Thiết kế đồ chơi cho trẻ từ 3 – 6 tuổi Trường Mầm non Hoa Mai – Đông Anh – Hà Nội theo quan điểm “Giáo dục lấy trẻ làm trung tâm_2

Tài liu lun vn s phm 1 of 63.

TRƯỜNG ĐẠI HỌC SƯ PHẠM HÀ NỘI 2
KHOA GIÁO DỤC MẦM NON

======

NGUYỄN THỊ THANH BÌNH

THIẾT KẾ ĐỒ CHƠI CHO TRẺ TỪ 3 – 6 TUỔI
TRƯỜNG MẦM NON HOA MAI – ĐÔNG ANH –
HÀ NỘI THEO QUAN ĐIỂM “GIÁO DỤC
LẤY TRẺ LÀM TRUNG TÂM”

KHÓA LUẬN TỐT NGHIỆP ĐẠI HỌC
Chuyên ngành: Giáo dục học mầm non

HÀ NỘI - 2019

Footer Page 1 of 63.


Tài liu lun vn s phm 2 of 63.

TRƯỜNG ĐẠI HỌC SƯ PHẠM HÀ NỘI 2
KHOA GIÁO DỤC MẦM NON

======

NGUYỄN THỊ THANH BÌNH

THIẾT KẾ ĐỒ CHƠI CHO TRẺ TỪ 3 – 6 TUỔI
TRƯỜNG MẦM NON HOA MAI – ĐÔNG ANH –
HÀ NỘI THEO QUAN ĐIỂM “GIÁO DỤC
LẤY TRẺ LÀM TRUNG TÂM”
KHÓA LUẬN TỐT NGHIỆP ĐẠI HỌC
Chuyên ngành: Giáo dục học mầm non
Người hướng dẫn khoa học

ThS. VŨ LONG GIANG

HÀ NỘI - 2019

Footer Page 2 of 63.


Tài liu lun vn s phm 3 of 63.

LỜI CẢM ƠN
Em xin chân thành gửi lời cảm ơn sâu sắc tới thầy Vũ Long Giang đã
nhiệt tình hướng dẫn em trong suốt quá trình thực hiện đề tài khóa luận tốt
nghiệp của mình.
Em xin gửi lời cảm ơn tới các cán bộ giáo viên, nhân viên trường Mầm
non Hoa Mai – Đông Anh – Hà Nội đã tạo mọi điều kiện thuận lợi giúp em
hoàn thành khóa luận tốt nghiệp của mình.
Mặc dù em đã cố gắng hết mình nhưng em không tránh khỏi những
thiếu xót. Vì vậy, em rất mong nhận được những ý kiến đóng góp của các
Thầy giáo, Cô giáo cùng các bạn đọc để bài khóa luận của em được hoàn
thiện hơn.
Em xin chân thành cảm ơn!
Xuân Hòa, tháng 05 năm 2019

Sinh viên

Nguyễn Thị Thanh Bình

Footer Page 3 of 63.


Tài liu lun vn s phm 4 of 63.

LỜI CAM ĐOAN

Khóa luận này là kết quả của quá trình học tập, nghiên cứu, tìm tòi của
bản thân tôi trong suốt quá trình học tại Trường Đại học Sư phạm Hà Nội 2
cùng với sự hướng dẫn tận tình của Thầy Vũ Long Giang.
Tôi xin cam đoan kết quả nghiên cứu của đề tài “Thiết kế đồ chơi cho
trẻ từ 3 – 6 tuổi Trường Mầm non Hoa Mai – Đông Anh – Hà Nội theo
quan điểm “Giáo dục lấy trẻ làm trung tâm” không có sự trùng lặp với bất kì
một đề tài nào khác. Nếu sai tôi xin chịu hoàn toàn trách nhiệm.
Xuân Hòa, tháng 05 năm 2019
Sinh viên

Nguyễn Thị Thanh Bình

Footer Page 4 of 63.


Tài liu lun vn s phm 5 of 63.

DANH MỤC VIẾT TẮT

Footer Page 5 of 63.

GDMN

Giáo dục Mầm non

SPHN

Sư phạm Hà Nội

NXB

Nhà xuất bản

ĐHQGHN

Đại học Quốc gia Hà Nội

KHXH

Khoa học xã hội

VĐCB

Vận động cơ bản

TCVB

Trò chơi vận động

SL

Số lượng

MNHM

Mầm non Hoa Mai


Tài liu lun vn s phm 6 of 63.

MỤC LỤC
I. MỞ ĐẦU ....................................................................................................... 1
1. Lí do chọn đề tài ............................................................................................ 1
2. Lịch sử nghiên cứu vấn đề ............................................................................ 2
3. Khách thể và đối tượng nghiên cứu .............................................................. 3
4. Mục đích nghiên cứu và nhiệm vụ nghiên cứu ............................................. 4
5. Phạm vi nghiên cứu ....................................................................................... 4
6. Quan điểm nghiên cứu .................................................................................. 4
7. Cấu trúc khóa luận ........................................................................................ 5
II. NỘI DUNG................................................................................................... 5
CHƯƠNG 1: CƠ SỞ LÍ LUẬN CỦA VIỆC THIẾT KẾ ĐỒ CHƠI CHO
TRẺ TỪ 3-6 TUỔI TRƯỜNG MẦM NON HOA MAI – ĐÔNG ANH –
HÀ NỘI THEO QUAN ĐIỂM “GIÁO DỤC LẤY TRẺ ,LÀM TRUNG
TÂM”. ............................................................................................................... 6
1.1. ĐỒ CHƠI CHO TRẺ TỪ 3 – 6 TUỔI ....................................................... 6
1.1.1. Đặc điểm tâm – sinh lý của trẻ từ 3 – 6 tuổi ........................................... 6
1.1.2. Nhu cầu chơi và khái niệm đồ chơi của trẻ từ 3 – 6 tuổi ........................ 7
1.1.3. Vai trò đồ chơi trẻ em cho trẻ từ 3 – 6 tuổi ............................................. 9
1.2. Quan điểm “Giáo dục lấy trẻ làm trung tâm” .......................................... 12

1.2.1. Giới thiệu về quan điểm “ Giáo dục lấy trẻ làm trung tâm” ................. 12
1.2.2. Một số nguyên tắc và đặc điểm cơ bản của quan điểm “Giáo dục
lấy trẻ làm trung tâm” ..................................................................................... 15
1.2.3. Các yếu tố trọng tâm và đặc trưng của quan điểm “Giáo dục lấy trẻ
làm trung tâm”. ................................................................................................ 17
1.3. Thiết kế đồ chơi cho trẻ từ 3 – 6 tuổi theo quan điểm “ Giáo dục lấy
trẻ làm trung tâm”. .......................................................................................... 19
1.3.1. Tổ chức các hoạt động chơi và thiết kế đồ chơi cho trẻ từ 3 – 6
tuổi theo quan điểm “ Giáo dục lấy trẻ làm trung tâm” .................................. 20

Footer Page 6 of 63.


Tài liu lun vn s phm 7 of 63.

1.3.2. Phân chia các loại đồ chơi cho trẻ 3 – 6 tuổi theo quan điểm “Giáo
dục lấy trẻ làm trung tâm” ............................................................................... 32
Tiểu kết chương 1............................................................................................ 37
CHƯƠNG 2: THỰC TRẠNG VÀ BIỆN PHÁP TỔ CHỨC, THIẾT KẾ
ĐỒ CHƠI CHO TRẺ 3 – 6 TUỔI TRONG TRƯỜNG MẦM NON HOA
MAI – ĐÔNG ANH – HÀ NỘI ...................................................................... 38
2.1. Thực trạng tổ chức, thiết kế đồ chơi cho trẻ 3 – 6 tuổi trong Trường
Mầm non Hoa Mai .......................................................................................... 38
2.1.1. Thực trạng vận dụng cơ sở vật chất về đồ chơi và trò chơi ở trường
mầm non Hoa Mai ........................................................................................... 38
2.1.2. Thực trạng xây dựng mô hình lấy trẻ làm trung tâm ở trường mầm
non Hoa Mai .................................................................................................... 39
2.1.3. Khảo sát thực trạng thiết kế và làm đồ chơi cho trẻ từ 3 – 6 tuổi ở
trường mầm non Hoa Mai theo quan điểm “Giáo dục lấy trẻ làm trung
tâm” ................................................................................................................. 41

2.1.4. Thực trạng về việc sử dụng đồ chơi cho trẻ 3 – 6 tuổi ở trường
mầm non Hoa Mai ........................................................................................... 48
2.2. Đề xuất biện pháp tổ chức, thiết kế đồ chơi cho trẻ 3 – 6 tuổi trường
mầm non Hoa Mai ........................................................................................... 50
2.2.1. Cơ sở đề xuất biện pháp ........................................................................ 50
2.2.2. Biện pháp............................................................................................... 53
Tiểu kết chương 2............................................................................................ 61
KẾT LUẬN VÀ KHUYẾN NGHỊ ................................................................. 62
1. Kết luận ....................................................................................................... 62
2. Khuyến nghị ................................................................................................ 63
TÀI LIỆU THAM KHẢO ............................................................................... 64
PHỤ LỤC

Footer Page 7 of 63.


Tài liu lun vn s phm 8 of 63.

I. MỞ ĐẦU
1. Lí do chọn đề tài
Vui chơi là hoạt động chủ đạo của trẻ mầm non thông qua đó giúp trẻ
được thao tác, được hoạt động và trải nghiệm. Trẻ được thể hiện nhu cầu của
cá nhân, phát triển cân đối hài hòa từ đó giúp cho trẻ phát triển một cách toàn
diện nhất cả về thể chất và tinh thần. Đối với trẻ mầm non, việc học và khám
phá thông qua việc chúng chơi hàng ngày mang lại rất nhiều lợi ích cho trẻ.
Chơi là cách học phù hợp nhất khi chúng ta muốn trẻ tự tìm tòi khám phá môi
trường xung quanh. Qua chơi trẻ được phát triển hiểu biết, kỹ năng trong rất
nhiều tình huống khác nhau một cách tự nhiên mà không cần ghi nhớ máy
móc. Có rất nhiều phương tiện, đồ dùng để tổ chức hoạt động học tập và vui
chơi cho trẻ mẫu giáo, trong số đó có đồ chơi. Ngoài nhiệm vụ giáo dục vận

động, ngôn ngữ, đạo đức và thẩm mỉ, việc sử dụng đồ chơi còn có vai to lớn
đối với trẻ em nói chung và trẻ mầm non nói riêng để giúp giáo dục và phát
triển nhận thức cho trẻ. Đồ chơi chơi giúp trẻ khám phá mọi thứ xung quanh,
đặc điểm, tính chất, công dụng của sự vật, sự việc trong cuộc sống sinh hoạt
và lao động hàng ngày của con người. Đồ chơi còn giúp cho tâm hồn trẻ trở
nên lạc quan hơn, trẻ có thể dần dần hình thành các mối quan hệ giữa trẻ với
mọi người trong gia đình và ngoài xã hội. Hoạt động với đồ chơi vừa làm thỏa
mãn nhu cầu vui chơi, vừa làm cho đôi bàn tay khéo léo, đôi chân dẻo dai cơ
thể mềm mại, hình dáng phát triển cân đối hài hòa, giúp cho thể lực của trẻ
ngày càng phát triển rõ rệt, từ đó xây dựng sự sáng tạo của trẻ theo thời gian.
Vấn đề là làm thế nào để đảm bảo được cùng một lúc các vai trò của việc sử
dụng đồ chơi có hiệu quả cao nhất.
Quan điểm “Giáo dục lấy trẻ làm trung tâm” được đánh giá là quan
điểm giáo dục tiến bộ hiện nay và mang lại hiệu quả giáo dục cao. Tổ chức
hoạt động giáo dục theo quan điểm này chú trọng vào nhu cầu hứng thú, phù
hợp với nhận thức của trẻ. Giáo viên đóng vai trò là người thiết kế, tổ chức,
hướng dẫn trẻ tích cực tham gia hoạt động, tạo mọi điều kiện để trẻ có cơ hội
trải nghiệm, phát huy khả năng sáng tạo. Trẻ hứng thú có nhu cầu tham gia
chơi tích cực, trải nghiệm cảm xúc trong quá trình diễn ra hoạt động. Mỗi đứa
trẻ là một cá thể riêng biệt nên từng trẻ sẽ có hứng thú, cách học, mức độ
1
Footer Page 8 of 63.


Tài liu lun vn s phm 9 of 63.

nhận biết khác nhau, do đó mà quan điểm “Giáo dục lấy trẻ làm trung tâm” có
tầm quan trọng rất lớn đối với sự phát triển toàn diện của trẻ. Bởi theo quan
điểm này thì tất cả các hoạt động luôn hướng đến sự phát triển của trẻ, không
ép buộc chúng vào một khuôn khổ của bài học, của trò chơi hay đồ chơi nào

đó mà chúng luôn được tự do thể hiện cảm xúc, hiểu biết của mình trong quá
trình học mà chơi, chơi mà học tại trường. Sự quan tâm đến tiềm năng phát
triển của trẻ này đã tạo ra một môi trường học thân thiện giúp trẻ học hỏi, tìm
tòi, tiếp thu kiến thức một cách tự nhiên, tăng khả năng giao tiếp, các kĩ năng
xã hội…. Chính vì vậy mà quan điểm giáo dục này đã được Bộ giáo dục và
Đào tạo thí nghiệm rộng rãi trên 63 tỉnh thành cả nước (2013). Trên cơ sở đó,
giáo viên cần sáng tạo ra nhiều đồ dùng, đồ chơi hấp dẫn, khoa học, đẹp mắt,
phù hợp với mục đích, yêu cầu giáo dục giúp trẻ hứng thú tìm tòi, sáng tạo,
tạo nền tảng vững chắc cho sự phát triển của trẻ sau này. Hơn thế nữa, việc tự
làm đồ chơi cho trẻ còn giúp tiết kiệm chi phí, an toàn cho trẻ, phù hợp với
nhận thức từng trẻ, từng địa phương.
Trong quá trình thực tập tại trường mầm non Hoa Mai, tôi nhận thấy
giáo viên chưa thực sự quan tâm đến việc thiết kế đồ chơi cho trẻ. Đồ chơi
của trẻ chủ yếu là đồ chơi công nghiệp như đồ vật bằng nhựa, bộ lắp ghép,
bộ đồ chơi bằng gỗ ... và không đem lại hiệu quả cao trong quá trình chơi .
Hơn thế nữa, nhiều đồ chơi không đảm bảo an toàn, chất lượng cho trẻ. Đồ
chơi giáo viên thiết kế ra còn sơ sài, chưa có mục đích giáo dục rõ ràng, chưa
phù hợp với từng đối tượng trẻ và không đạt hiệu quả cao. Trong bối cảnh còn
tồn tại nhiều khó khăn thực tế khi thiết kế đồ chơi giáo dục cho trẻ mà tôi lựa
chọn đề tài “ Thiết kế đồ chơi cho trẻ từ 3 đến 6 tuổi trường mầm non Hoa
Mai – Đông Anh- Hà Nội theo quan điểm giáo dục lấy trẻ làm trung tâm”
nhằm nâng cao chất lượng giáo dục nói chung cũng như chất lượng thiết kế
đồ chơi cho trẻ nói riêng.
2. Lịch sử nghiên cứu vấn đề
Đồ chơi dành cho trẻ mầm non rất đa dạng và phong phú. Nó có tác
động mạnh mẽ đến sự phát triển nhận thức và năng lực của trẻ nhỏ. Nhận thấy
được tầm quan trọng của đồ chơi đối trẻ mầm non, bộ môn đồ chơi đã được
đưa vào chương trình giáo dục sư phạm mầm non từ cấp học Trung cấp –
2
Footer Page 9 of 63.

Tài liu lun vn s phm 10 of 63.

Cao đẳng – Đại học. Có nhiều tài liệu nghiên cứu của nhiều tác giả nói về
lĩnh vực đồ chơi
Tác giả Đặng Nhật Hồng, Tạo hình và phương pháp hướng dẫn hoạt
động tạo hình cho trẻ em – Làm đồ chơi – Quyển 1,2, NXB ĐHQGHN4
Hai cuốn sách này viết về phương pháp hướng dẫn trẻ mầm non tổ chức
hoạt động tạo hình cho trẻ mầm non cũng đưa ra được một số cách tổ chức,
phân loại đồ chơi cho trẻ mầm non. Hơn thế nữa, cuốn sách có giới thiệu về
các kỹ thuật tạo hình như là làm đồ chơi xếp hình, đồ chơi học tập, đồ chơi có
chủ đề.
Tác giả Phạm Thị Việt Hà, Làm đồ chơi từ vật liệu thiên nhiên - Quyển
1, 2, 3, NXB SP. Trong 3 cuốn sách này tác giả đã phân loại và thiết kế ra
một số sản phẩm đồ chơi cho trẻ mầm non từ vật liệu tự nhiên.
Hiện nay chưa có đề tài nghiên cứu nào về việc vận dụng quan điểm “ giáo
dục lấy trẻ làm trung tâm” vào tổ chức, thiết kế đồ chơi cho trẻ 3 – 6 tuổi
trong trường mầm non Hùng Mai – Đông Anh – Hà Nội. Do đó, tôi thấy
rằng đề tài “Thiết kế đồ chơi cho trẻ từ 3 đến 6 tuổi trường mầm non Hoa
Mai – Đông Anh- Hà Nội theo quan điểm giáo dục lấy trẻ làm trung tâm”
là một đề tài mới và có tính khả thi trong thực tế.
Với đề tài này tôi hy vọng sẽ đưa ra thêm một số ý kiến tham khảo
trong lĩnh vực làm đồ chơi cho trẻ từ 3 – 6 tuổi.
3. Khách thể và đối tượng nghiên cứu
3.1. Khách thể nghiên cứu
Hoạt động chơi của trẻ từ 3 đến 6 tuổi ở trường mầm non Hoa Mai –
Đông Anh – Hà Nội
3.2. Đối tượng nghiên cứu
Việc thiết kế đồ chơi cho trẻ từ 3 đến 6 tuổi trường mầm non Hoa MaiĐông Anh – Hà Nội theo quan điểm “Giáo dục lấy trẻ làm trung tâm”

3
Footer Page 10 of 63.


Tài liu lun vn s phm 11 of 63.

4. Mục đích nghiên cứu và nhiệm vụ nghiên cứu
4.1. Mục đích nghiên cứu
Thông qua đề tài “Thiết kế đồ chơi cho trẻ từ 3 đến 6 tuổi trường mầm
non Hoa Mai – Đông Anh- Hà Nội theo quan điểm giáo dục lấy trẻ làm trung
tâm” nhằm đề ra một số biện pháp thiết kế đồ chơi để khai phá các tiềm năng
có sẵn trong trẻ, phát triển cho trẻ về mọi mặt.
4.2. Nhiệm vụ nghiên cứu
- Nghiên cứu cơ sở lí luận cho đề tài nghiên cứu.
- Nghiên cứu thực trạng thiết kế đồ chơi cho trẻ 3 – 6 tuổi trong
trường
mầm non Hoa Mai – Đông Anh – Hà Nội
- Đề xuất biện pháp thiết kế đồ chơi cho trẻ 3 – 6 tuổi trường
mầm non Hoa Mai – Đông Anh – Hà Nội theo quan điểm giáo dục lấy
trẻ làm trung tâm.
5. Phạm vi nghiên cứu
Thiết kế đồ chơi cho trẻ từ 3 đến 6 tuổi trường mầm non Hoa Mai –
Đông Anh – Hà Nội theo quan điểm giáo dục lấy trẻ làm trung tâm.
6. Quan điểm nghiên cứu
6.1. Quan điểm “Giáo dục lấy trẻ làm trung tâm” và phát huy tính tích cực
của trẻ
Quan điểm này là một quan điểm hiện đại, tiến bộ được triển khai rõ
ràng trên khắp cả nước. Trẻ được học tập, tìm tòi, sáng tạo theo nhu cầu và
khả năng của từng bạn khác nhau mà không bị ép buộc theo một khuôn khổ

nào đó, trẻ có thể chơi một có chơi theo các luật chơi khác nhau có thể do trẻ
tự nghĩ ra mà không cần phải chơi y như cô giáo. Tính tích cực là một phẩm
chất quan trọng của nhân cách, có vai trò quyết định đến hiệu quả hoạt động
trẻ mầm non.
6.2. Quan điểm tích hợp

4
Footer Page 11 of 63.


Tài liu lun vn s phm 12 of 63.

Tích hợp trong giáo dục mầm non là cung cấp cho trẻ những kiến thức,
kinh nghiệm sống một cách tổng thể. Quan điểm giáo dục tích hợp đòi hỏi cô
giáo phải quan tâm đến tiềm năng phát triển của đứa trẻ hơn là tạo ra cơ hội
tương ứng với mức độ phát triển hiện tại của chúng.
6.3. Quan điểm duy vật biện chứng
Theo quan điểm duy vật biện chứng thì tâm lí của trẻ mang tính chủ
thể, trẻ là một chủ thể hoạt động. Hơn nữa trẻ là một chủ thể tích cực có thể
thay đổi bản thân, có thể tự giáo dục. Tuy nhiên chúng vẫn không tác khỏi tác
động của môi trường ngoại cảnh, giáo dục gia đình và nhà trường. Vì thế mà
chúng ta cần tạo ra một môi trường phù hợp với từng cá nhân trẻ để chúng
phát triển một cách tốt nhất.
6.4. Quan điểm lịch sử
Trong nhận thức và thực tiễn cần xem kĩ sự vật, hiện tượng, các giai
đoạn phát triển, vận động cũng có sự xác định. Theo quan điểm này khi nhận
thức và xử lí các tình huống thực tiễn tránh quan niệm thiếu tính chính xác
lịch sử cụ thể, tránh quan niệm chung chung, ngụy biện.
7. Cấu trúc khóa luận
Ngoài phần mở đầu, kết luận và khuyến nghị, nội dung chính của khóa

luận bao gồm 2 chương:
Chương 1: Cơ sở lí luận của việc thiết kế đồ chơi cho trẻ từ 3 – 6 tuổi
trường Mầm non Hoa Mai – Đông Anh – Hà Nội theo quan điểm “Giáo dục
lấy trẻ làm trung tâm”
Chương 2: Thực trạng và biện pháp tổ chức, thiết kế đồ chơi cho trẻ 36 tuổi trường mầm non Hoa Mai – Đông Anh – Hà Nội theo quan điểm “giáo
dục lấy trẻ làm trung tâm”
II. NỘI DUNG
CHƯƠNG 1

5
Footer Page 12 of 63.


Tài liu lun vn s phm 13 of 63.

CƠ SỞ LÍ LUẬN CỦA VIỆC THIẾT KẾ ĐỒ CHƠI CHO TRẺ TỪ 3-6
TUỔI TRƯỜNG MẦM NON HOA MAI – ĐÔNG ANH – HÀ NỘI
THEO QUAN ĐIỂM “GIÁO DỤC LẤY TRẺ LÀM TRUNG TÂM”.
1.1. ĐỒ CHƠI CHO TRẺ TỪ 3 – 6 TUỔI
1.1.1. Đặc điểm tâm – sinh lý của trẻ từ 3 – 6 tuổi
- Đặc điểm sinh lí của trẻ 3 – 6 tuổi
Cơ thể của trẻ 3 – 6 tuổi đang dần được hoàn thiện, tuy đã cứng cáp và
khỏe mạnh hơn các giai đoạn trước nhưng trẻ vẫn rất nhạy cảm với sự thay
đổi của thời tiết, các dịch bệnh…do hệ miễn dịch của trẻ còn yếu. Ở độ tuổi
này, trẻ đã có khả năng vận động bằng toàn bộ cơ thể của mình một cách khéo
léo và thành thạo hơn các giai đoạn trước. Trẻ đã biết chú ý, quan sát và phối
hợp nhịp nhàng giữa vận động của tay với chân. Bàn tay của trẻ đã khéo léo
hơn rất nhiều so với giai đoạn trước, trẻ không cầm bút, màu nguệch ngoạc tự
do nữa mà đã biết cầm bút để viết, vẽ, tô màu và làm các thao tác tinh tế hơn.
Do đó, trẻ 3 – 6 tuổi rất thích được vẽ và tô màu. Cùng với sự phát triển thì

khi hoạt động trẻ dễ bị thương tích vì thế đồ dùng, đồ chơi cần đảm bảo an
toàn và cần có sự giúp đỡ của người lớn nhằm đảm bảo sự an toàn cho trẻ.
- Đặc điểm tâm lí của trẻ 3 – 6 tuổi
Trẻ em lứa tuổi mầm non là một thực thể đang hoàn thiện dần về tâm
lý. Ở lứa tuổi này, trẻ có đời sống tâm rất phong phú và đa dạng, những quy
luật phát triển rất đặc biệt, không giống với bất kì một giai đoạn nào sau này.
Ở giai đoạn do vốn sống của trẻ đã mở rộng hơn nên trí tưởng tượng của trẻ
cũng theo đó mà phát triển rất tốt. Hoạt động chủ đạo của trẻ thay đổi theo
từng độ tuổi nhưng phần lớn vẫn là hoạt động chơi. Trẻ học mà chơi, chơi mà
học, chúng có thể tự nghĩ ra được những trò chơi đơn giản và mong muốn bạn
chơi cùng. Trẻ ở độ tuổi này rất thích bắt chước vì thế hoạt động trọng tâm là
trò chơi đóng vai theo chủ đề. Bởi khi tham gia vào trò chơi này, trẻ được hóa
thân thành các nhân vật trong truyện cũng như hóa thân thành người lớn tham
gia vào các hoạt động xã hội. Do vốn sống của trẻ đã mở rộng hơn nên việc
mô phỏng lại đời sống xã hội khá phong phú. Khi chơi trò chơi này, trẻ cần
kết hợp với bạn để chơi, trẻ biết nhường nhịn, phối hợp với bạn một cách nhịp
6
Footer Page 13 of 63.


Tài liu lun vn s phm 14 of 63.

nhàng. Ngoài ra, trẻ còn hứng thú khi chơi với các vật liệu khác như cát, sỏi,
nước, đất…Điều này kích thích khả năng tìm tòi, hiểu biết, sáng tạo của trẻ.
Cùng với đó, việc cho trẻ tham gia học và chơi với bút, màu, giấy, đất
nặn,…cũng kích thích phát triển trí tuệ ở trẻ.
1.1.2. Nhu cầu chơi và khái niệm đồ chơi của trẻ từ 3 – 6 tuổi
- Nhu cầu chơi của trẻ từ 3 – 6 tuổi:
Hoạt động chủ đạo của trẻ ngay từ khi còn nhỏ là hoạt động vui chơi.
Chính vì thế mà đồ chơi là một thứ không thể thiếu đối với cuộc sống của trẻ.

Trẻ từ 0 – 3 tuổi bắt đầu học cách cầm, nắm, khuấy, …vì thế mà đồ chơi của
trẻ rất đơn giản, nó chỉ là những chiếc cốc, thìa, muôi, đôi khi chỉ đơn giản là
chiếc áo trẻ đang mặc hay bất kì một vật dụng gì trước mặt trẻ. Trẻ từ 3 – 6
tuổi đã bắt đầu hình thành nên ý thức bản thân, thích “bắt chước” người lớn,
mong muốn mình được làm người lớn về mọi thứ như hành vi, lời nói, ăn mặc
Trẻ luôn muốn thể hiện mình với mọi người xung quanh . Tuy nhiên ở giai
đoạn này khả năng về tri thức, kỹ năng của trẻ chưa đáp ứng được mong
muốn thực hiện được. Do đó mà bên trong trẻ thường nảy ra mâu thuẫn. Trò
chơi đóng vai theo chủ đề đã giúp trẻ giải quyết được mâu thuẫn này. Khi
tham gia chơi, trẻ được thể hiện hết những gì trẻ mong muốn thông qua vai
diễn của trẻ. Trẻ thể hiện được tính độc lập và “cái tôi” qua “xã hội trẻ em”.
Thông qua hoạt động vui chơi trẻ sẽ được tiếp thu mọi thứ xung quanh
một cách chủ động, sáng tạo và phát triển các kỹ năng một cách tốt hơn. Nhờ
đó, trẻ tự khám phá ra khả năng của mình và dần trở nên tự tin hơn. Ngược
lại, nếu trẻ bị kìm hãm sự vui chơi thì lớn lên trẻ sẽ ương bướng, e dè. Do đó,
chơi chính là chương trình học tốt nhất cho trẻ. Hoạt động vui chơi cũng là
một phần trong bản năng phát triển tự nhiên của trẻ nhỏ qua các cuộc vui chơi
với mọi người ở cuộc sống hàng ngày. Việc trẻ vui chơi không chỉ là nền tảng
giúp trẻ vui đùa mà nó còn là nền tảng để hình thành nên tính cách, kỹ năng
sống của trẻ sau này. Trẻ không phân biệt rõ giữa hoạt động vui chơi và học
tập mà đối với trẻ học mà chơi, chơi mà học. Đối với trẻ, sống là để vui chơi.
Trong quá trình chơi, trẻ thu thập thông tin bằng toàn bộ các giác quan của
mình để có được những kiến thức cần thiết. Trẻ càng lớn thì đồ chơi và trò

7
Footer Page 14 of 63.


Tài liu lun vn s phm 15 of 63.

chơi cũng phức tạp dần lên để đáp ứng được nhu cầu của trẻ. Khi đó đồ chơi
đã trở thành một giáo cụ giúp trẻ tiếp nhận được kiến thức, kĩ năng cho sự
phát triển toàn diện.
- Khái niệm đồ chơi cho trẻ em
Đồ chơi cho trẻ em là phương tiện cho trẻ chơi, nó là những vật cụ thể
trong các hoạt động vui chơi mà trẻ có thể cầm, nắm, sờ mó một cách dễ
dàng. Đồ chơi giúp trẻ phát triển trí tưởng tượng, kích thích cho trẻ tính độc
lập sáng tạo và hình thành nhân cách cho trẻ. Đồ chơi nhằm phát triển các
chức năng tâm lí đặc biệt là việc phát triển thẩm mĩ cho trẻ. Đồ chơi phải hợp
với từng lứa tuổi, đảm bảo sự an toàn cho trẻ khi chơi.
Đồ chơi giúp trẻ thực hiện được các thao tá, cá hoạt động, thể hiện
được nhu cầu cá nhân, từ đó phát triển tương đối hài hòa về các mặt. Trẻ nhỏ
cần rất nhiều cơ hội để học và khám phá thông qua cuộc sống hàng ngày . Và
chơi là cách học phù hợp nhất với chúng. Đồ chơi chính là yếu tố thúc đẩy trẻ
thực hiện nhiều thao tác và hành động khác nhau. Đồ chơi không chỉ là công
cụ giúp để trẻ thao tác các hoạt động, là nguồn gốc phát sinh ra trò chơi tưởng
tượng của trẻ mà còn là đối tượng được thu nhỏ từ thực tế giúp trẻ khám phá
cuộc sống xung quanh. Đồ chơi được coi là một người bạn thân thiết, gần gũi,
không thể thiếu đối với cuộc sống của trẻ em. Hơn thế nữa đồ chơi còn là
phương tiện hỗ trợ trẻ tạo ra các mối quan hệ giữa người với người trong xã
hội và dần dần biết hòa nhập với những mối quan hệ này. Khi trẻ hoạt động
với đồ chơi, trẻ vừa được thỏa mãn nhu cầu vui chơi vừa làm cho đôi tay khéo
léo, linh hoạt hơn, đôi chân dẻo dai và trí tuệ sáng tạo. Do đó, đồ chơi có vai
trò vô cùng quan trọng trong việc hình thành và phát triển toàn diện cho trẻ
đặc biệt là việc hình thành và phát triển thẩm mĩ.
Đồ chơi cho trẻ cần đảm bảo các yêu cầu sau đây:
- Đảm bảo tính giáo dục:
+ Đồ chơi phải phù hợp với từng lứa tuổi khác nhau để kích thích sự
phát triển cho trẻ một cách tốt nhất. Đồ chơi tương ứng với khả năng chơi của
trẻ sẽ làm cho trẻ thích chơi, không chóng chán.

8
Footer Page 15 of 63.


Tài liu lun vn s phm 16 of 63.

+ Đồ chơi có tác dụng nuôi dưỡng tâm hồn và phát triển các kỹ năng
cho trẻ.
+ Đồ chơi có màu sắc phù hợp có thể giúp trẻ học màu sắc.
+ Đồ chơi cứng/ mềm/nhẵn/sần sùi giúp trẻ phát triển cảm giác.
- Đảm bảo sự an toàn:
+ Đồ chơi không gây ra các tai nạn thương tích đến cơ thể trẻ( tránh
những đồ chơi sắc, nhọn)
+ Đồ chơi có nguồn gốc rõ ràng, được làm bằng các chất liệu không
độc hại, làm ảnh hưởng đến sức khỏe của trẻ nhỏ.
+ Đồ chơi phù hợp với cơ thể trẻ, không quá to hay quá nhỏ. Đối với
những xe điều khiển như hiện nay thì bố mẹ cần chơi cùng trẻ để đảm bảo sự
an toàn tối đa cho trẻ.
- Đảm bảo tính thẩm mĩ:
+ Đồ chơi đẹp, hình dạng bắt mắt. Ví dụ có thể chọn các bạn búp bê có
khuôn mặt xinh xắn chứ không nên chọn những đồ chơi dữ dằn tránh làm ảnh
hưởng đến tâm lí trẻ.
+ Đồ chơi có màu sắc phù hợp với lứa tuổi, giới tính trẻ. (Bé trai có thể
chọn màu xanh, trắng, đỏ…, bé gái: màu hồng, màu tím, màu trắng…)
1.1.3. Vai trò đồ chơi trẻ em cho trẻ từ 3 – 6 tuổi
1.1.3.1. Vai trò của đồ chơi dành cho trẻ em từ 3 – 6 tuổi
Đồ chơi có vai trò vô cùng quan trọng trong sự phát triển toàn diện của
trẻ em. Bởi vì bất kì một đứa trẻ con nào trên thế giới cũng đều thích chơi đồ
chơi , chúng sống và hành động cùng với đồ chơi.

- Đồ chơi là phương tiện giáo dục và phát triển đạo đức, tình cảm xã
hội
Đồ chơi phát triển cùng với sự phát triển tình cảm ở trẻ. Trò chơi đóng
vai theo chủ đề là hoạt động vui chơi chủ đạo qua trẻ. Thông qua trò chơi này,
trẻ được tiếp xúc với rất nhiều đồ chơi phù hợp với từng góc chơi của trẻ. Từ

9
Footer Page 16 of 63.


Tài liu lun vn s phm 17 of 63.

đây, trẻ có thể hóa thân mình thành các nhân vật khác nhau, biết đối xử nhẹ
nhàng, yêu thương, che chở, nhường nhịn… bước đầu trẻ hình thành nên tình
cảm đồng đội. Ngoài ra đồ chơi còn giúp trẻ hoạt động có mục đích và giáo
dục trẻ những phẩm chất tốt đẹp như sự yêu thương, lòng biết ơn, lòng dũng
cảm…Đó chính là mắt xích hình thành nên phẩm chất đạo đức, tình cảm xã
hội của trẻ.
- Đồ chơi là phương tiện giáo dục và giúp phát triển trí tuệ ở trẻ em.
Hoạt động vui chơi góp phần củng cố, cụ thể hóa, chính xác hóa, làm
phong phú tính hiểu biết của trẻ về môi trường xung quanh. Hoạt động vui
chơi là một mảnh đất tích cực để phát triển hoạt động thức của trẻ như trí nhớ,
cảm giác, trí tưởng tường và ngôn ngữ. Đồ chơi chính là những chiếc cuốc
cày của người nông dân trên mảnh ruộng màu mỡ của mình. Nó giúp trẻ thực
hiện hoạt động chơi một cách hiệu quả nhất. Đồ chơi giúp cho trẻ hình thành
những khái niệm mới về đồ vật. Trẻ được rèn luyện về trí nhớ, sự sáng tạo,
tìm tòi mọi vật xung quanh. Ngoài ra đồ chơi còn giúp cho trẻ hình dung ra
các khái niệm cụ thể về vật thật mà trước đó trẻ đã quan sát được, trẻ sẽ nhớ
lâu hơn. Trẻ phát triển ngôn ngữ thông qua việc chơi với đồ chơi.
- Đồ chơi là phương tiện giáo dục và phát triển thể chất

Khi chơi với đồ chơi, đồ chơi không những giúp trẻ hoạt động toàn bộ
vận động cơ thể, thúc đẩy quá trình trao đổi chất, hô hấp, tuần hoàn máu
nhằm tạo nên một cơ thể khỏe mạnh, năng động mà còn phấn khởi, thoải mái,
tích cực học tập và mang lại nhiêu giá trị tinh thần tốt cho trẻ.
- Đồ chơi là phương tiện giáo dục và phát triển thẩm mỹ
Thông qua các loại đồ chơi khác nhau, trẻ nhận biết được hình dạng,
kích thước, màu sắc, cảm nhận được vẻ đẹp của mỗi đồ chơi mà trẻ chơi, từ
đó trẻ dần hình thành ý thức về thẩm mỹ, về cái đẹp của cuộc sống xung
quanh. Biết yêu cái đẹp và phát triển không ngừng cái đẹp cho thế giới nói
chung và bản thân trẻ nói riêng.
- Đồ chơi là phương tiện giáo dục và phát triển lao động

10
Footer Page 17 of 63.


Tài liu lun vn s phm 18 of 63.

Trong khi chơi với đồ chơi, trẻ sẽ hình thành được một số kỹ năng và
phẩm chất đạo đức, nét đẹp của người lao động, biết yêu lao động.
1.1.3.2. Phân loại đồ chơi cho trẻ em
Đồ chơi có rất nhiều cách phân loại khác nhau dựa trên các tiêu chí
khác nhau: phân loại đồ chơi theo mục đích giáo dục, phân loại đồ chơi theo
độ tuổi, phân loại đồ chơi theo góc chơi, phân loại đồ chơi theo chủ đề, phân
loại đồ chơi theo hình thức chơi…. Nhưng tóm lại việc phân loại đồ chơi
không có ảnh hưởng tới trẻ mà chỉ phục vụ mục đích giáo dục. Trẻ có thể
chơi bất cứ đồ chơi nào mà chúng thích.
Hiện nay, ở trường mầm non có một số cách phân loại đồ chơi cho trẻ
như sau(các cách phân loại đồ chơi ở đây chỉ mang tính chất tương đối)
- Phân loại đồ chơi theo độ tuổi của trẻ:

+ Đối với nhà trẻ: Đồ chơi không gắn với trò chơi do trẻ ở lứa tuổi này
còn nhỏ nên chưa có khái niệm nhận thức.
+ Mẫu giáo: Đồ chơi gắn với trò chơi do ở giai đoạn này trẻ đã có nhận
thức và kỹ năng nhất định.
- Phân loại đồ chơi theo nội dung trò chơi:
+ Đồ chơi gắn với trò chơi thông minh.
+ Đồ chơi gắn với trò chơi học tập
+ Đồ chơi gắn với trò vận động( bao gồm vận động tinh và vận động
thô)
+ Đồ chơi gắn với trò chơi dân gian.
- Phân loại đồ chơi theo chủ đề:
+ Chủ đề Trường mầm non
+ Chủ đề Gia đình
+ Chủ đề Bản thân
+ Chủ đề Tết và mùa xuân
+ Chủ đề Giao thông
11
Footer Page 18 of 63.


Tài liu lun vn s phm 19 of 63.

+ Chủ đề Động vật
+ Chủ đề Thực vật.
+ Chủ đề Nghề nghiệp
+ Chủ đề Quê hướng – Đất nước – Bác Hồ
- Phân loại theo hình thức đồ chơi:
+ Đồ chơi theo mô hình lớn
+ Đồ chơi có dạng hình khối
+ Đồ chơi trên mặt phẳng

1.2. Quan điểm “Giáo dục lấy trẻ làm trung tâm”
1.2.1. Giới thiệu về quan điểm “ Giáo dục lấy trẻ làm trung tâm”
Giáo dục là một hình thức học tập thường được diễn ra thông qua giảng
dạy, đào tạo hay nghiên cứu. Giáo dục thường được chia thành các giai đoạn
giáo dục tuổi ấu thơ, giáo dục tiểu học,giáo dục trung học và giáo dục đại học.
Với quan điểm “mỗi đứa trẻ là một cá thể riêng biệt” và quan điểm
“mỗi đứa trẻ đều có cơ hội được học bằng nhiều cách khác nhau” Bộ giáo dục
và đào tạo đã đưa ra quan điểm “Giáo dục lấy trẻ làm trung tâm” nhằm giúp
trẻ hứng thú với việc học và phát triển tiềm năng, những thế mạnh ở mỗi trẻ.
Quan điểm “Giáo dục lấy trẻ làm trung tâm” là quan điểm giáo dục tiến
bộ hiện nay và mang nhiều hiệu quả giáo dục. Theo quan điểm này, mỗi trẻ
đều là một các thể riêng biệt có nhu cầu, khả năng, hoàn cảnh…khác nhau.
Giáo dục tốt ngay từ mầm non sẽ có ảnh hưởng quan trọng cho sự phát triển
và thành công của trẻ sau này. Do vậy giáo dục lấy trẻ làm trung tâm đã đáp
ứng được những yêu cầu đó, tức là nó đã dựa trên nhu cầu cá nhân của từng
trẻ cũng như từng lứa tuổi khác nhau, tạo cho trẻ hứng thú tìm tòi, học tập,
sáng tạo. Hơn thế nữa nó còn phản ánh được mức độ của từng cá nhân trẻ và
xây dựng dựa trên những gì trẻ biết và có thể làm. Quan điểm “ Giáo dục lấy
trẻ làm trung tâm” là một quan điểm coi trọng tiềm năng phát triển và nỗ lực
của từng cá nhân bằng một môi trường vật chất cũng như giáo viên thân thiện,
cởi mở kèm theo đồ dùng học tập, đồ chơi phù hợp với từng độ tuổi, từng đối

12
Footer Page 19 of 63.


Tài liu lun vn s phm 20 of 63.

tượng trẻ khác nhau. Trong quá trình học mà chơi, chơi mà học của trẻ, trẻ
không những là đối tượng trí tuệ mà chúng còn là một sản phẩm cực kì chất

lượng của thời đại và xã hội. Trẻ tiếp thu các tri thức một cách tự nhiên thông
qua hoạt động hàng ngày để phát triển chính bản thân mình trở thành chủ thể
tích cực, sáng tạo. Do đó, trẻ sẽ là chủ thể có nhu cầu, có ý thức, có hứng thú
học hỏi và tiếp thu. Theo quan điểm này, không phải là người giáo viên bị hạ
thấp xuống, chỉ đóng vai trò là người quan sát, chứng kiến trẻ hoạt động mà
ngược lại người giáo viên phải là người có năng , có tố chất, có khả năng tổ
chức để nhìn nhận ra sự khác nhau giữa từng trẻ nhằm định hướng cho trẻ
phát triển theo tiềm năng bên trong của trẻ. Quan điểm này đòi hỏi phải xây
dựng được môi trường vật chất tốt cả trong lớp lẫn ngoài lớp. Môi trường là
tổng thể các yếu tố tự nhiên và tổng thể các yếu tố xã hội tác động qua lại lẫn
nhau để tạo nên môi trường cho con người tồn tại và phát triển. Trong giáo
dục mầm non, môi trường vật chất bao gồm các trang thiết bị, đồ dùng, đồ
chơi, không gian hỗ trợ cho việc tổ chức hoạt động học tập cũng như vui chơi
cho trẻ hàng ngày. Môi trường này đã tạo cho trẻ những cơ hội tốt nhất để
thỏa mãn nhu cầu hoạt động cũng như sự phát triển toàn diện cho trẻ về đạo
đức, trí tuệ, thể chất, thẩm mĩ, lao động.
Với mục tiêu là phát huy tính tích cực cực, chủ động, sáng tạo và phát
triển được tiềm năng ở trẻ chứ không phải là truyền đạt kiến thức một
chiều(cô giảng cho trẻ nghe). Trẻ sẽ được tự mình thực hiện hoạt động dưới
sự hướng dẫn của cô giáo. Từ đó hình thành và phát huy những thói quen tốt
như tự giác cất đồ chơi vào đúng vị trí sau khi chơi xong, làm việc có trình tự,
quy củ hơn. Nâng cao khả năng tư duy, giải quyết vấn đề, phát triển khả năng
giao tiếp, có ý thức bảo vệ môi trường, tích cực học tập, tìm tòi, sẵn sàng giúp
đỡ người khác nhiệt tình.
Một môi trường giáo dục tốt, một môi trường vật chất tốt, phù hợp với
từng trẻ sẽ kích thích trẻ phát triển đầy đủ các kĩ năng, tố chất đồng thời giúp
trẻ có sức khỏe tốt cũng như sự an toàn của trẻ. Môi trường vật chất trong lớp
học có các góc học tập, góc xây dựng, góc nấu ăn, góc kỹ năng, góc toán học.
Không gian lớp học được thiết kế rộng rãi, thoáng mát, sạch sẽ , có tính trật tự
tạo cho trẻ không gian chơi tự do vào các buổi trong ngày. Mỗi độ tuổi được

13
Footer Page 20 of 63.


Tài liu lun vn s phm 21 of 63.

phân đều ra các lớp khác nhau sẽ tạo điều kiện cho trẻ học tập, vui chơi một
cách tốt nhất. Trẻ ở mỗi lớp sẽ được thực hành những công việc phù hợp với
lứa tuổi để tạo cơ hội cho trẻ năng động hơn, tăng cường các kỹ năng học tập,
tách nhiệm, tăng cường sự hợp tác giúp đỡ lẫn nhau. Đối với môi trường
ngoài lớp học cũng được tận dụng tối đa để giáo dục và phát huy tính tích
cực, chủ động của trẻ. Môi trường bên ngoài lớp học là một trong những yếu
tố góp phần tích cực phục vụ cho hoạt động vui chơi, học tập của trẻ. Trên các
mảng tường ở trường, các cô đã vẽ nhưng bức tranh rất đẹp về các bài tập, các
bức tranh giúp trẻ khám phá, cũng có khi bài tập để trẻ nhớ lại kiến thức đồng
thời tạo hình ảnh khuôn viên đẹp mắt, thu hút sự chú ý, niềm yêu thích của
trẻ. Ngoài ra thì còn có khu vui chơi với cát, sỏi, nước cũng thu hút được
nhiều trẻ tham gia trải nghiệm nhằm kích thích sự phát triển các giác quan.
Một trong những yếu tố giúp trẻ phát triển tốt đó là xây dựng cho trẻ
môi trường tâm lí xã hội tốt. Mục đích hoạt động của trẻ không chỉ là để phát
triển thể chất bên ngoài mà nó còn phát triển cả đời sống tâm lí bên trong trẻ.
Hoạt động chơi còn giúp trẻ phát triển ngôn ngữ, khả năng giao tiếp cũng như
tương tác với mọi người. Do vậy mà cần có một môi trường giáo dục thân
thiện, cởi mở, an toàn, phù hợp với đặc điểm tâm sinh lí và nhu cầu của trẻ.
Thông qua chơi, trẻ sẽ được giao tiếp với bạn bè, biết chia sẻ, trò chuyện với
bạn về đồ chơi và cách chơi. Ở giai đoạn 3 – 6 tuổi trẻ phát triển ngôn ngữ rất
nhanh, trẻ có thể bắt chước mọi thứ khi trẻ nghe được, do đó mà sự giao tiếp
giữa giáo viên với giáo viên cũng làm ảnh hưởng không hề nhỏ đối với đời
sống tâm lí xã hội của trẻ. Giáo viên cần thường xuyên trò chuyện và khuyến
khích trẻ nói, tạo ra các kênh tương tác giữa giáo viên – giáo viên, giáo viên –

trẻ, trẻ- trẻ. Ngoài ra trẻ cũng cần được nghe các âm thanh khác nhau từ môi
trường giúp trẻ kích thích não bộ và các giác quan một cách nhanh chóng.
Bên cạnh đó, trẻ tích cực tham gia vào chơi các trò chơi để tích lũy cho trẻ
khả năng ngôn ngữ và giao tiêp với mọi người. Theo quan điểm này, trẻ còn
được tham gia rất nhiều các hoạt động ngoại khóa. Các hoạt động được thiết
kế đa dạng, phong phú. Qua đó trẻ tiếp nhận được rất nhiều kiến thức, kỹ
năng một cách tự nhiên mà không bị áp lực học tập . Việc tạo ra và rèn luyện
cho trẻ môi trường tâm lí xã hội một cách hiệu quả sẽ tạo ra những đứa trẻ

14
Footer Page 21 of 63.


Tài liu lun vn s phm 22 of 63.

mạnh dạn, năng động, tự tin, sáng tạo, có ý thức, ham hiểu biết và biết cách
giao tiếp, tương tác với mọi người.
Trẻ em được tự do sáng tạo, được tôn trọng. Trẻ được tích lũy kiến thức
thông qua thực hành dưới sự hướng dẫn của cô hơn là học theo kiểu “chỉ đâu
làm đấy”.
Môi trường giáo dục theo quan điểm “Giáo dục lấy trẻ làm trung tâm”
có khuyến khích, động viên, khen thưởng. Phương pháp dạy học thiên về cho
trẻ hoạt động là chính, cô đóng vai trò là người hướng dẫn theo nhu cầu, đối
tượng trẻ. Cô hướng dẫn một cách nhiệt tình, tận tâm theo từng bài học, từng
chủ đề. Cô giáo phải là người quan sát, hướng dẫn chứ không được bỏ rơi trẻ
đồng thời là tấm gương sáng cho trẻ noi theo giúp trẻ phát triển tốt nhất phù
hợp với yêu cầu chung của xã hội.
Để trẻ phát triển một cách tốt nhất thì không chỉ cần đến nhà trường,
giáo viên mà đó là sự kết hợp của cả phụ huynh và cộng đồng để xây dựng
nên những đứa trẻ mạnh dạn, tự tin, sáng tạo và có những khả năng lựa chọn,

khả năng tự kiếm tra, khả năng tự điều chỉnh cảm xúc của mình.
1.2.2. Một số nguyên tắc và đặc điểm cơ bản của quan điểm “Giáo dục lấy
trẻ làm trung tâm”
Quan điểm “Giáo dục lấy trẻ làm trung tâm” nhấn mạnh đến nhu cầu và
khả năng hoạt động trong việc hình thành nhân cách và phát triển toàn diện ở
mỗi trẻ. Đây là một phương pháp mà toàn bộ quá trình dạy đều hướng đến
nhu cầu, khả năng cá nhân và lợi ích của trẻ. Mục đích là phát triển năng lực
và các kỹ năng ở trẻ, cách giải quyết vấn đề. Cách mà giáo viên dạy trẻ theo
kiểu cầm thước quản trẻ, nói một cách thao thao bất tuyệt, bắt trẻ lắng nghe
giờ không còn nữa mà thay vào đó là cách để cho trẻ tự tìm hiểu, khám phá
đồ vật xung quanh. Quan điểm dạy học mới này giúp cho trẻ chiếm lĩnh trí
thức một cách dễ dàng, tích cực trong học tập, tăng khả năng tư duy cho trẻ.
Quan điểm này dựa trên hai phương diện đó là phương diện vĩ mô và phương
diện vi mô:
Trên phương diện vi mô, trong quá trình dạy học, việc lấy trẻ làm trung
tâm bao gồm bốn đặc điểm cơ bản. Việc dạy học phải xuất phát từ chính nhu
15
Footer Page 22 of 63.


Tài liu lun vn s phm 23 of 63.

cầu, mong muốn, đặc điểm, điều kiện, động cơ của trẻ. Giáo viên cần chú ý
đến những ưu điểm, nhược điểm của trẻ, những gì trẻ chưa biết, những gì trẻ
biết rồi để từ đấy có định hướng đúng đắn cho trẻ. Đòi hỏi trẻ phải tham gia
tích cực vào quá trình học tập, tiếp thu kiến thức một cách chủ động, sáng tạo.
Trẻ được tự do suy nghĩ, khám phá theo cách mà trẻ nghĩ rồi nói cho các bạn
cùng nghe chứ không phải là sự ép buộc trẻ phải làm y như hướng dẫn của cô.
Cô nên động viên, khuyến khích trẻ giúp trẻ có năng lượng tích cực để phát
triển, tạo điều kiện cho trẻ tự đánh giá bản thân trẻ và hình thành nên kỹ năng

tốt. Từ 3 – 6 tuổi, trí tuệ tiếp nhận của trẻ là tiếp nhận có ý thức do đó mục
tiêu giáo dục của giai đoạn này là khả năng trau dồi, tiếp thu, học hỏi một
cách tích cực, tự nhiên bằng cách hướng dẫn trẻ khám phá, dựa vào nhu cầu
của trẻ. Giai đoạn này cũng chính là giai đoạn vàng cho trẻ tiếp thu mọi tri
thức mà không biết mệt mỏi. Chính vì vậy mà đây là độ tuổi dễ giáo dục nhất
nhưng cũng dễ dẫn đến những hậu quả sai lầm nhất. Khi được học theo nhu
cầu cá nhân của mỗi trẻ, trẻ sẽ cảm thấy thích thú, hào hứng, chăm chú khám
phá. Khả năng tập trung vào “công việc” cao bởi sự tự do chứ không bị ép
buộc vào một khuôn khổ nào hết.
Trên phương diễn vĩ mô, cần quan tâm đến những yêu cầu của xã hội để
tạo ra những đứa trẻ có đầy đủ tố chất và năng lực để dáp ứng được những
yêu cầu đó. Trẻ đóng vai trò là trung tâm nhưng giáo viên lại là người quyết
định đến chất lượng của trẻ. Phương diễn vĩ mô này phải thỏa mãn được hai
yêu cầu cơ bản. Thứ nhất là “sản phẩm” của nhà trường cũng như hệ thống
giáo dục quốc dân đào tạo ra phải đáp ứng được đầy đủ yêu cầu xã hội. Thứ
hai là quan tâm đến sự phát triển tâm sinh lí ở trẻ để có những hướng dẫn phù
hợp tạo cho trẻ hứng thú, niềm vui trong học tập.
Quan điểm này giúp trẻ phát triển toàn diện về nhân cách. Sự tham gia
tích cực của trẻ vào hoạt động vui chơi là rất cần thiết. Môi trường giáo dục
trong trường mầm non là tổ hợp các điều kiện xã hội, tự nhiên có ảnh hưởng
trực tiếp đến hoạt động học tập và vui chơi ở trẻ. Do vậy cần phải xây dựng
môi trường giáo dục phù hợp. Khi xây dựng môi trường giáo dục cho trẻ theo
quan điểm này cần đảm bảo các nguyên tắc sau đây:

16
Footer Page 23 of 63.


Tài liu lun vn s phm 24 of 63.

+ Xây dựng môi trường giáo dục phải phù hợp với sự phát triển toàn
diện của trẻ nhằm đáp ứng mục tiêu giáo dục đề ra, đảm bảo được sự an toàn,
tính thẩm mỹ tạo cho trẻ cảm giác được yêu thương, quan tâm. Môi trường
bên trong lớp được tạo ra bởi các màu sắc đa dạng và ngộ nghĩnh. Đồ dùng đồ
chơi trong lớp học được sắp xếp gọn gàng.
+ Bố trí các góc học tập và vui chơi ở trong và ngoài lớp phù hợp với
chủ đề, nhu cầu trẻ. Phân bố không gian phù hợp cho các hoạt động của trẻ.
+ Tạo ra và mở rộng các mối quan hệ giao tiếp xã hội và khả năng
tương tác giữa trẻ với trẻ, trẻ với giáo viên, trẻ với phụ huynh. Tổ chức ra
nhiều hoạt động chơi, trò chơi khác nhau để kích thích trẻ tìm tòi ra luật chơi
mới để khích lệ trẻ chủ động tham gia chơi với các đồ dùng đồ chơi. Khuyến
khích, động viên trẻ tự tạo ra trò chơi, đồ chơi theo suy nghĩ của trẻ.
+ Huy động cộng đồng cùng nâng cao nhận thức về ý nghĩa của việc
xây dựng môi trường giáo dục nhằm tạo ra nhiều mối quan hệ xã hội tích cực
đối với gia đình, nhà trường và cộng đồng.
Trẻ em rất được tôn trọng, không bị ép buộc phải làm theo một yêu cầu
chung mà trẻ được tự do khám phá theo sở thích của trẻ.
1.2.3. Các yếu tố trọng tâm và đặc trưng của quan điểm “Giáo dục lấy trẻ
làm trung tâm”.
Quan điểm “Giáo dục lấy trẻ làm trung tâm” gồm có bốn yếu tố trọng
tâm:
Thứ nhất là xây dựng môi trường vật chất cả ở trong và ngoài lớp. Bởi
có môi trường cơ sở vật chất tốt thì trẻ cũng phát triển tốt. Môi trường này
không những làm trẻ thoả mãn các nhu cầu cá nhân mà còn được hoạt động
một cách tự do không có những vật cản trở sự phát triển. Môi trường trong
lớp học được bố trí, sắp xếp một cách hợp lí, quen thuộc, gần gũi với cuộc
sống hàng ngày của trẻ. Cần có thêm các góc học tập, vui chơi mới, chi tiết
hơn về các lĩnh vực của cuộc sống giúp trẻ có những trải nghiệm thú vị, vui
vẻ hơn. Ký hiệu các góc đơn giản, gần gũi với trẻ. Đồ dùng đồ chơi đa dạng,
bày biện bắt mắt, hấp dẫn được trẻ. Đồ dùng, đồ chơi được làm bằng nhiều

nguyên vật liệu khác nhau cùng với sự an toàn và mang tính thẩm mỹ cao.
17
Footer Page 24 of 63.


Tài liu lun vn s phm 25 of 63.

Môi trường vật chất bên ngoài cũng cần phân chia các góc chơi cần được bảo
dưỡng định kì để đảm bảo an toàn, không có đồ vật sắc nhọn, hợp vệ sinh.
Quan điểm “Giáo dục lấy trẻ làm trung tâm” tạo môi trường tốt giúp trẻ khám
phá, tìm tòi cuộc sống xung quanh. Xây dựng môi trường tốt sẽ là phương
tiện, điều kiện để trẻ phát triển toàn diện.
Thứ hai là xây dựng môi trường tâm lý xã hội. Môi trường này được tạo
dựng nên trên cơ sở giao tiếp, sự tương tác qua lại giữa trẻ - trẻ, giáo viên –
trẻ, giáo viên – giáo viên giúp cho trẻ thấy an toàn, được tôn trọng, được yêu
thương. Để xây dựng môi trường này một cách tốt nhất cần có những đặc
điểm sau:
+ Môi trường an toàn: đảm bảo cho trẻ được quan tâm mọi lúc mọi nơi,
cử chỉ, thái độ luôn trong sáng, chuẩn mực. Cô có thể giúp trẻ lĩnh hội xen kẽ
vào các giờ ăn trưa, trước khi ngủ để trẻ tiếp thu một cách nhẹ nhàng, tự
nhiên.
+ Môi trường tự do: trẻ em là lứa tuổi được tự do làm những gì trẻ thích
bởi mỗi đứa trẻ là một cá thể riêng biệt có những đặc điểm, nhu cầu tâm sinh
lí khác nhau. Do đó trẻ cần được tôn trọng và đáp ứng những nhu cầu riêng
này để kích thích sự phát triển toàn diện một cách tối ưu. Khi trẻ tham gia
hoạt động nên động viên khuyến khích, tạo không gian thoải mái nhất để trẻ
có thể hòa nhịp chơi với các bạn, biết chia sẻ, giúp đỡ bạn.
+ Môi trường khuyến khích trẻ chủ động, tích cực hoạt động: Khi để đồ
dùng đồ chơi ở các kệ trong lớp cũng như từng khu ngoài trời cần vừa tầm với
trẻ. Trong các hoạt động nên tạo cho trẻ môi trường vui vẻ, thoải mái, cởi mở,

cử chỉ hành vi nhẹ nhàng, biết chia sẻ, yêu thương mọi người tạo giúp cho trẻ
có những cảm xúc tích cực và niềm khao khát khám phá, sáng tạo.
Thứ ba là phương pháp daỵ học theo quan điểm “Giáo dục lấy trẻ làm
trung tâm” cần đảm bảo phù hợp với từng độ tuổi, từng cá nhân trẻ. Kích
thích ở trẻ khả năng lĩnh hội kiến thức một cách tự do, thoải mái. Một phương
pháp tốt sẽ là một con đường tốt để trẻ phát triển, kích thích sự phát triển cả ở
bên trong lẫn bên ngoài trẻ, ứng dụng được các kỹ năng vào thực tiễn. Đồng
thời giúp trẻ hòa nhập, phát huy những phẩm chất tốt đẹp như lòng nhân ái,

18
Footer Page 25 of 63.