Chuyên đề: Lực từ Lực Lorenxơ VẬT LÝ 11 CÓ ĐÁP ÁN

Chuyên đề: Lực từ & Lực Lo-ren-xơ
Lý thuyết: Lực từ
Dạng 1: Lực từ tác dụng lên đoạn dây dẫn thẳng
Trắc nghiệm: Lực từ tác dụng lên đoạn dây dẫn thẳng
Dạng 2: Lực từ tác dụng lên 2 dây dẫn song song
Trắc nghiệm: Lực từ tác dụng lên 2 dây dẫn song song
Dạng 3: Lực từ tác dụng lên khung dây
Trắc nghiệm: Lực từ tác dụng lên khung dây
50 bài tập trắc nghiệm Lực từ có đáp án chi tiết (phần 1)
50 bài tập trắc nghiệm Lực từ có đáp án chi tiết (phần 2)
Chuyên đề: Lực Lo-ren-xơ
Lý thuyết: Lực Lo-ren-xơ
Dạng bài: Các dạng bài tập về lực Lo-ren-xơ
Trắc nghiệm: Lực Lo-ren-xơ
Bài tập trắc nghiệm
60 câu trắc nghiệm Từ trường có lời giải chi tiết (cơ bản - phần 1)
60 câu trắc nghiệm Từ trường có lời giải chi tiết (cơ bản - phần 2)
50 câu trắc nghiệm Từ trường có lời giải chi tiết (nâng cao - phần 1)
50 câu trắc nghiệm Từ trường có lời giải chi tiết (nâng cao - phần 2)
Chuyên đề: Lực từ


Lý thuyết: Lực từ
a. Lực từ tác dụng lên một đoạn dây có một dòng điện đặt trong từ trường
đều

Lực từ tác dụng lên đoạn dây dẫn có chiều dài L có dòng điện I chạy qua đặt trong
từ trường có
+ Điểm đặt tại trung điểm của đoạn dây
+ Phương vuông góc với đoạn dây và với đường sức từ
+ Chiều xác định theo quy tắc bàn tay trái: “Đặt bàn tay trái duỗi thẳng sao cho

vecto cảm ứng từ B→ hướng vào lòng bàn tay, chiều từ cổ tay đến ngón giữa là
chiều dòng điện chay trong đoạn dây, khi đó chiều ngón tay cái choãi ra chỉ chiều
của lực từ F→”.
+ Độ lớn: F = BILsin α
Trong đó: I là cường độ dòng điện (A)
L là chiều dài đoạn dây (m)
α là góc hợp bởi hướng của cảm ứng từ và hướng của dòng điện.
b. Lực từ tác dụng lên giữa 2 dây dẫn thẳng dài song song có dòng điện chạy
qua
- Nếu 2 dòng điện chạy cùng chiều 2 dây hút nhau.


- Nếu 2 dòng điện chạy ngược chiều 2 dây đẩy nhau.

- Lực tác dụng có độ lớn :
Trong đó: I1, I2 là cường độ dòng điện chạy qua 2 dây dẫn .
ℓ là chiều dài 2 dây.
d khoảng cách 2 dây .

c. Lực từ tác dụng lên khung dây có dòng điện
- Nếu mặt phẳng khung dây vuông góc với đường cảm ứng từ khi đó các lực tác
dụng lên khung không làm quay khung (chỉ làm cho khung giãn ra hoặc co lại).
- Nếu mặt phẳng khung dây song song với đường cảm ứng từ khi đó xuất hiện
ngẫu lực làm khung quay với momen : M = B.I.S. sin α
Trong đó: S là diện tích khung; α = (B, n) với n→ là pháp tuyến mặt phẳng khung
dây.
Dạng 1: Lực từ tác dụng lên đoạn dây dẫn thẳng
A. Phương pháp & Ví dụ
- Lực từ F→ có đặc điểm:
+ Điểm đặt tại trung điểm đoạn dòng điện

+ Có phương vuông góc với I→ và B→, có chiều tuân theo quy tắc bàn tay trái
+ Độ lớn: F = B.I.l.sin α (với α là góc tạo bới I→ và B→)
Trong đó: B là cảm ứng từ (đơn vị là Tesla – T); I là cường độ dòng điện (A); l là
chiều dài của sơi dây (m).
- Quy tắc bàn tay trái: Đặt bàn tay trái xòe rộng, sao cho lòng bàn tay hứng các
đường sức từ, chiều từ cổ tay đến các ngón tay giữa chỉ chiều dòng điện, khi đó
ngón cái choãi ra 90° chỉ chiều của lực từ.

Lưu ý:
+ Chiều của cảm ứng từ bên ngoài nam châm là chiều vào Nam (S) ra Bắc (N)
+ Quy ước:
: Có phương vuông góc với mặt phẳng biểu diễn, chiều đi ra.
: Có phương vuông góc với mặt phẳng biểu diễn, chiều đi vào.
: Có phương, chiều là phương chiều của mũi tên và nằm trên mặt
phẳng vẽ nó.
Ví dụ 1: Hãy áp dụng quy tắc bàn tay trái để xác định chiều (của một trong ba đại
lượng F→, B→, I→) còn thiếu trong các hình vẽ sau đây:


Hướng dẫn:
Trước tiên ta phát biểu quy tắc bàn tay trái:
Quy tắc bàn tay trái: Đặt bàn tay trái xòe rộng, sao cho lòng bàn tay hứng các
đường sức từ, chiều từ cổ tay đến các ngón tay giữa chỉ chiều dòng điện, khi đó
ngón cái choãi ra 90° chỉ chiều của lực từ.

Ví dụ 2: Một dây dẫn có chiều dài 10 m được đặt trong từ trường đều có B = 5.10 2
T. Cho dòng điện có cường độ 10 A chạy qua dây dẫn.
a) Xác định lực từ tác dụng lên dây dẫn khi dây dẫn đặt vuông góc với B→.

b) Nếu lực từ tác dụng có độ lớn bằng 2,5√3 N. Hãy xác định góc giữa B→ và
chiều dòng điện ?
Hướng dẫn:
a) Lực từ F→ có đặc điểm:
+ Điểm đặt tại trung điểm đoạn dây mang dòng điện


+ Có phương vuông góc với I→ và B→, có chiều tuân theo quy tắc bàn tay trái
+ Độ lớn: F = B.I.l.sin α = (5.10-2).10.10.sin 90° = 5 (N)
b) Ta có: F = B.I.l.sin α

Ví dụ 3: Cho đoạn dây MN có khối lượng m, mang dòng điện I có chiều như
hình, được đặt vào trong từ trường đều có vectơ B→ như hình vẽ. Biểu diễn các
lực tác dụng lên đoạn dây MN (bỏ qua khối lượng dây treo).

Hướng dẫn:
+ Các lực tác dụng lên đoạn dây MN gồm: Trọng lực P→ đặt tại trọng tâm
(chính giữa thanh), có chiều hướng xuống; Lực căng dây T→ đặt vào điểm tiếp
xúc của sợi dây và thanh, chiều hướng lên; Lực từ F→: áp dụng quy tắc bàn tay
trái xác định được F→ có phương thẳng đứng, chiều hướng lên như hình.
+ Các lực được biểu diễn như hình.


Ví dụ 4: Treo đoạn dây dẫn MN có chiều dài l = 25 cm, khối lượng của một đơn
vị chiều dài là 0,04 kg/m bằng hai dây mảnh, nhẹ sao cho dây dẫn nằm ngang.
Biết cảm ứng từ có chiều như hình vẽ, có độ lớn B = 0,04 T. Cho g = 10 m/s2.
a) Xác định chiều và độ lớn của I để lực căng dây bằng 0.
b) Cho I = 16A có chiều từ M đến N. Tính lực căng mỗi dây ?

Hướng dẫn:

a) Lực căng dây bằng 0 nghĩa là dây nằm lơ lững ⇒ P→ + F→ = 0 ⇒ F→ =
- P→
+ Do đó lực từ F→ phải có chiều hướng lên. Áp dụng quy tắc bàn tay trái ta
xác định được chiều của dòng điện có chiều từ N đến M.

+ Mặt khác ta cũng có: F = P ⇔ B.I.l.sin 90° = mg
+ Mật độ khối lượng của sợi dây: d = m/l


+ Vậy:

b) Khi dòng điện có chiều từ M đến N thì lực từ F→ có chiều hướng xuống. Do
lực căng dây T→ có chiều hướng lên nên: T = P + F = mg + BIl

+ Mật độ khối lượng của sợi dây: d = m/l
+ Vậy:
+ Vì có hai sợi dây nên lực căng mỗi sợi là T1 = T2 = T/2 = 0,13 (N)
B. Bài tập
Bài 1: Hãy áp dụng quy tắc bàn tay trái để xác định chiều (của một trong ba đại
lượng F→, B→, I→) còn thiếu trong các hình vẽ sau đây:


Hiển thị lời giải

Bài 2: Xác định chiều đường sức từ (ghi tên cực của nam châm)

Hiển thị lời giải

Áp dụng quy tắc bàn tay trái ta xác định được các cực và chiều của B→ như sau:
+) Theo quy tắc bàn tay trái thì vecto cảm ứng từ có phương thẳng đứng và
chiều từ dưới lên. Đường sức của vecto cảm ứng từ có chiều vào Nam, ra Bắc nên
cực trên của nam châm là Nam (S) và cực dưới là Bắc (N) (như hình 1).

+) Theo quy tắc bàn tay trái thì vecto cảm ứng từ có phương thẳng đứng và
chiều từ trên xuống. Đường sức của vecto cảm ứng từ có chiều vào Nam, ra Bắc
nên cực trên của nam châm là Bắc (N) và cực dưới là Nam (S) (như hình 2).

+) Theo quy tắc bàn tay trái thì vecto cảm ứng từ có phương vuông góc với mặt
phẳng hình vẽ và chiều hướng từ trong ra ngoài (như hình 3).


Bài 3: Một dây dẫn có chiều dài l = 5m, được đặt trong từ trường đều có độ lớn B
= 3.10-2 T. Cường độ dòng điện chạy trong dây dẫn có giá trị 6A. Hãy xác đinh độ
lớn của lực từ tác dụng lên dây dẫn trong các trường hợp sau đây:
a) Dây dẫn đặt vuông góc với các đường sức từ.
b) Dây dẫn đặt song song với các đường sức từ.
c) Dây dẫn hợp với các đường sức từ một góc 45°.
Hiển thị lời giải
a) Khi dây đặt vuông góc với các đường sức từ thì α = 90°
Lực từ tác dụng lên đoạn dây lúc này có độ lớn: F = B.I.l.sin 90° = 0,9 (N)
b) Khi dây đặt song song với các đường sức từ thì α = 0°
Lực từ tác dụng lên đoạn dây lúc này có độ lớn: F = B.I.l.sin 0° = 0
c) Khi dây đặt tạo với các đường sức từ thì α = 45°
Lực từ tác dụng lên đoạn dây lúc này có độ lớn: F = B.I.sin 45° = 0,64 (N)
Bài 4: Một đoạn dây thẳng MN dài 6 cm, có dòng điện 5A, đặt trong từ trường
đều có cảm ứng từ B = 0,5 T. Lực từ tác dụng lên đoạn dây có độ lớn F = 7,5.10 2
N. Góc hợp bởi dây MN và đường cảm ứng từ là bao nhiêu ?
Hiển thị lời giải

Ta có: F = B.I.l.sinα


Bài 5: Một dây dẫn mang dòng điện I = 5A, có chiều dài 1m, được đặt vuông góc
với cảm ứng từ B = 5.10-3T. Hãy xác định lực từ tác dụng lên dây dẫn ?
Hiển thị lời giải
Ta có: F = B.I.l.sinα = 5.10-3.5.1.sin 90° = 25.10-3 (N)
Bài 6: Một đoạn dây dẫn dài 5cm đặt trong từ trường đều và vuông góc với vecto
cảm ứng từ. Dòng điện chạy qua dây có cường độ 0,75A. Lực từ tác dụng lên dây
có giá trị 3.10-2 N. Hãy xác định cảm ứng từ của từ trường.
Hiển thị lời giải
Ta có: F = B.I.l.sinα

Bài 7: Một dây dẫn thẳng MN chiều dài l, khối lượng của một đơn vị dài của dây
là D = 0,04kg/m. Dây được treo bằng hai dây dẫn nhẹ thẳng đứng và đặt trong từ
trường đều có B→ vuông góc với mặt phẳng chứa MN và dây treo, B = 0,04T.
Cho dòng điện I qua dây.
a) Định chiều và độ lớn của I để lực căng của các dây treo bằng không.
b) Cho MN = 25cm, I = 16A có chiều từ N đến M. Tính lực căng của mỗi dây.

Hiển thị lời giải


a) Để lực căng của dây treo bằng không thì trọng lực và lực từ tác dụng lên dây
dẫn thẳng MN phải bằng nhau và lực từ phải hướng lên trên. Theo quy tắc bàn tay
trái thì cường độ dòng điện I phải có chiều từ M đến N:
P→ + F→ = 0→ ⇒ F = P ⇔ B.I/sinα = mg

⇔ B.I.l = D.l.g
b) Lực từ tác dụng lên MN: F = B.I.l.sinα = 0,04.16.0,25 = 0,16 N

Khi MN nằm cân bằng thì: F→ + P→ + 2T→ = 0→

(1)

Chiếu (1) lên phương của P→: F + P – 2T = 0

Trắc nghiệm: Lực từ tác dụng lên đoạn dây dẫn thẳng
Câu 1: Một đoạn dòng điện nằm song song với đường sức từ và có chiều ngược
với chiều của đường sức từ. Gọi F là lực từ tác dụng lên đoạn dòng điện đó thì
A. F khác 0.
B. F = 0.
C. F còn tùy thuộc chiều dài của đoạn dòng điện.
D. F còn tùy thuộc độ lớn cường độ dòng điện.


Hiển thị lời giải
Chọn đáp án B
Góc giữa dòng điện và véc tơ cảm ứng từ bằng 0, suy ra F = 0.
Câu 2: Phát biểu nào sai ? Lực từ tác dụng lên một đoạn dây dẫn MN có dòng
điện chạy qua đặt vuông góc với đường sức từ sẽ thay đổi khi
A. dòng điện đổi chiều.

B. từ trường đổi chiều.

C. cường độ dòng điện thay đổi.
chiều.

D. dòng điện và từ trường đồng thời đổi

Hiển thị lời giải

Chọn đáp án D
Ta có F = B.I.l.sinα
Khi dòng điện và từ trường đồng thời đổi chiều thì F không đổi.
Câu 3: Lực từ tác dụng lên một đoạn dây dẫn MN có dòng điện chạy qua đặt cùng
phương với đường sức từ
A. luôn cùng hướng với đường sức từ.
từ.
C. luôn vuông góc với đường sức từ.

B. luôn ngược hướng với đường sức
D. luôn bằng 0.

Hiển thị lời giải
Chọn đáp án D
Góc giữa cường độ dòng điện và véc tơ cường độ cảm ứng từ bằng 0, suy ra F = 0
Câu 4: Lực từ tác dụng lên một đoạn dây dẫn có dòng điện chạy qua có hướng
hợp với hướng của dòng điện góc α
A. có độ lớn cực đại khi α = 0.

B. có độ lớn cực đại khi α = π/2.

C. có độ lớn không phụ thuộc góc α.
khi α tù.

D. có độ lớn dương khi α nhọn và âm


Hiển thị lời giải
Chọn đáp án B
Từ công thức F = B.I.l.sinα, F cực đại khi sin α = 1 hay α = π/2

Câu 5: Một đoạn dây dẫn thẳng dài 5 cm đặt trong từ trường đều và vuông góc
với véc - tơ cảm ứng từ. Dòng điện qua dây có có cường độ 0,75 A. Lực từ tác
dụng lên đoạn dây đó là 3.10-3 N. Xác định cảm ứng từ của từ trường ?
A. 0,08 T.

B. 0,06 T.

C. 0,05 T.

D. 0,1 T.

Hiển thị lời giải
Chọn đáp án A
Đoạn dây vuông góc với véc - tơ cảm ứng từ nên góc giữa dòng điện và véc - tơ
cảm ứng từ bằng 90°

Ta có:
Câu 6: Một đoạn dây dẫn dài 5 cm đặt trong từ trường đều và vuông góc với véc tơ cảm ứng từ. Dòng điện chạy qua dây có cường độ 0,75 A. Lực từ tác dụng lên
đoạn dây dẫn đó là 3.10-2 N. Độ lớn cảm ứng từ của từ trường là
A. 0,4 T.

B. 0,6 T.

C. 0,8 T.

D. 1,2 T.

Hiển thị lời giải
Chọn đáp án C

Câu 7: Một đoạn dây dẫn thẳng MN dài 6 cm có dòng điện I = 5 A đặt trong từ
trường đều có cảm ứng từ B = 0,5 T. Lực từ tác dụng lên đoạn dây có độ lớn F =
7,5 .10-2 N. Góc hợp bởi dây MN và đường cảm ứng từ là
A. 30°.

B. 45°.

Hiển thị lời giải

C. 60°.

D. 90°.


Chọn đáp án A

Câu 8: Một đoạn dây dẫn thẳng, dài 10 cm mang dòng điện 5 A đặt trong từ
trường đều cảm ứng từ B = 0,08 T. Biết đoạn dây dẫn vuông góc với véc - tơ cảm
ứng từ. Lực từ tác dụng lên đoạn dây dẫn là
A. 0,02 N.

B. 0,04 N.

C. 0,06 N.

D. 0,08 N.

Hiển thị lời giải
Chọn đáp án B
F = B.I.l.sin α = 0,08.5.0,1.sin 90° = 0,04 N

Câu 9: Một dây dẫn thẳng dài mang dòng điện 20 A, đặt trong từ trường đều có
cảm ứng từ B = 5.10 -3 T. Dây dẫn đặt vuông góc với véc - tơ cảm ứng từ và chịu
lực từ bằng 10-3 N. Chiều dài của đoạn dây dẫn là
A. 4 cm.

B. 3 cm.

C. 2 cm.

D. 1 cm.

Hiển thị lời giải
Chọn đáp án D

Câu 10: Một đoạn dây dẫn dài l = 0,2 m đặt trong từ trường đều sao cho dây dẫn
hợp với véc tơ cảm ứng từ một góc 30°. Biết dòng điện chạy qua dây là 10 A, cảm
ứng từ B = 2.10-4 T. Lực từ tác dụng lên đoạn dây dẫn là
A. 10-4 N.

B. 2.10-4 N.

C. 2,5.10-4 N.

Hiển thị lời giải
Chọn đáp án B
F = B.I.l.sin α = 2.10-4.10.0,2.sin 30° = 2.10-4 N

D. 3.10-4 N.

Câu 11: Một đoạn dây dẫn dài l = 0,8 m đặt trong từ trường đều sao cho dây dẫn
hợp với véc - tơ cảm ứng từ một góc 60°. Biết dòng điện I = 20 A và dây dẫn chịu
một lực là F = 2.10-2 N. Độ lớn của cảm ứng từ là
A. 0,8.10-3 T.

B. 10-3 T.

C. 1,4.10-3 T

D. 1,6.10-3 T.

Hiển thị lời giải
Chọn đáp án C

Câu 12: Một đoạn dây dẫn dài l = 0,5 m đặt trong từ trường đều sao cho dây dẫn
hợp với véc - tơ cảm ứng từ một góc 45°. Biết cảm ứng từ B = 2.10 -3 T và dây dẫn
chịu lực từ F = 4.10-2 N. Cường độ dòng điện trong dây dẫn là
A. 20 A.

B. 20√2 A.

C. 40√2 A.

D. 40 A.

Hiển thị lời giải
Chọn đáp án C

Câu 13: Một đoạn dây dẫn đặt trong từ trường đều. Nếu chiều dài dây dẫn và
cường độ dòng điện qua dây dẫn tăng 2 lần thì độ lớn lực từ tác dụng lên dây dẫn

A. tăng 2 lần.

B. giảm 2 lần.

C. tăng 4 lần.

D. không đổi.

Hiển thị lời giải
Chọn đáp án C
F = B.I.l.sin α, nếu I và l đồng thời tăng 2 lần thì F tăng 4 lần.
Câu 14: Treo đoạn dây dẫn có chiều dài l = 5 cm, khối lượng m = 5g bằng hai dây
mảnh, nhẹ sao cho dây dẫn nằm ngang. Biết cảm ứng từ của từ trường hướng
thẳng đứng xuống dưới, có độ lớn B = 0,5 T và dòng điện đi qua dây dẫn là I = 2
A. Nếu lấy g = 10 m/s2 thì góc lệch của dây treo so với phương thẳng đứng là


A. 30°.

B. 45°.

C. 60°.

D. 75°.

Hiển thị lời giải
Chọn đáp án B
Các lực tác dụng lên đoạn dây là P→,Ft→ ,T→

Dạng 2: Lực từ tác dụng lên 2 dây dẫn song song

A. Phương pháp & Ví dụ
+ Khi cho dòng điện chạy qua hai dây dẫn thẳng song song thì hai dòng điện
tương tác với nhau.
- Nếu hai dòng điện cùng chiều thì chúng hút nhau.
- Nếu hai dòng điện ngược chiều thì chúng đẩy nhau.
+

Độ

lớn

của

lực

từ

tác

dụng

lên một

đơn

vị

chiều

dài của

dây:
Trong đó: I1 và I2 là cường độ dòng điện chạy qua các dây, đơn vị là ampe (A); r
là khoảng cách giữa hai dòng điện, đơn vị là mét (m).
Lưu ý:
+ Lực hút hay lực đẩy giữa hai dòng điện có phương nằm trên đường nối hai dòng
điện
+ Nếu tính cho dây có chiều dài l thì:


+ Khi có nhiều dòng điện tác dụng lên nhau thì ta áp dụng nguyên lý chồng chất:
F = F1 + F2 + F3 + ....
Ví dụ 1: Hai dây dẫn thẳng dài, đặt song song với nhau và cách nhau 10 cm đặt
trong không khí. Dòng điện chạy trong dây dẫn có cường độ là I1 = 1 A, I2 = 5 A.
a) Tính lực từ tác dụng lên một đơn vị chiều dài của dây
b) Tính lực từ tác dụng lên một đoạn có chiều dài 2 m của mỗi dây
Hướng dẫn:
a) Lực tác dụng lên một đơn vị chiều dài của dây:

b) Lực từ tác dụng lên một đoạn có chiều dài 2m của mỗi dây:

Ví dụ 2: Dây dẫn thẳng dài có dòng I1 = 15 A đi qua, đặt trong chân không.
a) Tính cảm ứng từ tại điểm cách dây 15 cm.
b) Tính lực từ tác dụng lên 1 m dây của dòng I 2 = 10A đặt song song cách I1 đoạn
15 cm. Cho biết lực đó là lực hút hay lực đẩy. Biết rằng I1 và I2 ngược chiều nhau.


Hướng dẫn:
a) Cảm ứng từ do dòng điện I1 gây ra tại điểm M cách dây đoạn 15 cm là:

b) Lực từ do dòng I1 tác dụng lên 1m dây dòng I2:

+ Vì hai dòng điện ngược chiều nên lực là lực đẩy.
Ví dụ 3: Ba dây dẫn thẳng dài mang dòng điện I 1, I2, I3 theo thứ tự đó, đặt song
song cách đều nhau, khoảng cách giữa 2 dây là a = 4cm. Biết rằng chiều của I 1 và
I3 hướng vào, I2 hướng ra mặt phẳng hình vẽ, cường độ dòng điện I 1 = 10A, I2 =
I3 = 20A. Xác định F→ tác dụng lên 1 mét của dòng I1.

Hướng dẫn:
+ Dòng I1 sẽ chịu tác dụng của hai dòng điện I2 và I3.
+ Gọi F21→, F31→ lần lượt là lực do dòng điện I 2 và dòng điện I3 tác dụng lên
1m dây của dòng điện I1

+ Ta có:


+ Vì hai dòng điện I1 và I3 cùng chiều nên lực tương tác giữa chúng là lực hút.
Còn hai dòng điện I1 và I2 ngược chiều nên lực tương tác giữa chúng là lực đẩy.

+ Lực tổng hợp tác dụng lên một đơn vị chiều dài của dây mang dòng điện I1 là:
F→ = F31→ + F21→
+ Vì F31→ cùng phương ngược chiều với F21→ nên: F = |F31 - F21| = 5.10-4 N
+ Vậy lực F→ có phương vuông góc với sợi dây mang I1 và có chiều hướng về
bên trái (vì F21 > F31) như hình vẽ, có độ lớn F = 5.10-4 N
Ví dụ 4: Hai dòng điện thẳng dài vô hạn đặt song song cách nhau 30 cm mang hai
dòng điện cùng chiều I1= 20A, I2 = 40A. Xác định vị trí đặt dòng I3 để lực từ tác
dụng lên I3 là bằng không.
Hướng dẫn:
Gọi F13→, F23→ lần lượt là lực do dòng I1 và I2 tác dụng lên dòng I3

+ Ta có: F13→ + F23→ = 0 ⇒ F13→ = - F23→

+ Từ (2) suy ra:

(4)

+ Vì hai dòng điện I 1 và I3 cùng chiều nên từ (1) suy ra: dòng I 3 phải ở bên
trong khoảng giữa hai dòng I1 và I3. Do đó ta có: r23 + r 13 = 30 (5)
+ Giải (4) và (5) ta có: r13 = 10 cm và r23 = 20 cm


+ Vậy để lực từ tác dụng lên dòng I 3 bằng 0 thì dòng I3 phải đặt cách dòng
I1 đoạn 10 cm hay đặt cách dòng I2 đoạn 20 cm (hình vẽ).

Trắc nghiệm: Lực từ tác dụng lên 2 dây dẫn song song
Bài 1: Hai dây dẫn thẳng dài, song song được đặt trong không khí. Cường độ
trong hai dây bằng nhau và bằng I = 1 A. Lực từ tác dung lên mỗi đơn vị chiều dài
của dây bằng 2.10-5 N. Hỏi hai dây đó cách nhau bao nhiêu.
Hiển thị lời giải
Ta có:

Bài 2: Một dây dẫn dài vô hạn, có cường độ I1 = 6A đặt tại điểm A.
a) Hãy tính độ lớn cảm ứng từ do dây dẫn trên gây ra tại điểm B nằm cách A đoạn
6 cm ?
b) Nếu tại B đặt một dây dẫn thứ 2 song song với dây thứ nhất. Cho dòng điện I 2 =
3A, chạy cùng chiều với dòng điện thứ nhất, hãy xác định lực từ do I 1 tác dụng lên
mỗi mét dây dẫn của I2, cho biết chúng đẩy hay hút nhau?
Hiển thị lời giải
a) Cảm ứng từ do dòng điện thẳng dài vô hạn gây ra tại B:

b) Vì hai dây dẫn có dòng điện cùng chiều nên lực tương tác giữa chúng là lực
hút.


Độ lớn của lực tương tác:
Bài 3: Hai dây dẫn đặt cách nhau 2cm trong không khí, dòng điện trong 2 dây có
cùng giá trị cường độ, lực tương tác từ giữa 2 dây là lực hút và có độ lớn F =
2,5.10-2 N. Hai dòng điện trên cùng chiều hay ngược chiều ? Tìm cường độ dòng
điện trong mỗi dây ?
Hiển thị lời giải
Vì lực tương tác là lực hút nên hai dòng điện cùng chiều

Ta có:
Bài 4: Hai dây dẫn dài vô hạn đặt cách nhau 4cm, cho 2 dòng điện chạy ngược
chiều nhau trong 2 dây dẫn, 2 dòng điện có cùng cường độ I = 5A. Hãy cho biết:
a) Hai dây dẫn trên có tương tác lực từ với nhau không ? Nếu có thì chúng đẩy
hay hút nhau ? Vẽ hình ?
b) Hãy tính lực từ tương tác trên mỗi mét chiều dài của mỗi sợi dây ?
Hiển thị lời giải
Bài 5: Ba dòng điện cùng chiều cùng cường độ 10A chạy qua ba dây dẫn thẳng
đặt đồng phẳng và dài vô hạn. Biết rằng khoảng cách giữa dây 1 và 2 là 10 cm dây
2 và 3 là 5cm và dây 1 và 3 là 15cm. Xác định lực từ do:
a) Dây 1 và dây 2 tác dụng lên dây 3
b) Dây 1 và dây 3 tác dụng lên dây 2
Hiển thị lời giải
a) Vì dòng điện I1 và I3 cùng chiều nên I1 hút I3 một lực :

Vì dòng điện I2 và I3 cùng chiều nên I2 hút I3 một lực:

Lực từ do dây 1 và dây 2 tác dụng lên dây 3: F→ = F13→ + F23→
Vì F13→ ↑ ↑ F23→ nên: F = F13 + F23 = 5,33.10-4 (N)
b) Vì dòng điện I1 và I2 cùng chiều nên I1 hút I2 một lực:

Vì

dòng

điện

I3 và

I2 cùng

chiều

nên

I3 hút

I2 một

lực:
Lực từ do dây 1 và dây 2 tác dụng lên dây 3: F→ = F13→ + F23→
Vì F13→ ↑ ↓ F23→ nên: F = F32 - F12 = 2.10-4 (N)
Dạng 3: Lực từ tác dụng lên khung dây
Đường sức từ nằm ngang trong mặt phẳng khung
+ Lực từ tác dụng lên hai đoạn dây AB và CD bằng 0 (vì AB và CD song song
với đường sức từ).

+ Áp dụng quy tắc bàn tay trái ta thấy các lực từ tác dụng lên hai đoạn dây BC
và DA như hình vẽ a. Hai lực này hợp thành một ngẫu lực và làm cho khung dây
quay quanh trục OO'.
Đường sức từ vuông góc với mặt khung: Áp dụng quy tắc bàn tay trái ta thấy
các lực từ tác dụng lên khung dây như hình vẽ b. Các lực này không có tác dụng
làm cho khung quay.

Ví dụ 1: Khung dây hình chữ nhật ABCD có cạnh AB = CD = a = 10 cm, AD =
BC = b = 5 cm, có dòng I 2 = 2 A đi qua. Một dòng điện thẳng dài I 1 = 4 A nằm
trong mặt phẳng ABCD cách AB một khoảng d = 5 cm như hình vẽ. Tính lực từ
tổng hợp do I1 tác dụng lên khung dây.

Hướng dẫn: