Một số biện pháp phát huy tính tích cực, sáng tạo của học sinh trong giờ học hát lớp 4

SKKN: Một số biện pháp phát huy tính tích cực, sáng tạo
của học sinh lớp 4 trong giờ học hát

MỤC LỤC
Nội dung
Phần I: MỞ ĐẦU

Trang
1

1. Lí do chọn đề tài

1

2. Mục đích nghiên cứu

2

3. Đối tượng nghiên cứu

2

4. Phương pháp nghiên cứu

2

Phần II: NỘI DUNG SÁNG KIẾN KINH NGHIỆM

2

1. Cơ sở lí luận của sáng kiến kinh nghiệm

2

2. Thực trạng vấn đề trước khi áp dụng sáng kiến kinh nghiệm

3

3. Các sáng kiến kinh nghiệm hoặc các giải pháp đã sử dụng
4

để giải quyết vấn đề
4. Hiệu quả của sáng kiến kinh nghiệm đối với hoạt động giáo
dục, với bản thân, đồng nghiệp và nhà trường
Phần III: KẾT LUẬN VÀ KIẾN NGHỊ

14
15

1. Kết luận

15

2. Kiến nghị

16

Phần IV: PHỤ LỤC

18

PHẦN I: MỞ ĐẦU
Trường TH Thọ Diên - Thọ Xuân - Thanh Hóa

1


SKKN: Một số biện pháp phát huy tính tích cực, sáng tạo
của học sinh lớp 4 trong giờ học hát

1. Lý do chọn đề tài:
Sidney, một nhà thơ nổi tiếng của Anh đã từng nói: "Âm nhạc là điều kì
diệu nhất kích thích cảm giác".
Thật vậy, âm nhạc gắn liền với đời sống, là một phần không thể thiếu của
cuộc sống con người. Ngay từ khi cất tiếng khóc chào đời, mỗi chúng ta đã cảm
nhận được âm điệu ngọt ngào trong lời ru tha thiết của mẹ, của bà. Đến khi
trưởng thành, trong cuộc sống hằng ngày, trong lao động và chiến đấu, âm nhạc
theo suốt con người, gắn bó với con người qua điệu hò kéo lưới, hò giã gạo, hò
kéo pháo hay khúc hát giao duyên… Âm nhạc như người bạn tri kỉ của mỗi con
người, nó có thể giúp ta giải bày tâm sự, giúp ta bày tỏ niềm vui, nỗi buồn hay
thổ lộ tâm tình… Không chỉ thế, nó còn có ảnh hưởng tác động lớn đến mỗi con
người. Là một loại hình nghệ thuật nhằm phản ánh hiện thực khách quan bằng
những hình tượng có sức biểu cảm của âm thanh, âm nhạc ngày nay đã trở nên
hết sức phổ biến và cần thiết với mọi đối tượng, mọi lứa tuổi. Như vậy, việc đưa
âm nhạc vào trường học cũng không nằm ngoài mục đích là nâng cao khả năng
cảm thụ âm nhạc của học sinh nói riêng, cũng như khả năng thẩm mỹ của các
em về cái đẹp, cái thiện. Vì thế, âm nhạc trở thành một môn học có tác dụng rất
lớn đối với con người, nhất là đối với trẻ em. Với học sinh Tiểu học môn âm
nhạc là một trong những phương tiện hiệu quả nhất để thực hiện nhiệm vụ giáo
dục đạo đức, thẩm mĩ nhằm góp phần giáo dục toàn diện cho học sinh theo mục
tiêu đào tạo, tạo cơ sở hình thành nhân cách con người mới Việt Nam.

Trong nghệ thuật, nhất là âm nhạc, sự tích cực sáng tạo của mỗi cá nhân
đóng vai trò cực kì quan trọng. Tích cực, sáng tạo có nhiều mức độ, có thể phát
triển từ những ý tưởng đã có, có thể là thay đổi hệ thống nguyên tắc. Như chúng
ta đã biết, học sinh tiểu học là lứa tuổi học tập theo hứng thú và chủ yếu là cảm
tính. Đồng thời lứa tuổi này còn mang các đặc điểm tâm lý hồn nhiên, ngộ
nghĩnh và hiếu động các em thích vui chơi, thích các trò chơi vui nhộn "vừa
chơi, vừa học". Các em ghi nhớ thì rất nhanh nhưng để nhớ lâu và sâu một nội
dung, một vấn đề nào đó thì lại rất khó, cho nên các nhà khoa học đã nhận định
rằng lứa tuổi học sinh tiểu học là lứa tuổi "chóng nhớ, mau quên". Mặt khác,
trong quá trình lên lớp, giáo viên chỉ mới giúp học sinh hát đúng được giai điệu
lời ca bài hát còn việc phát huy được tính tích cực, sáng tạo của các em thì đang
còn nghèo nàn. Hay nói cách khác là hầu hết giáo viên còn lúng túng chưa tìm ra
cách thức riêng, phương pháp phù hợp để khơi dậy sự ham thích, say mê của các
em khi học hát. Đặc biệt đối với môn học này, là một bộ môn nghệ thuật mang
tính sáng tạo cao. Vậy vấn đề đặt ra là làm thế nào để phát huy hết khả năng của
các em, giúp các em thể hiện được bản thân và tự tin trong giờ học Âm nhạc
cũng như trong cuộc sống hằng ngày?
Là một giáo viên đứng lớp và trực tiếp giảng dạy môn Âm nhạc ở trường
tiểu học, tôi nhận thấy ngoài việc cung cấp cho các em kiến thức âm nhạc, dạy
cho các em biết hát đúng giai điệu, thuộc lời ca bài hát...thì nhiệm vụ không kém
phần quan trọng đó là kích thích sự ham thích, say mê của học sinh đối với âm
nhạc. Để làm được điều đó thì giáo viên phải phát huy được sự tích cực, khơi
Trường TH Thọ Diên - Thọ Xuân - Thanh Hóa

2


SKKN: Một số biện pháp phát huy tính tích cực, sáng tạo
của học sinh lớp 4 trong giờ học hát

dậy được sự sáng tạo của các em trong quá trình học hát. Chính vì lí do đó
tôi đã đi sâu tìm hiểu và nghiên cứu sáng kiến kinh nghiệm: “Một số biện
pháp phát huy tính tích cực, sáng tạo của học sinh lớp 4 trong giờ học hát”.
2. Mục đích nghiên cứu:
Giúp giáo viên có những biện pháp dạy hát hiệu quả nhất để phát huy tính
tích cực, sáng tạo của học sinh lớp 4 trong giờ học hát.
3. Đối tượng nghiên cứu:
Đề tài sẽ nghiên cứu và tổng kết: Một số biện pháp dạy học nhằm phát
huy được tính tích cực, sáng tạo trong giờ học hát của học sinh lớp 4.
4. Phương pháp nghiên cứu:
- Phương pháp nghiên cứu xây dựng cơ sở lý thuyết.
- Phương pháp điều tra khảo sát thực tế, thu thập thông tin.
- Phương pháp quan sát.
- Phương pháp thống kê, xử lí số liệu.

PHẦN II: NỘI DUNG CỦA SÁNG KIẾN KINH NGHIỆM
1. Cơ sở lí luận của sáng kiến kinh nghiệm:
Căn cứ vào nhiệm vụ, yêu cầu của bộ môn, nội dung chương trình, sách
giáo khoa. Xuất phát từ thực trạng giảng dạy âm nhạc cho học sinh ở lứa tuổi
tiểu học, vấn đề học và kết quả học tập của các em là hết sức quan trọng, điều đó
không chỉ phụ thuộc vào chương trình giảng dạy phù hợp mà còn phụ thuộc vào
phương pháp truyền thụ của người giáo viên. Hơn nữa còn phụ thuộc vào ý thức
học tập của các em cùng với sự quan tâm chăm sóc, tạo điều kiện của gia đình
và toàn xã hội.
Như chúng ta đã biết, âm nhạc là một môn học mang tính nghệ thuật cao,
nó khác rất nhiều so với các môn học khác. Tuy nó không đòi hỏi sự chính xác
một cách tuyệt đối như những con số nhưng đòi hỏi người học phải có sự yêu
thích, sự đam mê thậm chí là một chút “năng khiếu”, điều này không phải học
sinh nào cũng có được. Học âm nhạc mang đến cho học sinh những giây phút
thư giãn thoải mái, học mà chơi - chơi mà học. Thông qua những câu nhạc,

những lời ca, âm nhạc giúp các em nhận thức những hình tượng âm thanh, giai
điệu, kích thích cảm xúc của các em giúp các em cảm thụ những giai điệu qua
từng bài hát, từng câu nhạc.
Vậy làm thế nào để các em phát huy được tính tích cực, sáng tạo trong giờ học
hát?
Trước hết các em phải nắm được kiến thức về âm nhạc, có sự đam mê,
yêu thích môn học này; đồng thời người giáo viên cần tạo cho các em một tâm
trạng thoải mái, một hứng thú tràn đầy khi học âm nhạc. Để làm được việc đó,
một trong những yếu tố quan trọng là giáo viên phải truyền tải chính xác các
kiến thức về âm nhạc, tạo điều kiện để các em phát huy được tính tích cực, sáng tạo
của mình.
Trên cơ sở lí luận thực tiễn, qua nghiên cứu giáo trình, tài liệu giảng dạy
cùng với việc đúc rút kinh nghiệm trong những năm được trực tiếp giảng dạy
Trường TH Thọ Diên - Thọ Xuân - Thanh Hóa

3


SKKN: Một số biện pháp phát huy tính tích cực, sáng tạo
của học sinh lớp 4 trong giờ học hát

môn Âm nhạc trong trường tiểu học, tôi đưa ra những việc làm cụ thể, một số
biện pháp khả thi trong quá trình thực hiện trên lớp nhằm giúp học sinh lớp 4
phát huy được tính tích cực, sáng tạo trong giờ học hát.
2. Thực trạng vấn đề trước khi áp dụng sáng kiến kinh nghiệm
2.1. Thực trạng chung:
Qua thực tế giảng dạy cho thấy, các em học sinh lớp 4 trường tôi hầu hết
còn hát theo cảm tính, nhiều em mới chỉ thuộc lời ca, hát chưa đúng nhạc đúng
điệu. Số lượng học sinh có thẩm mỹ về âm nhạc rất hiếm. Điều đó gây không ít
khó khăn cho giáo viên trực tiếp đứng lớp, nhất là khó khăn trong việc lựa chọn

học sinh có năng khiếu để tham gia giao lưu các cuộc thi văn hóa văn nghệ, hay
cuộc thi Tiếng hát học sinh Tiểu học trong năm học này (năm học 2017– 2018).
2.2. Đặc điểm riêng:
Năm học 2017- 2018 ôi được nhà trường phân công dạy 5 khối lớp từ
khối 1 đến khối 5, với tổng số học sinh toàn trường là 250 em, trong đó khối lớp
4 gồm 2 lớp: 4A và 4B, sĩ số của toàn khối là 39 em, 100% là học sinh nông
thôn.
a. Thuận lợi:
- Trường lớp tương đối khang trang, đầy đủ đồ dùng dạy học các bộ môn
nói chung và Âm nhạc nói riêng.
- Ban Giám hiệu luôn quan tâm tới bộ môn và các phong trào văn hóa văn
nghệ trong nhà trường.
- Bản thân là giáo viên được đào tạo cơ bản về chuyên môn và được trực
tiếp tham gia chuyên đề đổi mới chương trình giảng dạy.
- Nhìn chung các em học sinh ngoan, có ý thức trong học tập.
- Học sinh rất yêu thích học môn Âm nhạc.
b. Khó khăn:
- Do nhà trường nằm ở địa bàn nông thôn, dân trí chưa cao, đời sống nhân
dân còn gặp nhiều khó khăn nên sự quan tâm của phụ huynh đối với việc học tập
của các em học sinh còn nhiều hạn chế.
- Môn Âm nhạc trong trường Tiểu học tuy không mới nhưng theo quan
niệm của nhiều người, nhất là phụ huynh học sinh thì vẫn cứ xem đây là môn
phụ, vì thế việc nhận thức về bộ môn Âm nhạc còn hạn chế, thiếu tính thiết thực
và cách nhìn về môn này còn nhiều phiến diện.
- Các em thiếu sách giáo khoa, thiếu vở chép nhạc, thiếu đồ dùng, dụng cụ
dành cho học sinh (như thanh phách, song loan, trống, mỏ...).
- Các em còn rụt rè chưa dám thể hiện mình, chưa tích cực trong các giờ
học.
Chính vì vậy, khi dạy phần học hát cho học sinh lớp 4, tôi gặp không ít
khó khăn. Bởi khả năng tư duy cũng như năng lực tiếp thu âm nhạc của học sinh

còn nhiều hạn chế. Các em có thói quen hát tự do, không đúng nhạc nên khi uốn
nắn, sửa sai mất nhiều thời gian và khó hình thành một cách sâu sắc về cách
trình bày, cách thể hiện bài hát, cách hát đúng nhạc theo đàn, đúng phách, đúng

Trường TH Thọ Diên - Thọ Xuân - Thanh Hóa

4


SKKN: Một số biện pháp phát huy tính tích cực, sáng tạo
của học sinh lớp 4 trong giờ học hát

cao độ, trường độ ... Và cũng vì thế mà việc dạy học phát huy được tính tích
cực, sáng tạo cho học sinh là một việc làm vô cùng khó khăn.
c. Khảo sát:
Đầu năm học 2017 - 2018, khi được nhà trường phân công phụ trách dạy
môn Âm nhạc tôi đã chọn lớp 4A làm lớp thực nghiệm và tôi đã tiến hành tìm
hiểu tình hình của lớp, năng lực cảm thụ âm nhạc của học sinh thông qua phần
học hát với đề khảo sát như sau:
* Hãy trình bày một bài hát mà em yêu thích nhất trong chương trình
đã học ở lớp 3 trong đó có thể hiện một số động tác phụ họa mà em sáng tạo.
Qua khảo sát ban đầu bằng thực tế năng lực của học sinh tôi thu được kết
quả như sau:

Lớp

4A

Sĩ số

20

Mức độ 1

Mức độ 2

Hát tốt và vận động phụ họa
có sáng tạo

Biết hát và vận động phụ họa
chưa có sự sáng tạo hoặc không
vận động phụ họa

SL

TL

SL

TL

11

55%

9

45%

2.3. Nguyên nhân:

- Nguyên nhân chủ yếu mà học sinh vấp phải là khi hát các em còn e ngại,
chưa tự tin, chưa mạnh dạn để thể hiện bài hát. Sự tích cực trong học tập còn
hạn chế và tiếp thu kiến thức âm nhạc một cách dập khuôn, thiếu sự sáng tạo.
- Phần lớn học sinh chưa biết cách hát một bài hát có đệm nhạc. Các em
hát theo thói quen, không đúng nhạc, không theo đàn, hát không có sức biểu
cảm, chưa biết vận động phụ họa cho hợp với lời ca trong bài hát.
- Giáo viên còn ngại khó, ngại khổ chưa nhiệt tình trong quá trình lên lớp.
Đôi khi chỉ dạy cho học sinh thuộc lời ca bài hát mà ngại sửa cho các em những
lỗi thường mắc phải.
Đứng trước những khó khăn không phải dễ giải quyết như trên, tôi không
khỏi có nhiều những băn khoan trăn trở. Làm thế nào để có thể giúp các em
không những hát đủ, hát đúng, hát hay mà còn phải phát huy hết năng lực của
mình, thực sự tích cực trong quá trình học hát và biết sáng tạo trên nền âm nhạc?
Để làm được điều đó không phải một ngày hai ngày mà tôi nghĩ đó là cả một
quá trình tìm tòi, suy nghĩ để tìm được hướng đi đúng đắn nhất, giúp cho những
tâm hồn thơ ngây của các em trong trẻo hơn, giúp những trái tim bé bỏng của
các em có thể chạm được tới âm nhạc trong sự ham thích, say mê.
3. Các sáng kiến kinh nghiệm hoặc các giải pháp đã sử dụng để giải
quyết vấn đề
Đã là giáo viên khi đứng trên bục giảng, có lẽ ai cũng mong muốn và
khao khát học sinh sẽ lĩnh hội được tất cả những kiến thức mà thầy cô truyền
thụ. Nhưng chỉ mình kiến thức thôi thì chưa đủ mà nhiệm vụ của người giáo
viên là phải làm thế nào để phát huy được hết khả năng của học sinh, giúp các
Trường TH Thọ Diên - Thọ Xuân - Thanh Hóa

5


SKKN: Một số biện pháp phát huy tính tích cực, sáng tạo
của học sinh lớp 4 trong giờ học hát

em tích cực hơn trong học tập và vận dụng kiến thức một cách linh hoạt sáng
tạo. Đó là một nghệ thuật. Trong quá trình giảng dạy, ngoài việc dạy hát cho học
sinh theo các bước cơ bản, tôi luôn trăn trở, tìm tòi, vận dụng những biện pháp
tối ưu nhất nhằm phát huy tính tích cực, sáng tạo của các em. Để làm được điều đó
tôi đã sử dụng một số biện pháp sau:
3.1. Tìm hiểu và phân loại đối tượng học sinh.
Dạy học dựa vào năng lực của từng học sinh, quan tâm đến tất cả các em là
một nội dung quan trọng trong thực hiện phong trào thi đua “Xây dựng trường học
thân thiện, học sinh tích cực”. Đối với môn Âm nhạc, việc phân loại đối tượng học
sinh cũng đặc biệt quan trọng nhằm phát huy tính tích cực học tập của học sinh.
Chính vì vậy, ngay từ đầu năm học, tôi đã tìm hiểu năng lực của từng học sinh,
phân loại từng nhóm đối tượng để lên kế hoạch giảng dạy, bồi dưỡng cho phù hợp
qua các giờ học trên lớp, tăng cường kiểm tra cá nhân để nắm bắt khả năng của
từng học sinh. Học sinh có năng khiếu là những học sinh có khả năng ca hát và
nhạy cảm tốt với âm nhạc. Đối với nhóm học sinh này giáo viên cần tạo điều kiện
tốt nhất có thể cho các em học tập và rèn luyện, giúp các em phát triển năng khiếu
ngày một tốt hơn, góp phần phát triển phòng trào Văn - Thể - Mĩ trong nhà trường.
Còn học sinh không có năng khiếu là những học sinh không có khả năng ca hát và
nhạy cảm với âm nhạc ở mức độ không cao. Đối với những học sinh này giáo
viên cần lôi cuốn để hình thành cho các em một số kĩ năng ca hát cơ bản nhằm đáp
ứng yêu cầu chung của mục tiêu môn học. Việc phân loại đối tượng sẽ rất thuận lợi
cho giáo viên trong việc phát huy hết năng lực của học sinh và tạo điều kiện để các
em tích cực học tập và sáng tạo hơn trong từng bài học.
3.2. Hướng dẫn học sinh hát kết hợp vỗ tay theo cặp đôi:
Trong quá trình giảng dạy, việc kết hợp hài hòa các hình thức tổ chức dạy
học là một việc vô cùng quan trọng. Cũng cùng một nội dung kiến thức những
nếu giáo viên chọn hình thức tổ chức tốt, linh hoạt sẽ mang lại hiệu quả cao
trong việc tiếp thu kiến thức của học sinh. Một hình thức mà tôi thường sử dụng
trong khi dạy học hát nhằm phát huy năng lực và sự sáng tạo của các em đó là

hướng dẫn học sinh hát kết hợp vỗ tay theo cặp đôi.
Hai học sinh đứng đối diện, vừa hát vừa sáng tạo động tác vỗ tay sao cho
phù hợp với nhịp điệu và nội dung của bài hát. Hoạt động này nâng cao sự hợp
tác và năng lực sáng tạo của học sinh, các em có thể nghĩ ra nhiều cách vỗ tay
rất độc đáo và hấp dẫn. Thậm chí ở mỗi câu hát, các em lại áp dụng từng kiểu vỗ
tay khác nhau.
Ví dụ: Về cách vỗ tay theo nhịp 3/4 với bài “Chúc mừng”, 2 em vừa hát
vừa vỗ tay theo cách sau:
+ Câu hát thứ 1: phách 1 từng em vỗ hai tay vào nhau, phách 2, 3 vỗ nhẹ
lòng bàn tay của mình vào tay bạn.
+ Câu hát thứ 2: phách 1 từng em vỗ hai tay vào nhau, phách 2 vỗ nhẹ lòng
bàn tay của mình vào tay bạn, phách 3 vỗ nhẹ lưng bàn tay của mình vào tay bạn.

Trường TH Thọ Diên - Thọ Xuân - Thanh Hóa

6


SKKN: Một số biện pháp phát huy tính tích cực, sáng tạo
của học sinh lớp 4 trong giờ học hát

+ Câu hát thứ 3: phách 1 từng em vỗ hai tay vào nhau, phách 2, 3 vỗ nhẹ
lòng bàn tay phải của mình vào tay bạn. Lần tiếp theo, thực hiện với tay trái.
+ Câu hát thứ 4: phách 1 từng em vỗ hai tay vào nhau, phách 2 vỗ nhẹ
lòng bàn tay của mình vào tay bạn, phách 3 vỗ nhẹ lưng bàn tay của mình vào tay
bạn.
Với cách làm này tôi thấy học sinh rất hào hứng khi thực hiện. Có nhiều
em rất sáng tạo khi vỗ tay theo từng phách trong câu nhạc. Các em hứng thú khi
tham gia và tham gia một cách tích cực đã tạo cho không khí lớp học sôi nổi và
là động lực để tiếp thu kiến thức âm nhạc, khám phá những điều mới lạ trong bài học.

3.3. Khuyến khích kỹ năng nghe và đánh giá của học sinh
Để học sinh không bị thụ động trong cách lựa chọn tiết tấu cho bài hát, tôi
khuyến khích kỹ năng nghe và đánh giá của học sinh bằng cách: thay đổi tiết
tấu, tốc độ hay dịch giọng bài hát để học sinh nhận biết và thực hành.
Ví dụ 1: Bài hát: “Cò lả” (Dân ca Đồng bằng Bắc Bộ)
Tôi thay đổi tốc độ của bài hát: Từ tempo 98 lên 120
Hỏi: Em có nhận xét gì nếu thầy thay đổi tốc độ bài hát như thầy vừa trình
bày?
- Học sinh trả lời: Bài hát “Cò lả” nếu hát ở tốc độ nhanh sẽ không phù
hợp với sắc thái của bài hát vì giai điệu bài hát nhẹ nhàng, vui tươi, tính chất
thiết tha, trìu mến.
Ví dụ 2: Bài hát: “Chú Voi con ở Bản Đôn” (Nhạc và lời: Phạm Tuyên)
Tôi đàn cho học sinh hát với nhịp điệu Disco, rồi lần lượt chuyển sang
rumba, chacha,..yêu cầu học sinh nghe và hát theo nhịp đàn.
Tôi hỏi: Các em hãy cho thầy biết sự thay đổi tiết tấu như thầy và các em
vừa trình bày có phù hợp với bài hát không?
- HS nêu ý kiến dựa vào kỹ năng nghe của bản thân.
Hoặc: Khi ôn tập bài hát, tôi đệm đàn và yêu cầu học sinh lần lượt trình
bày bài hát đó ở giọng khác nhau cũng như ở tốc độ khác nhau, học sinh cần
nhận xét được rằng, hát ở giọng nào và tốc độ nào là phù hợp.
+ Lần thứ nhất đệm đàn ở giọng Rê trưởng, tốc độ chậm;
+ Lần thứ hai đệm ở giọng Mi trưởng, tốc độ trung bình;
+ Lần thứ ba đệm ở giọng Pha trưởng, tốc độ nhanh.
- Học sinh nhận xét: Hát ở lần thứ hai là phù hợp cả về cao độ và tốc độ
Như vậy, từ việc làm trên, tôi thấy trong quá trình học hát hầu hết tất cả
các em đã rất chăm chú, say mê và tích cực học tập. Bởi vì các em phải thực sự
chú ý lắng nghe mới phát hiện được sự thay đổi tiết tấu, quãng, giọng xem có
Trường TH Thọ Diên - Thọ Xuân - Thanh Hóa

7

SKKN: Một số biện pháp phát huy tính tích cực, sáng tạo
của học sinh lớp 4 trong giờ học hát

phù hợp với sắc thái của bài hát hay không. Việc làm này nhằm giúp các em
nắm vững tiết tấu cũng như giai điệu của bài hát và phát huy hết khả năng của
học sinh, rèn kĩ năng nghe cho các em một cách tích cực nhất. Đặc biệt đối với
những học sinh có khả năng cảm nhạc tốt, kĩ năng nghe tốt thì giờ học trở nên
vô cùng hào hứng, thích thú còn đối với những em khả năng cảm nhạc kém hơn
thì sẽ nắm vững được tiết tấu cũng như sắc thái của bài hát để không còn tình
trạng hát sai lời, sai nhạc và cũng giúp các em tích cực hơn trong quá trình học tập.
3.4. Chia nhóm học sinh để các em được tham gia hát tích cực và tự kiểm tra lẫn
nhau.
Trong quá trình học hát, sau khi tiến hành dạy theo các bước cơ bản giúp
các em hát đúng, chính xác giai điệu, lời ca của bài hát, để các em nhanh thuộc
bài và nhớ giai điệu bài hát tôi đã chia nhóm cho các em ôn tập và tự kiểm tra
lẫn nhau.
Ví dụ: Khi học bài hát “Em yêu hòa bình” (Nhạc và lời: Nguyễn Đức Toàn)
Tôi giúp học sinh hát đúng giai điệu lời ca qua các bước cơ bản sau đó tổ
chức cho các em ôn luyện bài hát bằng cách chia lớp thành 2 nhóm và vận dụng
hình thức hát đối đáp, đồng ca.
Lời 1:
+ Nhóm 1 hát câu 1: Cùng nhau cầm tay đi đến thăm các thầy các cô.
+ Nhóm 2 hát câu 2: Lời hát rộn rã bao bé em bước trên đường phố.
+ Nhóm 1 hát câu 3: Ngàn hoa nở tươi khoe sắc hương dưới ánh mặt trời.
+ Nhóm 2 hát câu 4: Náo nức tiếng cười say sưa yêu đời.
+ Cả 2 nhóm hát: Những đóa hoa tươi màu……xin tặng các thầy các cô.
Lời 2: Đảo ngược lại nhóm 2 sẽ hát trước, tương tự như lời 1.
+ Nhóm 2 hát câu 1 và câu 3

+ Nhóm 1 hát câu 2 và câu 4
+ Cả 2 nhóm hát câu còn lại.
Giáo viên có thể chia thành nhiều nhóm nhỏ để các em hát và lựa chọn
hình thức trình bày bài hát phù hợp như: Một học sinh nam hát lĩnh xướng câu 1
và câu 2 lời 1, một học sinh nữ lĩnh xướng câu 3 và câu 4 lời 1, cả lớp sẽ hát tập
thể những câu còn lại và cả lời 2.
Với phương pháp này học sinh có thể tự kiểm tra lẫn nhau và chủ
động trong cách trình bày bài hát. Ngoài ra các em còn nhanh nhớ, nhanh
thuộc bài, trình bày bài hát một cách chủ động, tích cực và sáng tạo. Giáo
viên đã tạo được sự hào hứng, thi đua lẫn nhau và giúp cho những học
sinh có năng khiếu âm nhạc được thể hiện mình với các bạn trong lớp còn
những em e dè, nhút nhát sẽ tự tin hơn khi tham gia hát cùng các bạn.
Điều này có tác động hai chiều một cách rất hiệu quả.
3.5. Học sinh nêu cảm nhận về bài hát dưới nhiều hình thức khác nhau

Trường TH Thọ Diên - Thọ Xuân - Thanh Hóa

8


SKKN: Một số biện pháp phát huy tính tích cực, sáng tạo
của học sinh lớp 4 trong giờ học hát

Trong quá trình học tập, so với bắt chước thì tìm tòi, sáng tạo là hình
thức cao nhất thể hiện tính tích cực học tập của học sinh. Khi lên lớp tôi luôn
khuyến khích các em mạnh dạn nói lên những cảm nhận của mình về bài hát,
về môn học. HS có thể trình bày những ý kiến riêng của mình. Đây là cơ sở để
các em có kĩ năng sáng tạo lớn hơn. Tôi đã tạo điều kiện tốt nhất để học sinh tự
nhận xét, tự đánh giá, tự cảm nhận và từ đó điều chỉnh cách học theo hướng tích cực.
Ví dụ: Bài hát “Chim Sáo” (Dân ca Khơ-Me)

* Cách 1: Sau khi cho học sinh nghe hát mẫu và đọc lời ca, tôi đặt câu
hỏi:
Em hãy nêu cảm nhận của mình về bài hát “Chim Sáo”?
HS sẽ trả lời qua phần gợi mở của GV về nội dung bài hát nói lên điều
gì? Giai điệu bài hát như thế nào? Học sinh nêu cảm nhận theo ý hiểu của
mình, các em được trình bày ý kiến một cách tự nhiên. Sau đó tôi mới cung cấp
cho các em những điều cần ghi nhớ về nội dung, về giai điệu cũng như thông
điệp mà tác giả bài hát muốn gửi gắm đến cho các em.
* Cách 2: Học xong bài hát GV chia lớp thành 2 nhóm, lần lượt từng
nhóm viết lời giới thiệu cho bài hát. GV nhận xét, đánh giá.
+ Ví dụ (Cách giới thiệu của nhóm 1): “Bài hát kể về thiên nhiên của
miền quê Khơ-Me Nam Bộ với giai điệu vui tươi, nhẹ nhàng. Hôm nay nhóm
chúng em xin được gửi đến cô giáo và các bạn bài hát “Chim Sáo” (Dân ca
Khơ-Me Nam Bộ)
+ Hay cách giới thiệu của nhóm 2: “Ở lớp 3, chúng ta đã biết tới bài
hát “Thiếu nhi thế giới liên hoan” của nhạc sỹ Phạm Tuyên nói về tình đoàn
kết hữu nghị giữa tất cả thiếu nhi trên khắp năm châu, nói lên ước mơ của tuổi
thơ mong muốn có được một cuộc sống yên vui, hạnh phúc, đầy tình thân ái.
Hôm nay chúng em xin được gửi đến cô giáo và các bạn một thông điệp như
thế qua một bài hát với giai điệu vui tươi, trong sáng, viết về chủ đề hòa bình
và cũng được rất nhiều các bạn thiếu nhi yêu mến. Đó là bài hát “Hãy giữ cho
em bầu trời xanh” của nhạc sỹ Huy Trân".
Như vậy, qua việc làm này tôi thực sự thấy học sinh đã biết cách
hợp tác làm việc trong nhóm rất tốt. Các em cùng nhau tranh luận đi đến
kết quả cuối cùng và cùng nhau đưa ra những lời hay ý đẹp dành cho bài
hát. Tinh thần học tập của học sinh vô cùng hào hứng và say mê. Các em
đã tích cực hơn rất nhiều trong học tập, đã tự tin khi trình bày ý kiến cá
nhân trước tập thể lớp, cô không phải gọi lên để lấy ý kiến trả lời một
cách thụ động mà tất cả là tinh thần xung phong của các em. Đó cũng là
một thành công không nhỏ mà tôi đã làm được trong việc giúp học sinh

phát huy tính tích cực và sáng tạo trong học tập.
3.6. Hướng dẫn học sinh dàn dựng và biểu diễn bài hát:
Với học sinh lớp 4, giáo viên nên dành cho các em nhiều sự tự do hơn
khi lựa chọn hình thức trình bày (đơn ca, song ca, tốp ca), lựa chọn cách hát
(hát nối tiếp, đối đáp, hát có lĩnh xướng, hát bè, hát đuổi…), lựa chọn cách gõ
đệm và sáng tạo động tác nhảy múa minh họa cho bài hát. Bên cạnh đó, cũng
Trường TH Thọ Diên - Thọ Xuân - Thanh Hóa

9


SKKN: Một số biện pháp phát huy tính tích cực, sáng tạo
của học sinh lớp 4 trong giờ học hát

nên khuyến khích học sinh thể hiện sự tìm tòi trong cách nhắc lại đoạn nhạc, câu
nhạc, sáng tạo trong cách mở đầu và kết thúc bài hát.
Thông thường mỗi bài hát tôi đều hướng dẫn học sinh hát kết hợp với vận
động giúp cho các em tự nhiên khi hát. Tuy nhiên, ở một số bài tôi gợi ý, hướng dẫn,
và khuyến khích HS tự sáng tạo một vài động tác múa phụ họa đơn giản, phù hợp
với câu hát để các em có thêm những lựa chọn khi biểu diễn bài hát bằng cách của
mình chứ không thụ động vào những động tác vận động mà cô hướng dẫn.
*Ví dụ:
- Với bài “Chú Voi con ở Bản Đôn” (Nhạc và lời: Phạm Tuyên)
GV hướng dẫn một số động tác múa Tây Nguyên sẽ không chỉ giúp cho
cách trình bày bài hát thêm sinh động mà các em còn được tìm hiểu về những
điệu múa của dân tộc Tây Nguyên rất cuốn hút và đặc sắc.
- Khi học bài “Thiếu nhi thế giới liên hoan” (Nhạc và lời: Lưu Hữu
Phước)
Tôi yêu cầu học sinh: Tự chọn nhóm 4 - 5 bạn và tự biểu diễn bài hát kết
hợp động tác phụ họa.

HS sẽ tự chọn nhóm phù hợp để trình bày bài hát. GV không nên áp đặt
các em vào từng nhóm, để các em tự chọn sẽ làm học sinh phấn khởi, vui thích
khi được làm việc với nhóm mà mình thích.
HS tự chọn cách trình bày: Các em có thể trình bày bài bài “Thiếu nhi
thế giới liên hoan” một hoặc hai lần, mỗi câu hát sẽ do em nào đảm nhiệm hay
cả nhóm cùng hát. Bài hát gồm hai đoạn, GV cũng có thể gợi ý, các em hát đoạn
2 trước, đoạn một sau cũng được. Ngoài ra, HS có thể tự chọn để sử dụng các
cách hát như lĩnh xướng, hòa giọng, đối đáp. Như vậy hình thức trình bày bài
hát của mỗi nhóm sẽ rất đa dạng, phong phú, giàu tính sáng tạo.
HS tự chọn động tác múa phụ họa cho bài hát: Từng nhóm có thể nghĩ ra
động tác phù hợp với nội dung bài hát và tập trình bày cho đều, đẹp (hát kết hợp
vận động hoặc múa, hát kết hợp một vài động tác diễn xuất).
Tuy nhiên để sự sáng tạo đạt hiệu quả cao, GV cần tạo điều kiện về thời
gian cho học sinh chuẩn bị. Thông thường giáo viên thông báo trước một tuần để
HS chọn nhóm và tập trình bày, biểu diễn bài hát.
Với những bài hát khác, GV vẫn có thể vận dụng các kĩ năng dạy học
trên, HS càng quen cách làm, khả năng kết hợp theo nhóm và tư duy sáng tạo
của các em càng phát triển.
Cùng với việc làm trên, lồng ghép vào các tiết học ôn luyện hay tiết học
tập biểu diễn ngoài giờ, tùy vào trình độ tiếp thu và năng khiếu của học sinh mà
tôi dành thời gian giới thiệu thêm và dạy cho các em nắm được một số động tác
múa cơ bản như: Đi quả trám, cột đèn, hái đào, mỏ mời, đi xuyễn, xòe Thái ...
Các em rất thích thú và siêng năng luyện tập. Tôi đã giới thiệu và hướng dẫn cho
các em các động tác múa cơ bản trong những giờ luyện tập thêm để góp phần
vào sự sáng tạo của học sinh nhằm bồi dưỡng những em có năng khiếu âm nhạc.

Trường TH Thọ Diên - Thọ Xuân - Thanh Hóa

10

SKKN: Một số biện pháp phát huy tính tích cực, sáng tạo
của học sinh lớp 4 trong giờ học hát

Ví dụ: * Điệu múa Hái đào: Tôi giới thiệu cho học sinh nắm được tính
chất của điệu múa này là mềm, nhẹ nhàng. Sau đó hướng dẫn các em tập điệu
múa theo các bước sau:
- Chuẩn bị: Chân đứng thế 5 (kí ở cạnh chân trụ), tay bên trái trụ chống
ngang thắt lưng, người nghiên và hơi cúi về bên chân kí, tay làm động tác.
+ Nhịp 1: Tay làm động tác để dọc theo người, bàn tay ngửa về phía
trước, tay từ từ đưa lên cao ngang thắt lưng và xế góc 45 độ, giữ nguyên khuỷu
tay.
+ Nhịp 2: Cổ tay cuộn một vòng, sau đó dựng bàn tay.
+ Nhịp 3: Cánh tay úp và vuốt xuống sát bên đùi.
+ Nhịp 4: Lật bàn tay ngửa.
Khi tay vuốt lên, chân trụ đứng thẳng, tay vuốt xuống, chân nhún mềm.
Đầu hơi cúi xuống và ngẩng lên theo tay.
Với điệu múa này tôi định hướng cho các em áp dụng vào bài “Cò lả”
(Dân ca Đồng bằng Bắc Bộ ) có giai điệu nhẹ nhàng tình cảm để thể hiện cảm
xúc của mình.
* Điệu Mõ mời: Có tính chất vui nhộn.
Tôi hướng dẫn học sinh tập điệu múa này theo các bước sau:
Một chân làm trụ, đầu gối chùng, chân kia đặt góc xế trước 45 độ. Chân
nào đưa ra thì tay đưa về phía đó, bàn tay úp rồi cùng một lúc đưa chân ra hai
bàn tay gập vào trong người rồi lật ngửa ra trước, tay ngoài thẳng, tay trong co,
vị trí của tay nằm giữa vai và thắt lưng, người nghiêng về, bàn chân đưa ra.
Với điệu múa này, tôi chỉ giới thiệu và hướng dẫn cho các em nắm được
và có thể áp dụng đối với một số bài hát có tính chất vui nhộn trong toàn bộ
chương trình Âm nhạc. Các em biết được các động tác múa mõ và thực sự thích
thú, tập luyện tích cực và kết quả là các em hát tốt và múa đẹp trong các chương

trình văn nghệ của nhà trường.
Hay như : Điệu múa Xòe Thái: Điệu múa này có tính chất uyển chuyển,
nhịp nhàng.
- Tư thế chuẩn bị: Người trên thẳng, chân đứng thế 1, hai tay buông thẳng.
+ Phần chân:
Phách 1: Bước một chân lên trước, cách chân làm trụ một bàn chân.
Phách 2: Chân dưới kéo lên kí ở cạch chân trên, hai chân nhún xuống.
Phách 3: Chân kí bước về vị trí ban đầu.
Phách 4: Chân trên rút về kí bên cạch, hai chân nhún xuống.
+ Phần tay:
Trường TH Thọ Diên - Thọ Xuân - Thanh Hóa

11


SKKN: Một số biện pháp phát huy tính tích cực, sáng tạo
của học sinh lớp 4 trong giờ học hát

Phách 1: Hai tay thẳng, cánh tay úp, bàn tay cầm hai cành hoa, hai cánh
tay song song. Tay đưa lên cao gần đầu tạo thành góc 45 độ, cẳng tay hơi gập lại
vuông góc với cánh tay trên, hai khuỷu tay rộng hơn vai.
Phách 2: Chân nhún, khuỷu tay của hai tay hạ xuống, bàn tay gần chạm
vai.
Phách 3: Chân bước lùi, cánh tay duỗi thẳng trở về song song như ban
đầu.
Phách 4: Tay trở về tư thế chuẩn bị ban đầu, khi chân nhún tay hơi nhấn
và kéo về phía sau người.
Đây là một điệu múa rất đặc trưng của dân tộc Thái. Mục đích của tôi là
giới thiệu cho các em được biết và tập luyện để vận dụng trong nhiều trường
hợp. Vì những em học sinh có năng khiếu âm nhạc là những em bắt nhịp rất

nhanh, tiếp thu rất tốt và khả năng sáng tạo cũng cao. Các em sẽ vận dụng các
điệu múa ấy vào từng bài hát sao cho phù hợp với sắc thái, giai điệu và tính chất
của bài hát đó.
Bên cạnh đó, không chỉ hướng dẫn cho học sinh biết thêm về một số điệu
múa cơ bản và tập luyện cho các em trong những giờ học ngoại khóa mà tôi còn
sưu tầm một số băng đĩa, hình ảnh cụ thể để cho các em được xem và nắm được
thần thái của người biểu diễn khi thực hiện bài hát với điệu múa ấy trên nền
nhạc. Điều đó góp phần không nhỏ trong việc phát huy tính tích cực và sáng tạo
của học sinh, giúp các em tự tin, hào hứng hơn trong quá trình học tập.
* Giới thiệu cho học sinh xem hình ảnh của một số điệu múa cơ bản:
* Hình ảnh điệu múa Hái đào:

Trường TH Thọ Diên - Thọ Xuân - Thanh Hóa

12


SKKN: Một số biện pháp phát huy tính tích cực, sáng tạo
của học sinh lớp 4 trong giờ học hát

* Hình ảnh điệu múa Mõ mời:

* Hình ảnh điệu múa Xòe Thái

3.7. Sáng tác lời ca mới.
Đây là hoạt động sáng tạo và đòi hỏi rất nhiều kĩ năng cho học sinh.
Phần lớn nội dung này là bài tập nâng cao giành cho những học sinh có
năng khiếu âm nhạc. Chủ yếu các em sáng tác lời ca mới dựa trên giai
điệu của những bài tập đọc nhạc, bài dân ca hoặc những bài nhạc nước
ngoài.

Trường TH Thọ Diên - Thọ Xuân - Thanh Hóa

13


SKKN: Một số biện pháp phát huy tính tích cực, sáng tạo
của học sinh lớp 4 trong giờ học hát

+ Ở lớp 4 có những bài hát như: "Cò lả" (Dân ca Đồng bằng Bắc
Bộ), "Chim Sáo" (Dân ca Khơ-Me Nam Bộ).
Ngoài ra, khi học bài hát theo chủ đề nào đó, giáo viên đề nghị học
sinh tập sáng tác bài hát với cùng chủ đề.
Ví dụ :
+ Với chủ đề hòa bình như bài hát: “Thiếu nhi thế giới liên hoan”
(Nhạc và lời: Lưu Hữu Phước).
+ Với chủ đề về thầy cô giáo, mái trường như bài hát: “Bạn ơi lắng
nghe" (Dân ca Bana sưu tầm-dịch lời Tô Ngọc Thanh).
+ Với chủ đề về mẹ như bài hát: “Bàn tay mẹ” (Nhạc và lời: Bùi
Đình Thảo-Tạ Hữu Yên).
Những bài hát của các em luôn thể hiện sự hồn nhiên, trong sáng
với cảm xúc chân thật, sinh động, đa số các em rất có hứng thú và yêu
hoạt động này. Giáo viên nên vận dụng từ những hoạt động đơn giản đến
phức tạp, cần động viên và sử dụng sản phẩm sáng tạo của học sinh theo
cách tích cực, ví dụ như dùng lời hát do học sinh sáng tác và trình bày
trước lớp để động viên, khuyến khích sự sáng tạo của các em. Các em sẽ
có niềm vui trước sản phẩm tinh thần của chính mình kèm theo lời khen
ngợi của giáo viên. Vì qua những hoạt động này, âm nhạc sẽ ghi lại dấu ấn
sâu đậm trong nhận thức của các em.
3.8. Tổ chức các trò chơi phù hợp:
Trò chơi là phương pháp giáo dục phù hợp với trẻ em, ảnh hưởng trực tiếp

đến sự phát triển thể chất và tinh thần của các em, trẻ em sẽ là chính mình khi
được vui chơi. Trò chơi tạo sự hấp dẫn, không khí học vui vẻ, sôi nổi. Giúp học
sinh thay đổi hình thức, trạng thái học tập, góp phần giải tỏa những căng thẳng
khi học kiến thức mới. Đồng thời giúp học sinh tiếp thu kiến thức tích cực và tự
giác, tạo điều kiện để các em bộc lộ, thể hiện bản thân một cách tự nhiên; góp
phần rèn luyện kĩ năng âm nhạc và củng cố kiến thức.
- Sau khi học sinh hát đúng giai điệu của bài hát tôi hướng dẫn học sinh
chơi trò chơi. Tôi làm kí hiệu tay theo các chữ cái A, O, Ô, I. Khi GV đưa tay
theo kí hiệu, HS hát giai điệu chỉ với 4 chữ cái theo đúng kí hiệu đã hướng dẫn
trước lớp.
* Ví dụ:
- Bài hát “Em yêu hòa bình” (Nhạc và lời: Nguyễn Đức Toàn)
Câu 1 lời 1, GV đưa tay kí hiệu chữ A, HS hát “A” theo giai điệu của câu hát 1.
Câu 2 lời 1, GV đưa tay kí hiệu chữ O, HS hát “O” theo giai điệu của câu hát
2.
Câu 3 lời 1, GV đưa tay kí hiệu chữ Ô, HS hát “Ô” theo giai điệu của câu hát 3.
Câu 4 lời 1, GV đưa tay kí hiệu chữ I, HS hát “I” theo giai điệu của câu hát 4.
Sang lời 2, GV tiếp tục thay đổi các kí hiệu tương tự như lời 1.
Có thể thực hiện với những bài hát khác. Trò chơi này giúp các em thay
đổi không khí học tập, đồng thời để kiểm tra việc ghi nhớ giai điệu của HS.
- Trò chơi: “Ai nhanh tai, nhanh mắt”
Trường TH Thọ Diên - Thọ Xuân - Thanh Hóa

14


SKKN: Một số biện pháp phát huy tính tích cực, sáng tạo
của học sinh lớp 4 trong giờ học hát

* Ví dụ: Bài hát "Trên Ngựa ta phi nhanh" (Nhạc và lời: Phong Nhã)

4 HS ở bốn góc lớp mang số báo danh từ 1, 2, 3, 4. GV hô 1 - 1, HS có
SBD 1 sẽ hát câu 1, hoặc GV hô 2 - 4, HS có SBD 2 sẽ hát câu 4, tương tự GV
hô đảo lộn SBD và thứ tự các câu của bài hát. Thực hiện tương tự đối với các
bài hát khác.
Việc kết hợp tổ chức một trò chơi trong giờ học hát vừa giúp học sinh
nắm kiến thức chắc hơn, sâu hơn, nhanh hơn, vừa tạo không khí sôi nổi cho
học sinh, tạo hứng thú cho học sinh học môn Âm nhạc cũng như các môn học khác.
3.9. Khuyến khích học sinh vẽ tranh minh họa theo chủ đề bài
hát.
Học sinh Tiểu học rất thích vẽ tranh minh họa. Khi học hát, nghe
nhạc, giáo viên nên động viên học sinh vẽ tranh để diễn tả cảm nhận của
mình. Hoạt động này phát huy trí tưởng tượng phong phú và năng lực mĩ
thuật của các em. Học sinh có nhu cầu vẽ những bức tranh thể hiện sở
thích của mình như các nhân vật yêu thích, minh họa câu chuyện cổ tích,
các loài vật, cảnh thiên nhiên, hay vẽ tái hiện theo trí tưởng tượng của các
em về một hình ảnh trong bài hát mà các em đã học…Để vẽ tranh minh
họa, giáo viên cần nhắc học sinh chú ý tới những hình ảnh, tình tiết in
đậm nét trong trí tưởng tượng của mình. Các em có thể vẽ bằng bút chì,
bút mực, bằng một hoặc nhiều màu, có thể vẽ phác thảo hoặc vẽ chi tiết.
Với các bức vẽ của học sinh, giáo viên không nên đánh giá về kĩ thuật vẽ
mà nên tập trung nhận xét về trí tưởng tượng, sự sáng tạo và cảm xúc của
các em với tác phẩm. Hoạt động này tôi thường khuyến khích các em
tham gia trong các giờ luyện tập thêm, trong các tiết ngoại khóa hay giờ
học ở nhà. Nhiều em rất thích được thể hiện ý tưởng, tình cảm của mình
về bài hát trong các bức tranh. Dù nét vẽ của các em có nguệch ngoạc, có
đơn sơ, nét màu có giản dị nhưng tôi luôn rất trân trọng sản phẩm tinh
thần của các em. Điều này không chỉ giúp cho học sinh của tôi ngày càng
thêm yên môn Âm nhạc mà đã tạo cho các em một sự tích cực đáng quý
và sự sáng tạo trong tư duy. Qua đó cũng nhằm bồi dưỡng tình yêu quê
hương đất nước, lòng biết ơn đối với ông bà, cha mẹ, thầy cô, sự rung

cảm trước cái đẹp của thiên nhiên… làm cho tâm hồn của các em đẹp hơn,
trong sáng hơn. Đó chính là mục đích chính và là thành công lớn của tôi
trên bục giảng.
4. Hiệu quả của sáng kiến kinh nghiệm đối với hoạt động giáo dục,
với bản thân, đồng nghiệp và nhà trường
Là một giáo viên trẻ, tôi luôn cố gắng tìm tòi và vận dụng các
phương pháp dạy học một cách tích cực nhất và đem lại hiệu quả cao
trong công tác dạy học bộ môn Âm nhạc của mình. Sau khi áp dụng các
biện pháp trên, bản thân tôi nhận thấy học sinh rất thích học và say mê
môn học này. Tiết học không chỉ diễn ra sôi nổi, thoải mái mà các em
thực sự tích cực học tập và trong quá trình học tập đã thể hiện được

Trường TH Thọ Diên - Thọ Xuân - Thanh Hóa

15


SKKN: Một số biện pháp phát huy tính tích cực, sáng tạo
của học sinh lớp 4 trong giờ học hát

nhiều sự sáng tạo của bản thân chứ không dập khuôn theo mẫu mà thầy
cô đã dạy.
Qua một năm thực nghiệm sáng kiến kinh nghiệm “Một số biện
pháp phát huy tính tích cực, sáng tạo của học sinh lớp 4 trong giờ học
hát”, cuối học kì I năm học 2017 - 2018, kết quả đánh giá, nhận xét về
học lực môn đối với học sinh khối lớp 4 là 100% các em hoàn thành
chương trình môn học. Bên cạnh đó, vào giữa học kì II, tôi đã tiến hành
khảo sát mức độ tích cực và sáng tạo trong giờ học hát của học sinh lớp
4 (cụ thể là học sinh lớp 4A) bằng đề khảo sát sau:
* Hãy trình bày một bài hát mà em yêu thích nhất (trong chương

trình lớp 4) trong đó có thể hiện một số động tác phụ họa mà em sáng tạo.
Kết quả khảo sát thu được như sau:

Lớp

4A

Sĩ số

20

Mức độ 1

Mức độ 2

Hát tốt và vận động phụ họa
có sáng tạo

Biết hát và vận động phụ họa
chưa có sự sáng tạo hoặc không
vận động phụ họa

SL

TL

SL

TL

16

80%

4

20%

Kết quả trên cho thấy sự tiến bộ vượt bậc của các em học sinh. Hầu hết
các em đã hát rất tốt, hát hay bài hát trong chương trình và biết kết hợp vận động
phụ họa theo nhạc bằng sự sáng tạo của mình. Trong đó số lượng các em có
năng khiếu hát và biểu diễn ngày một tăng. Ngoài kết quả trong giảng dạy mà
tôi đã đạt được, tôi cảm thấy rất vui và tự hào vì qua giảng dạy tôi đã phát hiện
và bồi dưỡng rèn luyện được những em có năng khiếu để không chỉ biểu diễn tốt
các chương trình văn nghệ trong nhà trường mà còn tham gia trong các cuộc
giao lưu và các Hội thi đều đạt kết quả tốt. Với những nỗ lực của bản thân, tôi đã
thực hiện khá thành công và đã phát huy được trí lực của học sinh, chọn ra được
những học sinh có năng khiếu thực sự làm nền tảng cho các hoạt động văn - thể
- mĩ trong nhà trường.
PHẦN III: KẾT LUẬN VÀ KIẾN NGHỊ
1. Kết luận:
Môn học Âm nhạc ở trường Tiểu học mỗi tuần chỉ có một tiết, nhưng các
em được làm quen với: Học hát, Tập đọc nhạc, nghe nhạc, là một tác động lớn
vào thế giới tinh thần của các em. Với những phương pháp dạy trên, trong
những năm qua đối với việc học âm nhạc ở trường tiểu học nơi tôi đang trực tiếp
giảng dạy, tôi thấy chất lượng của môn học được nâng lên rõ rệt, các em đã biết
trình bày hoàn chỉnh một bài hát (hát kết hợp vận động nhẹ, biểu diễn), biết cảm
nhận về nội dung bài hát. Bởi được hướng dẫn tận tình gợi mở, gần gũi luyện
Trường TH Thọ Diên - Thọ Xuân - Thanh Hóa

16


SKKN: Một số biện pháp phát huy tính tích cực, sáng tạo
của học sinh lớp 4 trong giờ học hát

tập của GV, kết hợp giữa nhạc cụ, bảng phụ, đĩa nhạc và làm mẫu chính xác của
GV đã động viên cổ vũ các em kịp thời bằng những lời khen ngợi, nhận xét,
đánh giá. Nhắc nhở các em sau khi học bài mới thì phải có sự ôn luyện ở nhà để
ghi nhớ và khắc sâu kiến thức, do đó giờ học rất sôi nổi và thoải mái, các em thi
đua nhau trả lời câu hỏi của GV đưa ra, tự giác xung phong lên trình bày bài hát
trước lớp, đem lại cho các em lòng tự tin, sự hứng thú, tích cực, say mê, sáng tạo
trong học tập, tình cảm cô trò luôn gần gũi gắn bó. Việc học tốt trong giờ học đã
giúp thầy trò chúng tôi thành công trong các hoạt động ngoài giờ khác.
Trong quá trình thực hiện sáng kiến kinh nghiệm, để đạt hiệu quả giáo dục
tốt nhất đồng thời phát huy được tính tích cực, sáng tạo của học sinh lớp 4 trong
giờ học hát, bản thân tôi rút ra được những bài học sau:
- Giáo viên cần tìm hiểu kĩ đặc điểm của lớp, năng lực học tập của từng
học sinh để phân loại từng nhóm đối tượng. Lên kế hoạch giảng dạy cụ thể, kế
hoạch bồi dưỡng cho phù hợp với từng học sinh nhằm mục đích phát huy hết
khả năng của học sinh trong từng giờ lên lớp.
- Chia lớp thành các nhóm học sinh để các em được thể hiện bản thân một
cách tích cực và thi đua học tập, thi đua hát với nhau.
- Tổ chức cho học sinh được thể hiện bài hát dưới nhiều hình thức khác
nhau. Khuyến khích kĩ năng nghe và đánh giá của học sinh sẽ phát huy được khả
năng sáng tạo, nhằm phát triển trí tuệ cho các em.
- Giáo viên cần tập cho học sinh biết nêu cảm nhận của bản thân về bài
hát sau khi học xong. Điều này có tác động rất tốt không những trong việc cảm
thụ âm nhạc mà còn có tác dụng luyện nói, luyện viết, luyện kĩ năng tự tin khi
trình bày ý kiến của mình trước tập thể.

- Phát huy năng lực, sự tích cực, sáng tạo của học sinh thông qua việc biết
tự dàn dựng một bài hát với các động tác vận động phụ họa sáng tạo do bản thân
hay do một nhóm trình bày.
2. Kiến nghị:
Để thực hiện đào tạo các em HS trở thành những người phát triển toàn
diện về Đức - Trí - Thể - Mĩ, ngoài việc người giáo viên phải có năng lực thực
sự thì việc khách quan, ngoại cảnh, khuôn viên, môi trường là những điều tác động lớn đến
các em.
Do đó để tạo điều kiện cho việc dạy - học thuận lợi, bản thân tôi là người
đứng lớp dạy bộ môn Âm nhạc cần kiến nghị một số vấn đề sau:
- Nhà trường thường xuyên quan tâm, giúp đỡ giáo viên và học sinh. Đồng thời,
trang bị thêm một số sách và tư liệu tham khảo để phục vụ cho việc giảng dạy bộ môn
âm nhạc.
- Phòng GD&ĐT phối hợp với các cấp các ngành tạo điều kiện giúp đỡ
nhà trường về kinh phí để xây dựng thêm các có phòng học chức năng riêng để
nâng cao hiệu quả dạy và học.
Trên đây là một số kinh nghiệm của tôi về “Một số biện pháp phát huy
tính tích cực, sáng tạo của học sinh lớp 4 trong giờ học hát” tôi đã đưa ra
những biện pháp cơ bản về cách dạy và học âm nhạc đặc biệt là phương pháp
Trường TH Thọ Diên - Thọ Xuân - Thanh Hóa

17


SKKN: Một số biện pháp phát huy tính tích cực, sáng tạo
của học sinh lớp 4 trong giờ học hát

dạy thực hành áp dụng cho HS lớp 4 và đa phần các HS trong tập thể rất thích
hoạt động sáng tạo. Các em hứng thú học âm nhạc hơn, thực hành tự tin hơn và
có tiến bộ rõ rệt. Tôi rất mong nhận được sự góp ý trao đổi kinh nghiệm của

đồng nghiệp, của cấp trên để tìm ra được những phương pháp tối ưu nhất nhằm
giúp HS có hứng thú và ham mê học âm nhạc, từ đó giáo dục óc thẩm mĩ cho
các em, giúp các em hiểu được cái hay, cái đẹp trong cuộc sống, nuôi dưỡng tâm
hồn các em trong sáng hơn, giúp các em thêm yêu gia đình, quê hương, đất nước,
yêu và trân trọng giá trị của cuộc sống hơn. Tôi xin chân thành cảm ơn.
XÁC NHẬN CỦA HIỆU TRƯỞNG

Thọ Xuân, ngày 20/03/2018
Tôi xin cam đoan đây là SKKN
của mình viết không sao chép nội
dung của người khác
Người viết
Lê Thị Tuyết

Trường TH Thọ Diên - Thọ Xuân - Thanh Hóa

18


SKKN: Một số biện pháp phát huy tính tích cực, sáng tạo
của học sinh lớp 4 trong giờ học hát

PHỤ LỤC
TÀI LIỆU THAM KHẢO
1. Sách giáo khoa Âm nhạc 4
2. Sách giáo viên Âm nhạc 4
3. Thiết kế bài giảng Âm nhạc 4
4. Luật giáo dục
5. Báo giáo dục
6. Những lưu ý về phương pháp dạy Âm nhạc ở trường tiểu học - Báo Giáo dục

thời đại
7. Các đề tài về kinh nghiệm giảng dạy bộ môn Âm nhạc trên mạng internet

Trường TH Thọ Diên - Thọ Xuân - Thanh Hóa

19


SKKN: Một số biện pháp phát huy tính tích cực, sáng tạo
của học sinh lớp 4 trong giờ học hát

DANH MỤC
CÁC ĐỀ TÀI SÁNG KIẾN KINH NGHIỆM ĐÃ ĐƯỢC HỘI ĐỒNG
ĐÁNH GIÁ XẾP LOẠI
Họ và tên tác giả: Lê Thị Tuyết
Chức vụ và đơn vị công tác: Giáo viên Âm Nhạc Trường TH Thọ Diên
Kết quả
Cấp đánh
đánh giá
Năm học
giá xếp loại
TT
Tên đề tài SKKN
xếp loại đánh giá xếp
(Phòng, Sở,
(A, B,
loại
Tỉnh...)
hoặc C)
1. Một số kinh nghiệm sử dụng

Phòng
GD&ĐT
đồ dùng dạy học môn Âm
2009 - 2010
Huyện
C
Nhạc
Quan Sơn
2.
Phòng
Giúp học sinh học tốt phân
GD&ĐT
2014 - 2015
Huyện Thọ
C
môn học hát lớp 5
Xuân

Trường TH Thọ Diên - Thọ Xuân - Thanh Hóa

20


SKKN: Một số biện pháp phát huy tính tích cực, sáng tạo
của học sinh lớp 4 trong giờ học hát

SỞ GIÁO DỤC VÀ ĐÀO TẠO THANH HÓA
PHÒNG GD&ĐT THỌ XUÂN

SÁNG KIẾN KINH NGHIỆM

MỘT SỐ BIỆN PHÁPPHÁT HUY TÍNH TÍCH CỰC,
SÁNG TẠO CỦA HỌC SINH LỚP 4 TRONG GIỜ HỌC HÁT

Người thực hiện: Lê Thị Tuyết
Chức vụ: Giáo viên
Đơn vị công tác: Trường Tiểu Học Thọ Diên
SKKN môn: Âm nhạc

Trường TH Thọ Diên - Thọ Xuân - Thanh Hóa

21


SKKN: Một số biện pháp phát huy tính tích cực, sáng tạo
của học sinh lớp 4 trong giờ học hát

THANH HÓA NĂM 2018

Trường TH Thọ Diên - Thọ Xuân - Thanh Hóa

22