Nghiên cứu xây dựng bài giảng e learning và sử dụng trong dạy học địa lí 11 trung học phổ thông

ĐẠI HỌC ĐÀ NẴNG

TRƯỜNG ĐẠI HỌC SƯ PHẠM

ĐINH LÂM QUỐC DŨNG

NGHIÊN CỨU XÂY DỰNG BÀI GIẢNG E-LEARNING
VÀ SỬ DỤNG TRONG DẠY HỌC ĐỊA LÍ 11 TRUNG
HỌC PHỔ THÔNG

KHÓA LUẬN TỐT NGHIỆP ĐẠI HỌC
NGÀNH: CỬ NHÂN SƯ PHẠM ĐỊA LÝ

Đà Nẵng, tháng 04 năm 2018


ĐẠI HỌC ĐÀ NẴNG

TRƯỜNG ĐẠI HỌC SƯ PHẠM
KHOA ĐỊA LÝ

NGHIÊN CỨU XÂY DỰNG BÀI GIẢNG E-LEARNING
VÀ SỬ DỤNG TRONG DẠY HỌC ĐỊA LÍ 11 TRUNG
HỌC PHỔ THÔNG

Người hướng dẫn:
ThS. Nguyễn Hữu Thái
Người thực hiên:
Đinh Lâm Quốc Dũng

Đà Nẵng, tháng 04 năm 2018

LỜI CẢM ƠN
Kết thúc luận văn tốt nghiệp của mình, tôi xin gửi lời cảm ơn đến
quý thầy cô khoa Địa lý, Trường Đại học Sư phạm - ĐH Đà Nẵng đã tạo
điều kiện thuận lợi và cung cấp cho tôi nhiều kiến thức quý báu, giúp
tôi có nền tảng kiến thức để thực hiện luận văn này.
Tôi muốn gửi lời tri ân sâu sắc đến cô giáo hướng dẫn - ThS.
Nguyễn Hữu Thái đã tận tình giúp đỡ tôi trong suốt quá trình thực hiện
luận văn tốt nghiệp của mình.
Tuy đã cố gắng nhưng chắc rằng luận văn vẫn còn nhiều sai sót, kính mong
nhận được sự góp ý của quý thầy cô giáo để luận văn của tôi được hoàn thiện hơn.

Tôi xin chân thành cảm ơn !
Đà Nẵng, tháng 4 năm 2018.
Kí tên
Đinh Lâm Quốc Dũng


DANH MỤC TỪ VIẾT TẮT
Từ viết tắt
ĐG
GV
HS
KHCN
KHKT
KT-XH
CNTT
NXB
QTDH

SGK
THPT

PPDH


DANH MỤC CÁC HÌNH ẢNH
STT

Hình

Tên hình ảnh

1

Hình 1Mô hình cơ bản của hệ thống e-learning.

2

Hình 2Mô hình chuẩn E-learning

3

Hình 2.2

4

Hình 1Thông tin bài giảng

Các hình sử dụng trong bài giảng

5

Hình 2

6

Hình 3Trang nội dung

7

Hình 4Trang nội dung

8

Hình 3.1 Biểu đồ kết quả bài 9

9

Hình 3.2

Mở đầu

Biểu đồ kết quả bài 9

DANH MỤC CÁC BẢNG
STT
1
2

3

Bảng

Tên bảng biểu

Bảng 3.1 Kết quả kiểm tra HS tại trường THPT
Nguyễn Trãi
Bảng 3.2 Xếp loại kết quả kiểm tra HS tại trường
THPT Nguyễn Trãi
Bảng 3.2

Tổng hợp xếp loại kết quả kiểm tra HS


MỤC LỤC
A. MỞ ĐẦU..................................................................................................
1.

Lí do chọn đề tài........................................................................................

2. Mục đích nghiên cứu ................................................................................
3.

Đối tượng và phạm vi nghiên cứu.............................................................

3.1.

Đối tượng nghiên cứu............................................................

3.2.

Phạm vi nghiên cứu ..............................................................

4.

Nhiệm vụ nghiên cứu ...............................................................................

5.

Lịch sử nghiên cứu ...................................................................................

5.1.

Trên thế giới ...........................................................................

5.2.

Ở Việt Nam.............................................................................

6.

Phương pháp nghiên cứu ..........................................................................

6.1.

Phương pháp nghiên cứu, phân tích và tổng hợp tài liệu.......

6.2.

Phương pháp thực nghiệm sư phạm.......................................

6.3.

Phương pháp thống kê toán học ............................................

7.

Cấu trúc khóa luận...................................................................................

CHƯƠNG 1: CƠ SỞ LÍ LUẬN VÀ THỰC TIỄN VỀ XÂY DỰNG ELEARNING VÀ DẠY HỌC ĐỊA LÝ LỚP 11 THPT ..............................
1.1.

Elearning ...............................................................................

1.1.1. Khái niệm Elearning...........................................................................
1.1.2. Công nghệ E-Learning .......................................................................
1.1.3. Đặc điểm của E-learning....................................................................
1.1.4. Mô hình hệ thống................................................................................
1.1.5. Ưu điểm và nhược điểm của tổ chức dạy học bằng Elearning ............
1.2.

Đặc điểm chương trình, SGK địa lý lớp 11 THPT .................

1.2.1. Cấu trúc..............................................................................................
1.2.2. Đặc điểm sách giáo khoa địa lý lớp 11 THPT.....................................
1.3.

Đặc điểm tâm lí HS lớp 11 THPT............................................

1.4. Thực trạng dạy học Địa lí địa phương thành phố Đà Nẵng......23
1.4.1. Mục đích, nội dung điều tra.......................................................................... 23
1.4.2. Phương pháp điều tra...................................................................................... 23
1.4.3. Kết quả điều tra..................................................................................................... 23
1.4.4. Nhận xét chung..................................................................................................... 24
CHƯƠNG 2: QUY TRÌNH XÂY DỰNG BÀI GIẢNG E-LEARNING
TRONG DẠY HỌC ĐỊA LÍ LỚP 11 THPT............................................................. 25
2.1. Yêu cầu, nguyên tắc xây dựng bài giảng E-learning...................... 25
2.1.1. Yêu câu chung....................................................................................................... 25
2.1.2. Yêu cầu trong xây dựng bài giảng E-learning................................ 25
2.1.3. Nguyên tắc khi xây dựng E-learning..................................................... 26
2.2. Chuẩn E-Learning.................................................................................................... 28
2.3. Quy trình xây dựng bài giảng E-learning trong dạy học.............30
2.3.1. Xác định mục tiêu cơ bản của bài học................................................. 30
2.3.2. Xây dựng kho tư liệu phục vụ bài giảng............................................. 31
2.3.3. Xây dựng kịch bản bài giảng....................................................................... 31
2.3.4. Lựa chọn công cụ và số hóa kịch bản................................................. 32
2.3.5. Chạy thử chương trình, sửa chữa và đóng gói sản phẩm....32
2.4. Ví dụ xây dựng bài giảng E-learning trong dạy học địa lý lớp 11 THPT 32

2.4.1. Giáo án bài giảng E-learning Bài 9 Nhật Bản tiết 1..................... 32
2.4.2. Quy trình xây dựng bài giảng E-learing bài 9 Nhật Bản Tiết 1
......................................................................................................................................................... 39
2.4.2.1 Xác định mục tiêu và kiến thức cơ bản của bài học...............39
2.4.2.2. Xây dựng kho tư liệu phục vụ bài giảng......................................... 40
2.4.2.3. Xây dựng kịch bản bài giảng.................................................................. 41
2.4.2.4. Lựa chọn công cụ và số hóa kịch bản............................................. 47
2.4.2.5. Chạy thử chương trình, sửa chữa và đóng gói sản phẩm 52
CHƯƠNG 3: THỰC NGHIỆM SƯ PHẠM............................................................. 53

3.1. Mục đích, nhiệm vụ và nguyên tắc thực nghiệm.............................. 53


3.1.1. Mục đích..................................................................................................................... 53
3.1.2. Nhiệm vụ.................................................................................................................... 53
3.1.3. Nguyên tắc................................................................................................................ 53
3.2. Tổ chức thực nghiệm........................................................................................... 53
3.2.1. Thời gian thực nghiệm.................................................................................... 53
3.2.2. Đối tượng thực nghiệm................................................................................... 53
3.2.3. Nội dung thực nghiệm..................................................................................... 53
3.2.4. Phương pháp thực nghiệm.......................................................................... 54
3.3. Kết quả thực nghiệm............................................................................................. 55
3.3.1. Kết quả........................................................................................................................ 55
3.3.2. Đánh giá kết quả thực nghiệm................................................................... 56
3.3.3. Đánh giá kết quả thực nghiệm................................................................... 56
C. KẾT LUẬN VÀ KIẾN NGHỊ..................................................................................... 59
1. Kết luận............................................................................................................................... 59
1.1. Kết quả đạt được..................................................................................................... 59
1.2. Hạn chế của đề tài................................................................................................... 59
2. Kiến nghị............................................................................................................................ 60
D. TÀI LIỆU THAM KHẢO............................................................................................. 61
E. PHỤ LỤC............................................................................................................................ 62


A. MỞ ĐẦU
1. Lí do chọn đề tài
Đổi mới phương pháp dạy - học là một trong những mục tiêu lớn mà ngành
Giáo dục đặt ra trong giai đoạn hiện nay và được Nghị quyết TW2, khoá VIII chỉ ra
rất rõ ràng và cụ thể: “Đổi mới mạnh mẽ phương pháp Giáo dục - đào tạo, khắc
phục lối truyền thụ một chiều, rèn luyện thành nếp tư duy sáng tạo của người

học. Từng bước áp dụng các phương pháp tiên tiến và phương tiện vào quá trình
dạy và học, bảo đảm điều kiện và thời gian tự học, tự nghiên cứu của học sinh,
nhất là sinh viên đại học. Phát triển mạnh phong trào tự học, tự đào tạo thường
xuyên và rộng khắp trong toàn dân, nhất là thanh niên”.

Công nghệ thông tin (CNTT) ngày càng phát triển mạnh mẽ, nó tác động
đến tất cả mọi lĩnh vực và trong đó có cả giáo dục. Việc ứng dụng CNTT vào
quá trình giảng dạy đã làm thay đổi cách suy nghĩ của GV và HS, quá trình dạy
học trở nên tích cực hơn, sinh động hơn, trực quan hơn khi nó được gắn liền
với các phương tiện nghe nhìn hiện đại. CNTT vừa là một phương tiện vừa là
một nhân tố mới nhằm thúc đẩy quá trình dạy học đạt được mục tiêu nhanh
hơn, hiệu quả mạnh hơn, trở thành một công cụ hỗ trợ tích cực trong việc dạy
và học ở trường phổ thông. Tuy nhiên nền giáo dục rất đa dạng nên việc ứng
dụng CNTT một cách có hiệu quả đang là vấn đề được đặt ra đối với GV.
E-learning là một phương pháp hiệu quả và khả thi, tận dụng tiến bộ của
phương tiện điện tử, internet để truyền tải các kiến thức và kĩ năng đễn những người
học là cá nhân và tổ chức ở bất kì nơi nào trên thế giới tại bất kì thời điểm nào. Với
các công cụ đào tạo truyền thống phong phú, cộng đồng người học online và các
buổi thảo luận trực tuyến, E-learning giúp mọi người mở rộng cơ hội tiếp cận với các
khóa học và đào tạo nhưng lại giúp giảm chi phí. E-learning đang là xu hướng chung
của giáo dục thế giới. Việc triển khai elearning trong giáo dục đào tạo là một hướng đi
tất yếu nhằm đưa giáo dục Việt Nam tiếp cận với nền giáo dục thế giới.

Giáo dục phổ thông nước ta đang thực hiện chuyển từ chương
trình giáo dục tiếp cận nội dung sang tiếp cận năng lực của người học,
nghĩa là từ chỗ quan tâm đến học sinh


(HS) học được cái gì đến chỗ quan tâm HS vận dụng được cái gì qua việc
học. Để đảm bảo được điều đó, phải thực hiện thành công việc chuyển từ

phương pháp dạy học (PPDH) theo lối “truyền thụ một chiều” sang dạy học
tích cực, lấy HS làm trung tâm. Chú trọng dạy cách học, cách vận dụng kiến
thức, rèn luyện kỹ năng, hình thành năng lực và phẩm chất cho người học.
Trong các môn học ở nhà trường phổ thông, môn Địa lí nói chung và môn
Địa lí 11 THPT có nhiều thuận lợi để xây dựng giáo điện tử. Nội dung trọng tâm
của chương trình Địa lí 11 THPT là Địa lí kinh tế - xã hội thế giới được thể hiện
thành bức tranh tổng thể nền kinh tế thế giới và được xây dựng theo các chuyên
đề, để thuận lợi hơn trong việc học và giảng dạy, việc sắp xếp chương trình dạy
một cách logic và xây dựng chuyên đề dạy học giúp chúng ta thêm hứng thú và
hiệu quả giáo dục cao hơn.. Tuy nhiên trên thực tế, GV vẫn chưa chú trọng đến
việc sử dụng giáo án điện tử trong dạy học, mà chỉ sử dụng giáo án điện tử trong
các tiết thao giảng hoặc một số trường hợp đặc biệt.
Xuất phát từ những nhận thức và thực tiễn nói trên, chúng tôi lựa chọn đề tài:

"NGHIÊN CỨU XÂY DỰNG BÀI GIẢNG E-LEARNING VÀ SỬ DỤNG
TRONG DẠY HỌC ĐỊA LÍ 11 TRUNG HỌC PHỔ THÔNG" làm hướng
nghiên cứu của mình
2. Mục đích nghiên cứu
Nghiên cứu cách thức xây dựng và sử dụng bài giảng E-learning trong dạy
học địa lí 11, nhằm nâng cao chất lượng dạy học môn học này ở trường THPT.

3. Đối tượng và phạm vi nghiên cứu
3. 1. Đối tượng nghiên cứu
- Sử dụng E learning trong dạy học một số quốc gia và khu vực

trong dạy học địa lý lớp 11 ở trường THPT.
3. 2. Phạm vi nghiên cứu
- Nghiên cứu quy trình xây dựng và sử dụng E-learing dạy học môn Địa lí 11

THPT.

- Tiến hành nghiên cứu, điều tra thực trạng, TNSP từ tháng 1/2018 – 3/2018
tại một số trường THPT trên địa bàn thành phố Hội An, tỉnh Quảng Nam.


4. Nhiệm vụ nghiên cứu
- Nghiên cứu cơ sở lý luận xây dựng và sử dụng E-learning và

chương trình sách giáo khoa địa lí lớp 11 THPT.
- Nghiên cứu thực trạng sử dụng E-learning trong dạy học các

quốc gia và khu vực trong dạy học địa lý lớp 11 THPT.
- Xác định quy trình xây dựng và sử dụng E-learning trong môn Địa lí 11

THPT.
- Xây dựng một số bài giảng E-learning một số bài trong môn Địa lí

11 THPT và tiến hành TNSP quy trình và các biện pháp được đề xuất, từ
đó kiểm chứng tính đúng đắn của giả thuyết khoa học của đề tài.
5. Lịch sử nghiên cứu

5.1. Trên thế giới
E- Learning phát triển không đồng đều tại các khu vực. E-Learning phát
triển mạnh nhất ở khu vực Bắc Mỹ, ở châu Âu E- Learning cũng rất có triển
vọng, trong khi đó châu Á lại là khu vực ứng dụng công nghệ này ít hơn.
Tại Mỹ, dạy và học điện tử đã nhận được sự ủng hộ và các chính sách trợ
giúp của Chính phủ ngay từ cuối những năm 90. Theo số liệu thống kê của Hội
Phát triển và Đào tạo Mỹ (American Society for Training and Development, ASTD),
năm 2000 Mĩ có gần 47% các trường đại học, cao đẳng đã đưa ra các dạng khác
nhau của mô hình đào tạo từ xa, tạo nên 54.000 khoá học trực tuyến. Theo các
chuyên gia phân tích của Công ty Dữ liệu quốc tế (International Data Corporation,

IDC), cuối năm 2004 có khoảng 90% các trường đại học, cao đẳng Mỹ đưa ra mô
hình E-Learning, số người tham gia học tăng 33% hàng năm trong khoảng thời
gian 1999 - 2004. E- Learning không chỉ được triển khai ở các trường đại học mà
ngay ở các công ty việc xây dựng và triển khai cũng diễn ra rất mạnh mẽ.
Trong những gần đây, châu Âu đã có những thái độ tích cực đối với việc phát
triển công nghệ thông tin cũng như ứng dụng E-Learning trong mọi lĩnh vực kinh tế

- xã hội, đặc biệt là ứng dụng trong hệ thống giáo dục. Các nước trong Cộng đồng
châu Âu đều nhận thức được tiềm năng to lớn mà công nghệ thông tin mang lại


trong việc mở rộng phạm vi, làm phong phú thêm nội dung và nâng cao
chất lượng giáo dục.
Ngoài việc tích cực triển khai E-Learning tại mỗi nước, giữa các nước châu Âu
có nhiều sự hợp tác đa quốc gia trong lĩnh vực E- Learning. Điển hình là dự án xây
dựng mạng xuyên châu Âu Europe PACE. Đây là mạng E-Learning của 36 trường đại
học hàng đầu châu Âu thuộc các quốc gia như Đan Mạch, Hà Lan, Bỉ, Anh, Pháp cùng
hợp tác với công ty E-Learning của Mĩ - Docent nhằm cung cấp các khoá học về các
lĩnh vực như khoa học, nghệ thuật, con người phù hợp với nhu cầu học của các sinh
viên đại học, sau đại học, các nhà chuyên môn ở châu Âu.

Tại châu Á, E-Learning vẫn đang ở trong tình trạng mới phát triển, chưa
có nhiều thành công vì một số lí do như: các quy tắc, luật lệ bảo thủ, tệ quan
liêu, sự ưa chuộng đào tạo truyền thống của văn hóa châu Á, vấn đề ngôn
ngữ không đồng nhất, cơ sở hạ tầng nghèo nàn và nền kinh tế lạc hậu ở một
số quốc gia. Tuy vậy, đó chỉ là những rào cản tạm thời do nhu cầu đào tạo ở
châu lục này cũng đang trở nên ngày càng không thể đáp ứng được bởi các
cơ sở giáo dục truyền thống buộc các quốc gia châu Á đang dần dần phải
thừa nhận những tiềm năng mà E-Learning mang lại. Một số quốc gia có nền
kinh tế phát triển như : Nhật Bản, Hàn Quốc, Singapore, Đài Loan, Trung

Quốc,...đã và đang nỗ lực phát triển E-Learning. Trong đó, Nhật Bản là nước
có ứng dụng E- Learning nhiều nhất so với các nước khác trong khu vực.

5.2. Ở Việt Nam
Từ năm 2002 trở về trước, các tài liệu nghiên cứu, tìm hiểu về E- Learning không
nhiều. Từ 2003-2004, việc nghiên cứu E- Learning được quan tâm hơn. Các hội nghị,
hội thảo về công nghệ thông tin và giáo dục đều có đề cập nhiều đến vấn đề ELearning và khả năng áp dụng vào môi trường đào tạo ở Việt Nam như : Hội thảo khoa
học quốc gia lần thứ nhất về nghiên cứu phát triển - ứng dụng CNTT và truyền thông
ICT/rda 2/2003, Hội thảo khoa học quốc gia lần II về nghiên cứu phát triển và ứng dụng
CNTT và truyền thông ICT/ rda 9/2004, và hội thảo khoa học “Nghiên cứu và triển khai
E-Learning” do Viện Công nghệ Thông tin (ĐHQG Hà Nội) và Khoa Công nghệ Thông
tin (ĐH Bách khoa Hà Nội) phối hợp tổ chức đầu


tháng 3/2005 là hội thảo khoa học về E-Learning đầu tiên được tổ chức
tại Việt Nam...
Các trường đại học ở Việt Nam cũng bước đầu nghiên cứu và triển khai
E-Learning, một số trường bước đầu đã triển khai các phần mềm hỗ trợ đào
tạo và cho các kết quả khả quan: Đại học Công nghệ - ĐHQG Hà Nội, Viện
CNTT – ĐHQG Hà Nội, Đại học Bách Khoa Hà Nội, ĐHQG TP Hồ Chí Minh, Học
viện Bưu chính Viễn thông,... Cục Công nghệ thông tin của Bộ GD&ĐT đã triển
khai cổng E-Learning nhằm cung cấp một cách có hệ thống các thông tin ELearning trên thế giới và ở Việt Nam. Bên cạnh đó, một số công ty phần mềm
ở Việt Nam đã tung ra thị trường một số sản phẩm hỗ trợ đào tạo. Tuy các sản
phẩm này chưa phải là sản phẩm lớn, được đóng gói hoàn chỉnh nhưng đã
bước đầu góp phần thúc đẩy sự phát triển E-Learning ở Việt Nam.
Việt Nam đã gia nhập mạng E-Learning châu Á (Asia E-Learning Network
- AEN, www.asia-elearning.net) với sự tham gia của Bộ GD&ĐT, Bộ Khoa học Công nghệ, trường Đại học Bách Khoa Hà Nội, Bộ Bưu chính Viễn Thông...
Các đề tài nghiên cứu về E-learning trong thời gian qua tại Việt Nam:
- Luận văn thạc sĩ: "Nghiên cứu Elearning và ứng dụng thiết kế bài

giảng điện tử Elearning" của Nguyễn Thị Lương, Giảng viên hướng
dẫn: TS Nguyễn Mạnh Hùng.
- Luận văn thạc sĩ: "Nghiên cứu Elearning và đề xuất giải pháp sử

dụng Elearning trong nhà trường THPT" của Nguyễn Thị Lệ, giảng viên
hướng dẫn: TS Hoàng Xuân Dậu.
- Khóa luận tốt nghiệp: "Ứng dụng công nghệ thông tin trong dạy

học địa lý kinh tế xã hội lớp 11 trường THPT" của Tô Minh Châu, trường
đại học An Giang, khoa Địa Lý.
- Luận văn thạc sĩ: "Tìm hiểu và ứng dụng hệ thống E-learning" của Vũ

Thị Hương khoa công nghệ thông tin, trường Đại học Điện Lực Hà Nội.


6. Phương pháp nghiên cứu
6.1. Phương pháp nghiên cứu, phân tích và tổng hợp tài liệu
Căn cứ vào mục đích, nhiệm vụ nghiên cứu, đề tài đã tiến hành thu
thập, tìm hiểu, phân tích tài liệu từ nhiều nguồn khác nhau như Internet,
giáo trình, sách báo, tạp chí, các công trình - đề tài nghiên cứu khoa học…

Để đảm bảo tính khoa học và nội dung logic, đề tài chú ý đến việc
nghiên cứu tài liệu chuẩn là sách giáo khoa (SGK) Địa lí 11 THPT hiện
hành và các giáo trình Tâm lí học đại cương, Tâm lí học sư phạm, Lý
luận dạy học Địa lí, PPDH Địa lí… và các tài liệu liên quan.
6.2. Phương pháp thực nghiệm sư phạm
Đề tài tiến hành thực nghiệm một số bài giảng vận dụng bài giảng
điện tử trong dạy học các quốc gia ở chương trình SGK lớp 11. Qua đó, sử
dụng các phiếu thăm dò ý kiến GV và phiếu kiểm tra kết quả học tập của
HS, để đánh giá kết quả thu được và tính khả thi của đề tài. Đồng thời nhận

biết những thiếu sót, khó khăn để đề ra phương hướng khắc phục.

6.3. Phương pháp thống kê toán học
Sử dụng toán thống kê để xử lý, kiểm tra, đánh giá kết quả đạt
được qua tìm hiểu, qua thực nghiệm sư phạm tại trường THPT nhằm
đưa ra những kết luận chính xác và có giá trị khoa học.
7. Cấu trúc khóa luận
Chương 1: Cơ sở lí luận và cơ sở thực tiễn của đề tài
Chương 2: Nghiên cứu và xây dựng quy trình soạn bài giảng E- Learning trong dạy

học địa lý quốc gia lớp 11 THPT.
Chương 3: Thực nghiệm sư phạm


CHƯƠNG 1: CƠ SỞ LÍ LUẬN VÀ THỰC TIỄN VỀ XÂY DỰNG ELEARNING VÀ DẠY HỌC ĐỊA LÝ LỚP 11 THPT
1.1. Elearning
1.1.1. Khái niệm Elearning
E-learning là một thuật ngữ thu hút được sự quan tâm, chú ý của
rất nhiều người hiện nay. Tuy nhiên, có nhiều cách định nghĩa khác
nhau về thuật ngữ này. Ở đây chúng tôi sử dụng định nghĩa:
"E-learning là một loại hình đào tạo chính qui hay không chính qui hướng
tới thực hiện tốt mục tiêu học tập, trong đó có sự tương tác trực tiếp giữa
người dạy với người học cũng như giữa cộng đồng học tập một cách thuận
lợi thông qua công nghệ thông tin và truyền thống" (Lê Huy Hoàng).

E-Learning (viết tắt của Electronic Learning) là một thuật ngữ mới.
Hiện nay theo các quan điểm và dưới các hình thức khác nhau có rất
nhiều cách hiểu về E-Learning. Hiểu theo nghĩa rộng, E-learning là một
thuật ngữ dùng để mô tả việc học tập và đào tạo dựa trên công nghệ
thông tin và truyền thông, đặc biệt là công nghệ thông tin.

Bài giảng e-Learning là sản phẩm được tạo ra từ các công cụ tạo
bài giảng (authoring tools), có khả năng tích hợp đa phương tiện
(multimedia) gồm phim (video), hình ảnh, đồ họa, hoạt hình, âm
thanh, ..., và tuân thủ một trong các chuẩn SCROM, AICC
Bài giảng e-Learning có thể dùng để học ngoại tuyến (off-line) hoặc trực
tuyến (online) và có khả năng tương tác với người học, giúp người học có thể
tự học mà không cần đến thầy dạy, không cần đến trường – lớp.

Theo quan điểm hiện đại, E-learning là sự phân phát nội dung học sử
dụng các công cụ điện tử hiện đại như máy tính, mạng máy tính, mạng vệ
tinh, mạng internet, Intranet…trong đó nội dung học có thể thu được từ
các Website, đĩa CD, băng video, audio…thông qua một máy tính hay TV;
người dạy và học có thể giao tiếp với nhau qua mạng dưới các hình thức
như: e-mail, thảo luận trực tuyến (chat), diễn đàn (forum), hội thảo video…


1.1.2. Công nghệ E-Learning
Cùng với thuật ngữ công nghệ học tập, công nghệ truyền đạt kiến
thức, và công nghệ giáo dục, thuật ngữ còn được dùng rộng rãi liên quan
đến việc sử dụng công nghệ trong học tập theo một nghĩa rộng hơn nhiều
so với đào tạo dựa trên máy tính hay máy tính hỗ trợ giảng dạy của những
năm 1980. Nó cũng rộng hơn thuật ngữ học trực tuyến hay giáo dục trực
tuyến thường liên quan đến việc học dựa trên các trang web.

Trong trường hợp ở những nơi công nghệ di động được sử dụng,
thuật ngữ M learning đã trở nên phổ biến hơn. Tuy nhiên, Elearning
cũng có ý nghĩa vượt ra ngoài công nghệ và đề cập đến việc học tập
thực tế diễn ra bằng cách sử dụng các hệ thống này.
1.1.3. Đặc điểm của E-learning
E-learning là một loại hình đào tạo năng động. Nội dung thông tin mang tính

thời đại, thực tế, không phải là những thông tin cũ hoặc “những thông tin ít phổ
biến”. Các chuyên gia về mạng trực tuyến, các nguồn thông tin đáng tin cậy nhất,
các phương pháp tiếp cận trong trường hợp khẩn cấp nhanh chóng và đơn giản.

E-learning là loại hình đào tạo mà học viên là chủ đạo. Người tham
gia vào loại hình đào tạo E-learning tự kiểm soát tốc độ học, công cụ
học tập, địa điểm học cũng như khối lượng kiến thức mà họ muốn thu
nhận, họ được tự mình quyết định cách thức thu nhận kiến thức, kĩ
năng và khả năng phù hợp với phong cách học của chính mình.
E-learning là một loại hình đào tạo mang tính cá nhân. Mỗi học viên
của chương trình đào tạo E-learning lựa chọn các hoạt động từ danh
mục cơ hội học tập cá nhân liên quan trực tiếp nhất tới kiến thức nền
tảng, nhiệm vụ và công việc của mình tại thời điểm đó.
E-learning là loại hình đào tạo tổng quát. E-learning cung cấp các
hoạt động đào tạo từ rất nhiều nguồn khác nhau, bao gồm tất cả các
chủ đề có thể nghĩ ra được, cho phép học viên lựa chọn dạng thức
hoặc phương pháp học tập hoặc nhà cung cấp dịch vụ đào tạo tùy ý.


E-learning là loại hình đào tạo hiệu quả. E-learning cho phép học
viên tương tác với công cụ học tập để có thể ghi nhớ được tối đa khối
lượng kiến thức đã học được.
E-learning là loại hình đào tạo tiết kiệm thời gian. E-learning cho phép học viên
có thể học với tốc độ hiệu quả nhanh nhất có thể. Loại hình đào tạo E-learning tự học
giúp cho học viên ghi nhớ kiến thức nhanh hơn thông qua tính tương tác của nó, cho
phép học viên tăng tốc độ học thông qua các công cụ học tập mà họ đã quen thuộc và
tiếp nhận những công cụ học tập mà họ ít sử dụng nhất.

1.1.4. Mô hình hệ thống

Hình 1.2. Mô hình cơ bản của hệ thống e-learning
Trong mô hình này, người giáo viên sẽ cố gắng xây dựng các bài
giảng điện tử (hay còn gọi là học liệu - tiếng Anh là courseware) một cách
chi tiết nhất sao cho các courseware này có thể thay thế được giáo viên để
tương tác với người học thông qua mạng Internet và màn hình máy tính.
Các học liệu (Courseware) có thể được giáo viên xây dựng nên theo mô hình
dạy học chương trình hoá, các mô đun được thiết kế đến mức nhỏ nhất có thể, có
nhiều hình ảnh, ví dụ minh hoạ, có các tương tác giúp cho người học cảm thấy hứng
thú và có thể tự mình học tập thông qua hệ thống LMS.Các Courseware được xây
dựng thông qua các công cụ được gọi là Authoring tool. Sau khi xây dựng xong
course, người giáo viên phải đóng gói sản phẩm của mình theo một chuẩn định


trước (SCORM). Tiếp đó, gói courseware này sẽ được tải lên hệ thống
LMS và được phân phát tới người học thông qua hệ LMS.
Trong trường hợp tốt nhất, các gói học liệu có chứa các kịch bản tương
tác đủ tốt để có thể thay thế hoàn toàn giáo viên trên hệ thống LMS. Tuy nhiên,
hiếm có trường hợp người giáo viên phán đoán được đầy đủ những yêu cầu
cũng như trình độ, kinh nghiệm, hướng tiếp cận... của người học. Vì vậy,
người giáo viên vẫn phải xuất hiện trên LMS để hỗ trợ người học trong quá
trình học tập. Trong trường hợp này, người giáo viên sẽ hỗ trợ người học học
tập thông qua một số hình thức như chat, trao đổi trên diễn đàn, thiết kế các
bài tập nhằm tăng cường khả năng tiếp thu, lĩnh hội của người học.

1.1.5. Ưu điểm và nhược điểm của tổ chức dạy học bằng Elearning
- E-Learning làm biến đổi cách học cũng như vai trò của người

học, người học đóng vai trò trung tâm và chủ động của quá trình đào
tạo, có thể học mọi lúc, mọi nơi nhờ có phương tiện trợ giúp việc học.
- Người học có thể học theo thời gian biểu cá nhân, với nhịp độ tuỳ

theo khả năng và có thể chọn các nội dung học, do đó nó sẽ mở rộng đối
tượng đào tạo rất nhiều. Tuy không thể hoàn toàn thay thế được phương
thức đào tạo truyền thống, E-Learning cho phép giải quyết một vấn đề nan
giải trong lĩnh vực giáo dục đó là nhu cầu đào tạo của người lao động và
số lượng sinh viên tăng lên quá tải so với khả năng của các cơ sở đào tạo.
- E-Learning sẽ có sức lôi cuốn rất nhiều người học kể cả những người
trước đây chưa bao giờ bị hấp dẫn bởi lối giáo dục kiểu cũ và rất phù hợp với
hoàn cảnh của những người đang đi làm nhưng vẫn muốn nâng cao trình độ.
- Các chương trình đào tạo từ xa trên thế giới hiện nay đã đạt đến

trình độ phong phú về giao diện, sử dụng rất nhiều hiệu ứng đa phương
tiện như âm thanh, hình ảnh, hình ảnh động ba chiều, kĩ xảo hoạt hình,…
có độ tương tác cao giữa người sử dụng và chương trình, đàm thoại trực
tiếp qua mạng. Điều này đem đến cho học viên sự thú vị, say mê trong quá
trình tiếp thu kiến thức cũng như hiệu quả trong học tập.


- E-Learning cho phép học viên làm chủ hoàn toàn quá trình học của bản
thân, từ thời gian, lượng kiến thức cần học cũng như thứ tự học các bài, đặc biệt
là cho phép tra cứu trực tuyến những kiến thức có liên quan đến bài học một
cách tức thời, duyệt lại những phần đã học một cách nhanh chóng, tự do trao đổi
mới những người cùng học hoặc giáo viên ngay trong quá trình học, những điều
mà theo cách học truyền thống là không thể hoặc đòi hỏi chi phí quá cao.

Tuy vậy, hiện nay, E-Learning chưa có thể thay thế hoàn toàn
phương pháp giảng dạy truyền thống bởi các lí do sau đây :
- Phương pháp dạy học truyền thống vẫn sẽ phải là phương thức chủ
yếu và phổ biến bởi phù hợp với tất cả các người học và gắn liền với mỗi
người học. Với cách học truyền thống, người học cảm thấy an toàn hơn khi

được nghe giảng trực tiếp, được giải quyết vấn đề trực tiếp với giáo viên, phù
hợp với nhiều đối tượng học viên khác nhau. Đối với những học viên không
tự giác, không có thói quen tự làm việc hay chủ động làm việc thì cách học
truyền thống ít nhiều cũng có tác động đến họ khi họ được học trực tiếp với
giáo viên trên lớp. Giáo viên cũng có thể quan sát được thái độ học tập và khả
năng học tập của mỗi học viên qua tiếp xúc trực tiếp. Trong khi đó, mô hình
đào tạo trực tuyến không phải phù hợp với tất cả mọi người, nó chỉ phát huy
hiệu quả khi người học có nhu cầu, có tính độc lập và tự giác cao.
- Đối với bài học, không phải bất kì nội dung học nào cũng dễ dàng

chuyển đổi sang E-Learning, có rất nhiều môn học, ngành học phần nội
dung có tính thực hành, tính thực tế cao thì khó có thể dùng E-Learning để
giảng dạy, ví dụ : các ngành liên quan đến chế tạo, y khoa, múa, nhạc, hội
hoạ…; nhưng đối với những môn học thiên về rèn luyện kĩ năng và hoạt
động theo quy trình, có sự thay đổi nhanh về nội dung học tập, có yêu cầu
cập nhật kịp thời, sẽ là những nội dung thích hợp của E-Learning.
- E-Learning hiện nay và trong tương lai gần vẫn chưa thể thay thế hoàn toàn
cách học truyền thống, mà cần phải có sự kết hợp với nhau để đem lại kết quả tốt
nhất cho quá trình dạy - học. Một khoá học sử dụng thành công phương pháp dạy


học E-Learning đòi hỏi người dạy phải biết kết hợp cả hai phương pháp: dạy học
E-Learning và dạy học truyền thống để đem lại hiệu quả cao nhất cho người học.

1.2. Đặc điểm chương trình, SGK địa lý lớp 11 THPT
1.2.1. Cấu trúc
Chương trình gồm 2 phần:
* Phần A: Khái quát nền kinh tế- xã hội thế giới. Phần này trình bày

các vấn đề phản ánh trình độ và xu thế phát triển KT-XH toàn cầu cũng

như nội dung vấn đề nảy sinh đang được toàn cầu quan tâm
*Phần B: Địa lý Khu vực và Quốc gia tiêu
biểu. Địa lí KT-XH khu vực gồm:
- Liên minh Châu Âu
- Khu vực Đông Nam Á.
- Địa lí KT-XH các quốc gia tiêu
1.2.2. Đặc điểm sách giáo khoa địa lý lớp 11 THPT
Sách có cấu trúc chia làm 2 phần: Phần A: Khái quát nền kinh tế xã hội
thế giới và phần B: Địa lý kinh tế xã hội các khu vực và quốc gia tiêu biểu.

- Phần A: Sách chuẩn có cấu trúc trình bày gồm 4 vấn đề chung về
nền kinh tế xã hội thế giới. Sách nâng cao có cấu trúc trình bày 5 vấn đề
chung về nền kinh tế xã hội thế giới.
- Phần B: Sách chuẩn có cấu trúc trình bày 6 quốc gia, 2 khu vực.
Sách nâng cao có cấu trúc trình bày 10 quốc gia và 2 khu vực.
- Kênh chữ trình bày dưới nhiều dạng khác nhau: có đoạn văn
ngắn tóm tắt đầu mỗi bài học, có câu hỏi giữa bài và câu hỏi cuối bài.
- Trong kênh chữ, kiến thức được sắp xếp thành 2 hệ thống cỡ chữ
to và cỡ chữ nhỏ. Cỡ chữ to viết khái quát, ngắn gọn nêu lên kiến thức
cơ bản của bài học địa lý.Cỡ chữ nhỏ thường bố trí sau các đoạn văn
viết bằng cỡ chữ to, đề mục hay bảng kiến thức nào đó.Cỡ chữ nhỏ là
kiến thức nhằm làm rõ kiến thức cơ bản bài học địa lý.
- Cách trình bày trong kênh chữ cũng có sự kết hợp 2 phương
thức trình bày: diễn dịch và quy nạp.


- Kênh hình trong sách giáo khoa phong phú đa dạng gồm nhiều loại như: Bản
đồ, lược đồ, biểu đồ, bảng số liệu, sơ đồ, tranh ảnh, bảng kiến thức, hình vẽ. Trong tất
cả phương tiện trên, loại phương tiện chủ yếu trong sách giáo khoa là: bản đồ, tranh,
ảnh và bảng số liệu.Những kênh hình này vừa minh họa cho kênh chữ vừa là nguồn

tri thức, phối hợp với kênh chữ để trang bị tri thức mới cho học sinh.

- Kênh hình được in màu, chất lượng tốt, mang tính thẩm mỹ, khoa học, sư

phạm.
- Sách giáo khoa địa lý lớp 11 có hệ thống câu hỏi giữa bài và cuối

bài nhằm giúp học sinh tái hiện lại kiến thức, phát triển tư duy và rèn
luyện các kĩ năng địa lý cho học sinh.
1.3. Đặc điểm tâm lí HS lớp 11 THPT
Lứa tuổi HS THPT bao gồm giai đoạn từ 14 – 15 tuổi đến 17 – 18
tuổi, tươngứng với lứa tuổi HS từ lớp 10 đến lớp 12. Đây là một thời kỳ
dài có sự phát triển nhảy vọt về cả thể chất lẫn tâm lý.
Về mặt thể chất, đã có sự phát triển nhanh về mặt cơ thể và đang đi vào sự phát
triển hoàn thiện, ổn định tạo cho các em sự cân đối, hài hòa về hình dáng, các bộ
phận, các chức năng sinh lý đã phát triển và gần như hoàn hảo so với người lớn. Sự
phát triển của hệ thần kinh cũng có những thay đổi quan trọng do cấu trúc bên trong
của não phức tạp và các chức năng của não phát triển. Thuận lợi cho các em có điều
kiện có thêm thời gian học tập và nghiên cứu bằng nhiều phương tiện.
Về mặt tích cách, các em có cá tính rất rõ rệt, cá tính được thể hiện ngay trong
các mối quan hệ xã hội, trong môi trường hoạt động nhận thức. Một trong những tính
14 cách rõ nét nhất là muốn khẳng định bản thân trước mọi người. Các mối quan hệ
được mở rộng hơn, các em rất hiếu động, thích tham gia các hoạt động vui nhộn, các
emthích tìm tòi và rất ham hiểu biết. Không chỉ thay đổi về đặc điểm sinh lý, tính cách
mà ở HS lớp 11 cũng đã có những thay đổi lớn về mặt nhận thức. So với lứa tuổi thiếu
niên, các em ở tuổi này đã có nhận thức mang tính chất rộng rãi, sâu sắc và bền hơn.
Do vậy ý thức học tập của các em cũng cao hơn. Vì vậy, việc tự học ở nhà bằng Elearning sẽ được các em quan tâm.


Theo các công trình nghiên cứu của tâm lý học, tri giác có mục đích của HS

đã đạt ở mức phát triển. Quan sát trở nên có mục đích, có hệ thống và toàn diện
hơn. Tuy nhiên quan sát của HS THPT vẫn cần có sự định hướng từ phía GV để
đạt hiệu quả cao. Ghi nhớ có chủ định của HS lớp 11 đóng vai trò chủ đạo trong trí
nhớ. Đồng thời ghi nhớ logic, ghi nhớ ý nghĩa ngày càng đóng vai trò lớn trong
hoạt động trí tuệ. HS lớp 11 đã bắt đầu biết cách sử dụng những phương pháp ghi
nhớ, kỹ thuật ghi nhớ khác nhau, biết cách phân biệt tính chất tài liệu ghi nhớ.
Tư duy HS lớp 11 đã có những thay đổi cơ bản. Dưới ảnh hưởng của hệ thần
kinh, các chức năng, các quá trình nhận thức nói chung và ảnh hưởng của hoạt động
học, xuất hiện tư duy lý luận, tư duy trừu tượng độc lập, sáng tạo. Tư duy của các em
chặt chẽ hơn đồng thời tính phê phán của tư duy cũng phát triển. Đặc điểm này đã tạo
điều kiện cho HS khả năng phát triển các thao tác tư duy. Hoạt động nhận thức
chuyển dần tự sự nhận biết các khái niệm cụ thể sang khái niệm trừu tượng, khả năng
phântích tổng hợp, khái quát hóa sự vật hiện tượng, ứng dụng các kiến thức đã học
vào thực tiễn cuộc sống. Nhờ vậy, các em có thể nắm bắt được bản chất của các sự
vật hiệntượng, có thể diễn đạt các tài liệu bằng sự hiểu biết của mình, các em có thể
hành động theo sự chỉ bảo hoặc theo sự khuyến khích và động viên.
Sự tự ý thức của HS lớp 11 THPT đã bắt đầu diễn ra mạnh mẽ. Các em khao khát
muốn tìm hiểu mình, trên cơ sở nhận thức đó biểu hiện thái độ với chính bản thân
mình. Các em tỏ thái độ vui sướng, tự hào khi đạt kết quả cao của hoạt động hay hoàn
thành nhiệm vụ học tập… Hoặc các em cũng lo buồn khi làm bài tập sai hay chưa
hoàn thành nhiệm vụ. Khả năng tự đánh giá của bản thân HS dần dần đúng đắn hơn,
mang tính khách quan hơn so với tuổi thiếu niên. Các em không chỉ có nhu cầu đánh
giá mà còn có khả năng tự đánh giá bản thân do đó GV cần giúp đỡ để việc đánh giá
của các em trở nên đúng đắn hơn. Đây cũng là một trong những yêu cầu mà GV phải
đạt được khi sử dụng các PPDH tích cực trong giảng dạy.
Như vậy, HS lớp 11 THPT đã có sự trưởng thành, hoàn thiện về mặt thể chất và
tâm sinh lý. Trong hoạt động trí tuệ của HS, tính chủ động nhận thức, khả năng tri giác
có ý thức, có mục đích đạt mức khá cao, ghi nhớ có chủ định, logic chiếm ưu thế và
tưduy lý luận phát triển khá mạnh, tính sáng tạo của tư duy đã đạt ở mức

cao. Chính những đặc điểm này là điều kiện thuận lợi cho việc sử dụng
các phương tiện dạy học như E- learning.
1.4. Thực trạng dạy học Địa lí địa phương thành phố Đà Nẵng
1.4.1. Mục đích, nội dung điều tra
a) Mục đích:
b) Nội dung điều tra:
- Nhu cầu sử dụng bài giảng E-learning trong thời gian học ở nhà của HS.
- Nhận thức tầm quan trọng của bài giảng E-learning trong quá

trình day học, mức độ hiểu biết về quy trình xây dựng E-learning.
1.4.2. Phương pháp điều tra
- Tiến hành điều tra bằng phương pháp hỏi- đáp HS một số trường

THPT Nguyễn Trãi Hội An.
Đối với GV
- Tiến hành điều tra bằng phiếu điều tra 8 GV Địa lí của một số

trường THPT trên địa bàn thành phố Hội An.
1.4.3. Kết quả điều tra
Đối với HS
Khi được hỏi “Ngoài học ở trên lớp, các bạn còn được học bằng
các phương tiện khác ngoài giờ học không?" thì hầu hết các em đều trả
lời “không”. Tuy nhiên khi được hỏi “Các em có mong muốn có được
một bài giảng trực tuyến trên mạng để sử dụng trong lúc học ở nhà
không?” thì có đến 80% HS cho biết là các em rất cần các bài giảng có
nội dung tương tự như bài học trên lớp để phục vụ cho việc học ở nhà.
Đối với GV
* Nhận thức của GV đối với E-learning.
Tất cả 8 (100%) GV nhận thức đúng khái niệm về bài giảng Elearning, bao gồm ưu và nhược điểm, các vai trò của bài giảng Elearning. Tất cả các giáo viên nhận thức được rằng E-learing là phương

tiện giúp cho HS học tập tích cực trong quá trình học môn địa lý ở nhà.
4 GV (50%) GV chưa hiểu rõ và nắm được quy trình xây dựng bài giảng E-


learing. Nguyên nhân chủ yếu vì E-Learning là một phương tiện mới trong quá
trình dạy học, đòi hỏi người xây dựng phải có trình độ về máy tính. Tuy nhiên,
việc bồi dưỡng cho GV chưa được chú trọng. Việc bồi dưỡng tập huấn về Elearning chủ yếu mang tính hình thức, chưa thật sự đầu tư về chất lượng.
* Thực trạng GV cung cấp cho HS các tư liệu, phương tiện trong quá trình học
tập ở nhà. Qua điều tra cho thấy GV đã sử dụng nhiều phương pháp và phương tiện
để cho HS ôn tập như: Câu hỏi bài tập, các thông tin điều tra, các câu hỏi...

* Những mong muốn của GV chủ yếu là: đầu tư về phần mềm, các kiến
thức về quy trình xây dựng bài giảng E-learning, điểu kiện về cơ sở vật chất...

1.4.4. Nhận xét chung
Qua điều tra thực tế có thể rút ra một số nhận xét như sau:
a. Hầu hết GV đều nắm được khái niệm về E-learning và dạy học
bằng E-learing trong dạy học địa lý.
b. Đa số HS đều có nhu cầu sử dụng các bài giảng E-Learing trong
quá trình học ở nhà.
c. Đa số GV đều nhận thức được vai trò quan trọng của E-learning. Tuy
nhiên, GV đều chưa nắm được quy trình xây dựng một bài giảng E-Learning.

Từ thực trạng trên cho thấy vấn đề tôi đặt ra trong đề tài là cấp
thiết và có cơ sở thực tiễn.


CHƯƠNG 2: QUY TRÌNH XÂY DỰNG BÀI GIẢNG E-LEARNING
TRONG DẠY HỌC ĐỊA LÍ LỚP 11 THPT
2.1. Yêu cầu, nguyên tắc xây dựng bài giảng E-learning

2.1.1. Yêu câu chung
Nội dung bài giảng bám sát chương trình các môn học song không
nhất thiết rập khuôn theo nội dung sách giáo khoa. Tất cả các thông tin
gắn kèm bài giảng đều phải rõ nguồn gốc và cung cấp các thông tin về
nguồn gốc của tư liệu tham khảo. Ngôn ngữ chính được sử dụng là
tiếng Việt, khuyến khích có phiên bản tiếng Anh đi kèm.
Bài giảng E-Learning được tạo ra từ các công cụ tạo bài giảng. Cụ
thể ưu tiên là phần mềm Adobe Presenter, Articulate Presenter, Adobe
Captivate và Lecture Maker.Các bài giảng cần tương thích và có thể tải
vào hệ thống quản lý nội dung bài giảng (LCMS) do Bộ GD&ĐT quyết
định sử dụng như hệ thống Adobe Connect, Teaching Mate…
Bài giảng dưới dạng một giáo án, trong đó giới thiệu và nhấn mạnh quan
điểm, ý đồ của tác giả khi xây dựng bài giảng; mục đích, yêu cầu, tài liệu và
website tham khảo, chuẩn bị học liệu… Bài giảng được xây dựng theo bài, theo
chương hoặc theo cả chương trình môn học; Nội dung đầy đủ, chính xác, khoa
học, đảm bảo tính hệ thống; Phương pháp dạy học hợp lý; Tổ chức thực hiện và
phân phối thời gian phù hợp ở các phần, các nội dung của bài giảng.

2.1.2. Yêu cầu trong xây dựng bài giảng E-learning
Bài giảng e-Learning được tạo ra từ các công cụ tạo bài giảng, có khả
năng tích hợp đa phương tiện truyền thông (multimedia) gồm phim (video),
hình ảnh, đồ hoạ, hoạt hình, âm thanh, tiếng nói…), tuân thủ một trong các
chuẩn SCORM, AICC (Có Phụ lục đính kèm giới thiệu một số phần mềm
công cụ đáp ứng yêu cầu tiêu chuẩn và được khuyến cáo sử dụng).

Nhóm tác giả có thể thuyết minh thêm để làm rõ sản phẩm dưới
dạng một giáo án, trong đó giới thiệu và nhấn mạnh quan điểm, ý đồ
của tác giả khi xây dựng bài giảng; mục đích, yêu cầu …