Sáng kiến kinh nghiệm CÁCH làm một bài văn HAY

Sáng kiến kinh nghiệm: CÁCH LÀM MỘT BÀI VĂN HAY

CÁCH LÀM MỘT BÀI VĂN HAY
A : PHẦN MỞ ĐẦU.
I: Lí do chọn đề tài:
Văn nghị luận có một vị trí vô cùng quan trọng trong chương trình ngữ văn ở bậc
trung học phổ thông.Môn văn trong nhà trường tựu trung nhằm hai nhiệm vụ cơ bản
sau đây:
-Trang bị kiến thức cho học sinh hiểu đúng các vấn đề văn học và các vấn đề trong
cuộc sống.Có nghĩa là góp phần tạo cho học sinh khả năng khám phá vẻ đẹp của tác
phẩm văn học trong việc tiếp nhận tác phẩm đó. Hay là giúp các em bày tỏ những
quan điểm đúng đắn, khoa học về một vấn đề trong cuộc sống xã hội. Bước đầu
nhận thức được quy luật vận động của văn học , của những quan niệm khác nhau
trong xã hội.
-Song song với nhiệm vụ trên , môn văn giúp cho học sinh hình thành và phát triển
khả năng tạo lập văn bản trên những lí lẽ , lập luận của mình.
Làm văn (Cả nghị luận xã hội và nghị luận văn học) là môn hướng tới nhiệm vụ
thứ hai này. Nó giúp các em hình thành những kĩ năng cần thiết để làm được một
bài văn.
Làm một bài văn hay là thao tác thể hiện năng lực của học sinh.Vậy thế nào là một
bài văn hay? Đây là một câu hỏi mang ý nghĩa tương đối. Không có một khuôn mẫu
nào cụ thể để đánh giá một bài văn hay cả. Một bài văn đối với người này có thể đã
là rất hay, nhưng đối với người khác lại còn chưa thuyết phục lắm . Bởi thế từ “hay”
ở đây chỉ được dùng theo sự tương đối mà thôi . Và chữ “hay” ấy xin chỉ được gói
gọn trong khuôn khổ nhà trường.
II.Mục đích và phương pháp nghiên cứu
1.Mục đích:

11

GV: Nguyễn Văn Hùng

Sáng kiến kinh nghiệm: CÁCH LÀM MỘT BÀI VĂN HAY

Giúp học sinh quan niệm đúng về một bài văn thế nào được gọi là hay so với
những quan niệm trước đây . Đặc biệt những em học sinh khá, giỏi, các em học
sinh thi vào các ban C, D, năng khiếu ... sẽ có hướng đi đúng hơn, hay hơn, nhằm
nâng cao việc cảm thụ một tác phẩm hay trong trường học, hay một vấn đề đang
xảy ra trong cuộc sống. Trên cơ sở đó hỗ trợ đắc lực cho việc dạy và học theo tinh
thần đổi mới một cách đồng bộ và sâu rộng hơn.
2. Phương pháp nghiên cứu.
Dựa vào những kinh nghiệm của cá nhân trong quá trình dạy học . Qua những
năm bồi dưỡng học sinh giỏi.Nghiên cứu các bài văn đạt giải các kì thi và từ những
kinh nghiệm của đồng nghiệp
Nghiên cứu các tài liệu, sách tham khảo, những cách tiếp cận hay của các em
học sinh trong các kì ôn luyện cho học sinh tham gia kì thi đại học và học sinh giỏi
các cấp.
III. Giới hạn đề tài.
Trong khuôn khổ bài viết này, người viết chỉ đề cập đến một cách sơ lược cách
làm một bài văn hay nhằm nâng cao hiệu quả giảng dạy và cũng góp phần trong
việc đổi mới phương pháp dạy học của giáo viên trung học phổ thông nói chung
,đặc biệt là của môn ngữ văn nói riêng.
B.PHẦN NỘI DUNG.
I.CƠ SỞ LÍ LUẬN
Như chúng ta đã biết nhiều năm trở lại đây, sách viết về môn ngữ văn (cả văn
nghị luận văn học và nghị luận xã hội) phục cụ cho học sinh trung học phổ thông
xuất bản khá nhiều. Điều ấy nói rằng các em đang có nhu cầu bức thiết:viết được
một bài văn hay. Bởi vì điều đó sẽ đem đến cho các em một niềm thích thú đặc biệt
có thể gọi là hạnh phúc của sự sáng tạo.Nhưng lí do thiết thực hơn là đã học là các

11

GV: Nguyễn Văn Hùng


Sáng kiến kinh nghiệm: CÁCH LÀM MỘT BÀI VĂN HAY

em phải thi. Đã thi ai cũng muốn điểm cao. Mà môn ngữ văn thì cho đến nay hầu
như chỉ có một hình thức kiểm tra, thi cử là làm bài viết .Phần văn nghị luận (cả
nghị luận xã hội và nghị luận văn học)chiếm 70% số điểm .
Những cuốn sách trên cho đến nay chủ yếu phân hóa theo hai thái cực. Một là:
thiên về lí thuyết. (mà lí thuyết tập làm văn lại quá phức tạp , trong khuôn khổ bài
viết này chúng tôi xin không bàn đến) . Hai là nặng về cung cấp các bài văn mẫu,
những bài viết mẫu, những bài văn đạt giải trong các kì thi. Điều này là cần thiết
nhưng chúng thấy cần phải có một phương pháp kết hợp giữa lí thuyết và thực hành
một cách toàn diện. Một cách giới thiệu tỉ mỉ hơn, cụ thể hơn qua các bước làm một
bài văn.
Sáng kiến kinh nghiệm này góp phần làm công việc ấy.
Sáng kiến không phải không coi trọng lí thuyết , nhưng muốn trình bày một thứ lí
thuyết có : “Tính ứng dụng thiết thực”. Sáng kiến của chúng tôi dựa nhiều vào kinh
nghiệm thực tế . Những kinh nghiệm ấy đã được ứng dụng , đã được trải nghiệm
qua các năm bồi dưỡng học sinh giỏi của trường và công tác luyện thi đại học cho
các em học sinh.
II:CÁC DẠNG ĐỀ CƠ BẢN.
Từ lâu nay học sinh tiểu học đến trung học , kể cả đại học đã làm văn theo các
dạng sau:
-Dạng sáng tác văn học như: miêu tả, tường thuật, kể chuyện và một vài thể thơ
quen thuộc.
-Dạng bài nghị luận với hai nội dung cơ bản: Nghị luận xã hội và nghị luận văn
học.

- Dạng bài văn hành chính công vụ, như: đơn từ, biên bản…
Đặc trưng cơ bản của dạng thứ nhất là kích thích trí tưởng tượng phong phú, xây
dựng óc quan sát tinh tế cho học sinh.

11

GV: Nguyễn Văn Hùng


Sáng kiến kinh nghiệm: CÁCH LÀM MỘT BÀI VĂN HAY

Dạng thứ hai nhằm hình thành và phát triển tư duy, với khả năng lập luận chặt chẽ
và dẫn chứng đầy sức thuyết phục.
Còn dạng thứ ba chủ yếu mang tính khuôn mẫu.
Ba dạng bài này có từ rất lâu. Ngay từ thới phong kiến cha ông ta đã dạy và đã
học. Trong các kì thi Hương, thi Hội , thi Đình đều phải làm các dạng này(Làm thơ
phú là dạng sáng tác. Kinh nghĩa văn sách là dạng bài nghị luận. Chiếu , biểu… là
văn hành chính công vụ).
Trong nhà trường THPT dạy văn chủ yếu là nghị luận .Đây là địa hạt cơ bản. Nó là
chỗ dựa chính yếu để đánh giá năng lực học sinh. Kiểm tra hoặc thi cử bằng một bài
văn mục đích chính là kiểm tra tri thức, năng lực của học sinh.
Xét về bản chất , văn nghị luận nói chung là : dùng lí lẽ, lập luận +dẫn chứng
+biểu cảm=thuyết phục người đọc.
Để thuyết phục người đọc, người nghe một cách thuyết phục đó là một bài văn
hay.
III. CÁCH LÀM MỘT BÀI VĂN HAY
Như trên chúng tôi đã nói: “Hay” ở đây chỉ mang ý nghĩa tương đối.Hay ở đây
xin chỉ được hiểu trong khuôn khổ nhà trường.Muốn viết được một bài văn hay
trước hết người làm bài phải viết dược một bài văn đúng. Từ một bài văn đúng đến
một bài văn hay phải có một khoảng cách. Một bài văn đúng cần thỏa mãn những

điều kiện sau:
1. Bài văn phải đúng yêu cầu đề ra:
Yêu cầu của đề ra thể hiện ở hai phương diện:
-Yêu cầu về phạm vi nội dung cần phải nghị luận.
- Yêu cầu về cách thức nghị luận.
Như vậy trước một đề văn, công việc đầu tiên của người viết là đọc kĩ đề để xác
định yêu cầu của đề.

11

GV: Nguyễn Văn Hùng


Sáng kiến kinh nghiệm: CÁCH LÀM MỘT BÀI VĂN HAY

Nắm vững và đáp ứng các yêu cầu của đề người làm bài sẽ tránh được những lỗi
như sau:
-Lạc đề: Lạc về nội dung, lạc về phương pháp và lạc về cách thức nghị luận.
-Lệch đề:Đáng lẽ phần cần được bàn nhiều thì lại viết qua loa đại khái,phần phụ lại
viết nhiều, trở thành phần chính, phần chính trở thành phần phụ.
-Lậu đề:Đây là một thao tác bỏ sót, hay bớt yêu câu đề ra.
Xác định đúng yêu cầu đề ra là giúp người viết xây dựng một dàn bài tốt. Làm bài
người viết sẽ tránh được kể lể dài dòng , lan man, tạo được sự thống nhất, hài hòa
giữa các phần trong bài làm của mình.
2.Bài viết phải đúng những kiến thức cơ bản:
Nhân gian người ta thường nói: “Có bột mới gột nên hồ” . Kiến thức cơ bản chính
là “ bột”. Kiến thức cơ bản thể hiện tầm kiến thức văn rộng hẹp của người viết. Để
viết một bài văn nghị luận hay đòi hỏi người viết phải biết vận dụng kiến thức cơ
bản của nhiều loại kiến thức cơ khác nhau. Muốn sử dụng một cách hệ thống, có
hiệu quả phải biết làm chủ các kiến thức đó, để vận dụng một cách linh hoạt vào

trong bài viết của mình.
Trong khi làm bài học sinh thường mắc những lỗi cơ bản sau đây:
-Lỗi về kiến thức làm văn:Nhiều em không phân biệt được kiểu bài nên dẫn đến
tình trạng bài viết thường giống nhau mặc dù yêu cầu của đề rất khác nhau.
-Lỗi về kiến thức ngôn ngữ:Dùng từ sai là lỗi phổ thông nhất hiện nay ta gặp ở
các em học sinh. Do các em không hiểu hết và hiểu đúng nghĩa của từ. Đặc biệt là
các từ Hán –Việt. Các em thường đưa vào trong bài làm những từ ngữ thiếu chính
xác làm câu văn trở nên ngồ ngộ, sai ý, làm mất cảm tình của người đọc…
-Lỗi về kiến thức lí luận văn học:Với phương diện này hầu hết các em không
nắm được khái niệm lí luận văn học. Trong một bài văn phần đầu của thân bài
thường là lí luận văn học.

11

GV: Nguyễn Văn Hùng


Sáng kiến kinh nghiệm: CÁCH LÀM MỘT BÀI VĂN HAY

Phần lí luận nay như một sự khẳng định “ngầm đẳng cấp” của người viết ở đâu và
hiểu vấn đề cần phải nghị luận như thế nào.
-Lỗi về kiến thức tác phẩm: Không thuộc thơ ( hoặc không thuộc dẫn chứng
trong tác phẩm văn xuôi).
Hiểu các vấn đề trong xã hội hay trong thực tế cuộc sống (với đề nghị luận xã hội)
một cách mơ hồ chung chung.
-Lỗi về kiến thức văn học sử:Trong khi làm bài , học sinh thường lẫn lộn các giai
đoạn lịch sử. Sắp xếp thứ tự các sự kiện lộn xộn. Nhiều trường hớp còn : “Lấy râu
ông nọ chắp cằm bà kia” nữa.
3.Hình thức trình bày một bài văn đúng quy cách.
Cả bài văn nghị luận xã hội và nghị luận văn học khi trình bày thể hiện hình thức

bố cục của bài văn trên trang giấy. Một bài văn trình bày đúng cần chú ý các điểm
sau đây:Một bài viết đúng cần được thể hiện rõ ba phần: Mở bài, thân bài, kết bài.
- Phần mở bài là một đoạn, bắt đầu bằng chữ cái viết hoa và thụt vào một dòng, kết
thúc băng dấu chấm.
-Phần thân bài gồm nhiều đoạn văn, mỗi đoạn văn diễn đạt một ý (một luận điểm
trọn vẹn).
- Phần kết bài được bắt đầu bằng chữ cái đầu dòng viết hoa và thụt vào một dòng
và kết thúc bằng dấu chấm ,hay chấm than, có thể là dấu chầm lửng…
Trong khi làm bài nghị luận không được coi thường hình thức. Nhất là hai năm
trở lại đây hình thức của một bài văn được quan tâm lớn.Hình thức không chỉ đơn
thuần là hình thức mà nó rèn cho học sinh cách tư duy, buộc người viết phải chọn
để cho bài văn được mạch lạc, hấp dẫn.
4: Từ một bài văn viết đúng đến một bài văn viết hay.
Từ đúng đến hay có một khoảng cách. Khoảng cách đó tùy vào người viết.

11

GV: Nguyễn Văn Hùng


Sáng kiến kinh nghiệm: CÁCH LÀM MỘT BÀI VĂN HAY

a:Trước hết bài phải độc đáo mới mẻ:Viết đúng thôi thì chưa đủ mà ta phải viết
hay, phải độc đáo, mới mẻ. Trong các bài thi học sinh giỏi nhiều giám khảo phải
thừa nhận bài của học sinh hay hơn, phong phú hơn cả đáp án. Để có được những
cái mời cái lạ trên chúng ta phải học thầy, học bạn, cả tự học, tự chiêm nghiệm
trong thực tế cuộc sống.
Không phải yêu cầu một bài văn phải hoàn toàn mới lạ. Thực ra thì cả bài văn lạ
quá thì việc tiếp cận nó khiến không ít giám khảo băn khoăn. Giám khảo thường
cho điểm “an toàn”, không dàm liều lĩnh. Còn nhớ cách đây bảy năm trong trường

chúng tôi có một học sinh chuyên văn từ Hải Dương chuyển vào. Em học rất giỏi.
Giọng văn lạ. Cách tiếp cận lạ. Khị tiếp cận bài thơ : “Vội vàng” của Xuân Diệu
em đã đặt em trong bối cảnh em là người tình của mùa xuân , khao khát mùa xuân
như Xuân Diệu. Em và Xuân Diệu là tình địch cùng yêu mùa xuân. Em gọi Xuân
Diệu là “hắn” một cách đầy ngạo nghễ. Cách viết của em khiến chúng tôi khó xử
quá. Thú thực văn của em rất hay, cách tiếp cận độc đáo , mới lạ.Toàn bài là một
chuỗi những cảm xúc mới lạ, ngạo nghễ, dùng từ “bụi” nhiều.Xin được trích một
đoạn trong bài làm của em : “Hay thật! Hắn dám chế ngự cả thiên nhiên. Cả vũ
trụ.Muốn thâu tóm tất cả. Cả một bài thơ dài là cả một chuỗi cảm xúc của hắn .
Mới đọc qua là khát khao của hắn trước mùa xuân. Nhưng ta thấy ý đố của hắn qua
từng ý , từng khổ:lúc đầu là tôi muốn- tôi thấy- tôi nghĩ –và cuối cùng là ta muốn.
Chỉnh thể ước muốn của nhân vật trữ tình: “ta” ở cuối bài là sự chuyển hóa cái tôi
của hắn”.Cuối cùng em đã đổi cách xưng hô là “nhà thơ”là “Ông”. Sự chuyển hóa
đó chúng tỏ là em đã công nhận bài thơ “Vội vàng” của Xuân Diệu hay. Cả toàn bài
không một lời khen , hầu như là chê . Cuối bài cách thay đổi xưng hô. Không một
lời khen nhưng người đọc vỡ òa ra đây là lời khen hơn bất cứ lời khen nào.

11

GV: Nguyễn Văn Hùng


Sáng kiến kinh nghiệm: CÁCH LÀM MỘT BÀI VĂN HAY

Tình địch mà khen tình địch thì chắc chắn bài thơ đó phải thật hay. Văn của em rất
lạ. Lạ cách này thì chúng tôi mới gặp lần đầu (ít ra là nới đơn vị chúng tôi công
tác ). Phải bàn bạc , thống nhất, cuối cùng chúng tôi mới dám cho em điểm chín
(không dám cho mười).
Theo chúng tôi thì trong bài văn đúng đó chỉ cần nhấn, dùng từ độc , đúng, phát
hiện mới mẻ, ấn tượng ba đến bốn lần là đã lấy cảm tình với người chấm rồi.

(nhưng những điểm nhấn ấy khi đọc vào phải có một cái gì đó chạy qua sống lưng
mới đạt). Mặc dù những khám phá, dùng từ ấy có nhỏ, chưa trọn vẹn nhưng quan
trọng là có ý thức tìm tòi, suy nghĩ.
b: Tiếp đó là dựng khung cho bài làm văn:
Không thể viết một bài văn hay nếu không có một đề cương, một dàn ý. Đề cương
giúp người viết thoải mái và đi đúng hướng. Ngay những nhà nghiên cứu, những
người viết chuyên nghiệp cũng cần phải có đề cương khi viết.
Có thể đề cương nằm trong đầu , có thể được viết ra trên giấy nháp. Một điều lưu
ý không làm đề cương quá chi tiết khi làm bài trên lớp, khi có thời gian cụ thể.Nếu
là một chuyên đề và thời gian dài thì việc thiết lập một đề cương tỉ mỉ, chi tiết là
điều hết sức cần thiết . Nếu làm bài trên lớp thì thời gian lập dàn bài sẽ chiếm hết
thời gian làm bài của chúng ta.
Thông thường trong tiết lí thuyết tập làm văn Giáo viên hưỡng dẫn rất chi tiết
từng mục một. Nếu khi làm bài mà ta làm như giáo viên hướng dẫn là không làm
kịp bài hoăc làm xong thì các phần sẽ không đều nhau hay là ý sơ sài.Tốt nhất là
gạch những ý chính trong đầu, hay trên giấy sau đó dùng lí trí và cảm xúc để viết
bài. Lưu ý khi làm bài hai yếu tố lí trí và cảm xúc phải song hành cùng nhau, nếu
chỉ để một trong hai yếu tố lấn át bài sẽ lệch .
c:Từ đề cương đến một bài văn hoàn chỉnh.
Địa hạt của văn chương khác với các môn tự nhiên ở chỗ:Nếu giải một bài toán

11

GV: Nguyễn Văn Hùng


Sáng kiến kinh nghiệm: CÁCH LÀM MỘT BÀI VĂN HAY

(có thể là toán , lí ,hóa, sinh…), tìm được đáp số là xong, nhưng ở môn văn nếu tìm
ra được đáp số thì mới được một nửa. Một bài văn hay là bài văn biết diễn đạt tốt

“đáp số”. Nếu không diễn đạt tốt đáp số thì kết quả chỉ là một cái gì còn ẩn kín
trong đầu người viết mà thôi.
Một vấn đề xã hội hay. Một đoạn thơ, một đoạn văn hay. Nhiều người thấy nhưng
viết cho ra được cái hay ấy là điều khó. Làm một bài văn hay là con đường tìm ra
con đường “viết” ra được cái hay ấy để người đọc cảm nhận được.
d:Giọng văn và sự thay đổi giọng văn trong bài viết.
Giọng văn là sự thể hiện màu sắc cảm xúc, màu sắc biểu cảm của người viết. Sau
khi có ý rối thì vấn đề quan trọng là lời văn , lời diễn đạt hay.Nhiều khi cùng một ý
nhưng diễn đạt hay thì nó sinh động hẳn lên, diễn đạt bình thường thì trở nên khô
khan và kém sức lôi cuốn.
Giọng văn được thể hiện ở cách dung từ , đặt câu, cách lập luận, cách sử dụng dấu
câu…đây chính là những biện pháp giúp người viết diễn đạt hay.Để có một bài văn
hay người viết cần thay đổi giọng văn liên tục. Tuyệt đối không nên cả bài văn chỉ
có một giọng văn.
e:Dùng từ độc đáo.Từ độc đáo mang tính hai mặt. Người viết phải cẩn thận. Nếu
dùng trúng thì hiệu quả của nó rất lớn . Nếu dùng không đúng sẽ rơi vào sáo rỗng
khoe chữ.Nếu không hiểu ý nghĩa của từ đừng dùng .
h:Mở bài và kết bài phải hay
-Mở bài hay:
Mục đích của mở bài ai cũng biết là giới thiệu vấn đề mà mình định viết,sẽ trao đổi
bàn bạc trong bài. Khi viết mở bài thực chất là trả lời cho câu hỏi: Mình định bàn
bạc hay viết về vấn đề gì?
Từ lâu đến nay có hai cách mở bài thường gặp, đó là : mở bài tực tiếp và mở bài
gián tiếp.Về nguyên tắc thì một đề có nhiều cách mở bài khác nhau. Sự khác nhau

11

GV: Nguyễn Văn Hùng

Sáng kiến kinh nghiệm: CÁCH LÀM MỘT BÀI VĂN HAY

là ở phần dẫn dắt.Để mở bài hay người làm bài cần tránh:
.Tránh dẫn dắt vòng vo.
.Tránh ý dẫn dắt không liên quan đến đề.
.Nêu vấn đề quá dài dòng. Có gì nói hết , phần thân bài phải lặp lại.
Để mở bài hay cần phải:
.Ngắn gọn. Dẫn dắt chỉ vài ba câu, nêu vấn đề một vài câu, và giới hạn vấn đề
một câu là được.
.Đầy đủ.Đọc xong bài viết người đọc hiểu ra được bài viết bàn đến vấn đề gì?
Trong phạm vi tư liệu nào?
.Độc đáo.Mở bài phải gây chú người đọc. cách nêu vấn đề phải khác lạ. Giữa câu
dẫn và câu nêu vấn đề phải tạo được sự bất ngờ.Người đọc sẽ có ấn tượng tốt khi
đọc một mở bài hay.
-Kết bài hay:
Một kết bài hay trước hết phải là kết bài đúng. Đúng nguyên tắc, đúng cách. Cho
nên để có một kết bài hay chúng ta cần từ cái nền đúng ấy mà làm sau đó cần chú ý
các nguyên tắc sau đây để kết bài thêm phần hấp dẫn:
. Kết theo lối “điểm nhãn”.Đó là câu chuyện “điểm nhãn” cho rồng theo nguyên
tắc hội họa phương đông. Người họa sĩ vẽ đúng và người xem vẫn nhận ra đây là
con rồng, song khi ông ta “điểm nhãn” (vẽ mắt) thì con rồng sinh động hẳn lên.
.Kết bài theo lối bình luận mở rộng và nâng cao.Đây là kết bài có tóm lược những gì
đã bàn ở trên nhưng có phát triển them, có vận dụng và lien tưởng. Trong một kết
bài không chỉ có một lớp, một chiều đường thẳng trực tiếp mà phải có nhiều lớp.
Lớp này gối lên lớp kia lan tỏa cho tới kết thúc.
IV : KẾT LUẬN.
Trên đây là một số kinh nghiệm trong quá trình bồi dưỡng , giảng dạy , học tập ở

11

GV: Nguyễn Văn Hùng


Sáng kiến kinh nghiệm: CÁCH LÀM MỘT BÀI VĂN HAY

đồng nghiệp, sách vở và học sinh. Chắc hẳn vẫn còn nhiều thiếu sót vì phạm vi của
văn chương có nhiều cách nhìn khác nhau.Vấn đề chúng tôi chọn phong phú, phức
tạp, đặc biệt là là rất khó. Tuy nhiên với nội dung và cách viết chúng tôi hi vọng
sang kiến này sẽ trở thành công cụ thiết thực, một người bạn gần gũi giúp các em
phấn đấu để viết cho được một bài văn như mong muốn của các em .
IV: Tài liệu tham khảo:
Sách giáo khoa,sách giáo viên, những bài văn đạt giải trong các kì thi,những lời
phê bình của các giám khảo trong các bài văn đạt giải.
V :Phụ lục.
A:Phần mở đầu
I: Lí do chọn đề tài
II: Mục đích và phương pháp nghiên cứu
1:Mục đích.
2:Phương pháp nghiên cứu
III: Giới hạn đề tài.
B:Phần nội dung.
I :Cơ sở lí luận.
II.Các dạng đề cơ bản.
III. Cách làm một bài văn hay.
IV.Kết luận
TP Hồ Chí Minh ngày 10-12-2015
Người viết
Nguyễn Văn Hùng

11

GV: Nguyễn Văn Hùng