Một số biện pháp nâng cao chất lượng dạy học giải toán có lời văn cho học sinh lớp 1

UBND QUẬN THANH XUÂN
TRƯỜNG TIỂU HỌC THANH XUÂN NAM
................



SÁNG KIẾN KINH NGHIỆM
MỘT SỐ BIỆN PHÁP NÂNG CAO CHẤT LƯỢNG
DẠY HỌC GIẢI TOÁN CÓ LỜI VĂN
CHO HỌC SINH LỚP MỘT

Tên tác giả : Trần Thị Nụ
Lĩnh vực : Môn Toán
Cấp học
: Tiểu học

Năm học 2017 – 2018


MỤC LỤC
PHẦN THỨ NHẤT: ĐẶT VẤN ĐỀ .............................................................. 1
I. LÝ DO CHỌN ĐỀ TÀI .............................................................................. 1
II. MỤC ĐÍCH NGHIÊN CỨU ..................................................................... 2
III. ĐỐI TƯỢNG, THỜI GIAN VÀ PHẠM VI NGHIÊN CỨU .................. 2
IV. NHIỆM VỤ NGHIÊN CỨU ................................................................... 2
PHẦN THỨ HAI: GIẢI QUYẾT VẤN ĐỀ .................................................. 3
I/ NHỮNG NỘI DUNG LÝ LUẬN ............................................................. 3
1. Cơ sở xác định mục tiêu của việc dạy toán ............................................ 3
2. Cơ sở để xác định phương pháp dạy học ............................................... 4
3. Cơ sở tâm lý ........................................................................................... 4
4. Cơ sở thực tiễn ....................................................................................... 4

II. THỰC TRẠNG VẤN ĐỀ DẠY VÀ HỌC GIẢI TOÁN CÓ LỜI VĂN
CHO HỌC SINH LỚP MỘT. ........................................................................ 4
1. Tình hình thực tế của việc dạy và học giải toán có lời văn ở lớp Một. .. 4
2. Nguyên nhân........................................................................................... 5
III. MỘT SỐ GIẢI PHÁP THỰC HIỆN ....................................................... 5
1. Tìm hiểu mục tiêu và phương pháp dạy học Toán lớp Một. .................. 5
2. Các biện pháp tiến hành ......................................................................... 7
IV. HIỆU QUẢ SÁNG KIẾN KINH NGHIỆM ......................................... 15
1. Dạy thực nghiệm .................................................................................. 15
2.Kết quả thực nghiệm ............................................................................. 20
PHẦN THỨ BA: KẾT LUẬN VÀ KIẾN NGHỊ ........................................ 21
I.Ý nghĩa ...................................................................................................... 21
II. Bài học kinh nghiệm ............................................................................... 21
III. Kết luận và kiến nghị ............................................................................. 22


Một số biện pháp nâng cao chất lượng dạy học giải Toán có lời văn cho học sinh lớp Một

PHẦN THỨ NHẤT: ĐẶT VẤN ĐỀ
I. LÝ DO CHỌN ĐỀ TÀI
Trong xây dựng cơ bản, như khi xây một toà nhà cao tầng hiện đại thì việc
xử lý móng là hết sức quan trọng, mà nền móng ngôi nhà lại là phần nằm sâu
trong lòng đất, nên người ta thường chỉ nhìn thấy những tầng cao ở trên; chỉ có
những người xây dựng, những người có chuyên môn mới thấy rõ tầm quan
trọng, giá trị đích thực của nó. Bậc Tiểu học cũng được coi như cái nền móng
của ngôi nhà tri thức kia. Chính vì vậy, điều 2 của luật phổ cập giáo dục tiểu học
đã xác định bậc tiểu học là bậc học đầu tiên bậc học nền tảng của hệ thống giáo
dục quốc dân. Bậc tiểu học đã tạo những cơ sở ban đầu rất cơ bản và bền vững
cho các em tiếp tục học các bậc học trên. Nội dung giảng dạy của tiểu học luôn
gắn liền với thực tiễn, phục vụ thiết thực cho cuộc sống, không chỉ có thế mà

mỗi môn học ở tiểu học đều góp phần vào việc hình thành và phát triển nhân
cách học sinh. Trong các môn học, môn toán là một trong những môn có vị trí
rất quan trọng. Các kiến thức, kỹ năng của môn toán có nhiều ứng dụng trong
đời sống, giúp học sinh nhận biết mối quan hệ về số lượng và hình dạng không
gian của thế giới hiện thực. Một trong những nội dung toán đáp ứng được mục
đích trên đó là đơn vị đo lường. Ngày nay, sự phát triển mạnh mẽ của khoa học
kỹ thuật và công nghệ thông tin đã làm cho khả năng nhận thức của trẻ cũng
vượt trội. Điều đó đã đòi hỏi những nhà nghiên cứu giáo dục luôn luôn phải điều
chỉnh nội dung, phương pháp giảng dạy phù hợp với nhận thức của từng đối
tượng học sinh nhằm không ngừng nâng cao chất lượng giáo dục toàn diện góp
phần đào tạo nhân lực, bồi dưỡng nhân tài cho quê hương, đất nước.
Đó cũng chính là vinh dự và trách nhiệm của người giáo viên nói chung và
giáo viên lớp Một nói riêng khi dạy môn Toán ở lớp Một.
Đối với mạch kiến thức: “Giải toán có lời văn”, là một trong năm mạch
kiến thức cơ bản xuyên suốt chương trình Toán cấp Tiểu học. Thông qua giải
toán có lời văn, các em được phát triển trí tuệ, được rèn luyện kĩ năng tổng hợp:
đọc, viết, diễn đạt, tính toán, trình bày. Toán có lời văn là mạch kiến thức tổng
hợp của các mạch kiến thức toán học, giải toán có lời văn các em sẽ được giải
các loại toán về số học, các yếu tố đại số, các yếu tố hình học và đo đại lượng.
Toán có lời văn là chiếc cầu nối giữa toán học và thực tế đời sống, giữa toán học
với các môn học khác. Chính những yếu tố quan trọng nói trên nên tôi đã mạnh
dạn lựa chọn đề tài: “Một số biện pháp nâng cao chất lượng dạy học giải toán
có lời văn cho học sinh lớp Một ”.
1/22


Một số biện pháp nâng cao chất lượng dạy học giải Toán có lời văn cho học sinh lớp Một

II. MỤC ĐÍCH NGHIÊN CỨU
Nghiên cứu dạy giải toán có lời văn

- Dạy cho học sinh nhận biết về cấu tạo của bài giải toán có lời văn.
- Đọc hiểu phân tích tóm tắt bài toán
- Giải toán đơn về thêm (bớt) bằng một phép tính cộng (trừ)
- Trình bày bài giải gồm: Câu lời giải, phép tính, đáp số.
- Tìm lời giải phù hợp cho bài toán bằng nhiều cách khác nhau
- Ứng dụng công nghệ thông tin vào giảng dạy các kiến thức kỹ năng về
môn toán vào giải quyết những tình huống hàng ngày.
III. ĐỐI TƯỢNG, THỜI GIAN VÀ PHẠM VI NGHIÊN CỨU
1. Đối tượng nghiên cứu: Học sinh lớp 1.
2. Thời gian nghiên cứu: Từ tháng 9 năm 2017 đến tháng 4 năm 2018.
3. Phạm vi nghiên cứu:
- Trong chương trình Toán 1.
- Giải toán có lời văn cho học sinh lớp 1.
- Từ tiết 81 đến tiết 108.
IV. NHIỆM VỤ NGHIÊN CỨU
Tìm hiểu một số vấn đề lý luận về đổi mới phương pháp dạy học môn Toán
ở Tiểu học làm cơ sở cho việc viết đề tài .
- Tìm hiểu thực trạng việc dạy giải toán có lời văn cho học sinh lớp 1.
- Tìm hiểu nội dung và phương pháp dạy giải toán có lời văn cho học sinh
lớp Một, để giúp giáo viên tìm ra biện pháp nhằm nâng cao chất lượng dạy giải
toán có lời văn cho học sinh lớp Một đạt hiệu quả nhất.

2/22


Một số biện pháp nâng cao chất lượng dạy học giải Toán có lời văn cho học sinh lớp Một

PHẦN THỨ HAI: GIẢI QUYẾT VẤN ĐỀ
I. NHỮNG NỘI DUNG LÝ LUẬN
1. Cơ sở xác định mục tiêu của việc dạy toán

Theo điều lệ Trường Tiểu học: Bậc tiểu học là bậc học nền tảng trong hệ
thống giáo dục quốc dân, ta coi lớp Một là cái móng của tòa nhà đồ sộ được xây
dựng lên. Muốn vững chắc bền lâu thì kĩ thuật xây dựng móng là hết sức quan
trọng. Đòi hỏi người thợ xây móng phải giỏi, vừa có kỹ thuật cao vừa có sự sáng
tạo.
- Về kiến thức: Đối với học sinh lớp Một, việc giải toán gồm:
+ Giới thiệu bài toán đơn.
+ Giải các bài toán đơn về phép cộng và phép trừ, chủ yếu là các bài toán
thêm, bớt một số đơn vị.
- Về kỹ năng:
Đối với mạch kiến thức: “Giải toán có lời văn”, là một trong năm mạch
kiến thức cơ bản xuyên suốt chương trình Toán cấp tiểu học. Thông qua giải
toán có lời văn, các em được phát triển trí tuệ, được rèn luyện kỹ năng tổng hợp:
đọc, viết, diễn đạt, trình bày, tính toán. Toán có lời văn là mạch kiến thức tổng
hợp của các mạch kiến thức toán học, giải toán có lời văn các em sẽ được giải
các loại toán về số học, các yếu tố đại số, các yếu tố hình học và đo đại lượng.
Toán có lời văn là chiếc cầu nối giữa toán học và thực tế đời sống, giữa toán học
với các môn học khác. Tuy nhiên vì mới quen với môn toán, với các phép tính
cộng, trừ, lại tiếp xúc với việc giải toán có lời văn không khỏi có những bỡ ngỡ
với học sinh.
Giải toán là một hoạt động gồm những thao tác:
+ Xác lập được mối liên hệ giữa các dữ liệu, giữa cái đã cho và cái phải tìm
trong điều kiện của bài toán.
+ Chọn phép tính thích hợp trả lời đúng câu hỏi của bài toán.
Điều chủ yếu của việc dạy học giải toán là giúp học sinh tự tìm hiểu được
mối quan hệ giữa cái đã cho và cái phải tìm trong điều kiện bài toán mà thiết lập
các phép tính số học tương ứng, phù hợp. Để tiến hành được điều đó, việc dạy
toán diễn ra theo 3 mức độ.
- Mức độ thứ nhất : Hoạt động chuẩn bị cho việc giải toán.
- Mức độ thứ hai : Hoạt động làm quen với việc giải toán.

- Mức độ ba
: Hoạt động hình thành kĩ năng giải toán.

3/22


Một số biện pháp nâng cao chất lượng dạy học giải Toán có lời văn cho học sinh lớp Một

2. Cơ sở để xác định phương pháp dạy học
Quan tâm cơ bản để xác định phương pháp dạy học : Xem xét các quá trình
dạy học môn toán và các hiện tượng trong mối quan hệ nhiều mặt, trong sự tác
động qua lại. Trong sự vận động và phát triển phát hiện ra các mâu thuẫn và các
mặt đối lập để tìm ra động lực thúc đẩy sự phát triển quá trình dạy học môn
toán. Thừa nhận thực tiễn là nguồn gốc của nhận thức và tiêu chuẩn của chân lý.
Nghiên cứu theo hướng đổi mới đáp ứng yêu cầu phát triển của đất nước .
Sự đổi mới của kinh thế xã hội đưa đến các yêu cầu về chất lượng đào tạo đáp
ứng các mục tiêu kinh tế xã hội. Tiến bộ của khoa học và công nghệ trên thế giới
cũng như trong nước sẽ thúc đẩy đòi hỏi phải đổi mới mục tiêu, phương pháp
giáo dục.
3. Cơ sở tâm lý
Nếu dạy học mà không nắm được khả năng nhận thức cũng như đặc điểm
của quá trình nhận thức ở trẻ em thì không đạt được hiệu quả. Hơn thế nữa, khả
năng nhận thức của trẻ em đang được hình thành và phát triển theo từng giai
đoạn với đầy đủ ý nghĩa của nó mới có thể tiến hành dạy học toán thành công.
Người giáo viên cần nắm vững trẻ em đã hình thành khái niệm toán như thế
nào, trẻ em đã tiếp cận và hình thành khả năng tính toán như thế nào, trẻ em
thường gặp khó khăn gì hoặc sai lầm phổ biến gì khi học mỗi dạng bài trong
môn toán.
4. Cơ sở thực tiễn
Xuất phát từ thực tế, khi dạy giải toán có lời văn cho học sinh lớp Một tôi

nhận thấy học sinh rất lúng túng khi nêu lời giải, thậm chí nêu lời giải sai, viết
sai phép tính, sai tên đơn vị,viết sai đáp số.
Trước thực tế đó, tôi nhận thấy để giúp học sinh giải toán có lời văn được
tốt là một việc làm cần thiết đối với giáo viên Tiểu học, nhằm góp phần nâng
cao hiệu quả dạy học môn Toán. Do đó bản thân tôi là một giáo viên, tôi từng
trăn trở nhiều vấn đề làm thế nào để việc dạy học môn Toán nói chung và phần
giải toán có lời văn cho học sinh lớp Một nói riêng đạt kết quả tốt nhất.
II. THỰC TRẠNG VẤN ĐỀ DẠY VÀ HỌC GIẢI TOÁN CÓ LỜI
VĂN CHO HỌC SINH LỚP MỘT.
1. Tình hình thực tế của việc dạy và học giải toán có lời văn ở lớp Một.
Trong quá trình giảng dạy ở Tiểu học, học sinh thường mắc những lỗi khi
học đến phần giải toán có lời văn ở lớp Một, học sinh rất lúng túng khi nêu câu
lời giải, thậm chí nêu sai câu lời giải, viết sai phép tính, viết sai đáp số. Những
tiết đầu tiên của giải toán có lời văn, trong lớp chỉ có khoảng 20% số học sinh
biết nêu lời giải, viết đúng phép tính và đáp số. Số còn lại học sinh rất mơ hồ,
4/22


Một số biện pháp nâng cao chất lượng dạy học giải Toán có lời văn cho học sinh lớp Một

các em chỉ nêu theo quán tính nhưng khi viết thường viết sai, một số em làm
đúng nhưng chưa biết cách diễn đạt. Chứng tỏ các em chưa nắm được một cách
chắc chắn khi giải bài toán có lời văn. Kết quả điều tra đầu học kì II:
Khảo sát Sĩ
HS viết
HS viết
HS viết
Trình bày đúng
đầu HK số đúng câu lời đúng phép đúng đáp số bài giải toán có
II

giải
tính
lời văn
64
30 46,9% 35 54,7% 36 56,3% 15
23,4%
2. Nguyên nhân
- Trong tuyến kiến thức toán ở chương trình Toán Tiểu học thì tuyến kiến
thức: “Giải toán có lời văn” là tuyến kiến thức khó khăn nhất đối với học sinh,
và càng khó khăn hơn đối với học sinh lớp Một. Bởi vì đối với lớp Một: ngôn
ngữ nói chưa mạch lạc, nhiều học sinh đọc còn ê a, vốn từ, vốn hiểu biết, khả
năng đọc hiểu, khả năng tư duy lôgic của các em còn rất hạn chế. Nói chung học
sinh chưa biết cách học, chưa học tập một cách tích cực. Nhiều khi với một bài
toán có lời văn các em có thể đặt và tính đúng phép tính của bài nhưng không
thể trả lời hoặc lý giải là tại sao các em lại có được phép tính như vậy.
- Thực tế hiện nay cho thấy, các em thực sự lúng túng khi giải bài toán có
lời văn. Một số em chưa có thói quen đọc kỹ đề, chưa biết phân tích đề toán để
tìm ra đường lối giải, chưa biết tổng hợp để trình bày bài giải, diễn đạt vụng về,
thiếu lôgic. Ngôn ngữ toán học càng hạn chế, kĩ năng tính toán, trình bày thiếu
chính xác, thiếu khoa học, chưa có biện pháp, phương pháp học toán; các em
học toán và giải toán một cách máy móc, nặng về rập khuôn, bắt chước.
- Có học sinh viết sai lời giải.
- Có học sinh viết sai phép tính.
- Có học sinh sai đơn vị.
- Có học sinh tính toán sai.
- Có học sinh quên đáp số.
III. MỘT SỐ GIẢI PHÁP THỰC HIỆN
1. Tìm hiểu mục tiêu và phương pháp dạy học Toán lớp Một.
1.1.Mục tiêu dạy học Toán 1 nhằm giúp học sinh:
a. Hình thành số.

- So sánh số.
b. Các phép tính
- Phép cộng, trừ trong phạm vi 10
- Phép cộng, trừ không nhớ trong phạm vi 100
c. Đại lượng và đo đại lượng
5/22


Một số biện pháp nâng cao chất lượng dạy học giải Toán có lời văn cho học sinh lớp Một

- Đơn vị đo độ dài
- Đơn vị đo thời gian
d. Các yếu tố hình học
- Nhận dạng hình học
- Điểm, đoạn thẳng
- Thực hành vẽ đoan thẳng
e. Giải toán có lời văn
- Mức độ 1: Học sinh hiểu đề toán qua hình vẽ, suy nghĩ chọn phép tính
thích hợp.
- Mức độ 2: Học sinh đọc được hiểu được tóm tắt, biết diễn đạt đề bài và
lời giải bài toán bằng lời, chọn phép tính thích hợp.
- Mức độ 3: Học sinh quan sát tranh phát triển thành ngôn ngữ, thành chữ
viết. Giải toán có lời văn ban đầu được thực hiện bằng phép tính cộng phù hợp
với tư duy tự nhiên của học sinh.
- Mức độ 4: Học sinh giải bài toán có lời văn cần :
+ Đọc kĩ đề toán: Đề toán cho biết những gì? Đề toán hỏi gì?
+ Tóm tắt đề toán
+ Tìm được cách giải bài toán
+ Trình bày bài giải
+ Kiểm tra lời giải và đáp số.

1.2. Phương pháp dạy học Toán 1.
Phương pháp dạy học Toán 1 ở Tiểu học là sự vận dụng các phương pháp
dạy học toán (nói chung) cho phù hợp với mục tiêu, nội dung. Nội dung
kiến thức, kí năng toán học của chương trình Toán lớp 1 là kiến thức đã có đối
với giáo viên, nhưng là kiến thức chưa có đối với học sinh đã tồn tại bên ngoài
tư duy học sinh.
Giáo viên sử dụng phương pháp dạy học toán ở Tiểu học nói chung và
phương pháp dạy học Toán 1 nói riêng để giúp học sinh lĩnh hội kiến thức,
kỹ năng toán.
Học sinh sẽ lĩnh hội kiến thức, kỹ năng không chỉ nhờ vào thính giác
(nghe), tri giác (nhìn) và tư duy (suy nghĩ, nhớ ) mà còn có sự tham gia phối hợp
của các mà còn có sự tham gia phối hợp của các hoạt động như cầm nắm, tách
gộp, phân tích, tổng hợp, viết, nói….
Vì vậy, người giáo viên phải biết sử dụng phối hợp các phương pháp dạy
học để hướng dẫn học sinh tự tìm tòi, phát hiện, tự chiếm lĩnh kiến thức cho
chính mình. Các phương pháp dạy học toán thường vận dụng là:
- Đặt vấn đề và giải quyết vấn đề.
6/22


Một số biện pháp nâng cao chất lượng dạy học giải Toán có lời văn cho học sinh lớp Một

- Phương pháp gợi mở vấn đáp.
- Phương pháp trực quan: (Sử dụng đồ dùng, trang thiết bị dạy học).
- Phương pháp luyện tập thực hành.
- Sử dụng trò chơi học tập.
Nội dung Toán 1 chủ yếu là những kiến thức cơ bản của giai đoạn đầu nên khi
dạy học Toán lớp 1, giáo viên cần: Tổ chức hướng dẫn các hoạt động học tập cho
học sinh. Tuyệt đối không nói, viết, làm mẫu những gì học sinh có thể làm được
(cá nhân hoặc nhóm). Khi dạy học, cần giúp học sinh tự nêu vấn đề, tự phát hiện

các kiến thức, kỹ năng đã có, với sự trợ giúp (nếu cần thiết) của các hình vẽ, mô
hình thật để giải quyết vấn đề (cá nhân hoặc nhóm) trao đổi ý kiến, bình luận,
thực hành vận dụng ngay trong tiết học. Tận dụng thời gian học tập ngay trên
lớp để hoàn thành về cơ bản nhiệm vụ học toán, nếu có thời gian thì giúp học
sinh tự học ở mức sâu hơn các nội dung sách giáo khoa
1.3. Phương pháp dạy học giải bài toán có lời văn lớp Một.
- Giải toán là một hoạt động trí tuệ khó khăn phức tạp, hình thành kỹ năng
giải toán khó hơn nhiều so với kỹ xảo tính vì các bài toán là sự kết hợp đa dạng
nhiều khái niệm, nhiều quan hệ toán học.
Nắm chắc các ý nghĩa phép tính đòi hỏi khả năng độc lập suy luận của học
sinh, đòi hỏi học sinh biết cách tính thông thạo, đặc biệt là biết nhận dạng bài
toán để lựa chọn phép tính thích hợp.
- Để giúp học sinh thực hiện được các hoạt động có hiệu quả, giáo viên
không làm thay, không chỉ dẫn quá chi tiết cho học sinh hoặc áp đặt cách giải,
mà hướng dẫn học sinh cách phân tích bài toán để học sinh tự biết phải sử dụng
các kiến thức nào trong các kiến thức đã học khi giải quyết từng vấn đề của bài
toán, từ giúp học sinh từng bước tìm ra cách giải của bài toán, xác đinh được
dạng toán và cách giải của dạng toán đó.
2. Các biện pháp tiến hành
Để nâng cao chất lượng dạy học tốt môn Toán lớp Một nói chung, “Giải bài
toán có lời văn” nói riêng, điều đầu tiên mỗi giáo viên phải nắm bắt hệ thông
hóa nội dung chương trình sách giáo khoa. Sách giáo khoa toán 1 là cụ thể hóa
của chương trình môn Toán lớp 1, sách giáo khoa được trình bày mở, không
thông báo tường minh kiến thức, tạo cơ hội để học sinh suy nghĩ, tìm tòi. Như
vậy giáo viên cần phải khai thác, sử dụng như một định hướng với mỗi dạng bài
trong chương trình nhằm truyền thụ cho học sinh một cách hiệu quả nhất.
Khả năng giải toán phản ánh năng lực vận dụng kiến thức toán của học
sinh. Giải toán có lời văn là học cách giải quyết vấn đề trong môn Toán. Từ
ngôn ngữ thông thường trong các đề toán đưa về các phép tính và kèm câu lời
7/22

Một số biện pháp nâng cao chất lượng dạy học giải Toán có lời văn cho học sinh lớp Một

giải và cuối cùng đưa ra đáp số của bài toán. Giải toán có lời văn góp phần củng
cố kiến thức toán, rèn luyện khả năng diễn đạt, tích cực góp phần phát triển tư
duy cho học sinh lớp Một nói riêng và cấp Tiểu học nói chung.
Các bài toán có lời văn được chuẩn bị từng bước cho học sinh lớp Một.
Nhận thức được tầm quan trọng đó, tôi xin mạnh dạn đưa ra các biện pháp nhằm
nâng cao dạy học giải toán có lời văn cho học sinh lớp Một như sau:
2.1 Biện pháp
Để giúp học sinh có một phương pháp giải chính xác, trình bày bài toán
đúng theo yêu cầu, khi dạy học sinh giải toán có lời văn giáo viên hướng dẫn
học sinh thực hiện các bước sau:
+ Đọc và tìm hiểu đề toán: Đề toán cho biết những gì? Yêu cầu làm gì?
+ Tóm tắt đề toán.
+ Tìm được cách giải bài toán
+ Trình bày bài giải.
+ Kiểm tra lại bài giải.
a. Bước 1: Đọc và tìm hiểu đề toán:
Muốn học sinh hiểu và giải được bài toán thì điều quan trọng đầu tiên là
phải giúp các em đọc và hiểu được nội dung bài toán. Giáo viên cần tổ chức cho
các em đọc kĩ đề toán, hiểu rõ một số từ khóa quan trọng như “thêm, và, tất cả”
Hoặc “bớt, bay đi, cho, bán, trong đó, còn lại ”. Giáo viên nên kết hợp cho học
sinh quan sát tranh vẽ để hổ trợ thêm cho các em hiểu đề. Để học sinh dễ hiểu đề
bài, khi hướng dẫn tìm hiểu đề giáo viên nên gạch chân dưới các từ ngữ chính
trong đề bài và nên đổ màu khác để cho dễ nhìn.
Đầu tiên, giáo viên giúp học sinh phân tích đề toán. Và dựa vào câu trả lời
của học sinh để viết tóm tắt, sau đó cho học dựa vào tóm tắt để nêu lại đề toán.
Đây là cách rất tốt để giúp học sinh phân tích đề toán. Nếu học sinh còn gặp khó

khăn khi đọc đề toán thì giáo viên nên cho các em quan sát theo tranh và trả lời
câu hỏi.
Ví dụ: Bài toán ( Toán 1, trang 117)

8/22


Một số biện pháp nâng cao chất lượng dạy học giải Toán có lời văn cho học sinh lớp Một

Bài toán: Nhà An có 5 con gà, mẹ mua thêm 4 con gà. Hỏi nhà An có tất
cả mấy con gà ?
Giáo viên cho học sinh quan sát tranh trên màn hình rồi gợi mở bằng câu
hỏi yêu cầu học sinh trả lời từ đó nắm được nội dung bài toán.
+ Nhà An có mấy con gà?
+ Mẹ mua thêm mấy con gà?
b.Bước 2: Tóm tắt bài toán
- Hướng dẫn học sinh tìm hiểu nội dung bài toán : Yêu cầu học sinh
đọc kĩ bài toán. Đây là bước nghiên cứu đầu tiên giúp học sinh có suy nghĩ ban
đầu về ý nghĩa bài toán .
Nắm được nội dung bài toán và đặc biệt cần chú ý đến câu hỏi của bài. Do
đó, tôi đã yêu cầu học sinh cầm bút chì và thước gạch chân dưới những dữ kiện
quan trọng của bài toán: “Hãy gạch một gạch những điều đã cho và gạch hai
gạch dưới câu hỏi của bài toán”. Như vậy tất cả học sinh cùng làm việc, em nào
không làm việc giáo viên đã biết và nhắc nhở.
- Xây dựng, thiết lập mối quan hệ giữa hai dữ kiện đã cho của bài toán .
- Tìm cách diễn đạt nội dung của bài toán bằng ngôn ngữ. Tóm tắt bài toán
bằng cách ghi dữ kiện, điều kiện và câu hỏi của
bài toán dưới dạng cô đọng, ngắn gọn nhất .
Bài toán: Nhà An có 5 con gà, mẹ mua thêm 4 con gà. Hỏi nhà An có tất
cả mấy con gà ?

- Phân tích nội dung:
+ Học sinh đọc đề toán.
+ Giáo viên đọc hai câu lệnh làm việc: “ Hãy gạch một gạch dưới dữ kiện
đã cho. Gạch hai gạch dưới câu hỏi của bài toán”.
Sau khi học sinh đã thực hiện theo hai câu lệnh làm việc của giáo viên, yêu
cầu một số học sinh trình bày phân tích nội dung để hiểu rõ nội dung bài toán.
- Học sinh có thể điển số vào phần tóm tắt bài toán như sau:
9/22


Một số biện pháp nâng cao chất lượng dạy học giải Toán có lời văn cho học sinh lớp Một

Có
: 5 con gà
Thêm
: 4 con gà
Có tất cả
: ….con gà ?
c/Bước 3: Tìm cách giải bài toán
Gắn liền với việc phân tích các dữ liệu, điều bài toán đã cho và điều cần
tìm, xác lập mối quan hệ giữa chúng để lập kế hoạch giải bài toán:
Giáo viên hướng dẫn học sinh đi từ câu hỏi của bài toán đến các số liệu đã
cho:
- Bài toán cho biết gì? ( Bài toán cho biết nhà An có 5 con gà, mẹ mua
thêm 4 con gà.)
- Bài toán hỏi gì? ( Hỏi nhà An có mấy con gà ?)
Đầu tiên giáo viên hướng dẫn học sinh đặt câu lời giải. Với học sinh lớp 1,
lần đầu tiên được làm quen với cách giải toán có lời văn nên các em rất lúng
túng. Thế nào là câu lời giải, vì sao phải viết câu lời giải? Không thể giải thích
cho học sinh lớp 1 hiểu một cách thấu đáo nên có thể giúp học sinh bước đầu

hiểu và nắm được cách làm. Khi giải toán thì câu lời giải đóng một vai trò cực kì
quan trọng trong “giải toán có lời văn” lời giải sai, phép tính và kết quả có đúng
cũng xem như sai toàn bộ, ngược lại lời giải đúng, phép tính sai các em vẫn có
một phần số điểm. Chính vì vậy mà việc hướng dẫn cho các em tập có lời giải
đúng là một việc làm vô cùng cần thiết. Giáo viên gợi mở cho học sinh bằng các
cách sau:
Thứ nhất: Dựa vào câu hỏi của bài toán rồi bỏ bớt từ đầu (hỏi) và các từ
cuối (mấy con gà?) để có câu lời giải: “Nhà An có tất cả:” hoặc thêm từ “là” để
có câu lời giải: “Nhà An có tất cả là:”
Thứ hai: Đưa từ: “con gà” ở cuối câu hỏi lên đầu thay thế cho từ “Hỏi” và
thêm từ “Số” ở đầu câu, bỏ chữ "mấy” ở cuối câu thay thế vào đó là chữ “là” :
“Số con gà nhà An có tất cả là:”
Thứ ba: Dựa vào dòng cuối của phần tóm tắt, coi đó là “từ khóa” của câu
lời giải rồi thêm chữ.
Ví dụ: Từ dòng cuối của tóm tắt: “Có tất cả : …. con gà?”. Học sinh viết
câu lời giải: “Có tất cả là; “Số con gà có tất cả là; “Con gà nhà An có tất cả
là:”,…
Thứ tư: Giáo viên nêu miệng câu hỏi: “Hỏi nhà An có tất cả mấy con gà?”
để học sinh trả lời miệng: “Nhà An có tất cả 9 con gà” rồi viết phép tính vào để
có cả bước giải (gồm câu lời giải và phép tính)
Từ câu trả lời của học sinh, giáo viên giúp các em chỉnh sửa thành câu lời
giải: “Số gà nhà An có tất cả là:” … , ở đây giáo viên nên tạo điều kiện cho các
10/22


Một số biện pháp nâng cao chất lượng dạy học giải Toán có lời văn cho học sinh lớp Một

em nêu nhiều câu lời giải khác nhau, sau đó cùng thống nhất đến câu lời giải
đúng chứ không nên bắt buộc học sinh phải viết theo một kiểu.
Tiếp theo giáo viên nêu câu hỏi gợi mở cho học sinh để tìm phép tính :

“Muốn biết nhà An có tất cả mấy con gà em làm tính gì? (Tính cộng). Mấy cộng
mấy? ( 5 + 4) , 5 + 4 bằng mấy? (5 + 4 = 9) . Cuối cùng giáo viên gợi mở tiếp :
Nhà An có tất cả mấy con gà? “9 con gà”, nên ta viết “con gà” vào trong ngoặc
đơn: 5 + 4 = 9 (con gà).
d.Bước 4: Trình bày bài giải
Học sinh trình bày bài giải là trình bày một sản phẩm của tư duy. Thực tế
hiện nay các em học sinh lớp 1 trình bày bài giải còn rất hạn chế, kể cả học sinh
hoàn thành tốt. Cần rèn cho học sinh nề nếp và thói quen trình bày bài giải một
cách chính xác, khoa học, sạch đẹp dù trong giấy nháp, bảng lớp, bảng con hay
vở, giấy kiểm tra. Cần trình bày bài giải một bài toán có lời văn như sau:
Bài giải
Nhà An có tất cả số con gà là:
5 + 4 = 9 ( con gà )
Đáp số : 9 con gà
Từ cách hướng dẫn như trên, học sinh sẽ nắm chắc được các bước giải và
trình tự giải một bài toán có lời văn , từ đó các em áp dụng vào việc thực hành
khi giải một bài toán có lời văn.
e.Bước 5: Kiểm tra lại cách làm( hoặc thử lại).
- Tập cho học sinh có thói quen làm xong bài nào cũng phải tự kiểm tra lại
xem có nhầm lẫn, có làm sai không,……
- Khi giải bài toán có lời văn, yêu cầu học sinh phải xác định đúng “ Bài
toán đó thuộc dạng toán gì ?”
- Khi cần có thể cho học sinh trao đổi ý kiến trong nhóm nhỏ hoặc trong
toàn lớp về cách giải một bài tập. Khuyến khích học sinh tự nói ra những hạn
chế của mình, bình luận cách giải của bạn để rút kinh nghiệm và nêu cách khắc
phục.
2.2. Một số biện pháp nhằm khắc sâu dạng giải toán có lời văn
Ngoài việc dạy cho học sinh hiểu và giải toán có lời văn giáo viên cần giúp
các em hiểu chắc, hiểu sâu loại toán này. Ở mỗi bài, mỗi tiết về "Giải toán có lời
văn" giáo viên cần phát huy tư duy, trí tuệ, phát huy năng lực của học sinh bằng

việc hướng cho học sinh tự nêu tóm tắt đề toán, tự đặt đề toán theo dữ kiện đã
cho, tự đặt đề toán theo tóm tắt cho trước, giải toán từ tóm tắt, nhìn tranh vẽ, sơ
đồ viết tiếp nội dung đề toán vào chỗ chấm (...), đặt câu hỏi cho bài toán.
11/22


Một số biện pháp nâng cao chất lượng dạy học giải Toán có lời văn cho học sinh lớp Một

Ví dụ 1 : Nhìn tranh vẽ, viết tiếp vào chỗ chấm để có bài toán, rồi giải
bài toán đó.

Bài toán: Trong bến có... ô tô, có thêm… ô tô vào bến.
Hỏi .......................................... ?
Bài 1: ( trang 151- Toán 1)
Ví dụ 2: Giải bài toán theo tóm tắt sau : Bài 4 - Toán 1 (trang 151)
Có
: 15 hình tròn
Tô màu
: 4 hình tròn
Không tô màu : ... hình tròn?

12/22


Một số biện pháp nâng cao chất lượng dạy học giải Toán có lời văn cho học sinh lớp Một

Song song với việc nhìn tranh để hình thành đề toán người giáo viên cần
chuẩn bị thêm một số mô hình, vật thật để học sinh tự thao tác bằng tay trên các
vật thật đó để một em đặt đề toán, một em giải bài toán và ngược lại nhằm khắc
sâu kiến thức về các dạng toán cơ bản các em đã được học trong chương trình.

Tổ chức trò chơi phù hợp :
- Đối với các bài toán có lời văn (dựa vào tranh, ảnh), ở SGK để hoàn thiện
cấu trúc đề thì giáo viên có thể tổ chức các trò chơi theo nhóm tổ, ... để rèn học
sinh kĩ năng nói, kĩ năng giao tiếp, từ đó học sinh có thể thực hiện kĩ năng tính
toán tốt hơn.
- Giáo viên có thể cho học sinh cách đặt đề toán từ một phép tính đã cho
thông qua trò chơi “Ai nhanh hơn”, hình thức này không chỉ nhằm giúp cho học
sinh kĩ năng tính toán nhanh mà còn có thể phát huy trí lực ở mức độ cao hơn về
dạng bài toán có lời văn và còn tạo cho học sinh tâm lí nhẹ nhàng thỏa mái
“học mà chơi – chơi mà học” nhằm khắc sâu kiến thức cho học sinh một cách
nhẹ nhàng mà hiệu quả.
Ví dụ: Trò chơi “Vượt chướng ngại vật – Chinh phục đỉnh cao”
- Mục tiêu : Rèn kĩ năng giải các bài toán có lời văn đơn giản.
- Chuẩn bị: Giáo viên chuẩn bị 2 tờ giấy rôki (hoặc 2 bảng phụ). Có vẽ sẵn
cắt hình tượng trưng gắn hoa hoặc túi đựng đề toán mà hai đội cần giải như:

13/22


Một số biện pháp nâng cao chất lượng dạy học giải Toán có lời văn cho học sinh lớp Một

Đề 2

Đề 2

Đề 1

Đề 1

Đội Thỏ Trắng

Đội Sóc Nâu
+ Đề bài 1: An có 7 viên bi, An cho Bảo 3 viên bi. Hỏi An còn lại mấy viên
bi?
+ Đề bài 2: Mẹ nuôi 10 con thỏ, mẹ đã bán 2 con thỏ. Hỏi mẹ còn mấy con
thỏ?
Học sinh các lớp chuẩn bị 2 tờ giấy ô li, bút, kéo dán.
- Giáo viên chia thành 2 đôi. Mỗi đội tự đặt tên cho mình
Ví dụ: Đội Thỏ Trắng, đội Sóc Nâu. Mỗi đội cử 2 em lên chơi. số còn lại
làm cổ động viên cho đội nhà.
+ Cách chơi: Khi giáo viên có hiệu lệnh bắt đầu chơi mỗi đội lên chơi lần
lượt rút đề đọc, trong đội hội ý, thảo luận sau đó giải và ghi nhanh vào giấy
nháp. Các đội bắt đầu giải từ đề 1, sau khi giải xong đề 1 thì dán lên “ đỉnh núi”
số 1, sau đó tiếp tục rút đề 2 đọc kỹ đề thảo luận và giải đề 2. Giải xong đề 2 thì
dán lên “đỉnh núi” số 2. Sau 7 phút quy định giáo viên cho 2 đội về chỗ. Giáo
viên cùng cả lớp bắt đầu kiểm tra từng đội 1, đội nào giải đúng lời giải, phép
tính và đáp số đúng đẹp thì đội đó thắng. Đội nào chứa giải đúng, thiếu lời giải,
đáp số thì thua cuộc.
Sau khi nhận xét 2 đội, đội nào giải đúng, xong trước thì đội đó được 10 lá
cờ và là đội đã “ Chinh phục đỉnh cao” sẽ thắng cuộc cả lớp cùng tuyên dương
và giáo viên phát phần thưởng kích lệ như: Thước kẻ hoặc vở viết.
* Hướng dẫn sử dụng các trò chơi.
- Các trò chơi trên được sử dụng bằng bìa giấy, giấy rô ki, vở bìa cứng. Sau
đó cắt theo kích thước phù hợp ví dụ: Cắt từng miếng bìa cứng có kích thước
(10x 15 em) hình chữ nhật, hoặc các hình vuông (10x 20 em) rồi dán giấy trắng
màu lên mặt để ghi số. Có thể sử dụng lâu dài mà chỉ cần bóc đi lượt giấy dán và
viết số.
Tóm lại, trong quá trình dạy học giáo viên có thể lựa chọn nhiều phương
pháp, hình thức tổ chức từ tranh ảnh đến vật thật hay bằng câu chữ, ... và đặc
biệt kiến thức về thực tế cuộc sống là một yếu tố quan trọng nhằm khắc sâu kiến
thức cho các em giúp các em vận dụng linh hoạt để giải tốt dạng toán có lời văn.

14/22


Một số biện pháp nâng cao chất lượng dạy học giải Toán có lời văn cho học sinh lớp Một

IV. HIỆU QUẢ SÁNG KIẾN KINH NGHIỆM
1. Dạy thực nghiệm
Tôi đã tiến hành dạy thực nghiệm ở khối lớp mình. Sau đây là tiết toán mà
tôi xin trình bày giáo án trong đề tài đó là bài: Giải toán có lời văn <Toán 1trang 117> và bài giải toán có lời văn (tiếp theo) <Toán 1 – trang 150>
Môn : Toán
Tiết số 82 Tuần 22
Tên bài dạy: Giải toán có lời văn
I.Mục tiêu:
Sau khi học xong bài này học sinh sẽ có được:
1. Kiến thức :
+ Bước đầu học sinh nhận biết các việc thường làm khi giải toán có lời
văn. Tìm hiều bài toán cho biết gì?Bài toán hỏi gì?
Giải bài toán gồm có:câu lời giải, phép tính, đáp số.
2. Kĩ năng: Rèn kĩ năng giải toán có lời văn
3. Thái độ: Yêu thích môn học
II. Chuẩn bị
- Thầy: Máy tính, máy chiếu, giáo án điện tử
- Trò : SGK, vở viết
III. Các hoạt động dạy học chủ yếu

15/22


Một số biện pháp nâng cao chất lượng dạy học giải Toán có lời văn cho học sinh lớp Một

Thời
gian

4phút

Nội dung kiến thức cơ bản

Phương pháp,hình thức tổ chức
dạy học
Hoạt động của
Hoạt động
thầy
của trò

A. Bài cũ

4phút B. Bài mới
12phút 1. Giới thiệu bài
2. Giải toán
Bài toán: Nhà An có 5 con gà, mẹ
mua thêm 4 con gà. Hỏi nhà An
có tất cả mấy con gà?

GV đưa tranh

2 HS nêu bài
toán
1 HS nhận xét

GV giới thiệu bài

GVgiới thiệu tranh
Đếm cho cô có
mấy con gà?
Thêm mấy con gà?
Tất cả có mấy con
gà?
KM hiện bài toán
Bài toán cho biết
gì?

2HS nêu đề
bài
5 con gà
4 con gà
9 con gà

Bài toán cho
biết nhà An có
5 con gà
Bài toán hỏi gì?
Bài toán hỏi
Nhà An có tất
Dựa vào bài toán cả mấy con
tóm tắt
gà.
bµi như sau . GV
viÕt tãm t¾t lªn
b¶ng
Nêu cách trình bày Viết bài giải,
bài giải toán có lời lời giải, phép

văn.
tính, đáp số
GV viết bài giải
lên bảng
1 HS đọc bài
giải

Tóm tắt
Có
: 5 con gà
Thêm
: 4 con gà
Có tất cả : ….con gà ?
Bài giải
Nhà An có tất cả là:
5 +4 =9 ( con gà)
Đáp số : 9 con gà

Chốt ý: Bài giải 2-3 HS nªu l¹i
có: Lời giải, phép
tính, đáp số

16/22


Một số biện pháp nâng cao chất lượng dạy học giải Toán có lời văn cho học sinh lớp Một

2 phút TCVĐ: Tập tầm vông
15
3. Luyện tập

Bµi 1 :
phút
Tóm tắt
An có : …….quả bóng
Bình có : …..quả bóng
Có tất cả : …..quả bóng?

GV nêu YC
KM hiện bài toán
Bài toán cho biết
gì ?
Bài toán hỏi gì ?
KM :Tóm tắt bài
toán
Để giải bài toán
này chúng ta viết
những gì ?
Tìm lời giải dựa
vào đâu?
Chữa bài cho HS
Nhận xét bài của
bạn
Bài giải thiếu gì ?
Tìm lời giải khác
KM hiện bài
Bài toán hỏi gì ?
Bài toán cho biết
gì ?

Bài 2

Tóm tắt
Có :
…..bạn
Thêm :
……bạn
Có tất cả :………bạn ?
Bài 3
Tóm tắt
Ở dưới ao : ……con
Trên bờ : …….con
Có tất cả: ……..con?

KM hiện bài
Bài toán cho biết
gì?
Bài toán hỏi gì?

2 phút 4. Củng cố
5. Dặn dò
Bài sau : Xăng ti mét – Đo độ dài

17/22

GV hỏi: Học bài
gì?
Dặn dò HS

HS chơi
1 HS đọc đề
toán

1-2 HS nêu
Viết bài giải
Lớp làm bài
vào SGK

1 HS nhận xét
Thiếu phép
tính
1-2 HS tìm
1-2 HSđọc
1 HS nêu tóm
tắt
HS giải toán
vào SGK

1-2 HS nêu
HS nêu
HS giải toán
1-2 HS TL


Một số biện pháp nâng cao chất lượng dạy học giải Toán có lời văn cho học sinh lớp Một

Môn : Toán
Tiết số: 109 Tuần 28
Tên bài dạy: Giải toán có lời văn
I.Mục tiêu:
Sau khi học xong bài này học sinh sẽ có được:
1. Kiến thức :
+ Giúp học sinhcủng cố kĩ năng giải toán có lời văn.

Tìm hiều bài toán cho biết gì? Bài toán đòi hỏi phải tìm gì?
+ Giải bài toán thực hiện phép tính để tìm điều chưa biết. Trình bày bài giải.
2. Kĩ năng: Rèn kĩ năng giải toán có lời văn
3. Thái độ: Yêu thích môn học, thích giải toán
II. Chuẩn bị
- Thầy: Máy tính, máy chiếu, giáo án điện tử
- Trò : SGK, vở viết
III. Các hoạt động dạy học chủ yếu:
Thời
gian

Nội dung kiến thức cơ bản

4phút

A. Bài cũ
1. >, <,=?
73….76
47…39
19….15+4
2.Cho các số: 12, 95,40, 75
- Số lớn nhất :
- Số bé nhất :
Tìm số lớn nhất có hai chữ
số
Tìm số bé nhất có hai chữ
số
B.Bài mới
1. Giới thiệu bài

4phút

12phút 2. Giải toán

Phương pháp,hình thức tổ chức dạy học
Hoạt động của thầy Hoạt động của
trò
GV chép bài lên
bảng lớp

Gọi 2 học sinh
lên bảng làm bài
2 HS chữa bài

GV nêu yêu cầu

3-4HS trả lời

GV giới thiệu bài

2HS nêu đề bài
HS ghi vở

KM giới thiệu tranh
Đếm xem có tất cả
mấy con gà?
Có mấy con gà ở
ngoài lồng?
Mấy con gà ở ngoài
18/22

9 con gà
6 con gà
3 con gà
2 HS đọc bài. Lớp


Một số biện pháp nâng cao chất lượng dạy học giải Toán có lời văn cho học sinh lớp Một

2 phút

Bài toán : Nhà An có 9 con lồng? KM hiện bài
gà, mẹ đem bán 3 con gà. toán
Hỏi nhà An còn lại mấy con
gà?
Bài toán cho biết gì?
Bài toán hỏi gì?
Dựa vào bài toán
tóm tắt
bài như sau
GV viết tóm tắt bài
toán
lên bảng
Tóm tắt
Muốn giải bài toán
Có : 9 con gà
có lời văn chúng ta
Bán : 3 con gà
viết những gì?
Còn lại : ….con gà ?

GV viết bài giải lên
Bài giải
bảng
Số con gà còn lại là:
Chốt ý : Muốn giải
9 - 3 = 6 ( con )
bài toán có lời văn
Đáp số : 6 con gà
các con viết những
gì?
Bài giải gồm có : lời
giải, phép tính, đáp
số
TCVĐ: Tập tầm vông
GV nêu YC

15phút 3. Luyện tập
Bài 1 :
Tóm tắt
Có : …….con chim
Bay đi : …..con chim
Còn lại: …..con chim?

Bµi 2
Tóm tắt
Có
: …..quả bóng
Đã thả : …..quả bóng
Còn lại : …. quả bóng ?

KM hiện bài toán
Bài toán cho biết gì ?
Bài toán hỏi gì ?
Kích máy tóm tắt bài
toán
Để giải bài toán có
lời văn chúng ta viết
những gì?
Tìm lời giải dựa vào
đâu
Chữa bài cho HS
Nhận xét bài của bạn
Bài giải thiếu gì?
Tìm lời giải khác
KM hiện bài
Bài toán cho biết gì?
Bài toán hỏi gì?

19/22

đọc thầm
3- 4 HS nêu

Viết bài giải, lời
giải, phép tính,
đáp số
1 HS đọc bài giải
2-3 HS nªu l¹i

HS nghe

HS chơi
1 HS đọc bài toán
1-2 HS nêu
Viết bài giải
Lớp làm bài vào
SGK

1 HS nhận xét
ThiÕu phÐp tÝnh
1-2 HS tìm
1-2 HS nêu
1 HS nêu tóm tắt
HS giải toán vào
SGK


Một số biện pháp nâng cao chất lượng dạy học giải Toán có lời văn cho học sinh lớp Một

2 phút

Bài 3
Tóm tắt
Đàn vịt : …..con
ở dưới ao : …..con
Trên bờ :………con ?
4. Củng cố
5. Dặn dò
Bài sau : Luyện tập

KM hiện bài
Bài toán cho biết
những gì?
Bài toán hỏi gì?
GV hỏi: Học bài gì?
Dặn dò HS

1-2 HS nêu
HS nêu
HS giải toán
1-2 HS TL

2.Kết quả thực nghiệm
Từ nhận thức của bản thân trên cơ sở thực tiễn chọn đề tài và các biện pháp
triển khai đề tài, qua khảo sát thực tế việc tiếp thu của học sinh, tôi thấy đã đạt
được một số kết quả cụ thể như sau :
Học sinh được đánh giá chính xác kết quả học tập, các em biết vận dụng
thành thạo các kiến thức đã học làm cơ sở cho việc tiếp thu một cách thuận lợi,
vững chắc.
Học sinh có thói quen suy nghĩ, quan sát, lập luận để phát huy trí thông
minh, óc sáng tạo, khả năng phân tích, tổng hợp, tư duy độc lập và thông qua
việc thảo luận, tranh luận mà học sinh phát triển khả năng nói lưu loát, biết lí
luận chặt chẽ khi giải toán.
Học sinh biết vận dụng các kiến thức đơn lẻ để giải các bài toán tổng hợp
nhiều kiến thức .
Tạo không khí sôi nổi, niềm say mê hứng thú cho học sinh bằng các bài
toán sinh động, hấp dẫn, thực sự biến giờ học, lớp học luôn là không gian toán
cho học sinh.
Khảo sát
cuối HK

II

Sĩ
số
64

HS viết
HS viết đúng
HS viết
Trình bày đúng
đúng câu lời
phép tính
đúng đáp số bài giải toán có
giải
lời văn
61
95,3% 63
98,5% 63
98,5% 63
95,3%

20/22


Một số biện pháp nâng cao chất lượng dạy học giải Toán có lời văn cho học sinh lớp Một

PHẦN THỨ BA: KẾT LUẬN VÀ KIẾN NGHỊ
I. Ý nghĩa
Do nắm được tầm quan trọng của việc dạy và học mạch kiến thức "Giải
toán có lời văn" mà trong suốt quá trình giảng dạy tôi luôn cố gắng vận dụng

những kinh nghiệm đã có từ thực tế giảng dạy để vận dụng vào quá trình giảng
dạy nhờ đó:
- Học sinh được luyện tập nhiều qua các dạng toán nên các em nắm vững
các bước giải toán.
- Học sinh biết cách phân tích đề toán. Qua đó giúp học sinh hình thành
được phép tính thích hợp.
- Học sinh hiểu được ý nghĩa của bài toán.
- Học sinh biết cách trình bày bài toán một cách hợp lí khoa học.
II. Bài học kinh nghiệm
Qua quá trình nghiên cứu và thực hiện đề tài, bản thân tôi đã rút được rất
nhiều điều bổ ích cho nghiệp vụ chuyên môn:
Quá trình dạy học môn Toán ở Tiểu học nói chung và ở lớp 1 nói riêng có
hai hoạt động rõ ràng: Hoạt động dạy của thầy (giữ vai trò chỉ đạo) ; Hoạt động
học của học sinh (giữ vai trò tích cực, chủ động). Hai hoạt động này phải diễn ra
đồng bộ, tạo mối quan hệ mật thiết để đạt kết quả cao.
Việc dạy giải toán có lời văn là vấn đề quan trọng trong chương trình toán
Tiểu học. Nó được kết hợp chặt chẽ với nội dung của kiến thức về số học, các
yếu tố đại số, các yếu tố hình học.
Tôi nhận thấy việc dạy cho học sinh giải toán có lời văn thành thạo không
phải là khó song cũng không phải là dễ. Làm cho học sinh hiểu được mục đích
quan trọng của giải Toán có lời văn chính là cơ sở ban đầu cho việc tiếp tục của
các em ở các lớp trên.
Để đạt được hiệu quả cao trong việc dạy học giải toán có lời văn giáo viên
cần làm tốt các vấn đề sau:
- Phải có cái nhìn tổng quát về chương trình, đặc biệt là phần giải toán có
lời văn gồm những dạng nào. Để từ đó xây dựng bài giảng trên cơ sở khắc phục
những nhược điểm, kế thừa và phát huy những ưu điểm của phương pháp dạy
học truyền thống để nâng cao chất lượng dạy học.
- Khi dạy học, tuyệt đối giáo viên không nên làm thay hoặc chỉ dẫn quá chi
tiết những vấn đề mà học sinh có thể tự giải quyết được (cá nhân hoặc nhóm) mà

giáo viên cần khéo loeps tổ chức cho học sinh tiến hành các hoạt động học tập
“bằng tay” đòi hỏi mỗi học sinh tự suy nghĩ, tìm tòi.
21/22


Một số biện pháp nâng cao chất lượng dạy học giải Toán có lời văn cho học sinh lớp Một

Nhờ đó, mà giáo viên có thể biết được năng lực của từng học sinh,cũng như
các em có chịu suy nghĩ (làm việc) hay không.
- Khi dạy học, giáo viên là người hướng dẫn, giúp học sinh cách phân tích
để hiểu bài toán, biết tóm tắt bài toán và tự mình biết phải sử dụng những kiến
thức nào trong các kiến thức đã học vào việc giải bài toán đó.
- Học sinh nắm được các bước khi thực hiện giải bài toán có lời văn và
ghi nhớ các bước đó để vận dụng vào việc luyện tập thực hành.
III. Kết luận và kiến nghị
Qua thực nghiệm với kết quả rất khả quan, tôi có một số kết luận sau:
- Thực tế cho thấy chương trình môn toán lớp 1 còn nặng ở một số bài,
một số tiết về “Giải toán có lời văn” . Phần thời gian dành cho “Giải toán có lời
văn” thường ở cuối tiết nên đôi khi bị phần trên lấn sang, làm cho nội dung này
phải thực hiện một cách vội vàng, chưa thoả đáng.
- Còn có vướng mắc về từ ngữ đối với học sinh lớp 1 nên cũng là một khó
khăn trở ngại đối với giáo viên trong dẫn dắt gợi mở cho học sinh.
Trên đây là một vài kinh nghiệm của tôi trong việc dạy giải toán có lời
văn cho học sinh lớp 1. Mặc dù luôn mong muốn tiến tới mục đích bằng tất cả
cố gắng của mình. Song do khả năng có hạn, điều kiện thời gian còn hạn chế nên
không tránh khỏi những thiếu sót. Rất mong nhận được sự góp ý, bổ sung của
các cấp lãnh đạo và các bạn đồng nghiệp để đề tài của tôi được hoàn thiện hơn.
Tôi xin cam đoan sáng kiến kinh nghiệm này do tôi tự viết, không sao chép
nội dung từ người khác.
Tôi xin trân trọng cảm ơn!

Thanh Xuân, ngày 25 tháng 4 năm 2018
Người viết

Trần Thị Nụ

22/22


TÀI LIỆU THAM KHẢO
1.
2.
3.
4.
5.

Chuẩn kiến thức kĩ năng Toán 1
Phương pháp dạy các môn học ở lớp 1
Sách giáo viên Toán 1
Sách giáo khoa Toán 1
Một số tài liệu khác.