SKKN TD 2007

Nguyễn Xuân Tờng Trờng THCS Thị Trấn Hoà Bình
I.Đặt vấn đề:
1. Cơ sở lý luận:
Bác hồ kính yêu thờng nói Non sông Việt Nam có trở nên vẻ vang hay không,
dân tộc việt nam có sánh vai với các cờng quốc năm châu hay không phần lớn là nhờ
vào công học tập của các cháu. Thế hệ trẻ là hy vọng, là nguồn trí tuệ quí báu của
dân tộc ta, muốn xây dựng một đất nớc giàu mạnh công bằng và văn minh thì con
ngời của đất nớc ta cũng phải phong phú về văn hoá, trong sáng về tinh thần và khoẻ
mạnh về thể lực. Trong sự nghiệp trồng ngời , ngay từ những năm đầu thành lập n-
ớc . Chủ tịch Hồ Chí Minh đã ra lời kêu gọi toàn dân tập thể dục nâng cao sức khoẻ
trong đó nhấn mạnh: Mỗi một ngời dân yếu ớt tức là làm cho cả nớc yếu ớt một
phần, mỗi một ngời dân mạnh khoẻ tức là góp phần cho cả nớc mạnh khoẻ. Vậy nên
tập thể dục bồi bổ sức khoẻ là bổn phận của mỗi ngời dân yêu nớc.
Điều đó khẳng định vị trí của TDTT trong đời sống của mỗi con ngời và cũng
nh của xã hội. Những điều đó đã nói lên rằng chúng ta cần phải có hệ thống dạy học
cả về phơng pháp lẫn nội dung và hình thức dạy học để nâng cao chất lợng dạy và
học. Nhng chúng ta chỉ mới dừng lại ở chỗ truyền đạt kiến thức cho học sinh mà ch-
a gần gũi để nắm bắt tâm lí , quá trình lĩnh hội tri thức tích cực tự giác của học sinh.
Đặc biệt là học sinh ở lớp 6 THCS ở vùng cao Tơng Dơng, đa số học sinh là học
sinh dân tộc vùng cao lứa tuổi ham chơi và hiếu động của các em còn cha ý thức học
tập cao và cha thực sự tự giác học tập nên rất khó khăn trong việc tiếp nhận tri thức
mới. Điều đó đòi hỏi ở ngời giáo viên sự tận tâm, nhiệt tình và lòng yêu nghề, yêu
trẻ để gần gũi với những tâm t tình cảm của các em trong quá trình học tập vui chơi
dần dần thích nghi với môi trờng mới.
Nếu làm đợc nh vậy có nghĩa là ngời giáo viên đã có một phơng pháp dạy học
tốt góp phần hoàn thiện phơng pháp dạy học của chúng ta trong sự nghiệp giáo dục
thế hệ trẻ nói chung và sự nghiệp giáo dục thế hệ trẻ ở miền núi vùng cao nói riêng.
Phơng pháp dạy học là một nhân tố quan trọng trong quá trình dạy học, ngày nay
mọi ngời đều hiểu rằng phơng pháp dạy học giữ vai trò quyết định đối với chất lợng
đào tạo và giáo dục vùng cao.
Phơng pháp dạy học là một phạm trù phức tạp cả về lí thuyết, cả về phơng diện

thực hành. Ngời ta đã cố gắng tìm tòi và hoàn thiện hệ thống phơng pháp dạy học.
Phơng pháp dạy học chính là sự phối hợp giữa phơng pháp dạy học và phơng pháp
học. Vì ngời học là chủ thể, họ sẽ làm nên lịch sử của mình, do vậy cần phải nghiên
cứu đầy đủ về phơng pháp dạy học, phơng pháp dạy học vừa là khoa học, vừa là kỉ
thuật, vừa là nghệ thuật bởi vì đối tợng tác động của thầy giáo, vừa là khoa học vừa
là con ngời.
Qua đó ta thấy rằng, thế nào là quá trình dạy học? Quá trình dạy học là một quá
trình mà trong đó hoạt động của thầy và trò thống nhất với nhau. Thầy giáo là ngời
tổ chức điều khiển hoạt động của học sinh, còn ngời học tự giác , tích cực ,
chủ động, tổ chức điều khiển hoạt động nhận thức của mình để thực hiện tốt nhiệm
vụ dạy và học.
Đề tài: Phơng pháp tổ chức trò chơi cho học sinh lớp 6 vùng cao
Nguyễn Xuân Tờng Trờng THCS Thị Trấn Hoà Bình
Từ khái niệm trên ta thấy dạy học là hai mặt của hoạt động có quan hệ hữu cơ với
nhau, nếu thiếu một trong hai hoạt động đó thì quá trình dạy học sẽ không tồn tại.
Thực chất của quá trình dạy học là bớc phát triển mới của một kiểu dạy hớng trọng
tâm vào ngời học, lấy ngời học làm trung tâm. Đa quá trình học tập của học sinh từ
thụ động sang chủ động sáng tạo và chính kiểu học này đã làm thay đổi vai trò của
ngời giáo viên, thay đổi mối quan hệ giữa giáo viên và học sinh. Ngời giáo viên là
ngời tổ chức ra những tình huống, những bài tập trong buổi học, kích thích óc tò mò
sáng tạo, t duy, độc lập hình thành và phát triển những kỹ năng giải quyết vấn đề,
xúc tiến việc tự học để lĩnh hội tri thức thông qua công tác t duy phê phán và hành
động. Kiểu học này đợc xây dựng trên nhu cầu hứng thú, thói quen, năng lực học
sinh ở các trình độ khác nhau, làm cho học sinh lĩnh hội đợc những kiến thức, kỹ
năng kỹ xảo, thái độ giá trị cần thiết phát triển đầy đủ nhất năng lực của các em.
Tiêu điểm chính của hoạt động dạy học là bản thân của ngời học sinh, bản thân của
đứa trẻ chứ không phải là của giáo viên.
Chính vì thế đâ ù thế kỷ 17 Cômensky đã viết Giáo dục có mục đích đánh thức
năng lực nhạy cảm, phán đoán đúng đến phát triển nhân cách, hãy tìm ra phơng
pháp cho giáo viên dạy ít hơn, học sinh học nhiều hơn và nh vậy là mục tiêu chính

của dạy học là chú ý đến sự hình thành và phát triển ở học sinh tự học đáp ứng
những yêu cầu thách thức của nguồn thông tin ngày càng phong phú với sự tự học tự
cờng, với hứng thú say mê ham học, ham hiểu.
2.Cơ sở thực tiễn:
Đối với học sinh ở Tiểu học chỉ mới quen học một giáo viên với nhiều môn học,
giờ lên lớp 6 THCS phải tiếp xúc với quá trình truyền đạt kiến thức của nhiều giáo
viên với nhiều môn học khác nhau cũng rất khó khăn. Đặc biệt là hầu hết các em
học sinh thờng xem nhẹ môn Thể dục vì các em không ý thức đợc rằng đó cũng là
một môn học không thể thiếu đối với bản thân mình cung nh đối với toàn xã hội.
Nhng bên cạnh đó thì cũng có một số học sinh với tinh thần thái độ tích cực cao
nhng cha mang lại kết quả tốt. Nếu nh đợc sự quan tâm của giáo viên, sự gần gũi và
động viên các em học tập bằng tất cả tấm lòng yêu nghề, yêu trẻ cùng với phơng
pháp dạy học phong phú hấp dẫn sẽ giúp các em tốt hơn, ham học hơn và có kết quả
tốt hơn.
Sự quan tâm của giáo viên là động lực thúc đẩy qúa trình học tập của các em và phần
lớn kết quả học tập của các em là phụ thuộc vào thái độ tích cực hăng say ham học
của mỗi cá nhân, các em học sinh nhỏ tuổi giáo viên không đơn thuần chỉ dạy những
cái chung chung mà còn phải nâng đỡ dạy các em về đạo đức lối sống.
Thực tế hiện nay trong công cuộc đổi mới cải cách giáo dục, đổi mới phơng pháp
dạy học thì giáo viên cũng mới thực hiện tốt công việc dạy đủ chơng trình của mình
nhng cha truyền đạt một khối lợng kiến thức nhất định để thúc đẩy việc tự học của
học sinh, cha có thời gian để gần gũi tiếp xúc với tâm t tình cảm và thái độ học tập
của học sinh.
Thái độ tích cực chính xác là xu hớng mà nó hớng ngời ta đi tới một đối tợng nào
đó, đối tợng này có ý nghĩa đối với đời sống của cá nhân đó. Nó giúp cho con ngời
Đề tài: Phơng pháp tổ chức trò chơi cho học sinh lớp 6 vùng cao
Nguyễn Xuân Tờng Trờng THCS Thị Trấn Hoà Bình
thực hiện tốt công việc một cách vui vẻ, say sa và thoải mái. Thái độ tích cực giúp
cho con ngời ta làm việc có hiệu quả hơn. Nó là một điều kiện, là yếu tố quyết định
một phần hiệu quả của hoạt động. Nó đóng vai trò rất quan trọng trong học tập cũng

nh các hoạt động khác của con ngời . Thái độ tích cực hình thành đợc ở học sinh
trong học tập thì đó cũng là một phơng pháp dạy học tốt của giáo viên. Thái độ tích
cực sẽ là động lực thúc đẩy con ngời ta hăng hái hoạt động sáng tạo quên đi sự mệt
mỏi khó khăn nó chính là động lực thúc đẩy năng lực phát triển.
Trớc những khó khăn khi tiếp cận giảng dạy cho học sinh dân tộc vùng cao tôi đã
có những suy nghĩ mạnh dạn nhằm đa ra những phơng pháp cơ bản để khắc phục
những phần nào đó của một giờ học thể dục tẻ nhạt, cha quen với môi trờng tập
luyện. Điều đó tôi nhận thấy ở các em đầu tiên là thiếu một ngời hớng dẫn cụ thể,
thứ hai là cha tạo đợc cho các em một phong trào thi đua sôi nổi trong tiết học. Phần
nữa là do các em cha nhận thức đợc tầm quan trọng của việc học tập TDTT và rèn
luyện thân thể nâng cao sức khoẻ. Sau những lần nh vậy tôi đã tìm hiểu và đặt ra
những câu hỏi là phải làm gì để các em biết phát huy những t tởng tốt đối với môn
học? Làm thế nào để có một phơng pháp tốt thích hợp giúp các em tập luyện và gây
đợc hứng thú và có thái độ tích cực trong tập luyện.
II. Giải quyết vấn đề:
Trớc những tình hình trên tôi đã tìm hiểu đặc điểm tâm lý của học sinh lớp 6
THCS trong toàn huyện Tơng Dơng nói chung và trờng THCS Thị Trấn Hoà Bình
nói riêng.Đây là thời kỳ mà tâm lý trẻ em có nhiều biến chuyển, các em bắt đầu e
thẹn và ngại với bạn bè muốn thể hiện mình với mọi ngời. Động cơ học của các em
học sinh rất phong phú và đa dạng nhng cha bền vững.
Đối với môn thể dục thì ta thấy thông qua giờ dạy học trên lớp ta có thể giúp
các em có những kiến thức cơ bản của giáo dục thể chất để nhằm lôi kéo thêm nhiều
ngời cùng tham gia tập luyện TDTT, nâng cao sức khoẻ, tạo không khí thi đua sôi
nôi giữa các lớp, các khối trong nhà trờng.
ở đầu năm học mỗi lớp đợc học một giờ lý thuyết, đó chính là cơ sở, là tiền
đề để chúng ta cung cấp cho các em những lý luận và phơng pháp thực tiễn, giúp các
em hiểu tập luyện nh thế nào là khoa học, có hệ thống. Tạo cho các em một t thế tác
phong và những cách thức thự hiện động tác, với những quy định riêng của môn học.
Hình thành những phẩm chất đạo đức ngời học sinh. Thông qua đó giúp các em
nhận biết lợi ích của thể dục buổi sáng, giữa giờ hay việc tập luyện ngoài giờ. Bồi d-

ỡng cho các em những t chất của một con ngời mới có tính kỷ luật cao. Nếu chúng ta
đa ra những phơng pháp cụ thể thì sẽ đáp ứng đợc tính tích cực của học sinh. Điều
mà ta xác định rõ tính tích cực học tập của học sinh là:
- Các em đi học chăm chỉ chuyên cần, đến lớp đầy đủ chủ động lĩnh hội kiến
thức và vận dụng những bài tập để tập luyện và học sinh phải biết hỏi giáo viên
những vấn đề mình cha rõ.
- Học sinh phải có tình cảm với tất cả các môn học có nghĩa là học sinh phải
yêu thích các môn học đó, bao giờ cũng dành nhiều thời gian để học một cách say s-
a, ít chán nản. Kết quả học tập các môn sẽ đạt từ khá đến tốt, kết quả học tập tốt thì
Đề tài: Phơng pháp tổ chức trò chơi cho học sinh lớp 6 vùng cao
Nguyễn Xuân Tờng Trờng THCS Thị Trấn Hoà Bình
học sinh càng say sa học tập và khả năng tự học cao, độc lập suy nghĩ, tự mình tìm
kiếm tri thức các bài tập trong thực tiễn đó là biểu hiện rõ rệt của tính tích cực học
tập.
- Trong mỗi giờ lên lớp học sinh chú ý nghe giảng, chú ý quan sát, hăng say
tập luyện và tập những bài tập có liên quan đến tiết học.
- Học sinh phải mạnh dạn đa ra những thắc mắc cha hiểu của mình để trao đổi
với bạn bè và thầy cô giáo. Qua đó tôi nhận thấy đợc và đa ra một số phơng pháp
dạy học để học sinh lớp 6 làm quen và có thái độ tích cực học tập.
- Thứ nhất: Đối với bản thân tôi là một giáo viên dạy ở miền núi vùng cao đa
số là học sinh dân tộc thiểu số do đó tôi luôn luôn phải biết tâm lý học sinh và luôn
tôn trọng ý kiến học sinh và phải tạo ra cho học sinh một trạng thái thoải mái. Luôn
bồi dỡng cho các em những t chất, phẩm chất đạo đức tốt và có tính kỷ luật cao. Phải
chỉ rõ cho học sinh biết tầm quan trong của môn học nh thế nào.
- Thứ hai: Đối với học sinh thì trong các buổi tập các em cần phải có đầy đủ
dụng cụ học tập. Ví dụ: Học đá cầu cần phải có quả cầu để học, học nhảy dây cần
phải có dây để nhảy. Nếu trời ma thì phải cho các em học môn cờ vua nó sẽ tạo đợc
một không khí thoải mái trong học tập.
- Thứ ba: Giáo viên cần phải phân loại đối tợng học sinh trong lớp, mỗi đối t-
ợng áp dụng một biện pháp để giúp các em tập luyện tốt hơn. Đối với học sinh yếu

thì giáo viên phải bù đắp lỗ hổng giúp các em học tiến bộ, đồng thời tạo ra không
khí trong mỗi giờ học, phát huy tính tích cực sáng tạo, nâng cao chất lợng giờ học.
- Thứ t: Khi dạy học theo chơng trình mới do địa hình miền núi sân bãi chật
hẹp đòi hỏi giáo viên phải đổi mới cách tổ chức và phơng pháp dạy học sao cho giờ
học sinh động, hấp dẫn, học sinh hứng thú tập luyện đạt đến lợng vận động hợp lý.
Trong một giờ dạy, cần phối hợp hài hoà cách tổ chức tập đồng loạt với lần lợt, với
phân nhóm không hoặc có quay vòng. Những nơi có điều kiện có thể áp dụng phơng
pháp tích cực, chủ động sáng tạo của học sinh, bằng cách tăng cờng sử dụng các ph-
ơng pháp trò chơi, thi đấu, tạo tình huống cho học sinh tự quản, tạo tình huống cấu
trúc, sắp xếp bài học sao cho khoa học, hiệu quả theo hớng một bài dạy tổng hợp,
các nội dung đan xen nhau một cách hợp lý, sinh động, hấp dẫn nhng đảm bảo tính
kỷ luật, an toàn. Khi dạy từng động tác, bài tập, giáo viên nêu thông tin ngắn ngọn
cho học sinh biết mục đích, tác dụng của động tác, bài tập đó
* Đối với trò chơi:
1. Chọn trò chơi và biên soạn giáo án giảng dạy:
Để giảng dạy cho học sinh một trò chơi, công việc đầu tiên của ngời giáo viên
là chọn trò chơi sao cho phù hợp với đối tợng ( Trừ những trò chơi đã quy định, cố
định trong chơng trình và sách hớng dẫn giảng dạy ). Muốn chọn trò chơi đúng với
yêu cầu cần xác định đợc mục đích, yêu cầu trò chơi định chọn.
Ví dụ: Trong một buổi hoạt động ngoại khoá ở ngoài trời, giáo viên muốn có
một hoạt động sôi nổi, hấp dẫn có thể lôi cuốn đợc tất cả học sinh vào hoạt động thi
đua giữa tổ này với tổ khác, giữa lớp này với lớp khác. Nh vậy giáo viên phải xác
Đề tài: Phơng pháp tổ chức trò chơi cho học sinh lớp 6 vùng cao
Nguyễn Xuân Tờng Trờng THCS Thị Trấn Hoà Bình
định đợc mục đích, yêu cầu để chọn trò chơi, trong trờng hợp này giáo viên có thể
chọn trò chơi Chạy tiếp sức hay Tiếp sức chuyển vật hoặc Lò cò tiếp sức
Sau khi đã chọn đợc trò chơi, giáo viên cần biên soạn thành giáo án giảng dạy
từng bớc cho các em từ chỗ cha biết đến biết, từ chỗ chỉ tham gia chơi một cách cầm
chừng, thụ động đến biết tham gia chơi một cách hoàn toàn chủ động và có thể sáng
tạo đợc.

Ví dụ: Khi chọn trò chơi, chuột chạy đờng nào mèo đuổi đờng đó, giáo án sau
nâng lên cho học sinh biết đọc các câu đồng dao trớc và trong khi chơi, sau đó mức
cao hơn nữa có thể đổi một phần cách chơi nh không quy định Mèo cứ phải đuổi
đúng theo đờng mà Chuột đã chạy mà mèo có thể chạy đón đầu.
2. Chuẩn bị địa điểm phơng tiện để tổ chức cho học sinh chơi:
Sau khi chọn đợc trò chơi, giáo viên nghiên cứu kỹ các quy tắc và luật lệ của
trò chơi sau đó soạn thành giáo án ở những mức độ khác nhau để dần dần tổ chức
cho các em biết tham gia chơi một cách thuần thục. Công việc đầu tiên lúc này là
chuẩn bị phơng tiện và địa điểm tổ chức cho các em chơi. Về phơng tiện cần phân
chia ra những phơng tiện nào giáo viên cần chuẩn bị và phơng tiện nào học sinh cần
chuẩn bị.
Ví dụ: Nhảy dây cá nhân thì học sinh phải chuẩn bị dây, muốn vậy giáo viên
phải nhắc nhở các em trong giờ học trớc để các em chuẩn bị, thậm chí ngày hôm sau
đến giờ thể dục thì hôm trớc đó giáo viên lại nhắc lại một lần nữa để các em nhớ và
chuẩn bị. Đối với giáo viên thì phơng tiện để tổ chức cho học sinh chơi cần chia ra
làm hai loại, loại thứ nhất là loại cần phải chuẩn bị trớc khi đến giờ tổ chức cho học
sinh chơi, sơn, vôi còn nếu vẽ bằng phấn thì đến giờ học mới kẻ vẽ.
Về địa điểm, sau khi đã chọ địa điểm giáo viên cho học sinh thu nhặt các vật
nguy hiểm có thể phải quét dọn cho đảm bảo môi trờng s phạm.
3. Tổ chức đội hình cho học sinh chơi:
Tổ chức đội hình cho học sinh chơi đợc quy định trong một số nhiệm vụ sau:
Tập hợp học sinh theo các đội hình khác nhau và ổn định tổ chức, phân chia đội
( Nếu trò chơi phải chia đội), chọn vị trí đứng của giáo viên để giải thích và điều
khiển trò chơi, chọn đội trởng cho từng đội hoặc những ngời tham gia đóng vai của
cuộc chơi.
Ví dụ: Mèo, chuột tuỳ theo tính chất của trò chơi, giáo viên có thể tổ chức trò
chơi theo nhiều đội hình khác nhau: Đội hình hàng dọc, đội hình hàng ngang, đội
hình một hay hai vòng tròn
ở mỗi đội hình nh vậy, vị trí đứng của giáo viên để giải thích và điều khiển trò
chơi cũng khác nhau, tuy nhiên có một nguyên tắc phải chú ý là làm sao học sinh

nghe rõ đợc lời giáo viên nói, nhìn rõ đợc giáo viên làm mẫu và giáo viên phải quan
sát đợc toàn bộ học sinh và tiến trình cuộc chơi, nhng không gây cản trở cuộc chơi
của các em.
4. Giới thiệu và giải thích trò chơi:
Giới thiệu và giải thích trò chơi có thể tiến hành theo nhiều cách khác nhau,
phụ thuộc vào tình hình thực tiễn và sự hiểu biết của đối tợng. Nếu các em cha biết
Đề tài: Phơng pháp tổ chức trò chơi cho học sinh lớp 6 vùng cao