Xây dựng đội ngũ công chức ở nước ta hiện nay theo tư tưởng hồ chí minh 1

HỌC VIỆN CHÍNH TRỊ QUỐC GIA HỒ CHÍ MINH

NGUYỄN VĂN HÒA

XÂY DỰNG ĐỘI NGŨ CÔNG CHỨC
Ở NƯỚC TAHIỆN NAYTHEO TƯ TƯỞNG HỒ CHÍ MINH

LUẬN ÁN TIẾN SĨ
CHUYÊN NGÀNH: HỒ CHÍ MINH HỌC

HÀ NỘI - 2019


HỌC VIỆN CHÍNH TRỊ QUỐC GIA HỒ CHÍ MINH

NGUYỄN VĂN HÒA

XÂY DỰNG ĐỘI NGŨ CÔNG CHỨC
Ở NƯỚC TAHIỆN NAYTHEO TƯ TƯỞNG HỒ CHÍ MINH

LUẬN ÁN TIẾN SĨ
CHUYÊN NGÀNH HỒ CHÍ MINH HỌC
Mã số: 62 31 02 04

NGƯỜI HƯỚNG DẪN KHOA HỌC:
1. PGS, TS Triệu Văn Cường
2. TS Trần Thị Phúc An

HÀ NỘI - 2019

LỜI CAM ĐOAN

Tôi xin cam đoan đây là công trình nghiên cứu của riêng tôi. Các số
liệu, kết quả nêu trong luận án là trung thực, có nguồn gốc rõ ràng, được trích
dẫn đầy đủ theo quy định.
TÁC GIẢ LUẬN ÁN

Nguyễn Văn Hòa


MỤC LỤC
MỞ ĐẦU
Chương 1: TỔNG QUAN TÌNH HÌNH NGHIÊN CỨU LIÊN QUAN ĐẾN

Trang
1

6

LUẬN ÁN

1.1. Tình hình nghiên cứu liên quan đến đề tài luận án
1.2. Đánh giá chung tình hình nghiên cứu liên quan đến đề tài luận án và
những vấn đề cần tiếp tục nghiên cứu
Chương 2: TƯ TƯỞNG HỒ CHÍ MINH VỀ XÂY DỰNG ĐỘI NGŨ

6
23
27

CÔNG CHỨC - NỘI DUNG VÀ GIÁ TRỊ

2.1. Một số khái niệm
2.2. Nội dung tư tưởng Hồ Chí Minh về xây dựng đội ngũ công chức
2.3. Giá trị tư tưởng Hồ Chí Minh về xây dựng đội ngũ công chức

27
35
71

Chương 3: XÂY DỰNG ĐỘI NGŨ CÔNG CHỨC NHÀ NƯỚC Ở NƯỚC TA
HIỆN NAY THEO TƯ TƯỞNG HỒ CHÍ MINH - THỰC TRẠNG VÀ
MỘT SỐ MÂU THUẪN ĐẶT RA

79

3.1. Các nhân tố tác động đến việc xây dựng đội ngũ công chức nhà
nước ở nước ta hiện nay
3.2. Thực trạng xây dựng đội ngũ công chức nhà nước ở nước ta hiện
nay theo tư tưởng Hồ Chí Minh
3.3. Một số mâu thuẫn đặt ra trong xây dựng đội ngũ công chức nhà nước ở
nước ta hiện nay theo tư tưởng Hồ Chí Minh
Chương 4: QUAN ĐIỂM, NỘI DUNG VÀ GIẢI PHÁP XÂY DỰNG
ĐỘI NGŨ CÔNG CHỨC NHÀ NƯỚC Ở NƯỚC TA HIỆN NAY THEO
TƯ TƯỞNG HỒ CHÍ MINH

4.1. Quan điểm xây dựng đội ngũ công chức nhà nước ở nước ta hiện
nay theo tư tưởng Hồ Chí Minh
4.2. Nội dung xây dựng đội ngũ công chức nhà nước ở nước ta hiện nay
theo tư tưởng Hồ Chí Minh

4.3. Giải pháp xây dựng đội ngũ công chức nhà nước ở nước ta hiện nay
theo tư tưởng Hồ Chí Minh
KẾT LUẬN
DANH MỤC CÁC CÔNG TRÌNH KHOA HỌC ĐÃ CÔNG BỐ CỦA
TÁC GIẢ CÓ LIÊN QUAN ĐẾN ĐỀ TÀI LUẬN ÁN
DANH MỤC TÀI LIỆU THAM KHẢO
PHỤ LỤC

79
86
114
119

119
123
127
149
151
152
163


1
MỞ ĐẦU
1. Tính cấp thiết của luận án
Xây dựng đội ngũ cán bộ, công chức là một trong những vấn đề có ý
nghĩa quyết định đối với việc thành bại của sự nghiệp cách mạng. Hồ Chí Minh
cho rằng: “Cán bộ là cái sợi dây chuyền của bộ máy. Nếu dây chuyền không tốt,
không chạy thì động cơ dù tốt, dù chạy toàn bộ máy cũng tê liệt. Cán bộ là
những người đem chính sách của Chính phủ, của đoàn thể thi hành trong nhân

dân, nếu cán bộ dở thì chính sách hay cũng không thể thực hiện được” [83,
tr.54]. Trên cơ sở nhận thức được vị trí, vai trò quan trọng của vấn đề trên, Hồ
Chí Minh đã quan tâm xây dựng đội ngũ công chức Việt Nam vững mạnh, vừa
hồng, vừa chuyên, sẵn sàng nhận và hoàn thành tốt mọi công việc được giao trên
từng cương vị công tác.
Trong suốt cuộc đời hoạt động cách mạng, Hồ Chí Minh không chỉ đưa ra
những quan niệm về công chức mà còn chỉ đạo trực tiếp sự nghiệp xây dựng đội
ngũ công chức. Chính vì vậy, tư tưởng Hồ Chí Minh về công chức và xây dựng đội
ngũ công chức không chỉ thể hiện đơn thuần qua các bài nói, bài viết, mà còn được
thể hiện rõ nét, thuyết phục qua hoạt động “sáng lập”, “xây dựng” và “phát triển”, ở
đó Người nổi lên như một Tổng công trình sư đầy sáng tạo và tâm huyết.

Thấm nhuần tư tưởng trên của Hồ Chí Minh, Đảng và Nhà nước Việt Nam
luôn khẳng định vị trí, vai trò nòng cốt, chủ đạo của đội ngũ công chức nhà nước
trong quản lý và tổ chức thực hiện công việc của bộ máy nhà nước các cấp. Do
vậy, nhiều chủ trương, chính sách nhằm cải cách hành chính, xây dựng một nền
hành chính dân chủ, trong sạch, vững mạnh, từng bước hiện đại đã được Đảng và
Nhà nước đưa ra và triển khai trong thực tiễn. Trong đó, xác định xây dựng đội
ngũ công chức nhà nước vừa hồng, vừa chuyên, có trình độ chuyên môn và kỹ
năng nghề nghiệp cao, có tinh thần trách nhiệm, tận tụy, công tâm là nhiệm vụ
cấp thiết, quan trọng hàng đầu.
Việc xây dựng đội ngũ công chức nhà nước theo tưởng Hồ Chí Minh
nhằm đáp ứng yêu cầu thời kỳ hội nhập quốc tế, của sự nghiệp đẩy mạnh công


2
nghiệp hóa, hiện đại hóa đất nước, của hoạt động xây dựng chính phủ kiến tạo,
cũng như xây dựng Nhà nước pháp quyền xã hội chủ nghĩa của dân, do dân và vì
dân ở Việt Nam là vấn đề bức thiết trong giai đoạn hiện nay. Sau hơn ba mươi
năm thực hiện công cuộc đổi mới, dưới sự lãnh đạo của Đảng Cộng sản, Việt

Nam đã đạt được những thành tựu to lớn, có ý nghĩa lịch sử. Song, cũng đang
đứng trước nguy cơ và thách thức không thể xem thường. Nhiệm vụ của thời kỳ
mới còn nặng nề, nhiều khó khăn và thử thách phải vượt qua, đòi hỏi Đảng, Nhà
nước phải xây dựng được đội ngũ cán bộ, công chức nói chung, công chức nhà
nước nói riêng có đủ tiêu chuẩn về phẩm chất, năng lực đáp ứng yêu cầu, nhiệm
vụ mới của cách mạng.
Trong những năm đổi mới vừa qua, Đảng và Nhà nước đã ban hành nhiều
chủ trương, chính sách, nghị quyết nhằm lãnh đạo, chỉ đạo hoạt động xây dựng
đội ngũ công chức nhà nước. Công tác tuyển dụng công chức ngày càng công
minh, chính xác và khách quan hơn. Số lượng công chức ngày càng hợp lý trong
cơ cấu vùng miền, dân tộc, độ tuổi, giới tính, nghề nghiệp. Chất lượng công chức
ngày càng tăng. Hoạt động đào tạo, bồi dưỡng đã có nhiều đổi mới cả về nội
dung và phương pháp. Việc quản lý và sử dụng công chức ngày càng có hiệu
quả. Đã có nhiều cơ chế, chính sách thu hút nhân tài và đãi ngộ công chức.
Hiện nay, việc xây dựng đội ngũ công chức nhà nước theo tư tưởng Hồ Chí
Minh bên cạnh những ưu điểm, vẫn còn tồn tại nhiều hạn chế, khuyết điểm. Một bộ
phận công chức nhà nước có biểu hiện suy thoái về tư tưởng, chính trị, đạo đức, lối
sống, thiếu tu dưỡng, rèn luyện bản thân. Việc tuyển dụng công chức nhà nước ở
nhiều cơ quan, đơn vị còn mang tính hình thức, thiếu công minh, khách quan. Đánh
giá công chức nhà nước tại nhiều cơ quan còn chưa công tâm và chính xác. Công
tác đào tạo, bồi dưỡng, sử dụng công chức nhà nước còn nhiều bất cập. Còn nhiều
mâu thuẫn đặt ra cần giải quyết giữa số lượng và chất lượng công chức nhà nước.
Việc quy hoạch công chức ở một số cơ quan còn mang tính hình thức, có biểu hiện
quy hoạch treo. Bố trí, sử dụng công chức tại không ít cơ quan nhà nước còn chưa
phù hợp, chưa đúng người, đúng việc. Tình trạng chạy chức, chạy quyền, chạy quy
hoạch, chạy luân chuyển trong đội ngũ công chức nhà nước vẫn còn xảy ra tại nhiều


3
nhiều bộ, ngành, địa phương. Trong quản lý, kiểm tra, giám sát công chức nhà nước

ở nhiều cơ quan, tổ chức chưa chặt chẽ, tính hiệu quả thấp, vẫn còn nhiều công
chức vi phạm pháp luật Nhà nước và làm trái quy định những điều đảng viên
không được làm. Chính vì vậy, việc trở lại nghiên cứu các giá trị tư tưởng Hồ
Chí Minh về công chức và xây dựng đội ngũ công chức nhằm vận dụng vào tổng
kết, đánh giá thực trạng, nguyên nhân và rút ra bài học kinh nghiệm, trên cơ sở
đó đề ra phương hướng, giải pháp xây dựng đội ngũ công chức nhà nước ở nước
ta hiện nay là một vấn đề cấp bách, có ý nghĩa hết sức quan trọng.
Xuất phát từ cơ sở lý luận và thực tiễn trên, tác giả lựa chọn vấn đề: "Xây
dựng đội ngũ công chức ở nước ta hiện nay theo tư tưởng Hồ Chí Minh” làm
luận án nghiên cứu tiến sĩ, chuyên ngành Hồ Chí Minh học.
2. Mục tiêu và nhiệm vụ nghiên cứu
2.1. Mục tiêu nghiên cứu
Nghiên cứu một cách cơ bản, có tính hệ thống tư tưởng Hồ Chí Minh về
xây dựng đội ngũ công chức, từ đó vận dụng nhằm nâng cao chất lượng, hiệu
quả của hoạt động xây dựng đội ngũ công chức nhà nước ở Việt Nam hiện nay.
2.2. Nhiệm vụ nghiên cứu
- Luận giải những quan điểm của Hồ Chí Minh về công chức và xây dựng
đội ngũ công chức. Từ đó, làm rõ giá trị lý luận và thực tiễn của tư tưởng Hồ Chí
Minh về xây dựng đội ngũ công chức.
- Nghiên cứu một cách căn bản, hệ thống những quan điểm cơ bản của
Đảng Cộng sản Việt Nam và Nhà nước về xây dựng đội ngũ công chức.
- Phân tích thực trạng xây dựng đội ngũ công chức nhà nước ở Việt Nam
từ năm 2011 đến 2017.
- Đề xuất một số giải pháp cơ bản nhằm xây dựng đội ngũ công chức nhà
nước theo tư tưởng Hồ Chí Minh.
3. Đối tượng, phạm vi nghiên cứu
3.1. Đối tượng nghiên cứu
- Tư tưởng Hồ Chí Minh về xây dựng đội ngũ công chức.
- Đội ngũ công chức nhà nước ở Việt Nam hiện nay theo tư tưởng Hồ Chí Minh.

4
3.2. Phạm vi nghiên cứu
- Phạm vi không gian: Ở Việt Nam.
- Phạm vi thời gian: Từ 2011 đến 2017.
- Phạm vi nội dung: Trong phạm vi khuôn khổ của luận án, tác giả trình
bày, luận giải những nội dung cơ bản nhất tư tưởng Hồ Chí Minh về xây dựng
đội ngũ công chức như: vị trí, vai trò công chức; tiêu chuẩn công chức; quy trình
xây dựng; phương pháp xây dựng. Đồng thời, làm rõ giá trị lý luận và thực tiễn
tư tưởng trên của Người.
Đánh giá thực trạng và đề xuất một số giải pháp xây dựng đội ngũ công
chức tại các cơ quan nhà nước của 96 Bộ, ngành và địa phương (33 Bộ, ngành không kể Bộ Quốc phòng, Bộ Công an và 63 tỉnh thành).
Trong thời kỳ Hồ Chí Minh, do điều kiện chiến tranh và nhiều nguyên
nhân khác nên chưa có sự phân loại công chức, nhìn chung vẫn gọi chung là cán
bộ, công chức. Tuy nhiên hiện nay, công chức đã được phân loại, trong phạm vi
nội dung nghiên cứu của Luận án chỉ nghiên cứu về công chức nhà nước. Do đó,
để tên gọi “Xây dựng đội ngũ công chức nhà nước ở nước ta hiện nay” là phù
hợp với phạm vi nội dung nghiên cứu trong chương 2, chương 3 và chương 4 của
Luận án.
4. Cơ sở lý luận và phương pháp nghiên cứu
4.1. Cơ sở lý luận
- Luận án nghiên cứu dựa trên cơ sở lý luận của chủ nghĩa Mác - Lênin về
vấn đề cán bộ và công tác cán bộ.
- Quan điểm của Chủ tịch Hồ Chí Minh, Đảng Cộng sản Việt Nam về cán
bộ, công chức.
- Luật và các văn bản của Đảng, Nhà nước có liên quan về tuyển dụng,
đào tạo bồi dưỡng, sử dụng, quản lý công chức.
4.2. Phương pháp nghiên cứu
- Phương pháp duy vật biện chứng và duy vật lịch sử của chủ nghĩa Mác Lênin.

5
- Phương pháp nghiên cứu Hồ Chí Minh học.
- Ngoài ra, luận án còn sử dụng các phương pháp chuyên ngành và liên
ngành, cụ thể như: phân tích, tổng hợp, lịch sử - logic; cấu trúc - chức năng,
phương pháp thống kê, điều tra xã hội học, tổng kết thực tiễn v.v...
5. Những đóng góp mới về mặt khoa học của luận án
- Làm rõ quan điểm Hồ Chí Minh về tiêu chuẩn công chức; nội dung,
phương pháp xây dựng đội ngũ công chức.
- Làm rõ những nhân tố tác động, thực trạng và một số mâu thuẫn đặt ra
đối với việc xây dựng đội ngũ công chức nhà nước hiện nay theo tư tưởng Hồ
Chí Minh.
- Đề xuất những giải pháp đồng bộ, có tính khả thi nhằm nâng cao chất
lượng đội ngũ công chức nhà nước hiện nay theo tư tưởng Hồ Chí Minh.
6. Ý nghĩa lý luận và thực tiễn của luận án
6.1. Ý nghĩa lý luận
Kết quả nghiên cứu của luận án góp phần khẳng định giá trị lý luận và
thực tiễn của tư tưởng Hồ Chí Minh về xây dựng đội ngũ công chức.
6.2. Ý nghĩa thực tiễn
- Luận án có thể dùng làm tài liệu tham khảo, nghiên cứu, giảng dạy trong
các trường đại học, cao đẳng ở Việt Nam.
- Cung cấp khung lý thuyết cho các cơ quan nhà nước trong nâng cao chất
lượng, hiệu quả xây dựng đội ngũ công chức nhà nước hiện nay.
7. Kết cấu của luận án
Ngoài phần mở đầu, kết luận, danh mục tài liệu tham khảo và phụ lục,
luận án gồm 4 chương, 11 tiết.
Chương 1: Tổng quan tình hình nghiên cứu liên quan đến luận án
Chương 2: Tư tưởng Hồ Chí Minh về xây dựng đội ngũ công chức - nội
dung và giá trị

Chương 3: Xây dựng đội ngũ công chức nhà nước ở nước ta hiện nay theo
tư tưởng Hồ Chí Minh - thực trạng và một số mâu thuẫn đặt ra
Chương 4: Quan điểm, nội dung và giải pháp xây dựng đội ngũ công chức
nhà nước ở nước ta hiện nay theo tư tưởng Hồ Chí Minh


6
Chương 1
TỔNG QUAN TÌNH HÌNH NGHIÊN CỨU LIÊN QUAN ĐẾN LUẬN ÁN
1.1. TÌNH HÌNH NGHIÊN CỨU LIÊN QUAN ĐẾN ĐỀ TÀI LUẬN ÁN

1.1.1. Nhóm công trình của các tác giả trong và ngoài nước nghiên
cứu về cán bộ, công chức
Nghiên cứu chung về cán bộ, công chức và xây dựng đội ngũ cán bộ, công
chức hiện nay có một số cuốn sách, đề tài, luận văn, luận án và bài viết đáng chú ý.

Đề tài Cơ sở khoa học của phân công, phân cấp quản lý cán bộ, công
chức lãnh đạo cao cấp trong cải cách hành chính hiện nay. Các tác giả đã trình
bày hệ thống các cơ sở khoa học của việc phân công, phân cấp quản lý cán bộ,
công chức lãnh đạo cao cấp; vị trí, vai trò của vấn đề trên với công cuộc cải cách
hành chính, cũng như việc hoàn thiện các chính sách quản lý đội ngũ cán bộ,
công chức ở nước ta; nghiên cứu, phân tích các kinh nghiệm dùng người, quản lý
đội ngũ quan lại trong các triều đại phong kiến ở Việt Nam; kinh nghiệm trong
quản lý công chức ở các nước trên thế giới [67].
Tác giả Trần Huy Sang trong luận án tiến sĩ kinh tế Xây dựng đội ngũ
công chức quản lý nhà nước về kinh tế ở các huyện ngoại thành, tập trung luận
giải, làm sáng tỏ khái niệm, vai trò, đặc điểm của đội ngũ công chức quản lý nhà
nước về kinh tế ở cấp huyện; xác định những vấn đề đặt ra đối với đội ngũ công
chức quản lý nhà nước về kinh tế ở cấp huyện khi chuyển sang nền kinh tế thị
trường ở nước ta hiện nay; kinh nghiệm của một số nước trong xây dựng đội ngũ

công chức quản lý nhà nước về kinh tế. Đồng thời, tác giả cũng đánh giá thực
trạng và những vấn đề cấp bách đặt ra trong xây dựng đội ngũ công chức quản lý
nhà nước về kinh tế ở các huyện ngoại thành Hà Nội. Trên cơ sở đó, đưa ra quan
điểm, phương hướng và một số giải pháp cơ bản trong xây dựng đội ngũ công
chức nhà nước về quản lý kinh tế ở các huyện ngoại thành Hà Nội [107].
Trong đề tài Hành chính nhà nước trong xu thế toàn cầu hóa, các tác giả đã
nghiên cứu một cách có hệ thống, toàn diện các tác động khác nhau, nhiều chiều


7
của xu thế toàn cầu hóa tới sự phát triển của nền hành chính nước nhà. Đề tài đã
nghiên cứu, luận giải những thách thức đang đặt ra với xã hội và nền hành chính
các nước. Đồng thời, chỉ ra tính tất yếu khách quan phải hiện đại hóa nền hành
chính Việt Nam trước xu thế toàn cầu hóa. Cuối cùng, đề tài đưa ra hệ thống các
yêu cầu về chất lượng đội ngũ cán bộ, công chức ở nước ta nhằm đáp ứng đòi
hỏi của quá trình hội nhập quốc tế [48].
Nghiên cứu về xây dựng đội ngũ cán bộ, công chức đáp ứng đòi hỏi của
Nhà nước pháp quyền xã hội chủ nghĩa của dân, do dân, vì dân, các tác giả
Thang Văn Phúc và Nguyễn Minh Phương đã luận giải một cách có hệ thống
quan điểm của chủ nghĩa Mác - Lênin, tư tưởng Hồ Chí Minh và Đảng Cộng sản
Việt Nam về vai trò, tầm quan trọng của cán bộ, yêu cầu đào tạo và xây dựng đội
ngũ cán bộ, công chức; nghiên cứu kinh nghiệm tuyển chọn, sử dụng nhân tài
trong lịch sử dân tộc và kinh nghiệm xây dựng nền công vụ chính quy, hiện đại
trên thế giới; đề ra các yêu cầu và tiêu chuẩn của cán bộ, công chức nhằm đáp
ứng đòi hỏi của việc xây dựng Nhà nước pháp quyền xã hội chủ nghĩa của dân,
do dân và vì dân [100].
Các tác giả Thang Văn Phúc, Nguyễn Minh Phương, Nguyễn Thu Huyền bàn
về Hệ thống công vụ và xu hướng cải cách của một số nước trên thế giới [101].
Nhóm tác giả đã tập trung nghiên cứu 8 nước có nền kinh tế phát triển cao trên thế
giới như: Trung Quốc, Thái Lan, Nhật Bản, Liên bang Nga, Cộng hòa Pháp, Cộng

hòa Liên bang Đức, Vương quốc Anh, Mỹ về tổ chức nhà nước, về bộ máy hành
chính và lịch sử nền công vụ, cũng như chế độ quản lý công chức. Công trình đã
phân tích chế độ và chính sách ở mỗi nước như: chế độ tuyển chọn, đào tạo, đánh
giá, lương bổng, phụ cấp, sử dụng nhân tài, công tác chống tham nhũng... nhằm cải
cách nền công vụ. Đây là công trình khoa học quan trọng, có giá trị lớn với tác giả
trong quá trình nghiên cứu luận án. Qua nghiên cứu trên giúp tác giả bổ sung nhiều
nội dung trong luận giải phần giải pháp của luận án.

Các nhà nghiên cứu Thang Văn Phúc và Nguyễn Minh Phương luận bàn
về Cơ sở lý luận và thực tiễn xây dựng đội ngũ cán bộ, công chức [102]. Trong


8
cuốn sách trên, các tác giả đã chỉ ra những cơ sở lý luận về xây dựng cán bộ,
công chức. Đồng thời, nhóm tác giả cũng đã phân tích vị trí, vai trò của đội ngũ
công chức trong xây dựng Nhà nước pháp quyền của dân, do dân, vì dân. Trong
cuốn sách các tác giả còn đánh giá thực trạng đội ngũ cán bộ, công chức ở nước
ta hiện nay. Tập thể tác giả rút ra những kinh nghiệm xây dựng đội ngũ công
chức ở một số nước trên thế giới, từ đó vận dụng vào xây dựng đội ngũ công
chức ở Việt Nam.
Trên Tạp chí Lý luận chính trị, Nguyễn Minh Phương có bài viết Xây
dựng đội ngũ công chức hành chính nhà nước: Thực trạng và giải pháp [103].
Đây là công trình khoa học có giá trị lớn với tác giả trong quá trình nghiên cứu
luận án. Qua tham khảo công trình, tác giả hiểu rõ hơn nội hàm công chức nhà
nước, từ đó tránh nhầm lẫn với công chức nói chung. Bài viết trên cũng là tiền đề
để tác giả luận án nghiên cứu làm rõ khái niệm công chức nhà nước, từ đó đánh
giá thực trạng và để xuất giải pháp xây dựng đội ngũ công chức nhà nước ở Việt
Nam hiện nay theo tư tưởng Hồ Chí Minh.
Bàn về chế độ công vụ ở Việt Nam, tác giả Nguyễn Trọng Điều và nhóm
tác giả đi sâu nghiên cứu về công chức và công vụ. Đồng thời, phân tích các cơ

sở khoa học nhằm hoàn thiện chế độ công vụ ở nước ta hiện nay. Công trình
cũng đã phân tích cơ sở lý luận và thực tiễn của chế độ công vụ và cải cách công
vụ Việt Nam qua từng thời kỳ một cách toàn diện, có hệ thống. Từ đó, luận giải
và đưa ra các hình thức, bước đi, lộ trình cụ thể cho việc hoàn thiện chế độ công
vụ ở nước ta trong bối cảnh, điều kiện mới [38].
Với đề tài Cơ sở lý luận và thực tiễn để xây dựng luật công vụ Việt Nam
[110], nhóm tác giả đã phân tích, làm sáng tỏ cơ sở để xây dựng luật công vụ ở Việt
Nam. Đề tài đã chỉ ra cơ sở lý luận để xây dựng luật công vụ Việt Nam xuất phát từ
quan điểm của chủ nghĩa Mác - Lênin, tư tưởng Hồ Chí Minh, đường lối, chủ
trương của Đảng, chính sách của Nhà nước về công vụ, công chức và nền hành
chính công. Bên cạnh đó, đề tài cũng làm rõ cơ sở thực tiễn xây dựng luật công vụ ở
một số nước tiên tiến trên thế giới. Trong đề tài các tác giả cũng đã nghiên cứu, luận


9
giải một cách khá sâu sắc và làm rõ nghĩa các vấn đề về: Các quyền và nghĩa vụ của
công chức; về tuyển dụng công chức; về đào tạo, bồi dưỡng công chức, về điều
động, bổ nhiệm, chế độ kiêm nhiệm, thăng giáng chức; cách chức, cho thôi chức,
buộc thôi việc với công chức nhà nước; khen thưởng công chức; kiểm tra, thanh tra
công vụ. Đề tài đưa ra các quan điểm về xây dựng luật công vụ ở nước ta. Cuối
cùng, nhóm đề tài đề xuất các kiến nghị nhằm xây dựng luật công vụ ở Việt Nam.
Nghiên cứu về pháp luật cán bộ, công chức, tác giả Nguyễn Minh Sản có
công trình Pháp luật về cán bộ, công chức chính quyền cấp xã ở Việt Nam hiện nay

- Những vấn đề lý luận và thực tiễn [108]. Tác giả đi làm rõ các nội dung sau:
khái niệm về cán bộ, công chức chính quyền cấp xã; đặc điểm của cán bộ, công
chức chính quyền cấp xã; vị trí, vai trò của cán bộ, công chức chính quyền cấp
xã trong xây dựng Nhà nước pháp quyền xã hội chủ nghĩa ở Việt Nam; đưa ra
khái niệm và đặc điểm pháp luật về cán bộ, công chức chính quyền cấp xã; về
tuyển dụng cán bộ, công chức chính quyền cấp xã; về sử dụng và quản lý đội ngũ

cán bộ, công chức trên; về đào tạo, bồi dưỡng; quyền và nghĩa vụ của cán bộ,
công chức chính quyền cấp xã; về khen thưởng, kỷ luật cán bộ, công chức; về
chế độ, chính sách với đội ngũ cán bộ, công chức chính quyền cấp xã; vai trò của
pháp luật về cán bộ, công chức chính quyền cấp xã trong xây dựng Nhà nước
pháp quyền xã hội chủ nghĩa ở Việt Nam; tổng kết kinh nghiệm hoàn thiện pháp
luật về cán bộ, công chức chính quyền cấp xã ở Trung Quốc, Nhật Bản,
Philippin. Đánh giá thực trạng, chỉ ra nguyên nhân với những kết quả đạt được
và những hạn chế về việc thực hiện pháp luật cán bộ, công chức chính quyền cấp
xã. Tác giả cũng đưa ra các quan điểm, phương hướng và đề xuất hệ thống các
giải pháp khác nhau nhằm nâng cao chất lượng, hiệu quả việc hoàn thiện pháp
luật về cán bộ, công chức chính quyền cấp xã đáp ứng yêu cầu xây dựng Nhà
nước pháp quyền xã hội chủ nghĩa của dân, do dân, vì dân ở nước ta hiện nay.
Bàn về quyền và nghĩa vụ của cán bộ, công chức, tác giả Trần Anh Tuấn trên
Tạp chí Tổ chức Nhà nước có bài viết Những nội dung mới về nghĩa vụ và quyền
của cán bộ, công chức trong hoạt động công vụ [126]. Trong bài viết tác giả đã


10
trình bày một cách có hệ thống những điểm mới về quyền và nghĩa vụ của đội
ngũ công chức theo Luật cán bộ, công chức 2008. Những điểm mới đó theo tác
giả là chặt chẽ, khoa học, sát thực tiễn, gắn trách nhiệm, nghĩa vụ của mỗi công
chức với hoạt động công vụ. Đồng thời, bảo đảm quyền lợi cho mỗi công chức.
Trong Luận án tiến sĩ chuyên ngành quản lý hành chính công Hoàn thiện
việc xây dựng đội ngũ công chức hành chính nhà nước chuyên nghiệp ở Việt
Nam [61], tác giả Chu Xuân Khánh đã làm rõ nhiều vấn đề về xây dựng công
chức hành chính nhà nước ở Việt nam. Tác giả luận án trình bày quan niệm về
công chức nhà nước, trong đó chỉ ra quan niệm về công chức ở một số nước Tây
Âu và Mỹ, của một số nước châu Á, ở Việt Nam qua các giai đoạn; những điểm
chung và khác biệt giữa quan niệm công chức của một số quốc gia với công chức
ở Việt Nam hiện nay; công chức hành chính và tính chuyên nghiệp của đội ngũ

công chức hành chính; các mô hình chế độ công vụ; nội dung hoạt động xây
dựng đội ngũ công chức; sự cần thiết tiếp tục xây dựng đội ngũ công chức hành
chính chuyên nghiệp ở Việt Nam; các nhân tố ảnh hưởng đến việc xây dựng đội
ngũ công chức; kinh nghiệm một số nước trong việc xây dựng và phát triển đội
ngũ công chức. Đánh giá thực trạng xây dựng và phát triển, những kết quả đạt
được và hạn chế, yếu kém trong việc xây dựng đội ngũ công chức hành chính
chuyên nghiệp ở nước ta trong thời gian qua. Phân tích quan điểm và đề ra hệ
thống các giải pháp nhằm hoàn thiện việc xây dựng đội ngũ công chức hành
chính nhà nước Việt Nam chuyên nghiệp.
Trong bài 1 của Giáo trình Trung cấp lý luận chính trị - hành chính: “Những
vấn đề cơ bản về hệ thống chính trị, nhà nước và pháp luật xã hội chủ nghĩa” [56]
đã tập trung luận giải hệ thống chính trị và đổi mới hệ thống chính trị ở Việt Nam
hiện nay. Qua bài viết đã luận giải khái niệm và cấu trúc của hệ thống chính trị; một
số đặc điểm của hệ thống chính trị ở Việt Nam; cấu trúc của hệ thống chính trị ở
Việt Nam; các quan hệ chính trị; các nguyên tắc hoạt động; tính ưu việt và hạn chế
của hệ thống chính trị ở nước ta; phương châm, nội dung và các nguyên tắc đổi mới
hệ thống chính trị ở nước ta. Nghiên cứu nội dung trên giúp tác giả luận án có cái
nhìn toàn diện về hệ thống chính trị của Việt Nam. Qua đó, làm rõ khái niệm cán


11
bộ, công chức và công chức nhà nước. Đồng thời, khảo sát, đánh giá thực trạng
và đề xuất giải pháp xây dựng đội ngũ công chức nhà nước ở Việt Nam hiện nay
theo tư tưởng Hồ Chí Minh chính xác, đúng đối tượng, bảo đảm không có sự
nhầm lẫn trong nghiên cứu.
Tác giả Đỗ Phương Đông trên Tạp chí Xây dựng Đảng có bài viết Chính
sách trọng dụng và đãi ngộ công chức tài năng [44]. Nội dung bài viết đã chỉ ra
nội hàm công chức tài năng trong hoạt động công vụ. Trên cơ sở đó, tác giả đã
đánh giá khái quát thực trạng điểm mạnh và điểm hạn chế trong việc thực hiện
chính sách công chức tài năng. Từ việc đánh giá thực trạng tác giả đã đưa ra hệ

thống các giải pháp nhằm nâng cao chất lượng, hiệu quả thực hiện chính sách
công chức tài năng trong hoạt động công vụ. Hệ thống giải pháp chính sách được
tác giả đưa ra bao gồm: Chính sách phát hiện từ cơ sở đào tạo và thực tiễn công
tác; chính sách tuyển dụng trực tiếp không qua thi tuyển; chính sách đào tạo, bồi
dưỡng sau tuyển dụng; chính sách sử dụng; chính sách tôn vinh.
Trong Chương 5 của cuốn sách Cải cách hành chính nhà nước lý luận và
thực tiễn, các tác giả bàn về cải cách hành chính Việt Nam từ 2013 đến nay, trong
đó đưa ra nhiều đánh giá về thực trạng cải cách hành chính ở nước ta sát với nội
dung luận án như: xây dựng vị trí việc làm và cơ cấu công chức, viên chức; hoàn
thiện hệ thống tiêu chuẩn, chức danh công chức, viên chức; nâng cao chất lượng thi
tuyển, thi nâng ngạch công chức; đổi mới phương thức tuyển chọn lãnh đạo cấp vụ,
sở, phòng, quy định chế độ thực tập, tập sự lãnh đạo, quản lý; hoàn thiện cơ chế
đánh giá, phân loại công chức, viên chức; chế độ tiến cử và chính sách thu hút, phát
hiện và trọng dụng nhân tài trong hoạt động công vụ; chấn chỉnh công tác quản lý
cán bộ, công chức; thực hiện chính sách tinh giản biên chế để nâng cao chất lượng
đội ngũ cán bộ, công chức; đào tạo, bồi dưỡng cán bộ, công chức, viên chức; cải
cách chính sách tiền lương, bảo hiểm, ưu đãi người có công [52].

Bàn về tinh giản biên chế, Bộ trưởng Bộ Nội vụ Lê Vĩnh Tân có bài viết
Giải pháp đồng bộ tinh giản biên chế đăng trên Tạp chí Xây dựng Đảng [111].
Qua bài viết, Bộ trưởng Bộ Nội vụ đã khái quát tầm quan trọng, sự cấp bách của
vấn đề tinh giản biên chế trong hệ thống chính trị. Đồng thời, tác giả cũng đánh


12
giá thực trạng điểm mạnh và hạn chế của công tác tinh giản biên chế thời gian vừa
qua. Cuối bài viết, tác giả đưa ra một số giải pháp nhằm nâng cao hiệu quả hoạt
động tinh giản biên chế như: bảo đảm sự lãnh đạo của Đảng; căn cứ vào chức năng,
nhiệm vụ của cơ quan, đơn vị, cải cách tiền lương; rà soát, sửa đổi, bãi bỏ các quy
định về tổ chức bộ máy, biên chế trong các văn bản quy phạm pháp luật chuyên

ngành không thuộc lĩnh vực tổ chức nhà nước; quy hoạch mạng lưới các đơn vị sự
nghiệp công lập theo ngành, lĩnh vực; đẩy mạnh xã hội hóa các đơn vị sự nghiệp
công lập; xác định tinh giản biên chế là nhiệm vụ chính trị quan trọng.
Bài viết Định hướng mới về đào tạo, bồi dưỡng cán bộ, công chức, viên chức
của tác giả Triệu Văn Cường, Tạp chí Tổ chức Nhà nước [26]. Thông qua bài viết,
tác giả đã khái quát vị trí, vai trò của công tác đào tạo, bồi dưỡng với cán bộ, công
chức, viên chức. Đồng thời, tác giả cũng chỉ ra những định hướng mới trong công
tác đào tạo, bồi dưỡng cán bộ, công chức, viên chức như: đối tượng điều chỉnh; về
tạo cán bộ, công chức, viên chức; về bồi dưỡng cán bộ, công chức, viên chức; về
chương trình bồi dưỡng; về tổ chức bồi dưỡng viên chức.

Trên thế giới, có nhiều nghiên cứu về cán bộ, công chức, đó là nguồn tư
liệu phong phú giúp tác giả tham khảo trong xây dựng và hoạn thiện luận án.
Nổi bật trong số đó là các công trình:
V.I.va-nốp và B.Lin-xin trong cuốn sách Đào tạo và giáo dục cán bộ đoàn
[135] đã chỉ rõ vị trí, vai trò của việc đào tạo và bồi dưỡng cán bộ đoàn. Trên cơ
sở đó, nhấn mạnh sự cần thiết trong lựa chọn, bố trí cán bộ đoàn. Tác giả cũng
chỉ rõ cần đào tạo, bồi dưỡng trang bị những phẩm chất cần thiết cho họ, nhất là
tác phong Lêninnít. Đây là một công trình nghiên cứu nước ngoài đặc sắc về
công tác cán bộ đoàn, có nhiều nội dung có giá trị với tác giả trong quá trình xây
dựng và hoàn thiện luận án.
Trong Luận án tiến sĩ lịch sử Xây dựng đội ngũ cán bộ chủ chốt cấp huyện
ở các tỉnh phía Nam nước Cộng hòa Dân chủ Nhân dân Lào trong giai đoạn
hiện nay [7], Bun Sợt Tham Mạ Vông tiến hành phân tích làm rõ vị trí, tầm quan
trọng của đội ngũ cán bộ chủ chốt cấp huyện nước Cộng hòa Dân chủ nhân dân
Lào. Nghiên cứu sinh chỉ rõ đặc điểm đội ngũ cán bộ chủ chốt cấp huyện ở các


13
tỉnh phía Nam Cộng hòa Dân chủ nhân dân Lào. Đồng thời, phân tích thực trạng

với những thành tựu, hạn chế và nguyên nhân, cũng như bài học kinh nghiệm
trong xây dựng đội ngũ cán bộ chủ chốt cấp huyện ở các tỉnh phía Nam Lào. Tác
giả cũng xác định mục tiêu, phương hướng, đề xuất hệ giải pháp xây dựng đội
ngũ cán bộ chủ chốt cấp huyện ở các tỉnh phía Nam Lào hiện nay.
Luận án tiến sĩ lịch sử của Đệt Tạ Kon Phi La Phan Đệt Xây dựng đội
ngũ cán bộ lãnh đạo chủ chốt các ban, ngành ở thành phố Viêng Chăn trong giai
đoạn cách mạng hiện nay [36]. Công trình nghiên cứu đã làm sáng tỏ tầm quan
trọng của đội ngũ cán bộ lãnh đạo chủ chốt, cũng như công tác xây dựng đội ngũ
cán bộ chủ chốt các ban, ngành ở thành phố Viêng Chăn. Nghiên cứu sinh tiến
hành phân tích đánh giá thực trạng và những vấn đề đặt ra cần giải quyết trong
xây dựng đội ngũ cán bộ chủ chốt các ban, ngành ở thành phố Viêng Chăn hiện
nay. Từ thực trạng, tác giả rút ra bài học kinh nghiệm trong công tác xây dựng
đội ngũ cán bộ. Luận án cũng đề xuất một số giải pháp nhằm xây dựng đội ngũ
cán bộ lãnh đạo chủ chốt các ban, ngành ở thành phố Viêng Chăn hiện nay.
Bài tham luận Tăng cường xây dựng ban lãnh đạo, cố gắng hình thành
tầng lớp lãnh đạo hăng hái, sôi nổi, phấn đấu thành đạt của tác giả Tôn Hiểu
Quần [105]. Bài viết đã nhấn mạnh sự cần thiết vũ trang nhận thức cho cán bộ
lãnh đạo các cấp tại Trung Quốc. Đồng thời, chú trọng nâng cao trình độ, năng
lực công tác cho ban lãnh đạo và cán bộ trong thực tiễn. Chọn và dùng người
một cách khoa học, chuẩn xác và đúng đắn. Tiến hành cải cách chế độ chọn và
bổ nhiệm cán bộ lãnh đạo của Đảng và nhà nước các cấp. Thường xuyên giám
sát, kiểm tra nhằm kịp thời uốn nắn, sửa sai và có biện pháp răn đe với các hành
vi tiêu cực, sai trái trong đội ngũ cán bộ trên.
Bun Lư Sổm Sắc Đi với luận án tiến sĩ lịch sử, chuyên ngành Xây dựng
Đảng Xây dựng đội ngũ cán bộ chủ chốt cấp tỉnh khu vực phía Bắc của nước
Cộng hòa Dân chủ Nhân dân Lào trong giai đoạn cách mạng hiện nay [8].
Trong luận án tác giả đã nghiên cứu, luận giải khung lý thuyết về xây dựng đội
ngũ cán bộ nói chung và xây dựng đội ngũ cán bộ chủ chốt nói riêng. Tác giả
đánh giá thực trạng và nguyên nhân xây dựng đội ngũ cán bộ chủ chốt cấp tỉnh

14
khu vực phía Bắc nước Lào từ năm 1986 đến nay. Trên cơ sở thực trạng, tác giả
đề xuất một số giải pháp xây dựng đội ngũ cán bộ chủ chốt cấp tỉnh khu vực phía
Bắc nước Lào hiện nay.
Trên Tạp chí Xây dựng Đảng điện tử, Lit thi Si sou vong có bài viết Đột phá
về công tác cán bộ [66]. Bài viết nhận định, Lào là quốc gia nghèo nàn, lạc hậu,
kém phát triển, do đó muốn thoát khỏi tình trạng trên cần chú trọng làm tốt công tác
cán bộ. Theo tác giả, để đột phá về công tác cán bộ cần thực hiện tốt khâu đánh giá
cán bộ, bảo đảm khách quan, chính xác. Đồng thời, chú trọng nâng cao chất lượng
công tác đào tạo, bồi dưỡng cán bộ. Làm tốt công tác quy hoạch cán bộ, bảo đảm có
sự kế thừa giữa các thế hệ. Bố trí, sử dụng cán bộ đúng khả năng, công bằng, tránh
bè phái, cục bộ. Thực hiện tốt chế độ, chính sách cán bộ.

Bài tham luận của Bành Lập Bình Tăng cường xây dựng tác phong cán bộ
thiết thực thực hiện vì dân, thực tế, thanh liêm [59]. Trong bài viết, tác giả đã
làm rõ bối cảnh trong nước và quốc tế, từ đó xác định việc xây dựng tác phong
cán bộ là vấn đề quan trọng, cấp bách. Đồng thời, tác giả cũng chỉ rõ thực trạng
việc xây dựng tác phong cán bộ ở Trung Quốc hiện nay. Là một nhà nghiên cứu
lớn về cán bộ, công chức của Trung Quốc, vì vậy trong phần nội dung xây dựng,
Bành Lập Bình đã khái quát những tiêu chuẩn cần xây đặc sắc: “có phẩm chất
chính trị kiên định, có năng lực vững vàng, tác phong tốt đẹp, hăng hái phấn
đấu… Xây dựng chính trị tư tưởng, năng lực, xây dựng liêm chính, chống tham
nhũng của đội ngũ cán bộ” [59, tr.134-135].
1.1.2. Nhóm công trình nghiên cứu tư tưởng Hồ Chí Minh về cán bộ,
công chức và sự vận dụng tư tưởng đó vào việc xây dựng đội ngũ cán bộ,
công chức ở Việt Nam hiện nay
Thứ nhất: Nghiên cứu tư tưởng Hồ Chí Minh về cán bộ, công chức.
Nghiên cứu các vấn đề tư tưởng Hồ Chí Minh về vị trí, vai trò, tiêu chuẩn
của cán bộ, công chức có một số công trình tiêu biểu sau:

Bàn về đạo đức, phong cách, lề lối làm việc Hồ Chí Minh các tác giả Thang
Văn Phúc, Chu Văn Thành, Hà Quang Ngọc trong cuốn Đạo đức, phong cách, lề lối
làm việc của cán bộ, công chức theo tư tưởng Hồ Chí Minh [99] đã phân tích,


15
làm rõ nhiều vấn đề trong tư tưởng trên của Người, đồng thời làm rõ sự vận dụng
trong quá trình xây dựng đội ngũ cán bộ, công chức hiện nay. Trong cuốn sách,
các tác giả chỉ ra nội dung quan điểm của Chủ tịch Hồ Chí Minh về nội dung xây
dựng đạo đức, phong cách, lề lối làm việc của đội ngũ cán bộ, công chức. Trên
cơ sở chỉ ra các quan điểm trên, phần vận dụng, các tác giả đánh giá thực trạng
điểm mạnh, yếu trong xây dựng đạo đức, phong cách, lề lối làm việc của đội ngũ
cán bộ, công chức ở nước ta hiện nay. Các tác giả đề xuất một số giải pháp nhằm
nâng cao đạo đức, phong cách, lề lối làm việc của cán bộ, công chức ở Việt Nam
trong thời kỳ đẩy mạnh công nghiệp hóa, hiện đại hóa theo tư tưởng Hồ Chí
Minh. Như vậy, cuốn sách đã phân tích, luận giải khá sâu sắc đạo đức, phong
cách, lề lối làm việc của cán bộ, công chức theo tư tưởng Hồ Chí Minh, có giá trị
tham khảo quan trọng với quá trình nghiên cứu nội dung tư tưởng Hồ Chí Minh
về tiêu chuẩn công chức và sự vận dụng hiện nay trong luận án của tác giả.
Trong cuốn sách Tư tưởng lập hiến Hồ Chí Minh [109], tác giả Bùi Ngọc
Sơn đã khái quát tư tưởng lập hiến - bộ phận cấu thành hệ tư tưởng Hồ Chí
Minh. Tác giả luận giải tư tưởng Hồ Chí Minh về các nguyên tắc của hiến pháp;
về quyền lập hiến và sửa đổi hiến pháp; tư tưởng về dân quyền; về tổ chức quyền
lực nhà nước Quốc hội, Chủ tịch nước, Chính phủ, Tòa án; một nền pháp quyền;
vấn đề lập hiến và sửa đổi hiến pháp; các quyền Hiến định của công dân; thần
linh pháp quyền - triết lý của lập pháp; Chính phủ trong nền pháp quyền; một
nền tư pháp “Phụng công thủ pháp, chí công vô tư”. Nghiên cứu cuốn sách trên,
giúp tác giả luận án có sự nhìn nhận sâu sắc hơn tư tưởng Hồ Chí Minh về lập
hiến nói chung, về tổ chức quyền lực nhà nước nói riêng, làm nền tảng trong
nghiên cứu tư tưởng Hồ Chí Minh về công chức và xây dựng đội ngũ công chức.

Lê Thị Hương Lan trong luận văn thạc sĩ chuyên ngành Hồ Chí Minh học,
Học viện Chính trị quốc gia Hồ Chí Minh đã đưa ra quan niệm của Hồ Chí Minh về
vị trí, vai trò của cán bộ trong sự nghiệp cách mạng; về tiêu chuẩn người cán bộ
cách mạng; về phương pháp lãnh đạo và phong cách công tác của người cán bộ; về
vấn đề sử dụng cán bộ. Cũng trong luận văn tác giả đã phân tích thực trạng đội ngũ


16
cán bộ chủ chốt cấp cơ sở ở Hưng Yên và một số vấn đề về phương pháp lãnh
đạo và phong cách công tác của đội ngũ cán bộ chủ chốt cấp cơ sở tại Hưng Yên;
chỉ rõ tình hình nhiệm vụ mới đặt ra yêu cầu phải đổi mới phương pháp lãnh đạo
và phong cách công tác của đội ngũ cán bộ chủ chốt cấp cơ sở; mục tiêu đổi mới
phương pháp lãnh đạo và phong cách công tác của đội ngũ cán bộ; vận dụng tư
tưởng Hồ Chí Minh vào việc đổi mới phương pháp lãnh đạo và phong cách công
tác của đội ngũ cán bộ chủ chốt cấp cơ sở [63].
Cuốn sách của Bùi Kim Hồng Chủ tịch Hồ Chí Minh với công tác tổ
chức, cán bộ [58] cũng có nhiều nghiên cứu đặc sắc về công tác tổ chức, cán bộ
trong tư tưởng Hồ Chí Minh. Trong sách, tác giả đã sưu tầm một số lời dạy của
Chủ tịch Hồ Chí Minh về công tác tổ chức, cán bộ, công chức và gộp vào từng
khâu của công tác cán bộ một cách mạch lạc như: quan niệm về người cán bộ
cách mạng; vị trí, vai trò của cán bộ; về đào tạo, huấn luyện cán bộ; về bố trí sử
dụng cán bộ; tiêu chuẩn người cán bộ cách mạng cả về phẩm chất và năng lực.
Đồng thời, qua một số bài viết dự Hội thảo khoa học, đăng tạp chí, báo, tác giả
Bùi Kim Hồng cũng đã luận giải, phân tích một số nội dung về công tác tổ chức,
cán bộ theo tư tưởng Hồ Chí Minh, tiêu biểu trong số đó là các bài viết: tư tưởng
Hồ Chí Minh - tấm gương đạo đức chí công vô tư; một số bài học kinh nghiệm
qua tác phẩm Sửa đổi lối làm việc; quan điểm của Chủ tịch Hồ Chí Minh về
“giặc nội xâm”; về phương pháp làm việc và kiểm soát của người cán bộ, lãnh
đạo; Chủ tịch Hồ Chí Minh và việc chuẩn bị, đào tạo cán bộ cho phong trào Thi
đua yêu nước; học để làm việc, làm người, làm cán bộ. Những nghiên cứu trên

giúp tác giả thiết kế bố cục và luận giải nhiều vấn đề trong luận án, nhất là là
nghiên cứu “tư tưởng Hồ Chí Minh về quy trình xây dựng đội ngũ công chức”.
Tác giả Trương Thị Văn với bài viết đăng trên Tạp chí Xây dựng Đảng
Phẩm chất đạo đức cách mạng cán bộ lãnh đạo, quản lý theo tư tưởng Hồ Chí
Minh [134], đi sâu làm rõ tư tưởng Hồ Chí Minh về vai trò, tầm quan trọng đạo
đức cách mạng của cán bộ, công chức lãnh đạo, quản lý. Tác giả nhấn mạnh, đến
hai yếu tố “đức” và “tài”, coi đó là chuẩn mực, thước đo để mỗi cán bộ, công


17
chức phấn đấu học tập và noi theo, đồng thời cũng là tiêu chí trong đánh giá, lựa
chọn, sử dụng cán bộ, công chức. Bài viết đã đưa ra hệ thống tư tưởng Hồ Chí
Minh về những nội dung đạo đức của người cán bộ lãnh đạo, quản lý như: Nói đi
đôi với làm, tính trung thực, tính quyết đoán trong công việc, tính nhất quán, tính
khiêm tốn, tính gương mẫu, chí công vô tư, tự phê bình và phê bình.
Trong luận văn thạc sĩ chính trị học Phòng chống suy thoái đạo đức của
cán bộ, đảng viên hiện nay theo tư tưởng Hồ Chí Minh [97], tác giả Đỗ Thị
Nhung đã khái quát nội dung tư tưởng Hồ Chí Minh về đạo đức cách mạng, về
chống suy thoái đạo đức với cán bộ, đảng viên. Tác giả cũng đánh giả thực trạng
điểm mạnh, điểm yếu của hoạt động phòng chống suy thoái đạo đức của cán bộ,
đảng viên hiện nay. Trên cơ sở đó, đề xuất một số giải pháp nhằm phòng chống
suy thoái đạo đức của cán bộ, đảng viên hiện nay theo tư tưởng Hồ Chí Minh.
Đi sâu, tập trung phân tích những nội dung cụ thể trong tư tưởng Hồ Chí
Minh về công tác cán bộ, công chức, cũng như giá trị lý luận và thực tiễn của tư
tưởng trên có nhiều công trình nghiên cứu nổi bật.
Trên Tạp chí Quản lý nhà nước, tác giả Lê Kim Hải có bài viết Tìm hiểu
quan điểm Hồ Chí Minh về giáo dục cán bộ, công chức [49]. Bài viết luận giải
làm sáng tỏ nhiều nội dung tư tưởng Hồ Chí Minh về giáo dục cán bộ, công
chức. Tác giả đã chỉ rõ quan điểm Hồ Chí Minh về vai trò của giáo dục với cán
bộ, công chức. Tác giả cũng đi sâu phân tích quan điểm Hồ Chí Minh về nội

dung và phương pháp giáo dục cán bộ, công chức. Quan điểm Hồ Chí Minh về
giáo dục cán bộ, công chức trong bài viết trên là chỉ dẫn quan trọng giúp nghiên
cứu sinh trong tham khảo phân tích nội dung “tư tưởng Hồ Chí Minh về đào tạo,
bồi dưỡng đội ngũ công chức”.
Trong bài viết Tư tưởng Hồ Chí Minh về công tác cán bộ và một số vấn đề
đặt ra trong giai đoạn hiện nay, đăng trên Tạp chí Nhà nước và Pháp luật [127], các
tác giả Đặng Minh Tuấn, Nguyễn Thị Thúy đã làm rõ nhiều nội dung tư tưởng Hồ
Chí Minh về công tác cán bộ và những vấn đề đặt ra cần giải quyết hiện nay. Qua
đây, giúp tác giả luận án nghiên cứu, vận dụng làm sáng tỏ nhiều nội dung tư


18
tưởng Hồ Chí Minh về quy trình xây dựng đội ngũ công chức như: tuyển dụng
công chức; đánh giá công chức; đào tạo, bồi dưỡng đội ngũ công chức; bố trí, sử
dụng đội ngũ công chức; chính sách công chức. Đồng thời, cũng cung cấp nhiều
nội dung quan trọng giúp tác giả luận giải những mâu thuẫn đặt ra trong xây
dựng đội ngũ công chức nhà nước ở nước ta theo tư tưởng Hồ Chí Minh.
Là nhà nghiên cứu chuyên sâu về Hồ Chí Minh, tác giả Bùi Đình Phong
với cuốn sách Tư tưởng Hồ Chí Minh về cán bộ và công tác cán bộ [104] đã
phân tích, luận giải tư tưởng Hồ Chí Minh vị trí, vai trò và những yêu cầu đặt ra
với đội ngũ cán bộ. Đồng thời, luận giải các khâu của công tác cán bộ từ lựa
chọn, đánh giá đến đào tạo, bồi dưỡng, sử dụng và quản lý cán bộ. Tác giả cũng
làm sáng tỏ nội dung vận dụng tư tưởng Hồ Chí Minh về cán bộ và công tác cán
bộ trong thời kỳ đẩy mạnh công nghiệp hóa, hiện đại hóa đất nước.
Hà Huy Thông - một học giả lớn chuyên nghiên cứu về cán bộ quân đội,
trong cuốn sách Tư tưởng Hồ Chí Minh về đạo đức, bồi dưỡng và quản lý, sử
dụng đội ngũ cán bộ Quân đội nhân dân Việt Nam [115] đã làm rõ nội dung quan
điểm Hồ Chí Minh về vai trò, vị trí, tiêu chuẩn, quản lý, sử dụng đội ngũ cán bộ
quân đội. Đồng thời, xác định nội dung xây dựng. Luận giải tính tất yếu, khách
quan việc vận dụng tư tưởng Hồ Chí Minh vào đào tạo, bồi dưỡng và quản lý, sử

dụng đội ngũ cán bộ Quân đội nhân dân Việt Nam trong thời kỳ mới. Đề xuất
giải pháp nhằm nâng cao hiệu quả việc vận dụng tư tưởng Hồ Chí Minh vào bồi
dưỡng nâng cao phẩm chất, năng lực cho đội ngũ cán bộ quân đội.
Tác giả Nguyễn Hữu Khiển với bài viết Chiến lược Hồ Chí Minh về đào
tạo cán bộ, công chức, đăng trên Tạp chí Tổ chức nhà nước [60] đã luận giải tư
tưởng Hồ Chí Minh về vị trí, vai trò của hoạt động đào tạo, bồi dưỡng với mỗi
cán bộ, công chức. Đồng thời, tác giả cũng chỉ ra nhiều nội dung khác nhau trong
đào tạo, bồi dưỡng bao gồm cả về kinh tế, chính trị, văn hóa, xã hội tới kỹ năng,
chuyên môn nghiệp vụ. Ngoài ra, tác giả cũng chỉ ra phương pháp, cách thức
nhằm nâng cao chất lượng, hiệu quả của hoạt động đào tạo, bồi dưỡng cán bộ,
công chức.


19
Với cuốn sách Tư tưởng Hồ Chí Minh về kiểm tra, giám sát kỷ luật của
Đảng [119], tác giả Cao Văn Thống đã tổng hợp một số tác phẩm, bài nói, bài
viết của Chủ tịch Hồ Chí Minh liên quan đến công tác kiểm tra, giám sát và kỷ
luật của Đảng đối với đội ngũ cán bộ, công chức, đảng viên của Đảng. Qua cuốn
sách đã làm rõ tư tưởng Hồ Chí Minh về vai trò của công tác kiểm tra, giám sát;
trách nhiệm của các cấp ủy đối với công tác kiểm tra; về vai trò, trách nhiệm của
của nhân dân trong công tác kiểm tra, giám sát, kỷ luật đảng; về xây dựng đội
ngũ cán bộ kiểm tra, giám sát. Đồng thời, tác giả cũng chỉ ra việc vận dụng tư
tưởng Hồ Chí Minh trong xây dựng đội ngũ cán bộ kiểm tra đảng hiện nay. Vấn
đề nghiên cứu trên là luận cứ khoa học trong nghiên cứu nội dung “tư tưởng Hồ
Chí Minh về kiểm tra, giám sát công chức” của tác giả trong luận án.
Là những học giả lớn, chuyên nghiên cứu về cán bộ, công chức, các tác
giả Hà Quang Ngọc - Nguyễn Minh Phương trong cuốn sách Tư tưởng Hồ Chí
Minh về tổ chức nhà nước và cán bộ, công chức [95] đã phân tích sâu sắc tư
tưởng Hồ Chí Minh về cán bộ, công chức. Các tác giả luận giải tư tưởng Hồ Chí
Minh về vai trò của đội ngũ cán bộ, công chức, đặc biệt nhấn mạnh tới vai trò

vừa là người lãnh đạo, vừa là công bộc của nhân dân “Theo Hồ Chí Minh, cán
bộ, công chức phải gần dân, hiểu dân, học dân, phải là người đem chính sách đến
nhân dân và phản ánh nguyện vọng, lợi ích của nhân dân lên Chính phủ” [95,
tr.166]. Các tác giả cũng bàn nhiều về các nội dung của công tác cán bộ như:
phải hiểu đúng và đánh giá đúng cán bộ để lựa chọn, sắp xếp cho đúng; về tuyển
chọn, xây dựng đội ngũ cán bộ chú trọng tới đức và tài, trong đó đức là gốc, là
căn bản; chú trọng xây dựng đội ngũ cán bộ, công chức từ trong giai cấp công nông - trí; sâu sát thực tiễn để kịp thời phát hiện cán bộ; phải biết sử dụng cán bộ
đúng người, đúng việc; biết đào tạo, bồi dưỡng cán bộ về lập trường giai cấp và
tinh thần cách mạng; biết kết hợp giữa cán bộ già và cán bộ trẻ, cũ và mới, cán
bộ nữ, cán bộ người dân tộc thiểu số. Trên cơ sở nghiên cứu những nội dung
trên, tác giả cũng xác định việc vận dụng tư tưởng Hồ Chí Minh vào việc hoàn
thiện tổ chức bộ máy nhà nước và xây dựng đội ngũ cán bộ, công chức là một


20
yêu cầu cấp thiết hiện nay; chỉ ra nội dung, giải pháp vận dụng tư tưởng Hồ Chí
Minh vào việc xây dựng đội ngũ cán bộ, công chức ở nước ta hiện nay.
Cuốn sách trên đề cập nhiều nội dung tư tưởng Hồ Chí Minh về tổ chức
nhà nước, cán bộ, công chức. Trong đó, có nhiều nội dung bàn trực tiếp tư tưởng
Hồ Chí Minh về công chức và sự vận dụng trong giai đoạn hiện nay. Có thể nói,
đây là công trình nghiên cứu mà nhiều nội dung có trị tham khảo quan trọng cho
tác giả trong quá trình nghiên cứu luận án.
Bàn về tư tưởng Hồ Chí Minh đấu tranh chống tham ô, lãnh phí quan liêu
trong đội ngũ cán bộ, công chức được các tác giả Bùi Mạnh Cường và Nguyễn
Thị Tố Uyên làm rõ trong cuốn sách Về phòng, chống tham nhũng [25]. Cuốn
sách được viết dưới dạng sưu tầm, tuyển chọn các bài nói, bài viết của Chủ tịch
Hồ Chí Minh về phòng, chống tham nhũng. Qua những nội dung sưu tầm trên
của các tác giả đã làm rõ khái niệm tư tưởng Hồ Chí Minh về tham nhũng, về
phòng và chống tham nhũng; bản chất của tham nhũng chính là hành động ăn
cắp, lấy của công làm của riêng, là một thứ giặc nội xâm nguy hiểm cần được

nghiêm khắc trừng trị theo pháp luật; chủ thể tham nhũng là những cán bộ, công
chức có chức, nhất là những người có chức, có quyền; phạm vi tham nhũng được
diễn ra ở mọi lúc, mọi nơi và mọi lĩnh vực.
Tuy không bàn trực tiếp về xây dựng đội ngũ cán bộ, công chức, song đây
là một công trình nghiên cứu có giá trị cho tác giả trong nghiên cứu luận án.
Công trình đã phân tích làm sáng tỏ tư tưởng Hồ Chí Minh về tham nhũng, làm
cơ sở tham khảo trong quá trình tác giả luận bàn vấn đề “tư tưởng Hồ Chí Minh
về đấu tranh chống tiêu cực, tham nhũng trong đội ngũ công chức, cũng như
nghiên cứu sự vận dụng hiện nay” trong luận án.
Thứ hai: Nghiên cứu việc xây dựng đội ngũ cán bộ, công chức hiện nay
theo tư tưởng Hồ Chí Minh.
Cuốn sách Vận dụng tư tưởng Hồ Chí Minh về vấn đề cán bộ và công tác
cán bộ trong sự nghiệp đổi mới hiện nay của Phân viện thành phố Hồ Chí Minh,
Học viện Chính trị quốc gia Hồ Chí Minh [98]. Đây là cuốn sách tổng hợp các


21
bài viết của nhiều nhà khoa học nhằm luận giải, phân tích quan điểm của Chủ
tịch Hồ Chí Minh về vai trò, tầm quan trọng của cán bộ; về năng lực và phẩm
chất của đội ngũ cán bộ; về công tác cán bộ; về giá trị lý luận và thực tiễn của tư
tưởng Hồ Chí Minh về công tác cán bộ và sự vận dụng trong xây dựng đội ngũ
cán bộ, công chức giai đoạn hiện nay.
Trong luận văn thạc sĩ ngành Hồ Chí Minh học, tác giả Nguyễn Thị
Lương Uyên đã phân tích tư tưởng Hồ Chí Minh về vị trí, vai trò của cán bộ
trong sự nghiệp cách mạng; xác định những phẩm chất cơ bản của người cán bộ
cách mạng; về tiêu chuẩn của cán bộ cách mạng; huấn luyện, đào tạo, bồi dưỡng
cán bộ; sử dụng cán bộ; giá trị lý luận và thực tiễn tư tưởng Hồ Chí Minh về cán
bộ với sự nghiệp cách mạng Việt Nam; thực trạng đội ngũ cán bộ chủ chốt cấp
cơ sở ở tỉnh Bắc Giang trong giai đoạn hiện nay; đánh giá ưu, nhược điểm về
năng lực lãnh đạo của đội ngũ cán bộ chủ chốt cấp cơ sở của tỉnh Bắc Giang hiện

nay; một số giải pháp nhằm nâng cao năng lực lãnh đạo của đội ngũ cán bộ lãnh
đạo chủ chốt cấp cơ sở ở Bắc Giang giai đoạn 2007 - 2010 [133].
Trong luận văn thạc sĩ chuyên ngành Hồ Chí Minh học, tác giả Nguyễn
Thị Kim Nhung đã chỉ ra quan điểm Hồ Chí Minh về vị trí, vai trò của cán bộ; về
phẩm chất và năng lực của đội ngũ cán bộ; về tiêu chuẩn cán bộ; về huấn luyện,
đào tạo, bồi dưỡng cán bộ; về sử dụng cán bộ. Đồng thời, tác giả cũng đã liên hệ,
vận dụng tư tưởng Hồ Chí Minh về cán bộ nhằm đánh giá thực trạng đội ngũ cán
bộ chủ chốt tại tỉnh Thái Bình và công tác xây dựng đội ngũ cán bộ chủ chốt cấp
tỉnh ở Thái Bình từ năm 2005 đến nay, những vấn đề đặt ra. Xác định mục tiêu,
phương hướng và giải pháp nhằm nâng cao chất lượng đội ngũ cán bộ chủ chốt ở
Thái Bình trong giai đoạn hiện nay [96].
Bàn về xây phong cách làm việc của cán bộ lãnh đạo, quản lý ở nước ta hiện
nay nhà nghiên cứu Nguyễn Thế Thắng đã tập trung luận giải khái niệm về cán bộ
lãnh đạo, quản lý; phong cách làm việc của cán bộ lãnh đạo, quản lý; tư tưởng Hồ
Chí Minh về phong cách làm việc của cán bộ lãnh đạo, quản lý; thực trạng và
nguyên nhân những thành tựu trong xây dựng và đổi mới phong cách làm việc của
đội ngũ cán bộ lãnh đạo, quản lý trong hơn 20 năm đổi mới vừa qua; thực trạng và