Giao an Hoa 9 Ki II PP moi

Giáo án môn Hoá học lớp 9
Tiết 37 Axit cacbonic - Muối cacbonat
Ngày soạn : Ngày dạy :
I . Mục tiêu .
1. Kiến thức .
Nắm đợc axit cacbonic là axit yếu , không bền .
Nắm đợc tính tan của một số muối cacbonat và các axit mạnh hơn tạo thành
CO
2
và ứng dụng của một số muối cacbonat .
Biết đợc chu trình của cacbon trong tự nhiên để khảng định vật chất chỉ biến
đổi từ dạng này sang dạng khác chứ không bị mất đi .
2. Kĩ năng .
Rèn kĩ năng quan sát và t duy .
II. Chuẩn bị .
Gv : Nội dung bài dạy
Tranh phóng to hình 3-16 và 3-17 .
Đèn chiếu
Giấy trong , bút dạ
HS : Đọc qua kiến thức bài .
Giấy trong , bút lông .
III. Hoạt động dạy và học .
Hoạt động của GV Hoạt động của HS
Hoạt động 1
Kiểm tra bài cũ .
GV :
Yêu cầu HS trả lời câu hỏi .
Giới thiệu câu hỏi trên màn hình .
Câu1: Hãy viết PTHH của CO với :
a. Khí oxi
b. CuO

Cho biết loại phản ứng , điều kiện
phản ứng , vai trò cuat CO và ứng dụng
của mỗi phản ứng .
Câu 2 : trình bày phơng pháp hoá học
phân biệt 2 khí CO và CO
2

Hoạt động 2
1. Trạng thái tự thiên
- Tính chất vật lí :
Gv : Yêu cầu nghiên cứu mục I.1 SGK
GV Khí CO
2
hoà tan trong nớc không ?
Với tỉ lệ thể tích bằng bao nhiêu ?
GV thuyết trình : Nớc tự nhiên , nớc ma
hoà tan CO
2
, Một phần tạo dd H
2
CO
3
,
phần lớn tồn tại dạng phân tử CO
2
.
HS 1 : trả lời
a. 2CO + O
2
2CO

2
+ Q
( Phản ứng Oxi hoá khử )
b. CuO + CO Cu + CO2
( P Oxi hoá khử )
Vai trò của CO : chất khử
ứng dụng :
a, Làm nhiên liệu
b, Điều chế kim loại
HS 2 trả lời : dùng dd nớc vôi trong
Ca(OH)
2
+ CO
2
CaCO
3
+ H
2
O
HS : CO
2
tan đợc trong nớc dd H
2
CO
3
V
CO2
: V
H2O
= 9: 100

GV: Trịnh Thị Thu Trờng THCS Nguyễn Hiền
1
Giáo án môn Hoá học lớp 9
2. Tính chất hoá học
GV:
dd H
2
CO
3
.CO
2

H
2
CO
3
có bền không ? Tính axit ra
sao ?
Hoạt động 3
1. Phân loại :
GV: Thế nào là muối cacbonat ?
Thành phần phân tử có chứa gốc nào ?
GV: Dựa vào sự có hay không nguyên tử
H axit trong gốc axit có thể chia muối
cacbonat thành mấy loại ?
Nêu ví dụ
2. Tính chất :
a. Tính tan :
GV: Yêu cầu HS nhắc lại tinh tan của
muối cacbo nat .

b. Tính chất hoá học :
GV: Yêu cầu HS dựa vào kiến thức nêu
vài tính chất hoá học co thể có của muối
cacbonat .
GV: Bổ sung - hớng dẫn HS làm thí
nghiệm chứng minh - hớng dẫn thao tác
thí nghiệm trên màn hình .
TN 1: dd Na
2
CO
3
, NaHCO
3
tác dụng với
dd HCl .
TN2 : dd K
2
CO
3
+ dd Ca(OH)
2

GV: Lu ý trờng hợp :
dd muối hiđrocacbonat + dd kiềm
muối trung hoà + H
2
O
TN3: dd Na
2
CO

3
+ dd CaCl
2
GV: giới thiệu muối cacbonat bị nhiệt
phân .
Muối cacbonat có khả năng bị nhiệt phân
mà em biết ?
Gv : Giới thiệu hình 3.16
Hỏi : NaHCO
3
nhiệt phân tạo thành sản
phẩm gì ?
GV bổ sung
HS : trả lời + ghi
H
2
CO
3
: axit yếu dd H
2
CO
3
làm quỳ
tím hoá đỏ nhạt .
H
2
CO
3
: không bền trong phản ứng
hoá học bị phân huỷ

H
2
CO
3
CO
2
+ H
2
O
HS : Muối cacbonat là muối của axit
cacbonic
Có chứa gốc : - HCO
3
; = CO
3

HS trả lời + ghi
Có hai loại muối :
a. Muối cacbonat trung hoà : Na
2
CO
3
,
CaCO
3
...
b. Muối cacbo nat axit : HaHCO
3
,
Ca(HCO

3
)
2
HS
Đa số muối cacbonat trung hoà không
tan ( trừ K
2
CO
3
, Na
2
CO
3
, (NH
4
)
2
CO
3
...
Hầu hết cacmuoois cacbonat axit tan
HS ghi vở : SGK
HS trả lời : Muối cacbonat tác dụng đợc
với axit mạnh , kiềm , muối .
HS :
Làm thí nghiệm theo nhóm
Quan sát nhận xét : Có khí
Ghi PTHH kết luận : vào bảng nhóm
HS ghi vào vở :
Muối cacbo nat + dd axit mạnh muối

mới + CO
2
+ H2O
Na
2
CO
3
+ 2HCl 2 NaCl + CO
2
+ H
2
O
NaHCO
3
+ HCl NaCl + CO
2
+ H
2
O
HS thực hiện nh trên
Ghi vở
Một số dd muối cacbonat + dd bazơ
muối cacbonat + bazơ mới
K
2
CO
3
+ Ca(OH)
2
CaCO

3
+ 2KOH
HS:
NaHCO
3
+ NaOH Na
2
CO
3
+ H
2
O
HS thực hiện nh trên :
GV: Trịnh Thị Thu Trờng THCS Nguyễn Hiền
2
Giáo án môn Hoá học lớp 9
3. ứng dụng :
GV: Yêu cầu HS nghiên cứu II. 3
Gọi HS nêu ứng dụng .
Hoạt động 4
GV: thông báo đoạn mở đầu SGK
Thuyết trình theo hình 3.17 SGK .
Hoạt động 5
GV chiếu bài tập kên màn hình
Bài 1: Hãy cho biết các cặp chất sau , cặp
chất nào có thể tác dụng với nhau .Viết
phơng trình phản ứng và giải thích .
GV : Kiểm tra bài làm của một số HS
Bài 2 Trình bày phơng pháp hoá học
phân biệt các chất rắn : BaSO

4
,CaCO
3
,
NaCl
GV gọi đại diên nhóm trả lời
Nhận xét bài làm
Hớng dẫn học ở nhà .
Bài tập 1,2,3,4,5 tr 91 SGK
dd muối cacbonat + một số dd muối khác
2 muối mới
HS trả lời + ghi
Muối cacbonat trung hoà ( trừ K
2
CO
3
,
Na
2
CO
3
...) oxit + CO
2

CaCO
3
CaO + CO
2

HS quan sát hình trả lời

HS ghi vở
Muối hiđrocacbonat muối trung hoà +
CO
2
+ H
2
O
HS trả lời :
CaCO
3
sản xuất xi măng , vôi ...
Na
2
CO
3
nấu xà phòng , thuỷ tinh
NaHCO
3
: dợc phẩm , hoá chất
HS : ghi vở SGK tr. 90
HS nghe + ghi vở + SGK
HS làm cá nhân
a. H
2
SO
4
+ 2 KHCO
3
K
2

SO
4
+ 2CO
2

+ 2H
2
O
b. Na
2
CO
3
+ KCl không phản ứng
c. BaCl
2
+ K
2
CO
3
BaCO
3
+ 2KCl
d. Ba(OH)
2
+ Na
2
CO
3
BaCO
3

+
2NaOH
HS làm :
Hoà tan bằng nớc nhận ra NaCl
Hoà tan bằng axit nhận ra CaCO
3
IV. Rút kinh nghiệm .
GV: Trịnh Thị Thu Trờng THCS Nguyễn Hiền
3
Giáo án môn Hoá học lớp 9
Tiết 38 SILIC- Công nghiệp silicat
Ngày dạy : Ngày soạn :
I. Mục tiêu
1. Kiến thức .
Giúp HS :
Nắm đợc silic là phi kim , SiO
2
là oxit axit
Biết đợc thế nào là công nghiệp silicat
Hiểu đợc cơ sở khoa học của quá trình sản xuất đồ gốm , xi măng , thuỷ tinh
.
2. Kĩ năng
Rèn kĩ năng viết PTHH
Kĩ năng thu thập thông tin trong thực tế
3.Thái độ
Hứng thú với công nghiệp hoá học
II. CHuẩn bị
GV: Nội dung bài giảng
Tranh giới thiệu một số sản phẩm : sứ , gốm , gạch , ngói , thuỷ tinh .
Sơ đồ lò quay sản xuất clanke .

HS : Bảng trong + bút lông
III. Tiến trình lên lớp
1. ổn định lớp .
2. Kiểm tra bài cũ
GV: yêu cầu HS trả lời câu hỏi chiếubài tập lên màn hình
Bài 1 : Dựa vào tính chất cảu muối cacbonat . Hãy nêu tính chất cảu K
2
CO
3
.
Viết PTHH minh hoạ .
HS1 : K
2
CO
3
tan đợc trong nớc
Tác dụng với axit :
K
2
CO
3
+ 2HCl 2 KCl + CO
2
+ H
2
O
Tác dụng với dd muối :
BaCl
2
+ K

2
CO
3
BaCO
3
+ 2KCl
Tác dụng với dd kiềm :
K
2
CO
3
+ Ca(OH)
2
CaCO
3
+ 2KOH
Bài 2: Viết PTHH thực hiện biến hoá .Ghi rõ điều kiện phản ứng
C CO
2
CaCO
3
CO
2
NaHCO
3
Na
2
CO
3
HS2:

1. C + O
2
CO
2
2. CaO + CO
2
CaCO3
3. CaCO
3
+ 2HCl CaCl
2
+ CO
2
+ H
2
O
4. CO
2
+ NaOH NaHCO
3
5. CO
2
+2NaOH Na
2
CO
3
+ H
2
O
3. Bài mới .

GV: Trịnh Thị Thu Trờng THCS Nguyễn Hiền
4
Giáo án môn Hoá học lớp 9
Hoạt động của GV Hoạt động của HS
Hoạt động 1
Gv yêu cầu HS nêu : KHHH, NTK của
silic
1. Trạnh thái thiên nhiên
GV thông báo
2. Tính chất
GV : yêu cầu HS nghiên cứu I.2 SGK
tr92
Nêu tính chất của Si ?
Bổ sung
Hoạt động 2
GV: Si là phi kim nên SiO
2
là phi kim
loại gì ? Vì sao ?
SiO
2 là
oxit axit nên có tính chất hoá
học gì ? Viết PTHH
GV: Giới thiệu SiO2 là thành phần
chính của cát , thạch anh .
Hoạt động 3
GV: cho HS đọc SGK , trả lời câu hỏi ;
Công nghiệp Silicat gồm những ngành
nào ?
1. Sản xuất đồ gốm :

GV: các em hãy nêu vài sản phẩm đồ
gốm đã gặp trong thực tế .
Cho HS quan sát hình 3.19 và xem
một số tranh một số sản phẩm đồ
gốm .
a. Nguyên liệu chính :
GV: Em hãy cho biết vài nguyên liệu
để sản xuất gốm ?
Booe sung
Giait thích : Fenpat là khoáng vật có
các thành phần gồm các oxit của Si .
nhôm , kali, natri, canxi ...
b. Các công đoạn chính :
HS trả lời + ghi
KHHH: Si
NTK: 28 ddVC
HS nghe + ghi
Trong tự nhiên :
Si chiếm 1/4 khối lợng vỏ đất .
Là nghuyên tố thứ 2 có nhiều trong vỏ quả
đất .
Tồn tại dạng hợp chất
HS trả lời :
Chất rắn màu xám khó nóng chảy .
Silic ttinhkhieets là chất bán dẫn
Phi kim hoạt động yếu hơn C, Cl
Tác dụng với O
2
ở nhiệt độ cao :
Si + O

2
SiO
2
HS ghi vào vở SGK
HS: SiO
2
là ox axit tơng ứng với ( H
2
SiO
3
)
HS trả lời + ghi
a. Tác dụng với kiềm :
SiO
2
+ NaOH H
2
SiO
3
+ H
2
O
Natri silicat
b. Tác dụng với oxit baz[ :
SiO
2
+ CaO CaSiO
3
Canxi silicat
HS: thuỷ tinh , đồ gốm , xi măng ..

HS : Gạch ngói sành sứ ..
HS : Trả lời + ghi
Đất sét , thạch anh , fenpat

GV: Trịnh Thị Thu Trờng THCS Nguyễn Hiền
5
Giáo án môn Hoá học lớp 9
GV: Cho HS nghiên cứu SGK
Sản xuất gốm gồm những giai đoạn
nào ?
c. Cơ sở sản xuết :
GV: ở nớc ta cơ sở sản xuất ở đâu ?
GV bổ sung
2. Sản xuất xi măng :
GV: giới thiệu mở đầu SGK
a. nguyên liệu chính :
GV: Cho HS nghiên cứu SGK từ đó
đặt câu hỏi
Nêu nguyên liệu để sản xuất xi măng ?
b. Các công đoạn chính :
GV: thuyết trình
Giới thiệu hình 3.20
Dựa vào tranh để giảng
c. Cơ sở sản xuất xi măng ở nớc ta :
GV Nêu tên một vài cơ sở sản xuất xi
măng , một số nhãn hiệu xi măng mà
em biết ?
3. Sản xuất thuỷ tinh :
a. Nguyên liệu :
GV: Yêu cầu HS nghiên cứu SGK , từ

đó nêu nguyên liệu chính để sản xuất
thuỷ tinh .
b. Các công đoạn chính
GV: Thuyết trình
( GV giới thiệu qua về việc tạo ra vật
phẩm , tính chất của thuỷ tinh )
* Các PTHH
GV giới thiệu
c. Các cơ sở sản xuất chính
GV: Hỏi -HS trả lời - GV bổ sung
HS : ( Đất sét + thạch anh + fenpat ) + H
2
O
nhào nhuyện khối dẻo
Tạo hình
Sấy khô
Nung ở nhiệt độ cao thích hợp
HS : ghi vở SGK
HS : Trả lời + ghi
Đất sét , đá vôi .
HS nghe + ghi
HS : Hà Tiên , Nghệ An
HS Cát thạch anh ( cát trắng ) đá vôi và sô
đa (Na
2
CO
3
)
HS nghe : SGK
HS ghi

CaCO
3
CaO + CO
2
SiO
2
+ CaO CaSiO
3
Na
2
CO
3
+ SiO
2
Na
2
SiO
3
+ H
2
O
Na
2
SiO
3
, CaSiO
3
là thành phần chính của
thuỷ tinh .
HS nghe

HS: Hải Phòng , Hà Nội , Bắc Ninh , Đà
Nẵng , TP HCM ....
GV: Trịnh Thị Thu Trờng THCS Nguyễn Hiền
6
Giáo án môn Hoá học lớp 9
4.Củng cố .
GV Chiếu lên màn hình đề bài
Bài 1 : Những cặp chất nào sau đây có thể tác dụng với nhau ?
Viết PTHH nếu có :
a. SiO
2
và CO
2
d. SiO
2
và H
2
SO
4
b. SiO
2
và CaO e. SiO
2
và SiO
2
c. SiO
2
và NaOH
HS: SiO
2

+ CaO CaSiO
3
SiO
2
+ NaOH Na
2
SiO
3
+ H
2
O
Bài 2 : Viết các PTHH thực hiện những chuyển đổi hoá học sau :
a. Na
2
CO
3
+ ... .... + .....
b. ...... + SiO
2
..... + .... Thành phần chính của thuỷ tinh
HS: a. Na
2
CO
3
+ SiO
2
Na
2
SiO
3

+ H
2
O
b. CaCO
3
+ SiO
2
CaSiO
3
+ CO
2
5. Hớng dẫn học ở nhà .
Bài 1, 2, 3, 4, tr 95 SGK
IV. Rút kinh nghiệm .
----------------------------------
Tiết 39 + 40 Sơ lợc về bảng tuần hoàn
các nguyên tố hoá học
I. Mục tiêu
1. Kiến thức
Học sinh biết :
Nguyên tắc sắp xếp các nguyên tố theo chiều tăng dần của điện tích hạt
nhân nguyên tử .
Cấu tạo bảng tuần hoàn : ô nguyên tố , chu kì , nhóm , hiểu đợc :
+ Ô nguyên tố cho biết : Số hiệu nguyên tử , kí hiệu hoá học , tên nguyên
tố , nguyên tử khối .
+ Chu kì : Gồm các nguyên tố cùng số lớp electron trong nguyên tử đợc
xếp thành hàng ngang theo chiều tăng của điện tích hạt nhân trong nguyên tử .
+ Nhóm : Gồm các nguyên tố có cùng số lớp electon lớp ngoài cùng đợc
xếp thành một cột dọc theo chiều tăng của điện tích hạt nhân nguyên tử
Quy luật biến đổi tính chất chu kì , nhóm .

2. Kĩ năng
GV: Trịnh Thị Thu Trờng THCS Nguyễn Hiền
7
Giáo án môn Hoá học lớp 9
Dựa vào vị trí của nguyên tố suy ra caaos tạo nguyên tử , tính chất cơ bản
của nguyên tố và ngợc lại .
II. Chuẩn bị
GV: 1. Bảng tuần hoàn các nguyên tố
2. Ô nguyên tố phóng to .
3. Chu kì 2, 3, phóng to
4. nhóm I , Nhóm VII phóng to .
5. Sơ đồ cấu tạo nguyên tử của một nguyên tố .
HS: Ôn lại kiến thức về cấu tạo nguyên tử .
III. Tiên trình bài giảng .
Tiết 1
1. ổn định lớp
2. Kiểm tra bài cũ
GV hỏi : Nội dung chính của chơng 2 và 3 là gì ?
Hiện nay có khoảng bao nhiêu nguyên tố hoá học .
3. Bài mới .
Vào bài : Bảng tuần hoàn các nguyên tố hoá học đợc cấu tạo nh thế nào và có ý
nghĩa gì , ta se tìm hiểu qua bài hôm nay .
Hoạt động của GV Hoạt động của HS
Hoạt động 1
Yêu cầu HS đọc SGK để tự rút ra thông
tin một vài nét về liọch sử bảng tuần
hoàn .
Trong bảng tuần hoàn các nguyên tố đ-
ợc sắp xếp dựa trên cơ sở nào ?
Hoạt động 2

GV giới thiệu : Bảng tuần hoàn trên 100
nguyên tố và mõi nguyên tố đợc sắp xếp
vào một ô .
Yêu cầu quan sát ô số 12 phóng to treo
ở trớc lớp .
Nhìn vào ô 12 biết đợc thông tin gì về
nguyên tố ?
Yêu cầu HS biết thông tin về một ô
nguyên tố khác
Số hiệu nguyên tử cho em biết những
thông tin gì về nguyên tử ?
Thí dụ : Số hiệu nguyên tử Natri là 11
I. Nguyên tắc sắp xếp các nguyên tố
hoá học trong bảng tuần hoàn .
HS đọc SGK phần I , quan sát bảng tuần
hoàn , nghiên cứu , thảo luận để trả lời
câu hỏi .
* Kết luận :
Trong bảng tuần hoàn , các nguyên tố đợc
sắp xếp theo chiều tăng dần của điện tích
hạt nhân nguyên tử .
II. Cấu tạo bảng tuần hoàn .
1. Ô nguyên tố .
Biết đợc :
Số hiệu nguyên tử , tên nguyên tố ,
nguyên tử khối của nguyên tố .
GV: Trịnh Thị Thu Trờng THCS Nguyễn Hiền
8
Giáo án môn Hoá học lớp 9
cho biết gì về nguyên tố đó .

Yêu cầu HS cho ví dụ khác để biết số
hiệu nguyên tử cho biết những gì ?
Gv yêu cầu HS tìm hiểu trong SGK để
thấy đợc các chu kì có đặc điểm gì
giống nhau ? chu kì là gì ?
Nhìn vào bảng tuần hoàn em cho biết có
mấy chu kì ?
GV: giới thiệu có 7 chu kì trong đó các
chu kì 1, 2, 3, là các chu kì nhỏ , các
chu kì 4 , 5 , 6 , 7 là các chu kì lớn .
Từ các thông tin chung về chu kì , kết
hợp quan sát sơ đồ cấu tạo nguyên tử
của một số nguyên tố
GV yêu cầu HS vận dụng để tìm hiểu
chu kì 1, 2 ,3 .
GV yêucầu HS quan sát , tìm hiểu chu
kì I và trả lời câu hỏi :
+ Số lợng nguyên tố và tên các nguyên
tố ?
+ Từ H đến He điện tích hạt nhân thay
đổi nh thế nào ?
+ Số lớp electron của H, He ?
Tơng tự đối với chu kì 2 , Gv yêu cầu
HS xét chu kì 2 có gì giống với chu kì 1
về sự biến thiên điện tích hạt nhân , về
số lớp electron trong nguyên tử tứ Li
đến Ne .
Yêu cầu HS tiếp tục tìm hiểu chu kì 3
và nêu lên những thông tin về số lớp
electron và sự biến ddooit điện tích hạt

nhân .
Số hiệu nguyên tử = số thứ tự = số đơn vị
điện tích hạt nhân =số electron trong
nguyên tử .
Thí dụ :
Số hiệu nguyên tử của Natri cho biết
Natri ở ô số 11 , điện tích hạt nhân của
nguyên tử natri là 11+ , có 11 elẻcton
trong nguyên tử natri .
* Kết luận :
Ô nguyên tố cho biết : Số hiệu nguyên tử,
KHHH , tên nguyên tố , nguyên tử khối
của nguyên tố .
Số hiệu nguyên tử = STT=Số đơn vị ĐTnh
= Số electron trong nguyên tử
2. Chu kì .
HS nghiên cứu SGK : trao đổi thảo luận
để hiểu : Chu kì là dãy các nguyên tố mà
nguyên tử của chúng có cùng số lớp
electron và đợc sắp xếp theo chiều điện
tích hạt nhân tăng dần .
Có 7 chu kì
HS quan sát trên bảng hệ thống tuần
hoàn lần lợt các chu kì . Thảo luận để
phân biệt chu kì nhỏ với chu kì lớn .
HS hoạt động theo nhóm vận dụng thông
tin về chu kì , quan sát trên bảng tuần
hoàn để tìm đợc các chu kì 1, 2, 3 .
Kết hợp quan sát cicsơ đồ nguyên tử
hiddro , oxi , natri để nêu lên nhận xét :

+ Chi kì 1:
2 nguyên tố : hiddro và heli ,
Có 1 lớp electron trong nguyên tử
Điện tích hạt nhân tăng từ H là 1+ đến He
là 2+
+ Chu kì 2 : 8 nguyên tố ...
Điện tích hạt nhân tăng từ Li đến Ne .
GV: Trịnh Thị Thu Trờng THCS Nguyễn Hiền
9
Giáo án môn Hoá học lớp 9
Qua quan sát các chu kì , em có nhận
xét và kết luận gì về số đơn vị điện tích
hạt nhân , số lớp electron của các
nguyên tử trong chu kì ?

Yêu cầu HS quan sát nhóm I , nhóm
VII của bẳng tuần hoàn , đồng thời xem
sơ đồ cấu tạo nguyên tử Li , Na ( nhóm
I ) và nguyên tử Cl , Br ( nhóm VII ) đẻ
trả lời câu hỏi
các nguyên tố trong cùng một nhóm có
đặc điểm gì giống nhau ?
Sau khi HS trả lời GV chốt lại đặc điểm
của nhóm .
Dựa vào thông tin trung về nhóm
nguyên tố , GV yêu cầu các nhóm HS
quan sát nhóm I và nhóm VII ,thảo luận
rút ra nhận xét đúng về nhóm nh SGK.
GV nhấn mạnh :
+ Nhóm I gồm các nguyên tố hoạt động

hóa học mạnh .
+ Nhóm VII gồm các nguyên tố phi kim
hoạt động mạnh .
+ Chu kì 3 : 8 nguyên tố
Có 3 lớp electron trong nguyên tử
Điện tích hạt nhân tăng dần từ Na đến ả .
HS rút ra nhận xét :
Trong mỗi chu kì , điện tích hạt nhân tăng
dần .
Số thứ tự của chu kì bằng số lớp electr
* Kết luận :
Chu kì là dãy các nguyên tố mà nguyên tử
của chúng có cùng số lớp electron và đợc
xếp theo chiều điện tích hạt nhân tăng
dần .
Số thứ tự của chu kì băng số lớp electron
3. Nhóm
HS hoạt động theo nhóm , quan sát nhóm
I , nhóm VII , thảo luận để trả lời câu
hỏi :
+ Các nguyên tố trong cùng một nhóm có
số electron lớp ngoài cùng bằng nhau
+ Số thứ tự của nhóm bằng số elẻcton lớp
ngoài cùng của nguyên tử .
Quan sát nhóm I và nhóm VII rút ra nhận
xét :
+ Nhóm I:
các nguyên tử đều có 1 electron lớp
ngoài cùng .
Điện tích hạt nhân tăng đần từ Li đến Fr

+ Nhóm VII :
các nguyên tử đều có 7 electron lớp ngoài
cùng .
Điện tích hạt nhân tăng dần từ F đến At .

* Kết luận :
Nhóm gồm các nguyên tố mà nguyên tử
của chúng có số lớp electron lớp ngoài
cùng bằng nhau và do đó tính chất tơng tự
nh nhau đợc xếp thành cột theo chiều
tăng của điện tích hạt nhân nguyên tử .
Số thứ tự của nhóm bằng số electron lớp
ngoài cùng của nguyên tử .

4. Củng cố .
GV : Cho HS hoàn thành phiêú học tập sau .
GV: Trịnh Thị Thu Trờng THCS Nguyễn Hiền
10
Giáo án môn Hoá học lớp 9
Phiếu học tập
Nhóm : lớp :
1. Em hãy kể tên 5 nguyên tố mà nguyên tử của chúng đều có 4 lớp electron .
Số electron lớp ngoài cùng của mỗi nguyên tử đó ?
2. Em hãy kể tên 3 nguyên tố mà nguyên tử của chúng đều có 3 electron lớp
ngoài cùng ? Số lớp electron của mỗi nhóm nguyên tử đó ?
5. Hớng dẫn học ở nhà .
Bài tập
IV . Rút kinh nghiệm .
Tiết 2
1. ổn định lớp

2. Kiểm tra bài cũ .
GV: 1. Em hãy kể tên 5 nguyên tố mà nguyên tử của chúng đều có 4 lớp
electron .
Số electron lớp ngoài cùng của mỗi nguyên tử đó ?
2. Em hãy kể tên 3 nguyên tố mà nguyên tử của chúng đều có 3 electron
lớp ngoài cùng ? Số lớp electron của mỗi nhóm nguyên tử đó ?
3. Bài mới
Hoạt động của GV Hoạt động của HS
Hoạt động 1
Yêu cầu HS quan sát các chu kì cụ thể
sau đó rút ra quy luật biến đổi tính chất
chung trong một chu kì .
Yêu cầu HS quan sát chu kì 2để trả lời
các ý sau :
+ Số lợng nguyên tố
+ Số thứ tự của nhóm cho ta biết điều gì
? Từ đó em hãy cho biết số electron lớp
ngoài cùng của từng nguyên tử từ Li ,...
Ne
+ Tính kim loại của các nguyên tử thay
đổi nh thế nào ?
+ Tính phi kim của các nguyên tố thay
III. Sự biến đổi tính chất của các
nguyên tố trong bảng tuần hoàn .
1. Trong một chu kì
HS hoạt động nhóm , quan sát chu kì 2,
thảo luận để trả lời lần lợt các ý của GV
đã đa ra trên màn hình :
+ Có 8 nguyên tố
+ Số e lớp ngoài cùng của nguyên tử :

Li ( nhóm I ) có 1e lớp ngoài cùng
Be ( nhóm II ) có 2e lớp ngoài cùng
....
Ne ( nhóm III ) có 3e lớp ngoài cùng
+ Tính kim loại giảm dần , tính phi
kim tăng dần
HS tiếp tục quan sát chu kì 3 theo các
GV: Trịnh Thị Thu Trờng THCS Nguyễn Hiền
11
Giáo án môn Hoá học lớp 9
đổi nh thế nào ?
tơng tự , Yêu cầu HS quan sát chu kì 3
Qua quan sát chu kì 2,3 em có nhận xét
gì về số electron lớp ngoài cùng ?
Tính kim loại , tính phi kim của của các
nguyên tố trong một chu kì khi đi từ đầu
tới cuối chu kì
Cho ví dụ minh hoạ
Gv giới thiệu cho HS quy luật biến đổi
trong cgu kì và nhấn mạnh : Đầu chu kì
là một kim loại kiềm , cuối chu kì là
một halogen , kết thúc chu kì là khí
hiếm .
Yêu cầu HS quan sát nhóm I , nhóm VII
rút ra nhận xét về sự biến đổi số lớp
electron .
GV thông báo quy luật biến đổi tính
kim loại , tính phi kim trong nhóm để
HS vận dụng .
GV: Nêu vấn đề

Sự biến đổi số lớp electron , quy luật
biến đổi tính phi kim , tính kim loại
trong nhóm có gì khác với chu kì ?
Em cho biết nguyên tố kim loại nào
mạnh nhất và khi kim nào mạnh nhất ?
thông tin nh trên để đa ra các ý trả lời
Đại diên nhóm HS đa ra nhận xét chung
:
+ Số e lớp ngoái cùng tăng từ 1 đến 8
+ Tính kim loại giảm dần , tính phi
kim tăng dần .
VD : Na > Mg ; P < S < Cl
* Kết luận :
trong một chu kì đi từ đầu tới cuối chu
kì theo chiều tăng của điện tích hạt nhân
.
Số electron lớp ngoài cùng của nguyên
tử tăng dần từ 1 đến 8 electron
Tính kim loại của các nguyên tố giảm
dần , tính phi kim tăng dần .
2. Trong một nhóm .
HS quan sát nhóm I , nhóm VII đọc
SGK vaftrar lời câu hỏi :
+ Nêu quy luật biến đổi tính chất
tronmh nhóm :
Khi đi từ trên xuống dới :
Số lớp electron của nguyên tử tăng
dần .
Tính kim loại của các nguyên tố tăng
dần , tính phi kim giảm dần .

VD: Li < Na < K ..., F > Cl > Br ...
Kim loại mạnh nhất là franxi
Phi kim mạnh nhất là flo
Phiếu học tập số 2
Nhóm : Lớp :
GV: Trịnh Thị Thu Trờng THCS Nguyễn Hiền
12
Giáo án môn Hoá học lớp 9
1. Qua tìm hiểu tính chất biến thiên của các nguyên tố trong một chu kì ,
trong một nhóm , hãy giải thích vì sao có tên gọi Bảng tuần hoàn .
Cho ví dụ minh hoạ .
2. Em hãy cho ví dụ chứng minh : trong chu kì , số electron lớp ngoài cùng
của nguyên tử tăng dần từ 1 đến 8 .
3. Em hãy cho ví dụ chứng minh : trong một nhóm , số lớp electron của
nguyên tử tăng dần .
Hoạt động 2
GV hớng dẫn HS các VD cụ thể , rút ra
nhận xét .
GV đa ra thí dụ : Biết nguyên tố X có số
hiệu nguyên tử là 17 , Chu kì 3 , nhóm
VII .
Hãy cho biết cấu tạo nguyên tử , tính
chất của nguyên tố X và so sánh với
nguyên tố lân cận .
Qua ví dụ em có nhận xét gì khi biết vị
trí của nguyên tố trong bảng tuần
hoàn ?
Yêu cầu HS đọc phần nhận xét trong
SGK .
Gv hớng dẫn HS đi từ các VD cụ thể ,

rút ra nhận xét .
GV cho Hs đọc ví dụ SGK sau đó trả lời
rút ra nhận xét .
Yêu cầu các HS khác nhận xét bổ sung .
sau đó cho HS đọc nhận xét ở cuối bài
trong SGK .
II. ý nghĩa của bảng tuần hoàn các
nguyên tố hoá học .
1. Biết vị trí nguyên tố , ta có thể suy
đoán cấu tạo nguyên tử và tính chất của
nguyên tố .
HS thảo luận theo nhóm và trả lời :
+ X có số hiệu là 17 nên điên tích hạt
nhân của X bằng 17+ , có 17 electron
+ X ở chu kì 3 , nhóm VII nên nguyên
tử X có 3 lớp electron , lớp ngoài cùng
có 7 electron
+ Nguyên tố X 9 clo ) ở cuối chu kì 3 ,
nên X là phi kimhoatj động mạnh ; Tính
phi kim của clo mạnh hơn nguyên tố
đứng trớc có số hiệu nguyên tử là 16 , là
lu huỳnh , yếu hơn nguyên tố đứng
trên , số hiệu nguyên tử là 9 , là flo , nh-
ng mạnh hơn nguyên tố đứng dới , số
hiệu nguyên tử 35 là Br .
Yêu cầu đại diện của một nhóm nêu
nhận xét .
HS đọc phần nhận xét tromg SGK .
2. Biết cấu tạo nguyên tử nguyên tố , ta
có ther suy đoán vị trí tính chất của

nguyên tố .
HS xem ví dụ và tìm câu trả lời :
Nguyên tử của các nguyên tố có điện
tích hạt nhân là 16+ , chu kì 3 , nhóm
Vi , là một nguyên tố phi kim vì đứng
gần cuối chu kì 3 và gần đầu nhóm VI .
HS tự rút ra nhận xét sau đó đọc lại
nhận xét trong SGK .
4. Củng cố
Phiếu học tập số 3
GV: Trịnh Thị Thu Trờng THCS Nguyễn Hiền
13
Giáo án môn Hoá học lớp 9
Hãy điền số liệu và thông tin thích hợp vào những ô trống của bảng dới đây:
Vị trí
nguyên tố
Số điện
tích hạt
nhân
Số e Số lớp e Số e lớp
ngoài
cùng
Số hiệu
nguyên tử
STT chu
kì
STT nhóm
9
2
VII

5. Hớng dẫn học ở nhà .
Bài tập 1,2,3,4.5 SGK
IV. Rút kinh nghiệm:
Tiết 41 Luyện tập chơng 3
Ngày soạn : Ngày dạy :
I. Mục tiêu .
1. Kiến thức .
Củng cố và hệ thống hoá lại kiến thức đã học :
tính chất của phi kim , clo , cacbon , silic ,oxit cacbon và tính chất của muối
cacbonat .
Cấu tạo bảng tuần hoàn và và sự biến đổi tuần hoàn tính chất của các
nguyên tố trong chu kì , nhóm và ý nghĩa của bảng tuần hoàn
2. Kĩ năng .
Rèn luyện các kĩ năng :
Chọn chất thích hợp , lập sơ đồ biến đổi giữa các chất . Viết PTHH.
Biết xây dựng sự biến đổi giữa các chất và cụ thể hoá thành dãy biến đổi cụ
thể và ngợc lại . Viết PTHH biểu diễn biến đổi đó .
Biết vận dụng bảng tuần hoàn .
+ Cụ thể hoá ý nghĩa của nguyên tố , chu kì , nhóm .
+ Vận dụng sự biến đổi tính chất chu kì , nhóm đối với từng nguyên tố cụ
thể , so sánh tính kim loại , tính phi kim của nguyên tố với những nguyên tố lân
cận .
+ Suy đoán cấu tạo nguyên tử , tính chất của nguyên tố cụ thể từ vị trí và
ngợc lại .
II. Chuẩn bị .
GV: Hệ thống câu hỏi , bài tập để hớng dẫn học sinh hoạt động.
GV: Trịnh Thị Thu Trờng THCS Nguyễn Hiền
14
Giáo án môn Hoá học lớp 9
Phiếu học tập .

Chuẩn bị nội dung vào phim trong .
Đền chiếu .
Học sinh .
Ôn tập các nội dung cơ bản của chơng III trớc ở nhà .
Phim trong , bút dạ , khăn xoá .
III. Tiến trình bài giảng .
1. ổn định lớp .
2. Kiểm tra bìa cũ .
3. Luyện tập .
Hoạt động của GV Hoạt động của HS
Hoạt động 1
Bài tập 1 :
Cho các chất sau đây : SO
2
, S , Fe và
H
2
S .
Hãy lập sơ đồ biến đổi gồm các chất
trên để thể hiện hiện tính chất hoá học
của phi kim lu huỳnh .
Viết PTHH theo sơ đồ biến đổi trên .
Lập sơ đồ mối quan hệ các loại chất
đó .
Bài tập 2. Cho dãy biến đổi :
HCl Cl
2
NaClO

FeCl

3
Viết PTHH biểu diễn sự biến đổi đó .
Dựa vào sự biến đổi Giữa các chất cụ
thể trên . Em hãy lập sơ đồ mối quan hệ
giữa các chất thể hiện tính chất hoá học
của clo .
I. Kiến thức cần nhớ .
H
2
S S SO
2

FeS
Phơng trình hoá học :
S + H
2
H
2
S
S + O
2
SO
2
S + Fe FeS
Hợp chất Phi kim Oxit axit
Kim loại
Muối
2. Phơng trình hoá học .
Cl
2

+ H
2
2 HCl
Cl
2
+ 2NaOH NaCl + NaClO +
H
2
O
3Cl
2
+ 2 Fe 2FeCl
3
Nớc clo

Khí Clo Nớc
GV: Trịnh Thị Thu Trờng THCS Nguyễn Hiền
15
Giáo án môn Hoá học lớp 9
3. Thực hiện các PTHH theo sơ đồ
sau .
C CO
2
CaCO
3

CO
2
CO Na
2

CO
3
Em hãy cho biết vai trò của cacbon ?
4. Nêu cấu tào của bảng tuần hoàn ?
+ Ô nguyên tố chpo biết những gì ?
+ Thế nào là chu kì ?
+ Thế nào là nhóm nguyên tố ?
+ Dựa vào banft HTTH em hãy cho biết
đợc những gì ở ô số 16 ?
Em hãy so sánh tính phi kim của lu
huỳnh , tính phi kim của natri với các
nguyên tố lân cận cùng chu kì , cùng
nhóm .
Hoạt động 2
GV dùng máy chiếu Giới thiệu các bài
tập .
Đại diện các nhóm trình bày , nhím
khác bổ sung .
GV uốn nắn sai sót của HS .
hiđroclorua Giaven
Muối
3. HS tự viết PTHH .
Có thể mỗi biến đổi sẽ có nhiều phản
ứng khác nhau .
4. Cấu tạo của bảng HTTH gồm :
+ Ô nguyên tố
+ Chu kì
+ Nhóm
Cùng chu kì : P < S < Cl
Na > Mg

Cùng nhóm : O > S > Se
Li < Na < K
* Kết luận :
Sơ đồ 1, 2, 3, tr .102 và 103 SGK .
Cấu tạo bảng THTH .
Sự biến đổi tính chất của các nguyên
tố kim loại , phi kim trong chu kì ,
nhóm .
ý nghĩa của bảng tuần hoàn .
II. Luyện tập .
Bài tập 1 : Cho các nguyên tố : Cl , S , Si , ca , Na , Mg .
Hãy cho biết các nguyên tố nào trong các nguyên tố trên
a, Cùng chu kì với S
b, Có công thức oxit cao nhất dạng RO
3
c, Đơn chất tơng ứng tác dụng với nớc tạo 2 axit .
d, Có mặt trong thành phần của thuỷ tinh thờng .
e, Có tính kim loại mạnh hơn Mg
g, Oxit cao nhất là thành phần chính của cát .
Bài tập 2 :
R là một nguyên tố phi kim ở nhóm VII trong hệ thống tuần hoàn . Hợp chất khí
của R với hiđro chứa 2,74 % hiđro về khối lợng .
GV: Trịnh Thị Thu Trờng THCS Nguyễn Hiền
16
Giáo án môn Hoá học lớp 9
a, Xác định tên nguyên tố R .
b, So sánh tính phi kim của R với P, S ,F .
HS trao đổi nhóm và trình bày cách giải .
Đại diện nhóm trình bày .
a, R thuộc nhóm VII nên coongbth]cs hợp chất khí giữa R với hiđro có dạng

RH
% R trong RH = 100 - 2,74 = 97,26

1
R
=
74,2
26,97
R = 35,5 (đvC)
R Vậy R là nguyên tố clo .
b. Tính phi kim của R so vói P, S , F :
P < S < Cl < F
Bài tập 3 : ( Bài5 tr . 103 )
HS:
a, gọi công thức của oxit sắt : Fe
x
O
y
PTHH:
Fe
x
O
y
+ y CO xFe + y CO
2
Số mol Fe :
56
4,22
= 0,4 (mol)
Số mol Fe

x
O
y
:
x
4.0
Ta có ( 56x + 16y )
x
4.0
=32
y
x
=
2
3
Vậy công thức phân tử của oxit sắt là : Fe
2
O
3
b, Khí sinh ra là khí CO2 cho vào bình nớc vôi trong có phản ứng .
CO
2
+ Ca(OH)
2
CaCO
3
+ H
2
O
Số mol của CO

2
= 0,4 .
2
3
=0,6 (mol)
Số mol của CaCO
3
= 0,6 (mol)
Khối lợng kết tủa thu đợc : 0.6 . 100 = 60 (g)
4.Củng cố :
Hớng dẫn học sinh giải bài tập 6 .
Thực hiên sơ đồ cuyển hoá ;
CCOCO
2
NaHCO
3
Na
2
CO
3
NaClCl
2
FeCl
3
Fe
5. Hớng dẫn học ở nhà .
Chuẩn bị tiết thực hành bài 33 tr 104 SGK.
IV. Rút kinh nghiệm .
Tiết 42 Thực hành: Tính chất hoá học của phi kim
và hợp chất của chúng

Ngày soạn : Ngày dạy :
I. Mục tiêu .
GV: Trịnh Thị Thu Trờng THCS Nguyễn Hiền
17
Giáo án môn Hoá học lớp 9
1. Kiến thức .
Khắc sâu kiến thức về phi kim , tính chất đặc trng của muối cacbonnat ,
muối clorua .
2. Kĩ năng .
Tiếp tục rèn luyện kĩ năng thực hành hoá học
3. Thái độ .
Rèn luyện ý thức nghiêm túc cẩn thận ...trong học tập thực hành hoá học
II. Chuẩn bị
Dụng cụ :
ống nghiệm , giá ống nghiệm , đèn cồn , nút cao su kèm ống dẫn thuỷ tinh ,
ống nhỏ giọt
Hoá chất :
Bột CuO, bột than , nớc vôi trong , NaHCO
3
dạng bột , dd Ca(OH)
2
, NaCl ,
Na
2
CO
3
, CaCO
3
, dd HCl , AgNO
3

, nớc cất .
III. Tiến trình bài thực hành .
1. ổn định
2. Nội dung thực hành
I. Tiến hành thí nghiệm .
1. Thí nghiệm 1 : Cacbon khử CuO ở nhiệt độ cao
Lấy khoảng 1 thìa con hỗn hợp đồng (II) oxit và bột than cho vào ống
nghiệm A. Đậy ống nghiệm bằng nút cao su co ống dẫn thuỷ tinh ,đầu ống dẫn đợc
đa vào ống nghiệm khác có chúa dung dịch Ca(OH)
2
.(Lắp dụng cụ nh hình vẽ 3.1)
Dùng đèn cồn hơ nómh đầu ống nghiệm , sau đó tập trung đun vào đáy ống
nghiệm chứa hônd hợp CuO và C
Hớng dẫn học sinh vừa đun vừa quan bsát sự đổi màu của hỗn hợp và hiện t-
ợng xẩy ra trong ống nghiệm đựng dd Ca(OH)
2
. Sau 4-5 phút , bỏ ống nghiệm b ra
khỏi ống dẫn . Quan sát kĩ hỗn hợp trong ống nghiệm A .
Viết PTPƯ , giải thích hiện tợng quan sát đợc .
Hỗn hợp chất rắn trong ống nghiệm chuyển từ màu đen sang màu đỏ , khí sục vào
làm cho dd Ca(OH)
2
vẩn đục trắng vì đa có phản ứng .
C + 2CuO CO
2
+ 2 Cu
CO
2
+ Ca(OH)2 CaCO
3

+ H
2
O
Lu ý : Bột CuO đợc bảo quản trong lọ khí khô .
Than mới điều chế đợc nghiền nhỏ , sấy khô .
Lấy khoảng 1 phần bột CuO với 2-3 phần bột than trộn thật đều .
2. Thí nghiệm 2 : Nhiệt phân muối NaHCO
3

Lấy khoảng 1 thìa nhỏ NaHCO
3
cho vào ống nghiệm , đậy ống nghiệm bằng
nút cao su có kèm ống dẫn thuỷ tinh .
Dẫn đầu ống thuỷ tinh vào ống nghiêm khác đựng dd Ca(OH)
2
. Lắp dụng
cụ nh hình vẽ 3.2 . Dùng đèn cồn hơ nóng đều ống nghiệm , sau đó tập trùn đung
nóng ống nghiệm chứa NaHNO
3

GV: Trịnh Thị Thu Trờng THCS Nguyễn Hiền
18
t
o
Giáo án môn Hoá học lớp 9
Hớng dẫn học sinh quan sát hiện tợng giải thích và viết PTHH.
Khi bị nung nóng , NaHNO
3
phân tích thành Na

2
CO
3
, CO
2
, H
2
O .
PTHH: 2NaHCO
3
Na
2
CO
3
+ H
2
O + CO
2

Lu ý :
Đậy nút ống nghiệm thật kín để CO
2
đợc tạo thành đi qua ống dẫn sục vào
dd Ca(OH)
2
đây là dấu hiệu chính để nhận biết có phản ứng hoá học xấy ra , nếu
ống nghiệm không kín , thí nghiệm sẽ không bảo đảm tính trực quan .
3. Thí nghiệm 3 : Nhận biết muối cacbonat và muối clorua .
Hớng dẫn học sinh nhận xét để phân loại các chất và xác định cách tiến
hành thí nghiệm .

Trong 3 chất trên chỉ có 2 chất là muối cacbonat và một chất là muối
clorua . Có thể nhận ra hai nhóm chất này bằng dd axit . Khi đã phân biệt đợc
NaCl, còn lại Na
2
CO
3
và CaCO
3
có thể nhận ra bằng cách thử tính tan .
Sơ đồ nhận biết :
NaCl , Na
2
CO
3
, CaCO
3
+HCl
Không có phản ứng Có bọt khí CO
2

Na
2
CO
3
, CaCO
3
Hoà vào nớc
Không tan Tan trong nớc

Đánh số thí nghiệm 1,2,3 vào 3 lọ đựng 3 hoá chất

Lấy một thìa nhỏ mỗi chất vào ống nghiệm . dùng ống nhỏ giọt nhỏ vào mỗi
ống nghiệm chừng 1-2 ml dd HCl . Nếu ống nghiệm nếu trong suốt , không có bọt
khí bay lên , đựng Na2CO3 và CaCO
3
.
Na
2
CO
3
+ 2HCl 2NaCl + H
2
O + CO
2

CaCO
3
+ 2HCl CaCl
2
+ H
2
O + CO
2
Lấy khoảng 1/2 thìa nhỏ hoá chất trong 2 lọ còn lại vào ống nghiệm , dùng ống
nhỏ giọt nhỏ vào mỗi ống nghiệm 2-3 ml nớc cất lắc nhẹ hoá chất trong mỗi ống
nghiệm ống nào không tan thì ống đó chứa CaCO
3
còn lại là NaCl và Na
2
CO
3

thử
bằng dd HCl .
II. Công việc cuối buổi thực hành .
1. Hớng dẫn học sinh thu dọn hoá chất , rửa dụng cụ thí nghệm , thu dọn , vệ
sinh phòng thí nghiệm ...
GV: Trịnh Thị Thu Trờng THCS Nguyễn Hiền
19
NaCl
CaCO
3
Na
2
CO
3
t
o
Giáo án môn Hoá học lớp 9
2. Yêu cầu HS làm tờng trình .
IV. Rút kinh nghiệm .
----------------------------------------------
Chơng 4 Hiđrocacbon. Nhiên liệu
Tiết 43 Khái niệm về hợp chất hữu cơ
và hoá học hữu cơ
Ngày soạn : Ngày giảng :
I. Khái niệm
1. Kiến thức .
HS hiểu thế nào là hợp chất hữu cơ và hoá học hữu cơ
Nắm đợc cách phân loại các hợp chất hữu cơ .
2. Kĩ năng .
Phân biệt đợc các hợp chất hữu cơ thông thờng với các hợp chất vô cơ .

II. Chuẩn bị .
Tranh mùa về các loại thgức ăn , hoa quả , đồ dùng quen thuộc hằng
ngày .
Hoá chất làm thí nghiệm : Bông , nến , nớc vôi trong .
Dụng cụ : Cốc tghuỷ tinh , ống nghiệm , đũa thuỷ tinh .
III. Tiến trình bài giảng .
1. ổn định trật tự .
2. Kiểm tra bài cũ .
3. Bài mới
Vào bài : Phần trớc của môn hoá học các em đã học về hợp chất vô cơ .
Vậy hợp chất hữu cơ có cấu tạo , phân loại ra sao các em đi nghiên cứu chơng này
và bài học hôm nay .
Hoạt động của GV Hoạt động của HS
Hoạt động 1
1. Hợp chất hữu cơ có ở đâu ?
Để trả lời câu hỏi
GV: Giới thiêu tranh vẽ các loại thức ăn
, hoa quả và đồ dùng quen thuộc có
chứa hợp chất hữu cơ đã chuẩn bị sẵn .
Sau đó cho HS nhận xét về số lợng hợp
chất hữu cơ và tầm quan trọng của nó
I. Khái niệm về hợp chất hữu cơ
1. Hợp chất hữu cơ có ở đâu ?
HS: Nghe và ghi bài
GV: Trịnh Thị Thu Trờng THCS Nguyễn Hiền
20
Giáo án môn Hoá học lớp 9
đối với đời sống .
2. Hợp chất hữu cơ là gì ?
GV: Để trả lời câu hỏi trên , ta tiến hành

thí nghiệm :
GV: Làm thí nghiệm : đốt cháy bông ,
úp ống nghiệm trên ngọn lửa khi ống
nghiêm mờ đi xoay lại , rót nớc vôi vào
và lắc đều .
GV: Gọi một HS nhận xét hiện tợng .
GV: Các em hãy giải thích tại sao nớc
vôi bị vẩn đục ?
GV: Tơng tự khi đốt cháy các hợp chất
khác nh : cồn , nến đều tạo ra CO
2

GV: Gọi một HS đọc kết luận .
GV: Đa số các hợp chất của các bon là
hợp chất hữu cơ .chỉ có một số ít không
là hợp chất hữu cơ : CO , CO
2
, H
2
CO
3

các muối cacbonat kim koại
3. Các hợp chất hữu cơ đợc phân loại
nhơ thế nào ?
GV: Thuyết trình :
Dựa vào thành phần phân tử , ácc hợp
chất hữu cơ phân thành hai loại chính :
HS: Quan sát hình vẽ mẫu vật .
2. Hợp chất hữu cơ là gì ?

HS: Quan sát thí nghiệm .
HS: Hiện tợn : nớc vôi trong bị vẩn đục
HS: Nớc vôi trong bị vẩn đục vì bông
cháy có khgí CO
2
HS: Vậy hợp chất hữu cơ là hợp chất
của cacbon .
HS: Nghe và ghi bài .
3. Các hợp chất hữu cơ đợc phân loại
nhơ thế nào ?
HS: Nghe và ghi bài

GV: Yêu cầu HS làm bài tập
1 :
Bài tập 1 :
Cho các hợp chất sau : NaHCO
3
,
C
2
H
2
, C
6
H
12
O
6
, C
6

H
6
, C
3
H
7
Cl ,
MgCO
3
, C
2
H
4
O
2
, CO
Trong các hợp chất trên , hợp chất
nào là hợp chất vô cơ , hợp chất nào
HS: Làm bài tập vào vở :
1, Các hợp chất vô cơ : NaHCO
3
, MgCO
3
,
CO
2, các hợp chất hữu cơ Gồm : C
2
H
2
,

C
6
H
12
O
6
, C
6
H
6
, C
3
H
7
Cl , C
2
H
4
O
2
,
Trong đó :
a, Hợp chất thuộc hiđrocacbon : C
6
H
12
O
6
,
C

6
H
6
GV: Trịnh Thị Thu Trờng THCS Nguyễn Hiền
21
Hợp chất hữu cơ
Hiđrocacbon
Phân tử chỉ có hai nguyên
tố : cacbon và hiđro
VD: CH
4
, C
2
H
6
, C
3
H
8
,
C
4
H
6
..
Dẫn xuất của hiđrocacbon
Ngoài cacbon và hiđro , trong
phân tử còn có các nguyên tố
khác nh oxi , nitơ , clo ...
VD: C

2
H
6
O , CH
3
Cl ..
Giáo án môn Hoá học lớp 9
là hợp chất huc cơ ?
Phân loại các hợp chất hữu cơ .
Hoạt động 2
GV: Cho HS đọc SGK sau đó gọi HS
tóm tắt
Hoá học hữu cơ là gì ?
Hoá học hữu cơ có vai trò quan trọng
nh thế nào đối với đời sống và xã
hội ?
b, Các hợp chất thuộc dẫn xuất của
hiđrocacbon : C
3
H
7
Cl , C
2
H
4
O
2
,
C
6

H
12
O
6
II. Khái niệm về hoá học hữu cơ .
HS: Đọc SGK
HS: Trả lời câu hỏi :
Hoá học hữu cơ là ngành hoá học
chuyên nghiên cứu về các hợp chất hữu cơ
và những chuyển đổi của chúng .
Ngành hoá học hữu cơ đóng vai trò
quan trọng trong sự nghiệp phát triển kinh
tế và xã hội .
4. Củng cố .
HS: Nhắc lịa nội dungchính của bài theo hệ thống câu hỏi sau :
Hợp chất hữu cơ là gì ?
Hợp chất hữu cơ đợc phân loại nh thế nào ?
GV: Yêu cầu HS làm bài tập sau .
Bài tập 2 :
Hãy chọn câu đúng trong các câu sau :
Câu 1 : Các nhóm chất đều gồem các hợp chất hữu cơ là:
a. K
2
CO
3
, CH
3
COONa , C
2
H

6

b. C
6
H
6
, Ca(HCO
3
)
2
, C
2
H
5
Cl
c, CH
3
Cl , C
2
H
6
O , C
3
H
8

Câu 2 : Nhóm các chất đều gồm hiđrocacbon là :
a. C
2
H

4
, CH
4
, C
2
H
5
Cl
b. C
3
H
6
, C
4
H
10
, C
2
H
4
c. C
2
H
4
, CH
4
, C
3
H
7

Cl
5. Hớng dẫn học ở nhà .
Bài tập 1, 2 , 3, 4 , 5 SGK tr. 108
IV. Rút kinh nghiệm .
Tiết 44 Cấu tạo phân tử hợp chất hữu cơ
Ngày soạn : Ngày dạy :
I. Mục tiêu .
1. Kiến thức
Hiểu đợc trong các hợp chất hữu cơ , các nghuyên tử liên kết với nhau theo
đúng hoá trị , cacbon hoá trị IV , oxi hoá trị II , hiđro hoá trị I .
GV: Trịnh Thị Thu Trờng THCS Nguyễn Hiền
22
Giáo án môn Hoá học lớp 9
Hiểu đợc mỗi hợp chất hữu cơ có công thức cấu tạo ứng với một trật tự liên
kết xác định , các nghuyên tử cacbon có khả năng liên kết với nhau tạo thành mạch
cacbon .
2. Kĩ năng .
Viết công thớc cấu tạo của một số chất đơn giản , phân biệt các công thức
khác nhau qua công thức cấu tạo
II. Chuẩn bị .
Quả cầu cacbon , hiđro , oxi có lỗ khoan sẵn
Các thanh lối tợng trng cho hoá trị của các nguyên tố , ống nhựa để nối các
nguyên tử với nhau .
Nếu có điều kiện tranh vẽ công thức cấu tạo của rợu etilic và đietyl ete.
III. Tiến trình bài giảng .
1. ổn định lớp .
2. Kiểm tra bài cũ .
HS1: Nêu khái niệm hợp chất hữu cơ ?
Phân loại các hợp chất hữu cơ ?
HS2: Chữa bài tập 4,5 :SGK tr.108

GV: Gọi các HS khác nhận xét bổ sung .
GV: Chấm điểm .
3. Bài mới .
Hoạt động của GV Hoạt động của HS
Hoạt động 1
GV: Thông báo về hoá trị của cacbon ,
hiđro , oxi
GV: Hớng dẫn học sinh biểu diễn hoá
trin giữa các nguyên tử trong phân tử .
Từ đó rút ra kết luận
I. Đặc điểm cấu tao phân tử hợp chất
hữu cơ .
1. Hoá trị và liên kết giữa các nguyên
tử .
HS: Nghe và ghi bài .
Trong các hợp chất hữu cơ cacbon
luôn hoá trị IV , hiđro hoá trị I , oxi luôn
hoá trị II .
HS: Các nguyê tố liên kết với nhau theo
đúng hoá trị của nó . Mỗi liên kết đợc
biểu diênx bằng một nét gạch nối giữa
hia nguyên tử .
VD: Phân tử CH
4
:
H

H C H

H

Phân tử CH
3
Cl :
H
GV: Trịnh Thị Thu Trờng THCS Nguyễn Hiền
23
Giáo án môn Hoá học lớp 9
GV: Hớng dẫn học sinh lắp mô hình
phân tử một số chất VD: CH
4
, CH
3
Cl ,
CH
3
OH
GV: Hớng dẫn học sinh biểu diễn liên
kết trong phân tử :
C
2
H
6
:
H H

H C C H

H H
C
3

H
8
H H H

HCCCH

H H H
GV: Thông báo
Trong phân tử hợp chất hữu cơ các
nguyên tử cacbon có thể liên kết trực
tiếp với nhau tạo thành mạch cacbon
GV: Giới thiệu 3 loại mạch cacbon và
yêu cầu HS biểu diễn trong các phân
tử : C
4
H
10
, C
4
H
8

H C Cl

H
Phân tử CH
3
OH
H

H C OH

H
2 . Mạch cacbon
HS: Nghe và ghi bài
HS: Có 3 loại mạch cacbon
Mạch thẳng :
H H H H

HCCCCH

H H H H
Mạch nhánh :
H H H
GV: Trịnh Thị Thu Trờng THCS Nguyễn Hiền
24
Giáo án môn Hoá học lớp 9
GV: Đặt vấn đề : Với công thức C
2
H
6
O
có hai chất khác nhau
H H

H C C OH

H H
H H

H CO C H

H H
GV: Thuyết trình :
Hai hợp chất trên có sự khác nhau về
trật tự sắp xếp giữa các nguyên tử .Đó
là nguyên nhân làm cho rợu etilic có
tính chất khác với đimetyl ete
GV: Gọi 1 HS đọc kết luận SGK tr.
110
hoạt động 2
GV: Gọi HS đọc SGK .
Công thức cấu tạo

HCCCH

H H
HCH

H
Mạch vòng
H H

H C C H

H C C H

H H
3. Trật tự liên kết giữa các nguyên tử
trong phân tử .

HS: Nghe và ghi bài .
HS: Nh vậy : Mỗi hợp chất hữu cơ có
một trật tự lien kết xác định .
II. Công thức cấu tạo .
HS: Công thức biểu diễn đầy đủ giữa
các nguyên tử trong phân tử gọi là công
thức cấu tạo .
VD: etilen
Công thức cấu tạo của etilen
H H
C C
H H
Côngthức thu gọn: CH
2
=CH
2
Rợu etilic :
H H

GV: Trịnh Thị Thu Trờng THCS Nguyễn Hiền
25