Nghiên cứu chiết tách, xác định thành phần hóa học và hoạt tính sinh học dịch chiết ethyl acetate lá đu đủ đực (carica papaya l ) thu hái tại quảng nam đà nẵng

ĐẠI HỌC ĐÀ NẴNG
TRƢỜNG ĐẠI HỌC SƢ PHẠM
KHOA HÓA

TRẦN NGUYỄN XUÂN TRINH

NGHIÊN CỨU CHIẾT TÁCH, XÁC ĐỊNH THÀNH
PHẦN HÓA HỌC VÀ HOẠT TÍNH SINH HỌC DỊCH
CHIẾT ETHYL ACETATE LÁ ĐU ĐỦ ĐỰC (CARICA
PAPAYA L.) THU HÁI TẠI QUẢNG NAM-ĐÀ NẴNG

KHÓA LUẬN TỐT NGHIỆP CỬ NHÂN HÓA HỌC

Đà Nẵng- Năm 2018


ĐẠI HỌC ĐÀ NẴNG
TRƢỜNG ĐẠI HỌC SƢ PHẠM
KHOA HÓA

NGHIÊN CỨU CHIẾT TÁCH, XÁC ĐỊNH THÀNH
PHẦN HÓA HỌC VÀ HOẠT TÍNH SINH HỌC DỊCH
CHIẾT ETHYL ACETATE LÁ ĐU ĐỦ ĐỰC (CARICA
PAPAYA L.) THU HÁI TẠI QUẢNG NAM-ĐÀ NẴNG

KHÓA LUẬN TỐT NGHIỆP CỬ NHÂN KHOA HỌC

Sinh viên thực hiện
Lớp
Giáo viên hướng dẫn

: Trần Nguyễn Xuân Trinh
: 14CHD
: GS.TS Đào Hùng Cƣờng

Đà Nẵng-Năm 2018


LỜI CẢM ƠN
Để hoàn thành tốt đề tài khóa luận tốt nghiệp này, em xin gửi lời cảm ơn chân
thành đến thầy GS.TS.Đào Hùng Cƣờng đã tận tình hướng dẫn, hỗ trợ và giúp đỡ
trong suốt quá trình thực hiện đề tài và hoàn thành báo cáo.
Em cũng xin gửi lời cảm ơn đến cô ThS.Đỗ Thị Thúy Vân cùng các thầy cô giảng
dạy cô và công tác tại phòng thí nghiệm Khoa Hóa - Đại học Sư phạm Đà Nẵng và
Nhà trường đã hỗ trợ kiến thức, cơ sở vật chất, dụng cụ thí nghiệm giúp cho em hoàn
thành tốt khóa luận tốt nghiệp này.
Cuối cùng em xin phép được cảm ơn các thầy cô trong hội đồng đã dành thời gian
quý báu để nhận xét, tham gia và đánh giá khóa luận này.

Đà Nẵng, ngày 20 tháng 04 năm 2018
Sinh viên thực hiện

Trần Nguyễn Xuân Trinh


MỤC LỤC
MỞ ĐẦU...................................................................................................................... 1
CHƢƠNG 1. TỔNG QUAN TÀI LIỆU....................................................................4
1.1. GIỚI THIỆU VỀ CÂY ĐU ĐỦ............................................................................4
1.2. CÁC NGHIÊN CỨU VỀ THÀNH PHẦN HÓA HỌC CỦA CÂY ĐU ĐỦ
TRONG NƢỚC..........................................................................................................5

1.3. NGHIÊN CỨU VỀ THÀNH PHẦN HÓA HỌC CỦA CÂY ĐU ĐỦ NGOÀI
NƢỚC.......................................................................................................................... 5
1.4. NHỮNG NGHIÊN CỨU VỀ HOẠT TÍNH SINH HỌC CỦA CÂY ĐU ĐỦ....8
1.5. CÁC PHƢƠNG PHÁP NGHIÊN CỨU HOẠT TÍNH GÂY ĐỘC TẾ BÀO . 13

1.5.1. Phương pháp MTT......................................................................................... 13
1.5.2. Phương pháp SRB.......................................................................................... 14
CHƢƠNG 2. NGUYÊN LIỆU VÀ PHƢƠNG PHÁP NGHIÊN CỨU.................15
2.1. NGUYÊN LIỆU, HÓA CHẤT, THIẾT BỊ NGHIÊN CỨU.............................15
2.1.1. Nguyên liệu.................................................................................................... 15
2.1.2. Hóa chất và thiết bị nghiên cứu...................................................................... 15
2.2. PHƢƠNG PHÁP NGHIÊN CỨU..................................................................... 16
2.2.1. Xác định một số chỉ tiêu hóa lí....................................................................... 16
2.2.1.1. Độ ẩm..................................................................................................... 16
2.2.1.2. Hàm lượng tro........................................................................................ 16
2.2.1.3. Xác định hàm lượng kim loại.................................................................. 17
2.2.2. Khảo sát các yếu tố ảnh hưởng đến quá trình chiết hợp chất hóa học trong lá
Đu đủ đực................................................................................................................. 17
2.2.2.1. Phương pháp chiết mẫu thực vật............................................................ 17
2.2.2.2. Phương pháp định danh thành phần hóa học các hợp chất....................18
2.2.3. Định tính một số hợp chất trong lá Đu đủ đực................................................ 18
2.2.3.1. Alcaloid.................................................................................................. 18
2.2.3.2. Flavonoid............................................................................................... 19
2.2.3.3. Coumarin................................................................................................ 19
2.2.3.4. Saponin................................................................................................... 20
2.2.3.5. Đường khử.............................................................................................. 20
2.2.3.6. Polyphenol.............................................................................................. 21
2.2.3.7. Steroid.................................................................................................... 21
2.2.3.8. Axit hữu cơ............................................................................................. 21
2.2.3.9. Chất béo................................................................................................. 22

2.2.3.10. Carotene............................................................................................... 22


2.2.3.11. Polysaccarid......................................................................................... 22
2.2.3.12. Iridoid................................................................................................... 23
2.2.4. Sơ đồ điều chế các cao chiết........................................................................... 23
2.2.5. Thử hoạt tính sinh học của dịch chiết ethyl acetace........................................ 24
2.2.5.1. Quy trình chiết xuất dịch chiết lá Đu đủ đực để nghiên cứu tác dụng ức
chế tế bào ung thư............................................................................................... 24
2.2.5.2. Các dòng tế bào...................................................................................... 25
2.2.5.3. Phương pháp.......................................................................................... 25
2.2.5.4. Thử độc tế bào........................................................................................ 25
2.2.6. Định danh sơ bộ một số hợp chất có trong cao chiết ethyl acetate.................26
CHƢƠNG 3. KẾT QUẢ VÀ THẢO LUẬN............................................................ 27
3.1. KẾT QUẢ XÁC ĐỊNH MỘT SỐ CHỈ TIÊU HÓA LÍ CỦA LÁ ĐU ĐỦ ĐỰC..........27

3.1.1. Độ ẩm............................................................................................................. 27
3.1.2. Hàm lượng tro................................................................................................ 27
3.1.3. Hàm lượng một số kim loại............................................................................ 28
3.2. KHẢO SÁT CÁC YẾU TỐ ẢNH HƢỞNG ĐẾN QUÁ TRÌNH CHIẾT HỢP
CHẤT HÓA HỌC LÁ ĐU ĐỦ ĐỰC TRONG DUNG MÔI ETHYL ACETATE 29

3.2.1. Khảo sát các yếu tố ảnh hưởng đến phương pháp chiết ngâm dầm................29
3.2.1.1. Kết quả khảo sát thời gian chiết ngâm dầm trong dung môi ethyl acetate........29
3.2.1.2. Kết quả khảo sát tỉ lệ Rắn/Lỏng (R/L) chiết trong dung môi ethyl acetate........30

3.2.2. Kết quả khảo sát thời gian chiết soxhlet trong dung môi ethyl acetate...........32
3.2.3. Khảo sát các yếu tố ảnh hưởng đến phương pháp chiết siêu âm.....................33
3.2.3.1. Kết quả khảo sát thời gian chiết siêu âm trong dung môi ethyl acetate .. 33

3.2.3.2. Kết quả khảo sát nhiệt độ chiết siêu âm trong dung môi ethyl acetate. . .35
3.3. KẾT QUẢ ĐỊNH TÍNH CÁC LỚP CHẤT TRONG LÁ ĐU ĐỦ ĐỰC..........36
3.4. KẾT QUẢ ĐIỀU CHẾ CAO CHIẾT................................................................ 38
3.5. THỬ HOẠT TÍNH SINH HỌC CỦA CÁC DỊCH CHIẾT ETHYL
ACETATE TỪ LÁ ĐU ĐỦ ĐỰC.............................................................................. 38
3.6. KẾT QUẢ KHẢO SÁT SƠ BỘ THÀNH PHẦN HÓA HỌC DỊCH CHIẾT
ETHYL ACETATE LÁ ĐU ĐỦ ĐỰC BẰNG PHƢƠNG PHÁP GC-MS.............39
KẾT LUẬN VÀ KIẾN NGHỊ................................................................................... 43
1. KẾT LUẬN............................................................................................................ 43
2. KIẾN NGHỊ........................................................................................................... 43
O 44



DANH MỤC CÁC CHỮ VIẾT TẮT

S

:

Singlet (NMR)

ppm

:

Parts per million

δ

:Độ chuyển dịch hóa học (NMR)

BuOH
CHCl3
EtOAc
EtOH
GC-MS
MeOH
Me
NMR
SRB


DANH MỤC CÁC BẢNG BIỂU
Số hiệu
bảng
1.1

Tên bảng

Thành phần hóa

Tác dụng của ch
1.2

1.3

thư khác nhau tr

Hoạt tính chống

flavonoid, carot

3.1

Kết quả xác địn

3.2

Kết quả hàm lượ

3.3

3.4

3.5

3.6

3.7

3.8

Kết quả khảo sá
đực

Kết quả khảo sá
etylacetat

Kết quả khảo sá

môi ethyl acetat

Kết quả khảo sá

môi ethyl acetat

Kết quả khảo sá

môi ethyl acetat

Kết quả khảo sá
ethyl acetate

3.9

Định tính các lớ

3.10

Khối lượng cao

3.11

Hoạt tính độc tế

3.12

Thành phần hóa

Đu đủ đực


DANH MỤC CÁC HÌNH ẢNH
Số hiệu
hình

Tên

1.1
1.2

Côn

2.1

Lá

2.2

Sơ

3.1

3.2

3.3

3.4

3.5
3.6

Mố

gian

Mố

Rắn

Mố

thờ

Mố

gian

Mố

nhiệ

Sắc


1
MỞ ĐẦU
1.

Tính cấp thiết của đề tài

Ngày nay cùng với sự phát triển không ngừng về mọi mặt của xã hội, con người
đang phải đối mặt với nguy cơ xuất hiện bệnh tật ngày càng nhiều hơn. Một trong
những giải pháp hiện nay là xu hướng quay về với thiên nhiên, dùng những sản phẩm
có nguồn gốc tự nhiên hơn là tổng hợp bằng con đường nhân tạo, nhất là hợp chất
thiên nhiên từ các thực vật xung quanh chúng ta.
Cây Đu đủ (Carica papaya Linn) là một loại cây ăn quả có nguồn gốc từ vùng
nhiệt đới châu Mỹ. Hiện nay, Đu đủ được trồng ở các nước vùng nhiệt đới. Sản lượng
Đu đủ trên thế giới khoảng trên 5 triệu tấn quả/năm [11].
Ở Việt Nam, cây Đu đủ được trồng hầu hết ở các tỉnh miền Bắc và miền Nam.

Diện tích trồng Đu đủ của cả nước ước khoảng 10000-17000 hecta với sản lượng
khoảng 200-350 nghìn tấn quả [11]. Cây Đu đủ có lợi thế là loại cây dễ trồng, ra quả
sớm, năng suất cao đồng thời toàn bộ thân, lá, quả đều được sử dụng với nhiều mục
đích chữa bệnh khác nhau.
Trong dân gian lá cây Đu đủ được sử dụng để sát khuẩn, kháng nấm, kháng viêm,
chữa sốt rét, trừ giun sán,... Đã có nhiều công trình nghiên cứu về hoạt tính sinh học
của lá Đu đủ. Lá Đu đủ được chứng minh là có khả năng chống oxy hóa rất mạnh [29,
30]. Lá Đu đủ có hoạt tính kháng khuẩn tốt, có khả năng kháng nhiều loại vi khuẩn
gram âm, gram dương, các loại nấm [1, 16]. Ngoài ra, lá Đu đủ còn có khả năng kháng
viêm, giảm đau [21, 47].
Đặc biệt, người dân Việt Nam đã dùng lá Đu đủ chữa bệnh ung thư. Ở nước ta,
cao chiết với cồn từ lá Đu đủ được nghiên cứu trong một số mô hình ung thư thực
nghiệm và được chứng minh có tác dụng ức chế sự phát triển của khối u gây ra bởi tế
bào ung thư Sarcoma TG-180 ở chuột nhắt trắng [7]. Đầu năm 2010, một nhóm nghiên
cứu Nhật Bản và Mỹ đã thông báo dịch chiết nước lá cây Đu đủ có tác dụng ức chế
một số dòng tế bào ung thư người như ung thư dạ dày, ung thư phổi, ung thư máu,...
Chính bởi công dụng chữa bệnh củ ều đề tài nghiên cứu đã tập trung xác định

thành phần hóa học và hoạt tính sinh học củ
chủ yếu là bộ phận lá và quả cây Đu đủ cái. Thế nhưng vẫn còn rất ít nghiên cứu về lá
của cây Đu đủ đực.
Đối với việc sử dụng cây Đu đủ hiện nay để chữa bệnh vẫn chỉ theo kinh nghiệ
ọ
ứng minh. Vì


2
vậy, việc tìm hiểu thành phần hóa học và cao hơn nữa là chứng minh được thành phần
hoạt chất cụ thể của cây Đu đủ là một việc làm hết sức cần thiết, tạo cơ sở khoa học
cho việc ứng dụng nguồn nguyên liệu sẵn có ở Việt Nam làm thuốc điều trị các căn
bệnh hiểm nghèo, trong đó có bệnh ung thư. Do đó, tôi đã lựa chọn đề tài: “Nghiên
cứu chiết tách, xác định thành phần hóa học và hoạt tính sinh học dịch chiết ethyl
acetate cây Đu đủ đực (Carica papaya L.) thu hái tại Quảng Nam - Đà Nẵng”.
2. Mục tiêu nghiên cứu

chiết ethyl acetate lá Đu đủ đực (Carica papaya L.

3. Đối tƣợng và phạm vi nghiên cứu

- Lá Đu đủ

ảng Nam-Đà Nẵng.

dung môi ethyl acetate. Từ dịch chiết
này, tiến hành định danh các hợp chất hoá học ở quy mô phòng thí nghiệm.
- Thử nghiệm hoạt tính gây độc tế bào của dịch chiết ethyl acetate trên 3 dòng tế

bào ung thư phổi, ung thư gan, ung thư vú.

4. Phƣơng pháp nghiên cứu

4.1.
- Phương pháp nghiên cứu các hợp chất tự nhiên.
- Nghiên cứu trên mạng Internet, tham khảo các công trình nghiên cứu trên thế

giới về loài cây này.
- Tổng quan các tài liệu về đặc điểm hình thái thực vật, thành phần hoá học, ứng

dụng của các bộ phận của cây Đu đủ.
4.2. Phƣơng pháp nghiên cứu thực nghiệm
- Các phương pháp lựa chọn và xử lý mẫu thực nghiệm;
- Các phương pháp chiết mẫu gồm ngâm dầm cổ điển, chiết soxhlet và chiết siêu

âm;
- Các phương pháp định danh thành phần hóa học;

-

gây độc tế bào;

- Các phương pháp xử lý số liệu bằng toán học.


3
5. Bố cục của luận văn

Khóa luận gồm 46 trang, 15 bảng, 10 hình ảnh, 36 tài liệu tham khảo. Với:
Phần mở đầu ( 3 trang)
Chương 1- Tổng quan ( 11 trang)

Chương 2 – Những nghiên cứu thực nghiệm ( 12 trang)
Chương 3 – Kết quả và thảo luận ( 13 trang)
Kết luận và kiến nghị ( 1 trang)
Tài liệu tham khảo (1 trang)


4
CHƢƠNG 1. TỔNG QUAN TÀI LIỆU
1.1. GIỚI THIỆU VỀ CÂY ĐU ĐỦ
Đu đủ (Carica Papaya L.), thuộc họ Đu đủ (Caricaceae). Nguồn gốc Châu Mỹ
được trồng khắp nơi ở nước ta. Họ Đu đủ (Caricaceae) trên thế giới gồm có 4 chi và 45
loài [28]. Phân bố ở các vùng nhiệt đới và cận nhiệt đới. Ở nước ta có một chi và một
loài [1].
Cây Đu đủ có tên khoa học là Carica papaya Linn. Cây nhỏ hoặc nhỡ, cao từ 2-4
mét, thân thẳng, không phân nhánh. Lá to, mọc so le, tập trung ở ngọn. Cuống lá rất
dài, xẻ 5-7 thùy sâu, gốc hình tim, đầu nhọn, mỗi thùy lại chia tiếp thành nhiều thùy
nhỏ không đều, gân lá hình chân vịt, hai mặt nhẵn [1]. Cây Đu đủ còn được gọi Thù
đủ, Phiên mộc, Cà lào, Phiên qua, Phan qua thụ, Lô hong phlê (Campuchia), Mắc hung
(Lào), Má hống (Thái). Đu đủ thường là cây đồng chu, nhưng Đu đủ có thể xếp thành
3 loại trên phương diện giới tính: cây đực, cây lưỡng tính và cây cái. Vài cây Đu đủ
cũng có thể thuộc cả ba loại nói trên. Ngoài ra cũng có cây ra hoa không hẳn hoàn toàn
đực, cái hay lưỡng tính mà lại pha lẫn nhiều ít đặc tính của ba loại hoa (Hình 1.1).
Khuynh hướng thay đổi giới tính phần lớn do thời tiết gây ra như khô hạn và thay đổi
nhiệt độ [8]. Ở Việt Nam, một số giống Đu đủ hiện nay đang được trồng bao gồm:
- Giống Đu đủ ta: bao gồm các giống Đu đủ có từ lâu đời ở nước ta. Đặc tính chung

của nhóm cây này là sinh trưởng khỏe, lá xanh đậm, song phiến lá mỏng, cuống lá dài,
mảnh nhỏ và thường có màu xanh. Thịt quả màu vàng, mỏng, năng suất thấp.
- Giống Đu đủ Trung Quốc: là giống nhập từ Quảng Đông, Quảng Tây Trung Quốc.

Cây thấp, sinh trưởng trung bình, năng suất khá cao. Quả dài, thuôn dài, thịt quả dày
trung bình, thịt quả có màu vàng đến đỏ. Lá có màu xanh đậm, chia thùy sâu, phiến lá
dày.
- Giống Đu đủ Đài Loan: là giống mới được nhập trồng trong thời gian gần đây. Cây

thấp, sinh trưởng khỏe, ít nhiễm bệnh, cho năng suất cao, khoảng 60-70 kg quả/ cây.
Thịt quả màu đỏ, ngọt, thơm, mềm mà không nát, vỏ quả cứng dễ bảo quản và vận
chuyển. Lá có màu xanh đậm, chia thùy sâu, phiến lá dày [11].

A: hoa cái

B: hoa lưỡng tính

C: hoa đực


5

D: trái của cây cái

E: trái lưỡng tính

F: cây đực

Đu
1.2. CÁC NGHIÊN CỨU VỀ THÀNH PHẦN HÓA HỌC CỦA CÂY ĐU ĐỦ
TRONG NƢỚC
Năm 1983, Nguyễn Tường Vân và cộng sự đã chiết xuất và xác định được
alcaloid carpaine trong lá Đu đủ [12].
Năm 2007, Hà Thị Bích Ngọc và cộng sự đã sử dụng kỹ thuật HPLC phân tích

các chất carotenoid trong lá Đu đủ. Kết quả cho thấy β-carotene, luteine chiếm tỷ lệ
tương ứng là 57,050% và 11,864% so với tổng các chất carotenoid, tuy nhiên không
xác định được lycopene [8].
Năm 2012, Trần Thanh Hà và Trịnh Thị Điệp đã phân lập được 4 chất từ phân
đoạn chiết n-hexanee của lá Đu đủ. Bao gồm, β-sitosterol, daucosterol, cycloart-23ene-3β,25-diol (sterculin A) và cycloart-25-ene-3β,24(R/S)-diol. Trong đó, sterculin A
và cycloart-25-ene-3β,24(R/S)-diol là 2 triterpene lần đầu tiên phân lập từ lá Đu đủ
[5].
Theo nghiên cứu Nguyễn Văn Rư, Vũ Quang Thái đã tách chiết chymopapain từ
nhựa quả Đu đủ xanh và chế thử thành dạng bột pha tiêm [9].
bằng các dung môi có độ phân cực tăng dần (n-hexanee, CH2Cl2, EtOAc, buthanol).
Từ cặn chiết CH2Cl2 phân lập được 6 hợp chất: danielone, carpainone, acid pluchoic,
ap
1.3. NGHIÊN CỨU VỀ THÀNH PHẦN HÓA HỌC CỦA CÂY ĐU ĐỦ NGOÀI
NƢỚC

[30].


6
Năm 1979, Chung-Shih Tang đã phân lập được 2 alcaloid piperideine là
dehydrocarpaine I và dehydrocarpaine II từ lá Đu đủ [31].
[29].
t như sau: acid caffeic, acid p-coumaric, acid
protocatechuic, kaempferol, quercetin và 5,7-dimethoxycoumair [18].
[25]: carotene, palmatic, stearic, lioleic,
alcaloid

linolenic, benzylisothiocyanate, β-sitost
carpaine, pseudocarpain, glucose, fructose, xylitol, enzym proteolytic, papain,
chemopapain, glutamine cyclotransferase, chymopapain A, lysozyme.

Năm 2012, Adlin Afzan và cộng sự đã xác định được 12 hợp chất có trong lá Đu
đủ [16] bao gồm alcaloid piperideine là carpaine; acid hữu cơ: acid malic, acid quinic;
dẫn xuất của acid malic: caffeoyl malate, ρ-coumaroyl malate (isomer 1), ρ-coumaroyl
malate (isomer 2), feruloyl malate (isomer 1), feruloyl malate (isomer 2); flavonol
glycoside:
quercetin-3-O-(2’’,6’’-di-O-rhamnopyranosyl)
glucopyranoside
(manghaslin), kaempferol-3-O- (2’’,6’’-di-O-rhamnopyranosyl) glucopyranoside
(clitorin), quercetin-3-O-rutinoside (rutin), kaempferol-3-O-rutinoside (nicotiflorin).
Năm 2013, Ikeyi Adachukwu và cộng sự đã phân tích thành phần hóa học trong
lá Đu đủ. Kết quả cho thấy có sự xuất hiện của các hợp chất alcaloid, flavonoid,
saponin, tannin và glycoside bằng các thuốc thử đặc trưng [15].
Năm 2015,
Đu đủ ở Nigeria. Cho kết quả trong hoa chứa saponin (0.07%), alkaloid (0.05%),
tannin (0.002%) và flavonoid (2.8%). Ngoài ra còn chứa các nguyên tố vô cơ Na, Ca,
Mg, P và các vitamin như B1, B2, B3, C [19].
Năm 2017, Sunday Ahamefula Ezekwe và cộng sự đã xác định các hợp chất hóa
học trong quả Đu đủ xanh bằng phương pháp sắc ký khí ghép nối khối phổ GC-MS
bao gồm: octadecanoic acid (23,84%), hexadecenoic acid (19,17%) và hexadecanoic
acid, methyl ester (18,25%) [20].
Dưới đây là công thức cấu tạo các hợp chất hóa học trong cây Đu đủ:


7

β-sitosterol

Daucosterol

Sterculin A

Cycloart-25-ene-3β,24(R/S)-diol

Carpaine

Pseudocarpaine

Dehydrocarpaine I

Dehydrocarpaine II

. Công thức cấu tạo các hợp chất trong cây Đu đủ


Nhóm chất
Phenolic,
Flavonoid
Alcaloid
Glycoside
Sterol
Triterpene
Acid hữu cơ

Như vậy, thành phần hóa học các bộ phận của cây Đu đủ cái đã được
nghiên cứu. Các công trình nghiên cứu chủ yếu là lá, quả và các bộ phận khác
như rễ, thân, hạt,… cây Đu đủ cái. Tuy nhiên nghiên cứu về các bộ phận như hoa
và lá cây Đu đủ đực lại rất ít.
1.4. NHỮNG NGHIÊN CỨU VỀ HOẠT TÍNH SINH HỌC CỦA CÂY ĐU ĐỦ
Các phương pháp nghiên cứu về hoạt tính sinh học, dược lý của thực vật

được các nhà khoa học đặc biệt quan tâm [3, 39, 49]. Hoạt tính sinh học các bộ
phận của cây Đu đủ như lá, quả được các nhà khoa học trong nước và trên thế giới
công bố khá phong phú.


c
ó
tác dụng kháng khuẩn đối với Typhimurium mentagrophytes, T.rubrum
và
Staphylococcus aureus [1].
Năm 2012, Moses Alo và cộng sự đã chứng minh dịch chiết lá đu đủ bằng
nước lạnh và ethanol đều có hoạt tính ức chế vi khuẩn Salmonella typhi [17].


Năm 2015, K. Kayalvizhi và cộng sự đã công bố hoạt tính kháng khuẩn của
lá Đu đủ cái thu hái ở Ấn Độ đối với các vi khuẩn gram dương và gram âm. Kết
quả cho


9
thấy dịch chiết ethanol lá Đu đủ cái ức chế các vi khuẩn gram dương: Staphylococcus
aureus và Staphylococcus faecalis và các vi khuẩn gram âm: Escherichia coli,
Klebsiella pneumonis, Enterobacter aerogenes, Salmonella paratyphi, Vibro chloreae
[26].
Như vậy, kết quả các nghiên cứu khẳng định hầu hết các bộ phận cây Đu đủ cái
có tác dụng ức chế sự phát triển của vi khuẩn và nấm. Chưa có công bố về hoạt tính
kháng khuẩn và kháng nấm của cây Đu đủ đực.

.ết với cồn
từ lá Đu đủ có tác dụng ức chế sự phát triển u báng gây bởi tế bào ung thư Sarcoma

TG -180 ở chuột nhắt trắng. Làm giảm thể tích u, giảm mật độ tế bào ung thư, giảm sự
tăng sinh khối u [7].
Theo Đỗ Thị Thảo (năm 2006), cặn chiết methanol của lá Đu đủ chỉ có tác dụng
gây độc tế bào ung thư phổi LU với IC 50 = 19,2 μg/mL, và không có tác dụng gây độc
các dòng tế bào ung thư khác như ung thư biểu mô KB, ung thư vú MCF-7, ung thư
máu cấp tính HL-60, ung thư tiền liệt tuyến LNCaP, ung thư gan Hepa1c1c7. Đồng
thời cặn chiết methanol cũng không gây độc với tế bào gốc tách từ phôi chuột [10].

50

= 2,8 μg/mL. Đồng thời nghiên cứu này đã

chứng minh ảnh hưởng của protein có chứa RIPs lên gen p53 và Bcl-2, ảnh hưởng của
các protein đến quá trình phân bào của dòng tế bào ung thư vú T47D. Mức độ biểu
hiện của p53 tăng lên đến 59,4% còn protein Bcl-2 giảm xuống còn 63%. Các kết quả
này cho thấy RIPs có khả năng dẫn đến quá trình tự chết của tế bào ung thư [36].
ịnh được phân đoạn dịch chiết CH2Cl2 của lá Đu
đủ có khả năng gây độc tế bào ung thư biểu mô KB (IC 50 = 18,44 µg/mL), ung thư
phổi LU-1 (IC50 = 18,21 µg/mL) và ung thư vú MCF-7 (IC50
ợp chất carpaine và pseudocarpaine phân lập từ phân đoạn CH 2Cl2 của lá Đu
đủ lần đầu tiên được chứng minh có hoạt tính gây độc mạnh trên cả bốn dòng tế bào
ung thư người: ung thư biểu mô KB, ung thư máu HL-60, ung thư phổi LU-1, ung thư
vú MCF-7 (IC50 từ 1,13 đến 3,49 µg/mL) [6].
Các nghiên cứu ở điều kiện in vitro về việc dùng Đu đủ để ức chế, tiêu diệt tế
bào ung thư được tóm tắt trong Bảng 1.2:


10
Bảng 1.2. Tác dụng của chất chiết từ Đu đủ lên các dòng tế bào
ung thƣ khác nhau trong điều kiện in vitro

Dòng tế bào ung thƣ
Tế bào ung thư vú T47D

- Tế bào ung thư dạ dày
- Ung thư tuyến tụy
- Ung thư buồng trứng
- Tế bào lymphoma
- Ung thư vú MCF-7
- Ung thư tử cung
- Tế bào T
- Tế bào lymphoma
- Bệnh bạch cầu mãn tính
- Ung thư gan Hep G2
- Ung thư phổi PC 14
- Ung thư tuyến tụy
- Ung thư biểu mô H2452
- Ung thư vú MCF-7
- Ung thư phổi LU-1
- Ung thư vú MCF-7
- Ung thư biểu mô KB



11
- Ung thư biểu mô KB
- Ung thư máu HL-60
- Ung thư phổi LU-1
- Ung thư vú MCF-7

Tóm tắt các kết quả nghiên cứu về hoạt tính gây độc tế bào ung thư, cơ chế tác

dụng của các nhóm chất glucosinolate, phenolic, flavonoid, carotenoid và alcaloid đã
được tìm thấy trong các phần khác nhau của cây Đu đủ được thể hiện ở bảng 1.3.
Bảng 1.3. Hoạt tính chống ung thƣ của phenolic, flavonoid và alcaloid trong Đu
đủ
Các hợp chất đã đƣợc chiết tách
Nhóm chất: Phenolic, Flavonoid

5,7-dimetthoxy coumarin: 0,14 mg/g
Acid Protocatechui: 0,11 mg/g
Acid ρ-coumaric: 0,33 mg/g
Acid Caffeic: 0,25 mg/g
Kaempferol: 0,03 mg/g
Quercetin: 0,04 mg/g



12

Nhóm chất: Alcaloid

Nghiên cứu in vitro có tác dụng ức chế
các tế bào ung thư:
Carpaine

- Ung thư biểu mô KB

Pseudocarpaine

- Ung thư máu HL-60
- Ung thư phổi LU-1

- Ung thư vú MCF-7

Như vậy, các kết quả nghiên cứu đã khẳng định trong cây Đu đủ cái có nhiều
hợp chất có hoạt tính chống ung thư.



các bộ phận khác nhau của cây Đu đủ bao gồm: quả chín, quả xanh, hạt và lá non. Hai
tác nhân được sử dụng để đánh giá là DPPH và β-carotene. Kết quả cho thấy hoạt tính
chống oxy hóa giảm dần theo thứ tự: lá non → quả xanh → quả chín → hạt. Tuy
nhiên, các hoạt chất có tác dụng chống oxy hóa còn chưa được phân lập [14].
Như vậy, kết quả các nghiên cứu khẳng định các bộ phận cây Đu đủ cái có hoạt
tính chống oxy hóa. Tuy nhiên, các nghiên cứu này chủ yếu tập trung ở dịch chiết thô,
nghiên cứu về hoạt tính chống oxy hóa của các hợp chất tinh khiết phân lập từ cây Đu
đủ cái còn rất hạn chế. Chưa có nghiên cứu về hoạt tính chống oxy hóa của cây Đu đủ
đực.



Năm 2008, Bamidele V và cộng sự đã công bố hoạt tính kháng viêm của dịch
chiết cồn từ lá cây Đu đủ [33]. Năm 2013, Swati Patil và cộng sự đã công bố chất chiết