van dung phuong phap ren luyen trong day hoc mon dao duc lop 2

Đề tài: Vận dụng phương pháp rèn luyện trong dạy học môn Đạo đức lớp 2
-----------------------------------------------------------------------------------------------------MỤC LỤC

1


Đề tài: Vận dụng phương pháp điều tra trong dạy học môn Đạo đức lớp 2
------------------------------------------------------------------------------------------------ĐỀ TÀI:
VẬN DỤNG PHƯƠNG PHÁP RÈN LUYỆN
TRONG DẠY HỌC MÔN ĐẠO ĐỨC LỚP 2
A. PHẦN MỞ ĐẦU
I. LÍ DO CHỌN ĐỀ TÀI
Từ xưa, ông cha ta đã đúc kết một cách sâu sắc kinh nghiệm về giáo
dục “Tiên học lễ, hậu học văn “, “Lễ” ở đây chính là nền tảng của sự lĩnh hội và
phát triển tốt các tri thức và kỹ năng. Ngày nay, phương châm “Dạy người, dạy
chữ, dạy nghề” cũng thể hiện rõ tầm quan trọng của hoạt động giáo dục đạo
đức, như Bác Hồ đã dạy: “Dạy cũng như học, phải chú trọng cả tài lẫn đức.
Đức là đạo đức cách mạng. Đó là cái gốc quan trọng. Nếu thiếu đạo đức, con
người sẽ không phải là con người bình thường và cuộc sống xã hội sẽ không
phải là cuộc sống xã hội bình thường, ổn định...”. Người cũng đã từng nói: “Có
tài không có đức chỉ là người vô dụng. Có đức mà không có tài thì làm việc gì
cũng khó”.

Đạo đức là cái tốt, cái đúng ở bên trong con người được biểu hiện ra
bên ngoài bằng lời nói, hành vi. Đạo đức là gốc bên trong được chuyển hóa
thành lời nói và hành vi tốt đẹp bên ngoài. Tức là con người phải có nhận
thức đúng về sự vật hiện tượng và từ đó có lời nói, hành vi tốt đẹp, đúng
đắn với sự vật hiện tượng. Để có được nhận thức đúng cần phải được giáo
dục. Đạo đức con người không phải có sẵn mà phải được giáo dục:
"Hiền dữ phải đâu là tính sẵn,
phần nhiều do giáo dục mà nên"

(Hồ Chí Minh).
Trong Điều 2, Luật Giáo dục năm 2005 cũng đã khảng định: “Mục tiêu
giáo dục là đào tạo con người Việt Nam phát triển toàn diện, có đạo đức, tri thức
sức khỏe, thẩm mỹ và nghề nghiệp, trung thành với lý tưởng độc lập dân tộc và
chủ nghĩa xã hội; hình thức và bồi dưỡng nhân cách, phẩm chất và năng lực của
công dân, đáp ứng yêu cầu xây dựng và bảo vệ Tổ quốc.” Điều đó khẳng định
vệc giáo dục đạo đức cho học sinh là vô cùng cần thiết.

Trong công tác giáo dục, bậc Tiểu học là bậc học giữ vai trò quan
trọng trong việc hình thành nhân cách cho học sinh nhằm xây dựng và phát
triển con người làm chủ tương lai cho đất nước. Trong đó giáo dục đạo đức
là một trong những hoạt động giáo dục cơ bản nhất trong các bậc học của
học sinh nhằm làm cho nhân cách được phát triển đúng đắn, giúp học sinh
2


Đề tài: Vận dụng phương pháp điều tra trong dạy học môn Đạo đức lớp 2
-------------------------------------------------------------------------------------------------

có những nhận thức, ý thức tình cảm đạo đức, có những thói quen, hành vi
ứng xử đúng mực trong các mối quan hệ của cá nhân với xã hội, của cá
nhân đối với mọi người xung quanh.
Giáo dục đạo đức phải được thực hiện ngay từ lúc nhỏ, từ lứa tuổi tiểu học.
Giáo dục đạo đức là một bộ phận rất quan trọng của quá trình sư
phạm, đặc biệt là ở Tiểu học. Nó nhằm hình thành những cơ sở ban đầu về
mặt đạo đức cho học sinh, giúp các em ứng xử đúng đắn qua các mối quan
hệ đạo đức hàng ngày. Có thể nói, nhân cách của học sinh Tiểu học thể
hiện trước hết qua hành vi đạo đức. Điều này thể hiện qua thái độ cư xử
đối với ông bà, cha mẹ, anh chị em ruột trong gia đình, với thầy cô giáo,

bạn bè qua thái độ với học tập, rèn luyện hàng ngày. Vì vậy, giáo dục đạo
đức cho học sinh Tiểu học nói chung và học sinh lớp 2 nói riêng giữ vị trí
đặc biệt quan trọng. Vì bậc Tiểu học là bậc học nền tảng. Sự phát triển
nhân cách bắt nguồn từ môi trường này. Các nề nếp, thói quen, các cử chỉ
hành vi đều được xây dựng từ đây. Bộ môn đảm nhiệm vai trò quan trọng này
không đâu khác chính là môn Đạo đức. Để thực hiện được mục tiêu giáo dục và
nâng cao chất lương dạy học, đòi hỏi người giáo viên phải tâm huyết với nghề,
có năng lực chuyên môn và luôn tìm tòi sáng tạo ra những phương pháp giảng
dạy phù hợp.
Ngạn ngữ phương Tây có câu: “Gieo suy nghĩ, gặt hành động; gieo hành
động gặp thói quen; gieo thói quen gặt tính cách; gieo tính cách gặt số phận”.
Điều đó cho thấy để biến những tri thức đạo đức của học sinh trở thành những
hành vi quen thuộc thì người giáo viên không chỉ giúp các em lĩnh hội các tri
thức đó mà còn phải tạo cơ hội cho các em thực hiện các hành động đúng. Và
những hành động đúng này phải được lặp đi lặp lại để trở thành thói quen và
dần trở thành tính cách của các em. Giải pháp tốt nhất để thực hiện điều đó
chính là sử dụng phương pháp rèn luyện trong dạy học Đạo đức. Chính vì lí do
đó mà tôi đã lựa chọn vấn đề:" Vận dụng phương pháp rèn luyện trong dạy học
môn Đạo đức lớp 2" làm đề tài nghiên cứu .
II. MỤC ĐÍCH NGHIÊN CỨU
Đưa ra những giải pháp để nâng cao hiệu quả việc vận dụng phương pháp
rèn luyện vào trong dạy học môn Đạo đức lớp 2, nhằm đổi mới về phương pháp
dạy học góp phần nâng cao chất lương dạy và học môn Đạo đức lớp 2.
III. KHÁCH THỂ VÀ ĐỐI TƯỢNG NGHIÊN CỨU
1. Khách thể nghiên cứu
Là quá trình dạy và học môn Đạo đức lớp 2 ở trường tiểu học.
2. Đối tượng nghiên cứu
3

Đề tài: Vận dụng phương pháp điều tra trong dạy học môn Đạo đức lớp 2
------------------------------------------------------------------------------------------------Là việc vận dụng phương pháp rèn luyệntrong quá trình dạy học môn Đạo
Đức lớp 2 ở trường tiểu học.
IV. NHIỆM VỤ NGHIÊN CỨU
- Nghiên cứu cơ sở lí luận và cơ sở thực tiễn của đề tài.
- Thiết kế giáo án dạy học môn Đạo đức lớp 2 theo phương pháp rèn luyện.
V. PHẠM VI NGHIÊN CỨU
Đề tài tập trung giới thiệu và giải quyết những vấn đề về việc vận dụng
phương pháp rèn luyệnvào trong dạy học môn Đạo đức lớp 2, nhằm đổi mới về
phương pháp dạy học góp phần nâng cao chất lượng dạy và học môn Đạo đức
lớp 2.
VI. PHƯƠNG PHÁP NGHIÊN CỨU
1. Nhóm phương pháp nghiên cứu lí luận
- Phương pháp phân tích, tổng hợp các tài liệu, sách báo, văn bản liên quan đến
đề tài.
2. Nhóm phương pháp nghiên cứu thực tiễn
- Phương pháp quan sát: Cách thức sử dụng phương pháp rèn luyện trong dạy
học môn Đạo đức lớp 2 của giáo vên tiểu học
.- Phương pháp điều tra: Điều tra, trưng cầu ý kiến giáo viên về việc vận dụng
phương pháp rèn luyệntrong dạy học môn Đạo đức lớp 2.
- Phương pháp đàm thoại, phỏng vấn: Trò chuyện trao đổi với giáo viên và học
sinh về việc dạy - học bằng phương pháp rèn luyệnnhằm tìm hiểu những thuận
lợi, khó khăn khi áp dụng dạy - học bằng phương pháp điều tra.

4


Đề tài: Vận dụng phương pháp điều tra trong dạy học môn Đạo đức lớp 2
-------------------------------------------------------------------------------------------------

B. PHẦN NỘI DUNG
CHƯƠNG I. CƠ SỞ LÍ LUẬN VÀ THỰC TIỄN
CỦA VIỆC VẬN DỤNG PHƯƠNG PHÁP RÈN LUYỆN
TRONG DẠY HỌC MÔN ĐẠO ĐỨC LỚP 2

I. CƠ SỞ LÍ LUẬN
1. Mục tiêu dạy học môn Đạo đức ở Tiểu học
- Có hiểu biết ban đầu về một số chuẩn mực hành vi đạo đức và pháp luật
phù hợp với lứa tuổi trong các mối quan hệ của các em với bản thân, gia đình,
nhà trường, cộng đồng, môi trường tự nhiên và ý nghĩa của việc thực hiện theo
các chuẩn mực đó.
- Từng bước hình thành kỹ năng nhận xét, đánh giá hành vi của bản thân và
những người xung quanh theo chuẩn mực đã học; kỹ năng lựa chọn và thực hiện
các hành vi ứng xử phù hợp chuẩn mực trong các quan hệ và tình huống đơn
giản, cụ thể của cuộc sống; biết nhắc nhở bạn bè cùng thực hiện.
- Từng bước hình thành thái độ tự trọng, tự tin; yêu thương, tôn trọng con
người; yêu cái thiện, cái đúng, cái tốt; không đồng tình với cái ác, cái sai, cái
xấu.
- Bên cạnh đó, dạy – học môn Đạo đức theo chuẩn kiến thức kỹ năng là nhu
cầu cần thiết của Ngành giáo dục Tiểu học hiện nay. Ngoài dạy theo Chuẩn kiến
thức kỹ năng còn chú trọng việc Rèn kỹ năng sống – Giáo dục Bảo vệ môi
trường cho các em cũng là yêu cầu mà các em cần đạt được sau mỗi phần, mỗi
chủ điểm và sau mỗi năm học.
2.Những điểm mới trong mục tiêu dạy học môn Đạo đức ở Tiểu học
Mục tiêu Chương trình cũ
Kiến thức Được coi trọng,
nhưng hạn hẹp
trong sách giáo
khoa.

Chương trình mới
Coi trọng, được mở rộng bằng nhiều kênh
thông tin khác nhau : tài liệu học tập, giáo
viên, các bạn, thông tin đại chúng, thực
tiễn,...

5


Đề tài: Vận dụng phương pháp điều tra trong dạy học môn Đạo đức lớp 2
------------------------------------------------------------------------------------------------Kĩ năng
Mờ nhạt, hầu như Đặc biệt coi trọng, được tổ chức luyện tập
chỉ thực hiện trong và sau bài học ở mức độ:
trong phạm vi lớp Có kĩ năng lựa chọn hành vi đúng một
học và ở mức độ cách phù hợp.
biết xác định hành - Có kĩ năng và thói quen hành vi đúng.
vi đúng, sai.
Thái độ
Được thực hiện ở Được coi trọng với các mức độ:
mức độ: học tập, - Học tập, không học tập và giải thích vì
không học tập và sao ?
giải thích vì sao ? - Biết bày tỏ thái độ đồng tình với hành vi
đúng, phản đối hành vi sai.
- Biết đấu tranh chống hành vi sai của bản
thân và
người khác một cách phù hợp.
3. Khái niệm phương pháp dạy học
Phương pháp nói chung là một khái niệm rất trừu tượng, vì nó không mô tả
những trạng thái, những tồn tại tính trong thế giới hiện thực mà chủ yếu mô tả
phương pháp vận động trong quá trình nhận thức và hoạt động của thực tiễn con

người. Như vậy phương pháp là cách thức, là con đường nhằm đạt được mục
đích đề ra. Khái niệm chung này vận dụng vào việc xác định khái niệm phương
pháp dạy học.
Phương pháp dạy học là phương pháp được xây dựng và vận dụng vào một
quá trình cụ thể - quá trình Dạy - Học. Đây là quá trình được đặc trưng ở tính
chất hai mặt; nghĩa là bao gồm hai hoạt động - hoạt động dạy của thầy và hoạt
động học của trò; hai hoạt động này tồn tại và được tiến hành trong mối quan hệ
biện chứng: hoạt động dạy đóng vai trò chủ đạo (tổ chức, điều khiển).Vì vậy
phương pháp dạy học phải là tổng hợp những cách thức làm việc của thầy và
trò. Trong quá trình thực hiện những cách thức đó, thầy phải giữ vai trò tích cực
chủ động.
Vậy phương pháp dạy học là gì ?
Phương pháp dạy học là tổng hợp các cách thức, con đường hoạt động
thống nhất giữa giáo viên và học sinh trong quá trình Dạy - Học nhằm giải quyết
các nhiệm vụ, các mục đích Dạy- Học .
6


Đề tài: Vận dụng phương pháp điều tra trong dạy học môn Đạo đức lớp 2
------------------------------------------------------------------------------------------------4. Phương pháp dạy học môn Đạo đức ở Tiểu học
Phương pháp dạy học môn Đạo đức ở Tiểu học là cách thức, con đường
hoạt động thống nhất giữa giáo viên và học sinh dưới tác động chủ đạo của giáo
viên, với vai trò tích cực, tự giác của học sinh nhằm giải quyết các nhiệm vụ, đạt
được những mục tiêu tương ứng của môn học này.
Chức năng chủ yếu của các phương pháp giảng dạy môn Đạo đức là hình
thành những chuẩn mực hành vi đạo đức cho học sinh tiểu học. Để đạt được
mục đích trên, chúng phải giải quyết 3 nhiệm vụ môn học này là:
- Giáo dục ý thức đạo đức;
- Giáo dục thái độ, tình cảm đạo đức;
- Giáo dục hành vi, thói quên đạo đức.

Để giải quyết các nhiệm vụ phức tạp đó, giáo viên tiểu học cần vận dụng một
hệ thống các phương pháp. Khi giải quyết một nhiệm vụ nào đó, có thể sử dụng
một số phương pháp cụ thể. Ví dụ, để giúp học sinh tiểu học hiểu được những
tri thức đạo đức và trên cơ sở đó bước đầu hình thành niềm tin cho các em ( giáo
dục ý thức đạo đức), có thể vận dụng nhiều phương pháp dạy học tích cực khác
nhau.
Dạy học môn Đạo đức được xem xét không chỉ dưới góc độ dạy học mà còn
dưới góc độ giáo dục. Bởi đây là con đường quan trọng trong giáo dục đạo đức
cho các em. Vì thế, các phương pháp dạy học môn Đạo đức bao gồm các
phương pháp dạy học kết hợp với các phương pháp giáo dục.
5. Những cơ sở hình thành phương pháp dạy học môn Đạo đức ở tiểu học
với tư cách là một khoa học giáo dục
Với tư cách là một khoa học giáo dục, phương pháp dạy học môn Đạo đức
được hình thành trên những cơ sở sau:
 Một là, Đạo đức học: Là khoa học nghiên cứu những quy luật hình thành
và phát triển đạo dức trong xã hội loài người, Đạo đức học được coi là
khoa học cơ bản của Phương pháp dạy học môn Đạo đức ở tiểu học. Khoa
học này soi sáng các chuẩn mực hành vi Đạo đức được hình thành cho
học sinh Tiểu học được các phạm trù đạo đức, các giá trị đạo đức xã hội,
các thành phần đạo đức…
 Hai là, Tâm lí lứa tuổi học sinh tiểu học: Tâm lí lứa tuổi học sinh tiểu
họcnghiên cứu những đặc điểm tâm lí và những quy luật hình thành và
khả năng phát triển tâm lí của trẻ em thuộc lứa tuổi tiểu học, đặc biệt là
những khả năng nhận thức, kinh nghiệm sống, khả năng tham gia và thực
7


Đề tài: Vận dụng phương pháp điều tra trong dạy học môn Đạo đức lớp 2
------------------------------------------------------------------------------------------------hiện các hoạt động, đặc điểm ghi nhớ, nhu cầu trẻ em…Những kết quả
nghiên cứu này giúp xây dựng cơ sở tâm lí học của Phương pháp dạy học

môn Đạo đức ở tiểu học.
 Ba là, Lí luận dạy học tiểu học: Lí luận dạy học tiểu học nghiên cứu quá
trình giáo dục tiểu học. Nó cũng được tham khảo và vận dụng vào quá
trình dạy học môn Đạo đức ở tiểu học bởi dạy học môn Đạo đức là quá
trình không nnững có tính dạy học mà còn có tính giáo dục cao. Từ đó,
biến quá trình dạy học môn Đạo đức thành hoạt động giáo dục như là một
định hướng quan trọng trong đổi mới dạy học môn Đạo đức.
 Năm là, kinh nghiệm dạy học môn Đạo đức ở tiểu học: Thực tiễn dạy học
môn Đạo đức ở tiểu học của nhiều thầy cô giáo đã tích lũy được nhiều
kinh nghiệm tốt. Ngoài ra, chúng ta cũng học tập kinh nghiệm giáo dục
đạo đức cho học sinh của các nước khác. Những kinh nghiệm này đã và
đang được khai thác, phân tích, đánh giá một cách đúng đắn. Từ đó,
chúng được vận dụng, khái quát, hệ thống hóa giúp cho việc hình thành
“Phương pháp dạy học môn Đạo đức ở tiểu học” có cơ sở thực tiễn phong
phú.
6. Những phương hướng cụ thể về đổi mới phương pháp dạy học Tiểu học
- Giúp học sinh không những nắm vững kiến thức, kỹ năng, kỹ xảo mà còn
biết được cách thức học tập, cách thức tự học, tạo điều kiện thuận lợi nhất cho
học sinh tự thể hiện, tranh luận, thảo luận hợp tác với nhau giúp các em tự
phát hiện ra những tri thức mới.
- Kích thích, khuyến khích học sinh vận dụng những điều được học vào
thực tiễn vào cuộc sống cộng đồng như giải quyết các hiện tượng , xây dựng
và cải tạo cuộc sống xung quanh theo chiều hướng tốt đẹp hơn.
- Tạo cơ hội cho học sinh tự nghiên cứu làm cho phương pháp học tập, tiếp
cận với phương pháp nghiên cứu khoa học như: Làm thực nghiệm, tham gia các
công tác khảo sát điều tra.
- Giúp học sinh chủ động tự kiểm tra đối với việc học tập của mình ,
phát hiện ra những thiếu sót và tự sửa chữa, khắc phục.
- Khai thác khả năng phong phú to lớn của phương tiện dạy học, đa dạng hóa
các hình thức tổ chức dạy học.

8


Đề tài: Vận dụng phương pháp điều tra trong dạy học môn Đạo đức lớp 2
------------------------------------------------------------------------------------------------7. Phương pháp rèn luyện trong dạy học môn Đạo đức
7.1. Khái niệm
Phương pháp dạy học rèn luyện là phương pháp tổ chức cho học sinh thực
hiện những hành vi, công việc trong cuộc sống theo bài học đạo đức.
Phương pháp rèn luyện có tác dụng to lớn trong việc hình thành ở học sinh
hành vi, thói quen đạo đứcnhư là mục tiêu chủ yếu của quá trình dạy học môn
Đạo đức. Trong đời sống con người, thói quen tồn tại như một nếp sống bền
vững, cho nên nó đóng vai trò quan trọng trong quá trình biến tri thức thành
hành động thực tiễn. Đối với học sinh tiểu học, thói quen tốt lại càng có ý nghĩa
quan trọng vì hành vi của học sinh tiểu học chưa có tính bền vững cao. Việc rèn
luyện những thói quen tích cực cho các em ngay từ nhỏ sẽ là cơ sở thuận lợi để
hình thành những nét tính cách phù hợp với đạo đức xã hội.
Trong thực tiễn dạy học môn Đạo đức, các công việc rèn luyện có thể được
tổ chức cho học sinh trong thời gian giờ lên lớp ( thông thường là cuối tiết 1, hay
trong quá trình thực hành ở tiết 2) nhưng chủ yếu vào thời gian ngoài giờ lên lớp
( ví như vào ngày nghỉ thứ bảy, chủ nhật).
7.2. Ý nghĩa của phương pháp rèn luyện trong dạy học môn Đạo đức
Trong quá trình dạy môn Đạo đức, phương pháp rèn luyện được sử dụng để
nghiên cứu với đối tượng giáo dục đạo đức. Với tư cách là một phương pháp
nghiên cứu khoa học giáo dục, phương pháp rèn luyện giúp cho giáo viên có
những hiểu biết toàn diện về học sinh với những đặc điểm tâm lí, tình cảm, đạo
đức, thể lực, nhận thức, hoàn cảnh gia đình, địa phương. Từ đó giáo viên sẽ
phân tích, nghiên cứu những thông tin thu được để tìm ra mạnh, mặt yếu, trình
độ, năng lực những yếu tố ảnh hưởng đến quá trình học tập của các em. Đây
chính là cơ sở khoa học để giáo viên xây dựng kế hoạch dạy học; giáo dục đạo

đức cho học sinh một cách khoa học, hợp lí nhằm giáo dục một cách toàn diện
nhân cách của học sinh tiểu hoc như Ussinki đã nói “ Muốn giáo dục con người
về mọi mặt phải hiểu rõ con người về mọi mặt”.
Với tư cách là một phương pháp dạy học, phương pháp rèn luyện có ý
nghĩa to lớn đối với học sinh tiểu học. Cụ thể:
- Phát huy mạnh mẽ tính tích cực, độc lập, chủ động, sáng tạo và khả năng tự
học, tự nghiên cứu sáng tạo của học sinh tiểu học trong quá trình học tập môn
Đạo đức.
9


Đề tài: Vận dụng phương pháp điều tra trong dạy học môn Đạo đức lớp 2
-------------------------------------------------------------------------------------------------

- Với phương pháp rèn luyện học sinh được tự trải nghiệm để thực hành
những kiến thức đã lĩnh hội được. Quá trình này giúp khả năng lĩnh hội tri thức
của học sinh đạt tới 75% ( Theo viện nghiên cứu giáo dục Mĩ). Hơn nữa khi học
sinh đã lĩnh hội được tri thức và rèn luyện hành vi thành thói quen các em sẽ có
thể hướng dẫn người khác thực hiện ( dạy cho người khác). Quá trình này gần
đạt tới mức tối đa về sự lĩnh hội tri thức ( 90%).
- Phương pháp rèn luyện là cầu nối quan trọng hoạt động trong nhà trường
với gia đình và thực tiễn xã hội phong phú đa dạng; tạo môi trường lí tưởng để
học sinh thực hành các tri thức Đạo đức, rèn luyện các thói quen hành vi Đạo
đức, bồi dưỡng tình cảm Đạo đức và mở rộng hiểu biết cho học sinh, tạo điều
kiện cho các em hòa nhập với cộng đồng.
- Giáo viên sáng tạo là người biết hướng dẫn học sinh trên con đường tự học,
tự nghiên cứu, biết khơi gợi và phát huy mọi năng lực, mọi thế mạnh tiềm tàng
của học sinh.Với phương pháp rèn luyện người giáo viên đã thực sự sáng tạo và
dạy học hướng vào sự phát triển, sự tiến bộ của học sinh tiểu học.
- Phương pháp rèn luyện giúp hình thành thức, trách nhiệm của người công

dân nhỏ tuổi đối với đất nước. Quá trình rèn luyện của học sinh được ví như
“mưa dầm thấm đất”. Ban đầu, việc rèn luyện mang tính chất bắt buộc nhưng về
sau nó sẽ trở nên tự nhiên và nhẹ nhàng hơn. Lâu dần từ những tri thức bên
10


Đề tài: Vận dụng phương pháp điều tra trong dạy học môn Đạo đức lớp 2
------------------------------------------------------------------------------------------------ngoài sẽ dần trở thành phẩm chất nội tâm bên trong các em. Các hành vi, phẩm
chất đạo đức từ chỗ không bền vững trở nên vững bền hơn. Nhờ đó các em sẽ ý
thức một cách sâu sắc về trách nhiệm, bổn phận của bản thân.
- Phương pháp rèn luyện cũng có ý nghĩa vô cùng to lớn trong việc giúp giáo
viên đánh giá học sinh, học sinh tự đánh giá bản thân, gia đình biết được về quá
trình học tập rèn luyện của con em. Thông qua phương pháp rèn luyện, việc
đánh giá học sinh của giáo viên sẽ chính xác, đồng thời giúp giáo viên có những
sự điều chỉnh kịp thời về phương pháp giảng dạy, sự quan tâm phù hợp đối với
từng đối tượng học sinh.
8. Cơ sở khoa học của việc sử dụng phương pháp rèn luyện trong dạy học
môn Đạo đức
8.1. Đặc điểm của môn Đạo đức ở Tiểu học
Một trong những cơ sở khoa học để lựa chọn phương pháp dạy học nhằm
đạt được mục tiêu dạy học là đặc điểm môn học. Trong phạm vi nghiên cứu đề
tài, sẽ không nghiên cứu toàn diện tất cả các đặc điểm của môn Đạo đức mà chỉ
tập trung phân tích những đặc điểm là cơ sở khoa học của phương pháp rèn
luyện trong dạy học môn Đạo đức ở tiểu học.
a. Môn Đạo đức đưa ra các chuẩn mực đạo đức dưới dạng những mẫu
hành vi cụ thể xoay quanh năm mối quan hệ chủ yếu trong cuộc sống
hàng ngày của học sinh Tiểu học ( đã nói ở phần trên): Đây là những
kiến thức rất gần gũi, quen thuộc với các em. Các em thường xuyên bắt
gặp trong cuộc sống hàng ngày. Đây là một lợi thế rất lớn, là điều kiện
quan trọng để giáo viên có thể tổ chức cho các em rèn luyện theo yêu cầu.

b. Các chuẩn mực đạo đức được đưa ra có tính đồng tâm, có sự mở rộng
và nâng cao dần. Vì vậy khi dạy một chuẩn mực hành vi đạo đức nào đó,
giáo viên cần vận dụng, phát huy những kiến thức đã có của học sinh để
hướng dẫn các em rèn luyện các hành vi một cách đúng đắn.
c. Mỗi bài đạo đức được dạy trong 2 tiết, mỗi tuần dạy 1 tiết.
• Tiết 1: Cung cấp tri thức đạo đức, hình thành cho học sinh các biểu tượng
về các chuẩn mực, hành vi đạo đức. Trên cơ sở đó học sinh sẽ được
hướng dẫn rèn luyện theo những nội dung gắn liền với bài học dưới dạng
các phiếu rèn luyện do giáo viên thiết kế.
• Tiết 2 ( tiết thực hành): Giúp học sinh củng cố kiến thức, rèn luyện kĩ
năng ứng xử theo chuẩn mực đã học ở tiết 1. Đây là điều kiện rất thuận lợi
cho để giáo viên kiểm tra, đánh giá việc rèn luyện của các em. Trên cơ sở
11


Đề tài: Vận dụng phương pháp điều tra trong dạy học môn Đạo đức lớp 2
------------------------------------------------------------------------------------------------đó giáo viên sẽ có những tác động nhất định đến đối tượng học sinh như
động viên, khuyến khích các em hoặc nhắc nhở, định hướng.
8.2. Chương trình môn đạo đức lớp 2
8.2.1. Định hướng xây dựng chương trình môn Đạo đức
a. Bảo đảm phù hợp và phục vụ việc thực hiện mục tiêu giáo dục tiểu học
Mục tiêu giáo dục tiểu học là “nhằm giúp học sinh hình thành những cơ sở
ban đầu cho sự phát triển đúng đắn và lâu dài về đạo đức, trí tuệ, thể chất thẩm
mĩ và các kĩ năng cơ bản để học sinh tiếp tục học Trung học cơ sở” (theo Điều
27 của Luật giáo dục, 2005).
Như vậy, theo mục tiêu này thì chương trình môn Đạo đức phải:
- Tạo được những cơ sở ban đầu cho sự phát triển đúng đắn và lâu dài về
đạo đức cho học sinh tiểu học: Điều này các chuẩn mực hành vi trong chương
trình phải là những chuẩn mực cơ bản, vừa sức, phản ánh các mối quan hệ
thường gặp của các em. Đồng thời, chúng cũng tạo điều kiện cho học sinh tiểu

học phát triển đạo đức của mình qua việc mở rộng các mối quan hệ khác nhau.
- Chuẩn bị thiết thực cho học sinh tiểu học học tiếp trung học cơ sở: Tức là,
việc giáo dục đạo đức ở tiểu học phải có kết quả tốt để các em có đủ tư cách và
trách nhiệm thực hiện tốt việc học tập và rèn luyện ở bậc học mới; ngoài ra, môn
Đạo đức còn có nhiệm vụ chuẩn bị cho học sinh học tốt môn Giáo dục công dân
ở Trung học cơ sở. Vì vậy, các chuẩn mực hành vi đạo đức ở tiểu học phải góp
phần hình thành ở các em hệ thống tri thức về các chuẩn mực đạo đức cơ bản,
thái độ học tập tích cực, kĩ năng và thói quen hoạt động tập thể, cư xử đúng đắn
với những người xung quanh, tính năng động, sáng tạo trong các công việc khác
nhau…
b. Bảo đảm tính cơ bản, hiện đại, thiết thực, gắn với thực tiễn Việt Nam
Theo định hướng này, nội dung chương trình môn Đạo đức cần phải:
- Phản ánh được các mối quan hệ thường gặp của học sinh tiểu học như :
+ Quan hệ với bản thân ( tự trọng, ngăn nắp, ý chí, trung thực…).
+ Quan hệ với gia đình (yêu quý, quan tâm, chăm sóc ông bà, cha mẹ, anh
chị em, là các công việc khác nhau để giúp đỡ…).
+ Quan hệ với nhà trường (yêu quý, vâng lời, kính trọng thầy cô giáo, yêu
mến, giúp đỡ, chia sẻ với bạn bè, giữ gìn vệ sinh, thực hiện nội quy trường lớp,
chăm chỉ học tập…).

12


Đề tài: Vận dụng phương pháp điều tra trong dạy học môn Đạo đức lớp 2
------------------------------------------------------------------------------------------------+ Quan hệ với cộng đồng, xã hội (yêu quê hương, đất nước, tôn trọng
những nội quy, quy định nơi công cộng, tôn trọng, giúp đỡ, cư xử lịch sự với
những người xung quanh…).
+ Quan hệ với môi trường tự nhiên (yêu quý, bảo vệ cây trồng, vật nuôi,
thiên nhiên, môi trường…).
- Giúp học sinh tiểu học hòa nhập với cuộc sống văn minh, hiện đại trong

bối cảnh đất nước đổi mới toàn diện, sự nghiệp công nghiệp hóa và hiện đại hóa,
hòa nhập quốc tế. Vì vậy, trong chương trình, cần có những chuẩn mực hành vi
liên quan đến tôn trọng, thực hiện những quy định, luật lệ của nhà nước, xã hội,
ứng xử đúng đắn với người nước ngoài, thiếu nhi quốc tế, hiểu biết và tôn trọng
các tổ chức quốc tế…
c. Góp phần đổi mới phương pháp dạy học tiểu học
Định hướng đổi mới phương pháp dạy học của chương trình tiểu học mới
được thể hiện trong chương trình môn đạo đức ở chỗ:
- Chương trình tiểu học nêu định hướng là, phương pháp phải tập trung
vào việc dạy cách học, trong đó, giúp học sinh biết cách học và từ đó, có nhu
cầu tự học, thực hiện hành vi đạo đức trong cuộc sống.
- Chương trình coi trọng và khuyến khích dạy học trên cơ sở tổ chức hoạt
động học tập tích cực, chủ động, sáng tạo của học sinh, từ đó tạo điều kiện cho
các em phát hiện tri thức mới, tự giải quyết các vấn đề của bài học.
- Chương trình mới đòi hỏi đổi mới phương pháp dạy học môn Đạo đức
phải song song với đổi mới phương tiện, hình thức tổ chức, kiểm tra và đánh giá
kết quả dạy học…
8.2.2. Nội dung chương trình môn Đạo đức lớp 2
- Chương trình Đạo đức lớp 2 được thiết kế theo hướng xác định quyền
trách nhiệm, bổn phận đối với học sinh. Bao gồm các chuẩn mực hành vi đạo
đức phù hợp với lứa tuổi học sinh theo năm mối quan hệ trong cuộc sống như:
a. Quan hệ với bản thân:
• Gọn gàng, ngăn nắp, đúng giờ giấc
• Khi có lỗi, biết xấu hổ, nhận lỗi và sửa lỗi.
b. Quan hệ với người khác:
• Thật thà, không tham của rơi.
• Đoàn kết với bạn bè.
• Lễ độ, lịch sự khi nói lời yêu cầu, đề nghị; khi nhận và gọi điện thoại; khi
đến nhà người khác.
13

Đề tài: Vận dụng phương pháp điều tra trong dạy học môn Đạo đức lớp 2
------------------------------------------------------------------------------------------------• Biết cảm thông và giúp đỡ những người có hoàn cảnh khó khăn bằng
những việc làm phù hợp với khả năng.
c. Quan hệ với công việc:
• Tích cực tham gia làm những việc phù hợp với khả năng.
• Chăm chỉ học tập.
• Giữ gìn vệ sinh trường lớp.
d. Quan hệ với cộng đồng, đất nước, nhân loại:
• Yêu quý những người xung quanh, yêu quê hương đất nước.
• Yêu hòa bình, ghét chiến tranh.
e. Quan hệ với môi trường tự nhiên:
• Tôn trọng, quy định về trật tự, vệ sinh công cộng.
• Yêu quý và bảo vệ loài vật có ích.
8.3. Đặc điểm nhận thức, tâm sinh lí của học sinh tiểu học
8.3.1. Đặc điểm giải phẫu sinh lí
So với học sinh mẫu giáo, học sinh tiểu học có những sự thay đổi lớn về cơ
thể. Cơ thể các em phát triển nhanh và ngày càng hoàn thiện hơn. Sự phát triển
dần hoàn thiện của hệ xương, cơ, hệ tim mạch, hệ hô hấp, hệ thần kinh… đã
chuẩn bị những điều kiện thiết yếu cho học sinh tham gia tích cực vào hoạt động
học tập. Trong đó sự phát triển của hệ thần kinh có ý nghĩa to lớn. Sự phát triển
này trang bị cho trẻ tính tích cực, tìm tòi, khám phá, phát hiện ra các tri thức
khoa học nói chung và tri thức Đạo đức nói riêng ở mức độ nhất định.
8.3.2. Đặc điểm tâm lí
 Đặc điểm nhận thức
Nhận thức của học sinh Tiểu học còn mang nặng màu sắc tình cảm. Sự phát
triển của nó được chia thành 2 giai đoạn:
- Giai đoạn1: lớp 1,2,3.
- Giai đoạn 2: Lớp 4,5.

Ở cuối giai đoạn 1 và giai đoạn 2 nhận thức của học sinh Tiểu học đã phát
triển và dần mang màu sắc lí tính. Quá trình nhận thức đó được thể hiện ở đặc
điểm của: chú ý, tri giác, trí nhớ và tư duy.
 Đặc điểm chú ý: Mặc dù không phải là một quá trình nhận thức nhưng
chú ý là điều kiện đảm bảo cho quá trình này diễn ra một cách có kết quả.
Ở đầu tuổi tiểu học chú ý có chủ định của trẻ còn yếu, khả năng kiểm
soát, điều khiển chú ý còn hạn chế. Ở giai đoạn này chú ý không chủ định
chiếm ưu thế hơn chú ý có chủ định. Ở cuối tuổi tiểu học trẻ dần hình
14


Đề tài: Vận dụng phương pháp điều tra trong dạy học môn Đạo đức lớp 2
------------------------------------------------------------------------------------------------thành kĩ năng tổ chức, điều chỉnh chú ý của mình. Chú ý có chủ định phát
triển dần và chiếm ưu thế, ở trẻ đã có sự nỗ lực về ý chí trong hoạt động
học tập như học thuộc một bài thơ, một công thức toán hay một bài hát
dài,...Trong sự chú ý của trẻ đã bắt đầu xuất hiện giới hạn của yếu tố thời
gian, trẻ đã định lượng được khoảng thời gian cho phép để làm một việc
nào đó và cố gắng hoàn thành công việc trong khoảng thời gian quy định.
Bởi vậy, cho nên đối với học sinh độ tuổi lớp 2 thì phương pháp rèn luyện
có ý nghĩa quan trọng giúp các em chuyển những chú ý ban đầu còn yếu
trở thành những phẩm chất bền vững hơn vì sự chú ý dù yếu nhưng nếu
điều đó được lặp đi lặp lại và chính các em được làm sẽ giúp các em ghi
nhớ lâu hơn.
 Đặc điểm trí nhớ: Các lớp đầu cấp Tiểu học trí nhớ của học sinh chưa
được tốt. Các em đã dễ dàng ghi nhớ các sự vật, sự việc, hiện tượng gây
nên những cảm xúc mạnh mẽ. Ngược lại các vấn đề khó, logic các em gặp
rất nhiều khó khăn để ghi nhớ chúng. Việc tổ chức cho các em rèn luyện
tri thức của bài học từ thực tế xung quanh sẽ giúp các em ghi nhớ tốt hơn
các tri thức đó.
8.3.3. Đặc điểm nhân cách của học sinh Tiểu học

 Đặc điểm nhu cầu: Xu hướng nhân cách được thể hiện ở hệ thống nhu
cầu của các em. Ở Tiểu học, các em có nhu cầu vui chơi, vận động, nhận
thức. Nhu cầu nhận thức giữ vai trò chủ đạo. Đây là yếu tố sản sinh ra tính
tích cực học tập của học sinh.
 Đặc điểm đời sống tình cảm: Đời sống tình cảm của các em trong giai
đoạn này rất phong phú, đa dạng, phức tạp và có tính tích cực. Các em
khó kiểm soát xúc cảm. Vì vậy giáo viên cần sự khéo léo, tế nhị khi tác
động đến các em; nên dẫn dắt các em đi từ hình ảnh trực quan sinh động,
hấp dẫn và đặc biệt phải luôn chú ý củng cố tình cảm cho các em .
9. Lựa chọn và vận dụng các phương pháp, phương tiện dạy học môn Đạo
đức ở tiểu học.
Các phương pháp dạy học được vận dụng để giải quyết các nhiệm vụ của
môn Đạo đức về giáo dục ý thức, hình thành thái độ, tình cảm và rèn luyện hành
vi, thói quen đạo đức. Nhưng không tồn tại bất kì một phương pháp nào mà có
thể đồng thời giải quyết đầy đủ, trọn vẹn cả ba nhiệm vụ trên. Bất kì những
phương pháp dạy học nào cũng có những ưu điểm nhưng đồng thời cũng bộc lộ
rõ nững nhược điểm của nó. Vì vậy, trong quá trình dạy học môn Đạo đức, để
15


Đề tài: Vận dụng phương pháp điều tra trong dạy học môn Đạo đức lớp 2
------------------------------------------------------------------------------------------------giải quyết các nhiệm vụ và từ đó đạt được những mục tiêu tương ứng của vận
dụng phối pháp các phương pháp với nhau, tuyệt đối không cường điệu hóa một
phương pháp nào. Bên cạnh đó, khi lựa chọn và sử dụng phương pháp thì đồng
nghĩa phải lựa chọn và sử dụng các phương tiện tương ứng.
Việc lựa chọn các phương pháp, phương tiện dạy học một tiết , một bài
đạo đức phụ thuộc vào nhiều yếu tố như: tính chất của bài đạo đức, khả năng của
học sinh, mục tiêu cơ bản của tiết học, các phương tiện dạy học hiện có, các điều
kiện khách quan ngoại cảnh…
Tuy nhiên, ở từng tiết có thể vận dụng các phương pháp theo gợi ý sau:

- Ở tiết 1, cần lựa chọn và sử dụng phối hợp một số phương pháp như : kể
chuyện, đàm thoại, thảo luận nhóm, nêu gương, tổ chức trò chơi, rèn luyện…
- Ở tiết 2, lựa chọn và sử dụng phối hợp một số phương pháp như : Thảo
luận nhóm, làm việc cá nhân, tổ chức trò chơi, rèn luyện, báo cáo…
- Đối với thời gian giữa các tiết đạo đức, cần lựa chọn và vận dụng các
phương pháp: tổ chức điều tra, rèn luyện…
10. Những bài trong môn Đạo đức lớp 2 có thể áp dụng phương pháp rèn
luyện
Trên cơ sở những vấn đề nghiên cứu trên, chúng tôi nhận thấy, trong
chương trình đạo đức lớp 2 có một số bài có nhiều bài có thể sử dụng phương
pháp rèn luyện trong giảng dạy. Cụ thể như sau:
STT
Bài học có thể sử dung phương pháp rèn luyện
1
Học tập, sinh hoạt đúng giờ
2
Biết nhận lỗi và sửa chữa
3
Gọn gàng, ngăn nắp
4
Chăm làm việc nhà
5
Chăm chỉ học tập
6
Quan tâm giúp đỡ bạn bè
7
Giữ gìn trường, lớp sạch sẽ
8
Giữ trật tự nơi công cộng
9

Biết nói lời yêu cầu đề nghị
10
Giúp đỡ người khuyết tật
11
Bảo vệ loài vật có ích
II. CƠ SỞ THỰC TIỄN

16


Đề tài: Vận dụng phương pháp điều tra trong dạy học môn Đạo đức lớp 2
------------------------------------------------------------------------------------------------1. Khái quát quá trình điều tra
1.1. Mục đích điều tra
Tìm hiểu thực trạng việc vận dụng phương pháp rèn luyện trong dạy học
môn Đạo đức lớp 2 ở trường tiểu học.
1.2. Nội dung điều tra


Điều tra khảo sát về thực trạng nhận thức của giáo viên Tiểu học về
phương pháp rèn luyện trong dạy học môn Đạo đức .



Thực trạng việc vận dụng phương pháp rèn luyện trong dạy học môn Đạo
đức lớp 2 ở trường tiểu học.

1.3. Đối tượng điều tra
Trong quá trình thực hiện đề tài tôi đã tiến hành rèn luyện 30 giáo viên trực
tiếp giảng dạy môn Đạo đức ở các trường tiểu học trên địa bàn huyện Ứng Hòa
– Thành phố Hà Nội.

2. Kết quả điều tra
2.1. Thực trạng nhận thức của giáo viên Tiểu học về phương pháp rèn luyện
trong dạy học môn Đạo đức
a. Bảng 1: Nhận thức của giáo viên tiểu học về khái niệm phương pháp rèn
luyện
TT

Các quan niệm về phương pháp rèn luyện

Số ý
kiến

Tỷ lệ

1

Là phương pháp giáo viên tổ chức, hướng dẫn học sinh 3
tìm tòi, khám phá các tri thức từ thực tế xung quanh có
liên quan đến nội dung bài học.

10%

2

Là phương pháp học sinh tự tìm tòi, khám phá và liên hệ 3
các tri thức với thực tế xung quanh có liên quan đến nội
dung bài học.

10%

3

Là phương pháp giáo viên tổ chức cho học sinh thực hiện 14
những hành vi, công việc trong cuộc sống theo bài học
đạo đức.

46,7%

4

Là phương pháp giáo viên trao đổi với học sinh các bài 10
tập dưới dạng phiếu rèn luyện để học sinh thực hiện

33,3%



Phân tích kết quả bảng 1
17


Đề tài: Vận dụng phương pháp điều tra trong dạy học môn Đạo đức lớp 2
------------------------------------------------------------------------------------------------• Có 6 ý kiến chọn phương án 1,2, chiếm 20%. Đây là phương án mà giáo
viên đã bị nhầm lẫn với phương pháp điều tra.
•

Có 10 giáo viên chọn phương án 4, chiếm 33,3% . Như vậy có tới 33,3%
giáo viên nhầm lẫn giữa khái niệm và hình thức tổ chức của phương pháp
rèn luyện.

•

Có 14 giáo viên chọn phương án 1, chiếm 46,7%. Đây là phương án trả
lời chính xác. Mặc dù chiếm tỉ lệ cao nhất những điều đó chứng tỏ những
hiểu biết của giáo viên về phương pháp rèn luyện vẫn còn rất hạn chế.

Kết luận: Như vậy phần lớn giáo viên tiểu học hiểu chưa đúng hoặc chưa đầy
đủ khái niệm phương pháp rèn luyện. Điều này chứng tỏ trình độ nhận thức của
giáo viên về bản chất của phương pháp rèn luyện còn rất thấp.
2.2. Nhận thức của giáo viên về mức độ cần thiết của phương pháp rèn luyện
trong dạy học môn Đạo đức lớp 2.
Bảng 5: Mức độ cần thiết sử dụng phương pháp rèn luyện trong dạy học môn
Đạo đức lớp 4 (đơn vị: %)
Đánh giá
Rất cần thiết
Cần thiết
Bình thường Không cần
thiết
Tỉ lệ


36,6%

40%

16,8%

6,6%

Phân tích kết quả: Qua điều tra bằng phiếu và trò chuyện với GV, kết

quả thu được cho thấy nhìn chung các thầy cô đều thấy được sự cần thiết
và tác dụng của PPDH rèn luyện trong dạy học môn Đạo đức lớp 2, có tới
36,6% GV cho rằng là rất cần thiết, 40% GV cho rằng cần thiết và chỉ có
6,6% GV cho rằng không cần thiết. Điều này thể hiện rằng việc sử dụng
PPDH rèn luyện là cần thiết đối với môn Đạo đức.

2.3. Thực trạng vận dụng phương pháp rèn luyện trong dạy học môn Đạo đức
Bảng 2. Mức độ sử dụng phương pháp rèn luyện trong dạy họcnmôn Đạo đức
(đơn vị: %)
Thường xuyên
Thỉnh thoảng
Hiếm Khi
Chưa bao giờ



26,6
40,0
16,7
16,7
Nhận xét: Nhìn vào bảng 2 ta thấy có tới 26,6% giáo viên thường xuyên
sử dụng phương pháp rèn luyện khi dạy học môn Đạo đức. 40% thỉnh
18


Đề tài: Vận dụng phương pháp điều tra trong dạy học môn Đạo đức lớp 2
------------------------------------------------------------------------------------------------thoảng sử dụng. Tuy nhiên tỉ lệ chưa bao giờ sử dụng cũng khá cao tới
16,7% mặc dù phương pháp này rất có ý nghĩa trong dạy học đạo đức.
b. Cách thức vận dụng phương pháp rèn luyện trong dạy học môn Đạo đức
Để tiến hành rèn luyện cách thức vận dụng phương pháp rèn luyện trong dạy

học môn Đạo đức của giáo viên tiểu học, tôi đã tiến hành dự giờ tiết dạy môn
Đạo đức của giáo viên có sử dụng phương pháp rèn luyện. Qua đó tôi thấy rằng
hầu hết giáo viên tiểu học chưa biết cách sử dụng phương pháp rèn luyện. Họ bỏ
qua một số bước quan trọng, nhất là bước 1 ( giáo viên thiết kế phiếu rèn luyện
và hướng dẫn học sinh rèn luyện) nên không đáp ứng được yêu cầu của phương
pháp rèn luyện. Vì vậy nên việc vận dụng phương pháp rèn luyện vào dạy học
môn Đạo đức chưa đạt hiệu quả tốt.
Tôi đã quan sát và nhận thấy rằng hầu hết giáo viên sử dụng phương pháp
rèn luyện theo các bước sau:
 Bước 1: Giáo viên nêu vấn đề cần rèn luyện trước lớp và yêu cầu học sinh về
nhà thực hiện.
 Bước 2: Học sinh thực hiện.
 Bước 3: Giáo viên nhận xét, đánh giá. Tuy nhiên bước này giáo viên chưa
thực hiện thường xuyên nên việc đánh giá sự tiến bộ của học sinh chưa hiệu
quả.
Ba bước này không đáp ứng được cách thức tiến hành của phương pháp rèn luyện.
3. Đánh giá thực trạng
Qua hoạt động điều tra, phân tích kết quả điều tra thực trạng nhận thức của
giáo viên và thực trạng sử dụng phương pháp rèn luyện trong dạy học Đạo đức ở
tiểu học tôi thấy còn tồn tại những vấn đề sau:
 Thứ nhất: Trình độ nhận thức của giáo viên về bản chất của phương pháp
rèn luyện còn thấp. Hầu hết giáo viên chưa hiểu được khái niệm, hình thức
tổ chức…của phương pháp này nên chất lượng dạy học theo phương pháp
rèn luyện còn rất thấp.
 Thứ hai: Đa số giáo viên hiểu được ý nghĩa to lớn của phương pháp rèn
luyện và đã sử dụng phương pháp này vào trong dạy học Đạo đức ở tiểu học
nhưng tỉ lệ không hoặc hiếm khi sử dụng vẫn cao.
 Thứ ba: Phần lớn giáo viên sử dụng sai cách thức của phương pháp rèn
luyện, không đáp ứng được các yêu cầu sư phạm của phương pháp này nên
hiệu quả chưa cao.

III. KẾT LUẬN CHƯƠNG
19


Đề tài: Vận dụng phương pháp điều tra trong dạy học môn Đạo đức lớp 2
------------------------------------------------------------------------------------------------Nội dung của chương I đã đánh giá một số vấn đề cơ bản xung quanh nội
dung vận dụng phương pháp rèn luyệntrong dạy học môn Đạo đức lớp 2 ở
trường Tiểu học. Về phương pháp điều tra, nội dung phiếu rèn luyệncó thể chưa
được xây dựng một cách khoa học, kết quả điều tra có độ tin cậy chưa cao, song
cũng đã giúp người điều tra thu thập được các thông tin quan trọng góp phần
đánh giá đúng thực trạng nhận thức và vận dụng phương pháp rèn luyện vào
giảng dạy môn Đạo đức của giáo viên trường tiểu học hiện nay.
Các vấn đề chung về các khái niệm và kết quả điều tra ở chương I là căn cứ
để đề xuất các giải pháp thích hợp nhằm nâng cao hiệu quả vận dụng phương
pháp rèn luyện trong dạy học môn Đạo đức lớp 2.

20


Đề tài: Vận dụng phương pháp điều tra trong dạy học môn Đạo đức lớp 2
------------------------------------------------------------------------------------------------CHƯƠNG II. VẬN DỤNG PHƯƠNG PHÁP RÈN LUYỆN
TRONG DẠY HỌC MÔN ĐẠO ĐỨC LỚP 2
I. CÁC BƯỚC TIẾN HÀNH PHƯƠNG PHÁP RÈN LUYỆN TRONG DẠY HỌC
MÔN ĐẠO ĐỨC
 Bước 1: Chuẩn bị
Trong quá trình chuẩn bị giáo viên cần:
• Xác định nội dung rèn luyện: Căn cứ vào tính chất của bài đạo đức, mục
tiêu của bài, khả năng của học sinh, điều kiện thực tế xung quanh…để xác
định những hành vi, công việc mà các em cần thực hiện cho phù hợp.
 Ví dụ: Khi dạy bài “Chăm làm việc nhà” giáo viên có thể cho học sinh

tham gia làm việc nhà với những công việc vừa sức.
• Dự kiến kết quả, sản phẩm hoạt động của học sinh qua rèn luyện như: Kết
quả buổi lao động, những loại phiếu mà các em cần hoàn thành…
• Dự kiến thời gian tổ chức: Có những loại công việc do giáo viên tổ chức
cho các em không thường xuyên ( Có khi chỉ được 1 lần, sau khi học xong
bài đạo đứcthì có thể không được tổ chức lần nữa) và những loại công việc
được học sinh tự giác thực hiện một cách thường xuyên ( những công việc
này có thể được học sinh thực hiện hàng ngày).
• Chuẩn bị phiếu rèn luyện: Cần có phiếu rèn luyện được thiết kế thích hợp
để giúp học sinh ghi lại quá trình, công việc, kết quả hoạt động để sau này
nộp lại cho giáo viên hoặc trình bày trước lớp.
 Ví dụ: Phiếu rèn luyện bài “Chăm chỉ làm việc nhà”
Lớp:
Họ tên:
PHIẾU RÈN LUYỆN
Bài: Chăm chỉ làm việc nhà
Hàng ngày, em hãy làm những công việc nhà khác nhau. Hãy ghi đúng công
việc và kết quả đã làm vào phiếu này.
Thứ, ngày

Công việc đã làm

Nhận xét của thầy cô giáo

Kết quả

Xác nhận của gia đình
21

Đề tài: Vận dụng phương pháp điều tra trong dạy học môn Đạo đức lớp 2
------------------------------------------------------------------------------------------------• Ngoài ra giáo viên còn phải dự kiến thời gian, địa điểm cách tiến hành;
việc phân công học sinh theo tổ, nhóm, cá nhân; cách đánh giá kết quả,
việc phối hợp với các lực lượng giáo dục…
 Bước 2: Giao nhiệm vụ
• Bước này thường được thực hiện hướng dẫn ứng dụng cuối bài (cuối tiết 1
hay cuối tiết 2 bài đạo đức). Khi đó, giáo viên giúp học sinh nắm vững:
 Nội dung công việc cần thực hiện.
 Cách tiến hành, thực hiện công việc.
 Địa điểm .
 Yêu cầu về kết quả.
 Thời gian.
 Cách đánh giá ( học sinh nộp phiếu rèn luyện hay báo cáo trước lớp).
 Bước 3: Học sinh thực hiện nhiệm vụ
• Theo nhiệm vụ được giao, học sinh thực hiện việc rèn luyện chủ yếu vào
thời gian ngoài giờ học- ở gia đình, nhà trường, xã hội (tùy hành vi, công
việc cụ thể). Các em ghi lại những công việc mình làm vào phiếu rèn
luyện, hoàn thành báo cáo (nếu cần) để sau này nộp lại cho giáo viên hoặc
báo cáo, trình bày trước lớp.
 Bước 4: Đánh giá
• Sau khi thực hiện nhiệm vụ rèn luyện, giáo viên tiến hành đánh giá như dự
kiến (nộp phiếu rèn luyện hay báo cáo kết quả rèn luyện trước lớp)
II. MỘT SỐ LƯU Ý KHI THIẾT KẾ PHIẾU RÈN LUYỆN CHO HỌC
SINH.
 Khi thiết kế phiếu rèn luyện, chúng ta cần trình bày khoa học, đẹp, lệnh

đưa ra cần được diễn đạt ngắn gọn, rõ ràng , cụ thể.
 Lượng công việc cần phù hợp, tương xứng với nội dung bài học và khả

năng trình độ của học sinh. Lượng công việc không nên quá nhỏ bé với nội

dung bài, cũng không nên quá ôm đồm, quá sức với học sinh .
 Phiếu rèn luyện cần được xây dựng, thiết kế và giao cho học sinh vào cuối

tiết học của bài Đạo đức.
III. CÁC YÊU CẦU SƯ PHẠM CỦA PHƯƠNG PHÁP RÈN LUYỆN
 Nội dung rèn luyện phải phù hợp với bài đạo đức, với đặc điểm sinhh lí và
kharnawng của các em, với điều kiện thực tế xung quanh ở địa phương.
22


Đề tài: Vận dụng phương pháp điều tra trong dạy học môn Đạo đức lớp 2
------------------------------------------------------------------------------------------------ Công việc rèn luyện phải mang tính khả thi và tính giáo dục cao, khi đó,
nó mới có tác dụng giáo dục thiết thực.
 Cần tổ chức rèn luyện cho học sinh một cách thường xuyên, có hệ thống.
Có như vậy mới hình thành ở học sinh kĩ năng tham gia, tổ chức hoạt
động thực tiễn, thói quen, tình cảm đạo đức bền vững.
 Cần có phương tiện cần thiết cho hoạt động của học sinh, trong đó phiếu
rèn luyện đóng vai trò quan trọng. xã hội, ban tự quản của học sinh tiểu
học. Việc đánh giá phải công bằng, khách quan, kịp thời, bằng những cách
tổ chức cho các em báo cáo kết quả rèn luyện trước lớp, ghi nhận xét vào
phiếu rèn luyện…
 Cần đề cao vai trò chủ thể tích cực, nâng cao ý thức tự giác, tự quản của
học sinh trong quá trình tự rèn luyện của mình.
 Cần kiểm tra việc rèn luyện của học sinh, trong đó, có sự phối hợp với gia
đình, các tổ chức
 Tránh những hiện tượng như: Ngại khó, thiếu tin tưởng vào khả năng của
học sinh…
III. MỘT SỐ VÍ DỤ MINH HỌA VỀ THIẾT KẾ PHIẾU RÈN LUYỆN
TRONG MÔN ĐẠO ĐỨC LỚP 2
1.Bài “ Chăm chỉ làm việc nhà”

Lớp:
Họ tên:
PHIẾU RÈN LUYỆN
Bài: Chăm chỉ làm việc nhà
Hàng ngày, em hãy làm những công việc nhà khác nhau. Hãy ghi đúng công
việc và kết quả đã làm vào phiếu này.

Thời gian (Thứ, ngày)

Công việc đã làm

Nhận xét của thầy cô giáo

Kết quả

Xác nhận của gia đình

2.Bài “ Quan tâm giúp đỡ bạn bè”
23


Đề tài: Vận dụng phương pháp điều tra trong dạy học môn Đạo đức lớp 2
------------------------------------------------------------------------------------------------Lớp:
Họ tên:
PHIẾU RÈN LUYỆN
Bài: Quan tâm giúp đỡ bạn bè
Hàng ngày, em hãy đã có những việc làm thể hiện sự quan tâm giúp đỡ bạn
bè. Hãy ghi đúng công việc và kết quả đã làm vào phiếu này.
Ngày, tháng

Công việc em làm

Nhận xét của thầy cô giáo

Kết quả

Học sinh kí tên

3.Bài “ Bảo vệ vật nuôi có ích”
Lớp:
Họ tên:
PHIẾU RÈN LUYỆN
Bài: Bảo vệ vật nuôi có ích
Hàng ngày, em hãy đã làm những việc để bảo vệ những loài vật nuôi có ích,
hãy ghi đúng công việc mà em đã làm và kết quả vào phiếu này.
Ngày, tháng

Công việc em làm

Nhận xét của thầy cô giáo

Kết quả

Xác nhận của gia đình

IV. GIÁO ÁN MINH HỌA VIỆC SỬ DỤNG PHƯƠNG PHÁP RÈN
LUYỆN TRONG DẠY HỌC MÔN ĐẠO ĐỨC LỚP 2
1. Bài “Học tập chăm chỉ đúng giờ”
24

Đề tài: Vận dụng phương pháp điều tra trong dạy học môn Đạo đức lớp 2
------------------------------------------------------------------------------------------------HỌC TẬP, SINH HOẠT ĐÚNG GIỜ ( Tiết 1)
I. Mục tiêu: HS cần:
1.Kiến thức:
- HS biết các biểu hiện cụ thể và lợi ích của việc học tập chăm chỉ, sinh hoạt
đúng giờ.
- HS hiểu những lời ích của việc học tập chăm chỉ, sinh hoạt đúng giờ.
2. Kỹ năng:
- HS biết cùng cha mẹ lập thời gian biểu hợp lý cho bản thân và thực hiện đúng
thời gian biểu.
- Tích hợp giáo dục kĩ năng sống:
+ Kỹ năng lập kế hoạch để học tập, sinh hoạt đúng giờ.
+ Kỹ năng tư duy phê phán, đánh giá hành vi sinh hoạt, học tập không đúng giờ
và chưa đúng giờ.
3.Thái độ:
- Có thái độ đồng tình với các bạn biết học tập, sinh hoạt đúng giờ.
II. Tài liệu và phương tiện
1. Giáo viên
- Dụng cụ sắm vai HĐ2- tiết 1.
- Phiếu giao việc HĐ1, HĐ2.
- Phiếu rèn luyện
2. Học sinh: Đồ dùng học tập
III. Hoạt động dạy – học
A. Hoạt động cơ bản
 Hoạt động 1: Khởi động
- Cả lớp hát bài hát “Lớp chúng mình”
- Giới thiệu bài: Học tập và sinh hoạt đúng giờ giúp chúng ta thực hiện tốt mọi
công việc và cuộc sống chúng ta có nề nếp hơn. Để biết thế nào là học tập và
sinh hoạt đúng giờ, chúng ta cùng đi vào bài 1 “Học tập….”

Hoạt động 2: Bày tỏ ý kiến
- HS bày tỏ ý kiến về việc làm trong 1 tình huống, việc nào đúng, việc nào sai?
Tại sao đúng/sai?


25