Tuyên ngôn đôc lâp

Hưì Chđ Minh (19/5/1890 -2/9/1969) tïn thêåt lâ
Nguỵn Sinh Cung, Qụ úã lâng Kim Liïn (hay
vêỵn àûúåc gổi lâ Lâng Sen)
Lâ mưåt nhâ cấch mẩng, mưåt trong
nhûäng ngûúâi àùåt nïìn mống vâ lậnh àẩo
cưng cåc àêëu tranh giânh àưåc lêåp, tôan
vển lậnh thưí cho Viïåt Nam.
Bấc lâ ngûúâi viïët vâ àổc bẫn Tun
ngưn Àưåc lêåp Viïåt Nam, khai sinh nûúác Viïåt
Nam Dên ch Cưång hôa ngây 2 thấng 9
nùm 1945 tẩi quẫng trûúâng Ba Àònh, Hâ
Nưåi.
Lâ Ch tõch nûúác trong thúâi gian 1945-
1969. Lâ nhâ lậnh àẩo àûúåc nhiïìu ngûúâi
ngûúäng mưå vâ tưn sng
Lùng ca Ngûúâi àûúåc xêy úã Hâ Nưåi
cng bao cưng trònh lúán nhỗ trïn khùỉp cẫ
nûúác àûúåc xêy dûång lïn àïí tûúãng nhúá àïën
Ngûúâi vâ cẫ 1 thânh phưë àậ àûúåc àưíi
thânh tïn ngûâoi vò nhûäng cưëng hiïën ca
ngûúâi.
Tấ
c
Gia
ã
Hưì
Chđ
Min
h

1. So Luoc Ve Tac Gia

Bấc àûúåc xem lâ mưåt danh nhên khưng chó
ca dên tưåc Viïåt Nam mâ côn ca thïë giúái.
UNESCO àậ tưn vinh Bấc lâ Anh hng giẫi
phống dên tưåc, danh nhên vùn hốa vâ khuën
nghõ cấc nûúác thânh viïn tưí chûác k niïåm 100
nùm ngây sinh ca Bấc do "cấc àống gốp
quan trổng vïì nhiïìu mùåt ca Ch tõch Hưì Chđ
Minh trong cấc lơnh vûåc vùn hốa, giấo dc vâ
nghïå thåt", vâ vò Ngûúâi "àậ dânh cẫ cåc
àúâi mònh cho sûå giẫi pho’ng nhên dên Viïåt Nam,
àống gốp cho cåc àêëu tranh chung vò hôa
bònh, àưåc lêåp dên tưåc, dên ch vâ tiïën bưå xậ
hưåi ca cấc dên tưåc trïn thïë giúái".
Tìn bấo TIME ca Hoa K àấnh giấ Hưì Chđ
Minh lâ mưåt trong 100 nhên vêåt cố têìm ẫnh
hûúãng lúán nhêët trong thïë k 20. Vâ àûúåc
nhiïìu dên tưåc trïn thïë giúái kđnh trổng, tưn sng.
Tấc
Giẫ
Hưì
Chđ
Minh

Bẫn tun ngưn àưåc lêåp ca Viïåt Nam àûúåc
Hưì Chđ Minh soẩn thẫo, vâ àổc trûúác cưng
chng tẩi vûúân hoa Ba Àònh (nay lâ quẫng
trûúâng Ba Àònh) ngây 2 tháấng 9 nùm 1945.
Àûúåc coi lâ bẫn tun ngưn thûá 3 ca nûúác

ta sau nam qëc sún hâ ca L Thûúâng Kiïåt
vâ Bònh Ngư Àẩi Cấo ca Nguỵn Trậi.
Xết vïì nhiïìu mùåt, ”tun ngưn àưåc lêåp” lâ
lúâi cấo chung cho mưåt k ngun vâ khai sinh
ra mưåt k ngun hoân toân múái mễ , nố
khưng chó lâ mưåt vùn kiïån múã àêìu cho mưåt
thúâi k lõch sûã mâ côn lâ mưåt tấc phêím
àậ múã ra cẫ mưåt thúâi àẩi vùn chûúng .Búãi
ấng vùn chđnh lån êëy bẫn thên nố cng
xûáng àấng lâ mưåt tấc phêím vùn chûúng mêỵu
mûåc.
3.Thïí Loẩi
Bẫn tun ngưn àưåc lêåp do BẤc viïët àûúåc
trònh bây dûúái dẩng mưåt vùn bẫn chđnh lån
hiïån àẩi.
2. T a c P h a m
Tấ
c

Gia
ã
Hưì
Chđ
Min
h
Bấc Hưì Àổc Bẫn
Tun Ngưn Àưåc
Lêåp,Khai sinh ra
nuốc Viïåt Nam Dên
Ch Cưång Hôa

Hưì Chđ Minh lâ mưåt cêy bt àa phong cấch,
thïí hiïån mưåt cưët cấch cưí àiïín vâ nhûäng
sấng tẩåo hiïån àẩi. Vùn thú Hưì Chđ Minh
phong ph, àa dẩng, àưåc àấo, viïët bùçng 3
thûá ngưn ngûä: tiïëng Phấp, chûä Hấn vâ
Tiïëng Viïåt.
Nhûäng nùm 20 ca thïë k nây, Nguỵn Ấi
Qëc viïët “Bẫn ấn chïë àưå thûåc dên Phấp”
vâ nhiïìu truån, ký nhû “Vi hânh”, “Lúâi than
vận ca Bâ Trûng Trùỉc”. Tđnh tû liïåu phong
ph, tđnh chiïën àêëu mậnh liïåt úã thïí vùn
phống sûå; nghïå thåt tûå sûå hêëp dêỵn, chêm
biïëm hốm hónh úã nhiïìu truån ký. Thú Tiïëng
Viïåt, phêìn lúán lâ lc bất, thêët ngưn, hay
nhêët lâ nhûäng bâi thú “Chc tïët”, “Cẫnh
khuya”, “Cẫnh rûâng Viïåt Bùỉc”, “Ài thuìn trïn
sưng Àấy”… Cấc bâi thú tun truìn, giẫn dõ
mưåc mẩc, gêìn gi vúái ca dao, tiïu biïíu lâ
cấc bâi “Ca súåi chó”, “Hôn àấ”, “Con cô vâ
tưí ong”, v.v…
Thú chûä Hấn cố “Ngc trung nhêåt ký” vâ
trïn 30 bâi thú khấc viïët tûâ nùm 1942 àïën
ngây Ngûúâi qua àúâi. “Vổng nguååt”, “Vận
cẫnh”, “Bấo tiïåp”, v.v… lâ nhûäng bâi thú
tuåt bt, àêåm àâ phong võ Àûúâng thi.
“Tun ngưn àưåc lêåp”, “Lúâi kïu gổi tôan
qëc khấng chiïën”,… tiïu biïíu cho phong cấch
chđnh lån ca Hưì Chđ Minh: sùỉc bến, àanh
thếp, hng hưìn.

Sûå
Nghiï
åp
Ca
Ch
Tõch
Hưì
Chđ
Minh
Vùn Chûúng

Khưng chó lâ mưåt nhâ vùn tâi ba, Hưì
Chđ Minh côn lâ 1 nhâ vùn àẩi tâi.
Sët hún nûãa thïë k gùỉn bố vúái bấo
chđ, Bấc àïí lẩi mưåt sûå nghiïåp àưì sưå.
Trïn 2.000 bâi viïët vúái 53 bt danh khấc
nhau ca Bấc àậ àûúåc àùng úã nhiïìu
bao trong, ngoâi nûúác bùçng tiïëng Viïåt,
Phấp, Hấn, Nga, Anh... vúái ch àïì àa
dẩng, sinh àưång; vùn phong vûâa àưåc
àaố vûâa gêìn gi, dïỵ hiïíu, ln chiïëm
àûúåc sûå mïën mưå ca bẩn àổc. Bấc
lâ ngûúâi khai sinh, thûåc hiïån, àõnh
hûúáng, bẫo trúå, phất triïín nïìn bấo chđ
cấch mẩng Viïåt Nam. Bấc côn àûa ra
cấc tû tûúãng, phûúng phấp bấo chđ
múái mễ, tiïën bưå mâ ph húåp vúái
phong trâo bấo chđ cấch mẩng, bấo
chđ hiïån àẩi trïn thïë giúái. Bấc khưng
nhûäng lâ mưåt lậnh t chđnh trõ kiïåt

xët, mưåt danh nhên vùn hoấ àấng
khêm phc, mâ côn thûåc sûå lâ mưåt
nhâ bấo vơ àẩi.
Bấo Chđ
Sûå
Nghiï
åp
Ca
Ch
Tõch
Hưì
Chđ
Minh

- Bấc viïët tun ngưn cho qëc dên àưìng bâo,
nhên dên thïë giúái vâ trûúác hïët lâ cho thûác
dên Phấp vâ àïë qëc M.
- Àïí khùèng àõnh sûå ra àúò ca nûúác Viïåt Nam
dên ch cưång hôa, àïí àêåp tan giổng àiïåu
tun truìn xẫo trấ ca thûåc dên Phấp.
- Viïët vïì quìn tûå do, àưåc lêåp, bêët khẫ xêm
phẩm ca àêët nûúác Viïåt Nam. Tranh th sûå
àưìng tònh ca nhên dên thïë giúái.
Viïët thânh 1 mưåt bâi vùn chđnh lån cố
lêåp lån chùåt chệ, l lån thuët phc.
6.Bo Cuc
Gưìm 3 phêìn:
a.phêìn thûá nhêët-phêìn múã àêìu-(tûâ àêìu dïën
“Àố lâ nhûäng lệ phẫi khưng ai chưëi ci
àûúåc.”): cú súã phấp l ca bẫn tun ngưn

àưåc lêåp.
b.phêìn thûá hai-phêìn chđnh- (tiïëp theo àïën
“Dên tưåc àố phẫi àûúåc àưåc lêåp”): nhûäng cú
súã thûåc tiïỵn ca bẫn tun ngưn àưåc lêåp.
c.phêìn thûá ba-phêìn kïët-(côn lẩi):lúâi tun
cấo àưåc lêåp vâ sûå quët têm ca toân thïí
dên tưåc trong viïåc bẫo vïå quìn tûå do àưåc
lêåp êëy.
5. Quan Diem Sang Tac
Tấ
c

Giẫ
Hưì
Chđ
Min
h

Viïåt Nam trúã thânh thåc àõa ca Phấp tûâ
giûäa thïë k 19. Trong Àïå nhõ thïë chiïën, Nhêåt
Bẫn àậ thay Phấp chiïëm àống Viïåt Nam tûâ
nùm 1940. Khi Nhêåt Bẫn thua qn Àưìng Minh
giûäa nùm 1945, Viïåt Nam cố cú hưåi lúán lêëy
lẩi àưåc lêåp. Cú hưåi nây àậ àûúåc Viïåt Minh
têån dng.
Sấng ngây 26 thấng 8 nùm 1945, tẩi ngưi nhâ
sưë 48 Hâng Ngang, Hâ Nưåi, Ch tõch Hưì Chđ
Minh àậ triïåu têåp vïì ch trò cåc hổp ca
Thûúâng v Trung ûúng Àẫng Cưång Sẫn Viïåt
Nam vâ àậ nhêët trđ chín bõ Tun ngưn àưåc

lêåp vâ tưí chûác mđt tinh lúán úã Hâ Nưåi àïí
Chđnh ph Lêm thúâi ra mùỉt nhên dên, cng
lâ ngây nûúác Viïåt Nam chđnh thûác cưng bưë
quìn àưåc lêåp vâ thiïët lêåp chđnh thïí dên ch
cưång hõa.
Ngây 30 thấng 8 nùm 1945, Hưì Chđ Minh múâi
mưåt sưë ngûúâi àïën gốp cho bẫn Tuyn ngưn
àưåc lêåp do ưng soẩn thẫo.
Ngây 31 thấng 8 nùm 1945, Hưì Chđ Minh bưí
sung thïm cho dûå thẫo Tun ngưn àưåc lêåp.
Ngây 2 thấng 9 nùm 1945, Hưì Chđ Minh àổc
bẫn Tun ngưn àưåc lêåp trong cåc mđt tinh
trûúác hâng chc vẩn qìn chng, tẩi
quẫng trûúâng Ba Àònh, Hâ Nưåi, khai sinh nûúác
Viïåt Nam Dên ch Cưång hôa.
Hoâ
n
Cẫn
h
Sấn
g
Tấc


Tun ngưn àưåc lêåp àûúåc Bấc viïët tẩi
ngưi nhâ sưë 48 phưë Hâng Ngang, nùçm
trong khu phưë cưí ca th àư Hâ Nưåi.
Nùm 1945 núi àêy lâ cûãa hâng Phc
Lúåi, chun bấn vẫi vốc tú la, àưìng
thúâi lâ mưåt cú súã cấch mẩng àấng

tin cêåy.

Ngây 19-8-1945, tưíng khúãi nghơa
giânh chđnh quìn thânh cưng úã Hâ
Nưåi. Àưìng chđ Trûúâng Chinh, àậ vïì úã
núi àêy, àïën chiïìu tưëi 26-8-1945, àưìng
chđ Trûúâng Chinh àốn Bấc Hưì vïì ngưi
nhâ 48 phưë Hâng Ngang.
Viïåc bưë trđ núi úã vâ lâm viïåc cho
Bấc Hưì, cấc àưìng chđ Thûúâng v
Trung ûúng vâ àưåi bẫo vïå àûúåc tiïën
hânh khêín trûúng tûâ ngây 26-8-1945.
C thïí: phông lúán têìng 2 phđa àûúâng
Hâng Cên lâ núi úã vâ lâm viïåc, hổp
bân ca cấc àưìng chđ Thûúâng v.
Hoâ
n
Cẫn
h
Sấn
g
Tấc
2.Núi Bấc Hưì Viïët
Tun Ngưn

Phđa trong phong nây àùåt mấy chûä do
Bấc Hưì àûa tûâ chiïën khu vïì. Tûâ
phông lúán trïn, ài theo mưåt hânh lang
lâ sang phông lúán têìng 2, phđa àûúâng
Hâng Ngang. Phông ngưìi lâ núi úã vâ

lâm viïåc ca àưåi bẫo vïå. Phông
trong rưång chûâng 20m2, lâ núi úã vâ
lâm viïåc ca Bấc.
Tûâ ngây 28 àïën ngây 31-8-1945, Bấc
Hưì àậ soẩn thẫo xong bẫn Tuyn ngưn
àưåc lêåp. Sau khi thưng qua Thûúâng v
Trung ûúng, bẫn Tun ngưn àûúåc àấnh
mấy úã àêìu phông hổp Thûúâng v
Trung ûúng vâ àûúåc chuín àïën cú súã
bđ mêåt trong nưåi thânh Hâ Nưåi.
Ngây nay, ngưi nhâ 48 phưë Hâng
Ngang, th àư Hâ Nưåi, núi Bấc Hưì vâ
Thûúâng v Trung ûúng sưëng vâ lâm
viïåc àậ trúã thânh di tđch lõch sûã
cấch mẩng àùåc biïåt ca th àư Hâ
Nưåi - mưåt bẫo tâng nhỗ vïì ch àïì
“Bấc Hưì vúái th àư Hâ Nưåi”.
Hoâ
n
Cẫn
h
Sấn
g

Tấc
2.Núi Bấc Hưì Viïët
Tun Ngưn

Tun Ngưn Àưåc
Lêåp

Húäi àưìng bâo cẫ nûúác,
Têët cẫ mổi ngûúâi àïìu sinh ra cố quìn bònh àùèng.
Tẩo hoấ cho hổ nhûäng quìn khưng ai cố thïí xêm
phẩm àûúåc; trong nhûäng quìn êëy, cố quìn àûúåc
sưëng, quìn tûå do vâ quìn mûu cêìu hẩnh phc.
Lúâi bêët h êëy trong bẫn Tun ngưn Àưåc lêåp nùm
1776 ca nûúác M. Suy rưång ra, cêu êëy cố nghơa lâ:
têët cẫ cấc dên tưåc trïn thïë giúái àïìu sinh ra bònh àùèng,
dên tưåc nâo cng cố quìn sưëng, quìn sung sûúáng
vâ quìn tûå do.
Bẫn Tun ngưn Nhên quìn vâ Dên quìn ca Cấch
mẩng Phấp nùm 1791 cng nối: Ngûúâi ta sinh ra tûå do
vâ bònh àùèng vïì quìn lúåi; vâ phẫi ln ln àûúåc tûå
do vâ bònh àùèng vïì quìn lúåi.
Àố lâ nhûäng lệ phẫi khưng ai chưëi cậi àûúåc.
Thïë mâ hún 80 nùm nay, bổn thûåc dên Phấp lúåi dng
lấ cúâ tûå do, bònh àùèng, bấc ấi, àïën cûúáp àêët nûúác
ta, ấp bûác àưìng bâo ta. Hânh àưång ca chng trấi
hùèn vúái nhên àẩo vâ chđnh nghơa.
Vïì chđnh trõ, chng tuåt àưëi khưng cho nhên dên ta mưåt
cht tûå do dên ch nâo.
Chng thi hânh nhûäng låt phấp dậ man. Chng lêåp
ba chïë àưå khấc nhau úã Trung, Nam, Bùỉc àïí ngùn cẫn
viïåc thưëng nhêët nûúác nhâ ca ta, àïí ngùn cẫn dên
tưåc ta àoân kïët.