Đổi mới phương pháp giảng dạy bài hô hấp tế bào giúp học sinh nắm vững kiến thức, nâng cao hứng thú học tập ở trung tâm GDTX thành phố thanh hóa

Trung tâm GDTX TPTH
nghiệm: 2017 - 2018

Sáng kiến kinh

S GIAO DỤC VÀ ĐÀO TẠO THANH HÓA

TRUNG TÂM GDTX THÀNH PHỐ THANH HÓA
----------

SÁNG KIẾN KINH NGHIỆM

ĐỔI MỚI PHƯƠNG PHÁP GIẢNG DẠY
BÀI HÔ HẤP TẾ BÀO GIÚP HỌC SINH NẮM VỮNG
KIẾN THỨC, NÂNG CAO HỨNG THÚ HỌC TẬP
Ở TRUNG TÂM GDTX THÀNH PHỐ THANH HĨA

Người thực hiện: Nguyễn Văn Nam
Chức vụ: Phó Giỏm c
SKKN thuc mụn: Sinh hc

Tác giả: Nguyễn Văn Nam

Trang

1


Trung tâm GDTX TPTH
nghiệm: 2017 - 2018

Sáng kiến kinh

THANH HOA NĂM 2018
MỤC LỤC

Trang

1. Mở đầu …………………………………………………………………….…2
1.1. Lí do chọn đề tài………………………………………………………….…2
1.2. Mục đích nghiên cứu…………………………………………………….….3
1.3. Đối tượng nghiên cứu……………………………………………………….3
1.4. Phương pháp nghiên cứu……………………………………………………3
2. Nội dung sáng kiến kinh nghiệm …………………………..……………….4
2.1. Cơ sở lí luận của sáng kiến kinh nghiệm.………………...…………………4
2.2. Thực trạng vấn đề trước khi áp dụng sáng kiến kinh nghiệm.…………...…6
2.3. Các phương pháp đã sử dụng để giải quyết vấn đề..………………….…….8
2.4. Hiệu quả của sáng kiến kinh nghiệm .……………………………………..11
3. Kết luận, kiến nghị .…………………………………………………….….14
3.1. Kết luận..……………………………………………………………….….14
3.2. Kiến nghị..…………………………………………………………………15
Tài liệu tham kho...16

Tác giả: Nguyễn Văn Nam

Trang

2


Trung tâm GDTX TPTH

nghiệm: 2017 - 2018

Sáng kiến kinh

1. M đầu
1.1. Lí do chọn đề tài.

Thực hiện Nghị quyết số 29-NQ/TW Hội nghị TW8 (Khóa XI) về “đổi
mới căn bản, toàn diện giáo dục và đào tạo, đáp ứng yêu cầu công hiệp hóa, hiện
đại hóa trong điều kiện kinh tế thị trường định hướng xã hội chủ nghĩa và hội
nhập quốc tế”. Theo đó, quan điểm chỉ đạo của Đảng: Giáo dục và đào tạo là
quốc sách hàng đầu, là sự nghiệp của Đảng, Nhà nước và của toàn dân. Đầu tư
cho giáo dục là đầu tư phát triển, được ưu tiên đi trước trong các chương trình,
kế hoạch phát triển kinh tế - xã hội. Đổi mới từ quan điểm chỉ đạo của Đảng đến
nội dung, phương pháp…Nhằm tạo chuyển biến căn bản, mạnh mẽ về chất
lượng, coi trọng phát triển phẩm chất, năng lực của người học. Đổi mới mạnh
mẽ phương pháp dạy và học theo hướng hiện đại, phát huy tính tích cực, chủ
đợng, sáng tạo và vận dụng kiến thức, kỹ năng của người học; khắc phục lối
truyền thụ áp đặt một chiều, ghi nhớ máy móc [9].
Thực tế hiện nay tại các Trung tâm GDTX trong cả nước nói chung và
Trung tâm GDTX Thành phố Thanh Hoá nói riêng chủ yếu tiếp nhận vào học
văn hóa đối tượng học sinh không đủ điều kiện vào học các trường THPT trên
địa bàn thành phố hoặc là các em thuộc diện phân luồng sau THCS, là những em
có năng lực học tập không tốt. Trong quá trình học tại trung tâm các em cũng
chưa được gia đình đầu tư, quan tâm đúng mức cho việc học tập, nhiều em cũng
chưa có sự cố gắng trong học tập, rèn luyện. Do đó sự cải thiện năng lực học
tập, khả năng tư duy còn nhiều hạn chế. Vì vậy cuối khoá học các em Thi THPT
quốc gia kết quả còn thấp.
Với kỳ thi THPT Quốc gia như hiện nay, các em học văn hóa tại các
Trung tâm GDTX cũng phải thi chung đề với các em ở các trường THPT. Nợi

dung đề thi khó, với nhiều câu địi hỏi các em phải có khả năng tư duy để vận
dụng và vận dụng cao để làm, trong khi năng lực học tập của các em không tốt
thì các em sẽ rất khó đạt được điểm cao trong kỳ thi này. Đặc biệt với môn Sinh
học là một môn khoa học thực nghiệm mà đa số học sinh vẫn cho là khó học,
khó hiểu và do xu hướng chọn ngành, chọn trường như hiện nay mơn Sinh học
càng ít được học sinh lựa chọn, quan tâm học tập hết sức. Trăn trở tìm cách khắc
phục điều đó, để gây được hứng thú học tập cho học sinh, nâng cao tính ch
Tác giả: Nguyễn Văn Nam

Trang

3


Trung tâm GDTX TPTH
nghiệm: 2017 - 2018

Sáng kiến kinh

ụng, kh năng tư duy và nâng cao kết quả học tập, đờng thời để hồn tành tốt
nhiệm vụ được giao bản thân tơi phải suy nghĩ, tìm tịi sáng tạo những sáng kiến
mới sử dụng trong quá trình giảng dạy phù hợp với đối tượng học sinh để không
ngừng nâng cao chất lượng giáo dục.
Theo quy chế Thi THPT quốc gia từ năm học 2018 - 2019 nội dung kiến
thức thi nằm ở cả 3 khối THPT. Vì vậy ngay từ bây giờ phải trang bị cho các em
học sinh khối 10 một nền tảng kiến thức vững chắc và khả năng tư duy tốt, giúp
các em có nền tảng để học lớp 11, lớp 12 và Thi THPT quốc gia đạt kết quả cao.
Trong chương trình sách giáo khoa sinh học 10 ban cơ bản hiện tại thì bài 16
“Hô hấp tế bào” có nội dung kiến thức nhiều và khó, sơ đồ phức tạp nhưng chỉ
được phân bổ dạy trong 01 tiết. Vì vậy giáo viên khó có thể truyền đạt hết kiến

thức của bài cho học sinh và các em cũng không thể nắm vững kiến thức của bài
nếu giáo viên dạy theo phương pháp truyền thống.
Xuất phát từ các vấn đề nêu trên, với những trăn trở, mong muốn nâng
cao được chất lượng giảng dạy môn sinh học, góp phần nâng cao chất lượng
giáo dục của trung tâm và mục đích cuối cùng là giúp các em học sinh nâng cao
được kết quả học tập môn sinh học, có kết quả tốt hơn trong các kỳ thi. Qua quá
trình giảng dạy tôi đúc rút kinh nghiệm “Đổi mới phương pháp giảng dạy bài
Hô hấp tế bào giúp học sinh nắm vững kiến thức, nâng cao hứng thú học tập
ở Trung tâm GDTX thành phố Thanh Hóa”.
Trong quá trình đúc rút kinh nghiệm chắc chắn không thể tránh khỏi
những hạn chế, mong nhận được sự góp ý từ các q thầy cơ.
1.2. Mục đích nghiên cứu.

- Biết được khả năng tiếp thu của học sinh lớp 10 để rút ra phương pháp
giảng dạy phù hợp.
- Giúp học sinh nắm vững kiến thức bài Hô hấp tế bào và phát triển tư
duy.
- Hình thành cho học sinh kỹ năng làm bài trắc nghiệm.
- Phân tích các ưu, nhược điểm trong các tiết dạy.
- Đề xuất các phương pháp tích cực để nâng cao chất lượng giảng dạy.
1.3. Đối tượng nghiên cứu.
- Về nội dung: Hô hấp tế bào.
- Về học sinh: Là học sinh Lớp 10A và 10B năm học 2017-2018 của
Trung tâm. Hai lớp có số lượng học sinh, năng lực học tập tương đương nhau.
+ Đối chứng ở Lớp 10A: Giảng dạy theo phương pháp truyền thống.
T¸c giả: Nguyễn Văn Nam

Trang

4

Trung tâm GDTX TPTH
nghiệm: 2017 - 2018

Sáng kiến kinh

+ Thc nghiệm ở Lớp 10B: Giảng dạy thông qua Bảng dữ liệu, sơ đờ tư
duy và củng cố bằng trị chơi ô chữ.
1.4. Phương pháp nghiên cứu.
- Về lí luận: Nghiên cứu sách giáo khoa, sách tham khảo, các tài liệu…
- Về thực nghiệm:
+ Giảng dạy trực tiếp ở 2 lớp 10A và 10B.
+ Cho làm bài kiểm tra đánh giá hiệu quả.
+ Phiếu thăm dò ý thức học tập của học sinh đối với bài học.
+ Tổng hợp, so sánh, đánh giá kết quả và đúc rút kinh nghiệm.
2. Nội dung sáng kiến kinh nghiệm.
2.1. Cơ sở lí luận của sáng kiến kinh nghiệm.

* Khái niệm hô hấp tế bào.
- Hô hấp tế bào là quá trình chuyển đổi năng lượng rất quan trọng của tế
bào sống. Trong quá trình đó, các phân tử cacbohiđrat bị phân giải đến CO 2 và
H2O, đồng thời năng lượng của chúng được giải phóng và chuyển thành dạng
năng lượng rất dễ sử dụng chứa trong các phân tử ATP [1].
- Phương trình tổng quát quá trình phân giải glucôzơ:
C6H12O6 + 6O2  6CO2 + 6H2O + Năng lượng (ATP + nhiệt) [1].
- Hô hấp tế bào có bản chất là một chuỗi các phản ứng ôxi hóa khử và
được chia thành 3 giai đoạn chính: đường phân, chu trình Crep và chuỗi chuyền
êlectron hụ hp (hinh 16.1) [1].

Tác giả: Nguyễn Văn Nam

Trang

5


Trung tâm GDTX TPTH
nghiệm: 2017 - 2018

Sáng kiến kinh

* ng phân:
- Đường phân xảy ra trong bào tương. Kết thúc quá trình đường phân,
phân tử glucôzơ (6 cacbon) bị tách thành 2 phân tử axit piruvic (3 cacbon). Quá
trình đường phân có thể tóm tắt bằng sơ đồ hình 16.2 [1].

* Giai on trung gian:

Tác giả: Nguyễn Văn Nam

Trang

6


Trung tâm GDTX TPTH
nghiệm: 2017 - 2018

Sáng kiến kinh

Axit piruvic trong tế bào chất được chuyển qua màng kép để vào chất
nền của ti thể. Tại đây 2 phân tử axit piruvic bị ôxi hóa thành 2 axêtyl-côenzimA
giải phóng 2CO2 và 2 NADH. Axêtyl-côenzimA đi vào chu trình Crep [5].
* Chu trình Crep.
- Chu trình Crep xảy ra ở chất nền của ti thể. Các phân tử axêtylcôenzimA sẽ bị phân giải hoàn toàn tới CO2. Sản phẩm của chu trình là CO2,
ATP, NADH, FADH2 và được minh họa bằng sơ đồ hình 16.3.

* Chuỗi chuyền êlectron hô hấp.
- Giai đoạn này diễn ra ở màng trong của ti thể, các phân tử NADH và
FADH2 được tạo ra trong những giai đoạn trước sẽ bị oxi hố thơng qua mợt
chuỗi các phản ứng ôxi hóa khử [1].
- Sơ đồ tổng quát:
1 phân tử NADH --------------> 3 phân tử ATP.
1 phân tử FADH2 --------------> 2 phân tử ATP.
- Chuỗi chuyền êlectron hô hấp là giai đoạn giúp tế bào thu được nhiều
ATP nhất.
* Thông qua một số điểm nêu trên cho thấy nội dung kiến thức của bài nhiều,
nhiều cơ chế, sơ đồ phức tạp … Trong khi phân phối chương trình giảng dạy bài này
là 01 tiết. Vì vậy đây là một bài khó dạy với hầu hết các giáo viên và khó học đối với
học sinh, do đó cần có sự đổi mới phương pháp giảng dạy để giúp học sinh có hứng
thú học tập hơn, tiếp thu tốt v nm vng kin thc bi hc.
Tác giả: Nguyễn Văn Nam

Trang

7


Trung tâm GDTX TPTH

nghiệm: 2017 - 2018

Sáng kiến kinh

2.2. Thc trạng vấn đề trước khi áp dụng sáng kiến kinh nghiệm.

2.2.1. Về nội dung kiến thức.
- Nội dung bài hô hấp tế bào có một số bất cập như sau:
+ Nội dung kiến thức nhiều và khó, sơ đồ phức tạp.
+ Khơng phân tích rõ giai đoạn trung gian từ axit piruvic thành axêtylcơenzimA.
+ Thời gian dạy bài này ít (01 tiết).
+ Nếu giáo viên dạy theo sách giáo khoa và hướng dẫn của sách giáo
viên mà không có sự tìm tịi, đởi mới thì học sinh rất khó có thể nắm vững kiến
thức.
2.2.2. Về năng lực học tập của học sinh.
Tôi tìm hiểu năng lực học tập của học sinh lớp 10A và 10B thông qua
suốt quá trình dạy học và tìm hiểu ở đồng nghiệp dạy các môn khác, đồng thời
cho cả 2 lớp làm bài kiểm tra để đánh giá năng lực học và tìm hiểu hứng thú học
tập của các em đối với môn sinh học, kết quả được thống kê ở bảng sau:

Lớp

Sĩ số

10A
10B

Giỏi

Khá

TB

Yếu

Kém

SL

%

SL

%

SL

%

SL

%

SL

%

35

0

0

6

17.1

17

48.6

10

28.6

2

5.7

34

0

0

5

14.7

14

41.2

12

35.3

3

8.8

Bảng 1: Kết quả thăm dò năng lực học tập của học sinh.

Biểu đờ 1: Kết quả thăm dị năng lực học tp ca hc sinh.

Tác giả: Nguyễn Văn Nam

Trang

8


Trung tâm GDTX TPTH
nghiệm: 2017 - 2018

Sáng kiến kinh

Qua Bng 1 và Biểu đồ 1 cho thấy năng lực học tập của 2 lớp là khá đều
nhau, cụ thể: Tỉ lệ khá đạt từ 14,7 - 17,1%, trung bình đạt tỉ lệ 41,2 - 48,6%...
Cũng qua bài kiểm tra năng lực trên cho thấy năng lực học tập của cả 2 lớp là

không tốt, lớp 10A có tỉ lệ yếu kém là 34,3% và lớp 10B tỉ lệ này là 41,1%.
Như vậy làm thế nào để nâng cao được kết quả học tập cho các em học
sinh là điều hết sức quan trọng.
- Bảng thăm dò hứng thú học tập của học sinh đối với mơn Sinh học.
Lớp

Thích học

Sĩ số

Khơng thích học

SL

%

SL

%

10A

35

13

37.1

22

62.9

10B

34

11

32.4

23

67.6

Bảng 2: Kết quả thăm dị hứng thú học tập của học sinh đối với môn Sinh học

Biểu đồ 2: Kết quả thăm dò hứng thú học tập của học sinh đối với môn Sinh học
Kết quả việc thăm dò hứng thú học tập của học sinh đối với môn Sinh
học được thể hiện tại Bảng 2 và Biểu đồ 2 cho thấy tỉ lệ này ở 2 lớp là ngang
nhau. Qua việc điều tra này cho thấy phần lớn các em khơng thích học mơn Sinh
học vì các em cảm thấy khó hiểu bài và cho đây là một môn học khó.
Một điều hết sức lo lắng là cả 2 lớp đều có rất nhiều các bạn thể hiện
khơng thích học mơn Sinh học. Lớp 10A có 22/35 bạn (62,9%) thể hiện khơng
thích học mơn Sinh học và con số này của lớp 10B là 23/34 bạn (67,6%)
Như vậy qua bài kiểm tra tìm hiểu năng lực học tập và thăm dò hứng thú
học tập của học sinh cho thấy: 2 lớp có năng lực học tập tương đương nhau, chủ
yếu ở mức độ trung bình (41,2 - 48,6%), tỷ lệ học sinh đạt loại yếu kém của cả 2
lớp là khá cao (34,3 - 41,1%) mà không có em nào có bài làm đạt loại giỏ i, iu
Tác giả: Nguyễn Văn Nam

Trang

9


Trung tâm GDTX TPTH
nghiệm: 2017 - 2018

Sáng kiến kinh

o chng tỏ năng lực học tập của đa số các em là khơng tốt. Tỷ lệ học sinh bày
tỏ thích học môn Sinh học cũng không nhiều (32,4 - 37,1%).
Do đó cần phải tìm tòi các phương pháp giảng dạy mới, các sáng kiến
phù hợp với đối tượng học sinh để gây hứng thú học tập cho các em, giúp các
em nâng cao khả năng tự học, khả năng tư duy từ đó nâng cao được kết quả học
tập và chất lượng giáo dục là điều hết sức cần thiết.
2.3. Các phương pháp đã sử dụng để giải quyết vấn đề.

2.3.1. Thiết kế Bảng dữ liệu kiến thức các giai đoạn chính của q trình Hơ
hấp tế bào (ở tế bào nhân thực).

Đường phân

Chu trình Crep

Chuỗi chuyền
êlectron hơ hấp

Vị trí xảy ra

Bào tương (TBC)

Chất nền của ti
thể

Màng trong ti thể

2

Nguyên liệu

Glucôzơ, ATP,
ADP, NAD+

Axêtyl-CoA,
ADP, NAD+,
FAD+

NADH, FADH2,
O2

3

Sản phẩm

Axit piruvic,
ATP, NADH

ATP, NADH,
FADH2, CO2

ATP, H2O

4

Số lượng ATP
thu được

02

02

34

TT
1

Đặc điểm

2.3.2. Lập Sơ đồ tư duy quá trình1.Hơ
hấp tế
bào.
Đường
phân
2 NADH

Glucơzơ  Axit piruvic

2 NADH

Biến đổi
Axit piruvic  Axờtyl-CoA

6 NADH
2 FADH2

2. Chu trỡnh Crep
Axờtyl-CoA CO2

Tác giả: Nguyễn Văn Nam
Trang
10 ờlectron hụ hp
3. Chui chuyn
1 NADH -------> 3 ATP
1 FADH2 -------> 2 ATP

2 ATP

2 ATP

34 ATP


Trung tâm GDTX TPTH
nghiệm: 2017 - 2018

Sáng kiến kinh

2.3.3. Cng cố bài học bằng trị chơi ơ chữ.
* Câu hỏi:

- Hàng 1 - có 9 chữ cái: Giai đoạn đầu của quá trình hô hấp tế bào là?
- Hàng 2 - có 7 chữ cái: Đây là nguyên liệu của giai đoạn đường phân.
- Hàng 3 - có 5 chữ cái: Loại bào quan chỉ có ở tế bào nhân thực và là
nơi thực hiện hô hấp nội bào.
- Hàng 4 - có 7 chữ cái: Tên một bộ phận của ti thể, là nơi xảy ra hoạt
động của chu trình Crep.
- Hàng 5 - có 11 chữ cái: Sản phẩm quan trọng tạo ra từ giai đoạn đường
phân.
- Hàng 6 - có 12 chữ cái: Đây là giai đoạn chính thứ hai của q trình hơ
hấp tế bào, xảy ra ở chất nền của ti thể.
- Hàng 7 - có 9 chữ cái: Nơi xảy ra giai đoạn đường phân.
- Hàng 8 - có 2 chữ cái: Quá trình hơ hấp tế bào có bao nhiêu giai đoạn
chính?
- Hàng 9 - có 9 chữ cái: Tên một bộ phận của ti thể, là vị trí xảy ra giai
đoạn chuỗi chuyền êlectron hô hấp.
- Hàng 10 - có 8 chữ cái: Một sản phẩm được tạo ra từ phân giải lipit.
1
2







N

G

P

H



N

G

L

U

C

ễ

Z



T

I

T

H

C

H



T

N



N

X

I

T

P

I

R

U

V

I

C

C

H

U

T

R

è

N

H

C

R

E

T

B

A

O

C

H



T

3
4
5
6

A

7
Tác giả: Nguyễn Văn Nam

Trang

11

P

Trung tâm GDTX TPTH
nghiệm: 2017 - 2018

Sáng kiến kinh

8
9
10

G

L

Y

X

ấ

B

A

M

A

N

R

O

L

G

T

R

O

N

G

2.3.4. T chức các hoạt động dạy học theo sáng kiến.
HOẠT ĐỘNG DẠY VÀ HỌC

NỘI DUNG BÀI HỌC

1. Hoạt động 1. Khái niệm hơ hấp tế bào.

I. KHÁI NIỆM HƠ HẤP TẾ BÀO

- TT1: GV yêu cầu HS nghiên cứu SGK - Hô hấp tế bào là quá trình chuyển đổi
kết hợp quan sát H16.1 và trả lời các câu năng lượng của các nguyên liệu hữu cơ

hỏi:
thành năng lượng của ATP.
- Hô hấp tế bào là gì?

- Hô hấp tế bào có bản chất là một chuỗi
các phản ứng ôxi hóa khử.

- Phương trình tổng quát?

- Quá trình hô hấp tế bào được chia thành - Phương trình tổng quát phân giải
Glucôzơ:
những giai đoạn nào?
- TT2: HS thảo luận nhóm, kết hợp nghiên C6H12O6 + 6O2  6CO2 + 6H2O + NL
cứu SGK và trả lời câu hỏi.

- Quá trình hô hấp tế bào được chia thành
- TT3: GV nhận xét, đưa ra kết luận và ghi 3 giai đoạn chính: đường phân, chu
nội dung.
trình Crep và chuỗi chuyền êlectron

hô hấp.
2. Hoạt động 2. Các giai đoạn chính của II. CÁC GIAI ĐOẠN CHÍNH CỦA
q trình hơ hấp tế bào.
Q TRÌNH HÔ HẤP TẾ
BÀO
- TT1: GV chia nhóm, phát phiếu học tập,
yêu cầu HS nghiên cứu SGK, Sơ đồ tư duy 1. Đường phân
q trình Hơ hấp tế bào và hồn thành 2. Chu trình Crep
Bảng dữ liệu:
3. Chuỗi chuyền êlectron hụ hp.

TT

c im

1

V trớ xy ra

2

Nguyờn liu

3

Sn phõm

ng
phõn

Chu
trinh
Crep

Chui
chuyn
ờlectron
hụ hp

Tác giả: Nguyễn Văn Nam

Trang

12

(Nụi dung theo Bng d liu kin thc
cỏc giai đoạn chính của q trình Hơ hấp
tế bào nêu ở mục 2.3.1)


Trung tâm GDTX TPTH
nghiệm: 2017 - 2018

4

Sáng kiến kinh

S lng ATP
thu được

- TT2: HS thảo luận nhóm, hoàn thiện và
báo cáo kết quả.
- TT3: GV nhận xét, bổ sung và kết luận.
- TT4: GV tóm tắt quá trình hô hấp tế bào
thông qua Sơ đồ tư duy.
3. Hoạt động 3. Củng cố bài học bằng trị
chơi ơ chữ nêu ở mục 2.3.3.
2.4. Hiệu quả của sáng kiến kinh nghiệm.
2.4.1. Đánh giá mức độ hiểu bài, tiếp thu kiến thức của học sinh.

Sau khi dạy xong bài, tôi cho học sinh cả 2 lớp cùng làm 1 bài kiểm tra

15 phút bằng hình thức trắc nghiệm để đánh giá mức độ tiếp thu, khả năng vận
dụng kiến thức của học sinh, cũng như hiệu quả của phương pháp dạy.
* Đề kiểm tra 15 phút (Gồm 10 câu trắc nghiệm khách quan)
Câu 1. Bản chất của hô hấp tế bào là một chuỗi các phản ứng
A. Thuỷ phân.
B. Oxi hoá khử .
C. Tổng hợp.
D. Phân giải
Câu 2. Nguyên liệu của giai đoạn đường phân là
A. Glucôzơ.
B. Fructôzơ.
C. Saccarôzơ.
D. Galactozơ.
Câu 3. Quá trình đường phân xảy ra ở
A. Ti thể.
B. Lớp màng kép của ti thể.
C. Bào tương.
D. Cơ chất của ti thể.
Câu 4. Trong quá trình hô hấp tế bào, năng lượng được tạo ra ở giai đoạn đường phân
bao gồm:
A. 1 ATP; 2 NADH.
B. 2 ATP; 2 NADH.
C. 3 ATP; 2 NADH.
D. 2 ATP; 1 NADH.
Câu 5. Trong quá trình hô hấp tế bào, nguyên liệu tham gia trực tiếp vào chu trình
Crep là
A. Glucozơ.
B. Axit piruvic.
C. Axetyl CoA.
D. NADH, FADH.

Câu 6. Kết thúc quá trình hô hấp tế bào, từ 1 phân tử glucôzơ tạo ra được
A. 2 ATP.
B. 4 ATP.
C. 34 ATP.
D. 38 ATP.
Tác giả: Nguyễn Văn Nam

Trang

13


Trung tâm GDTX TPTH
nghiệm: 2017 - 2018

Sáng kiến kinh

Cõu 7. Chuỗi chuyền êlectron hô hấp diễn ra ở
A. Màng trong của ti thể.
B. Màng ngoài của ti thể.
C. Màng lưới nội chất trơn.
D. Màng lưới nội chất hạt.
Câu 8. Trong quá trình hô hấp tế bào, giai đoạn nào tạo ra nhiều ATP nhất.
A. Đường phân.
B. Biến đổi từ axit piruvic thành axêtyl-CoA.
C. Chu trình Crep.
D. Chuỗi chuyền êlectron hô hấp.
Câu 9. Tốc độ của quá trình hô hấp phụ thuộc vào
A. Hàm lượng oxy trong tế bào.
B. Tỉ lệ giữa CO2/O2.

C. Nồng độ cơ chất.
D. Nhu cầu năng lượng của tế bào.
Câu 10. Quá trình hô hấp tế bào có ý nghĩa sinh học là
A. Đảm bảo sự cân bằng O2 và CO2 trong khí quyển.
B. Tạo ra năng lượng cung cấp cho các hoạt động sống của tế bào và cơ thể.
C. Chuyển hoá gluxit thành CO2, H2O và năng lượng.
D. Thải các chất độc hại ra khỏi tế bào.

* Đáp án:
Câu

1

2

3

4

5

6

7

8

9

10

Đáp án

B

A

C

B

C

D

A

D

D

B

* Kết quả bài kiểm tra:
Sau khi cho học sinh 2 lớp cùng làm 1 bài kiểm tra với thời gian qui
định. Tôi tiến hành chấm bài và thống kê điểm, kết quả thu được ở Bảng 3 và so
sánh tại Biểu đồ 3.
Giỏi
Lớp

Khá

TB

Yếu

Kém

Sĩ số
SL

%

SL

%

SL

%

SL

%

SL

%

10A

35

0

0.0

5

14.3

15

42.9

12

34.3

3

8.6

10B

34

2

5.9

9

26.5

16

47.1

7

20.6

0

0.0

Bảng 3: Kết quả điểm kiểm tra 15 phút bài hô hấp t bo.

Tác giả: Nguyễn Văn Nam

Trang

14


Trung tâm GDTX TPTH
nghiệm: 2017 - 2018

Sáng kiến kinh

Biu ụ 3: Kết quả điểm kiểm tra 15 phút bài hô hấp tế bào.
Qua bảng số liệu và biểu đồ so sánh kết quả bài kiểm tra cho thấy ở lớp
10B (thực nghiệm) tôi sử dụng bảng dữ liệu kiến thức, sơ đồ tư duy trong quá
trình giảng dạy và sử dụng trị chơi ơ chữ để củng cố bài học đã cho kết quả
điểm tốt hơn lớp 10A (đối chứng) dạy theo phương pháp thông thường, cụ thể: ở
lớp 10A không có em nào đạt loại giỏi, trong khi lớp 10B cũng với đề kiểm tra
như vậy lại có 2 em đạt loại giỏi bằng 5,9%; loại khá lớp 10A là 14,3% còn lớp
10B là 26,5%; loại yếu, kém lớp 10A có tới 42,9% còn lớp 10B chỉ có 20,6% số
em ở loại này. Đặc biệt ở lớp 10A còn có 3 em đạt loại kém trong khi lớp 10B
thì không có loại này. Qua bảng số liệu cho thấy kết quả học tập của cả hai lớp ở
bài này chủ yếu ở mức độ trung bình (42,9 - 47,1%) do đó cần phải tìm phương
pháp dạy mới nhằm giúp học sinh nâng cao kết quả học tập là hết sức cần thiết.
2.4.2. Hiệu quả của phương pháp giảng dạy trong việc nâng cao hứng thú học tập
cho học sinh.

Ngay sau khi kết thúc tiết học tôi cho học sinh điền phiếu thăm dò hứng
thú học tập của học sinh đối với tiết học. Kết quả thu được ở Bảng 4 và so sánh
tại Biểu đờ 4.
Lớp

Sĩ số

Thích tiết học

Khơng thớch tit hc

SL

%

SL

%

10A

35

11

31.4

24

68.6

10B

34

21

61.8

13

38.2

Tác giả: Nguyễn Văn Nam

Trang

15


Trung tâm GDTX TPTH
nghiệm: 2017 - 2018

Sáng kiến kinh

Bng 4: Kết quả thăm dò hứng thú của học sinh đối với tiết học.

Biểu đờ 4: Kết quả thăm dị hứng thú của học sinh đối với tiết học.
Qua bảng 4 và biểu đồ 4 cho thấy học sinh lớp 10B thích thú với tiết học
cao hơn hẳn lớp 10A, cụ thể: lớp 10B có 21/34 (=61,8%) còn lớp 10A chỉ có
11/35 (=31,4%) học sinh thích tiết học. Điều đó nó cũng tương ứng với kết quả
bài kiểm tra của bài học, lớp 10B có kết quả cao hơn nhiều so với lớp 10A. Điều
này có thể lí giải là do ở lớp 10B tôi đã sử dụng bảng dữ liệu và sơ đồ tư duy để
giảng dạy nên các em dễ hiểu được nội dung của bài, nắm vững kiến thức hơn
và bằng việc sử dụng trị chơi ơ chữ để củng cố bài học nên các em thích thú với
tiết học hơn. Còn ở lớp 10A với cách dạy truyền thống, bám sát bố cục trong
SGK mà không sử dụng các sáng kiến nên các em khó hiểu bài, không nắm
được kiến thức nên không hứng thú đối với tiết học.
3. Kết luận, kiến nghị.
3.1. Kết luận.

Trên đây là sáng kiến kinh nghiệm với đề tài “Đổi mới phương pháp
giảng dạy bài Hô hấp tế bào giúp học sinh nắm vững kiến thức, nâng cao
hứng thú học tập ở Trung tâm GDTX thành phố Thanh Hóa” mà tơi đã đúc

rút trong quá trình giảng dạy. Qua việc thực nghiệm trên đối tượng học sinh lớp
10B của trung tâm, tôi thấy hiệu quả tích cực của phương pháp tơi đề xuất.
Qua tiết dạy và bài kiểm tra đánh giá hiệu quả sau tiết dạy cho thấy: lớp
10B có đa số học sinh hiểu được bài tốt hơn và có khả năng vận dụng kiến thức
vào làm bài tập nên lớp 10B có kết quả bài kiểm tra cao hơn nhiều so với lớp
10A. Cụ thể: lớp 10B có số học sinh đạt loại khá giỏi chiếm 32,4%, trong khi
lớp 10A tỉ lệ học sinh đạt loại khá giỏi chỉ là l 14,3%; ti l hc sinh t loi
Tác giả: Nguyễn Văn Nam

Trang

16


Trung tâm GDTX TPTH
nghiệm: 2017 - 2018

Sáng kiến kinh

yu, kộm của lớp 10A lại cao hơn nhiều so với lớp 10B. Qua đó có thể khẳng
định việc sử dụng bảng dữ liệu và sơ đồ tư duy để giảng dạy giúp các em dễ
hiểu được nội dung của bài, nắm vững kiến thức và làm bài tốt hơn.
Cũng qua tiết dạy và thăm dị mức đợ hứng thú học tập của học sinh đối
với tiết học thì lớp 10B được học với phương pháp mới dễ hiểu, được tham gia
trò chơi ô chữ để củng cố kiến thức của bài nên có nhiều em thích thú với tiết
học hơn lớp 10A. Cụ thể lớp 10B có 21/34 (=61,8%) học sinh thích tiết học cịn
con số này ở lớp 10A chỉ là 11/35 (=31,4%).
Như vậy, có thể kết luận phương pháp mà tôi đề xuất để giảng dạy bài
‘Hô hấp tế bào’’ đã có hiệu quả tích cực. Nó giúp các em học sinh hứng thú học
tập, dễ tiếp thu và nắm vững kiến thức của bài.

3.2. Kiến nghị.
- Đối với Bộ Giáo dục và Đào tạo: Cần tăng thêm thời gian (số tiết) dạy
nội dung bài Hô hấp tế bào.
- Đối với Sở Giáo dục và Đào tạo: Cần có những chính sách ưu tiên,
khuyến khích hơn nữa để cơng tác nghiên cứu khoa học và đúc rút kinh nghiệm
ngày càng nhiều hơn, và nhiều đề tài có chất lượng, có tính khả thi hơn.
- Đối với Trung tâm: Cần tạo điều kiện, khuyến khích và hỗ trợ kinh phí
cho các đề tài nghiên cứu khoa học, sáng kiến kinh nghiệm có tính thực nghiệm.
- Đối với đờng nghiệp: Đây là một đề tài, một sáng kiến và cũng là mợt
phương pháp có tính khả thi trong việc nâng cao hứng thú học tập, nâng cao khả
năng tư duy của học sinh, thông qua đó nâng cao kết quả học tập và chất lượng
giáo dục mà tôi đã nghiên cứu và thực nghiệm trên đối tượng học sinh của trung
tâm. Chính vì thế cần mở rợng thêm nợi dung đề tài và đối tượng thực nghiệm
để có sự đánh giá hiệu quả phương pháp mợt cách chính xác nhất và có thể từng
bước áp dụng cho các năm học tới.
Trên đây là sáng kiến “Đổi mới phương pháp giảng dạy bài Hô hấp tế
bào giúp học sinh nắm vững kiến thức, nâng cao hứng thú học tập ở Trung tâm
GDTX thành phố Thanh Hóa” mà tôi đã đúc rút trong quá trình giảng dạy.
Trong quá trình thực hiện đề tài, chắc chắn không thể tránh khỏi những thiếu
xót, mong nhận được sự góp ý từ các quý thầy cô.
XÁC NHẬN CỦA THỦ TRƯỞNG ĐƠN VỊ

Thanh Hóa, ngày 25 tháng 5 năm 2018

Tôi xin cam đoan đây là SKKN của
mình viết, khụng sao chộp nụi dung
ca ngi khỏc.

Tác giả: Nguyễn Văn Nam

Trang

17


Trung tâm GDTX TPTH
nghiệm: 2017 - 2018

Sáng kiến kinh

Nguyn Vn Nam
TÀI LIỆU THAM KHẢO
1. Sách giáo khoa sinh học 10 cơ bản của nhà xuất bản giáo dục, xuất bản 2006.
2. Sách giáo viên sinh học 10 cơ bản của nhà xuất bản giáo dục, xuất bản 2006.
3. Sách bài tập sinh học 10 cơ bản của nhà xuất bản giáo dục, xuất bản 2006.
4. Hướng dẫn thực hiện chuẩn kiến thức, kĩ năng môn Sinh học lớp 10 của nhà
xuất bản giáo dục, xuất bản 2009.
5. Sách giáo khoa sinh học 10 nâng cao của nhà xuất bản giáo dục - 2006.
6. Sách Kỹ thuật dạy học Sinh học ở Trường THPT tập 1, tập 2 của nhà xuất bản
Giáo dục năm 2006.
7. Kiến thức cơ bản và nâng cao Sinh học 10 của tác giả Nguyễn Văn Sang Nguyễn Thị Vân - Nguyễn Văn Khanh, NXB Đại học quốc gia TP HCM - 2006.
8. Sách bài tập trắc nghiệm Sinh học 10 của tác giả Nguyễn Văn Sang - Nguyễn
Thị Vân, NXB Đại học quốc gia Thành phố HCM - 2006.
9. Nghị Quyết số 29-NQ/TW, BCH TW Đảng khoa XI.

Tác giả: Nguyễn Văn Nam

Trang

18

Trung tâm GDTX TPTH
nghiệm: 2017 - 2018

Sáng kiến kinh

DANH MC
SNG KIẾN KINH NGHIỆM ĐÃ ĐƯỢC HỘI ĐỒNG SÁNG KIẾN KINH
NGHIỆM NGÀNH GIÁO DỤC VÀ ĐÀO TẠO HUYỆN, TỈNH VÀ CÁC
CẤP CAO HƠN XẾP LOẠI TỪ C TRỞ LÊN
Họ và tên tác giả: Nguyễn Văn Nam
Chức vụ và đơn vị công tác: Phó giám đốc Trung tâm GDTX TP Thanh Hóa.

TT

Tên đề tài SKKN

Cấp đánh giá
xếp loại

Kết quả
đánh giá
xếp loại

(Ngành GD cấp
huyện/tỉnh; Tỉnh...)

(A, B, hoặc C)

Năm học
đánh giá
xếp loại

1.

Đổi mới phương pháp dạy học
cho một số bài sinh học

Cấp tỉnh

C

2008 - 2009

2.

Một số phương pháp giải nhanh
bài tập Di truyền quần thể Nâng cao tính tích cực học tập
và khả năng tư duy logic của
học sinh

Cấp tỉnh

B

2011 - 2012

3.

Thiết kế Bảng dữ liệu và Sơ đồ
tư duy để dạy quá trình Nguyên
phân, Giảm phân giúp học sinh
nắm vững kiến thức, phát triển
tư duy và nâng cao hứng thú
học tập

Cấp tỉnh

C

2014 - 2015

...

Tác giả: Nguyễn Văn Nam

Trang

19