Một số biện pháp chỉ đạo nâng cao hiệu quả hoạt động thư viện thân thiện trường tiểu học…

SỞ GIÁO DỤC VÀ ĐÀO TẠO THANH HOÁ
PHÒNG GIÁO DỤC VÀ ĐÀO TẠO THỌ XUÂN
A : ĐẶT VẤN ĐỀ

SÁNG KIẾN KINH NGHIỆM

MỘT SỐ BIỆN PHÁP CHỈ ĐẠO NÂNG CAO HIỆU QUẢ
HOẠT ĐỘNG THƯ VIỆN TRƯỜNG TIỂU HỌC

Người thực hiện:
Chức vụ:
Đơn vị công tác:
SKKN thuộc môn:

Mai Thị Oanh
Hiệu trưởng
Trường Tiểu học Xuân Phú- ThọXuân
Quản lý

THANH HOÁ NĂM 2019


1. MỞ ĐẦU
1.1. Lí do chọn đề tài
Thư viện trường học là một cơ quan truyền thông trong nhà trường có vai trò
cung cấp thông tin để giải đáp thắc mắc, thỏa mãn óc tò mò, tìm hiểu của học sinh; là
một động lực đóng góp vào việc cải tiến giáo dục trong nhà trường, nhằm mục đích
sử dụng các nguồn tài liệu để hỗ trợ cho sự thay đổi cách học tập của học sinh và
giảng dạy của giáo viên trong nhà trường.
Với chức năng truyền thông, thư viện trường học có nhiệm vụ thu thập và tích
lũy các nguồn tài liệu gồm những tài liệu tham khảo đầy đủ và những tài liệu nghe

nhìn phản ánh những kiến thức, kinh nghiệm, và sắp xếp thế nào để có thể đáp ứng
nhu cầu tìm hiểu của học sinh.
Ngày nay, cùng với sự bùng nổ của thông tin trên tất cả các phương tiện truyền
thông đại chúng. Việc ngồi đọc một cuốn sách hay đã không còn thu hút mọi người
như trước kia nữa và chỉ cần một cái “click chuột” thì vô số thông tin hiện ra trước
mắt, mọi người không cần đến thư viện tìm kiếm hoặc ngồi hàng giờ trước một đống
sách, báo để tìm kiếm một thông tin nào đó mà họ cần.
Yếu tố giúp thư viện hoạt động hiệu quả chính là việc làm sao thu hút nhiều bạn
đọc đến đọc và nghiên cứu tài liệu càng tốt. Có như vậy tri thức mới được truyền bá
một cách rộng rãi, tài liệu được sử dụng một cách có hiệu quả. Nhưng làm được điều
này không dễ bởi hiện nay có quá nhiều các trò chơi giải trí chiếm phần lớn thời gian
rảnh của các em. Nghiện Internet, đánh bài, đánh xèng…thu hút các em nhiều hơn là
việc đọc sách. Bên cạnh đó nhu cầu đọc, hứng thú đọc của học sinh ngày càng giảm
do thư viện không đáp ứng một cách phù hợp và kịp thời: bổ sung sách mới, tài liệu
mới, các hình thức phục vụ còn hạn chế…Các em học sinh thường chỉ mấy tiết đầu
đọc sách thấy hứng thú, sau đó cảm thấy chán và không muốn đọc tiếp, nhiều em
không muốn lên thư viện vì không tìm thấy niềm vui, sự thích thú nữa. Số lượt sách
giáo viên và học sinh đến mượn chưa cao. Ngoài ra việc đọc sách của các em học
sinh đều mang tính thụ động, thấy thích mắt cuốn sách nào thì đọc, việc nắm bắt
thông tin và rút ra bài học kinh nghiệm chưa được chủ động.
Xác định được thực tế ấy, tôi cảm thấy băn khoăn một điều là làm thế nào để
hoạt động thư viện thật sự mang lại hiệu quả, xây dựng, tổ chức các hoạt động của
Thư viện trường học thực sự thân thiện đảm bảo đầy đủ các tiêu chuẩn của Thư viện
đạt chuẩn Quốc gia và thực sự trở thành địa chỉ tin cậy để CB, GV, NV và các em học
sinh có thể vui chơi, đọc sách, thể hiện năng khiếu, sở trường của bản thân, thể hiện
tinh thần đoàn kết, thân ái, không phân biệt đối tượng, là nơi trao đổi và tìm hiểu
thông tin qua các phương tiện Internet, đồng thời là nơi lưu giữ nét văn hóa của địa
phương. Là nơi thể hiện được tính đoàn kết, thân thiện sáng tạo của học sinh và cũng
là nơi có thể thực hiện các hoạt động giải trí, giảm bớt căng thẳng sau các giờ học
trên lớp, tạo môi trường thân thiện cho học sinh trên cơ sở học sinh tự quản và tự do

sử dụng tài liệu, tạo sự hòa đồng giữa học sinh con em người kinh và học sinh con em
dân tộc thiểu số.
Qua quá trình nghiên cứu và thực tế đã trải nghiệm có hiệu quả của bản thân tôi
muốn chia sẻ với đồng nghiệp kinh nghiệm nhỏ về “Một số biện pháp chỉ đạo nâng
cao hiệu quả hoạt động thư viện thân thiện Trường Tiểu học”. Mong rằng sẽ nhận
1


được sự góp ý chân thành của các cấp quản lí, giáo viên, nhân viên để đề tài của tôi
được hoàn thiện và áp dụng hiệu quả trong công tác chỉ đạo thư viện trường học.
1.2. Mục đích nghiên cứu.
- Trên cơ sở đánh giá thực trạng công tác thư viện ở trường Tiểu học Xuân Phú
huyện Thọ Xuân, đề ra những giải pháp nhằm chỉ đạo hoạt động công tác thư viện
trong nhà trường đạt hiệu quả.
- Xây dựng thư viện thân thiện thu hút học sinh đến đọc sách nhằm nâng cao
chất lượng giáo dục của nhà trường ngày một đi lên.
1.3. Đối tượng nghiên cứu.
- Hoạt động của thư viện thân thiện trường Tiểu học Xuân Phú- Thọ Xuân.
1.4. Phương pháp nghiên cứu.
a) Nhóm phương pháp nghiên cứu lý luận: Phân tích - tổng hợp tài liệu; Khái quát
hóa các nhận định độc lập.
b) Nhóm phương pháp nghiên cứu thực tiễn: Điều tra; Tổng kết kinh nghiệm giáo
dục; Nghiên cứu các sản phẩm hoạt động; Khảo nghiệm, thử nghiệm.
2. NỘI DUNG
2.1. Cơ sở lí luận.
Để hoạt động thư viện nhà trường đạt được kết quả đáp ứng với mục tiêu thì cần đảm
bảo các điều kiện về cơ sở vật chất, điều kiện về con người và phương pháp tổ chức hoạt
động phù hợp với thực tế nhà trường. Đặc biệt chú trọng vai trò của nhân viên phụ trách
thư viện và sự phối hợp đồng bộ giữa các thành viên trong nhà trường.
- Cán bộ thư viện nhà trường luôn bám sát các tiêu chuẩn quy định theo QĐ 01

của Bộ Giáo dục và Đào tạo ngày 02/01/2003 để xây dựng thư viện ngày càng tốt hơn
có hiệu quả hơn.
- Thực hiện theo công văn số 11185/GDTH ngày 17 tháng 12 năm 2004 về việc
hướng dẫn thực hiện tiêu chuẩn thư viện trường phổ thông .
- Trong “Quy chế về tổ chức và hoạt động thư viện trường phổ thông” ban hành
kèm theo quyết định số 61/1998/QĐ/BGD&ĐT ngày 6/11/1998 của Bộ Giáo dục và
Đào tạo chỉ rõ: Nhiệm vụ chủ yếu của thư viện là cung ứng cho giáo viên và học sinh
đầy đủ các loại sách giáo khoa, sách tham khảo, sách nghiệp vụ, các loại từ điển …và
các sách báo cần thiết khác. Tổ chức thu hút toàn thể giáo viên, học sinh tham gia
hoạt động thư viện.
Do đó, thư viện được phép thực hiện các hình thức phục vụ khác nhau để hoàn thành
tốt nhiệm vụ của mình, kể cả việc phục vụ bạn đọc ngoài thư viện nhằm nâng cao hiệu
quả hoạt động đọc sách. Muốn vậy cần đảm bảo các vấn đề về cơ sở vật chất:
+ Phòng đọc và cho mượn: chia làm 2 khu vực dành riêng hoặc có phòng đọc
riêng cho học sinh, giáo viên, có bàn ghế ánh sáng, tủ mục lục, bảng giới thiệu hướng
dẫn tra cứu....
+ Kho sách: là phòng kiên cố, cao ráo, sách báo được bảo quản tốt, sắp xếp khoa
học. Kho sách có đủ các bộ phận Sách giáo khoa, Sách nghiệp vụ của giáo viên, tài
liệu tham khảo hàng năm theo hướng dẫn của Bộ Giáo dục & Đào tạo, Các loại báo,
tạp chí, tập san của ngành phù hợp với cấp học, ngành học và các tạp chí, báo chung
của Đảng, Nhà nước, địa phương và các đoàn thể quần chúng.
+ Trang thiết bị chuyên dùng phải đầy đủ và được bố trí hợp lý theo nghiệp vụ
2


quản lý thư viện (giá sách, tủ, bàn ghế, thư mục, máy vi tính, các phương tiện nghe
nhìn,...), từng bước phải được hiện đại hoá theo xu thế phát triển chung.
Trong Quy định về tiêu chuẩn thư viện trường phổ thông ban hành kèm theo
quyết định số 01/2003/QĐ/BGD&ĐT ngày 02/01/2003 của Bộ Giáo dục và Đào tạo
bắt buộc về nghiệp vụ, tổ chức và phương thức hoạt động:

+ Tất cả các loại ấn phẩm trong thư viện phải được đăng ký, mô tả, phân loại, tổ
chức mục lục, sắp xếp theo đúng nghiệp vụ thư viện.
+ Có nội quy thư viện, bản hướng dẫn giáo viên, học sinh, cán bộ quản lý giáo
dục sử dụng tài liệu trong thư viện.
+ Thư viện phải có mạng lưới làm cộng tác viên trong giáo viên, học sinh và hội
cha mẹ học sinh để giúp tổ công tác (hoặc cán bộ) thư viện hoạt động khai thác, phát
triển phong trào đọc sách, báo, tài liệu của trường.
+ Hàng năm, thư viện phải lập chương trình hoạt động, kế hoạch.
+ Huy động các nguồn quỹ ngoài ngân sách cấp để bổ sung sách, báo và gây
dựng thư viện.
+ Thư viện nhà trường phải có nội dung hoạt động phù hợp với giáo dục toàn
diện, với công việc của giáo viên và tâm lý của lứa tuổi học sinh. Thư viện cần phục
vụ tốt các hoạt động ngoại khóa của nhà trường và tổ chức những hình thức hoạt
động phù hợp với điều kiện của từng trường như: giới thiệu sách, điểm sách, thông
báo sách mới nhập, triển lãm trưng bày sách mới, tranh ảnh..., phối hợp với các bộ
phận liên quan để tổ chức thi kể chuyện theo sách.
Với tất cả những điều kiện trên tôi thiết nghĩ nếu các trường đều có thư viện
đảm bảo tiêu chuẩn thì việc hoạt động thư viện chắc chắn sẽ mang lại hiệu quả cao
góp phần tích cực vào hoạt động giáo dục chung của nhà trường, chất lượng giảng
dạy và học tập của cán bộ giáo viên và học sinh ngày càng được nâng cao.
2.2. Thực trạng vấn đề trước khi áp dụng sáng kiến kinh nghiệm.
Khi nhắc tới thư viện, theo suy nghĩ truyền thống là kho chứa sách, nhưng trong
xu thế hội nhập quốc tế lại là kho dữ liệu dưới dạng số hóa. Trên con đường thực hiện
chức năng của mình, thư viện trường học đang đứng trước những thách thức về cơ sở
vật chất, tài chính, công nghệ, nhân lực và cả những chính sách.
Thực tiễn hoạt động thư viện của nhiều trường còn rất hạn chế: cơ sở vật chất
thiếu thốn, phòng đọc sách không có hoặc diện tích quá ít, không có trang thiết bị tối
thiểu, sách và báo chí còn hết sức nghèo nàn, cách thức tổ chức phục vụ bạn đọc còn
sơ sài …Vì vậy việc đáp ứng nhu cầu tin, hiệu quả hoạt động đọc sách chưa cao.
* Đặc điểm tình hình:

Trường Tiểu học Xuân Phú là một trường thuộc xã miền núi cách trung tâm
huyện khoảng 20km. Nhân dân, phụ huynh trên địa bàn còn gặp nhiều khó khăn, điều
kiện kinh tế còn hạn chế. Nhân dân làm nghề nông, đời sống còn nghèo khó nên việc
huy động sự đóng góp để xây dựng cơ sở vật chất thực hiện chưa được nhiều. Thời
gian gần đây, kinh tế địa phương có phần phát triển nên trường lớp đã được xây dựng
tương đối khang trang. Cơ sở vật chất từng bước đảm bảo cho công tác dạy học.
Được sự quan tâm của Ủy ban nhân dân huyện, Phòng Giáo dục và Đào tạo Thọ
Xuân, chính quyền địa phương, cùng với sự nỗ lực cố gắng của tập thể cán bộ giáo
viên và học sinh nhà trường, năm 2013 trường đã được công nhận Trường chuẩn
3


quốc gia mức độ 1 và kiểm tra lại sau 5 năm vào tháng 12 năm 2018. Hiện nay
trường có 1 điểm trường với 21 lớp, 678 học sinh học 2 buổi/ngày.
Trước khi áp dụng các biện pháp của đề tài này tôi đã tiến hành khảo sát thực
trạng thư viện trường tôi và thấy được những thuận lợi, khó khăn như sau:
Thuận lợi:
Thư viện Trường Tiểu học Xuân Phú là một trong các thư viện chuẩn của ngành
giáo dục tỉnh Thanh Hóa. Qua nhiều năm phấn đấu liên tục, được sự quan tâm của
các cấp lãnh đạo, Ban giám hiệu nhà trường đã xây dựng thành công thư viện tiên
tiến theo Quyết định số 01 ngày 02/01/2003 của BGD & ĐT. Phòng chính của Thư
viện được xây dựng với tổng diện tích 55m2 đặt ở trung tâm trường, đẹp đẽ và khang
trang với phòng kho là 15 m 2 phòng đọc là 40 m 2. Kho sách có tất cả 5 giá sách hai
mặt và 2 tủ sách gồm: Tủ sách pháp luật, tủ sách Bác Hồ, tủ sách đạo đức, tủ sách
giáo dục kĩ năng sống. Trong thư viện nhà trường hiện có 8998 cuốn sách, báo, tạp
chí các loại. Đầu năm học 2018-2019, nhà trường vừa hoàn thiện thư viện xanh với
tổng diện tích 65m2. Từ năm 2008 đến nay Thư viện luôn phấn đấu giữ vững danh
hiệu thư viện Tiên tiến.
Đặc biệt hơn nữa là đội ngũ cán bộ giáo viên, nhân viên của trường đa phần là
trẻ, ham mê đọc sách – cán bộ phụ trách công tác thư viện là người thực sự yêu thích

đọc sách, rất quan tâm đến hoạt động thư viện. Cán bộ Thư viện có trình độ chuyên
môn đúng chuyên ngành, ham học hỏi, năng động và sáng tạo, luôn cầu tiến. Biết tư
vấn cho lãnh đạo về công tác chuyên môn Thư viện.
Khó khăn:
Trong những năm qua trường học nơi tôi công tác cũng như một số trường học
khác trong huyện nói riêng và trong tỉnh nói chung, cơ sở vật chất để phục vụ hoạt động
của công tác thư viện mới chỉ đáp ứng được các yêu cầu tối thiểu của một trường chuẩn.
Chưa có phòng đọc riêng đảm bảo tiêu chuẩn phục vụ công tác học tập và
nghiên cứu của học sinh và giáo viên, phòng đọc và kho sách còn chung nhau. Không
gian dành cho việc đọc sách của học sinh và giáo viên chỉ thu hẹp trong căn phòng
55m2 gò bó và khuôn khổ không thoải mái.
Cơ sở vật chất phục vụ thư viện còn thiếu thốn, không có máy vi tính trang bị
cho thư viện ứng dụng công nghệ thông tin nên phần nào cũng ảnh hưởng đến hiệu
quả hoạt động, quản lí của công tác thư viện, đến hoạt động giáo dục của nhà trường.
Vốn tài liệu tổng kho sách trước đây chỉ có 3827 cuốn sách, báo, tạp chí các
loại. Trong đó sách tham khảo là 950 cuốn, sách thiếu nhi là 895 cuốn, sách nghiệp
vụ là 605 cuốn, sách giáo khoa là 920 cuốn, báo tạp chí các loại là 457 cuốn. Số
lượng sách trên chưa phong phú về chủng loại, không đủ để đáp ứng nhu cầu mượn
của giáo viên và học sinh.
Số lượng học sinh và giáo viên tham gia tìm đọc sách chưa nhiều. Giáo viên chỉ
mượn sách giảng dạy đầu năm, học sinh đến thư viện còn ít, rãi rác ở các lớp do các
em còn ngại, không biết mượn sách gì, chưa biết cách tra cứu mục lục, tìm kiếm còn
chậm, mất nhiều thời gian. Số lượng bản sách của mỗi tên sách không nhiều (tối đa 24bản/ tên sách) nên không thể đáp ứng nhu cầu đọc tại chỗ và mượn về nhà cùng lúc
cho nhiều bạn đọc. Việc áp dụng công nghệ thông tin vào trong thư viện còn hạn chế,
bạn đọc chưa biết sử dụng các công cụ tìm tin trên Internet, do đó chưa biết khai
4


thác thông tin một cách hiệu quả.
Mặt khác do trường học hai buổi trong ngày nên thời gian học tập và nghiên cứu

của học sinh và giáo viên chưa được nhiều, dẫn đến hiệu quả hoạt động của công tác
thư viện không được cao. Giáo viên và học sinh không có thời gian nhiều để đến thư
viện học tập, nghiên cứu.
Về hoạt động công tác thư viện chỉ diễn ra một cách đơn thuần, hoạt động chưa
phong phú, chỉ đơn giản là đầu năm cho giáo viên mượn sách giảng dạy, học sinh
mượn sách giáo khoa, cuối năm thu về, vào sổ sách, làm báo cáo.
Nguyên nhân của thực trạng
Từ khảo sát thực tế tôi tìm thấy rất nhiều nguyên nhân tồn tại từ thực trạng trên.
Nguyên nhân chủ yếu là:
- Người cán bộ thư viện chưa thể hiện hết vai trò và trách nhiệm của mình. Chưa
có thái độ nghiêm túc, đúng đắn và kịp thời với công tác thư viện trường học khiến
cho “ Trái tim của nhà trường” dần dần mất đi sức sống và không nhận được sự quan
tâm của các thành viên nhà trường. Chưa huy động được các nguồn lực trong nhà
trường, các tổ chức đoàn thể địa phương, chưa làm tốt công tác xã hội hoá giáo dục
trong đó có thư viện, để góp phần xây dựng thư viện vững mạnh và đầy đủ vốn tài
liệu hơn. Chưa tạo ra được các hình thức phục vụ bạn đọc phong phú. Nhiều khi còn
chưa chủ động, chưa sáng tạo, chưa biết hướng dẫn học sinh cách đọc sách có hiệu
quả, chưa khơi dậy được niềm yêu thích đọc sách, phát huy tác dụng của sách, thấy
được các giá trị lợi ích to lớn mà sách mang lại.
- Sách báo còn nghèo nàn về số lượng, lạc hậu về nội dung, không gian đọc sách
còn gò bó trong một căn phòng thư viện chung giữa phòng đọc và kho sách.
2.3. Các biện pháp thực hiện:
2.3.1. Công tác chỉ đạo xây dựng kế hoạch;Thành lập ban chỉ đạo và tập huấn
thư viện.
* Chỉ đạo công tác xây dựng kế hoạch:
Công tác xây dựng kế hoạch trong từng giai đoạn như kế hoạch dài hạn, kế
hoạch của năm học, kế hoạch cho từng học kỳ, từng tháng giúp cho cán bộ thư viện
định hướng được hoạt động, là kim chỉ nam cho việc bổ sung cơ sở vật chất, vốn tài
liệu và công tác tuyên truyền giới thiệu sách đến bạn đọc.
- Kế hoạch dài hạn được xây dựng cho từng giai đoạn như 3 – 5 năm. Đây là kế

hoạch phát triển thư viện đáp ứng với việc ngày càng nâng cao chất lượng giáo dục
của nhà trường. Kế hoạch dài hạn chủ yếu tập trung cho việc hoàn thiện cơ sở vật
chất và bổ sung tăng cường vốn tài liệu thư viện phân theo định kỳ.
- Xây dựng kế hoạch hoạt động của năm ngay từ đầu năm học để tham mưu với
ban giám hiệu nhà trường, hội cha mẹ học sinh nhằm huy động nguồn kinh phí từ
ngân sách và hội phụ huynh học sinh, bổ sung đầu sách kịp thời đáp ứng nhu cầu đọc
sách của giáo viên và học sinh.
- Kế hoạch hoạt động của thư viện cho từng học kỳ, từng tháng chú trọng vào
công tác tuyên truyền, giới thiệu và mở rộng các hình thức phục vụ để tăng cường
vòng quay của tài liệu. Lập kế hoạch hoạt động chi tiết cho từng học kỳ, từng tháng
cụ thể và có sự điều chỉnh để phù hợp với tình hình thực tế của nhà trường. Tuyên
truyền sách với đồng nghiệp để cùng tiến hành tìm hiểu và nắm bắt tình hình về nhu
5


cầu đọc sách của học sinh.
* Thành lập ban chỉ đạo và tổ cộng tác viên mạng lưới thư viện:
Để hoạt động thư viện phát huy tối đa hiệu quả, ngay từ đầu mỗi năm học Hiệu
trưởng nhà trường đã thành lập Ban chỉ đạo về công tác thư viện và chỉ đạo cán bộ
thư viện thành lập tổ cộng tác viên thư viện.
Đối với Giáo viên:
- Ban chỉ đạo về công tác thư viện gồm 1 đồng chí trong Ban giám hiệu là
trưởng ban, phó ban là cán bộ phụ trách thư viện, các ban viên gồm có 5 khối trưởng,
bí thư đoàn thanh niên và giáo viên tổng phụ trách đội. Đây là lực lượng nòng cốt
trong việc chỉ đạo và chịu trách nhiệm trước Hiệu trưởng về hiệu quả của hoạt động
thư viện trường học.
- Cán bộ thư viện là người trực tiếp lập và hiện thực hóa các kế hoạch hoạt động
của thư viện. Trưởng ban chỉ đạo chịu trách nhiệm duyệt kế hoạch và kiểm tra, theo
dõi chỉ đạo cũng như đôn đốc, nhắc nhở kịp thời. Đại diện các đoàn thể trong nhà
trường là lực lượng hỗ trợ tuyên truyền hưởng ứng các hoạt động thư viện. Các khối

trưởng chuyên môn tham gia để tuyên truyền cho giáo viên, học sinh đến với thư viện
và tham mưu cho nhân viên thư viện thực hiện công tác bám sát với yêu cầu chương
trình dạy và học của nhà trường.
- Tổ cộng tác viên thư viện gồm có giáo viên chủ nhiệm các lớp, đại diện hội
cha mẹ học sinh của nhà trường và một số em học sinh tiêu biểu của khối 4,5. Những
em học sinh tham gia trong tổ cộng tác viên thư viện dưới sự hướng dẫn của tôi chính
là lực lượng nòng cốt giúp tôi tổ chức tốt các hoạt động tuyên truyền, giới thiệu sách.
Giáo viên chủ nhiệm và phụ huynh học sinh giúp định hướng cho học sinh sử dụng
tài liệu, tham gia kêu gọi hỗ trợ kinh phí bổ sung cơ sở vật chất cho thư viện.
- Quy chế hoạt động của tổ cộng tác viên thư viện, các văn bản chỉ đạo về công
tác thư viện được Hiệu trưởng trực tiếp truyền đạt trong Hội nghị nhà trường và sinh
hoạt của tổ cộng tác viên thư viện.
- Tổ cộng tác viên thư viện được phân công công việc cụ thể, rõ ràng. Sinh hoạt
đều đặn hàng tuần, hàng tháng. Cuối tuần đều giao ban báo cáo kết quả cũng như rút
kinh nghiệm những việc chưa làm được.
Đối với học sinh;
- Mạng lưới thư viện học sinh đóng vai trò rất lớn trong hoạt động của thư viện
trường học. Mạng lưới thư viện học sinh là những bạn đọc trong tổ cộng tác viên, tích
cực, có tinh thần trách nhiệm với công tác thư viện.
- Cán bộ thư viện phân công học sinh theo khả năng của từng em, hướng dẫn
từng phần việc được giao cho các em để các em hiểu và thực hiện tốt công việc của
mình. Có thể chia học sinh thành các mạng lưới thư viện theo từng nhóm như sau:
+ Nhóm phục vụ bạn đọc: các em hướng dẫn các bạn chọn sách, cất sách, quan
sát, giữ gìn trật tự...trong lúc các bạn đọc sách trong giờ ra chơi. Ngoài ra các em có
thể giúp cán bộ thư viện cho các bạn mượn sách và nhận trả sách, nhắc nhở các bạn
mượn sách quá hạn.
+ Nhóm tuyên truyền giới thiệu sách: các em cần đọc thêm nhiều sách để có thể
giới thiệu sách, điểm sách, đọc to nghe chung... các em cũng là nòng cốt và là những
cộng sự đắc lực trong các hoạt động của thư viện như kể chuyện sách, thi vui đọc
6

sách, trưng bày sách...
+ Nhóm trang trí: gồm các em có năng khiếu hội hoạ, viết chữ đẹp ,khéo
tay...Công việc của các em là trang trí thư viện, làm mục lục treo tường, mục lục
tranh vẽ...giúp cán bộ thủ viện trình bày trong những cuộc trưng bày, triển lãm sách...
- Để có một đội ngũ học sinh mạng lưới thực hiện hết khả năng của mình, hỗ trợ tốt
trong các hoạt động của thư viện thì cán bộ thư viện cần hướng dẫn, rèn luyện và giúp
đỡ các em trong từng nhóm nắm được một số vấn đề về nghiệp vụ thư viện, nắm được
phương pháp và kĩ năng đọc sách, cũng như những biện pháp tuyên truyền sách báo.

Nhóm cộng tác viên đang tích cực làm nhiệm vụ của
* Tập huấn nâng cao chuyên môn nghiệp vụ cho cán bộ quản lý, cán bộ thư viện
và giáo viên.
- Đối với Cán bộ quản lý, nhân viên thư viện: Cán bộ thư viện được tham gia tập
huấn thường xuyên theo kế hoạch của cấp trên.
Tháng 10 năm 2018 Hiệu trưởng nhà trường và cán bộ thư viện được tham gia hội
thảo nghiệp vụ thư viện tại Bắc Giang với tổ chức Room To Read để xây dựng thư viện
thân thiện, tạo môi trường đọc sách tốt nhất thu hút học sinh và cộng đồng tham gia đọc
sách. Đây là dịp rất bổ ích để cán bộ thư viện có thể hiểu biết về nghiệp vụ thư viện.
- Đối với giáo viên:
Sau khi nhân viên thư viện được các cấp tập huấn về nghiệp vụ thư viện, nhà
trường tổ chức tập huấn lại cho toàn bộ giáo viên toàn trường để giáo viên được nắm
bắt và thực hiện trong các họat động liên quan đến thư viện. Như tập huấn về thiết lập
thư viện, cách hướng dẫn học sinh tìm sách theo mã màu phù hợp với trình độ đọc;
tập huấn về tổ chức tiết đọc thư viện cho học sinh.v.v.

7

2.3.2. Chỉ đạo xây dựng cơ sở vật chất của thư viện và thiết lập thư viện thân thiện.
- Cơ sở vật chất của thư viện chính là nhà thư viện và toàn bộ trang thiết bị cần
thiết. Chúng có vai trò cực kì quan trọng, đối với vốn tài liệu thì cơ sở vật chất chính
là nơi chứa đựng bảo quản tài sản, đối với bạn đọc thì đây chính là nơi họ tiếp xúc
trực tiếp với sách báo, với mọi nguồn tri thức, thông tin ở trong nước cũng như trên
thế giới để phục vụ cho nhu cầu học tập, nghiên cứu.
- Về phòng thư viện: trước đây thư viện bố trí kho sách và phòng đọc chung
trong 1 phòng. Tuy về diện tích và số lượng chỗ ngồi của bạn đọc đã đảm bảo theo
yêu cầu đạt chuẩn, nhưng để phát huy tối đa việc khai thác, sử dụng tài liệu và làm tốt
các hoạt động tuyên truyền, tôi đã tham mưu với Ban giám hiệu nhà trường bố trí để
mở rộng không gian phục vụ bạn đọc thông qua xây dựng “Thư viện xanh thân thiện”
theo xu hướng mở với nguyên tắc ở bất cứ nơi nào trên sân trường vào giờ học sinh ở
trường, nếu các em có nhu cầu đọc sách đều có thể tham gia đọc và vui chơi, giải trí.
Thư viện Xanh thân thiện là không gian học tập đa chức năng với các góc hoạt động
khác nhau như: góc đọc – viết, góc nghe nhìn, góc nghệ thuật, góc trò chơi giải trí.
- Các trang thiết bị trong thư viện phải phù hợp với lứa tuổi: vừa tầm, dễ tìm, dễ
lấy. Sau khi khảo sát lại các trang thiết bị hiện có trong thư viện, tôi đã chỉ đạo cho
mua sắm, tu bổ cải tạo các trang thiết bị phù hợp với lứa tuổi các em học sinh tiểu
học. Cụ thể:
+ Giá sách ở trong kho sách là các giá bằng gỗ (có kích thước, chiều cao, chiều
rộng) theo đúng tiêu chuẩn kích thước quy định.
+ Giá sách ngoài phòng đọc cho Thư viện Xanh của học sinh được làm bằng sắt
có chiều cao vừa phải 1m đến 1,2m. Được chia ra các ngăn nhỏ để các loại sách.
+ Có tủ kính treo tường, tủ kính gốc cây và giá gỗ quay để giới thiệu sách mới
và giới thiệu sách theo chủ đề.
+ Bàn của học sinh: Được thiết kế tận dụng bằng các lốp xe ô tô đã thanh lý hình
tròn (tất cả bàn đọc của học sinh được sơn phối màu - các màu sơn khác nhau)
+ Nền thư viện được trải thảm nhựa cỏ màu xanh tiện cho học sinh ngồi đọc
sách với số lượng học sinh nhiều mà không chiếm diện tích.
Sau khi tham ra hội thảo thư viện tại bắc Giang với mô hình thư viện của tổ chức

Room To Read; Tháng 11 nhà trường đã xây dựng thêm thư viện thân thiện với diện
tích phòng 65 m2 và đã đưa vào sử dụng từ tháng 12 năm 2018. Từ lúc bắt đầu thiết
lập, nhà trường đã nỗ lực, sát sao chỉ đạo cán bộ giáo viên, phối hợp với cha mẹ học
sinh hoàn thiện từng công đoạn và hiện nay đã đưa vào hoạt động. Cụ thể:
- Trang trí phòng đọc sách cho học sinh
Phòng đọc sách cho học sinh chỉ dành cho các em đến đọc sách, truyện, tra cứu,
viết vẽ....
Phòng đọc được trang trí màu sắc đẹp. Các mảng tường được vẽ những hình ảnh
đẹp mắt, phù hợp với lứa tuổi học sinh. Như hình ảnh thiên nhiên, cây cối, hoa và các
loài thú hoặc những bức tranh có trong các câu truyện các em được đọc. Bố trí những
hình ảnh đẹp tạo cho một không gian đọc vừa đẹp và thân thiện. Vì thế khi đến thư
viện các em không chỉ được đọc sách mà còn được thưởng thức những cảnh đẹp qua
những bức tranh, tạo cho các em tinh thần thoải mái và thích thú khi đến thư viện.
8


+ Bố trí các góc
Góc trò chơi: Góc trò chơi là góc dành riêng cho những học sinh thích chơi các
trò chơi như nặn hình hay chơi các trò chơi trí tuệ. Từ các trò chơi, các em sẽ phát
triển tư duy tốt hơn và tạo cho các em nhiều hứng thú. Đặc biệt, góc trò chơi khuyến
khích học sinh khối 1 khi các em chưa đọc được thì đến thư viện để chơi các trò chơi
giáo dục, làm quen với thư viện và hình thành thói quen đến thư viện.
Góc viết vẽ:
Góc viết vẽ dành cho những em yêu thích vẽ lại các nhân vật hoặc viết những
đoạn văn, thơ hoặc những cảm nghĩ của các em sau khi đọc một câu truyện. Góc viết
vẽ khuyến khích học sinh chia sẻ những cảm xúc khi đọc sách thông qua hình thức
viết, vẽ. Góc viết vẽ tạo môi trường thân thiện với học sinh với các sản phẩm do các
em tự tạo ra đồng thời xây dựng môi trường văn bản trong thư viện.
Những sản phẩm viết, vẽ của các em được trưng bày trên góc viết vẽ để động
viên khuyến khích các em.

Góc tra cứu:
Góc tra cứu khuyến khích học sinh sử dụng sách tra cứu phục vụ học tập và
nâng cao kiến thức, rèn luyện kỹ năng tra cứu cho học sinh. Góc tra cứu bao gồm một
số loại sách từ điển, sách về động vật, thiên nhiên, thế giới và con người.v.v.. khi cần
thiết các em đến tra cứu nâng cao kiến thức, hiểu biết hỗ trợ học tập và cuộc sống.

9


+ Các bảng biểu và nội quy thư viện
Các bảng biểu, nội quy thư viện phải có nội dung ngắn gọn, dễ hiểu, trang trí
đẹp mắt và đặt đúng vị trí để các em dễ nhìn, dễ đọc và thực hiện. Như bảng hướng
dẫn tìm sách theo mã màu, bảng nội quy thư viện, bảng nhắc nhở giữ gìn vệ sinh
chung, lịch đọc sách.v.v...Bảng tìm sách theo mã mà bao gồm 6 màu : Xanh lá cây,
đỏ, cam, trắng, xanh dương, vàng tương ứng với màu kệ sách và mã màu sách. Nhìn
vào bảng các em dễ dàng tìm sách phù hợp với trình độ đọc của mình. Cụ thế: học
sinh lớp 1 đọc sách theo mã màu xanh lá cây, đỏ, cam. Những loại sách này phù hợp
trình độ đọc của học sinh lớp 1 bởi vì sách có ít chữ, nhiều tranh dễ đọc. Càng lên lớp
lớn hơn, trình độ đọc cao hơn thì các em đọc các sách nhiều chữ, ít tranh và có nội
dung khó hơn... như theo bảng hướng dẫn.

+ Sắp xếp các kệ
Các kệ sách ở đây được sơn theo 6 mã màu phù hợp với từng loại sách phù hợp
trình độ đọc của học sinh. Độ cao của kệ vừa phải, dễ trưng bày sách. Khi nhìn màu
kệ các em biết ngay kệ đó là trưng bày sách phù hợp trình độ đọc đối với học sinh lớp
mấy, kệ sách được sắp xếp xung quanh phòng và có vị trí phù hợp.
+ Sắp xếp sách theo mã màu theo từng khối lớp: sách cho học sinh lớp 1 đọc
sách theo dán gáy sách mã màu xanh lá cây, đỏ, cam; sách cho học sinh lớp 2 đọc
sách dán gáy theo màu đỏ, cam, trắng…(giống bảng hướng dẫn ở trên)
Sách thuộc mã màu nào thì được xếp lên kệ có màu đó.

Ví dụ sách có mã màu trắng thì xếp lên kệ màu trắng, sách có mã màu xanh
thì được xếp lên kệ màu xanh.v.v..để học sinh dễ tìm và trả sách xếp vào màu kệ
quy định.
+ Khu vực ngồi đọc của học sinh.
Khu vực ngồi đọc sách của học sinh là vị trí trung tâm của phòng và khoảng
không gian rộng nhất. Khu vực này được trải thảm nhựa cỏ để học sinh ngồi. Các bàn
để các em ngồi đọc có chiều cao phù hợp, màu sắc đẹp xử dụng bằng lốp xe ô tô. Vì
vậy các em ngồi đọc với tư thế thoải mái, không bị gò ép.
10


2.3.3. Chỉ đạo xây dựng vốn tài liệu thư viện:
Vốn tài liệu là điều kiện cần để một thư viện có thể hoạt động và đáp ứng được
nhu cầu của bạn đọc. Vì vậy thư viện nhà trường phải đảm bảo cơ sở vật chất và vốn
tài liệu thư viện theo quyết định số 01/2003/QĐ/BGD&ĐT ngày 02/01/2003 của Bộ
Giáo dục và Đào tạo.
- Đối chiếu theo các tiêu chuẩn quy định, tôi thấy số lượng sách giáo khoa, sách
nghiệp vụ, sách tham khảo, truyện thiếu nhi, báo tạp chí đã đủ so với yêu cầu. Tuy
nhiên để thư viện hoạt động được tốt và thu hút bạn đọc đến với thư viện nhiều hơn
thì công tác bổ sung vốn tài liệu cho thư viện vẫn phải được thực hiện hàng năm.
- Tôi đã tìm hiểu nhu cầu đọc sách, tài liệu của giáo viên và học sinh để lên kế
hoạch bổ sung vốn tài liệu có chất lượng, đáp ứng được mọi nhu cầu đọc của bạn
đọc.
Tài liệu giảng dạy của giáo viên, sách tham khảo, truyện đọc cho học sinh được
đầu tư tập trung (mua mới hoặc bổ sung) 1 lần/ năm học lấy ngân sách của nhà
trường, mỗi một học kì đầu tư khoảng 7 - 8 triệu đồng.
- Tranh thủ sự hỗ trợ của các đoàn thể trong nhà trường làm tăng số lượng
sách. Tôi đã kết hợp với các đoàn thể trong nhà trường, Đội Thiếu niên Tiền
phong và nhất là giáo viên chủ nhiệm hỗ trợ tích cực cho phong trào “Góp 1 cuốn
sách để được đọc 100 cuốn sách”. Phong trào này cùng với việc tổ chức tốt

“Ngày hội đọc” hàng năm đã đóng góp sách cho thư viện số lượng sách không nhỏ.
Trong vòng 3 năm qua, Thư viện đã vận động được số sách các loại là 2130 bản.
Đây là một phong trào rất có ý nghĩa đối với học sinh.
- Tham mưu với hội cha mẹ học sinh xã hội hóa công tác thư viện với hội phụ
huynh toàn trường và các doanh nghiệp cơ quan đóng trên địa bàn của xã, nhằm thu
hút thêm nguồn vốn để tăng vốn tài liệu cho thư viện.
- Phối hợp với giáo viên trong trường, mỗi giáo viên cho thư viện xin một danh
mục tên các loại sách trong tủ sách gia đình, thư viện sẽ kết hợp mượn luân chuyển
giữa sách của thư viện với sách của giáo viên.
- Đặt mua các loại báo, tạp chí phù hợp với yêu cầu của cấp học, của giáo viên
và học sinh như tạp chí văn học tuổi trẻ, toán tuổi thơ, tạp chí chuyên đề giáo dục tiểu
học, báo Nhi đồng…
Tổng giá trị đầu tư cho vốn tài liệu, sách báo khoảng 15-20 triệu đồng một năm
11


học, gần bằng 3% tổng ngân sách Nhà nước cấp cho đơn vị.
Bằng những hình thức huy động trên kết quả thu được sau mỗi năm cụ thể là:
NĂM HỌC
2016 - 2017
2017 - 2018
2018 - 2019

SỐ SÁCH BỔ SUNG
809
601
720

GIÁ TRỊ (ĐỒNG)
11.762.000

15.914.000
17.500.000

2.3.4. Chỉ đạo công tác tuyên truyền, giới thiệu tài liệu đến với bạn đọc:
Trong trường học, việc giới thiệu và tuyên truyền sách, báo cho giáo viên và học sinh
chiếm vị trí quan trọng trong công tác thư viện. Đây là việc làm phải thường xuyên, khoa
học, hợp lý nhằm giới thiệu những cuốn sách, bài báo có nội dung phục vụ thiết thực cho
dạy và học nhất là quá trình thực hiện cải cách giáo dục.
Chính vì vậy theo tôi để phát huy tối đa của việc tuyên truyền, giới thiệu sách
báo đến bạn đọc người cán bộ thư viện phải thực hiện những nội dung sau:
* Nghiên cứu nhu cầu, hứng thú của bạn đọc:
- Muốn nâng cao hiệu quả hoạt động, tôi đã tiến hành nghiên cứu và nắm bắt nhu
cầu hứng thú của đối tượng mà thư viện phục vụ. Ở trường tiểu học thì đối tượng phục
vụ chính là CBGV và học sinh. Do đó, cần xác định rõ nhu cầu mà bạn đọc cần là các
loại sách báo phục vụ trực tiếp yêu cầu giáo dục toàn diện của nhà trường, các loại
12


sách tham khảo, sách giáo khoa, sách nghiệp vụ... sát hợp với chương trình học tập
trong nhà trường; các loại sách báo nhằm mở rộng kiến thức góp phần đẩy mạnh chất
lượng giảng dạy và học tập. Ngoài ra còn có các loại sách phục vụ việc rèn luyện tư
tưởng, đạo đức, tác phong ý chí, và tình cảm lành mạnh của học sinh.
- Ở từng lứa tuổi, từng đối tượng cấp học thì bạn đọc có nhu cầu sử dụng sách,
báo khác nhau. Nắm bắt được nhu cầu của bạn đọc thì mới hướng dẫn bạn đọc sử
dụng sách phù hợp đáp ứng được yêu cầu của bạn đọc. Với học sinh, cán bộ thư viện
cần hướng dẫn các em cụ thể, trực tiếp vào các môn học của các em.
Ví dụ: + Đối với học sinh năng khiếu hướng dẫn các em sử dụng các loại sách tham
khảo. Đối với học sinh trung bình hướng dẫn các em sử dụng các loại sách bài tập.
+ Đối với học sinh lớp 3;4;5: Ở độ tuổi bên cạnh nhu cầu bổ sung các kiến
thức môn học qua các tài liệu tham khảo như: 150 bài văn hay, những bài toán hay và

lí thú tiểu học, cảm thụ văn lớp 5….các em còn có nhu cầu tìm hiểu về thế giới xung
quanh. Đa số các em đều hướng tới những quyển sách có nội dung phong phú, vừa bổ
ích cho việc tìm tòi sang tạo, vừa phục vụ cho công tác học tập. Nội dung sách lựa
chọn gần với bài học trên lớp như: Sách khoa học, truyện về các nhân vật lịch sử, tìm
hiểu về thế giới xung quanh.
+ Đối với học sinh lớp 1;2: Ở độ tuổi này các em thích những cuốn truyện tranh,
truyện cổ tích, những câu đố vui có hình ảnh ngộ nghĩnh hơn những cuốn sách có nội
dung học tập.
- Ngoài ra tôi chỉ đạo cán bộ thư viện kết hợp với giáo viên từng bộ môn để nắm
được yêu cầu và có kế hoạch phục vụ liên tục, chu đáo các đối tượng, giúp các em biết sử
dụng thư viện, sử dụng hệ thống tra cứu thư viện, biết cách đọc sách, coi sách là người
thầy thứ hai của mình.
- Thông qua mạng lưới cộng tác viên thư viện cán bộ thư viện sẽ nắm bắt
nguyện vọng của học sinh bằng cách phát cho mỗi lớp một số phiếu phỏng vấn trong
đó bao gồm các câu hỏi như: Loại sách mà em thích đọc nhất? Lí do? Theo em
thư viện trường mình đã đầy đủ các loại sách nào, và cần bổ sung loại nào? Em nghĩ
loại sách nào cần thiết nhất cho học sinh hiện nay? Sách đã giúp em những gì? Theo
em nhà trường cần làm gì để thư viện trường mình ngày càng hoàn thiện? Từ kết quả
thu được cán bộ thư viện xây dựng kế hoạch cụ thể, chi tiết để bổ sung sách, báo tài
liệu trong năm học.
Bên cạnh việc phát phiếu thăm dò cán bộ thư viện thường dành nhiều thời gian
để quan sát, tìm hiểu và chuyện trò với các em học sinh. Bản thân tôi luôn muốn thư
viện của trường mình là nơi mang lại cho các em niềm vui, sự hào hứng, còn cán bộ
thư viện thực sự là một người bạn để các em có thể chia sẻ và bày tỏ những ước
muốn của mình.
* Lựa chọn phương pháp và hình thức tuyên truyền.
Phương pháp và hình thức tuyên truyền sách báo có tác động trực tiếp rất lớn
đến bạn đọc. Ngoài cán bộ thư viện là người nòng cốt trong các hoạt động tuyên
truyền, giới thiệu sách thì các cộng tác viên của thư viện gồm giáo viên và học sinh là
mạng lưới tuyên truyền, giới thiệu sách báo hiệu quả, là những người cùng cán bộ thư

viện truyền tải thông tin đến bạn đọc một cách nhanh nhất.
13


Để nâng cao hiệu quả của phong trào đọc sách thư viện trong trường học, cần
tiến hành áp dụng các biện pháp sau đây:
Đối với giáo viên:
- Giới thiệu trong các buổi họp Hội đồng, sinh họat chuyên môn.
- Giới thiệu trên bảng thông báo thư viện, phòng giáo viên để giáo viên biết và
tìm mượn.
- Điểm sách theo nội dung và trang bìa của sách dán ở thư viện, phòng giáo
viên, văn phòng và nhiều nơi khác để giáo viên tham khảo. Hiện nay, do sự phát
triển của công nghệ tin học và in ấn nên phần trình bày phần giới thiệu sách cũng
dễ dàng hơn.
Đối với học sinh:
- Giới thiệu sách trên bảng thông báo của thư viện, của nhà trường, giới thiệu với
giáo viên chủ nhiệm lớp để các em nhanh chóng tìm đến thư viện đọc sách.
- Giới thiệu dưới cờ, vào các buổi chào cờ hàng tuần, cán bộ thư viện kết hợp
với giáo viên trực tuần có thể giới thiệu một số loại sách mới cho học sinh toàn
trường. Ngoài ra có thể áp dụng việc giới thiệu mỗi ngày một cuốn sách cho các em
vào 15 phút đầu giờ thông qua phương tiện truyền thanh của nhà trường.
- Điểm sách theo nội dung và trang bìa của sách dán ở bản tin Liên đội để thu
hút nhiều bạn đọc đến thư viện.
-Các loại sách Kim Đồng hay, đẹp và cần thời gian tra cứu lâu hơn, thư viện
cho Giáo viên chủ nhiệm mượn về lớp. Trước hết là giáo dục cho học sinh có ý thức
bảo quản sách, bao bọc cẩn thận trước khi đọc, sau đó là phát huy hiệu quả sử dụng
tài liệu.
- Bằng hình thức cho mượn về lớp đọc tập thể trong giờ sinh hoạt hoặc phát về tổ
cho học sinh đọc, công tác bạn đọc cũng được nhân rộng ra rất nhiều, bởi vì các em
lên thư viện, phòng đọc, thời gian của các em rất hạn chế, thư viện cũng không thể

phục vụ được hết mọi người trong cùng một lúc. Nếu mỗi lớp có 30 em, giáo viên
mượn về 30 cuốn, em nào cũng được đọc và trao đổi cho nhau đọc, thì số lượt bạn
đọc được tăng lên rất nhiều và vòng quay của sách đạt yêu cầu tối đa.
- Tổ chức cho học sinh đọc sách trong các giờ chơi hàng ngày là những truyện
tranh mỏng phù hợp với lứa tuổi, phù hợp với giờ giấc của các em, nội dung ngắn
gọn dễ tiếp thu, màu sắc tranh ảnh đẹp mắt phù hợp với tuổi thơ. Loại sách này để
ở kệ sách tự chọn.
- Ngoài ra, để vận động học sinh đọc được nhiều sách, tập cho học sinh tìm
kiếm tư liệu qua sách báo, làm quen với kho tàng kiến thức của nhân loại và từng
bước tham gia tốt các phong trào thi đua của nhà trường cán bộ thư viện kết hợp
với Đoàn đội, giáo viên chủ nhiệm tổ chức các buổi ngoại khóa giới thiệu sách cho
các em hoặc tổ chức các cuộc thi kể chuyện theo sách, thi vui đọc sách ... cho các em
nhân các ngày lễ lớn trong năm như 20/11, 8/3, 22/12 … để từ đó phát động phong
trào thi đua đọc sách, kể chuyện theo sách. Các em cũng tìm tòi nghiên cứu sách báo
ở thư viện nhiều hơn.
* Chỉ đạo phối hợp chặt chẽ với các tổ chức như tổ chuyên môn và Đoàn- Đội
trong nhà trường giới thiệu sách theo chủ điểm.
- Để sách được giới thiệu hiệu quả đến người đọc và buổi giới thiệu thực sự trở
14


thành hoạt động tập thể vui tươi, lành mạnh và bổ ích không thể không kể đến vai trò
của các tổ chức đoàn thể trong nhà trường. Đây là một lực lượng nòng cốt đã nhiều lần
giúp đỡ cán bộ thư viện có những buổi giới thiệu sách sáng tạo mang lại hiệu quả cao.
- Trước đây, thư viện chỉ giới thiệu sách trên bảng. Nay tôi chỉ đạo cán bộ thư viện
đã giới thiệu trong các buổi sinh hoạt chuyên môn, giới thiệu dưới cờ, thông qua chương
trình phát thanh măng non của Đội thiếu niên nhà trường... Nhờ thay đổi hình thức này
mà thư viện đã thu hút được rất nhiều giáo viên, học sinh đến mượn sách, báo.
+ Đối với các loại sách tham khảo chúng tôi chỉ đạo tiến hành điểm sách theo
từng chuyên đề ở các khối lớp vào các buổi sáng đầu tuần, đặc biệt để giúp học sinh

thi giải toán trên mạng internet đạt kết quả tốt tôi đã chỉ đạo tổ chức cho các em giao
lưu toán violympic ngay tại thư viện.
+ Chuẩn bị phục vụ cho kì thi Olympic Tiếng Anh trên mạng cán bộ thư viện kết
hợp với giáo viên bộ môn, chuẩn bị tài liệu và tra tìm câu hỏi, thông tin liên quan trên
mạng và tổ chức cho các em giao lưu, đố vui, trắc nghiệm ngay tại trường.
+ Đối với các loại sách nghiệp vụ, sách tham khảo dành riêng cho giáo viên thì
ngoài những buổi giới thiệu cần thông qua các buổi sinh hoạt tổ, các buổi họp chuyên
môn…giới thiệu đến giáo viên
+ Các loại truyện tranh cổ tích, thần thoại có nội dung ngắn, học sinh dễ đọc,
cán bộ thư viện phối hợp với các cộng tác viên trong tổ, tổng phụ trách Đội tiến hành
giới thiệu trong giờ chào cờ đầu tuần, vào 15 phút truy bài đầu giờ theo chuyên mục
“Mỗi ngày một cuốn sách hay” hoặc “Thi vui kể chuyện”. Vào ngày 20/11 kết hợp
với đội thiếu niên thi làm báo tường theo chủ đề “Uống nước nhớ nguồn”.
- Ngoài công tác tuyên truyền miệng, công tác tuyên truyền trực quan cũng được
liên tục thực hiện như :
+ Với các loại tài liệu bổ sung theo chủ đề, cán bộ thư viện cùng với tổ cộng tác thư
viện chọn ra những cuốn sách hay và có ý nghĩa nhất để đưa ra trưng bày triển lãm, giới
thiệu sơ qua nội dung của từng cuốn sách và nêu mục đích, ý nghĩa của buổi triển lãm đó.
+ Tủ sách giáo dục đạo đức và tủ sách tự chọn cũng được thay đổi thường xuyên.
- Cán bộ thư viện chủ động phối hợp với Đoàn Đội, tổ khối chuyên môn dưới sự
chỉ đạo của Ban giám hiệu tổ chức các cuộc thi như: Rung chuông vàng ( Tổng hợp
kiến thức theo tháng, mỗi tháng mối khối lớp tổ chức một lần), Chúng em kể chuyện
Bác Hồ... qua đó giáo dục cho các em hiểu biết thêm về những kiến thức xã hội,
truyền thống của dân tộc, tìm hiểu về tấm gương đạo đức Hồ Chí Minh.
2.4.5. Tạo không gian thoải mái và sáng tạo nhiều hình thức hoạt động của thư viện.
* Tạo không gian thoải mái để thu hút bạn đọc đến với thư viện:
Xuất phát từ thực tế thư viện trường tiểu học, các em còn đang ở độ tuổi trẻ con.
Các em còn chưa ý thức được việc đọc sách và tầm quan trọng của việc đọc sách
nhưng lại rất thích nghe những câu chuyện cổ tích, thần thoại mà ông bà, bố mẹ
thường kể. Vì vậy để thu hút các em thường xuyên đến với thư viện tôi đã chỉ đạo

một số cách sau:
- Xây dựng 3 vị trí trên sân trường với mục đích sử dụng bóng mát của cây và bồn
cây làm chỗ ngồi cho học sinh khi đọc sách.
+ 2 vị trí là gốc cây có đặt tủ kính, ghế đá xung quanh.
+ 1 vị trí thiết kế mái che và tủ sách: xây dựng mái che đảm bảo mái rộng tối
15


thiểu 4(m), dài tối thiểu (12m), cao từ 2.5(m) – 3.0(m), cột và mái che bằng sắt kiên
cố, chịu được mưa, nắng, đặc biệt là gió trong mùa mưa bão; mái che có màu sắc tạo
cảm giác thoải mái, thân thiện cho học sinh; 02 tủ sách bằng kính chắc chắn. Mỗi tủ
được chia làm 04 tầng khác nhau để tiện phân loại tài liệu, có cửa kính thuận lợi cho
việc quan sát, lựa chọn tài liệu, đồng thời che chắn bụi, 04 bánh xe linh hoạt để có thể
di chuyển tủ sách khi cần thiết. Tủ có chiều rộng từ 1.4(m) - 1.5(m); cao 1.2(m) 1.4(m), tủ có chiều dày từ 40 (cm)-50 (cm). Khu vực này có góc hoạt động đọc, góc
vui chơi giải trí, góc nghệ thuật. Mỗi góc được trang trí và dán chữ chỉ dẫn, tại các
góc này học sinh được hoạt động theo chủ đề. Ví dụ như góc nghệ thuật các em có
thể ngồi vẽ tranh về hoạt động trường lớp, góc giải trí các em có thể chơi cờ vua,….
- Trang trí khu vực mái che thư viện phải đảm bảo tính tự chủ, thân thiện. Bố trí
ghế đá, bàn đọc hoặc sử dụng thêm quanh bồn cây.

* Sử dụng mạng internet để nâng cao chất lượng hoạt động:
- Từ điều kiện thực tế trong hoạt động quản lý thư viện và hiệu quả của quá trình
khai thác, sử dụng thư viện. Nhận thấy vai trò, tác dụng quan trọng của công nghệ
thông tin nên nhà trường đã chỉ đạo trang bị cho thư viện một số bộ máy vi tính để
thuận lợi hơn trong công tác quản lý thư viện. Đồng thời quyết định và chỉ đạo cho tổ
công tác thư viện triển khai và đưa vào sử dụng phần mềm quản lý thư viện.
- Nối mạng Internet phòng máy vi tính giúp cho học sinh cũng như giáo viên
vào mạng tìm kiếm, khai thác thông tin. Từ khi phòng máy đi vào hoạt động các cán
bộ giáo viên nhà trường đã dành nhiều thời gian cho hoạt động tự học, tự nghiên cứu
bằng cách tranh thủ thêm thời gian để đến phòng máy (kể cả những giờ trống) tìm

kiếm, tham khảo tài liệu, bài giảng để phục vụ cho công tác giảng dạy.
- Đối với học sinh nhà trường, các em cũng đã tích cực tìm hiểu, học tập, đặc biệt là
các em ngoài việc đọc truyện, đọc báo và các thông tin phù hợp với lứa tuổi của mình thì
nhiều em đã biết khai thác và sử dụng phòng máy nối mạng để học tập và tham gia giải
toán VIOLYMPIC trên mạng, tham gia IOE.
- Ngoài việc sử dụng mạng internet hỗ trợ cho việc tham gia giao lưu các kì thi
trên mạng tôi còn chỉ đạo khai thác mạng, tải những video clip trên youtobe về dung
thiết bị máy chiếu trình chiếu cho học sinh xem và học tập theo chủ đề vì thư viện dù
rất nhiều sách nhưng vẫn không thể phong phú và đa dạng chủng loại.
16


Bằng biện pháp này thông qua các hình ảnh trực quan sinh động, các em tiếp thu
những bài học giáo dục đạo đức một cách nhẹ nhàng nhưng không kém phần sâu sắc.
Được xem bằng hình ảnh, được tiếp cận với những kĩ năng sống hàng ngày như kĩ năng
chào hỏi khi ở trường, lễ phép khi ở nhà, kĩ năng khi đi ăn uống cùng cha mẹ, kĩ năng
khi đi xe bus… qua các mẫu chuyện hoạt hình, được nghe chính các giáo sư giảng dạy,
phân tích các em hiểu hơn về ý nghĩa của ngày 20/10, 20/11, 8/3… từ đó tiếp thêm hứng
thú cho các em tìm đọc những cuốn sách trong thư viện được giới thiệu.
2.4.6. Phát huy tối đa vai trò của cán bộ thư viện:
Muốn thu hút bạn đọc đến với thư viện ngày càng nhiều thì phải nói đến một
nhân tố rất quan trọng không thể thiếu đó chính là vai trò nòng cốt của cán bộ thư
viện trường học.
- Để làm tốt công việc được giao cũng như kế hoạch đề ra, bản thân người cán
bộ thư viện phải luôn cố gắng tự học và tham gia các buổi tập huấn do cấp trên tổ
chức. Thông qua đó nắm chắc nghiệp vụ thư viện để thực hiện một cách khoa học và
có bài bản. Đồng thời bản thân người cán bộ thư viện phải có trình độ tin học cơ bản
để khai thác tốt hơn nguồn thông tin trên mạng internet, vừa quản lí tuyên truyền, vừa
hỗ trợ cho giáo viên thiết kế các giáo án điện tử, xây dựng chuyên đề của trường khi
có nhu cầu.

- Cán bộ thư viện phải là người hết lòng với công việc, biết tham mưu với lãnh
đạo về công tác thư viện, nắm chắc những kiến thức chuyên môn cần thiết đồng thời
thường xuyên học hỏi đồng nghiệp để nâng cao trình độ chuyên môn nghiệp vụ.
- Cán bộ thư viện thường xuyên trao đổi với giáo viên, thăm dò tìm hiểu học
sinh để nắm bắt được trong buổi học đó có tài liệu gì cần dùng đến để có kế hoạch
báo cáo với lãnh đạo nhà trường nhằm bổ sung kịp thời.
- Có thái độ hòa nhã, gần gũi, thân thiện, tận tình phục vụ bạn đọc.
- Kịp thời nắm bắt nhu cầu bạn đọc như nhu cầu của chính bản thân mình.
- Hướng dẫn giáo viên và học sinh sử dụng, tra tìm tài liệu khi họ cần.
- Tạo mối quan hệ tốt với thư viện các trường khác để thường xuyên trao đổi
thông tin đa chiều, trao đổi vốn tài liệu giữa các thư viện nhằm đảm bảo thư viện luôn
cập nhật tài liệu mới phục vụ bạn đọc trong và ngoài nhà trường.
- Ngoài việc đọc sách tại thư viện cán bộ thư viện còn tạo điều kiện để học sinh
được mượn tài liệu về nhà nhằm mục đích tạo thói quen đọc sách cho các em.
2.3.7. Làm tốt công tác thi đua khen thưởng
17


Trong những năm học qua trường Tiểu học Xuân Phú luôn quan tâm và làm tốt
công tác thi đua khen thưởng. Công tác thi đua khen thưởng được quan tâm ở các lĩnh
vực nhằm giúp đạt tốt kế hoạch giáo dục của nhà trường. Trong đó công tác thi đua
trong lĩnh vực thư viện cũng đặc biệt được quan tâm. Công tác khen thưởng được
thực hiện định kỳ và đột xuất qua các đợt phát động. Hàng tuần thực hiện cho các lớp
và học sinh có nhiều lần đến thư viện đọc sách; khen thưởng cho đội cộng tác viên
làm tốt công tác hỗ trợ; Khen thưởng cho các lớp thực hiện tốt “Ngày hội đọc sách”.
Ngoài ra, trong đánh giá xếp loại cuối năm tiêu chí “Thư viện” cũng được quan tâm.
Chính vì vậy đã tạo nề nếp, thói quen cho GV-HS nhà trường.
2.4. Hiệu quả của Sáng kiến kinh nghiệm.
Qua việc áp dụng các biện pháp nâng cao hiệu quả hoạt động thư viện thân thiện
trường tiểu học tôi đã chỉ đạo và thu được những kết quả như sau:

- Tạo cho học sinh có thói quen đến với thư viện, biết cách tìm sách, chọn sách
theo nhu cầu của mình. Góp phần giúp các em tự nghiên cứu tìm tòi tự học hỏi ở sách
vở, tài liệu tham khảo; đồng thời thấy được giá trị của sách, biết quí trọng, bảo quản
và giữ gìn sách. Phong trào học tập, nghiên cứu tài liệu của các em học sinh phát triển
rõ rệt: trung bình mỗi ngày có khoảng trên 150 lượt học sinh tham gia đọc sách tại
thư viện xanh thân thiện.
- Đến nay có 100% học sinh và 100% giáo viên toàn trường sử dụng sách, báo
thư viện. Số lượng học sinh thích đọc sách, báo thư viện ngày một nhiều, học lực của
học sinh toàn trường được nâng lên, học sinh học Tiếng Việt tốt hơn thể hiện qua kết
quả của các bài giao lưu trong câu lạc bộ Em yêu thích môn Tiếng Việt. Vốn kiến thức
hiểu biết xã hội và cuộc sống xung quanh, kĩ năng sống cơ bản của học sinh nhà
trường ngày càng được hoàn thiện, thể hiện qua giao tiếp của các em hàng ngày với
thầy cô, bạn bè và gia đình đồng thời thể hiện qua các cuộc thi cấp trường như
“Vườn hoa kiến thức”, “Rung chuông vàng”. Nhờ ham tìm tòi, khám phá tri thức
qua các tài liệu của thư viện nên có rất nhiều em đạt giải cao.
- Đề tài đã góp phần nâng cao hiệu quả hoạt động của thư viện. Giúp cho học
sinh có sự chuyển biến tích cực về nhận thức và gây được sự hứng thú để các em đến
thư viện. Cụ thể:
BẠN ĐỌC

Giáo viên
Học sinh
Cán bộ, nhân viên

TỈ LỆ BẠN ĐỌC ĐẾN THƯ VIỆN

Năm học 20162017
95%
70%
75%

Năm học
2017-2018
100%
90%
100%

HK I - Năm học
2018-2019
100%
100%
100%

- Tăng tính đoàn kết, thân thiện giữa học sinh với học sinh, học sinh và giáo viên.
Đặc biệt đã tạo sự hòa đồng, giảm bớt tự ti, tăng thêm sự tự tin vào bản thân cho các em
học sinh thuộc dân tộc.
- Tinh thần tự học tự rèn luyện thể hiện rõ rệt ở từng học sinh trong toàn trường.
Đội ngũ cán bộ giáo viên ở trường đều đạt danh hiệu giáo viên dạy giỏi cấp trường trở
lên. Nhiều đồng chí giáo viên nhiều năm liền đạt giáo viên dạy giỏi cấp huyện. Giáo
viên và học sinh trong trường đều biết sử dụng các công cụ tra cứu ở thư viện.
18


- Sau khi tổ chức sắp xếp kho tài liệu cùng với việc tham mưu với ban giám hiệu
mua bổ sung và phát động các phong trào quyên góp sách đến nay thư viện đó có một
kho sách với số lượng 8998 cuốn sách, có đủ chủng loại, đúng quy định của Bộ giáo
dục & Đào tạo. Số lượng tài liệu của thư viện nhà trường tăng lên đáp ứng tốt hơn
nhu cầu đọc sách ngày càng cao của giáo viên và học sinh trong trường, góp phần
trong công tác giữ gìn và phát huy văn hóa đọc.

Biểu đồ phát triển kho sách và bạn đọc
- Cơ sở vật chất huy động xây dựng thư viện xanh, thân thiện năm học 2018- 2019:
Nội dung
Đơn vị ủng hộ
Thành tiền
TT
1
Mái, nhà Thư viện xanh
Hội cha mẹ học sinh
30.000000 đ
2

Ghế đá

CB, GV, nhà hảo tâm

15.000000 đ

3

Khẩu hiệu trang trí

Hội CMHS

12.000000 đ

4

Vỏ chai, ống nhựa, lốp xe ô tô…

CB, GV, Học sinh

5.000000 đ

5

Ngày công lao động

CBGV, HS, phụ huynh

8.000000 đ

Cộng

70.000000 đ
3. KẾT LUẬN, KIẾN NGHỊ

3.1. Kết luận
- Với phạm vi, khuôn khổ hạn hẹp của bài viết này, những vấn đề mà tôi đưa ra
mới chỉ là những nghiên cứu và trải nghiệm ở phạm vi trường Tiểu học…Nhưng tôi
thấy rằng, để công tác thư viện hoạt động một cách chất lượng và thực sự hiệu quả
thì: Muốn xây dựng thành công thư viện xanh, thân thiện ở trường tiểu học và sử
dụng có hiệu quả, góp phần nâng cao chất lượng giáo dục trong nhà trường, trước
tiên cần hiểu rõ ý nghĩa và tầm quan trọng của thư viện trong trường học, ý nghĩa của
việc sử dụng thư viện thân thiện, thư viện xanh trong nhà trường.
- Làm tốt công tác tuyên truyền, vận động tới từng cán bộ, giáo viên, nhân viên,
học sinh, các bậc cha mẹ học sinh, lãnh đạo địa phương và nhân dân trong toàn địa
bàn về việc xây dựng thư viện thân thiện, thư viện xanh.
19

- Huy động các nguồn lực ủng hộ (cả về nhân lực, tài lực, vật lực) cho việc xây
dựng thư viện thân thiện, thư viện xanh.
- Tổ chức hoạt động trong thư viện thân thiện, thư viện xanh thật sự khoa học và
hiệu quả, vừa tạo ra không khí hào hứng, phấn khởi trong học sinh khi sử dụng thư
viện nhà trường, vừa tạo ra nếp sống văn hóa, việc tự quản và tinh thần trách nhiệm
khi sử dụng của công một cách hoàn toàn tự giác.
- Áp dụng hiệu quả thu được từ việc tham gia hoạt động trong thư viện nhà
trường vào học tập và hoạt động ngoài giờ lên lớp như tổ chức các cuộc thi viết, vẽ,
kể chuyện, hát, trò chơi giải trí…
- Chú ý tới việc tuyên dương, khen thưởng những tập thể, cá nhân có thành tích
xuất sắc trong việc xây dựng và sử dụng thư viện thân thiện, thư viện xanh trong nhà
trường.
Sau khi nghiên cứu và áp dụng đề tài trên tại trường mình, tôi nhận thấy rằng đề
tài mà tôi nghiên cứu có ý nghĩa rất quan trọng trong việc đổi mới hoạt động thư viện
trong trường học và phong trào thi đua “Xây dựng trường học thân thiện, học sinh
tích cực”, góp phần tích cực vào việc nâng cao chất lượng giáo dục của trường Tiểu
học…
2. Kiến nghị.
Lãnh đạo nhà trường và Phòng giáo dục đào tạo tiếp tục quan tâm, chỉ đạo để
công tác thư viện nói chung và công tác bạn đọc nói riêng được chú trọng, đầu tư
đúng với vai trò, chức năng của nó, góp phần nâng cao chất lượng giáo dục toàn diện
của nhà trường.
Các cấp quản lí cần quan tâm hơn động viên và biểu dương những cán bộ thư
viện trường học tận tụy, hăng say và có nhiều kinh nghiệm hoạt động thư viện.
Do điều kiện và khả năng còn hạn chế nên sáng kiến kinh nghiệm khó tránh khỏi
những thiếu sót. Kính mong quý thầy cô tham gia ý kiến đóng góp để đề tài được
hoàn thiện hơn.
Xin chân thành cảm ơn!
Thanh Hóa, ngày 15 tháng 3 năm 2019

XÁC NHẬN CỦA HIỆU TRƯỞNG
NGƯỜI VIẾT SÁNG KIẾN
Tôi xin cam đoan SKKN
này không coppy

20