng trình bày một số phương pháp luận công tác thanh vận,
tuổi trẻ với sự nghiệp xây dựng nhà nước pháp quyền Việt Nam, mục tiêu và
động lực công tác thanh vận của Đoàn trong điều kiện hiện nay.

- Nguyễn Thái Anh (chủ biên) (2010), Vận dụng sáng tạo tư tưởng Hồ
Chí Minh vào công tác bồi dưỡng, giáo dục và tổ chức thanh niên trong thời
kỳ mới, Nxb Thanh niên, Hà Nội. Tác giả giới thiệu tư tưởng Hồ Chí Minh
về công tác giáo dục, tổ chức thanh niên gắn với việc bồi dưỡng thế hệ cách
mạng cho đời sau. Đảng, nhà nước với trọng trách chăm lo và vận dụng sáng
tạo tư tưởng Hồ Chí Minh vào công tác bồi dưỡng giáo dục và vai trò của
Đoàn trong việc tổ chức thanh niên tham gia xây dựng vào bảo vệ Tổ quốc
trong thời kỳ mới.
- Trần Văn Miều - Nguyễn Việt Hùng (2010), Hồ Chí Minh về bồi dưỡng

thế hệ cách mạng cho đời sau, Nxb Thanh niên, Hà Nội. Các tác giả phân tích
các luận điểm của Chủ tịch Hồ Chí Minh về thanh niên; những nhìn nhận, đánh
giá về vai trò, sức mạnh to lớn của thanh niên trong xây dựng và bảo vệ Tổ
quốc và sự vận dụng của Đảng Cộng sản Việt Nam, Đoàn TNCS Hồ Chí Minh
vào việc đào tạo, bồi dưỡng và phát huy nguồn lực thanh niên.
15


- Nhiều tác giả (2010), Lịch sử Hội Liên hiệp thanh niên Việt Nam và
phong trào thanh niên Việt Nam (1925 – 2010), Nxb Thanh niên, Hà Nội. Tác
phẩm phản ánh những chặng đường phát triển của Hội LHTN Việt Nam và

phong trào thanh niên do Đoàn làm nòng cốt, vai trò định hướng chính trị
của Đoàn và tầm ảnh hưởng của đoàn viên thanh niên trong các chương
trình, phong trào hành động của Hội.
- Học viện Xây dựng Đảng (2011), Đảng Cộng sản Việt Nam lãnh đạo
công tác thanh niên trong giai đoạn hiện nay, Nxb Chính trị Quốc gia, Hà
Nội. Các tác giả phân tích tư tưởng Hồ Chí Minh, quan điểm của Đảng Cộng
sản Việt Nam về thanh niên, công tác thanh niên; vị trí, vai trò của thanh
niên qua các thời kỳ và tầm quan trọng phải tăng cường sự lãnh đạo của
công tác thanh niên trong giai đoạn hiện nay.
- Nhiều tác giả (2011), Lược sử Đoàn Thanh niên cộng sản Hồ Chí
Minh và phong trào thanh thiếu nhi Việt Nam, Nxb Trẻ, TP. Hồ Chí Minh.
Tác phẩm cung cấp tư liệu về một số sự kiện, phong trào, nhân vật điển hình,
những bài học kinh nghiệm và đánh giá về thanh niên và tổ chức Đoàn thanh
niên theo dòng chảy của lịch sử. Đây là tài liệu tham khảo phong phú về số
liệu, có ý nghĩa thiết thực cho nghiên cứu về thanh niên và tổ chức Đoàn.
- Lâm Quốc Tuấn, Phạm Tất Thắng (2011), Đảng Cộng sản Việt Nam
lãnh đạo công tác thanh niên trong giai đoạn hiện nay, Nxb Chính trị quốc
gia, Hà Nội. Các tác giả phân tích khái quát quá trình lãnh đạo của Đảng đối

với công tác thanh niên từ năm 1986 đến năm 2011; chỉ ra nguyên nhân và
rút ra một số bài học kinh nghiệm. Đồng thời, các tác giả đưa ra một số giải
pháp nhằm tăng cường sự lãnh đạo của Đảng đối với công tác thanh niên
trong giai đoạn hiện nay.
- Trung ương Đoàn TNCS Hồ Chí Minh (2011), Đoàn Thanh niên Cộng
sản Hồ Chí Minh 80 năm xây dựng, cống hiến và trưởng thành, Nxb Thanh
niên, Hà Nội. Đây là cuốn kỷ yếu tập trung nhiều bài viết có giá trị và liên
16


quan đến các vấn đề được đề cập trong đề tài như: Tư tưởng Hồ Chí Minh về
thanh niên và xây dựng tổ chức Đoàn Thanh niên Cộng sản Việt Nam (Hoàng
Chí Bảo), Đảng Cộng sản Việt Nam sáng lập, lãnh đạo, rèn luyện Đoàn Thanh
niên Cộng sản Hồ Chí Minh (Lê Văn Cầu), Khái quát về vai trò lịch sử của
Đoàn Thanh niên Cộng sản Hồ Chí Minh trong 80 năm qua (Trần Văn Miều),
Lý luận và thực tiễn về hai phong trào “Năm xung kích phát triển kinh tế - xã
hội và bảo vệ Tổ quốc”, “Bốn đồng hành với thanh niên lập thân lập nghiệp”
(Nguyễn Mạnh Dũng), Phong trào thanh niên tình nguyện – Phong trào thi đua
yêu nước của thanh niên Việt Nam làm theo lời Bác (Phạm Bá Khoa). Các tác
giả đã nêu bật giá trị tư tưởng Hồ Chí Minh về thanh niên, công tác thanh niên
và sự vận dụng của Đảng Cộng sản Việt Nam trong giáo dục, rèn luyện và phát
huy vai trò của thanh niên trong xây dựng và bảo vệ Tổ quốc qua các giai đoạn
lịch sử; các tác giả cũng phân tích khách quan về sự ra đời, quá trình phát triển,
vai trò, vị trí của thanh niên và những đóng góp của thanh niên, các phong trào
thanh niên đối với sự nghiệp cách mạng Việt Nam trong suốt 80 năm qua; phân
tích, làm rõ những vấn đề lý luận và thực tiễn trong việc tổ chức các phong trào
thanh niên đồng thời rút ra một số bài học kinh nghiệm trong quá trình phát
động, triển khai và tổng kết phong trào thanh niên.

- Phạm Hồng Tung (2011), Thanh niên và lối sống của thanh niên Việt

Nam trong quá trình đổi mới và hội nhập quốc tế, Nxb Chính trị quốc gia – Sự
thật, Hà Nội. Tác giả tập trung nghiên cứu những vấn đề lý luận và cách tiếp
cận khi nghiên cứu về thanh niên và lối sống của thanh niên, một số khái niệm
liên quan đến thanh niên, độ tuổi của thanh niên hiện nay; khảo sát và phân tích
tình hình thanh niên Việt Nam trong hơn hai mươi năm đổi mới, qua đó chỉ ra
đặc trưng cơ bản của thanh niên và đặc trưng lối sống của thanh niên. Tác giả
cũng phân tích hoàn cảnh lịch sử mới, những yếu tố tác động và những xu
hướng biến đổi cả tích cực và tiêu cực trong lối sống của thanh niên Việt Nam
những năm đầu thế kỷ XXI. Từ đó tác giả đưa ra một số giải pháp cơ bản nhằm
xây dựng lối sống lành mạnh, hiện đại, đậm đà bản sắc dân tộc cho
17