CÒN ỐNG ĐỘNG MẠCH

CÒN ỐNG ĐỘNG MẠCH
Còn ống động mạch ( PDA = patent ductus arterious) là 1 trong những bệnh
tim bẩm sinh thường gặp, được phân loại trong nhóm tim bẩm sinh không
tím , có shunt trái-phải.
Ống động mạch được hình thành từ tháng thú 4 của thai kì, và trong suốt
thời kì bào thai, nó cho phép dòng máu từ thất phải chạy tắt sang vòng đại
tuần hoàn , chỉ có 10% máu từ thất phải lên giường mao mạch phổi còn lại
90% đều qua ống động mạch vào đại tuần hoàn. Ống động mạch nối giữa
ngã ba động mạch phổi ( nơi động mạch phổi chia hai) tới động mạch chủ
xuống ngay sau chỗ động mạch dưới đòn trái tách ra.
Quá trình đóng hoặc giữ cho ống động mạch tồn tại qua nghiên cứu cho thấy
có 1 sự liên hệ giữa lượng prostaglandin trong máu và áp lực oxy , ngoài ra
còn có vai trò của 1 gen di truyền gây thiếu hụt cơ trơn hay dư mô chun là
các yếu tố giữ vai trò đóng hay mở ống động mạch. Độ mở của ống động
mạch phụ thuộc chủ yếu vào nồng độ oxy thấp khi còn thời kì bào thai và sự
sản xuất PGE2- gây thư giãn cơ trơn ống động mạch từ sự hoạt hóa Gcouple prostaglandin tại thụ thể EP4 bởi PGE2. Sau khi hoạt hóa thụ thể
EP4, 1 chuỗi sự phản ứng xảy ra sau đó dẫn đến tăng adenosine
monophosphat , protein kinase A và cuối cùng giảm myosin kinase chuỗi
nhẹ, dẫn đến giãn mạch và mở ống động mạch.
Trong vòng 24-72h sau khi sinh đủ tháng, ống động mạch đóng lại do sự
tăng oxy trong máu và sự giảm PGE2 trong tuần hoàn. Đối với các trẻ sinh
non tháng hay các trẻ sinh ngạt thiếu oxy mô thì ống động mạch sẽ không
đóng lại được. Đối với trẻ sinh đủ tháng thì ống động mạch sẽ đóng trong
24-72h, nếu sau 72h mà ống động mạch không đóng thì ống động mạch sẽ
không lại vĩnh viễn. Khi đó được chẩn đoán còn ống động mạch. Tuy nhiên
ở trẻ sinh non tháng ống động mạch có thể đóng muộn hơn, nên chẩn đoán
còn ống động mạch ở trẻ sinh non tháng có thể kéo dài qua 3 tháng sau sinh.
Do cơ chế mở lại ống động mạch là do giảm oxy máu và tăng nồng độ
prostaglandin , nên điều trị nội khoa để đóng lại ống động mạch chủ yếu
tăng cung cấp oxy và ngăn cản tác dụng của prostaglandin.
Có 2 thuốc ức chế không chọn lọc men COX được FDA cho phép sử dụng là

indomethacin và ibuprofen. Tiêm tĩnh mạch Indo và Ibu có hiệu quả ngang
nhau để đóng ống động mạch từ 75-93%. Ibu tốt hơn Indo vì sử dụng Indo
có thể gây độc cho thận, giảm lưu lượng máu não và hoại tử ruột. FDA


khuyến cáo sử dụng Ibu càng sớm càng tốt vì tỉ lệ thành công sẽ giảm theo
thời gian.
Liều của Ibuprofen : bolus 10mg/kg TM , sau đó 5 mg/kg/ngày trong 2
ngày.

/> />