Cần làm gì để phát triển năng lực nghiên cứu khoa học giáo dục

21

Can lam gl de philt trien nang I~c
nghien coo khoa 9C giao nue
PGS.TS. NGUT. TRAN THANH

AI

Truong Dai hoc Can Tho
Nghj quye't Hi)i nghj Trung ucmg 8 khoa XI ve f)oi mdi can ban, toan dien giao dl.l~v~,da~ ti,l~~,dii~e'ra
nhi~m vv ph.H trie'n nghien cuu khoa hoc (NCKH), trong.~o co ~hc:ah~c gia~
V,,the, phat. trien n,ang II/c
NCKH cho di)i ngu giang vien la mi)t trong nhung mve, tieu c~u yeu cu,amC)1co sci dao t?O,d?1~.C)c~a ~?O
dJng nham nang cao kha nang sang teo khoa hQC.De co the phat trien nang II/c NCKH cua dQIng,:, g/~ng
vien, 'ca'nphai xsc djnh cec ye'u to ca'u thanh nang II/c !,CKH, va nhung ~ieu ~~i~n
..kh~ch qua~ th~C)cve, ..
phuong di~n to chac - quan IY de'nang II/c do pMt trien. Do Ja hai mQt cua van de co~,qua~h! khang khit vat
nhau, thieu mi)t trong hai mQt, nhung no II/c cai thi~n hi~n tr?ng se khOng co dU(/c ket qua tot d~p.

=.

I. cAc VEU TO T~O THANH NANG
KHOA Hoe
KMi ni$m

«

nang luc

»

Life NGHIEN cuu

(tiang Anh: competence) dau

tien ducc nha nqon ngG'hoc nguoi My N, Chomsky su dl.mg

de chi nang luc nqon ngG'cua mot thanh vien trong mot
cQngdong ngon ngG'nao d6, de doi tap voi khai niern « ngG'
thi » (performance) tuc la kat qua cua mot heat dQng ngon
ngu, Sau do, cac nha Iy luan day hoc nqcai ngG'sir dunq
rQng rai thuat ngu nay de chi mQt nang luc nao do trong
qua trinh IInhhQinqon ngu dich. Trong Iy luan day hoc n6i
chung, khai niem « nang h,(c" c6 nhieu dinh nghia khac
nhau. Tuy nhieln,cac dinh nghia nay c6 diem chung sau
day: d6 la « sl,lket hQpcua nhieu kian thuc, ky nang va thai
dQ phu hQp voi mQt tinh huong nao d6 » (Uy ban CQng
dong CMu Au, '2005, tr.3).
Ve nang Il/c nghien cuu, theo A:' eberova, d6 la mi?t ~$
thong rna va kt'\ong ngung phat tMn, bao gom cac kien
thuc tuyen bo va kien thuc quy trinh trong IInh vl/c nghien
cuu, cac thai dQva sl,lsan sang cua ca nhiin cho phep cac
giang vien thl/c hi$n mQtnghien cuu giao dvc trong khuon
kho ho?t dQng nghe nghi$p cua ho (2008, tr.61). N6i mQt
cach tong quat, cOng nhU moi nang h,(c khac, nang h,(c
NCKH bao gom 3 tMnh t6 chu yau: kien thuc, ky nang va
thai do.
1. KIEN THUC
1.1. Kien thuc khoa hQcchuyen nganh
De co the tien h8.nhmQtNCKH,cac ca nh8.nphili co du
kien thuc ve chuyfm nganh cua minh. Tren nguyen tac, nglloi

co bang cap cang cao thi kien thUc chuyen nganh cang
phong phu. Trang htl th6'ngcIaot?o cua cac qua'cgia, tie'nSI
la bang cap cao nhat ; no chuan nh?,i1nang Il/c t6'i thieu ma

nquai co bling cIacI?tcIlIqccI{/ta'chuc cac NCKH aQcI~p.
Tuy nhien, tnuc te cho tMy rang khOng thieu nhilng nha
nghien cuu co nhh?uaong gop khoa hoc quan,tronq nhllng
khang co allqe bling cap ceo, va trong chieu ngllqc I~/,
cOng khang it nquai co bang cap cao nhat nhlf_ngva,n
khang co au nang luc nghien cuu. Vi the',tieu chi bang cap
cOngchila mot trong s6' nhieu cIieukitln can thiet ban cIau
me thai.
De co tM lam NCKH, trinh cIQkhoa hoc chuyen nganh
cue nglloi nghien cuu phili du de xac dinh nhung van de
con bo ng6 cnue co toi giai aap khoa hoc thoe cIang. Trinh
aa chuyen man cua nha nghien cuu chlla cao se khien hQ
x~c ainh va'ncIenghien cuu khOngphI) hqp (pertinent), va
do a6, nghien cuu cua hQkhang co gia trioKhoa hQchitln
a~i allqc xay dl/ng tren quan ni~m cho rang kie'n thuc
khoa hoc chila tam thOi va no khang ngung philt trien, tu
it cIen ~hieu, tu don gia~ cIenphuc t~p... Sl/ philt tril3'nao
cM yeu la thOng qua can allong NCKH, vi ml,lc tieu cua
NCKH la san sinh ra kie'n thue moi. Vi the, nha khoa hQc
phili co cIu kien thuc ae phil! hi~n ra ranh gioi giila " cili
cIabiet " cua khoa hQCva cai chlla biet. De' a~t allqc aieu
nay, mai cil nhan phili tl/ hQc ae b6' sung kie'n,thu~ khoa
hQc chuyen nganh. Vi the. NCKH lu6n Mt afJu bang tl/
hoc tll cIao tao ae' nang cao trinh aQ chuyen man.
Kien'thuc ve phu'dng phcip NCKH
Tu nhieu th$p ky nay, phUong phap NCKH c6 nhieu

tian bo Ion lao, va n6 dB.tra thanh mQt nganh khoa hoc
theo d'ung nghia. Kien thuc ve phuong phap NCKH cOng
mang tinh chat cua kian thuc khoa hoc n6i chung: no
cOng phat trien, cOng dUQcdieu chlnh, bo sung thuang
xuyen, Theo J. Beillerot (1991), cac nUoc phUong Tay,
W « khoa hoc» dUQcdung chung voi W « nghien cuu »

. 1.2.

a


mai tU nhClng narn 1930, de chi mot heat d¢ng tuan thu
m¢t quy trinh chat che va khach quan nharn tim hieu nhO'ng
van de rna nha khoa hoc quan tam. Vi the, vi$c tl/ hoc ve
pturonqphap NCKH la dieu kien bat buoc doi vo: nha khoa
hoc.
Tuy nhien, hien nay c6 nhieu each hieu I$ch lac ve
phucnq phap NCKH, dac biet la phucnq phap nghien cuu
trong cac nqanh xa h¢i, nhan van va giao due, khien heat
d¢ng nay c6 nhieu bien tuonq. Vi the, de phan tfch cac yeu
to anh huong d6n nang luc NCKH, khonq the khong ban
ve phuonq phap NCKH.
1.2.1. NCKH theo chua'n muc quae te (con 99i la nghien
cuu « han lam »)
Truce het, tu « nqhien cuu » trong tieng Viet cOng
nhu « research» trong tieng Anh va « recherche» trong
tieng Phap khong nhat thiet c6 nghTa la NCKH. Trong
cuoc song hang ngay cOng nhu trong hoat d¢ng nghe
nghi$p, ai ai cOng deu da co nhieu Ian phai nghien cuu cai

gi d6, de tim giai phap cho cac van de va kho khan ma ho
gi[lp phai. Theo nghTa nay, « nghien cuu » la m¢t qua
trinh suy nghT de t<;tOra cai ma minh can. 86 la nghien cuu
« doi thuong » ; ml,lc tieu cua n6 la giai quyet nhClng Vl,l
vi$c trong cu¢c song hang ngay chu khong c6 kha nang
xay dl/ng kien thuc moi.
Trong khi do, NCKH la me')tquy trinh ch~t cM bao gam
nhieu cong dOEjin,nhieu thao tac va nhieu yeu c8U khac
nhau. Trong Tv dien Nghien cuu khoa hoc, Lefranqois
(1991) dinh nghTa hOEjitde')ng nay nhLl sau: NCKH la « mQi
hOEjitd¢ng
h~ thOng va ch~t che bao ham me')fphLldng
phap lu?n nghien c(iu phu hqp voi me')t M van de nham tim
hie'u m¢t hi~n tLlqng, giai thich hi~n tLlqng va kham pha me')t
s6' quy lu?t. NCKH la ndi d6'i chie'u giila nhilng tien gia dinh
If' thuyet va thl/c te nhLl no dLlqc cam nh?n " (Lefranqois R.,
1991, tr,147)
Theo Beiilerot, xet 0 goc d¢ hO<;ltd¢ng nghien cuu va
hOi,lt d¢ng tri tu$, NCKH bao gam cac tieu chi sau day:
- tieu chi 1: do la m¢t ho<;ttd¢ng san sinh ra kien.thuc
mo i ;
- tieu chi 2: d6 la m¢t quy trinh· chi[lt che ;
- tieu chi 3: phai c6 cong bo ket qua;
- tieu chi 4: phai c6 nhi).n xet phe phan ve nguon goc,
phLidng phap, cach thuc tien hanh cua nghien cuu ;
- tieu chi 5: phai co tfnh h$ thong trong vi$c thu thi).p dO'
li~u ;
- tieu chi 6: phai c6 dien giai nghien cuu thea cac IV
niuyet hi~n hanh khi xay dl/ng van de nghien cuu cOng nhU
khi dien giai cac dO' li$u nghien cuu (Beillerot J., 1991,

tr.19,21)
Tac gia nay gOi ba tieu chi dau la ba tieu chi toi thieu can
phai c6 cua mot NCKH, va ba tieu chi sau la cac tieu chi
nham de tuyen chon cac nghien cuu « chuiln I>: nguoi ta co
the chap nh$n m¢t nghien cuu khong h9i du cac tieu chuan
4, 5 va 6, nhLing khong the chap nh$n cac nghien cuu thieu
mot trong ba tieu chi dau tien, 8ay chinh la 10<;tinghien cuu
ma cac di,li hoc can phai huan IUY$n cho sinh vien, de hO co
dLiQCkien thuc chuiln ve NCKH, t<;tothanh nen tang vClng
chac cho hOi,lt d¢ng khoa hoc sau nay cua hO.
1.2.2. Nghien cuu " ct)ng d6'ng »
Xu huang « dan chu h6a », « d<;li chung hoa » cua

co

the giai trong nhieu ITnhvue xa h¢i, ke ca giao due va dao
tao, da khisn nhu cau tim hieu ve c¢ng dong gia tang,
nharn tim kiern cac giai phap cai thien thuc tranq, Vi the,
NCKH nhat la trong ITnhVl/C xa h¢i, cOng c6 nhieu chuyen
d¢ng: ben canh cac loai hinh nqhien cuu theo chuan quoc
te, ngL1ai ta phat trien loai hinh nghien cuu c¢ng dong
nharn huy d¢ng « kien thuc dla phuonq » cua cac thanh
visn, dong thai nang cao V thuc ve vai tro quyet dinh cua
ho trong su phat trien cua thuc dia. Chfnh vi the rna nhieu
chucnq trlnh nghien cuu c¢ng dong dUQc cac t6 chuc true
thucc l.ien.Hiep quoc va cac to chuc phi chfnh phu tai tro
yeu cau s& dl,mg phudng phap nghien cuu hanh d¢ng (Action Research), nqhien cuu can thiep (Intervention Research)
nharn huy d¢ng nhieu ca nhan tai thuc dja tham gia VaG
cac hoat d¢ng dieu tra tharn do thuc dja de giai quyet cac
van de tai cho. l.oai hinh nqhien cuu nay chi co the dUQC

cong nh$rJ)a NCKH khi ket qua nghien cuu cucc khai quat
tro thanh kien thuc mang tfnh chat pho quat, co the dUQC
ap dl,mg cho nhO'ng trL1ang hQp tUdng tl/. Trong ITnh Vl/C
khoa hoc giao dl,lc, nghien cuu c¢ng dong dUQc trien khai
duai d<;lng « nghien cuu sU ph<;lmung dl,mg » hoi[lc « nghien
cuu ung dl,lng » trong giao dl,lc.
1.2.3. Bien M:Jng can chan chlnh trong NCKH
Khi de C$p den hO<;ltd¢ng NCKH 0 Vi$t l\iam, nhieu
nha khoa hoc da bao d¢ng ve chat IUQng kem coi cua cac
cong trinh nghien cuu va cac lu$n an tien sT trong cac
truang d<;lihoc. GS Hoang Tl,ly da tUng phat bieu gay gilt
nhu sau: « C6 nhO'ng cong trinh khoa hoc, nhO'ng lu$n van
tien sTcua ta ngay ca ve nhO'ng nganh hoc thu$t co tfnh
quoc te nhU khoa hoc cd ban, kinh te, V.V... , neu xet theo
tieu chuiln thong thuang 0 cac nuac thi tham chi chi la
nhO'ng
giay I¢n. 8¢i ngO gi$o sU cua ta thi nhieu nguai
hO'udanh va thl/c, so kha dong duai xa chuiln ml/C quoc te
binh thuang nhat » (Hoang Tl,Jy, 2007).
Nhieu nha khoa hoc da phan tfch va chi ra cac nguyen
nhan cd ban cua thl/c tr9ng tren. 86 la h$u qua cua nhO'ng
quan ni$m sai lam trong NCKH: « LU$n diem nghien cuu
ung dl,lng khong can phai co cong bo quoc te cOng chinh la
do m¢t so chuc sac dau nganh dl/ng len de bi$n minh cho
cac de tai kinh phi Ion nhung ket qua ngheo nan! [... J.
Thi).m chi m¢t chu tich hoi dong nghien cuu cd ban nganh
con di xa hdn vai lui).n c:ti8m "Nghien cuu cd ban lam cd so
cho nghien cuu LIng dl,Jng khong can phai co cong bo quoc
te" da t<;lOdieu ki$n phan phat tLlY ti$n kinh phi cac de tai
the.o chu quan cua minh » (Ph<;lm 8uc Chinh, 2008).

Hi$n nay dang pho bien r¢ng rai suy nghT la nghien cuu
ung dl,Jng nham ml,JCdich giai quyet m¢t van de Cl,Jthe nay
sinh tU thl/c te khach quan, va vi the, nghien CLlu chi de ra
cac bi$n phap giai quyet ma thai. That ra, 10<;tinghien cuu
do tuy rat pho bien trong xa h¢i, 0 nhieu cap d¢, do nhieu
IOiili nguai tien hanh, nhung no khong phai la NCKH, vi no
khong co V nghTa khoa hoc, vi no khong dua ra dUQc kien
thuc da dUQc khai quat hoa. GOi khuynh hL1ang tren la
« cach lam khoa hoc nghi$p du», nhieu nha khoa hoc
cho rang d6 la h$ qua cua cung cach quan IV cua thai bao
cap; n6 lam chat IUQng NCKH ngay cang toi te, va la Il/c
can cho vi$c h¢i nhi).p the giai cua NCKH cua dat nL1ac.
Rieng trong ITnh vl/c khoa hQc giao dl,lc, gan day cDng
da
nhilng nh?n xet chinh thuc cua Be')Giao dl,lC va Dao

ma

co


23
t;;10:« Phlldng phep nqhien cuu, quy trlnh, ky thu~t nghien
ctJu [trong khoa hoc giao due Vi~t NamJ con kha lac hau
dan den sai so h$ thong lam cho cac Mit lu~n thie'u tfnh
thuye't phuc hose tam khai quat khOng cao » (B¢ Gieo due
va £Jao t<;10,2011, tr.16).
1.2.1. H~ tho'ng cac ky nang NCKH
8e co the lam NCKH duo c, nguoi nghien cuu phal
lam chLi ducc nhieu phucnq phap nghien cuu khac nhau,

tuy theo tlnh chat cua de tai, rnuc lieu nqhien cuu, each
tiep can nqhie n cuu ... Bao trurn ca c phuonq phap do la
phuonq phap khoa hoc, duo c GS. Le Thanh Kho i dinh
nghia nhU sau:
"Phuong phap khoa hoc chu yeu khong dua ra ket luan
nao rna khong co chung cu ; phai dua tren nhO'ng ket qua.
cu the, dUQC kiem soat mot each khach quan chu khong
phai dua tren nhO'ng i; kien ca nhan thucnq xuat phat W
kinh nghi$m han hep ; phai phan biet nhO'ng dO'li$U va sl,1
dien dich nhung dO' li$u dq, khong go cac SI,1vi$c vaG Ii;
thuyet ma phai dieu chinh Ii; thuyet cho phu hQp vdi s\,l
viec ; phai co Unh phe phan, nghia la phai chap nh~n vi$C
xem xet l<;IiIi; thuyet, du cho no dii hOEln chInh den dau
chang nO'a » (Le Thanh Khoi, 1981, dan l<;IiW Tsafak G.,
2001, tr.77).
8e co the thl,1chi$n dUQc phuong phap khoa hQc, ngUai
lam cong tac nghien cuu phai co nhieu ky nang khac nhau,
trong so do co cac ky nang co tam quan trQng d~c bi$t
trong NCKH:
1.2.2. Ky nang xay dl/ng dil' tai nghien cuu
Xay dl,1ng de tai nghien cuu la m(>t ky nang vo cung
quan trQng, vi no quyet dinh S\,l thanh Gong hay that b<;li
cLla nghien cuu. 8e tai nghien cuu khong phai la cai co
san, ma la ket qua cLia ca m(>t qua trinh phuc t<;lPva bi$n
chung, W nhO'ng ghi nh~n co dUQc trong qua trinh linh hoi
kien thuc chuyen nganh den ky nang quan sat va phan Uch
thl,1cte, va vi$c doi chieu nhung phan Uch do vdi tinh tr<;lng
kien thuc hien t<;li,de phat hi$n van de nghien cuu.
1.2.3. Ky nang thiilt ke nghien cuu
.

Thiet ke m9t cong trinh nghien cuu phai tUong ung vdi
ml,lc lieu nghien cuu cLia de tai, 10<;lidO' li$u dinh thu th~p,
phuong phap phan Uch... Khong co m9t cong thuc co dinh
nhu cac cong thuc toan hQc de nguai nghien cuu r~p khuon
cho mQi nghien cuu khac nhau. Vi the, nha nghien cuu
phai co ky nang thiet ke nghien cuu de co the tien hanh
m9t cach d9C I~p.
1.2.4. Ky nang thu th?p dO'Ii~u
NCKH hi$n o<;liphai dl,1a vaG nhO'ng dO' li$u thUang
nghi$m (empiric data). Vi the, vi$C thu th~p dO'li$u la cong
dO<;lnrat quan trong, d~c biet la trong nghien cuu xa h9i
nhan van va giao dl,lc. Khoa hQc giao dl,lc co doi tUQng
nghien cuu rat phuc t<;lP,nhU cac moi quan h$ giO'a con
nguai, giO'a con nguai vdi cac h$ thong t~ chuc xii h(>i, cac
hanh vi, thai d9 ... , nen ngUai nghien cuu phai co ky nang
to chuc thu th~p du li$u sao cho dam bao tfnh khach quan
khoa hoc.
1.2.5. Ky nang pMn rith dO' Ii~u va SU' dl,mg cong CI,I
phan rich
Phan tich dO' li$u nham ml,lC dich lam noi b~t nhung
d~c diem, d~c tinh, tinh chat cLia doi tUQng nghien cuu
(nghien cuu mo tal ho~c nham giup nguai nghien cuu kiem

chirnq gia thuyet (nghien cuu giai thich). Ngay nay, cong
ngh$ thong tin dong mot vai tro rat quan tronq trong NCKH,
ngay ca trong cac nqanh khoa hoc xa h9i va nhan van. Vi
the, nha nghien cuu phai biet each su dl,lng nhieu phan
rnern phan tich. 8ay la mot ho tro ky thuat rat quan tronq,
tao IQi the dang ke khi cong bo qucc teo
1.2.6. Ky nang phe phsn

Ky nang phe phan dua tren sl,1doi chieu giO'a kien thuc
hi$n.h~nh voi thuc te khach quan, de phat hi$n ra SI,1bat
I\,ICcya kien truro hi$n hanh trong vi$c Ii; giai thuc teo Khoa
hoc hi$n dai dua tren nguyen Ii; la kien thuc cua nhan lcai
thi luon lac hau vel thuc te, vi v~y, nhan loai luon luon phai
ph at hl$n ra nhO'ng cho khiern khuyet do de khong ngung
bo sung kien thuc mdi, bang each « phat chap, nhan viec
xem xet lai Ii; thuyet, du cho no da hoan chlrin aen dau
chang nua » (Le Thanh Khoi, 2001).
1':'2.7. Ky nang I?p tu?n
NCKH dl/a tren nen tang thuyet pht,Jc bang cac lap
lu~n va chung minh. NhO'ng I~p lu~n phai d\,la tren co so
khoa hQc dii dUQc c9n9 dong khoa hoc cong nh~n, chu
khong phai dl,1a tren cam nghi chu quan, hay tren i; kien
cLia dam dong. Ky nang I~p lu~n ch€tng nhO'ng giup nha
khoa hQc xay d\,lng lu~n diem cua minh m9t cach ch~t che,
thuyet phl,.lc, ma con co the giup hQ phat hi$n ra nhO'ng bat
c~p giO'a Ii; thuyet va thl,1cte, lam nen tang cho nhung phat
hl$n khoa hQc co i; nghia.
1.2.8. Ky nang vie't bai bao (belo cao) khoa hQc
M9t cong trinh nghien cuu phai dUQc ket thuc bang bal
bao ho~c bao cao khoa hoc. Vi$c trinh bay bai viet doi hoi
nha nghien cuu phai co ky nang thong tin, viet nhO'ng gi
can viet, the hl$n chinh xac ban chat cLia sl,1vi$c sao cho
nguai dQc nao cling hieu giong nhau. Ngay nay, nha khoa
hoc co nhieu dip tham dl/ dien dan khoa hoc quoc te, va
nhat la vai tro cong bo quoc te ngay cang co i; nghia quan
trQng, nen ky nang dien d<;ltbang ngo<;li ngu la khong the
thieu dUQc, nhat la tleng Anh.·

1.3. Thai de} va ph~m chat clIa nha khoa hQc
Ti;Jpchi Nature dfl tien Mnh dMu tra ve cacyeu to dan
den tMnh cong cua m¢t nha khoa hQc. Sau day la ke't qua
dieu tra ma chung ta co the' tham kMo de'ra suc pha'n da'u:
1.3.1. Sang tt;lOra y tLlang moi hay phLlong phap moi
Nha khoa hoc phai co sang kien, biet t<;lOra cai m~i,
Neu chI I~p l<;IinhO'ng ngUai khac lam, hay leo dec theo
chan ngUai khac thi rat kho thanh cong.
1.3.2. Ma r¢ng kien thuc va dja ht;lt nghien cuu
Trong khi t~p trung vaG mQt van de, nha khoa hoc
cling can nghi aen vi$C
r(mg van de nghien cuu; doc
nhieu de co them thong tin; su dt,lng nhieu phuong phap
nghien cuu; tim nhO'ng cO che mdL
1.3.3. Kien tri theo duo'i y tLlang
T~p trung VaG m9t van de chinh; khong dau hang trudc
kho khan; Iuc nao cling tim cach doi pho vdi kho khan,
1.3.4. ChQn de' tai rna xii h¢i quan tam va co tac d¢ng
de'n thl/C tien
Khong ai muon theo duoi nhO'ng de tal vo bo, ch€tng
lien quan gi den xii h(>i. Do do, nhung de tai dUQc xa h(>i
quan tam la nhO'ng de tai co tac d(>ng thl/c tien, va la yeu
to rat quan trQng de t<;lOdau an va thanh cong,
1.3.5. D¢cl?p va tanh dt;lo chuyen nganh.

ma


Khi nha khoa hoc chua dQc lap va tl,! chu thi chua th§
xem la thanh cong duoc. £)qc lap 0 day phai hieu theo

nghTatv tao cho minh mot "tnronq phai" va dong vai tro
chu tri du an nghien cuu.

muc tieu nhu nircc ta dang lam hian nay.

III. MOT sO' BI~N PHAp

Trong mot toa dam t8 chuc ngay 16/12/2013 tai Dai
hoc
Oucc gia Ha NQi, GS. Ngo Bao CMu dii. nhan xet: «
1.3.6. Thu hut thi}' h~ nghien cuu sinh ma!
Nguyen
tac lam khoa hoc 0 dau cOng giong nhau. Chi
Mqt yeu to quan tronq la dao tao the h$ tiep noi. MQt
khac, 0 nucc phat tri§n co truyen thong co Ie khong can ai
nha khoa hoc khonq de lai the h~ tiep noi thi khong the
giang cho ban ve quy trinh hay pharn chat can co vi no tv
xem la thanh conq ducc.
nhien nhu th~ roi. Vi$t Nam chua co truyen thong nhU'v~y
1.3.7. Hl1P rae
» (2013) . .vi chua co truyen thong lam khoa hoc « bai
£)e tang kha nang thanh cong, nha khoa hoc can phai
ban»
nhU'cac nuoc phat tri§n nen chunq ta can phai hoc
hop tac vdi cac dong nghi$p trong va nqoai chuyen nqanh.
tap mot each nghiem tuc va day du thl rndi co th§ cai thien
HQPtac cOngla mot each thuc tuyet vai d§ coy tuong mdi,
dan dan narrg luc nqhien cuu cua dQingOgiang vien, Dua
1.3.8. Cong bo' quac
theo cac phan tich tren, chunq toi de ra mot so giai phap

Trong khoa hoc c6 mQtcong thuc noi tieng la Research
= Experiments + Publication (Nqhien cuu = Thi nghi$m + sau day:
1. Co bien phap khuyen khfch cac tien si lam NCKH
Cong be). Khong co cong bo se khong dU'Qccong nhan la
Can cp bien phap khuyen khich phu hQPva thoa dang
« nha khoa hoc» hay « nha nghien cuu».
de cac gi'ang vien c6 bang tien si tiep tuc tl,! dao tao va
1.3.9. Co giai thu,(1ng
tham
gia NCKH: c6 bang tien sl chi me: la budc dau tien
Nhung giai thU'ongla mot tin hi$u cua thanh conq.
tren
con
(MJng khoa hoc. £)oivoi cac dai hoc phU'dngTay,
1.3.10. Thu hut tiJi tTf)
cac
tan
tien SI phai trai qua giai d01;ln « h~u tien SI»
d cac nVoc Australia va My, ngU'aita co the do lU'ang
(postdoc) de lam quen voi moi truong nghien cuu chuyen
thanh cong qua so tien ma nha khoa hoc thu hut W cac cd
quan tai trQ khoa hoc. Tuy nhien, cach danh gia nay gi;lp nghi~p. d Vi~t Nam, khong c6 cd che d6, nen ngU'oic6
bang tien sTcan phai tl,! hoc de nang cao trinh dq va ky
phai sl/ phan doi cua nhieu ngU'ai.
nang nghien cuu de co the ho?t dQngkhoa hQc dqc I~p va
II. NHUNG OIEU KI~N CAN CHO VIEC PHAT TRIEN
c6 hi$u qua.
NANG LtJC NGHIEN
2. Tang cuang gui giang vien di dao t~o tien si
TGtodieu ki$n thu~n IQi de nhieu giang vien theo hoc

1 TV'do hQcthu~t
chU'dngtrinh dao t1;lOtien sT,nhat la theo hoc tGiicac tnfong
TI/ do hoc thu~t la dieu ki~n tien quyet de phat trien
dGtihoc nU'ocngoai. Du bang cap khong phai la yeu to
khoa hoc, nhat la trong cac nganh xii. hqi, nhan van va
quyet d!nh nang h,lcnghien cuu, nhU'ngn6 la dieu ki$n tot
giao d!,lc. TI/ do hoc thu~t bao ham '1 nghla la nha khoa
nhat de giang vien tiep c$n kien thuc khoa hoc va ren
hoc dU'Qctoan quyen quyet d!nh minh se nghien cuu cai gi,
va co the cong bo ket qua ma anh ta tim ra ma khong b! luY$n ky nang nghien cuu. Can t~n dl,Jngkinh nghi$m dao
tGtocua cac d<;lihoc nU'ocngoai de bo sung cho chuang
can tro hay 10ng?i b! che tai. £)6 chinh la moi trU'angcan
trinh va phudng phap dao t?Otrong nU'oc.
thiet cho ho?t dQng khoa hoc. " Moi trU'angkhoa hoc la sl/
3. Nang cao trlnh de}ngoi,li ngll cho giang vien
tl,!chu cua nha khoa hoc. TI,!chu cua nha khoa hoc khong
C6 bi~n phap kha thi nang cao trinh dQ ngo?i ngu cho
phai W noi suong, d6 khong chI la ton trong ma la di;lt
giang
vien de ho c6 the tiep c~n nguon tU'li~u bang tieng
nguon h,lcnhU'the nEW, cai do cap bach nhu y dU'Qc,nhU'
nuoc ngoai cOng nhU'giao luu hoc thu$t voi gioi khoa hoc
thl/c nghi~m » (Ngo Sao Chau, 2013).
nuoc ngoai. Ngay nay, vi$c nam vung tieng Anh la mqt
2 Cd che quan Iy phai thong thoang, khfch I~
HoGttdQng khoa hoc la mQt d?ng lao dQng sang tGto dieu ki~n vo cung thu~n IQicho giang vien, vi da so cac tGtP
chi trong danh m!,lClSI duQc tinh la cong bo quoc te deu
di;lc bi~t, khong giong cong vi~c cua ngvai nong dan canh
bang tieng Anh.
tac dat dai hay ngvai ky su xay dl,!ng. Nhung ngU'ainay c6

4. Tang cLiang t~p huan phudng phap nghien cuu
th§ biet kha chinh xac ket qua cong vi§c cua hOtrU'ockhi
cho giang vien tre
bat tay vao vi~c, neu hOco du cac dieu ki$n can thiet cho
Tang cU'onggiang dGty,t$p huan ve phuong phap NCKH
vi~c cua hO. Cong vi~c cua nha khoa hoc thi hoan toan
cho
hoc vien cao hoc va giang vien tre de ho c6 cai nhin
khac: vi hOtim kiem nhung dieu chU'aai biet (tim kiem cai
toan
di~n han ve phU'dngphap NCKH, tGtotien de tot cho
moil, nen hO khong the cam ket bat cu dieu gi ve ket qua
hOtiep t!,lc tim hieu sau hdn.
nghien cuu cua minh trU'ockhi nghien cuu ket thuc. Rang
5. Cai tien cd che danh gia khoa hQc theo chu§n
bUQchOvao cac thu tl,JChanh chinh se gay tro ngGtikhong
mV'cquac te
it cho vi~c nghien cUu. Vi the, cac trU'angdGtihoc can phai
Can phai cai tien co che danh gia'khoa hoc theo chuan
co cd che thong thoang va khich 1$de cac nha khoa hoc
ml/c
quoc te de tUng bU'occhuan h6a chat 1U'(;1ng
cac cong
yen tam nghien cUu.
trinh khoa hoc va lu~n van tot nghi~p.
3. Lay ngLiai nghien cuu lam trung fiim
6. Cai tien ne}idung giang di,lYman phudng phap
Trong ho?t dqng khoa hoc, vai tro cua ngU'ai nghien
NCKH
cuu la toi quan trong, vi khong ai co the lam thay ho. Vi

Cai tien nQidung giang dC;lymo'n phU'dngphap NCKH
the, moi bi~n phap phai hU'ongden viec t?Odieu ki$n thu$n
o
b$c
d?i hoc va cao hoc de sinh vien nam bat dVQcchuan
IQicho nha nghien cuu, xem hOla nhan v~t trung tam, chu
khong phai lay Sl/ ti$n IOicua nha quan 1'1khoa hoc lam

te

cL)'u

.

(Xem tiep trang 27)