Vận dụng nghệ thuật trang trí trong các trò chơi dân gian vào giáo dục thẩm mỹ cho trẻ mẫu giáo lớn tại trường mầm non đại mạch – xã đại mạch – huyện động anh – TP hà nội

TRƯỜNG ĐẠI HỌC SƯ PHẠM HÀ NỘI 2
KHOA GIÁO DỤC MẦM NON
======

NGUYỄN THỊ LÂM

VẬN DỤNG NGHỆ THUẬT TRANG TRÍ TRONG CÁC
TRÕ CHƠI DÂN GIAN VÀO GIÁO DỤC THẨM MỸ CHO
TRẺ MẪU GIÁO LỚN TẠI TRƯỜNG MẦM NON ĐẠI
MẠCH – XÃ ĐẠI MẠCH – HUYỆN ĐÔNG ANH –
THÀNH PHỐ HÀ NỘI

KHÓA LUẬN TỐT NGHIỆP ĐẠI HỌC
Chuyên ngành: Giáo dục Mầm non

HÀ NỘI, 2018


TRƯỜNG ĐẠI HỌC SƯ PHẠM HÀ NỘI 2
KHOA GIÁO DỤC MẦM NON
======

NGUYỄN THỊ LÂM

VẬN DỤNG NGHỆ THUẬT TRANG TRÍ TRONG CÁC
TRÕ CHƠI DÂN GIAN VÀO GIÁO DỤC THẨM MỸ CHO
TRẺ MẪU GIÁO LỚN TẠI TRƯỜNG MẦM NON ĐẠI
MẠCH – XÃ ĐẠI MẠCH – HUYỆN ĐÔNG ANH –
THÀNH PHỐ HÀ NỘI

KHÓA LUẬN TỐT NGHIỆP ĐẠI HỌC

Chuyên ngành: Giáo dục Mầm non

Người hướng dẫn khoa học

ThS. Vũ Long Giang

HÀ NỘI, 2018


LỜI CẢM ƠN
Quá trình tìm hiểu và nghiên cứu này được sự nghiên cứu và chỉ bảo
tận tình của thầy giáo Vũ Long Giang, Tôi đã từng bước tiến hành nghiên cứu
và làm khóa luận với đề tài: “Vận dụng nghệ thuật trang trí trong các trò
chơi dân gian vào giáo dục thẩm mỹ cho trẻ mẫu giáo lớn tại trường mầm
non Đại Mạch – xã Đại Mạch – huyện Động Anh – TP Hà Nội”.
Qua đây, tôi xin chân thành gửi lời cảm ơn sâu sắc đến thầy giáo Vũ
Long Giang, các giáo viên trường mầm non Đại Mạch, các thầy cô trong khoa
Giáo dục mầm non cùng các thầy cô trong trường Đại học sư phạm Hà Nội 2
đã tạo điều kiện giúp đỡ tôi hoàn thành khóa luận này.
Tôi xin chân thành cảm ơn!
Hà Nội, tháng 5 năm 2018
Sinh viên

Nguyễn Thị Lâm


LỜI CAM ĐOAN
Tôi xin cam đoan đề tài này do tôi trực tiếp nghiên cứu và có tham
khảo tài liệu của một số nhà nghiên cứu, một số tác giả. Tuy nhiên đó là cơ sở
để tôi thực hiện đề tài này. Đề tài này là kết quả nghiên cứu của riêng cá nhân

tôi, các nội dung nghiên cứu và kết quả trong đề tài này là trung thực và chưa
từng được ai công bố trong bất kỳ công trình nghiên cứu trước đây. Nếu phát
hiện có bất cứ gian lận nào tôi xin chịu hoàn toàn trách nhiệm.
Tôi xin chân thành cảm ơn!
Hà Nội, tháng 5 năm 2018
Sinh viên

Nguyễn Thị Lâm


DANH MỤC CÁC CỤM CỪ VIẾT TẮT
STT

TÊN ĐẦY ĐỦ

TÊN VIẾT TẮT

1

Nghệ thuật trang trí

NTTT

2

Giáo dục thẩm mỹ

GDTM

3

Mẫu giáo lớn

MGL

4

Trò chơi dân gian

TCDG


MỤC LỤC
PHẦN 1: MỞ ĐẦU.......................................................................................... 1
1. Lý do chọn đề tài ......................................................................................... 1
2. Lịch sử nghiên cứu của đề tài..................................................................... 6
3. Mục đích nghiên cứu................................................................................. 10
4. Đối tượng và khách thể nghiên cứu......................................................... 10
5. Nhiệm vụ nghiên cứu của đề tài............................................................... 10
6. Phạm vi nghiên cứu................................................................................... 11
7. Phương pháp nghiên cứu.......................................................................... 11
8. Cấu trúc khóa luận.................................................................................... 12
PHẦN 2: NỘI DUNG.................................................................................... 13
CHƯƠNG 1. CƠ SỞ LÝ LUẬN CỦA ĐỀ TÀI.......................................... 13
1.1. Đặc điểm tâm lý của trẻ mẫu giáo lớn ............................................... 13
1.2 Giáo dục thẩm mỹ cho trẻ mầm non ..................................................... 18
1.2.1 Cái đẹp và giáo dục thẩm mỹ cho trẻ mầm non................................ 18
1.2.2 Các hình thức cơ bản của cái đẹp ....................................................... 22
1.2.3 Giáo dục thẩm mỹ ............................................................................... 26
1.3 Nghệ thuật trang trí trong trò chơi dân gian giành cho trẻ em.......... 35

1.3.1 Khái niệm trò chơi dân gian – trò chơi dân gian trẻ em .................. 35
1.3.2 Đặc điểm của trò chơi dân gian .......................................................... 41
1.3.3 Phân loại các TCDG............................................................................. 45
1.3.4 Ý nghĩa của TCDG đối với trẻ Mầm non .......................................... 47
1.3.5 Trò chơi dân gian của trẻ mẫu giáo lớn ............................................. 49
1.4 Nghệ thuật trang trí trong các trò chơi dân gian với sự phát triển
thẩm mỹ cho trẻ mẫu giáo lớn ..................................................................... 50


1.4.1 Sự đa dạng của loại hình nghệ thuật trang trí trong các TCDG cho
trẻ mầm non ................................................................................................... 50
1.4.2 Nghệ thuật trang trí trong trò chơi dân gian với sự hình thành
những cảm xúc thẩm mỹ của trẻ mẫu giáo lớn .......................................... 51
CHƯƠNG 2. THỰC TRẠNG CỦA VIỆC VẬN DỤNG NGHỆ THUẬT
TRANG TRÍ TRONG CÁC TRÕ CHƠI DÂN GIAN ĐỂ PHÁT TRIỂN
THẨM MỸ CHO TRẺ MẪU GIÁO LỚN TRONG TRƯỜNG MẦM NON
ĐẠI MẠCH .......................................................................................... 53
2.1. Vài nét khái quát về trường mầm non Đại Mạch – xã Đại Mạch –
huyện Đông Anh – Thành phố Hà Nội........................................................ 53
2.1.1 Mục đích khảo sát thực trạng ............................................................. 53
2.1.2. Đối tượng khảo sát .............................................................................. 53
2.1.3. Địa bàn khảo sát .................................................................................. 53
2.1.4. Nội dung khảo sát................................................................................ 54
2.1.5 Phương pháp khảo sát ........................................................................ 55
2.2 Thực trạng về trình độ của giáo viên chủ nhiệm các lớp mẫu giáo lớn
trong trường mầm non Đại Mạch ............................................................... 56
2.2.1 Nhận thức của giáo viên trong trường mầm non Đại Mạch – huyện
Đông Anh - Thành phố Hà nội về vai trò của việc tổ chức giáo dục thẩm
mỹ cho trẻ mẫu giáo lớn thông qua việc tổ chức một số trò chơi trong các
lễ hội dân gian................................................................................................ 56

2.2.2 Khảo sát việc tổ chức và thực hiện các phương pháp nhằm thực
hiện và giáo dục thẩm mỹ cho trẻ mẫu giáo lớn......................................... 57
2.3. Khảo sát về sự phát triển của trẻ mẫu giáo lớn qua các hoạt động vui
chơi trong trò chơi dân gian ở trường......................................................... 63
CHƯƠNG 3. XÂY DỰNG NỘI DUNG CỦA CHƯƠNG TRÌNH PHÁT
TRIỂN THẨM MỸ CHO TRẺ THÔNG QUA VẬN DỤNG NGHỆ


THUẬT TRANG TRÍ TRONG TRÕ CHƠI DÂN GIAN CHO TRẺ
MẪU GIÁO LỚN TRONG TRƯỜNG MẦM NON ĐẠI MẠCH............ 65
3.1 Mục đích.................................................................................................. 65
3.2 Nhu cầu..................................................................................................... 65
3.3 Tiến hành ................................................................................................. 66
3.3.1 Tổng hợp TCDG có thể tiến hành vận dụng nghệ thuật trang trí để
phát triển thẩm mỹ cho trẻ mẫu giáo lớn ................................................... 78
3.3.2 Bước đầu đề xuất biện pháp nhằm giáo thục thẩm mỹ cho trẻ MGL
thông qua vận dụng NTTT trong các TCDG trong trường mầm non Đại
Mạch ............................................................................................................... 90
KẾT LUẬN VÀ KIẾN NGHỊ ...................................................................... 99
TÀI LIỆU THAM KHẢO .......................................................................... 101


PHẦN 1: MỞ ĐẦU
1. Lý do chọn đề
tài
Chúng ta đang bước vào thế kỷ 21, nhiệm vụ của đất nước là đào tạo
con người mới, con người của thời đại công nghiệp hóa, hiện đại hóa, đó là
nền văn minh trí tuệ trong đó con người đứng ở vị trí trung tâm, nền kinh tế đòi
hỏi phải có những con người có: Trí tuệ phát triển cao, năng động, sáng tạo,
giàu tính nhân văn và giàu cảm xúc thẩm mỹ, những con người đó phải là

những hạt giống được ươm mầm và gieo trồng và chăm sóc thật cẩn thận ngay
từ khi mới gieo vào lòng đất thì khi lớn lên chúng mới cho ta trái ngon quả ngọt
được. Vấn đề giáo dục con người là vấn đề của mọi thời đại, mọi quốc gia dân
tộc và cũng là của mọi nhà, mọi người.Vì vậy, việc giáo dục con người ngay từ
những năm tháng đầu đời là vô cùng quan trọng.Trong thời đại ngày nay, trẻ
em luôn được xác định là tương lai của đất nước, là những chủ nhân quyết định
vận mệnh đất nước. Đó cũng là ý do vì sao chúng ta cần giáo dục cho trẻ ngay
ở lứa tuổi mầm non. Vấn đề giáo dục cho trẻ ngay ở lứa tuổi mầm non là một
trong những vấn đề giành được sự quan tâm vô cùng đặc biệt của ngành giáo
dục. Giáo dục mầm non (GDMN) là bậc học đầu tiên của hệ thống giáo dục
quốc dân, có vai trò đặc biệt quan trọng trong việc đặt nền móng cho sự hình
thành và phát triển của nhân cách con người. Nó được xem là mắt xích đầu
tiên trong hệ thống giáo dục quốc dân. Mục tiêu của giáo dục mầm non là giáo
dục toàn diện về nhân cách cho trẻ ở 4 lĩnh vực cơ bản:
Đức - Trí - Thể - Mỹ.
Trong vấn đề giáo dục nhân cách cho trẻ mầm non thì giáo dục thẩm mỹ
cho trẻ chiếm một vị trí quan trọng không thể thiếu. Nó là một trong những nội
dung quan trọng trong giáo dục toàn diện đối với trẻ em và là một việc cần
được tiến hành nghiêm túc ngay từ lứa tuổi mẫu giáo. Ở lứa tuổi này trí tưởng
tượng của trẻ rất bay bổng và phong phú, do vậy năng khiếu nghệ thuật cũng
1


như tư duy thẩm mỹ cho các con thường được nảy sinh từ lứa tuổi này. Bởi
mỗi trẻ em nói chung và trẻ

1


mẫu giáo nói riêng đều có tâm hồn nhạy cảm đối với thế giới xung quanh

chứa đựng bao điều mới lạ, hấp dẫn . Đặc biệt, đối với trẻ lứa tuổi Mẫu giáo
lớn được xem là thời kỳ “hoàng kim” của những xúc cảm thẩm mỹ. Trẻ rất
nhạy cảm với sự thay đổi của môi trường xung quanh, chúng dễ bị cuốn hút bởi
những cảnh vật rực rỡ ,nhiều màu sắc. Và khi trẻ có nhu cầu khám phá về cái
đẹp sẽ nảy sinh nhu cầu cảm thụ, sáng tạo ra cái đẹp một cách hiệu quả nhất
giúp nảy sinh những năng khiếu nghệ thuật ngay trong giai đoạn này. Vì vậy
việc giáo dục thẩm mỹ cần được bồi dưỡng ngay từ tuổi mẫu giáo và đặc biệt
quan trọng trong giai đoạn mẫu giáo lớn để giúp ươm trồng những tài năng
nghệ thuật cho tương lai.
Di sản văn hoá truyền thống Việt Nam có nhiều loại hình khác nhau,
trong đó có thể nói, trò chơi dân gian cũng là một di sản văn hoá quý báu của
dân tộc. Nó được kết thành từ quá trình lao động và sinh hoạt, trong đó tích tụ
cả trí tuệ và niềm vui sống của bao thế hệ người Việt xưa. Đặc biệt đối với trẻ
em, trò chơi dân gian với những chức năng đặc biệt của nó đã mang lại cho thế
giới trẻ thơ nhiều điều thú vị và bổ ích, đồng thời thể hiện nhu cầu giải trí, vui
chơi, quyền được chia sẻ niềm vui của các em với bạn bè, cộng đồng. Nó làm
cho thế giới xung quanh các em đẹp hơn và rộng mở; tuổi thơ của các em sẽ
trở thành những kỉ niệm quý báu theo suốt cuộc đời; làm giàu nguồn tình cảm
và trí tuệ cho các em. Chính vì vậy, trò chơi dân gian rất cần thiết được lựa
chọn, giới thiệu trong nhà trường tuỳ theo lứa tuổi của trẻ. Đúng như PGS. TS
Nguyễn Văn Huy, giám đốc Bảo tàng Dân tộc học Việt Nam đã nói: “Cuộc
sống đối với trẻ em không thể thiếu những trò chơi. Trò chơi dân gian không
đơn thuần là một trò chơi của trẻ con mà nó chứa đựng cả nền văn hoá dân tộc
Việt Nam độc đáo và giàu bản sắc. Trò chơi dân gian không chỉ chắp cánh cho
tâm hồn trẻ, giúp trẻ phát triển tư duy, sáng tạo, mà còn giúp các em hiểu về
tình bạn, tình yêu gia đình, quê hương, đất nước. Ngày nay, các em ở một xã
2


hội công nghiệp, chỉ quen với máy móc và không có khoảng thời gian chơi

cũng là một thiệt thòi. Thiệt thòi hơn khi các em không được làm quen và chơi
những trò chơi

2


dân gian của thiếu nhi ngày trước - đang ngày càng bị mai một và quên lãng,
không chỉ có ở các thành phố mà còn ở cả các vùng quê. Vì thế, giúp các em
hiểu và quay về nguồn với các trò chơi dân gian là một việc làm cần thiết”.
Vui chơi là hoạt động chủ đạo của trẻ lứa tuổi Mẫu giáo.Cần tạo cho trẻ
môi trường để trẻ được hoạt động, trải nghiệm, vui chơi, từ đó trẻ có thể tiếp
thu kiến thức một cách nhẹ nhàng, tự nhiên hơn. Trong hoạt động vui chơi có
rất nhiều trò chơi học tập và một bộ phận không thể không nhắc đến đó là các
trò chơi dân gian
– đây là một loại trò chơi được trẻ em mẫu giáo yêu thích. Trên thế giới, không
có một dân tộc nào lại không có trò chơi riêng cho con em mình. Từ xa xưa trẻ
em Việt Nam đã có nhu cầu chơi, chúng nghĩ ra các trò chơi, truyền cho nhau
cách chơi từ thế hệ này sang thế hệ khác. Nhờ đó mà trò chơi dân gian được
lưu truyền đến ngày nay.Trò chơi dân gian đã được sử dụng nhiều trong các
hoạt động vui chơi của trẻ ở trường mầm non, đặc biệt là hoạt động học có chủ
đích của giáo viên cho trẻ ở trường mầm non. Các trò chơi dân gian không chỉ
nhiều về số lượng mà còn phong phú về thể loại. Việc kết hợp trò chơi dân
gian trong các hoạt động học có chủ đích tại trường mầm non mang ý nghĩa to
lớn trong việc: rèn luyện thể lực, sự khéo léo, nhịp nhàng, rèn luyện trí tuệ, sự
nhanh trí, óc phán đoán, gợi xúc cảm thẩm mỹ, khả năng hoạt động nhóm, tập
thể, sự gắn kết của tình bạn và đặc biệt nó góp phần xây dựng nhân cách mang
đậm văn hóa dân tộc Việt Nam cho trẻ ngay từ khi trẻ còn nhỏ. Thông qua hoạt
động vui chơi, trẻ phát triển trí tuệ, thể chất, tình cảm quan hệ xã hội, qua đó
nhằm phát triển toàn diện nhân cách cho trẻ. Chính vì vậy, giáo viên cần tổ
chức cho trẻ chơi các trò chơi nói chung và trò chơi dân gian nói riêng. Năm

học 2008 – 2009, Bộ giáo dục và đào tạo phát động phong trào: “Xây dựng
trường học thân thiện – Học sinh tích cực” trong đó có nội dung đưa trò chơi
dân gian vào trường học. Nhưng làm thế nào để tổ chức được các trò chơi dân
3


gian thực sự có hiệu quả, lôi cuốn và hấp dẫn được trẻ là một bài toán khó với
các giáo viên, đặc biệt là các giáo viên mầm non. (Vì khả năng chú ý có chủ
định của trẻ mầm non

4


còn kém. Trẻ dễ dàng tham gia vào trò chơi nhưng cũng nhanh chán, nhanh
bỏ
cuộc).
Trong trò chơi dân gian được chia làm các nhóm: Trò chơi vận động, trò
chơi học tập, trò chơi sáng tạo. Trong đó, trò chơi sáng tạo là loại trò chơi bên
cạnh việc giúp trẻ phát triển toàn diện về các mặt: Đức - Trí - Thể - Mỹ thì nó
còn đặc biệt tập trung vào phát triển thẩm mỹ cho trẻ. Một trong những hoạt
động tổ chức trò chới sáng tạo chính là việc cho trẻ hoạt động sáng tạo vơi đồ
chơi dân gian như vẽ, nặn, xé dán, trang trí các đồ chơi trong các trò chơi hay
lễ hội dân gian. Từ xa xưa, cùng với sự xuất hiện của nhiều loại hình nghệ
thuật dân gian. Đồ chơi dân gian đã trở thành một trong những nguồn gốc của
nghệ thuật tạo hình dân gian. Nó là sản phẩm của người dân lao động một nắng
hai sương, thấm đẫm mồ hôi nhưng lại chứa đựng phong phú những giá trị của
tinh thần nhân văn. tính sáng tạo trong đồ chơi dân gian vẫn mãi là ngọn nguồn
là sự tiềm ẩn của đời sống tinh thần trong xã hội hiện đại. Có sự tồn tại và phát
triển của nó ắt hẳn sẽ góp phần làm cho nhân cách con người luôn gắn bó với
tổ quốc, với nhân dân, với nơi chôn nhau cắt rốn của mình bởi trong mỗi chúng

ta ai cũng có một tuổi thơ, một làng quê với cây đa, giếng nước, sân đình trong
thực tại và ký ức. Việc cho trẻ tiếp cận nhiều hơn với các trò chơi dân gian
cũng như vận dụng trí tượng tượng sáng tạo của mình để trang trí, sáng tạo,
làm mới cho các đồ chơi, trang phục trong các đồ chơi đó là một trong những
hoạt động rất ý nghĩa. Và đó cũng là việc giữ gìn bản sắc văn hóa dân tộc,
trong trào lưu hội nhập, toàn cầu hóa. Là một giáo viên mầm non tương lai, tôi
luôn trăn trở và tìm các biện pháp để tổ chức các trò chơi dân gian một cách có
hiệu quả
nhất.

4


Qua quá trình tìm hiểu thực tế, thực tập tại trường mầm non Đại Mạch
có thể thấy rằng vấn đề giáo dục thẩm mỹ cho trẻ thông qua việc vận dụng
nghệ thuật trang trí vào trong các trò chơi dân gian đã bắt đầu được chú ý và
quan tâm tuy nhiên còn diễn ra dưới hình thức tham quan là chính và chưa tổ
chức được thành

5


một hoạt động cụ thể cho trẻ có cơ hội được thực hành nhiều và bám sát vào
từng lễ hội. Trẻ mới chỉ được tham gia chơi các trò chơi hay đồ chơi trong các
ngày lễ hội là chính mà chưa được các giáo viên hướng dẫn để tạo ra các sản
phẩm trong chính các TCDG mà trẻ được tham gia.
Để cho việc vận dụng nghệ thuật trang trí vào trong các trò chơi dân
gian nhằm giáo dục thẩm mỹ cho trẻ mẫu giáo lớn đạt hiệu quả cần tìm tòi
nghiên cứu để có thể tuyên truyền đến các bậc phụ huynh đặc biệt là giúp trẻ
cảm nhận được nghệ thuật tạo hình, từ đó trẻ ham thích, hăng say vào hoạt

động nhằm góp phần tích cức nâng cao chất lượng giáo dục toàn diện và hình
thành nhân cách cho trẻ, phát triển trí tưởng tượng óc sáng tạo, bồi dưỡng khả
năng quan sát chú ý có chủ định thông qua việc vẽ, xé dán, nặn… trang bị cho
trẻ một số kỹ năng cơ bản như: tư thế ngồi, cách cầm bút, cách phân biệt và sử
dụng màu sắc, cách chia đất, cách xoay tròn, lăn dài, ấn bẹt, cách dán phết hồ,
dán tranh đúng với bố cục hài hòa và hợp lý. Tôi thật sự mong muốn có thể
góp phần làm rõ tầm quan trọng của vấn đề , tìm hiểu nguyên nhân và cùng tìm
ra giải pháp để tổ chức nhiều hơn nữa các hoạt động trong lễ hội dân gian
thông qua hoạt động tạo hình để giáo dục thẩm mỹ cho
trẻ.
Vì vậy, đề tài : “Vận dụng nghệ thuật trang trí trong các trò chơi dân
gian để giáo dục thẩm mỹ cho trẻ MGL tại trường mầm non Đại Mạch- xã
Đại Mạch
– huyện Đông Anh – TP. Hà Nội” được lựa chọn làm đề tài nghiên cứu cho
khóa
luận tốt nghiệp này.

6


2. Lịch sử nghiên cứu của đề tài
a. Nghiên cứu về giáo dục thẩm mỹ cho trẻ mầm non
Thông qua quá trình tìm hiểu và nghiên cứu tôi nhận thấy có rất nhiều
nghiên cứu, sách nghiên cứu, đề tài nghiên cứu của các tác giải nói về lĩnh
vực nghệ thuật dân gian cũng như lĩnh vực phát triển thẩm mỹ cho trẻ như:
* Ở nước ngoài:
- Học thuyết phát triển của Vygotsky tranh luận rằng “học tập là một
khía cạnh cần thiết và bao quát của tiến trình phát triển chức năng tâm lý nhân
văn cụ thể, được cấu trúc theo văn hóa”(1978, p.30). Nói cách khác, học tập
xã hội đi trước sự phát triển.

- Thuyết của TS Montessori nghiên cứu, sang lập: Là phương pháp
nuôi dưỡng tình yêu của trẻ em trong học tập và khuyến khích sự độc lập,
Montessori nhấn mạnh đến vai trò của tính tự lập, tự do (trong khuôn khổ cho
phép) trong việc hình thành nhân cách của trẻ và tôn trọng sự phát triển sinh
lý tự nhiên, trang bị đầy đủ cho học sinh các kiến thức trong cuộc sống.
Montessori thừa nhận rằng điểm nhấn mà bà đặt vào việc chuẩn bị môi
trường học tập có lẽ là đặc điểm chính yếu nhất mà qua đó mọi người xác
định được phương pháp của bà. Bà tin rằng “môi trường” không chỉ bao gồm
không gian mà trẻ sử dụng, cùng những vật dụng và giáo cụ trong không gian
đó, mà còn là việc người lớn và trẻ em cùng chia sẻ với nhau ngày làm việc,
cũng như môi trường bên ngoài và những địa điểm khác mà trẻ có thể học
được ở nơi đó. Montessori tin rằng trẻ học ngôn ngữ và những kĩ năng sống
thiết yếu khác từ chính môi trường trẻ ở mà không cần sự nỗ lực học hỏi có ý
thức nào. Vì thế, bà nghĩ rằng môi trường dành cho trẻ cần phải thật đẹp và
ngăn nắp, sao cho trẻ có thể học được tính trật tự gọn gàng từ đó. Bà tin rằng
trẻ học tốt nhất là thông qua những trải nghiệm cảm giác. Bà nghĩ rằng giáo
viên có trách nhiệm cung cấp quang cảnh, cách sắp xếp đẹp đẽ, âm thanh và
7


mùi vị thú vị cho trẻ. Bà cũng tin rằng một phần trong việc tạo ra trải nghiệm
cảm giác cho trẻ là cần có giáo cụ và đồ dùng vừa vặn với bàn tay bé nhỏ của
các em, có những chiếc bàn và ghế vừa với thân hình bé nhỏ của các em. Môi
trường đẹp, ngăn nắp trật tự, đồ dùng vừa kích cỡ trẻ và mang tính cảm giác
trực quan là phần quan trọng trong di sản của Montessori.
Hầu hết các chương trình mẫu giáo ở Mỹ đều có nội thất và đồ dùng
vừa kích cỡ trẻ em. Các giáo viên còn cần học gì nữa từ cách hiểu của
Montessori về môi trường tốt dành cho trẻ? Montessori cho rằng các giáo viên
mầm non nên:
- Cung cấp các công cụ thực sự có thể dùng được như dao sắc, kéo tốt,

các đồ làm việc bằng gỗ và công cụ lau dọn.
- Để các vật dụng và thiết bị làm việc ở nơi trẻ có thể lấy được dễ dàng
và sắp xếp sao cho trẻ có thể tìm và cất những gì các em cần.
- Tạo nên sự đẹp đẽ và trật tự trong lớp học.
* Ở việt nam:
- “ Mỹ thuật trong trường mầm non của tác giả” Phạm Minh Tùng.
- Lê Thanh Thủy “ Phương pháp tổ chức hoạt động tạo hình cho trẻ
mầm non” NXB ĐHSP-ĐH 2008.
- Đặng Nhật Hồng “ Tạo hình và phương pháp hướng dẫn hoạt động
tạo hình cho trẻ em” Quyển 1, NXB DDHQGHN 2006.
- Bách khoa toàn thư mở “ Nghệ thuật dân gian Việt Nam”
b. Nghiên cứu về lĩnh vực giáo dục thẩm mỹ trong trò chơi dân gian cho trẻ
mầm non
* Ở nước ngoài
Ở nước ngoài chưa có tác giả nào nghiên cứu về lĩnh vực giáo dục thẩm
mỹ trong trò chơi dân gian cho trẻ mầm non
7


* Ở trong nước
- Đồng tác giả Trần Hòa Bình và Bùi Lương Việt, trong cuốn “Trò
chơi dân gian trẻ em” NXB Giáo dục 2007 cho rằng văn hóa truyền thống
của bất kì dân tộc nào cũng có một bộ phận hợp thành, đó là những trò chơi
dân gian.
Trò chơi dân gian thường xuất hiện trong những lễ hội đặc trưng và
được diễn ra thường xuyên trong đời sống sinh hoạt cộng đồng. Bởi nó được
nảy sinh từ chính những hoàn cảnh sống của cộng đồng đó. Theo tác giả, trò
chơi dân gian đặc biệt gần gũi với trẻ em, trong cuốn sách này các tác giả đã
sưu tầm được gần 80 trò chơi dân gian trẻ em, chia ra làm ba phần: trò chơi trí
tuệ, trò chơi thẩm mĩ, trò chơi thể lực và có hướng dẫn cách thức tổ chức

chơi.
Tác giả Trần Ngọc Thêm, “Tìm về bản sắc văn hóa Việt Nam” NXB
Thành phố Hồ Chí Minh 1997 cũng nói về nguồn gốc của trò chơi dân gian là
xuất phát từ đời sống của những người nông dân, nhân dân lao động;
từ những nhu cầu về vật chất và tinh thần cần thiết, những ước vọng của
người dân Việt Nam chúng ta.
Qua bài viết “Cuộc sống trẻ qua các trò chơi dân gian” trong báo Văn
Hóa số Xuân Bính Tuất 2006, Trịnh Quỳnh Hoa cũng có những nhận định về
đặc điểm và tác dụng của trò chơi dân gian, tác giả cho rằng thông qua các trò
chơi dân gian đơn giản, dễ chơi, dễ tổ chức đã rèn luyện cho sự nhanh nhẹn,
khéo léo, phát triển cho những khả năng về óc phán đoán, khả năng tính toán,
tính kỷ luật.
Trò chơi dân gian của trẻ em rất đa dạng và phong phú, GS.Vũ Ngọc
Khánh trong cuốn “ Trò chơi dân gian Việt Nam” ( Dành cho trẻ em) - NXB
Giáo dục Việt Nam đã chia trò chơi dân gian trẻ em thành bốn loại: trò chơi

8


vận động, trò chơi học tập, trò chơi mô phỏng và trò chơi sáng tạo. Qua đó,
ông chỉ rõ vai trò quan trọng của nó với sự phát triển toàn diện của trẻ em.
Tuy nhiên, sự đa dạng và phong phú của trò chơi dân gian trẻ em Việt
Nam đang bị mai một dần trong xã hội ngày càng phát triển hiện nay. Điều đó
được tác giả Trần Xuân Toàn trình bày trên trang “Chametainang.net” với bài
Đồng dao và trò chơi trẻ em, những hình thức giáo dục trẻ dần bị lãng quên.
Ông đã nói lên được tầm quan trọng của kho tàng trò chơi trẻ em ấy, đó là
phương tiện giáo dục đức, trí, thể, mỹ, góp phần hình thành nên nhân cách trẻ.
Với trẻ mầm non thì Nguyễn Ánh Tuyết, đứng trên phương diện là một
nhà giáo dục, một nhà tâm lý, tác giả đã nghiên cứu về trò chơi dân gian với
sự phát triển của trẻ mầm non.

Qua cuốn “Giáo dục mầm non – những vấn đề lý luận và thực tiễn”,
được thừa hưởng những quan niệm về hoạt động vui chơi của các nhà triết
học, nhà giáo dục học: Vưgôtxki, LêonChiep…; những nhà tâm lý học
Macxit: Freud. Tác giả đã đưa ra nhận định của mình về hoạt động vui chơi,
trò chơi và trò chơi dân gian; những đặc điểm, vai trò, tầm quan trọng của trò
chơi dân gian đối với sự phát triển của trẻ, đây là một hoạt động có tác động
mạnh mẽ đối với trẻ mầm non, nó góp phần hình thành và giáo dục nhân cách
văn hóa mang bản sắc dân tộc Việt Nam cho trẻ. Tác giả cũng đã nghiên cứu
về mặt hạn chế của trò chơi dân gian, nó có ảnh hưởng đến sự phát triển và có
thể dẫn đến sự phát triển lệch lạc của trẻ.
- Trong cuốn “Tâm lý học trẻ em lứa tuổi mầm non”, NXB Đại học
Sư phạm 2007, Nguyễn Ánh Tuyết còn đi sâu nghiên cứu ảnh hưởng của trò
chơi với sự phát triển của trẻ mầm non, nhưng trung tâm lại là trò chơi đóng
vai theo chủ đề.
Ngoài ra, một số các tác giả khác cũng có những bài viết tâm huyết về
đồng dao và trò chơi dân gian trẻ em Việt Nam trên các tạp chí Giáo dục
9


Mầm non, tạp chí Văn học.
Tuy nhiên chưa có một đề tài nào đi sâu nghiên cứu về việc: “Vận
dụng nghệ thuật trang trí trong các trò chơi dân gian để phát triển thẩm mỹ
cho trẻ mẫu giáo lớn tại trường mầm non Đại Mạch – xã Đại Mạch – huyện
Đông Anh – TP Hà Nội”.
Vì vậy, thông qua đề tài này tôi hi vọng có thể đưa ra một số ý kiến
đóng góp cho lĩnh vực tổ chức hoạt động phát triển thẩm mỹ cho trẻ.
3. Mục đích nghiên cứu
Thông qua đề tài: “ Vận dụng nghệ thuật trang trí trong các trò chơi
dân gian để phát triển thẩm mỹ cho trẻ mẫu giáo lớn tại trường mầm non Đại
Mạch – xã Đại Mạch – huyện Đông Anh – TP. Hà Nội” nhằm tìm ra những

vấn đề khó khăn và hạn chế về việc giáo dục thẩm mỹ cho trẻ thông qua hoạt
động trên từ đó tìm ra những giải pháp hợp lý.
4. Đối tượng và khách thể nghiên cứu
a. Đối tượng nghiên cứu: Mối liên hệ giữa phát triển thẩm mỹ cho trẻ
mẫu giáo lớn qua việc vận dụng nghệ thuật trang trí trong các trò chơi dân
gian.
b. Khách thể nghiên cứu: Giáo dục thẩm mỹ cho trẻ mẫu giáo lớn.
5. Nhiệm vụ nghiên cứu của đề tài
- Xây dựng cơ sở lý luận của việc phát triển thẩm mỹ cho trẻ 5 - 6 tuổi
thông qua việc: “ vận dụng nghệ thuật trang trí trong các trò chơi dân gian để
phát triển thẩm mỹ cho trẻ mẫu giáo lớn tại trường mầm non Đại Mạch – xã
Đại Mạch – huyện Đông Anh – TP Hà Nội”.
- Nghiên cứu thực trạng của việc phát triển thẩm mỹ cho trẻ 5-6 tuổi
thông qua việc: “Vận dụng nghệ thuật trang trí trong các trò chơi dân gian để
phát triển thẩm mỹ cho trẻ mẫu giáo lớn tại trường mầm non Đại Mạch – xã
Đại Mạch – huyện Đông Anh – TP Hà Nội”.
10


- Xây dựng nội dung của chương trình phát triển thẩm mỹ cho trẻ mẫu
giáo lớn thông qua việc: “Vận dụng nghệ thuật trang trí trong các trò chơi dân
gian tại trường mầm non Đại Mạch – xã Đại Mạch – huyện Đông Anh – TP
Hà Nội”.
6. Phạm vi nghiên cứu
- Nội dung: Nghệ thuật trang trí trong các trò chơi dân gian
- Đối tượng: Trẻ mẫu giáo lớn tại trường mầm non Đại Mạch – xã Đại
Mạch – huyện Đông Anh – TP Hà Nội.
7. Phương pháp nghiên cứu
* Nhóm phương pháp nghiên cứu lý luận: Thông qua những tài liệu về
tâm lý học, giáo dục học, phương pháp tổ chức hoạt động tạo hình…

* Nhóm phương pháp nghiên cứu thực tiễn:
+ Phương pháp quan sát: dự giờ và phương pháp quan sát tiết học tạo
hình..
+ Phương pháp điều tra: Phiếu hỏi, trò chuyện…
+ Phương pháp so sánh, phân tích, hệ thống hóa các nguồn tài liệu
liên quan đến đề tài nghiên cứu để làm tiền đề xây dựng cơ sở nghiên cứu
cho đề tài.

11


8. Cấu trúc khóa luận
Ngoài phần mở đầu, phần kết luận và phần kiến nghị nội dung chính
của khóa luận gồm:
Chương 1: Cơ sở lý luận
Chương 2: Thực trạng của việc giáo dục thẩm mỹ cho trẻ 5- 6 tuổi tại
trường mầm non Đại Mạch thông qua việc: “Vận dụng nghệ thuật trang trí
trong các trò chơi dân gian để phát triển thẩm mỹ cho trẻ mẫu giáo lớn”.
Chương 3: Xây dựng nội dung của chương trình phát triển thẩm mỹ
cho trẻ mẫu giáo lớn thông qua việc vận dụng nghệ thuật trang trí trong các
trò chơi dân gian tại trường mầm non Đại Mạch – xã Đại Mạch – huyện Đông
Anh – TP Hà Nội.


PHẦN 2: NỘI DUNG
CHƯƠNG 1.
CƠ SỞ LÝ LUẬN CỦA ĐỀ TÀI
1.1. Đặc điểm tâm lý của trẻ mẫu giáo lớn
Đặc điểm tâm lý – tức là độ tuổi trước khi đến trường phổ thông. Ở giai
đoạn này, những cấu tạo tâm lý đặc trưng của con người đã được hình thành

trước đây, đặc biệt là trong độ tuổi mẫu giáo nhỡ vẫn tiếp tục phát triển mạnh.
Cùng với sự quan tâm, giáo dục của người lớn, những chức năng tâm lý đó sẽ
được hoàn thiện về mọi phương diện của hoạt động tâm lý (nhận thức, tình
cảm và ý chí) để hoàn thành việc xây dựng những cơ sở ban đầu về nhân cách
của con người.
* Hoạt động học tập của trẻ tuổi mẫu giáo lớn:
Hoạt động học của trẻ mẫu giáo lớn vẫn là: “ Học mà chơi, chơi mà
học”. Học theo nghĩa lần chơi theo một trình tự hành động gần giống như học.
Việc thiết kế việc “ Học mà chơi” được thể hiện:
Nội dung học vừa nhẹ nhàng, vừa hấp dẫn trẻ, đối tượng của tiết học là
những hình thức rất cụ thể, trực quan sinh động.
Các trình tự học tập diễn ra giống với tiết học, nhưng không nghiêm
ngặt, căng thẳng như tiết học. Nhưng tiết học vẫn đủ các bước lên lớp như: Tổ
chức lớp, tiến hành tiết dạy (Vào bài, nêu câu hỏi, đặt vấn đề, giảng giải khái
niệm), kết thúc tiết dạy bằng cách cho trẻ nhắc lại những khái niệm đã học
(củng cố bài..)
Những chức năng tâm lý diễn ra trong tiết học gần giống như tiết học ở
lớp một, học sinh phải chú ý nghe cô hướng dẫn, giảng giải, phải sử dụng các
hình thức nhớ, các thao tác tư duy phải diễn ra theo trình tự, yêu cầu của tiết
học. Ý thức được huy động đến mức tối đa để hiểu bài.