Vai trò của giáo viên chủ nhiệm trong việc giáo dục kỹ năng sống cho học sinh qua các tiết sinh hoạt lớp ở trường THPT lê lợi

1. Mở đầu
1.1. Lí do chọn đề tài
Trong một vài năm học gần đây, tình trạng vi phạm đạo đức trong thanh
thiếu niên học sinh đặc biệt là học sinh trung học phổ thơng ngày càng có xu
hướng gia tăng, các hành vi vi phạm đạo đức của học sinh diễn ra ở nhiều góc
độ như: vi phạm pháp luật, đánh nhau bằng vũ khí, uống ruợu bia, cá độ bóng
đá, cờ bạc, lơ đề, trộm cắp,...Một số hành vi " lệch chuẩn" về mặt đạo đức như
không vâng lời cha mẹ, người lớn, vô lễ với thầy cô giáo. Học sinh không hứng
thú trong học tập, đánh nhau trong nhà trường, bị xâm phạm, bị lợi dụng, ... là
do các em khơng có khả năng ứng phó với những áp lực căng thẳng trong cuộc
sống, không biết giải quyết xung đột, không tiết chế được cảm xúc bản thân…
Theo các chuyên gia giáo dục, nguyên nhân sâu xa là do các em thiếu kỹ năng
sống
Vấn đề học sinh thiếu kỹ năng sống, thiếu tính tự tin, thiếu tự lập, sống
thiếu trách nhiệm với bản thân và gia đình, ích kỉ, vô tâm… đang là những rào
cản lớn cho sự phát triển toàn diện của thanh thiếu niên khiến nhiều bậc phụ
huynh và giáo viên phiền lòng, trong khi xã hội thì phát triển ngày càng năng
động.
Mặt khác tình trạng bạo lực học đường ngày một gia tăng thì kỹ năng tự
bảo vệ mình, kỹ năng tiết chế cảm xúc bản thân, kỹ năng giải quyết mâu thuẫn
là rất cần thiết và phải được coi trọng để giúp các em cảm nhận những điều đang
diễn ra trong cuộc sống hàng ngày thật có ý nghĩa, các em có cảm giác thoải
mái, an toàn và vui vẻ.
Nhiều học sinh sống khép kín thu mình lại, thờ ơ lạnh nhạt với những
người sống xung quanh, đắm chìm trong thế giới ảo của game online, của
internet,… mà đánh mất chính mình, khơng quan hệ bạn bè, khơng thể hiện
được mình, rụt rè khi đứng trước đám đơng, gặp người lớn thì khơng chào hỏi,
thiếu tôn trọng thầy cô giáo, sống thiếu niềm tin và hoài bão…
Việc lồng ghép giáo dục kỹ năng vào trong q trình giảng dạy từng mơn
học cịn gặp khó khăn bởi vì thời gian trong mỗi tiết học có hạn mà lượng kiến
thức cần truyền đạt cho các em cịn nhiều nên các thầy cơ khơng thể giáo dục

được, hoặc giáo dục được rất ít kỹ năng sống cho các em.
Là một giáo viên trong nhà trường, trực tiếp đứng trên bục giảng, đồng
thời cũng là một giáo viên chủ nhiệm qua những năm công tác tại trường THPT
Lê Lợi. Tôi nhận thấy rằng nhiều em học sinh của trường tôi rất thiếu và yếu về
các kỹ năng sống em không mạnh dạn tham gia các hoạt động tập thể, kỹ năng
giao tiếp cực kì hạn chế, kỹ năng giải quyết mâu thuẫn lại càng hạn chế hơn. Vì
vậy trong những năm học gần đây, tôi luôn trăn trở là làm thế nào để các em có
được nhận thức đúng đắn về giá trị cuộc sống và giải quyết mâu thuẫn trong
cuộc sống một cách tốt đẹp nhất. Vì thế, tôi luôn chú trọng việc dạy học lồng
ghép giáo dục kỹ năng sống cho học sinh trong bộ môn Lịch sử mình giảng dạy.
Đặc biệt trong cơng tác chủ nhiệm, tơi ln tìm cơ hội tốt nhất để gần gũi và
giáo dục ít kỹ năng sống cho học sinh lớp mình. Tơi đã chủ động lên kế hoặch
cho những tiết sinh hoạt lớp, tiết sinh hoạt tập thể, sinh hoạt dưới cờ... để làm
1


sao qua những hoạt động tập thể trên các em có thêm được nhiều ít kỹ năng
sống cần thiết từ đó giúp các em ngày một tiến bộ hơn.
Lâu nay, tiết sinh hoạt tập thể cuối tuần chủ yếu là dành thời gian cho các
em cán bộ lớp và giáo viên chủ nhiệm tổng kết một tuần học, những mặt mạnh,
yếu và thông báo kế hoạch của tuần tiếp theo. Tôi thiết nghĩ rằng, tiết sinh hoạt
này nên làm cho nó sống động hơn, nên là một tiết để các em hiểu nhau, quan
tâm, chia sẻ, cùng nhau đưa ra các tình huống trong đời sống, cùng giải
quyết
Từ những trải nghiệm và kết quả đạt được trong công tác giáo dục kỹ
năng sống cho học sinh lớp chủ nhiệm, tôi mạnh dạn thực hiện đề tài:
“ Vai trò của giáo viên chủ nhiệm trong việc giáo dục kỹ năng sống cho
học sinh qua các tiết sinh hoạt lớp ở Trường THPT Lê Lợi”.
1.2. Mục đích nghiên cứu:
Đề tài ra đời nhằm giáo dục kỹ năng sống cho học sinh trường THPT Lê Lợi,

qua đó giúp các em:
- Có khả năng giao tiếp, ứng xử một cách linh hoạt và đạt hiệu quả cao.
- Làm chủ được bản thân, sống tự tin, năng động.
- Biết cách ứng phó trước những tình huống khó khăn trong cuộc sống hằng
ngày, biết cách giải quyết những mâu thuẫn trong cuộc sống dễ dàng.
- Sống có trách nhiệm với bản thân, với gia đình và cộng đồng.
- Sống đồn kết, có tình cảm hơn, mạnh dạn đưa ra ý kiến của mình.
- Ln biết kiềm chế cảm xúc, làm chủ được các hành vi ứng xử của bản
thân.
1.3. Đối tượng nghiên cứu:
Đối tượng nghiên cứu của đề tài: Học sinh lớp 10A4 năm học 2017- 2018
trường trung học phổ thông Lê Lợi, là lớp tôi chủ nhiệm .
1.4. Phương pháp nghiên cứu
+ Nghiên cứu các chính sách của Nhà nước về vấn đề văn hóa – xã hội –
Giáo dục và Đào tạo.
+ Nghiên cứu các tài liệu về giáo dục kĩ năng sống cho học sinh THPT.
+ Nghiên cứu điều lệ trường trung học - Bộ Giáo dục và Đào tạo và nội
quy của trường THPT Lê Lợi… Một số tài liệu tham khảo khác trên Internet…
+ Sử dụng phương pháp điều tra; phương pháp tổng hợp, phân tích, thống
kê, xử lý số liệu…
2. Nội dung sáng kiến kinh nghiệm
2.1. Cơ sở lí luận của sáng kiến kinh nghiệm
2.1.1. Khái niệm “kĩ năng sống”
Kĩ năng sống chính là năng lực của mỗi người giúp giải quyết những nhu
cầu và thách thức của cuộc sống một cách có hiệu quả.
(*) Theo UNICEF, giáo dục dựa trên kĩ năng sống cơ bản là sự thay đổi
trong hành vi hay một sự phát triển hành vi nhằm tạo sự cân bằng giữa kiến
thức, thái độ và hành vi…
(*) Theo WHO kĩ năng sống là khả năng thích nghi và hành vi tích cực
cho phép cá nhân có khả năng đối phó hiệu quả với nhu cầu và thách thức của

2


cuộc sống. Trong giáo dục, kĩ năng sống là một tồn tại những khả năng được rèn
luyện và đáp ứng các nhu cầu cụ thể của cuộc sống hiện đại hố.
Rèn luyện kĩ năng sống cho học sinh khơng ngồi mục đích đáp ứng mục
tiêu giáo dục tồn diện; phù hợp với 4 trụ cột của giáo dục theo quan niệm của
UNESCO: "học để biết, học để làm, học để chung sống, học để tự khẳng định
mình" [1]. Giúp học sinh thích ứng được với cuộc sống đầy những biến động
khôn lường của xã hội hiện đại. Thúc đẩy những hoạt động mang tính xã hội,
phát huy các nhân tố tích cực, hạn chế các nhân tố tiêu cực, xây dựng trường học
thân thiện, học sinh tích cực [2]. Góp phần tích cực cho đổi mới phương pháp
dạy và học của giáo viên và học sinh.
2.1.2. Giáo dục kỹ năng sống là gì?
Giáo dục kỹ năng sống là trang bị những kiến thức, thái độ, hành động
giúp cho người học hình thành được những kỹ năng sống cần thiết, phù hợp với
từng lứa tuổi, điều kiện kinh tế - xã hội, môi trường sống,... Giáo dục kỹ năng
sống cho học sinh là việc làm rất quan trọng, ảnh hưởng tới quá trình hình thành
và phát triển nhân cách của các em.
Giáo dục kỹ năng sống cần được tiến hành càng sớm càng tốt và có thể
bắt đầu ngay từ bậc tiểu học, thậm chí cịn có thể ở tuổi mầm non. Bởi vì lứa
tuổi này những hành vi cá nhân, tính cách và nhân cách đang dần được hình
thành.
2.1.3. Kĩ năng sống của học sinh THPT hiện nay:
Năm học 2010-2011 là năm đầu tiên Bộ Giáo dục và Đào tạo đưa giáo
dục kĩ năng sống vào giảng dạy đại trà trong các trường học, bậc học qua nhiều
hình thức khác nhau. Năm học 2016-2017, sở Giáo dục Đào tạo Thanh Hóa và
trường THPT Lê Lợi chú trọng triển khai giáo dục kĩ năng sống cho học sinh
THPT qua các hoạt động ngoài giờ lên lớp, hoạt động giáo dục tập thể và lồng
ghép vào các môn học và đặc biệt là bài dự thi liên môn của các em. Với học

sinh THPT tôi nhận thấy cần phải giáo dục những kĩ năng cần thiết:
- Kỹ năng tự nhận thức( xác định được giá trị bản thân, tự tin, tự trọng);
- Kỹ năng giao tiếp;
- Kỹ năng suy nghĩ, sáng tạo;
- Kỹ năng ra quyết định:(xác định tìm kiếm các lựa chọn, giải quyết vấn
đề, ứng phó, thương lượng)" [3]…
Nhiệm vụ của giáo viên thông qua một vấn đề thực tiễn, định hướng thái độ
và hành vi đúng đắn, giáo dục các kĩ năng sống cho các em.
Bước sang thế kỷ thứ XXI, nền kinh tế Việt Nam tiếp tục có những bước đột
phá, tạo sự chuyển biến nhanh về mọi mặt trong đời sống của người Việt Nam.
Với sự phát triển như vũ bão của công nghệ thông tin, nhiều học sinh sa đà vào
Internet như nghiện gameonline, nghiện Facebooker khiến các em dễ rơi vào
trạng thái tiêu cực ảnh hưởng tới sức khoẻ, tinh thần.
Ở độ tuổi 15 - 16, các em chưa phải là người lớn nhưng cũng khơng cịn là trẻ
con, cịn thiếu nhiều kĩ năng sống, có khả năng nhận thức nhưng những nhận
thức của các em chưa thật sự chín chắn và có thể sẽ sai lệch nếu khơng được
định hướng. Vì vậy giáo viên chủ nhiệm lớp 10 cần phải định hướng và hình
thành kĩ năng sống cho các em.
3


2.2. Thực trạng vấn đề trước khi áp dụng sáng kiến kinh nghiệm
2.2.1. Thuận lợi
- Bộ giáo dục và đào tạo đã tổ chức nhiều lớp tập huấn, cho cán bộ quản lý,
giáo viên về giáo dục kỹ năng sống cho học sinh phổ thông,
- Trường THPT Lê Lợi đã thực hiện việc giáo dục kỹ năng sống cho học sinh
theo quy định với phong trào" xây dựng truờng học thân thiện học sinh tích
cực" do Bộ giáo dục và đào tạo phát động.
- Việc triển khai áp dụng giáo dục kỹ năng sống cho học sinh được thực hiện
bằng nhiều nội dung và nhiều hình thức như: Dạy học tích hợp giáo dục kỹ năng

sống trong mơn học, trong chương trình ngoại khố; giáo dục kỹ năng sống cho
các em học sinh thơng qua hoạt động ngồi giờ lên lớp, các buổi sinh hoạt dưới
cờ; các tiết sinh hoạt lớp; các buổi liên hoan văn nghệ.
- Kế hoặch giáo dục kỹ năng sống cho các em học sinh được triển khai ngay
từ đầu năm học để tất cả các cán bộ công nhân viên trong nhà trường nắm được
và thực hiện
2.2.2. Khó khăn
Ở trường THPT Lê Lợi nói chung và lớp 10A4 nói riêng, trong thời gian đảm
nhiệm vai trị chủ nhiệm lớp, bản thân tơi cũng nhận thấy rằng các em học sinh
lớp mình chủ nhiệm cịn thiếu q nhiều kĩ năng sống, có em vì bị bố mẹ la
mắng đã từng nghĩ đến cái chết khi ở cấp THCS (em Thành), có em cịn chửi
bậy (em Minh Đức, em Thuần, em Linh,..), vô lễ với thầy cô (em Thế,...), có em
khơng chú tâm học tập mà bị sa vào các tệ nạn xã hội (em Thảo Linh, em Hiếu,
em Xn,…) có một số khơng nhỏ học sinh có hiện tượng xun tạc tiếng Việt,
viết tắt, kí hiệu kì quặc, làm mất đi sự trong sáng của tiếng Việt…, nhiều em sử
dụng điện thoại thông minh trong giờ học ảnh hưởng đến chất lượng học tập,
một số em bỏ học đi đánh điện tử, nghiện Facebook, ăn - chơi - ngủ - học gắn
với mạng xã hội, câu “like”, hùa theo tâm lí đám đơng, dùng mạng xã hội cơng
kích lẫn nhau, lợi dụng quay cóp bài trong giờ kiểm chất lượng học tập của lớp
không cao, trong các tiết học cịn bị thầy cơ giáo bộ mơn nhắc nhở nhiều.
Không những học sinh trong lớp chủ nhiệm mà những học sinh trong nhà
trường hầu như các em chưa tích lũy cho mình những kĩ năng sống cần thiết để
có thể tự tin trong cuộc sống, những em học giỏi thì bị các bạn trêu trọc là mọt
sách vì ngồi những con số, những kiến thức thì các em khi gặp những tình
huống hàng ngày các em khơng biết giải quyết như thế nào cả, hay giải quyết
còn rất lúng túng, có em vì những mâu thuẫn nhỏ dẫn tới đánh bạn, gây thương
tích..
2.3. Các giải pháp của giáo viên chủ nhiệm trong việc giáo dục kỹ năng
sống cho tại học sinh thông qua các tiết sinh hoạt lớp tại Trường THPT Lê
Lợi.

Kĩ năng sống rất đa dạng về nội dung và việc giáo dục kĩ năng sống cho các
em cũng có rất nhiều hình thức, thơng qua nhiều hoạt động khác nhau. Tuy
nhiên, trong sáng kiến kinh nghiệm của mình tơi chỉ thơng qua các tiết sinh hoạt
cuối tuần để giáo dục kĩ năng sống cho các em học sinh lớp mình chủ nhiệm.
Nội dung mà tơi muốn giáo dục cho các em đó là:
- Nhóm kĩ năng học tập, làm việc, vui chơi giải trí:
4


+ Các kĩ năng nghe đọc, nói, viết, quan sát, đưa ra ý kiến trong nhóm.
+ Kĩ năng giữ gìn vệ sinh cá nhân, vệ sinh chung.
+ Kĩ năng làm việc theo nhóm.
+ Các kĩ năng tư duy logic, suy nghĩ nhiều chiều.
- Nhóm kĩ năng giao tiếp, hịa nhập, ứng phó với các tình huống trong cuộc
sống:
+ Biết chào hỏi lễ phép trong nhà trường, ở nhà và ở nơi cơng cộng.
+ Kĩ năng kiểm sốt tình cảm, kìm chế thói hư tật xấu, sở thích cá nhân.
+ Biết phân biệt hành vi đúng sai, phòng tránh tai nạn.
+ Kĩ năng trình bày ý kiến, diễn đạt, thuyết trình trước đám đơng.
+ Kĩ năng về giới tính, chống lại sự cám dỗ từ các tệ nạn xã hội, chống xâm
phạm tình dục.
+ Kĩ năng ứng phó với tình huống bạo lực học đường.
2.3.1 Cách tổ chức sinh hoạt lớp chủ nhiệm theo lối cũ.
Giáo viên chủ nhiệm tổng kết hoạt động tuần qua, xem xét qua các lỗi
vi phạm của học sinh, chấn chỉnh những sai phạm, khiển trách những trường
hợp sai phạm của học sinh. Giáo viên chủ nhiệm la mắng học sinh vi phạm một
cách gay gắt.
Sau đó là thơng báo kế hoạch hoạt động trong tuần sắp tới, nhắc nhở học
sinh thực hiện kế hoạch. Giáo viên chủ nhiệm cịn làm nhiệm vụ “tài chính” (thu
tiền học phí và các khoản thu khác) trong giờ sinh hoạt lớp. Giáo viên chủ

nhiệm kể hoặc đọc những câu chuyện mang tính giáo dục cho học sinh nghe và
từ đó học sinh rút ra được những bài học cần thiết cho bản thân.
Mặc dù thầy cơ có ý tốt muốn nhắc nhở học sinh của mình, đó cũng là
một cách quan tâm nhưng thầy cô cứ lặp đi lặp lại điều này trong hầu hết các
buổi sinh hoạt khiến cho học sinh cảm thấy khá căng thẳng thậm chí giống như
là tra tấn cực hình.Vì thế giờ sinh hoạt lớp được tổ chức một cách rời rạc, đơn
điệu, nhàm chán, thiếu thực tế, không sinh động, không hứng thú với học sinh.
Giáo viên chủ nhiệm quá nghiêm khắc, không gần gữi, thân thiện, khơng đặt
mình vào vị trí của học sinh để hiểu các em. Do đó tạo tâm lí chán nản cho đối
tượng tham gia.
2.3.2. Điều kiện thực hiện tốt giờ sinh hoạt :
Giáo viên chủ nhiệm, ngoài các nhiệm vụ của một giáo viên giảmg dạy,
còn những những nhiệm vụ sau đây:
- Tìm hiểu và nắm vững học sinh trong lớp về mọi mặt để có biện pháp tổ
chức giáo dục sát đối tượng, nhằm thúc đẩy sự tiến bộ của cả lớp.
- Cộng tác chặt chẽ với gia đình học sinh, chủ động phối hợp với các giáo
viên bộ mơn, Đồn thanh niên Cộng sản Hồ Chí Minh, Đội Thiếu niên Tiền
phong Hồ Chí Minh, các tổ chức xã hội có liên quan trong hoạt động giảng dạy
và giáo dục học sinh của lớp mình chủ nhiệm.
- Nhận xét, đánh giá và xếp loại học sinh cuối kỳ và cuối năm học, đề
nghị khen thưởng và kỷ luật học sinh, đề nghị danh sách học sinh được lên lớp
thẳng, phải kiểm tra lại, phải rèn luyện thêm về hạnh kiểm trong kỳ nghỉ hè,
phải ở lại lớp, hoàn chỉnh việc ghi vào sổ điểm và học bạ học sinh;
- Báo cáo thường kỳ hoặc đột xuất về tình hình của lớp với Hiệu trưởng.
5


- Đa dạng hố về nội dung và hình thức tổ chức tiết sinh hoạt lớp.
- Thu hút tối đa sự tham gia của mọi học sinh dưới sự hướng dẫn, giúp đỡ,
cố vấn của giáo viên nhằm tăng cường vai trò tự quản của học sinh.

- Tăng cường những nội dung sinh hoạt có liên quan đến các cơng việc
chung của lớp, phù hợp với nhu cầu, sở thích của học sinh.
- Đảm bảo giao lưu dưới hình thức đối thoại.
- Xác định hình thức, phương pháp tổ chức giờ sinh hoạt lớp .
Tổng kết, đánh giá thi đua và xây dựng kế hoạch.
Hình thức hỗn hợp: tổng kết thi đua và sinh hoạt theo chủ đề
Thảo luận chuyên đề/ chủ điểm
Giao lưu- đối thoại với người trong cuộc.
Tổ chức các hội thi (văn nghệ, hiểu biết khoa học, HS thanh lịch…)
2.3.3 Nội dung – cách thức thực hiện giờ sinh hoạt lớp.
Thực hiện tốt tiết sinh hoạt sẽ tác động tích cực đến các tiết học khác trong
tồn tuần học của lớp và là cơ sở để theo dõi, đánh giá quá trình rèn luyện và
tiến bộ của mỗi học sinh xuyên suốt cả năm học. Trong tiết sinh hoạt giáo viên
chủ nhiệm đóng vai trị vừa là nhà viết kịch bản vừa là đạo diễn và cũng là cá
nhân tác động tích cực trong giáo dục hồn thiện nhân cách cho học sinh và
hoàn thành nhiệm vụ tiết học. Để hoàn thành tốt tiết sinh hoạt chúng ta thực hiện
theo các theo các bước:
Bước 1 : Thu thập thông tin- Điều khiển gián tiếp
Giải pháp :
Giáo viên chủ nhiệm cần:
- Rà soát nhiệm vụ giáo dục của tháng, của tuần theo chủ đề.
- Nắm bắt tình hình hoạt động và học tập của toàn lớp trong tuần thông qua các
nguồn: Sổ đầu bài, thầy cô bộ môn và cán bộ lớp. Cần nắm và phân loại các
thông tin trong giờ học và ngoài giờ học: Tiến bộ, sa sút, yếu có cố gắng, thiếu
tập trung… và việc thực hiện nội quy của tập thể lớp cũng như cá nhân học sinh
trong lớp
- Trao đổi, định hướng trước với cán bộ lớp về nhiệm vụ của tiết sinh hoạt
chuẩn bị thực hiện và kế hoạch tuần tiếp theo (dựa trên chủ đề hoạt động và các
công tác đột xuất của nhà trường và ban thi đua đoàn trường )
Bước 2: Tiến hành giờ sinh hoạt : Có thể chia thành 4 hoạt động lớn

Hoạt động 1. Tổng kết, đánh giá thi đua và xây dựng kế hoạch
Đánh giá lại những hoạt động trong tuần:
* Lớp truởng điều khiển lớp:
+ Các tổ trưởng: lần luợt báo cáo tình hình học tập cũng như thưc hiện nội
quy trường lớp của các thành viên trong tổ.
+ Lớp phó phụ trách học tập: Theo dõi nề nếp học tập chung và tổng hợp để
đánh giá hoạt động học tập vào tiết sinh hoạt cuối tuần.
+ Lớp phó phụ trách lao động: Phân công, theo dõi, đôn đốc công tác lao
động, vệ sinh lớp và khu vực, tổng hợp để đánh giá vào tiết sinh hoạt cuối tuần.
+ Bàn trưởng: Nhiệm vụ đôn đốc các thành viên trong bàn hoàn thành tốt
nhiệm vụ
6


+ Lớp trưởng: nhận xét ưu điểm, khuyết điểm về các họat động của lớp trong
tuần vừa qua: nề nếp, học tập, đạo đức và điều hành tiết sinh hoạt cuối tuần
Giải pháp :
Đây là hoạt động quan trọng nhất của tiết sinh hoạt, thể hiện tốt khả năng tự
quản của học sinh. Nêu cao được tinh thần phê và tự phê trong tập thể, giúp các
em có được sự đoàn kết, thấy rõ trách nhiệm của mỗi thành viên trong xây dựng
tập thể đồng thời ngăn ngừa được mầm mống của những sai phạm về đạo đức
học đường. Qua đó giáo viên chủ nhiệm vừa để nắm được một cách cụ thể chi
tiết hơn tình hình của từng học sinh trên lớp, vừa tạo cơ hội để các em thể hiện
tâm tư nguyện vọng.
Như vậy để hoạt động này được hiệu quả thì ngay từ đầu năm học giáo viên
chủ nhiệm cần phải xây dựng đội ngũ cán bộ lớp, cán sự bộ mơn vững vàng có
thể thu hút, thuyết phục được tập thể. Đồng thời có sự tập dượt cho lực lượng
cán bộ lớp phương pháp làm việc, phương pháp theo dõi đánh giá, phương pháp
nhận xét trước tập thể như: tuyên dương thì cần làm nổi bật, phê bình thì nhẹ
nhàng thuyết phục khơng nên dùng từ ngữ gay gắt gây tổn thương trực diện đến

đối tượng bị phê bình. Bên cạnh đó giáo viên chủ nhiệm cũng phải giảng giải
cho tập thể lớp hiểu đó là công việc phải làm với mục tiêu xây dựng tập thể,
đoàn kết giúp đỡ nhau tiến bộ. Mọi người trong tập thể lớp bình đẳng, việc phê
bình chỉ giúp hồn thiện chứ khơng mang tính chất chỉ trích, trù dập hay cơ lập
một thành viên nào đó trong tập thể.
Hoạt động 2: Sinh hoạt, thảo luận theo chuyên đề / chủ điểm hoặc tổ chức các
trò chơi.
- Sinh hoạt theo chủ đề nội dung sinh hoạt nên gắn với các hoạt động chủ
điểm tháng, gắn với những ngày kỉ niệm lớn, gắn với các sự kiện chính trị, kinh
tế, văn hóa, xã hội diễn ra ở địa phương, trong nước và trên thế giới, Hình thức
sinh họat cũng đa dạng: có thể là thi văn nghệ giữa các tổ, có thể chỉ là đố vui
khoa học, có thể là sự giao lưu với người trong cuộc, tổ chức các trò chơi.
Giải pháp:
Nên giao lần lượt cho các tổ học sinh chủ trì, các tổ khác hỗ trợ, tham gia.
Mỗi tổ sẽ chịu trách nhiệm tổ chức sinh hoạt lớp một tuần. Kế hoạch sinh hoạt
lớp sẽ được giáo viên chủ nhiệm thông qua và thực hiện. Khi các em tự tổ chức
các em sẽ cảm thấy vai trị của mình quan trọng hơn. Các em có khả năng sáng
tạo theo cách các em mong muốn. Chính các em đã biến giờ sinh hoạt lớp đơn
thuần và nhạt nhẽo thành thú vị, sôi động. Khi tiến hành thảo luận chuyên đề cần
lưu ý:
+ Vấn đề hay chủ đề thảo luận phải phù hợp với hứng thú, nhu cầu và trình
độ nhận thức chung của học sinh
+ Vấn đề đưa ra thảo luận đòi hỏi sử dụng nhiều kiến thức và kinh nghiệm
để đánh giá, kết luận, hay sáng tạo ý tưởng mới.
+ Mơi trường thảo luận phải thuận lợi, an tồn, thoải mái để tất cả học sinh
đều có cơ hội bày tỏ những ý kiến, quan điểm và chính kiến của mình.
+ Người dẫn chuơng trình phải khéo léo đẫn dắt, khêu gợi sự mạnh dạn, tự
tin, tích cực của mọi học sinh trong lớp thảo luận sôi nổi và hiệu quả. Cần tôn
trọng ý kiến của các thành viên trong thảo luận.
7

+ Nếu gặp khó khăn (trường hợp khơng thống nhất ý kiến…) cần mời người
cố vấn hay giáo viên giải đáp (người cố vấn hay giáo viên đóng vai trị là người
trọng tài khoa học cho học sinh trong quá trình thảo luận
Các trị chơi:
Trị chơi thứ nhất : “Rung chuông vàng”: giữa các tổ với nhau. Giáo viên chủ
nhiệm hướng dẫn cho các em tự ra câu hỏi: mỗi học sinh ra 2 câu: Nội dung câu
hỏi do các em tự sưu tầm và có ý kiến tham khảo các thầy cô giáo bộ môn để
cho câu hỏi sát với nội dung bài học mà chống nhàm chán. Cách tổ chức như
sau: Người quản trị thu tồn bộ câu hỏi của các em( nộp vào sáng thứ 6) cho
vào giỏ đựng: Các tổ cử lần lượt các thành viên lên bóc xăm đưa về cho tổ thảo
luận trả lời, sau 5 phút nếu tổ trả lời được thì cộng 10 điểm nếu trả lời khơng
được thì các tổ khác được quyền trả lời dưới hình thức phất cờ ,nếu trả lời đúng
được cộng 5 điểm . Sau khi kết thúc trò chơi giáo viên chủ nhiệm tập hợp nếu tổ
nào đạt điểm cao nhất sẽ không làm công tác vệ sinh cho tuần học tới. Khi các
em tự tổ chức các em sẽ cảm thấy vai trị của mình quan trọng hơn. Các em có
khả năng sáng tạo theo cách các em mong muốn. Chính các em đã biến giờ sinh
hoạt lớp đơn thuần và nhạt nhẽo thành thú vị, sơi động.
Trị chơi thứ 2: “Ghi nhớ sự vật hiện tượng”
Luật chơi: Cho những người dự chơi đứng quan sát 3 phút. Sau đó đi ra xa 3m
rồi bịt mắt lại. Có cịi hiệu mỗi người đi lần về chỗ để các hình, tìm lấy 1 hình,
sờ kỹ rồi nói hình đó mang số mấy. Ai nói sai bị phạt.
Mục đích: Gây bầu khí sơi động, linh hoạt trong khi chơi.
Vật dụng: Lấy giấy cát tông cắt làm 6 hoặc 10 hình khác nhau. Mỗi hình có ghi
1 số: từ 1-10.
Lưu ý: Có thể áp dụng để ơn lại kiến thức của các bài học.
Trò chơi thứ 3: “Truyền tin”
Luật chơi: Đứng thành từng đội và mỗi đội cử 01 người đến quản trò nhận bản
tin, rồi trở về đứng cách những người của đội mình 1,5m và truyền lại bản tin đó

bằng cử điệu mà khơng được nói, cũng như không được nhép miệng. Đội nào
nhận đuợc bản tin và thực hiện thao bản tin trước là thắng
Mục đích: Gây bầu khơng khí sơi động
Lưu ý: Khơng nên nói những lời khó hiểu và khó thực hiện.
Ý nghĩa: Đây là trò chơi nhằm rèn luyện kỹ năng lắng nghe, một trong những
kỹ năng quan trọng nhất để làm việc nhóm hiệu quả, phản ánh sự tơn trọng ý
kiến lẫn nhau. Khi biết lắng nghe sẽ có nhiều thơng tin để giải quyết vấn đề hiệu
quả hơn.
Các kỹ năng được hình thành và củng cố:
+ Kỹ năng nghe: Khi giáo viên thơng báo trị chơi, học sinh lắng nghe tích
cực; hoạt động học sinh lắng nghe những tiếng động xung quanh …
+ Kỹ năng giao tiếp và ứng xử: Giao tiếp giữa học sinh với nhau, giữa giáo
viên và học sinh.
+ Kỹ năng lãnh đạo: Được hình thành khi đội trưởng điều khiển mọi hoạt
động
Chiếu video “Quà tặng cuộc sống”[4].
* Những lưu ý khi chiếu video “Quà tặng cuộc sống” cho học sinh:
8


- Giáo viên chủ nhiệm cũng có thể sử dụng các đoạn video “Quà tặng cuộc
sống” của chương trình VTV liên quan đến giáo dục kỹ năng sống cho học sinh
để trình chiếu. Sau đó cho học sinh thảo luận, phát biểu suy nghĩ, chính kiến của
bản thân mình và rút ra bài học.
- Phương pháp này theo tôi đem lại hiệu quả giáo dục rất lớn mà gáo viên chủ
nhiệm không phải “giáo huấn nhiều”. Nên lựa chọn sử dụng những phim liên
quan với những kỹ năng sống mà giáo viên đang lựa chọn giáo dục cho học
sinh. Mỗi giờ sinh hoạt, giáo viên chủ nhiêm chỉ cần chiếu một đến hai đoạn
video và giành thời gian cho học sinh suy nghĩ, thảo luận.
- Có rất nhiều video liên quan đến việc giáo dục kỹ năng sống cho học sinh .

Sau đây là nội dung một số video tôi đã từng chiếu cho học sinh lớp chủ nhiệm
xem.
* Đoạn video 1: Câu chuyện chiếc bình nứt
- Nội dung : Có một người gánh nước mang hai chiếc bình treo hai đầu một
địn gánh. Một trong hai bình ấy bị một vết nứt, cịn bình kia thì tuyệt hảo ln
đem về đủ lượng một bình đầy nước. Chiếc bình nứt lúc nào cũng vơi chỉ cịn
một nửa bình. Suốt hai năm trời, mỗi ngày người gánh nước chỉ mang về nhà có
một bình rưỡi nước. Dĩ nhiên, cái bình ngun vẹn rất hãnh diện về thành tích
đã hồn tất xuất sắc nhiệm vụ nó. Cịn chiếc bình nứt, nó xấu hổ về khuyết điểm
của mình và khổ sở vì chỉ hồn tất được có một nửa cơng việc nó được tạo ra để
làm. Sau hai năm chịu đựng thất bại chua cay, nó lên tiếng với người gánh nước
bên suối: “Con thật xấu hổ vì vết nứt bên hơng, đã làm rỉ mất nước trên đường
về nhà bác”. Người gánh nước trả lời: “Ta vẫn luôn biết khuyết điểm của con
nên ta đã gieo hạt hoa dọc đường bên phía của con, và mỗi ngày trên đường
mình đi về con đã tưới nước cho chúng, …. Hai năm nay ta vẫn luôn hái được
những bông hoa đẹp để chưng trên bàn. Nếu mà con không phải là con y như thế
này, thì trong nhà đâu có được trang hồng đẹp đẽ như vậy”.
- Câu hỏi suy nghĩ, thảo luận về đoạn video 1:
1. Sự khiếm khuyết có giá trị khơng?
2. Hình ảnh chiếc bình nứt tượng trưng cho ai trong cuộc sống?
3. Trong cuộc sống, khi gặp những khiếm khuyết của bản thân hay của người
khác, chúng ta thường làm gì?
4. Ai sẽ đóng vai trị “người gánh nước” trong cuộc sống của bạn?
5. Suy nghĩ của em về việc chọn nghề liên quan đến khuyết điểm của bản
thân?
Học sinh suy nghĩ và thảo luận, đưa ra câu trả lời. Giáo viên phân tích
thêm để các em hiểu rõ hơn từ đó rút ra được bài học cho bản thân và vận dụng
vào cuộc sống.
- Bài học: Mỗi người trong chúng ta ai cũng đều là “Chiếc bình nứt” cả.
Nhưng chính các khuyết điểm đó của từng người mới khiến cho đời sống của

chúng ta trở nên thú vị và làm chúng ta thỏa mãn. Chúng ta phải chấp nhận cá
tính của từng người trong cuộc sống và tìm cho ra cái tốt trong họ.
- Các kỹ năng được hình thành và củng cố:
+ Kỹ năng lắng nghe, kỹ năng quan sát: Xem phim, nghe thuyết minh của
phim.
9


+ Kỹ năng xác định giá trị: Học sinh xác định được khuyết điểm ở bản thân
mỗi người chỉ là một yếu tố làm cho cuộc sống thêm phần thú vị, đa dạng.
Không nên buồn và tự ti về khuyết điểm của bản thân mình.
+ Kỹ năng nhận thức: Học sinh nhận thức được rằng những khuyết điểm chỉ
là những thiếu khuyết nhỏ so với những ưu điểm bản thân có.
+ Kỹ năng đàm phán, thuyết trình: Thảo luận, trình bày suy nghĩ để trả lời
câu hỏi.
* Đoạn video 2: Cái kén bướm
- Nội dung: Một chàng trai nọ tìm thấy 1 cái kén bướm. Một hôm anh thấy cái
kén hé một lỗ nhỏ. Anh ta ngồi hàng giờ nhìn chú bướm cố thốt mình khỏi cái
lỗ nhỏ xíu. Hình như chú bướm không thể cố hơn được. Anh quyết định lấy kéo
rạch cho cái lỗ to thêm. Chú bướm dễ dàng thốt ra khỏi cái kén nhưng thân
mình sưng phồng lên, đơi cánh thì nhăn nhúm. Cịn chàng thanh niên cứ ngồi
quan sát với hi vọng thân hình chú bướm sẽ xẹp lại và đơi cánh có thể nâng đỡ
thân hình chú. Chú bướm đã phải bị loanh quanh suốt qng đời cịn lại, chẳng
bao giờ có thể bay được. Sự thật là: cái kén chật chội khiến chú bướm phải nỗ
lực mới chui qua được cái lỗ nhỏ xíu kia là quy luật tự nhiên, giúp chú có thể
bay ngay khi thốt ra ngồi.
- Câu hỏi suy nghĩ, thảo luận về đoạn video 2:
1. Trong cuộc sống đã khi nào bạn đóng vai trị nhân vật chàng trai như trong
đoạn phim chưa? Bạn có mong muốn được giúp đỡ như chú bướm nhỏ khơng?
2. Bạn có suy nghĩ gì về giá trị của sự đấu tranh?

3. Sự nỗ lực, cố gắng vượt qua áp lực của cuộc sống có tác dụng gì?
4. Bạn có muốn mình có cuộc sống phẳng lặng, bình thường khơng?
Học sinh đã suy nghĩ và thảo luận, đưa ra câu trả lời. Giáo viên phân tích
thêm để các em hiểu rõ hơn từ đó rút ra được bài học cho bản thân và vận dụng
vào cuộc sống.
- Bài học: Đôi khi đấu tranh là rất cần thiết trong cuộc sống. Nếu ta quen sống
một cuộc đời phẳng lặng, ta sẽ mất đi sức mạnh tiềm tàng mà bẩm sinh mỗi
người đều có. Vì thế, nếu bạn thấy mình đang phải vượt qua nhiều áp lực và
căng thẳng thì hãy tin rằng sau đó bạn sẽ trưởng thành hơn.
- Các kỹ năng được hình thành và củng cố:
+ Kỹ năng lắng nghe, kỹ năng quan sát: Xem phim, nghe thuyết minh của
phim.
+ Kỹ năng xác định giá trị: Học sinh xác định được những khó khăn, áp lực
căng thẳng trước mắt chỉ là những thử thách để trưởng thành hơn.
+ Kỹ năng nhận thức: Học sinh nhận thức được rằng khi gặp những khó
khăn trong cuộc sống hãy cố gắng vượt qua bằng chính sức lực của mình.
* Đoạn video 3: Con yêu mẹ
- Nội dung: Người mẹ mệt mỏi trở về nhà sau một ngày làm việc, kéo lê túi
hàng trên sàn bếp. Đang chờ bà là đứa con trai - David, 8 tuổi, lo lắng kể lại
những gì mà em nó làm ở nhà: “… lúc con đang chơi ngồi sân cịn bố đang gọi
điện thoại thì Tom lấy bút chì màu viết lên tờ giấy dán tường mới mẹ dán trong
phòng làm việc ấy! Con đã nói với nó là mẹ sẽ bực mình mà!” Người mẹ than
thở rồi nhíu lơng mày: “Bây giờ nó đâu?”. Thế rồi bà bỏ hết hàng ở đó, sải bước
10


vào phịng của đứa con trai nơi nó đang trốn. Bà gọi cả tên họ của đứa bé, mà ở
các nước phương Tây, khi gọi cả tên lẫn họ như thế này là thường thể hiện sự
tức giận. Khi bà bước vào phịng, đứa bé run lên vì sợ, nó biết sắp có chuyện gì
ghê gớm lắm. Trong 10 phút, người mẹ nguyền rủa con, là bà đã phải tiết kiệm

thế nào và tờ giấy dán tường đắt ra sao! Càng mắng mỏ con, bà càng thấy bực
mình, bà ra khỏi phòng con, cảm thấy cáu đến phát điên! Người mẹ chạy vào
phòng làm việc để xác minh nỗi lo lắng của mình. Nhưng khi nhìn bức tường,
đơi mắt bà tràn ngập nước mắt. Những gì bà đọc được như một mũi tên xuyên
qua tâm hồn người mẹ. Dòng chữ viết: “Con yêu mẹ” được viền bằng một trái
tim! Và giờ đây bao thời gian trôi qua, tờ giấy dán tường vẫn ở đó, y như lúc
người mẹ nhìn thấy.
- Câu hỏi suy nghĩ, thảo luận về đoạn video 3:
1. Bạn đã bao giờ thể hiện tình cảm của mình với mẹ như cậu bé Tom chưa?
2. Bạn có suy nghĩ gì về những hành động và lời nói của người mẹ ngay sau
khi
về nhà? Bạn có hồn tồn trách bà mẹ khơng?
3. Vai trị của sự lắng nghe và nhìn nhận tồn diện vấn đề là gì?
4. Người mẹ có trân trọng những gì mà con mình đã dành cho không?
Học sinh suy nghĩ, thảo luận và trả lời các câu hỏi. Giáo viên phân tích
thêm, từ đó học sinh rút ra bài học cho bản thân và vận dụng vào cuộc sống.
- Bài học: Trước khi phán xét một điều gì đó thì hãy xem xét và suy nghĩ thật
kĩ sự việc đó. Hãy biết lắng nghe và thấu hiểu mọi chuyện rồi hãy kết luận. Nên
giữ bình tĩnh trong mọi tình huống để sáng suốt giải quyết mọi việc.
- Các kỹ năng được hình thành và củng cố:
+ Kỹ năng lắng nghe, kỹ năng quan sát: Xem phim, nghe thuyết minh của
phim.
+ Kỹ năng thuyết trình: Học sinh trình bày suy nghĩ của mình.
+ Kỹ năng làm chủ cảm xúc: học được từ đoạn video.
* Đoạn video 4: Cà rốt, trứng và cà phê
- Nội dung: Một cơ gái trẻ nói với mẹ của mình rằng cuộc sống thật khó
khăn. Cơ muốn bng xi vì đã q mệt mỏi. Bà đưa cô vào bếp và đổ đầy
nước vào ba cái bình và đun sơi. Chiếc bình đầu tiên, bà đặt vào những củ cà rốt,
chiếc thứ hai bà đặt những quả trứng và chiếc cuối cùng bà đặt những hạt cà phê
nghiền. Sau đó bà nấu sơi ba chiếc bình khoảng 20 phút. Bà vớt những củ cà rốt

ra và đặt chúng vào một cái bát, những quả trứng bà đặt vào một cái bát khác.
Bà lại lấy muỗng múc cà phê vào cái bát thứ ba. Rồi bà hỏi con: “Nào, con hãy
nói cho mẹ biết, con nhìn thấy gì?” “Dạ, cà rốt, trứng và cà phê”. Bà mẹ giải
thích rằng mỗi một thứ trong đó đã gặp điều kiện khó khăn như nhau, đó là nước
sơi. Mỗi thứ có phản ứng khác nhau. Cà rốt khi chưa bỏ vào nước thì cứng, rắn
và dai. Tuy nhiên, sau khi bị bỏ vào nước sơi, nó mềm đi và trở nên yếu ớt. Quả
trứng vốn rất dễ vỡ. Lớp vỏ ngồi mỏng manh của nó đã bảo vệ lớp chất lỏng
bên trong nó, nhưng sau khi được đặt vào trong nước sơi, phần bên trong nó
cứng lại. Những hột cà phê nghiền thì khác. Sau khi bị bỏ vào nước sôi, chúng
đã biến đổi nước, làm nước trở nên thơm phức. “Con là gì? Khi một hồn cảnh
11


bất lợi gõ cửa con sẽ phản ứng thế nào? Con là củ cà rốt, quả trứng hay hột cà
phê?”
Người mẹ giải thích tỉ mỉ cho cơ con gái: “Con là củ cà rốt, dường như rất
mạnh mẽ, nhưng khi gặp hoàn cảnh bất lợi, con yếu mềm và mất đi sức mạnh?
Hay con là quả trứng bắt đầu với một trái tim mềm yếu nhưng qua khó khăn lại
trở nên cứng rắn? Một số người dễ bị lung lay tinh thần, khi gặpkhó khăn, họ trở
nên cứng nhắc, mặc dù cái vỏ bên ngồi vẫn thế. Hoặc có thể con giống cà phê.
Cà phê thực sự làm thay đổi nước nóng, chính là thay đổi hồn cảnh mang lại
nỗi đau, con sẽ sống tốt đẹp hơn và có thể thay đổi tình thế xung quanh con, khi
mọi thứ đang trở nên tồi tệ nhất. Trước những ngày tháng đen tối nhất và trước
những thử thách cam go nhất, con người sẽ nâng bản thân mình lên một tầm cao
mới. Sau này khi con gặp hoàn cảnh bất lợi, nhớ tự hỏi mình: “Tơi sẽ là cà rốt,
trứng hay cà phê?”
Câu hỏi suy nghĩ, thảo luận về đoạn video 4:
1. Hình ảnh 3 bình nước sơi tượng trưng cho điều gì trong cuộc sống của bạn?
2. Vì sao khi cho vào nước sơi, cà rốt, trứng và cà phê có phản ứng khác
nhau?

3. Khi gặp hoàn cảnh bất lợi trong cuộc sống, bạn sẽ phản ứng như thế nào?
Bạn
sẽ giống như cà rốt, trứng hay cà phê? Bạn muốn mình là cà rốt, trứng hay cà
phê?
4. Những khó khăn trong cuộc sống có phải lúc nào cũng gây bất lợi không?
Học sinh đã thảo luận, đưa ra câu trả lời. Giáo viên phân tích thêm nội
dung, ý nghĩa của từng đáp án để các em hiểu rõ hơn từ đó rút ra được bài học
cho bản thân và vận dụng vào cuộc sống.
- Bài học: Trước những ngày tháng đen tối nhất và trước những thử thách
cam go nhất, mỗi người sẽ nâng bản thân mình lên một tầm cao mới. Khi gặp
hồn cảnh bất lợi khơng nên nản chí mềm lịng, hãy tin rằng những khó khăn
trước mắt là những thử thách và trải nghiệm tốt nhất cho cuộc sống sau này.
- Các kỹ năng được hình thành và củng cố:
+ Kỹ năng lắng nghe, kỹ năng quan sát: Xem phim, nghe thuyết minh của
phim.
+ Kỹ năng xác định giá trị: Học sinh xác định được những khó khăn trước
mắt là những thử thách và trải nghiệm tốt nhất cho cuộc sống sau này.
+ Kỹ năng ứng phó với căng thẳng: Học sinh rút ra từ đoạn phim…
Ngoài những đoạn video tôi vừa giới thiệu trên, tôi cũng đã trình chiếu
cho học sinh xem nhiều đoạn video khác mang tính chất giáo dục kỹ năng sống
khác nữa để giáo dục các em vào một số buổi sinh hoạt đầu giờ. Sau khi trình
chiếu, tơi cũng đặt ra một số câu hỏi thảo luận theo nội dung từng đoạn video
vừa chiếu xong. Học sinh phát biểu cảm nghĩ và rút ra bài học cho bản thân và
rèn luyện được một số kỹ năng sống cần thiết.
Hoạt động 3.
Lập kế hoạch tuần tiếp theo: thông báo các nhiệm vụ phải làm trong tuần tới:
Để mỗi học sinh đều có thể tham gia làm cán sự lớp từ lớp trưởng đến thành
12

viên của lớp, trong thời gian 1,5 đến 2 tháng, sau đó lại đổi nhiệm vụ ở các vị trí
khác.
Trong quá trình thực hiện các học sinh nhận nhiệm vụ làm cán sự lớp luôn cố
gắng làm tốt nhiệm vụ của mình, các em phấn khởi hơn, hứng thú hơn, có trách
nhiệm hơn với cơng việc vì ln nghĩ rằng đây là dịp để thể hiện vai trò của bản
thân trong các hoạt động của lớp. Cuối tuần giáo viên chủ nhiệm cùng Ban cán
sự lớp đánh giá và rút kinh nghiệm để điều chỉnh kịp thời.Với mỗi vị trí như thế
sẽ làm cho giờ sinh hoạt lớp phong phú hơn.
Giải pháp:
Dựa trên sự định hướng trước của giáo viên chủ nhiệm, nhiệm vụ đặt ra của
nhà trường và Liên đội, mục tiêu thi đua rèn luyện, lớp trưởng phát thảo kế
hoạch thực hiện bao gồm: nhiệm vụ phải thực hiện và mục tiêu phân đấu đạt
được trên tính thần khắc phục những mặc yếu kém tuần qua và phát huy những
lợi thế đạt được của tập thể lớp.Tập thể lớp trao đổi và đi đến phương án thực
hiện
Hoạt đông 4. Giáo viên chủ nhiệm góp ý, nhận xét và đánh giá
Dựa trên những thông tin thu thập được về hoạt động học tập của các em
+ Giáo viên chủ nhiệm cần đánh giá góp ý phương pháp làm việc của cán bộ
lớp, uốn nắn điều chỉnh để rèn luyện kỹ năng tự quản cho lớp.
+ Cần phát hiện và tuyên dương , động viên kịp thời các học sinh đã có sự cố
gắng phấn đấu trong tuần.
+ Cần phê bình nhẹ nhàng nhưng cương quyết những cá nhân sai phạm , chây
lười, lơ là trong học tập và thiếu tính thần trách nhiệm với tập thể với các câu
hỏi:Vì sao tuần này em chỉ đạt được 5 điểm ? Em có biết vì sao bạn khác đạt 10
điểm khơng ?….
Theo bản thân tơi, để các em tự nói cũng là cách để các em tự địi hỏi bản thân
mình phải làm được điều đó.
+ Phát hiện và ngăn chặn kịp thời hiện tượng học sinh cá biệt.
+ Thưởng, phạt cơng minh đảm bảo được tính thuyết phục, thu hút và ràng buộc
học sinh.

+ Tiếp tục rút kinh nghiệm với những kết quả đạt được đồng thời góp ý bổ sung
kế hoạch hoạt động theo định hướng giáo dục đã có.
NỘI DUNG CHI TIẾT GIỜ SINH HOẠT LỚP THEO CHỦ ĐỀ

" Xây dựng tình bạn đẹp, nói khơng với bạo lực học đuờng"
Mục tiêu:
a. Mục tiêu:
* Về kiến thức:
- Bạo lực học đường là gì? Bạn suy nghĩ gì về bạo lực học đường hiện nay?
- Nguyên nhân chính dẫn tới tình trạng bạo lực học đường?
- Để hạn chế hành vi bạo lực học đường chúng ta cần có giải pháp gì?
- Để xây dựng tình bạn đẹp chúng ta cần làm gì?
* Về kĩ năng :
Giúp rèn luyện phương pháp tư duy phân tích, so sánh, thảo luận, thu
thập và xử lí thơng tin, hình thành các kĩ năng sống: kĩ năng giao tiếp, ứng xử; kĩ
13


năng suy nghĩ sáng tạo và kĩ năng ra quyết định trong mọi cơng việc; trải
nghiệm; làm việc nhóm…
* Thái độ :
Nhận thức hạn chế tiêu cực, lên án nạn bạo lực học đường đang diễn ra và
ngày càng gia tăng, với thơng điệp" nói khơng với bạo lực học đường".
b. Phương pháp
+ Thảo luận nhóm, làm việc nhóm, chia sẻ kinh nghiệm…
+ Các hoạt động kích thích trí tưởng tượng và động não.
+ Phân tích tình huống.
+ Các loại hình nghệ thuật: vẽ, múa, đóng kịch…
c. Chuẩn bị của giáo viên và học sinh:
Bước 1: Giáo viên chủ nhiệm chuẩn bị :

* Xác định rõ tên chủ đề hoạt động: Suy nghĩ của em nạn bạo lực học
đường, ảnh hưởng tiêu cực của nó tới cuộc sống của học sinh hiện nay? Làm thế
nào để xây dựng tình bạn đẹp.
* Dự kiến cách triển khai nội dung và hình thức tổ chức: thảo luận nhóm,
đại diện thuyết trình, phản biện, tiểu phẩm minh họa, vẽ tranh, trình chiếu bằng
máy chiếu…
* Dự kiến người thực hiện: Tất cả học sinh của lớp 10A4( 45hs gồm 30
nam và 15 nữ, chia thành 6 nhóm, mỗi nhóm 7 em và 3 em trong vai trị dẫn
chương trình và thư ký.
Nội dung:
1. Đánh giá hoạt động tuần 19
2. Kế hoạch tuần 20
Thời điểm tiến hành
Vào lúc 7h 45phút ngày 15 tháng 1 năm 2018 tại phịng học lớp 10A4
Dẫn chương trình

Học sinh

Hoạt động 1: Tổ chức sinh hoạt
- Ổn định tổ chức lớp.
Học sinh lắng nghe
- Mời đại biểu tham dự.
- Dẫn chương trình mời lớp trưởng
hướng dẫn cách tổ chức tiết sinh hoạt
cho các bạn.
- Cử 1 học sinh làm thư ký ghi biên
bản sinh hoạt lớp.
Hoạt động 2: Sinh hoạt lớp theo chủ
đề.
Học sinh lắng nghe

Dẫn chương trình: " Diễn đàn xây
dựng tình bạn đẹp, nói khơng với bạo
lực học đường" nhằm tuyên truyền,
định hướng cho những giá trị đạo đức
tốt đẹp, nêu gương người tốt, đẩy lùi
bạo lực học đuờng. Bạo lực học đuờng

Thời
gian
2
phút

14


ln được tồn xã hội quan tâm bởi
người gây ra chính là học sinh. Một bộ
phận chưa nhận thức đúng đắn, thích
thể hiện bản thân thái quá, thiếu khả
năng kiềm chế và ứng xử không đúng
với những mâu thuẫn nhỏ đã gây nên
hậu quả đáng tiếc.
Tình trạng bạo lực học đường có xu
hướng gia tăng.
- Trước khi đến với nội dung chính
thức của buổi sinh hoạt, xin trân trọng
cơ chủ nhiệm và các bạn em tiểu phẩm
với chủ đề " tình bạn với bạo lực học
đường".
- Buổi sinh hoạt sẽ tập trung thảo luận

các câu hỏi do cô giáo đưa trước và
chia ra các nhóm.
- Các nhóm thảo và trình bày ý kiến
của mình. Bạn dẫn chương trình khéo
léo dẫn dắt để các nhóm đưa ra ý kiến:
+ Bạo lực học đường là những hành vi
cố ý, sử dụng vũ lực hoặc quyền lực
của học sinh hoặc giáo viên đối với
những học sinh, giáo viên hoặc những
người khác và ngược lại. Đó có thể là
những hành vi bạo lực xâm phạm về
thể xác, bạo lực về tinh thần đối với
con người. đó cịn là hành vi bạo lực
ngơn ngữ, bắt ép về tài chính...có thể
gây ra tổn thương về tinh thần lẫn thể
xác đối với người bị hại.
+ Nguyên nhân chính dẫn tới tình trạng
bạo lực học đường:
. Ngun nhân từ bản thân học sinh
sự chuyển biến từ tâm sinh lý lứa tuổi,
dễ kích động từ những tác động xấu
bên ngồi, khơng kiểm sốt hành động.
. Ngun nhân từ gia đình
. Nguyên nhân từ nhà trường
. Nguyên nhân từ xã hội
Những bộ phim, trị chơi mang tính
bạo lực, các tệ nạn xã hội như ma tuý,
ruợu bia, chất gây ghiện...
+ Giải pháp hạn chế nạn bạo lực học
đường:

Học sinh lắng nghe và thể hiện
nội dung.( các em trong đã
đuợc phân cơng để thể hiện nội
dung).

- Nhóm 1: Bạo lực học đường
là gì? Bạn suy nghĩ gì về bạo
lực học đường hiện nay?
- Nhóm 2: Hãy cho biết
ngun nhân chính dẫn tới tình
trạng bạo lực học đường?
- Nhóm 3: để hạn chế hành vi
bạo lực học đường chúng ta
cần có giải pháp gì?
- Nhóm 4: Thơng qua các
phương tiện truyền thơng, có
nhiều vụ việc các bạn học sinh
bị bắt nạt, đánh đập. Trong một
số video clip thậm chí có khi
đánh nhau, các bạn học sinh
khác khơng can ngăn mà cịn
đứng xung quanh cổ vũ rồi
chụp ảnh, quay phim...Theo
bạn nếu gặp nếu gặp phải
trường đó bạn sẽ làm gì?
- Nhóm 5: Khi các bạn học
sinh trong lớp có những hành
vi tẩy chay một bạn trong lớp
hay thường xuyên có những lời

lẽ xúc phạm, chê bai những
bạn có hồn cảnh khó khăn....
Bạn suy nghĩ gì về vấn đề này.
- Nhóm 6: Để xây dựng tình
bạn đẹp chúng ta cần làm gì?

7
phút

15
phút

15


Đối với nhà trường:
Đối với học sinh:
Thường xuyên quan tâm, giúp đỡ,đồn Học sinh thảo luận và trình
kết với các bạn trong lớp, trong truờng, bày ý kiến.
động viên các bạn cùng học tập, rèn
luyện.
Không gây gổ, đánh nhau
Biết độ lượng, tha thứ.
Báo cáo với cô giáo và nhà trường
những mâu thuẫn với bạn bè khi không
tự giải quyết.
Tránh xa các trò chơi game bạo lực...
Giáo viên tư vấn để cho các em có cho
các có cái nhìn đúng nhất.
- Chiếu các đoạn video về tình trạng

bạo lực học đường [4]: Các hình ảnh
sau đây các bạn có suy nghĩ gì?
Hình ảnh 1:
Chú ý theo dõi, thấy đuợc
thơng điệp qua đoạn video.

5
phút

- Nữ sinh đánh nhau
- Hình ảnh các bạn học sinh
đánh nhau, các bạn học sinh
khác không can ngăn mà còn
đứng xung quanh cổ vũ rồi
quay video, clip.
- Nữ sinh đánh nhau
- Hình ảnh các bạn học sinh đánh nhau,
các bạn học sinh khác khơng can ngăn
mà cịn đứng xung quanh cổ vũ rồi
quay video, clip.

16


Lên án nạn bao lực học đường với
thông điệp " nói khơng với bạo lực học
đường"
- Chiếu video q tặng cuộc sống:
"Đơi bạn".
- Tổ chức trị chơi “Truyền tin”

Luật chơi: Đứng thành từng đội và mỗi
đội cử 01 người đến quản trò nhận bản
tin, rồi trở về đứng cách những người
của đội mình 1,5m và truyền lại bản tin
đó bằng cử điệu mà khơng được nói,
cũng như khơng được nhép miệng. Đội
nào nhận đuợc bản tin và thực hiện
thao bản tin trước là thắng
Mục đích: Gây bầu khơng khí sơi
động
Lưu ý: Khơng nên nói những lời khó
hiểu và khó thực hiện
-Hoạt động 3
Lập kế hoạch tuần tiếp theo: thông
báo các nhiệm vụ phải làm trong tuần
tới
Hoạt động 4: Giáo viên chủ nhiệm
góp ý ,nhận xét và đánh giá phần làm
việc của các nhóm, đưa ra thơng điệp"
nói khơng với bạo lực học đường", nêu
cao tình thần đồn kết, quan tâm, giúp
đỡ giữa các bạn trong lớp.

Ý nghĩa
8
phút
Làm thế nào để xây dựng tình
bạn đẹp.
Học sinh lắng nghe, thực hiện
trị chơi.

7
phút

2.4. Hiệu quả của sáng kiến kinh nghiệm đối với hoạt động giáo dục, với
bản thân, đồng nghiệp và nhà trường
2.4.1. Bảng đối chứng kết quả vận dụng giáo dục kỹ năng sống cho học
sinh lớp chủ nhiệm
Đề tài này, tôi áp dụng ở lớp chủ nhiệm 10A4 năm học 2017 – 2018. Lớp
10A9, tôi chủ nhiệm năm học 2016 - 2017 được chọn làm lớp đối chứng. Tôi đã
thống kê số liệu 2 lớp chủ nhiệm qua 2 năm học về hạnh kiểm và học lực, kết
quả thu được cụ thể như sau:
Về học lực:
Lớp
Loại giỏi
Loại khá
Loại TB
10A9
khơng có
18 em = 40%
26 em =
2016- 2017
57,8%
10A4
7 em = 15,6% 36 em = 75,6% 2em = 8,8%
2017- 2018

Loại yếu
1 em = 2,2%
không có

17


Về hạnh kiểm:
Lớp
Loại tốt
Loại khá
Loại TB
Loại yếu
10A9
34 em = 75,6% 8 em = 17,8%
03 em = 6,6% khơng có
2016- 2017
10A4
44 em = 97,8% 01 em = 2,2%
khơng có
khơng có
2017- 2018
Trong 2 bảng thống kê trên có:
- Lớp đối chứng là: Lớp 10A9, lớp tôi chủ nhiệm năm học 2016- 2017.
- Lớp thực nghiệm là: 10A4, lớp tôi chủ nhiệm năm học 2017- 2018 (sĩ
số các lớp đều là 45 em).
Qua kiểm tra đánh giá tôi nhận thấy: sau khi áp dụng đề tài này, học sinh
lớp 10A4 có sự chuyển biến rõ rệt trong nhận thức và hành động :
- Tinh thần của các em sau các buổi sinh hoạt tập thể rất hào hứng, vì qua
đây các em có thể nhận thức được giá trị của bản thân, giá trị của tinh thần đoàn
kết và nhiều kĩ năng sống cần thiết trong cuộc sống.
- Các em đã biết cách sử dụng có văn hóa điện thoại thơng minh và mạng
xã hội một cách hữu ích cho học tập và giải trí.

- Học sinh lớp 10A4 tích cực tham gia các hoạt động văn hóa, văn nghệ,
thể dục - thể thao do Đồn trường tổ chức.Thu được nhiều thành tích cao trong
học tập và rèn luyện.
- Học sinh lớp 10A4 có tính kỉ luật cao, tình trạng bạo lực học đường, bắt
nạt bạn khác khơng có ở lớp 10A4. Học sinh sống có trách nhiệm hơn với bản
thân, gia đình và tập thể lớp. Tình trạng học sinh bỏ học đi điện tử, chat, ... giảm
đáng kể.
2.4.2 Phạm vi ảnh hưởng.
a. Tới các cấp quản lí
- Giúp các cấp quản lí có thêm tài liệu tham khảo về phương pháp, cách lồng
ghép, tổ chức giáo dục kỹ năng sống cho các em học sinh THPT.
- Giúp Ban giám hiệu nhà trường có cái nhìn chính xác hơn, sâu sắc hơn và
thực tế hơn trong việc quản lí, chỉ đạo, định hướng và tổ chức giáo dục kỹ năng
sống cho các em học sinh THPT.
- Từ đề tài cho thấy, muốn công tác giáo dục kỹ năng sống cho học sinh đạt
hiệu quả cao địi hỏi các cấp quản lí cần làm tốt một số nhiệm vụ sau:
+ Luôn bám sát, đôn đốc, kiểm tra, đánh giá việc thực hiện giáo dục kỹ năng
sống cho học sinh.
+ Ln có sự khen chê, thưởng phạt rõ ràng đối với công tác giáo dục kỹ
năng sống cho học sinh.
+ Chủ động xây dựng kế hoặch, tổ chức các chương trình mang tính giáo dục
kỹ năng sống cho học sinh cao.
b. Tới giáo viên
- Giúp cho các giáo viên chủ nhiệm vận dụng linh hoạt trong quá trình thực
hiện giáo dục kỹ năng sống cho học sinh cho học sinh lớp mình chủ nhiệm.
- Giúp cho các giáo viên chủ nhiệm thấy được sự cần thiết và tính cấp bách
của việc giáo dục kỹ năng sống cho các em học sinh lớp chủ nhiệm. Muốn thực
18

hiện tốt, đạt hiệu quả cao trong công tác giáo dục kỹ năng sống cho lớp chủ
nhiệm thì giáo viên cần thực hiện tốt một số công việc sau:
+ Luôn chủ động xây dựng kế hoặch giáo dục kỹ năng sống cho học sinh lớp
chủ nhiệm. Giáo viên chủ nhiêm lên kế hoạch, nội dung, phương pháp và cách
thức tổ chức thực hiện giáo dục kỹ năng sống cho học sinh.
+ Phải phối kết hợp với Ban giám hiệu nhà trườngs, Đồn thanh niên, với các
giáo viên bộ mơn cũng như các tổ chức xã hội khác trong quá trình giáo dục kỹ
năng sống cho học sinh lớp mình.
+ Giáo viên chủ nhiệm phải xác định được chỉ thông qua các hoạt động như:
các giờ sinh hoạt lớp, các buổi lao động tập thể, sinh hoạt dưới cờ, luyện tập văn
nghệ, làm báo tường chào mừng ngày Nhà giáo Việt Nam, luyện cắm hoa chào
mừng ngày Phụ nữ Việt Nam, ngày Quốc tế phụ nữ, các buổi sinh hoạt đầu
giờ, ... thì các kỹ năng sống có cơ hội, có điều kiện hình thành cũng như được
củng cố vững chắc hơn.
3. Kết luận, kiến nghị
3.1. Kết luận:
Sau khi vận dụng đề tài “ Vai trò của giáo viên chủ nhiệm trong việc
giáo dục kỹ năng sống cho học sinh qua các tiết sinh hoạt lớp ở Trường
THPT Lê Lợi”, tôi rút ra một số kết luận sau:
Trong quá trình áp dụng đề tài tôi đã rút ra được các bài học kinh nghiệm
sau:
- Vai trò của giáo viên chủ nhiệm trong việc định hướng học sinh lớp 10. Khi
tiến hành giáo dục học sinh cần linh hoạt thay đổi biện pháp giáo dục cho phù
hợp với từng đối tượng học sinh, không nên cứng nhắc áp dụng các biện pháp
giống nhau cho các đối tượng học sinh khác nhau.
- Đề tài có khả năng ứng dụng rộng rãi để giáo dục kỹ năng sống ở nhiều
trường và địa phương.
+ Đề tài có thể áp dụng để giáo dục kỹ năng sống cho các em học sinh THPT
ở tất cả các khối lớp khác nhau trong nhà trường.
+ Đề tài có thể áp dụng để giáo dục kỹ năng sống cho các em học sinh ở các

trường học có cùng điều kiện với trường THPT Lê Lợi trên toàn quốc.
+ Đề tài là tài liệu rất cần thiết đối với các giáo viên chủ nhiệm, đặc biệt là
các giáo viên chủ nhiệm cịn ít kinh nghiệm, chưa có phương pháp giáo dục kỹ
năng sống cho các em học sinh lớp mình.
+ Đề tài cũng có thể sử dụng để giáo dục kỹ năng sống cho các em học sinh ở
các cấp học dưới hoặc cũng có thể vận dụng để giáo dục kỹ năng sống cho con
người hiện đại thông qua các buổi sinh hoạt tập thể ở nhà văn hóa thơn, nhà văn
hóa bản; ở các trung tâm văn hóa của xã, thị trấn, thị xã và của thành phố.
- Vấn đề giáo dục kỹ năng sống cho học sinh là đề tài vơ cùng rộng lớn, vì vậy,
đề tài này của tơi cịn có thể mở rộng hơn nữa cả về nội dung và phương pháp
giáo dục. Do đó tôi sẽ tiếp tục nghiên cứu để mở rộng phạm vi của đề tài, và tôi
cũng mong các bạn đồng nghiệp cùng nghiên cứu để phát triển đề tài này.
3.2. Kiến nghị, đề xuất:
Phối hợp giữa Gia đình - Nhà trường - Xã hội trong việc giáo dục học
sinh. Quản lí chặt chẽ học sinh trong giờ học chính khố cũng như học ngoại
19


khố, thường xun liên hệ chặt chẽ với gia đình để quản lí học sinh và thơng
báo kịp thời kết quả học tập rèn luyện, tu đưỡng đạo đức cũng như các biểu hiện
lệch lạc trong suy nghĩ, hành vi lối sống của học sinh để phối hợp giáo dục.
Nhà trường, Đồn trường giúp gia đình tư vấn giáo dục học sinh, tổ chức
hoạt động ngoại khoá, hoạt động vui chơi bổ ích, hoạt động ngồi giờ lên lớp…
hình thành các kĩ năng sống giúp các em giải quyết tốt các vấn đề thực tiễn trong
cuộc sống.
Gia đình cũng khơng kém phần quan trọng trong quá trình “thu phục và
cảm hóa” các em. Bởi gia đình cũng là một trường học thu nhỏ, là nơi các em
tiếp tục “học ăn, học nói, học gói học mở” và hồn thiện nhân cách sống nơi
chính gia đình của các em. Chính vì thế mỗi bậc phụ huynh hãy là tấm gương
cho con em mình noi theo. Hãy dành thời gian bên con cái cùng với nhà trường

và xã hội giáo dục và ni dạy các em thành người có ích.
Đề tài này nhằm nâng cao kĩ năng sống cho học sinh từ môi trường giáo
dục ở nhà trường qua các giờ sinh hoạt trên lớp. Do thời gian nghiên cứu ngắn,
phạm vi nghiên cứu chỉ là ở một tập thể lớp một trường THPT, nên có nhiều vấn
đề chưa được phân tích một cách đầy đủ. Các biện pháp đưa ra chưa có tính khả
thi cao những ít nhiều cũng giúp cho chúng ta nhận thấy những biện pháp thực
tế trong công tác chủ nhiệm hiện nay rất đa dạng giúp cho chúng ta định hướng
lại một số việc trong thời gian tới để góp phần thành cơng trong sự nghiệp trồng
người. Rất mong nhận được sự giúp đỡ góp ý bổ sung của Ban giám hiệu nhà
trường, các cấp quản lý giáo dục và các đồng nghiệp để sáng kiến của tơi có
được các kinh nghiệm bổ ích áp dụng cho các năm học sau.

XÁC NHẬN CỦA
THỦ TRƯỞNG ĐƠN VỊ

Thanh Hóa, ngày 20 tháng 05 năm 2018.
Người viết
Đào Thị Hà

20


TÀI LIỆU THAM KHẢO
*********
[1]. Kynangsong.org › KỸ NĂNG › Thảo luận chung về Kỹ Năng Sống
[2]. Chỉ thị phát động phong trào thi đua “ Xây dựng trường học thân
thiện, học sinh tích cực ” trong các trường phổ thơng của Bộ giáo dục và Đào
tạo ra ngày 22/7/2008.
[3]. Mô đun THPT 35 “Giáo dục kĩ năng sống cho học sinh trung học
phổ thông ” của Bộ giáo dục và Đào tạo.

[4]. Tham khảo một số tài liệu trên mạng internet
- Nguồn:
- Nguồn:

21