Tuần 20: Đại cáo bình Ngô...

Tuần 20, tiết thứ: 58, 59, 60 Ngày soạn: từ 13đến 17/1/2007
đại cáo bình ngô
a. mục tiêu bài học
1, Nắm đợc những nét chính về cuộc đời và sự nghiệp tác giả Nguyễn
Trãi, một anh hùng giải phóng dân tộc, danh nhân văn hoá thế giới.
2, Nắm đợc những giá trị lớn về nội dung và nghệ thuật của Đại Cáo
Bình Ngô: là bản tuyên ngôn độc lập chủ quyền của dân tộc, bản cáo
trạng tội ác của kẻ thù, bản hùng ca về cuộc khởi nghĩa Lam Sơn, áng văn
yêu nớc giàu t tởng nhân văn. Đồng thời ĐCBN còn là áng văn chính
luận mẫu mực. Qua đó giáo dục bồi dỡng ý thức độc lập, niềm tự hào dân
tộc cho các em HS.
b. phơng tiện thực hiện
--SGK, SGV.
- Thiết kế bài học.
c. Tiến trìng dạy học
1. Kiểm tra bài cũ
2. Giới thiệu bài mới:
Đầu thế kỉ XV, trên bầu trời Đại Việt toả sáng rạng ngời một ngôi
sao, một con ngời đẹp nhất và cũng có nỗi oan thảm khốc nhất: ức
Trai Nguyễn Trãi. Ta sẽ học kĩ hơn tác giả này ở chơng trìnhlớp
10 THPT.
Phơng pháp Nội dung cần đạt
GV: Cho H/S đọc tiểu
dẫn SGK
GVH: Nhớ và kể lại cuộc
đời của Nguyễn Trãi đã
học ở THCS ?
I. Giới thiệu chung
1. Tác giả:
HSĐ&TL:
- Nguyễn Trãi (1380 1442) là con của Nguyễn ứng Long

(sau đổi thành Nguyễn Phi Khanh) và bà Trần Thị Thái (con
của Trần Nguyên Đán).
- Sớm mồ côi mẹ, hai cha con đỗ Thái học sinh ( Tiến sĩ)
cùng năm (1400) và làm quan dới Triều Hồ.
- Năm 1407, giặc Minh cớp nớc ta
- Ông giúp Lê Lợi tiến hành cuộc khởi nghĩa Lam Sơn thắng
lợi, hăm hở tham gia công cuộc xây dựng đất nớc nhng bị bọn
gian thần dèm pha, bị nghi oan và không đợc tin dùng.
- Năm 1439, ông xin về ở ẩn tại Côn Sơn. Năm 1440, Lê Thái
Tông vời ông ra giúp nớc trở lại. Năm 1442 vụ án Lệ chi viên
xảy ramãi đến năm 1464 vua Lê Thánh Tông mới minh oan
cho ông.
=> Nguyễn Trãi là bậc đại anh hùng dân tộc, danh nhân văn
Tuần 20, tiết thứ: 58, 59, 60 Ngày soạn: từ 13đến 17/1/2007
GV: Cho H/S đọc mục 1
SGK, gọi HS trả lời
GVH: Anh (chị) hãy cho
biết những tác phẩm
chính của nhà thơ ?
GVH: Anh (chị) hiểu nh
thế nào là một nhà văn
chính luận kiệt xuất ?
GVH: Anh (chị) hiểu nh
thế nào là một nhà thơ trữ
tình ? dẫn chứng ?
GV: Cho HS đọc tiểu dẫn
trong SGK.
GVH: Anh (chị) hãy cho
biết đặc điểm của thể loại
Cáo, chủ đề và bố cục của

bài Cáo Bình Ngô ?
GV: Gọi HS đọc diễn
cảm bài Cáo.
GVH: Luận đề chính
nghĩa đợc hiểu nh thế nào
ở đoạn một ?
GVH: Anh (chị) hãy cho
hoá thế giới, đồng thời cũng là ngời phải chịu oan khiên nhất
trong lịch sử.
2. Sự nghiệp thơ văn.
a, Những tác phẩm chính:
HSĐ&TL:
* Đại cáo bình Ngô, áng thiên cổ hùng văn, bản tuyên ngôn
độc lập thứ 2 của dân tộc Việt Nam.
* Quân trung từ mệnh tập, có sức mạnh bằng 10 vạn quân.
* D địa chí: cuốn sách địa lí đầu tiên ở nớc ta.
* Hai tập thơ ức Trai thi tập và Quốc âm thi tập.
b, Nguyễn Trãi, nhà văn chính luận kiệt xuất.
+ Dựa vào luận điểm cốt lõi, xuyên suốt: t tởng nhân nghĩa,
yêu nớc thơng dân.
+ Có sự lập luận chặt chẽ, sắc bén, giọng điệu linh hoạt.
c, Nguyễn Trãi, nhà thơ trữ tình sâu sắc
+ Ông là một con ngời bình thờng, trần tục hoà quyện với con
ngời anh hùng vĩ đại.
+ Ông đau nỗi đau con ngời, yêu tình yêu con ngời, đau đớn
chứng kiến thói đời nghịch cảnh: hoa thờng hay héo cỏ thờng
tơi
+ Khát khao dân giàu nớc mạnh, yên ấm thanh bình. Tình cảm
vua tôi, cha con, gia đình bạn bè, quê hơng chân thành.
+ Tình cảm thiên nhiên phong phú: khi thì hoành tráng, lúc thì

xinh xắn tinh vi, êm đềm ngọt ngào.
- Về mặt nghệ thuật:
+ Có cống hiến đặc biệt trong thơ Nôm: sáng tạo cải biến thể
loại, sử dụng hình ảnh quen thuộc, dân dã bình thờng rất Việt
Nam, cảm xúc thơ tinh tế.
II. Nội dung chính
1, Vài nét về tác phẩm
HSĐ&TL
HSPB: + Một thể loại văn nghị luận cổ có nguồn gốc từ TQ đ-
ợc vua chúa dùng để tuyên bố, trình bày một sự nghiệp, sự
kiện trọng đại.
+ Đại cáo bình Ngô: là bản bá cáo lớn, trọng đại đối với
toàn thiên hạ về việc đã đánh xong giặc Ngô.
+ Bố cục: SGK
2, Đọc Hiểu tác phẩm
HSĐ&TL
a, T tởng nhân nghĩa và sự khẳng định chủ quyền
- Hai câu đầu nêu cao t tởng nhân nghĩa yên dân trừ
bạo. Nhân nghĩa là chống xâm lợc, thơng dân mà phạt kẻ có
tội. Và nh vậy là chính nghĩa.
- Tiếp theo là chân lí khách quan về độc lập chủ quyền của nớc
Đại Việt: thời gian, cơng vực lãnh thổ, lịch sử văn hoá.
Tuần 20, tiết thứ: 58, 59, 60 Ngày soạn: từ 13đến 17/1/2007
biết Nguyễn Trãi tố cáo
tội ác của giặc Minh trên
lập trờng nào ?Thủ pháp
nghệ thuật, giọng điệu khi
miêu tả ?
GVH: Tác giả đã khắc hoạ
hình tợng Lê Lợi với

những phẩm chất nh thế
nào ?
GVH: Nguyễn Trãi tuyên
bố điều gì trớc toàn thiên
hạ ?
GV: Cho HS đọc ghi nhớ,
dặn dò học thuộc lòng
một phần của bài cáo.
c,Bản cáo trạng hùng hồn đẫm nớc mắt:
- Nhà thơ đứng trên lập trờng dân tộc và nhân dân phê phán,
vạch tội, kết án công minh và nghiêm khắc.
+ Âm mu, quỷ kế của giặc khi chúng dùng luận điệu xảo trá:
phù Trần diệt Hồ.
+ Chủ trơng cai trị vô nhân đạo, hà khắc: tàn sát ngời vô tội,
bóc lột dã man, huỷ diệt cả môi trờng sống.
+ Kết thúc bản cáo trạng bằng hai câu đanh thép: Độc ác
thay. Dùng cái vô hạn để nói cái vô hạn, lấy cái vô cùng để
nói cái vô cùng.
c, Quá trình chinh phạt gian khổ và chiến thắng vẻ vang
* Hình tợng ngời anh hùng Lê Lợi và những năm tháng gian
nan của cuộc khởi nghĩa.
* Quá trình phản công chiến thắng.
d, Tuyên bố chiến quả, khẳng định sự nghiệp chính nghĩa.
- Lời tuyên bố trang nghiêm trịnh trọng về nền độc lập dân tộc,
chủ quyền của đất nớc nay đã đợc lập lại. Tơng lai tốt đẹp
đang chờ đón.
- Nhắc đến sức mạnh truyền thống, công lao của tổ tiên và quy
luật thịnh - suy, bĩ - thái mang đậm triết lí phơng đông.
III. Củng cố
- Đại cáo bình Ngô là bản tuyên ngôn độc lập, là áng thiên

cổ hùng văn, anh hùng ca chiến thắng của dân tộc ta
trong 10 năm kháng chiến chống Minh, niềm tự hào của
con dân Đại Việt.