Hỏi đáp về "Trường học thân thiện, học sinh tích cực"

B3(hết dự thảo 6) (25-9)
HI P V PHONG TRO THI UA XY DNG
TRNG HC THN THIN, HC SINH TCH CC
Câu hỏi 1.

Mục tiêu, yêu cầu và nội dung của phong trào thi đua Xây dựng tr-
ờng học thân thiện, học sinh tích cực là gì?
Trả lời
Lần đầu tiên ở nớc ta Bộ Giáo dục và Đào tạo phát động phong trào thi đua "Xây
dựng trờng học thân thiên, học sinh tích cực" trong các trờng phổ thông, mầm non
trên phạm vi toàn quốc với mục tiêu, yêu cầu và nội dung nh sau:
1.
Mục tiêu
a) Huy động sức mạnh tổng hợp của các lực lợng trong và ngoài trờng học để xây
dựng môi trờng giáo dục an toàn, thân thiện, hiệu quả, phù hợp với điều kiện của địa
phơng và đáp ứng nhu cầu x hội.ã
b) Phát huy tính chủ động, tích cực, tự giác, sáng tạo của học sinh trong các hoạt
động giáo dục trong nhà trờng và tại cộng đồng.
2.
Yêu cầu
a) Giải quyết dứt điểm những yếu kém về cơ sở vật chất, thiết bị trờng học, tạo điều
kiện cho học sinh khi đến trờng đợc an toàn, thân thiện, vui vẻ.
b) Học sinh tham gia các hoạt động giáo dục trong nhà trờng và tại cộng đồng một
cách hứng thú, với thái độ tự giác, chủ động và ý thức sáng tạo.
c) Thầy giáo, cô giáo chủ động, sáng tạo đáp ứng yêu cầu đổi mới phơng pháp giáo
dục trong điều kiện hội nhập quốc tế.
d) Các tổ chức, cá nhân góp phần giáo dục văn hóa, truyền thống lịch sử cách mạng
cho học sinh.
đ) Phong trào thi đua đảm bảo tính tự giác, không gây áp lực quá tải trong công việc
của nhà trờng, sát với điều kiện ở cơ sở.
3.

Nội dung
-31-
B3(hết dự thảo 6) (25-9)
a) Xây dựng trờng, lớp xanh, sạch, đẹp, an toàn.
b) Dạy và học có hiệu quả, phù hợp với đặc điểm lứa tuổi của học sinh ở mỗi địa ph -
ơng, giúp các em tự tin trong học tập.
c) Rèn luyện kĩ năng sống cho học sinh.
d) Tổ chức các hoạt động tập thể vui tơi, lành mạnh.
đ) Học sinh tham gia tìm hiểu, chăm sóc và phát huy giá trị các di tích lịch sử, văn
hóa, cách mạng ở địa phơng.
Câu hỏi 2. Thế nào là trờng học thân thiện?
Trả lời
Mô hình trờng học thân thiện đ đã ợc xây dựng ở nhiều quốc gia trên thế giới và có thể
hình dung khái quát nh sau:
Trờng học thân thiện là trờng học mà ở đó học sinh đợc tạo điều kiện để sống khoẻ
mạnh, vui vẻ, tích cực học tập và tham gia các hoạt động khác; đợc giáo viên nhiệt
tình giảng dạy, yêu thơng, tôn trọng; đợc gia đình và cộng đồng tạo điều kiện phát
huy hết tiềm năng của mình trong môi trờng an toàn và thuận lợi; quyền đợc đi học
của học sinh đợc đảm bảo.
Chất lợng của trờng học thân thiện không chỉ thể hiện ở kết quả giáo dục trong lớp
học, mà còn là chất lợng của cả môi trờng học đờng và mối quan hệ giữa nhà trờng,
gia đình và cộng đồng.
Câu hỏi 3.

Thế nào là học sinh tích cực?
Trả lời
-32-
B3(hết dự thảo 6) (25-9)
Khái niệm tích cực của học sinh cần đợc hiểu và xác định một cách linh hoạt, phù
hợp với độ tuổi, lớp học hay cấp học. Có thể nêu những điểm chung và chủ yếu sau

đây:
- Chủ động, sáng tạo trong học tập; xây dựng và nâng cao dần thói quen tự học, ý
thức tìm tòi, tự đề xuất và giải quyết vấn đề nhằm đạt đợc kết quả học tập cao nhất.
- Hăng hái nhận phần việc cụ thể, có tinh thần trách nhiệm cao trong việc chăm sóc
và phát huy giá trị các di tích lịch sử, văn hoá, cách mạng ở điạ phơng.
- Tham gia việc bảo vệ và làm sạch đẹp thêm cảnh quan, môi trờng ở nhà trờng và
nơi công cộng; giữ gìn vệ sinh cá nhân, vệ sinh trờng lớp.
- Nhiệt tình tham gia các hoạt động văn nghệ, thể thao nhất là các hoạt động văn
nghệ, vui chơi dân gian.
- Đóng góp tích cực cho các hoạt động tập thể của Đoàn Thanh niên Cộng sản Hồ
Chí Minh, của Đội Thiếu niên Tiền Phong Hồ Chí Minh, của Nhà trờng và của cộng
đồng ở địa phơng.
Câu hỏi 4.

Mô hình trờng học thân thiện đã đợc triển khai thí điểm nh thế nào
ở nớc ta?
Trả lời
Mô hình trờng học thân thiện đ đã ợc một số tổ chức quốc tế giới thiệu và phối hợp tổ
chức thí điểm ở nớc ta. ở cấp Tiểu học có Dự án về Trờng Tiểu học bạn hữu với sự
hỗ trợ của Quỹ Nhi đồng Liên hợp quốc (UNICEF) đang đợc thực hiện ở một số địa
phơng, chủ yếu là miền núi. Ngoài ra còn có Dự án Thúc đẩy sự phát triển và tham
gia của Thanh Thiếu niên do Bộ Giáo dục và Đào tạo phối hợp với Quỹ Nhi đồng
Liên hợp quốc, triển khai thí điểm ở cấp THCS bắt đầu từ năm 2006 với tên Trờng
Trung học cơ sở thân thiện tại 50 trờng THCS thuộc các tỉnh, thành phố: Hà Nội, TP.
Hồ Chí Minh, Lào Cai, Đồng Tháp, An Giang, Trà Vinh, Gia Lai, Kon Tum. Hoạt động
này là sự nối tiếp của Dự án Giáo dục sống khỏe mạnh và kĩ năng sống cho học
sinh Trung học cơ sở.
-33-
B3(hết dự thảo 6) (25-9)
Câu hỏi 5.

Có những điểm đợc nhấn mạnh trong phong trào thi đua Xây
dựng trờng học thân thiện, học sinh tích cực ở nớc ta so với việc thực hiện xây dựng
mô hình trờng thân thiện đã thí điểm?
Trả lời
So với mô hình trờng THCS thân thiện đ thí điểm ở nã ớc ta, phong trào thi đua Xây
dựng trờng học thân thiện, học sinh tích cực do Bộ Giáo dục và Đào tạo phát động
lần này có nhiều điểm mới, từ mục tiêu cho đến nội dung và cách thức tổ chức, đó là:
- Nhấn mạnh vai trò tích cực của học sinh, điều đó đợc thể hiện ngay trong tên gọi
của phong trào thi đua.
- Có thêm những nội dung mới và cụ thể liên quan đến việc bảo tồn, phát huy văn
hoá dân gian, chăm sóc và phát huy giá trị di sản văn hoá, lịch sử, cách mạng.
- Đòi hỏi sự huy động tổng hợp các lực lợng trong và ngoài nhà trờng cho việc đảm
bảo chất lợng giáo dục toàn diện và trớc hết là giải quyết dứt điểm những yếu kém về
cơ sở vật chất, thiết bị trờng học.
- Phong trào đợc phát động rộng r i trong tất cả các trã ờng mần non, các trờng phổ
thông trên phạm vi toàn quốc.
- Có sự phối hợp chặt chẽ giữa Bộ Giáo dục và Đào tạo với Bộ Văn hoá, Thể thao và
Du lịch, Trung ơng Đoàn Thanh niên Cộng sản Hồ Chí Minh và các Bộ, Ngành liên
quan trong quá trình triển khai phong trào thi đua.
Câu hỏi 6. Làm gì để xây dựng trờng lớp xanh, sạch, đẹp và an toàn?
Trả lời
Xanh, sạch, đẹp và an toàn cho học sinh là những yêu cầu quan trọng của một môi
trờng than thiện trong trờng học, cụ thể là:
- Có nhiều cây xanh, thờng xuyên đợc chăm sóc và bổ sung. Khuôn viên nhà trờng,
các nhà làm việc, lớp học, phòng bộ môn, sân chơi, nhà vệ sinh lúc nào cũng dợc
giữ sạch sẽ, đảm bảo yêu cầu cảnh quan sự phạm.
-34-
B3(hết dự thảo 6) (25-9)
- Học sinh đợc giáo dục cách sống khoẻ mạnh và có sự hỗ trợ về y tế, về tâm lí.

- Học sinh đợc đảm bảo sự an toàn về thể xác và tinh thần. Không có bạo lực trong
nhà trờng và ngoài khu vực trờng, cũng nh những hiện tợng lăng mạ, sỉ nhục làm tổn
thơng đến danh dự và lòng tự trọng của học sinh.
Câu hỏi 7. Cần làm gì để dạy và học có hiệu quả?
Trả lời
Dạy và học có hiệu quả đợc hiểu một cách khái quát là hoạt động dạy, hoạt động
học trong mối quan hệ chặt chẽ với nhau và đều nhằm tới mục đích là làm cho mọi
học sinh đều đạt hoặc vợt mục tiêu giáo dục đ đã ợc nêu trong Luật Giáo dục và quy
định cụ thể trong chơng trình cấp học.
Để dạy và học đạt hiệu quả cần:
- Giáo viên thờng xuyên thực hiện tốt yêu cầu đổi mới phơng pháp dạy học, đổi mới
đánh giá kết quả học tập của học sinh, hình thành đợc cho các em phơng pháp cũng
nh các kĩ năng tự học và hợp tác trong học tập, kĩ năng vận dụng những điều đ đã ợc
học vào thực tế.
- Giáo viên thể hiện đợc thái độ tôn trọng, yêu thơng, quan tâm và động viên đối với
mọi học sinh trong học tập cũng nh sinh hoạt khác.
- Học sinh phải tự giác, chăm chỉ, tự tin và xác định rõ trách nhiệm của bản thân
trong học tập; tự đánh giá đợc những tiến bộ qua thời gian về thu nhận kiến thức,
phát triển kĩ năng; hình thành những thói quen tốt và thái độ đúng đắn.
- L nh đạo nhà trã ờng, gia đình và cộng đồng cần quan tâm tạo mọi điều kiện thuận lợi
có thể đợc nhằm thực hiện có kết quả các yêu cầu nêu trên.
Câu 8.

Vì sao việc rèn luyện kĩ năng sống cho học sinh trong hoàn cảnh hiện
nay lại thật sự cần thiết? Những kĩ năng cơ bản cần rèn luyện là gì?
-35-
B3(hết dự thảo 6) (25-9)
Trả lời
Cuộc sống hiện đại (về chính trị, kinh tế, x hội, văn hoá, khoa học kĩ thuật, môi trã ờng
khí hậu, ... ở trong nớc và trên thế giới) vận động hết sức khẩn trơng và chứa đựng

nhiều yếu tố khôn lờng. Để sống, hội nhập và góp phần tích cực cho cuộc sống cá
nhân và cộng đồng tốt đẹp hơn, con ngời nói chung và học sinh nói riêng không thể
không quan tâm đến việc rèn luyện kĩ năng sống nhằm thích ứng với mọi biến động
của hoàn cảnh.
Những kĩ năng hay nhóm kĩ năng sống chủ yếu cần rèn luyện là:
- Kĩ năng giao tiếp, ứng xử văn hoá và quan hệ với mọi ngời;
- Kĩ năng t duy tích cực và có đợc quyết định đúng đắn;
- Kĩ năng ứng phó trong mọi tình huống và biết kiềm chế.
(Những nhóm kĩ năng trên bao hàm kĩ năng hoạt động độc lập hay làm theo nhóm;
xây dựng kế hoạch; bảo vệ và tự bảo vệ trong đó có tính mạng và sức khoẻ trớc
những hiểm hoạ về tai nạn, về ma tuý, về bạo lực, về xâm hại đời sống tinh thần và
thể chất ...).
Việc rèn luyện kĩ năng sống cần đợc tiến hành trên lớp, trong và ngoài nhà trờng, có
thể đợc thực hiện qua các cách thức và hoạt động sau đây:
- Tích hợp với nội dung các bài học ở tất cả các môn học trên lớp;
- Thực hiện theo từng chủ điểm trong các hoạt động giáo dục ngoài giờ lên lớp;
- Các sinh hoạt Đoàn, Đội của thanh thiếu niên; các giờ học mà chơi, chơi mà học
của học sinh nhỏ.
Câu 9.

Mục đích của việc tăng cờng các hoạt động tập thể vui tơi, lành mạnh
trong nhà trờng (có nhấn mạnh đến việc tổ chức trò chơi dân gian và hát dân ca) là
gì? Cần làm nh thế nào để đạt mục đích đó?
Trả lời
-36-
B3(hết dự thảo 6) (25-9)
Trò chơi dân gian và các bài hát dân ca là những nét văn hoá đặc sắc của địa phơng.
Việc chọn lựa và đa các làn điệu dân ca và một số trò chơi dân gian vào trờng học,
trớc hết nhằm góp phần giảm bớt áp lực của hoạt động học tập; tạo môi trờng giao
tiếp lành mạnh, thân thiện, giúp cho học sinh có những hiểu sâu sắc về những nét

đẹp của văn hoá truyền thống, những đặc sắc của văn hoá các dân tộc anh em; tạo
cơ hội bình đẳng giới, thu hút sự tham gia tích cực của học sinh.
Để đạt đợc mục đích đó, Ngành Văn hoá, Thể thao và Du lịch cần tổ chức biên tập,
giới thiệu và phối hợp hớng dẫn việc tổ chức đa vào trong nhà trờng các trò chơi dân
gian, các loại hình văn hoá nghệ thuật dân gian sao cho phù hợp với điều kiện cụ thể
của địa phơng và lứa tuổi học sinh. Các Sở Giáo dục và Đào tạo chỉ đạo các trờng bố
trí thời gian để giáo viên tiếp thu các trò chơi dân gian. Đoàn Thanh niên Cộng sản
Hồ Chí Minh và Đội Thiếu niên Tiền phong Hồ Chí Minh ở các trờng cần tổ chức và
hớng dẫn cho học sinh các trò chơi dân gian vào những giờ ra chơi; trong các buổi
sinh hoạt Đoàn, Đội; các hoạt động ngoại khoá trong trờng và ngoài trờng.
Câu 10.

Việc học sinh tham gia tìm hiểu, chăm sóc và phát huy giá trị các di
tích lịch sử, văn hoá và cách mạng ở địa phơng nhằm mục đích gì và làm nh thế
nào?
Trả lời
Đạo lí và truyền thống của dân tộc ta là Uống nớc nhớ nguồn. Thông qua việc chăm
sóc các di tích lịch sử, văn hoá và cách mạng ở địa phơng, học sinh đợc hiểu sâu sắc
hơn về giá trị các di tích lịch sử, văn hoá và cách mạng và thêm tự hào về các di tích
đó. Qua đó học sinh có thể giới thiệu với bạn bè trong và ngoài nớc về đất nớc, con
ngời Việt Nam nói chung; về di tích lịch sử, văn hoá và cách mạng của địa phơng nói
riêng. Góp phần làm cho kiến thức trong sách vở gắn với thực tiễn cuộc sống, vừa tự
thấy mình có trách nhiệm với quê hơng, đất nớc.
Để việc chăm sóc các di tích lịch sử, văn hoá và cách mạng ở địa phơng đợc thuận
lợi và đúng quy định, trớc hết Ngành Văn hoá, Thể thao và Du lịch cần xác định, giới
thiệu với Ngành Giáo dục và Đào tạo các di tích lịch sử, văn hoá và cách mạng tại
mỗi tỉnh, thành phố trực thuộc Trung ơng phù hợp với nội dung Học sinh tham gia
tìm hiểu, chăm sóc và phát huy giá trị các di tích lịch sử ...; phù hợp với các trờng từ
Mầm non, Tiểu học đến Trung học cơ sở và Trung học phổ thông; phối hợp với các
-37-

B3(hết dự thảo 6) (25-9)
cấp quản lí giáo dục và tổ chức Đoàn Thanh niên Cộng sản Hồ Chí Minh để lập kế
hoạch, phân công, hớng dẫn chuyên môn nghiệp vụ và cách thức tổ chức hoạt động
chăm sóc, bảo vệ, tôn tạo di tích lịch sử, văn hoá và cách mạng cho các trờng học
trên địa bàn. Ngành Văn hoá, Thể thao và Du lịch sẽ phối hợp với Ngành Giáo dục
và Đào tạo và Trung ơng Đoàn Thanh niên Cộng sản Hồ Chí Minh tổ chức nghiệm
thu, đánh giá và xác nhận kết quả việc chăm sóc và phát huy giá trị các di tích lịch
sử, văn hoá và cách mạng ở địa phơng của các trờng học.
Ngành Giáo dục phối hợp với Đoàn Thanh niên Cộng sản Hồ Chí Minh tại mỗi tỉnh,
thành phố lập kế hoạch giao cho các trờng phổ thông nhận chăm sóc di tích lịch sử,
văn hoá ở địa phơng; đặc biệt phát huy tinh thần sáng tạo, sáng kiến của Đoàn
Thanh niên Cộng sản Hồ Chí Minh, Đội Thiếu niên Tiền phong để hình thành phong
trào thi đua của Đoàn, Đội.
Câu hỏi 11. Phong trào thi đua "Xây dựng trờng học thân thiện, học sinh tích
cực" có tác dụng nh thế nào đối với việc hoàn thành phổ cập và chống bỏ học?
Trả lời
Thực hiện tốt các nội dung phong trào thi đua Xây dựng trờng học thân thiện, học
sinh tích cực là sự đảm bảo cho quyền đi học của trẻ đợc thực hiện một cách đầy
đủ. Bởi vì qua đó:
- Gia đình có trách nhiệm hơn trong việc không chỉ lo nuôi dỡng mà còn phải tạo mọi
điều kiện cho con em mình đi học.
- Khi đến trờng học sinh đợc sống trong môi trờng thân thiện giữa thầy trò, bạn bè,
cộng đồng, với thiên nhiên; nhiều áp lực đợc giải toả khiến học sinh vui vẻ, hứng thú,
gắn bó với trờng lớp; thực sự cảm nhận đợc mỗi ngày đến trờng là một ngày vui. Học
sinh đợc tạo điều kiện để say mê, tích cực, sáng tạo trong học tập; đợc rèn luyện kĩ
năng sống; đợc tham gia mọi hoạt động văn hoá, thể thao, vui chơi giải trí của nhà tr-
ờng, đoàn thể tuỳ theo năng lực và sở thích của mình.
Đó chính là những yếu tổ quan trọng để học sinh gắn bó với trờng lớp, đồng thời
cũng là động lực để lôi cuốn học sinh bỏ học đến trờng.
-38-

B3(hết dự thảo 6) (25-9)
câu hỏi 12.

Hiệu trởng nhà trờng cần làm gì để tổ chức và thực hiện phong
trào thi đua Xây dựng trờng học thân thiện, học sinh tích cực?
Trả lời
Hiệu trởng nhà trờng là ngời chịu trách nhiệm trực tiếp, toàn diện về việc tổ chức có
hiệu quả phong trào thi đua Xây dựng trờng học thân thiện, học sinh tích cực. Trớc
mắt, Hiệu trởng nên:
- Nghiên cứu kĩ lỡng và quán triệt Chỉ thị 40/CT - BGDĐT của Bộ trởng Bộ Giáo dục
và Đào tạo trong việc xây dựng, triển khai kế hoạch thực hiện phong trào thi đua
Xây dựng trờng học thân thiện, học sinh tích cực; đồng thời tiến hành các hoạt động
cần thiết để cán bộ, giáo viên, học sinh trong trờng cũng nh cấp uỷ Đảng, chính
quyền, các tổ chức chính trị x hội hiểu sâu sắc mục tiêu, yêu cầu, nội dung củaã
phong trào thi đua; đặc biệt qua đó các thành viên xác định rõ quyết tâm và trách
nhiệm.
- Khi xây dựng và triển khai phong trào thi đua nên:
+ Khảo sát, đánh giá thực trạng nhà trờng so với mục tiêu, yêu cầu, nội dung của
trờng học thân thiện, học sinh tích cực; xác định những thuận lợi, khó khăn,
những vấn đề cấp thiết phải giải quyết ngay.
+ Xây dựng kế hoạch hành động cụ thể để thực hiện phong trào thi đua trên cơ
sở gắn bó hữu cơ với kế hoạch năm học.
Trong quá trình xây dựng và triển khai kế hoạch cần có sự phối hợp khéo léo,
linh hoạt các công việc để tránh sự quá tải đối với hoạt động giáo dục trong nhà
trờng; đảm bảo có trọng điểm cho từng giai đoạn và tính khả thi của từng giải
pháp.
+ Quan tâm hơn nữa đối với sự tham gia của Đoàn Thanh niên Cộng sản Hồ Chí
Minh, Đội Thiếu niên Tiền phong Hồ Chí Minh và tổ chức văn hoá ở địa phơng.
- Kết hợp linh hoạt việc kiểm điểm, đánh giá kết quả thi đua với các nhiệm vụ khác
của kế hoạch năm học sau mỗi giai đoạn.

-39-