Một số kinh nghiệm giúp nâng cao chất lượng nội dung đá cầu cho học sinh khối lớp 5

SKKN : “Một số kinh nghiệm giúp nâng cao chất lượng nội dung đá
cầu cho học sinh khối lớp 5”

MỤC LỤC

Trang

1. Lí do chọn đề tài …………………………………………………….

2

2. Mục đích nghiên cứu……………………………………………….

2

3. Đối tượng nghiên cứu………………………………………...........

2

4. Phương pháp nghiêncứu…………………………………………...

2

5. Những điểm mới của sáng kiến:…………………………………..

3

I. MỞ ĐẦU

II. NỘI DUNG SÁNG KIẾN KINH NGHIỆM
1. Cơ sở lí luận………………………………………………………….

4

2. Thực trạng dạy và học môn đá cầu ở trường Tiểu học hiện nay.

4

3. Các giải pháp………………………………………………………

5

3.1. Tổ chức hình thức dạy học bài tập mới và bài ôn tập phù hợp với
đặc điểm học sinh lớp 5………………………………………………...

5

3.2. Hướng dẫn học sinh nắm được kĩ thuật cơ bản……………………

8

3.3. Dạy kĩ thuật nâng cao và hướng dẫn thi đấu………………………

11

3.4. Nhận xét và đánh giá…………………………………………………

14

4. Hiệu quả của SKKN…………………………………………….....

14

III. KẾT LUẬN, KIẾN NGHỊ
1. Kết luận……………………………………………………………...

18

2. Kiến nghị, đề xuất……………………………………………………

18

Tài liệu tham khảo

20

1


SKKN : “Một số kinh nghiệm giúp nâng cao chất lượng nội dung đá
cầu cho học sinh khối lớp 5”
I. MỞ ĐẦU
1. Lí do chọn đề tài.
Giáo dục & Đào tạo ở Việt Nam chúng ta hiện nay là đào tạo con người
mới phát triển toàn diện: có đạo đức, tri thức, sức khỏe, thẩm mỹ để hình thành
và bồi dưỡng nhân cách, phẩm chất và năng lực; đáp ứng yêu cầu của sự nghiệp
xây dựng công nghiệp hóa - hiện đại hóa đất nước.
Đá cầu đang là môn Thể thao phát triển mang tính nghệ thuật cao. Điều
đó được thể hiện bằng sự chính xác, khéo léo và xử lí thông minh trong từng
động tác. Hiện nay, đá cầu đã được đưa vào giảng dạy chính thức trong nhà
trường từ cấp Tiểu học. Điều này chứng minh vai trò cực kì quan trọng của môn

đá cầu trong việc rèn luyện thể lực nói riêng và phát triển toàn diện học sinh nói
chung.
[Mục tiêu của nội dung đá cầu lớp 5 giúp học sinh cũng cố phát triển
những kết quả đã học tập được ở các lớp dưới và thực hiện hoàn thành mục tiêu
nội dung môn học ở Tiểu học.
- Biết được một số kiến thức, kỉ năng vận động để tập luyện giữ gìn sức
khỏe, nâng cao thể lực.
- Rèn luyện tác phong nhanh nhẹ, kỉ luật, thói quen tự tập luyện TDTT,
giữ gìn vệ sinh và nếp sống lành mạnh.
- Biết vận dụng ở mức nhất định những điều đã học vào nếp sinh hoạt ở
trường và ngoài nhà trường.
Là một giáo viên trực tiếp giảng dạy HĐGD Thể chất ở trường tiểu
học, bản thân tôi luôn trăn trở làm sao để học sinh ngày càng hứng thú với môn
học hơn, chất lượng giáo dục thể chất ngày càng được nâng cao. Đặc biệt là kết
quả giảng dạy môn đá cầu phải được chứng minh qua thực tế, qua các hội thi
cấp huyện, cấp tỉnh. Vì vậy tôi đã chọn đề tài: “ Một số kinh nghiệm giúp nâng
cao chất lượng nội dung đá cầu cho học sinh khối lớp 5” để nghiên cứu với
mong muốn góp một phần nhỏ vào sự nghiệp giáo dục nói chung và chất lượng
môn đá cầu nói riêng.
2. Mục đích nghiên cứu:
Mục đích nghiên cứu: Tạo hứng thú cho học sinh đối với môn học, từ đó
nâng cao chất lượng giờ học, tạo phong trào luyện tập đá cầu ở học sinh. Hơn
nữa trong quá trình giảng dạy nhằm phát hiện những học sinh năng khiếu, tạo
tiền đề vững chắc cho đội tuyển thi đấu đá cầu có nhiều học sinh đạt giải các
cấp.
3. Đối tượng nghiên cứu:
Nôi dung đá cầu lớp 5 trường tiểu học Định Liên.
4. Phương pháp nghiên cứu:
- Phương pháp điều tra, khảo sát thực tế.
- Phương pháp nghiên cứu tài liệu.

- Phương pháp phân tích.
2


SKKN : “Một số kinh nghiệm giúp nâng cao chất lượng nội dung đá
cầu cho học sinh khối lớp 5”
- Phương pháp thống kê.
- Phương pháp thảo luận.
- Phương pháp quan sát.
- Phương pháp thống kê toán học.
- Phương pháp tổng kết.
5. Những điểm mới của sáng kiến:
Nâng cao chất lượng đại trà.
Chú trọng nâng cao kỹ chiến thuật thi đấu.

3


SKKN : “Một số kinh nghiệm giúp nâng cao chất lượng nội dung đá
cầu cho học sinh khối lớp 5”
II. NỘI DUNG SÁNG KIẾN KINH NGHIỆM.
1. Cơ sở lí luận:
[Nâng cao chất lượng giáo dục toàn diện cho học sinh trong trường TH
vừa là mục tiêu, vừa là yêu cầu cần thiết của xã hội. Nghị quyết Đại hội Đảng
toàn quốc lần thứ XI đã khẳng định "Giáo dục và đào tạo cùng với khoa học và
công nghệ là quốc sách hàng đầu".
"Tiếp tục nâng cao chất lượng giáo dục toàn diện, đổi mới nội dung
phương pháp dạy và học" là quan điểm được Phòng giáo dục Yên Định rất chú
trọng và đã đưa ra những kế hoạch cụ thể nhằm nâng cao chất lượng giáo dục
của huyện nhà.]

Trong giáo dục toàn diện cho học sinh một phần không thể thiếu được là
giáo dục về thể chất. Vì nó tác động tới sức khoẻ học sinh, nhằm cung cấp cho
học sinh những kiến thức, kĩ năng vận động cơ bản làm cơ sở cho học sinh để
rèn luyện thân thể, đạo đức, tác phong con người mới. Tập luyện TDTT là một
quá trình rèn luyện các tố chất thể lực và các kĩ năng động tác. Kĩ năng động tác
chỉ có được do tập luyện nhiều thành thói quen, đó chính là những phản xạ có
điều kiện.
Ở bậc Tiểu học, về mặt thể lực, tốc độ phản ứng của trẻ có tính đàn hồi
của cơ khớp khá tốt nên có thể thực hiện được động tác với biên độ rộng. Tuy
nhiên do vẫn còn kém tập trung và chóng mệt nên nội dung tập luyện chủ yếu là
trò chơi vận động để giúp các em có được những kĩ năng ban đầu, tố chất nhanh
và khéo léo. Cần tránh những động tác mạnh, phức tạp vì xương chưa cốt hóa
hẳn, nhất là có thể bị cong vẹo cột sống.
Muốn đạt được những mục đích trên, vai trò của người thầy là rất quan
trọng, vì người thầy là người trực tiếp hướng dẫn học sinh thực hiện các bài tập
và cách tập luyện sao cho khoa học, hợp lí và hiệu quả nhất nên tôi đã mạnh dạn
chọn đề tài này nhằm từng bước hoàn thiện và nâng cao chất lượng dạy HĐGD
Thể chất nói chung, môn đá cầu nói riêng.
2. Thực trạng dạy và học môn đá cầu ở trường Tiểu học hiện nay:
Đá cầu là môn TT đòi hỏi học sinh phải thực hiện nhiều động tác mới
như: tâng cầu bằng đùi, tâng cầu bằng mu bàn chân, tâng cầu bằng má trong, má
ngoài bàn chân, chuyền cầu theo nhón… Do đó đòi hỏi sự kiên trì và thực hiện
liên tục. Tuy nhiên qua thực tế giảng dạy cho thấy, nhiều học sinh lớp 5 đá cầu
không đảm bảo kĩ thuật ; còn tung cầu lệch hướng, tung quá xa hoặc quá gần,
cao quá hoặc thấp quá, chạm cầu không đúng vị trí theo ý muốn (đùi, mu bàn
chân, má trong, má ngoài,…Những nội dung này các em đã được học ở lớp
dưới. Nguyên nhân là do học sinh còn xem nhẹ môn học, chân tay còn lóng
ngóng chưa tập luyện thường xuyên chưa nắm chắc được từng kĩ thuật động tác.
Hơn nữa qua thực tế giảng dạy, đặc biệt là qua theo dõi quá trình tập
luyện của học sinh, tôi nhận thấy học sinh còn chưa có ý thức nghiêm túc với

môn học. Giờ học TD đối với các em chỉ là giờ “xả hơi” . Nguyên nhân là phần
4


SKKN : “Một số kinh nghiệm giúp nâng cao chất lượng nội dung đá
cầu cho học sinh khối lớp 5”
lớn các em chưa ý thức được vai trò quan trọng của môn học. Mặt khác những
học sinh khi được giáo viên phát hiện tố chất thì gia đình lại không muốn cho
tập luyện để thi đấu.
Vì vậy nếu chỉ có kiến thức vững mà không có phương pháp tập luyện tốt
thì chưa hẳn đã khơi dậy được hứng thú học tập của học sinh, nhất là đối với
môn học mà xưa nay vẫn bị mọi người xem nhẹ.
Năm học 2016 - 2017 bản thân được nhà trường giao nhiệm vụ giảng dạy
HĐGD Thể chất khối 5. Tôi đã lựa chọn môn đá cầu để dạy cho học sinh phần
tự chọn. Tuy nhiên bước đầu các em còn rất bỡ ngỡ, chưa hứng thú nhiều với
môn học và kết quả tập luyện của các em không như mong muốn. Đối với
những động tác kĩ thuật khó, học sinh rất khó khăn để thực hiện thành thạo vì
vậy kết quả môn đá cầu khối 5 chưa cao.
Từ thực trạng trên bản thân tôi đã nỗ lực trăn trở áp dụng một số việc làm cụ
thể nhằm nâng cao chất lượng môn đá cầu cho học sinh khối lớp 5. Từ tìm ra
những biện pháp trong giảng dạy để nhằm nâng cao chất lượng môn đá cầu và
xin được chia sẻ cùng đồng nghiệp các giải pháp tôi đã thực hiện.
3. Các giải pháp:
Mục tiêu môn học đó là giúp cho học sinh biết kết hợp hài hòa giữa kiến
thức và kỹ năng, sức khỏe và thể lực. Bởi vậy hình thức tổ chức lên lớp của giáo
viên là để giúp cho học sinh tích cực chiếm lĩnh nội dung môn học. Khi giảng
dạy giáo viên cần chia lớp thành các tổ, nhóm để thảo luận góp ý, sửa sai cho
nhau. Trong môn học đá cầu không thể thiếu phương pháp trò chơi, thi đấu nên
giáo viên cần áp dụng triệt để nhằm tạo hứng thú và nâng cao kĩ năng cho học
sinh.

Hơn nữa những năm gần đây công tác giáo dục thể chất trong các nhà
trường TH ngày càng được chú trọng đã góp phần không nhỏ vào việc nâng cao
chất lượng giáo dục toàn diện trong nhà trường. Ngoài ra, còn phát hiện ra
những nhân tố tham gia thi các cuộc thi đấu thể thao cấp huyện, tỉnh và đã đạt
được một số thành tích nhất định. Vì vậy trong quá trình giảng dạy GV còn phải
biết phát hiện học sinh năng khiếu để huấn luyện, bồi dưỡng thêm nhằm đạt
thành tích cao trong các lần hội thao. Qua quan sát, phát hiện những học sinh có
tố chất như:
- Thực hiện kĩ thuật cơ bản tương đối thuần thục.
- Có cảm giác tốt với cầu (khi tiếp xúc với cầu dùng lực vừa phải).
- Thời gian tâng cầu lâu (số lần tâng cầu nhiều).
- Tâng cầu và chuyền cầu bằng nhiều kỹ thuật khác nhau.
- Các bước di chuyển nhanh nhẹn…
3.1. Tổ chức hình thức dạy học bài tập mới phù hợp với đặc điểm học sinh lớp 5.

- Đối với bài tập mới :
+ Tích cực khai thác vốn kiến thức, kỹ năng của học sinh để vận dụng tốt các kỹ
năng, kỹ xảo vận động vào bài mới.
5


SKKN : “Một số kinh nghiệm giúp nâng cao chất lượng nội dung đá
cầu cho học sinh khối lớp 5”
+ Giáo viên cần vận dụng hợp lí tranh ảnh, động tác thị phạm, tạo điều kiện cho
học sinh tăng cường hoạt động, phát huy tính tích cực sáng tạo nhằm hình thành
động tác kỹ thuật.
+ Khi giảng giải động tác kỹ thuật cần trình bày ngắn gọn, đủ ý, dễ nhớ, dễ hiểu.
( GV đang giảng giải động tác kỹ thuật)
+ Cần bố trí, phân nhóm tập hợp lý, ở mỗi nhóm cần phải có những em có kỹ
thuật cơ bản khá tốt để có thể giúp đỡ, phục vụ những em yếu.

- Đối với bài ôn tập: Cần thường xuyên thay đổi hình thức tập luyện. Có thể tập
luyện cá nhân, tập luyện theo nhóm, theo tổ, theo lớp… trong quá trình tập
luyện, giáo viên sẽ chia sẻ thêm.
+ Áp dụng hình thức thi đấu, thi đua giữa các nhóm, tạo tình huống giúp học
sinh vận dụng những kiến thức, kỹ năng đã học vào những tình huống cụ thể.
+ Nên đưa nhiều nội dung ôn tập trong một giờ dạy để tránh tình trạng lặp lại
nhiều lần gây nhàm chán cho học sinh.
+ Với những học sinh thực hiện bài tập hoặc động tác còn nhiều sai sót kỹ thuật,
cần cho thực hiện các bài tập bổ trợ riêng biệt để nhanh chóng hoàn thành động
tác bài tập.
+ Cần tạo điều kiện thuận lợi để học sinh được nhận xét, đánh giá và trực tiếp
sửa chữa những sai lầm thường mắc cho bạn.
- Đối với những HS có kỹ thuật tốt giáo viên cần cho tập các bài tập nâng cao
như tâng cầu bằng các điểm chạm khác nhau, chuyền cầu, thường xuyên tổ chức
cho thi đấu để nâng cao kỹ thuật, chiến thuật.
3.2. Hướng dẫn học sinh nắm được kĩ thuật cơ bản.
Mục tiêu của môn học đá cầu khối lớp 5 đó là :
- Ôn tập, củng cố và nâng cao kiến thức về các tư thế chuẩn bị cơ bản, tâng cầu
bằng đùi, đỡ và chuyền cầu bằng mu bàn bân, chuyền cầu theo nhóm đã được
học ở lớp dưới.
- Thực hiện được các kĩ thuật tâng cầu bằng mu bàn chân, phát cầu bằng mu bàn
chân ở mức tương đối chính xác.
- Biết vận dụng được các kỹ năng đã học trong thi đấu đá cầu.
Để đạt được mục tiêu trên, khi giảng dạy người giáo viên cần sắp xếp tiến
hành trình tự từng nội dung từ đơn giản đến phức tạp, cụ thể :
Bước 1 : Ôn tập, củng cố tư thế chuẩn bị và tâng cầu bằng đùi, đỡ và chuyền cầu
bằng mu bàn chân.
Tư thế chuẩn bị và các động tác tâng cầu bằng đùi, đỡ và chuyền cầu bằng
mu bàn chân là những kỹ thuật cơ bản, là cơ sở để thực hiện tốt các kỹ thuật đá

6


SKKN : “Một số kinh nghiệm giúp nâng cao chất lượng nội dung đá
cầu cho học sinh khối lớp 5”
cầu trong tập luyện và thi đấu. Vì vậy, giáo viên cần hướng dẫn học sinh luyện
tập tư thế chuẩn bị với các kĩ thuật như sau:
* Tâng cầu bằng đùi (phần tiếp xúc với cầu ở khoảng 1/3 đùi tính từ đầu
gối lên).
- Tư thế chuẩn bị : Đứng chân thuận phía sau hơi co gối, nửa trước bàn chân
chạm đất, trọng tâm dồn vào chân trước. Tay cùng bên chân thuận cầm cầu, tay
kia buông tự nhiên, mắt nhìn cầu.
- Động tác: Tung cầu lên cao khoảng 0,3 - 0,5m, cách ngực khoảng 0,2 - 0,4m,
mắt nhìn theo cầu để dự đoán hướng cầu rơi. Di chuyển về phía cầu rơi, co gối
chân thuận, dùng đùi tâng cầu lên cao. Tiếp theo di chuyển theo hướng cầu rơi
để tâng cầu lên.
* Chuyền cầu bằng mu bàn chân (từ ngón cái ra ngón út lên cổ chân).
- Tư thế chuẩn bị:
+ Những học sinh cầm cầu đứng tự nhiên, tay thuận cầm cầu.
+ Những học sinh đỡ cầu đứng chân thuận sau chạm đất bằng mũi bàn
chân, hai tay buông tự nhiên, thân hơi ngả ra trước, mắt nhìn theo cầu mà bạn
chuẩn bị tung cho mình.
- Động tác: Mức 1: Khi có lệnh, những học sinh có cầu, tung cầu(chính xác và
vừa tầm đỡ) cho bạn đứng đối diện. Những học sinh đón cầu, dùng mu bàn chân
đỡ cầu, sau đó có thể tâng cầu tại chỗ bằng mu bàn chân hoặc bằng đùi hoặc
bằng má trong bàn chân. Nếu cầu rơi thì nhặt lên, tung cầu sang cho bạn vừa
tung cầu
cho mình.
- Mức 2: Sau khi đỡ cầu do bạn tung sang, có thể tâng cầu một lần bằng mu bàn
chân hoặc bằng đùi hoặc bằng má trong bàn chân, sau đó chuyền cầu sang cho

bạn.
Bước 2 : Tâng cầu bằng mu bàn chân, phát cầu bằng mu bàn chân.
* Tâng cầu bằng mu bàn chân:
- Tư thế chuẩn bị: Đứng chân trụ trước, cả bàn chân chạm đất, chân đá (chân
cùng chiều với tay cầm cầu) phía sau chạm đất bằng nửa bàn chân. Tay cầm cầu
cao ngang thắt lưng và cách người khoảng 0,3m, để cầu trên ngón tay 3 và 4,
bàn tay ngửa và khum lại để đỡ cầu, tay không cầm cầu co tự nhiên, trọng lượng
cơ thể dồn nhiều vào chân trụ. Mắt nhìn theo cầu.
- Động tác: Tung nhẹ cầu lên cao khoảng 0,5m, khi cầu rơi xuống, dùng mu bàn
chân tâng cầu lên cao khoảng 0,5m, khi rơi xuống đến mức hợp lí lại tâng cầu
lên. Trường hợp cầu rơi xuống hơi xa vị trí đứng, cần vươn chân ra tâng cầu
hoặc di chuyển 1-2 bước nữa để tâng cầu.
* Phát cầu bằng mu bàn chân:
- Tư thế chuẩn bị: Đứng chân trụ trước, cả bàn chân chạm đất, chân đá (chân
cùng chiều với tay cầm cầu) phía sau chạm đất bằng nửa bàn chân. Tay cầm cầu
cao ngang thắt lưng và cách người khoảng 0,3m, đế cầu trên ngón tay 3 và 4,
7


SKKN : “Một số kinh nghiệm giúp nâng cao chất lượng nội dung đá
cầu cho học sinh khối lớp 5”
bàn tay ngửa và khum lại để đỡ cầu, tay không cầm cầu co tự nhiên, trọng lượng
cơ thể dồn nhiều vào chân trụ. Mắt nhìn theo cầu.
- Động tác: Tung cầu lên cao khoảng 0,5m, dùng mu bàn chân đá vào cầu cho
cầu bay lên cao ra trước đến phía bạn đứng đối diện hoặc qua lưới sang sân đối
phương.
Bước 3: Tâng cầu bằng má trong bàn chân, má ngoài bàn chân.
Đây là các kĩ thuật tâng cầu cơ bản, nhưng để học sinh thực hiện tốt người giáo
viên cần làm các động tác thị phạm thật chính xác.
* Tâng cầu bằng má trong bàn chân (tính từ ngón chân cái lên mắt cá ra

gót chân).
- Tư thế chuẩn bị: đứng hai chân giạng rộng bằng vai hoặc nhỏ hơn một chút,
tay thuận cầm cầu cao ngang thắt lưng, hướng về phía trước bụng, lòng bàn tay
hướng lên cao cách bụng 0,15 - 0,25m, tay kia buông tự nhiên, mắt nhìn theo
cầu.
- Động tác: Tay cầm cầu hơi hạ cổ tay cẳng tay xuống một chút để lấy đà rồi
tâng cầu lên cao (khoảng 0,4- 0,6m cách ngực về phía trước khoảng 0,3- 0,8m).
Mắt nhìn theo cầu, di chuyển nhanh về phía cầu rơi xuống. Dồn trọng tâm vào
chân trụ, chân thuận co cẳng chân hướng má trong bàn chân lên cao để tâng cầu.
tiếp theo hạ chân xuống, di chuyển về phía cầu rơi, rồi nhanh chóng và khéo léo
dùng má trong bàn chân tiếp tục tâng cầu.
* Tâng cầu bằng má ngoài bàn chân (tính từ ngón chân út lên mắt cá
ngoài bàn chân ra gót chân).
- Tư thế chuẩn bị: đứng hai chân giạng rộng bằng vai hoặc nhỏ hơn một chút,
tay
thuận cầm cầu cao ngang thắt lưng, hướng về phía trước bụng, lòng bàn tay
hướng lên cao cách bụng 0,15- 0,25m, tay kia buông tự nhiên, mắt nhìn theo
cầu.
- Động tác: Tay cầm cầu hơi hạ cổ tay cẳng tay xuống một chút để lấy đà rồi
tâng cầu lên cao ( khoảng 0,4- 0,6m cách ngực về phía trước khoảng 0,3- 0,8m).
Mắt nhìn theo cầu, di chuyển nhanh về phía cầu rơi xuống. Dồn trọng tâm vào
chân trụ, chân thuận co cẳng chân hướng má ngoài bàn chân lên cao để tâng cầu.
tiếp theo hạ chân xuống, di chuyển về phía cầu rơi, rồi nhanh chóng và khéo léo
dùng má ngoài bàn chân tiếp tục tâng cầu.
* Chuyền cầu theo nhóm hai người.
- Tư thế chuẩn bị: ( Hai người đứng đối diện nhau 2- 4m). Đứng chân trước chân
sau, chân sau tiếp xúc đất bằng nửa bàn chân trên( chân thận), tay bên chân
thuận cầm cầu ngang tầm thắt lưng và cách thân người từ 0,3- 0,35m, tay kia
buông tự nhiên ( hoặc có thể đứng ở tư thế 2 chân đứng rộng bằng hoặc hơn vai
một chút).

- Động tác: Em có cầu tung nhẹ cầu lên cao khoảng 0,2 - 0,3m. Khi cầu rơi
xuống thì dùng mu bàn chân hoặc má trong bàn chân hay đùi chuyền cầu sang
8


SKKN : “Một số kinh nghiệm giúp nâng cao chất lượng nội dung đá
cầu cho học sinh khối lớp 5”
cho bạn đối diện. Em đối diện di chuyển nhanh về hướng cầu bay đến, dùng mu
bàn chân hoặc má trong bàn chân hay đùi chuyền cầu ngược trở lại cho bạn. Nếu
khó có thể tâng cầu tại chỗ 1- 2 quả để chỉnh hướng và lấy lại thăng bằng, sau đó
chuyền cầu sang cho bạn.
* Chuyền cầu theo nhóm ba người:
- Tư thế chuẩn bị: Giống như chuyền cầu theo nhóm hai người (ba người đứng
theo ba đỉnh của một tam giác, người nọ cách người kia khoảng 2- 4m, mặt quay
vào trong. Một trong ba người, tay thuận cầm cầu).
- Động tác: Người cầm cầu dùng tay tung cầu lên cao, sau đó dùng má trong bàn
chân hoặc đùi hoặc mu bàn chân chuyền cầu sang cho bạn bên cạnh. Bạn bên
cạnh hơi xoay người về phía bạn chuyền cầu cho mình để đón cầu. Có thể tâng
cầu tại chỗ 1- 2 lần để chỉnh cầu, rồi chuyến cầu cho bạn số 3 hoặc chuyền cầu
ngay ở lượt chạm cầu đầu tiên.
* Chuyền cầu theo nhóm bốn người:
- Tư thế chuẩn bị: Giống như chuyền cầu theo nhóm ba người (bốn người đứng
theo hình vuông, người nọ cách người kia khoảng 2- 4m, mặt quay vào trong.
Một trong bốn người, tay thuận cầm cầu).
- Động tác: Người cầm cầu dùng tay tung cầu lên cao, sau đó dùng má trong bàn
chân, má ngoài bàn chân hoặc đùi hoặc mu bàn chân chuyền cầu sang cho bạn
bên cạnh. Bạn bên cạnh hơi xoay người về phía bạn chuyền cầu cho mình để
đón cầu. Có thể tâng cầu tại chỗ (dùng các kỹ thuật khác chỉnh cầu 1 lần, rồi
chuyền cầu cho 1 trong 3 bạn trong nhóm. Có thể chuyền cầu ngay ở lượt chạm
cầu đầu tiên.

3.3. Dạy kĩ thuật nâng cao và hướng dẫn thi đấu.
- Dạy kĩ thuật nâng cao.
Những nội dung trên là những bài tập tối thiểu, khi học sinh đã thực hiện
hoàn thành tốt các bài tập cơ bản, giáo viên có thể yêu cầu học sinh thực hiện ở
mức cao hơn hoặc tập các bài tập mới, khó hơn. Mục tiêu là giúp bồi dưỡng học
sinh năng khiếu để thi đấu đỉnh cao.
Ban đầu cho học sinh tập tâng cầu, sau tập chuyền cầu, phát cầu.
Tiếp theo cho học sinh làm quen với một vài chiến thuật đơn giản trong
tâng cầu, chuyền cầu và phát cầu.
Cuối cùng hướng dẫn học sinh thi đấu. Thi đấu có thể là đơn hoặc đôi
nhằm mục đích để học sinh thể hiện các kỹ thuật chuyền cầu, tâng cầu và phát
cầu. Mỗi lần thi đấu giáo viên phải nêu những yêu cầu cần phải thực hiện, cần
phải đạt để học sinh có ý thức thực hiện kỹ thuật và chiến thuật. Qua thi đấu,
giáo viên cung cấp cho học sinh một số kiến thức về luật đá cầu có liên quan (cả
luật thi đấu đơn và đôi).
- Hướng dẫn thi đấu.
Trong thi đấu: Chiến thuật thể hiện tính tích cực, sáng tạo của từng cá
nhân. Có nhiều chiến thuật trong thi đấu đơn, trong đó phát cầu thấp gần và cao
9


SKKN : “Một số kinh nghiệm giúp nâng cao chất lượng nội dung đá
cầu cho học sinh khối lớp 5”
sâu là chiến thuật gây không ít khó khăn cho đối phương.
- Phát cầu thấp gần: Từ vị trí phát cầu thực hiện kỹ thuật phát cầu sao cho
cầu bay thấp sát lưới rơi vào khu vực phát cầu hợp lệ bên sân đối phương gần
lưới nhất.
- Phát cầu cao sâu: Từ vị trí phát cầu thực hiện kỹ thuật phát cầu sao cho
cầu bay xa vào hai khu vực phát cầu hợp lệ bên sân đối phương.
- Phát cầu vào bên chân không thuận của đối phương: Trong thi đấu cần

phát hiện bên nào là bên không thuận của đối phương để khai thác một cách có
hiệu quả nhất.
- Trong thi đấu đôi cần khai thác vào vị trí của vận động viên có kỹ thuật
yếu hơn
Về phía giáo viên: cần chú trọng thực hiện phương pháp tích cực hóa
người học. Giáo viện nên giải thích ngắn gọn mà dành nhiều thời gian cho học
sinh luyện tập, thực hành, cung cấp cho các em luật đá cầu.
Một số điều trong luật Đá cầu.
* Sân đá cầu.
- Sân đá đơn:
11,88m
5,18m
1,98 m

- Sân đá đôi:
11,88m

6,10m
1,98m

Điều 1: SÂN
1. Sân thi đấu
là một mặt
phẳng cứng hình chữ nhật có kích thước chiều dài 11,88m. Chiều rộng 5,18m
đối với sân đá đơn và 6,10m đối với sân đá đôi tính đến mép ngoài của đường
giới hạn. Sân thi đấu không bị vật cản trong khoảng chiều cao 8m tính từ mặt
sân.
10

SKKN : “Một số kinh nghiệm giúp nâng cao chất lượng nội dung đá
cầu cho học sinh khối lớp 5”
2.Các đường giới hạn:
- Đường phân đôi sân: Nằm ở phía dưới lưới, chia sân thành 2 phần bằng nhau.
- Đường giới hạn khu vực tấn công cách 1,98m và chạy song song với đường
phân đôi sân.
Điều 2: LƯỚI
1. Chiều cao của lưới đối với nhi đồng: 1,30m.
2. Chiều cao của lưới đối với thiếu niên: 1,40m.
3. Chiều cao của lưới đối với nam và nam trẻ: 1,50m.
4. Chiều cao của lưới đối với nữ và nữ trẻ: 1,50m.
5. Chiều cao của đỉnh lưới ở giữa lưới được phép có độ võng không quá 0,02m.
6. Lưới rộng 0,75 mét, dài tối thiểu là 7,10m, các mắt lưới có kích thước là
0,019m x 0,019m. Mép trên và mép dưới của lưới được viền bởi một băng vải
gập đôi rộng từ 0,04m đến 0,05m và được luồn sợi dây thường hoặc dây nylông
giữa cho căng lưới. Lưới được treo trên cột căng lưới, hai cột căng lưới được
dựng thẳng đứng ở 2 đầu đường phân đôi của sân thi đấu. Hai cột căng lưới phải
để ngoài sân, cách đường biên dọc 0,50m.
Điều 3: CỘT LƯỚI VÀ ĂNGTEN
1. Cột lưới cao tối đa: 1,50mét.
2. Vị trí của các cột lưới được dựng đứng hoặc chôn cố định trên đường phân
đôi sân kéo dài cách đường biên dọc sân là 0,50mét.
3. Cột Ăngten: Có chiều dài 1,20m; đường kính 0,01m; cao hơn so với mép trên
của lưới là 0,44m. Trên cột Ăngten được vẽ bằng những mầu sáng tương phản
với tiết diện 10cm.
Điều 4: QUẢ CẦU
- Cầu đá Việt Nam
+ Chiều cao 0,131m, rộng 0,06m.
+ Trọng lượng 14gam (+, -1).
Điều 5: ĐẤU THỦ.

1. Trận đấu đơn diễn ra giữa 2 đội, mỗi đội có một đấu thủ.
2. Trận đấu đôi diễn ra giữa 2 đội, mỗi đội có hai đấu thủ.
3. Trận đấu đồng đội diễn ra giữa 2 đội, mỗi đội có ba đấu thủ.
4. Mỗi đấu thủ chỉ được phép thi đấu không quá 2 nội dung trong nội dung đồng
đội (kể cả nội dung 3 đấu thủ).
Điều 6. BẮT ĐẦU TRẬN ĐẤU VÀ PHÁT CẦU.
1. Bên phát cầu trước sẽ bắt đầu hiệp đấu đầu tiên. Bên nào thắng sẽ giành
quyền phát cầu ở hiệp thứ hai.
2. Cấm bất cứ vật trợ giúp nào từ bên ngoài làm tăng tốc độ của quả cầu và sự di
chuyển của đấu thủ.
3. Khi phát cầu, ngay sau khi đấu thủ tiếp xúc với cầu, tất cả các đối thủ còn lại
được phép tự do di chuyển trên phần sân của mình.
4. Phải phát cầu ngay khi trọng tài có lệnh phát cầu. Đấu thủ cố tình trì
11


SKKN : “Một số kinh nghiệm giúp nâng cao chất lượng nội dung đá
cầu cho học sinh khối lớp 5”
hoãn,trọng tài sẽ nhắc nhở và nhắc nhở đến lần thứ hai thì sẽ bị bắt lỗi và một
điểm cho đối phương.
5. Phát cầu lại.
- Cầu mắc vào lưới khi đang thi đấu, ngoại trừ lần chạm cầu cuối cùng.
- Các bộ phận của quả cầu bị rơi ra ngoài và trong sân trong khi thi đấu.
- Cầu được phát đi trước khi trọng tài ra ký hiệu phát cầu.
- Do khách quan làm ảnh hưởng đến thi đấu.
Điều 7: CÁC LỖI
- Lỗi của bên phát cầu:
+ Cầu thủ phát cầu làm các động tác trì hoãn và làm rơi cầu xuống đất.
+ Đấu thủ phát cầu không qua lưới.
+ Đấu thủ phát cầu trong khi thực hiện động tác nhưng giẫm chân vào đường

biên ngang hoặc đường giới hạn khu vực phát cầu.
khi trọng tài đã ra ký hiệu cho phát cầu (tối đa là 5 giây).
+ Cầu phát chạm vào đồng đội hoặc bất cứ vật gì trước khi bay sang phần sân
đối phương.
+ Phát cầu không đúng thứ tự trong thi đấu.
+ Quả cầu bay qua lưới nhưng rơi ra ngoài sân.
- Lỗi của bên đỡ phát cầu.
+ Đỡ cầu dính hoặc lăn trên bất cứ bộ phận nào của cơ thể.
+ Chân chạm vào các đường giới hạn khi đối phương phát cầu.
+ Có hành vi gây mất tập trung, làm ồn hoặc la hét nhằm vào đấu thủ.
- Lỗi với cả hai bên trong trận đấu.
+ Nội dung đơn chạm cầu quá 2 lần.
+ Đấu thủ chạm cầu ở bên sân đối phương.
+ Cầu chạm cánh tay.
+ Nội dung đôi và đội: 1 đấu thủ chạm cầu quá 2 lần liên tiếp, 1 bên quá 4 chạm.
+ Để bất cứ bộ phận nào của cơ thể sang phần sân đối phương dù ở trên hay
dưới lưới.
+ Dừng hay giữ cầu dưới cánh tay, giữa hai chân hoặc trên người.Cầu chạm vào
trần nhà, mái nhà hay bất cứ bộ phận nào khác.
+ Bất cứ phần nào của cơ thể hay trang phục của đấu thủ chạm vào lưới, cột
lưới, ghế trọng tài hay sang phần sân đối phương.]
3.4. Nhận xét và đánh giá.
Khi học xong chương trình giáo viên tiến hành đánh giá kết quả học tập
của học sinh,cụ thể có thể đánh giá kỹ thuật phát cầu, kỹ thuật tâng cầu, chuyền
cầu. Một trong những cách đánh giá có hiệu quả là để các em nhận ra được
những thế mạnh và hạn chế của mình thông qua việc đánh giá lẫn nhau. Vì vậy
trước khi đưa ra đánh giá của mình, giáo viên cho học sinh tự nhận xét nhau.
Điều này giúp kích thích được tinh thần học tập của các em .
4. Hiệu quả của sáng kiến kinh nghiệm.
12

SKKN : “Một số kinh nghiệm giúp nâng cao chất lượng nội dung đá
cầu cho học sinh khối lớp 5”
Qua những lần áp dụng những kĩ thuật đá cầu trên một cách linh hoạt, sáng
tạo trong những giờ tập luyện, học sinh tập đúng kĩ thuật, chất lượng mỗi buổi
tập được nâng lên rõ rệt, các em tập luyện một cách hưng phấn, không mệt mỏi.
Đồng thời đã thay đổi được ý nghĩ trong các em: từ tham gia chơi đá cầu chỉ là
trò chơi giải trí, đến nay môn đá cầu được tập luyện một cách bài bản, đúng kĩ
thuật, không những giúp các em giải trí mà còn rèn luyện sức khoẻ, phát huy
được năng khiếu, làm cơ sở nền tảng cho môn đá cầu sau này của đội tuyển các
cấp. Học sinh không còn nhút nhát, e dè, sợ sệt mỗi lần tham gia giao lưu hoặc
thi đấu thể dục thể thao... mà thay vào đó là sự tự tin, mạnh dạn, hiểu biết rõ luật
thi đấu ít phạm vào các lỗi đáng tiếc trong thi đấu. Qua đó còn rèn luyện cho các
em về phẩm chất đạo đức, tinh thần đoàn kết, biết giúp đỡ nhau học tập cũng
như trong tập luyện thể dục thể thao để cùng tiến bộ. Kết quả HĐ GD thể chất
nội dung đá cầu khối 5 do tôi phụ trách như sau:
Thời điểm
Năm học
Tổng
Tốt
Hoàn thành
Chưa
số học
hoàn
sinh
thành
SL
%
SL

%
SL
%
Trước khi áp
105
35
33
62
59
8
8
dụng SK
2015-2016
Sau khi áp
2016-2017 88
41
47
47
53
0
dụng SK
Ngoài thành tích đại trà trên trường cũng đã tổ chức thi đá cầu cho học
sinh khối lớp 5 vào dịp 26/3 kết quả giải như sau:
+ Đôi nam: Giải nhất Em Lê Văn Nguyên và em Nguyễn Hồng Quân Lớp 5A.
Giải nhì em Lê Văn Hoàn và em Nguyễn Phùng Vượng lớp 5B.
Giải KK em Lê Gia Bảo và em Lưu Ngọc Trường lớp 5A.
Giải KK em Lưu Minh Thiện và em Nguyễn Ngọc An lớp 5C
+ Đôi nữ: Giải nhất Em Lê Thị My và em Nguyễn Thị Hằng Lớp 5B.
Giải nhì em Nguyễn Thị Hà và em Lê Thị Hương lớp 5C.
Giải KK em Lê Thị Nguyệtvà em Nguyễn Thị Phương lớp 5B.

Giải KK em Nguyễn Thị Huệ và Nguyễn Thị Trang lớp 5A.
+ Đôi nam, nữ: Giải Nhất em Lê Văn Nguyên và Nguyễn Thị Trang lớp 5A.
Giải nhì em Lê Văn Hoàn và em Lê Thị Nguyệt lớp 5B.
Giải KK em Lưu Minh Thiện và em Lê Thị Hương Lớp 5C.
Giải KK em Lưu Ngọc Trường và em Nguyễn Thị Huệ 5A.
+ Đơn nam: Giải Nhất em Lê Văn Nguyên lớp 5A.
Giải nhì em Lê Văn Hoàn 5B.
Giải KK em Nguyễn Hồng Quân Lớp 5A.
Giải KK em Lưu Ngọc Trường 5A.

13


SKKN : “Một số kinh nghiệm giúp nâng cao chất lượng nội dung đá
cầu cho học sinh khối lớp 5”
+Đơn nữ: Giải nhất Em Lê Thị My 5B
Giải nhì em Nguyễn Thị Trang lớp 5A.
Giải KK em Lê Thị Nguyệt lớp 5B.
Giải KK em Nguyễn Thị Hà 5C.
Qua nghiên cứu và áp dụng kết quả môn đá cầu của học sinh
khối lớp 5 năm học vừa qua tất cả các em đều hoàn thành nội dung môn học.
Không những thế đã tạo cho các em phong trào tập luyện và thi đấu ngoài giờ
lên lớp rất tốt.

III. KẾT LUẬN, KIẾN NGHỊ.
1. Kết luận.
Qua thực tế áp dụng sáng kiến vào thực tiễn giảng dạy, tôi rút ra được một
số bài học kinh nghiệm sau:

14

SKKN : “Một số kinh nghiệm giúp nâng cao chất lượng nội dung đá
cầu cho học sinh khối lớp 5”
Là một giáo viên, muốn giảng dạy tốt phải luôn nghiên cứu tài liệu, sách
tham khảo và đặc biệt là phương pháp giảng dạy của từng giáo viên. Ngoài ra ta
phải luôn học hỏi đồng nghiệp giáo viên, muốn giờ dạy đạt hiệu quả cao ngoài
việc nắm chắc kiến thức chuyên môn người giáo viên còn cần có phương pháp
giảng dạy, tập luyện sao cho hợp lí sinh động sôi nổi, khoa học thì mới có hiệu
quả. Để làm được điều đó người giáo viên khi tham gia giảng dạy phải tìm ra
được những phương pháp tối ưu nhất đối với từng lứa tuổi mà ở đây là lứa tuổi
9,10, ở lứa tuổi này hướng cho các em tập luyện một môn thể thao phù hợp là rất
cần thiết. Đặc biệt là môn đá cầu ở môn này không cần kinh phí nhiều, không
cần phải có sân bãi rộng cũng không cần phải nhiều người như các môn bóng.
Chỉ cần một vài người là có thể tập luyện được. Khi giảng dạy các động tác kỹ
thuật mới, giáo viên cần thị phạm động tác chính xác, giảng giải động tác kỹ
thuật ngắn gọn dễ hiểu dành nhiều thời gian cho học sinh tập luyện. Đặc biệt khi
giảng dạy đòi hỏi giáo viên phải luôn đổi mới cách tổ chức và phương pháp dạy
học sao cho giờ học sinh động, hấp dẫn, tạo cho học sinh hứng thú tập luyện.
Trong một giờ học cần phối hợp hài hòa cách tổ chức tập đồng loạt với tập phân
nhóm không quay vòng, cũng có thể áp dụng phương pháp tập luyện vòng tròn,
cần thay đổi phương pháp dạy học theo hướng tích cực, chủ động sáng tạo của
học sinh bằng cách tạo tình huống, cho học sinh tự quản, chỉ huy và cơ hội tham
gia nhận xét đánh giá xếp loại cho nhau. Cần sắp xếp bài dạy sao cho khoa học,
hiệu quả. Các nội dung trong bài dạy đan xen nhau một cách hợp lí sinh động,
hấp dẫn nhưng phải đảm bảo kỉ luật, an toàn. Khi dạy từng động tác, bài tập mới
giáo viên nên thông tin ngắn gọn dễ hiểu cho học sinh biết mục đích tác dụng
của bài tập đó.
2. Kiến nghị, đề xuất.
Để nâng cao chất lượng môn học và áp dụng đề tài này vào công tác giảng

dạy đạt hiệu quả cao. Tôi xin đưa ra một số đề xuất như sau :
- Đội ngũ giáo viên giảng dạy môn thể dục phải nhiệt tình, có trình độ chuyên
môn nghiệp vụ, phải thường xuyên trau rồi kiến thức, nắm chắc kiến thức, có kỹ
năng thị phạm động tác kỹ thuật chuẩn.
- Phòng giáo dục cần thường xuyên mở các lớp tập huấn chuyên môn vào các
dịp hè. Tổ chức các buổi sinh hoạt cụm chuyên môn để tạo điều kiện cho giáo
viên bộ môn học hỏi kinh nghiệm lẫn nhau trong công tác giảng dạy, nhằm nâng
cao trình độ chuyên môn nghiệp vụ.
- Nhà trường, Phòng giáo dục cần quan tâm và tạo điều kiện trang bị cơ sở vật
chất phục vụ cho tập luyện như: sân bãi, đặc biệt là số lượng cầu tập vì theo tôi
được biết số lượng cầu tập của nhiều trường còn thiếu nhiều.
Trên đây là một số ý kiến đề xuất của cá nhân tôi nhằm ngày càng hoàn
thiện và nâng cao chất lượng môn học giáo dục thể chất trong nhà trường nói
chung và môn học đá cầu nói riêng. Vậy kính mong các cơ quan, ban ngành,

15


SKKN : “Một số kinh nghiệm giúp nâng cao chất lượng nội dung đá
cầu cho học sinh khối lớp 5”
Phòng giáo dục, nhà trường quan tâm, tạo điều kiện tốt nhất cho công tác dạy và
học của môn học thể dục nói chung và môn đá cầu nói riêng.
Tôi xin chân thành cảm ơn!
XÁC NHẬN CỦA THỦ TRƯỞNG
ĐƠN VỊ

Yên Định, ngày 26 tháng 3 năm 2017
Tôi xin cam đoan đây là SKKN của
mình viết, không sao chép nội dung của
người khác./.

Người thực hiện

Lê Văn Hiếu

Những tài liệu tham khảo
1 - Sách giáo viên môn thể dục lớp 5. [Trang 2]
16


SKKN : “Một số kinh nghiệm giúp nâng cao chất lượng nội dung đá
cầu cho học sinh khối lớp 5”
2 - Nghiên cứu giáo trình Lý luận và phương pháp thể dục thể thao (sách giáo
khoa dùng cho sinh viên các trường đại học thể dục thể thao).[Trang 4]
3 - Giáo trình lịch sử thể dục thể thao ( Trường Đại học Thể dục Thể thao I nhà xuất bản thể dục thể thao năm 2000).[Trang 12,13,14,15].

17