Một số kinh nghiệm tạo húng thú học môn GDCD qua sử dụng bài giảng điện tử ở trường THCS thiệu dương

MỤC LỤC
Tran
MỤC LỤC
1. MỞ ĐẦU
1.1. Lý do chọn đề tài
1.2. Mục đích nghiên cứu
1.3. Đối tượng nghiên cứu
1.4. Phương pháp nghiên cứu
2. NỘI DUNG SÁNG KIẾN KINH NGHIỆM
2.1. Cơ sở lý luận của sáng kiến kinh nghiệm
2.2. Thực trạng vấn đề trước khi áp dụng sáng kiến kinh nghiệm
2.3. Các giải pháp đã sử dụng để giải quyết vấn đề
2.3.1. Những nội dung nên sử dụng trong khi soạn bài giảng điện tử
2.3.2. Các bước thực hiện soạn giảng bài giảng điện tử
2.3.3. Một số ví dụ minh họa
2.3.4. Một số chú ý khi soạn giảng bằng bài giảng điện tử
2.4. Hiệu quả của sáng kiến kinh nghiệm
2.4.1. Đối với học sinh:
2.4.2. Đối với giáo viên
3. KẾT LUẬN VÀ KIẾN NGHỊ
3.1. Kết luận
3.2. Kiến nghị
TÀI LIỆU THAM KHẢO
DANH MỤC CÁC ĐỀ TÀI SKKN ĐÃ ĐƯỢC HỘI ĐỒNG CẤP PHÒNG
GD&ĐT, CẤP SỞ GD&ĐT ĐÁNH GIÁ TỪ LOẠI C TRỞ LÊN

g
1
2
2
2

3
3
4
4
4
8
8
10
10
12
13
15
15
16
16
17
18
19

1. MỞ ĐẦU
1.1. Lý do chọn đề tài
Môn Giáo dục công dân (GDCD) cùng với các môn học khác có một vai
trò quan trọng trong việc đào tạo và phát triển nguồn nhân lực mới, với những
phẩm chất, năng lực mới để phục vụ sự nghiệp Công nghiệp hóa - Hiện đại hóa
đất nước trong thế kỷ XXI. Với đặc thù riêng của môn học là tính trừu tượng, khái
quát hoá cao, lý luận sâu sắc nên việc giảng dạy bộ môn phải có sự liên hệ thực
tiễn và đối chiếu với thực tiễn để làm rõ lý luận. Do đó, giảng dạy GDCD có thể
1

nói là một công việc khó, nếu bài giảng của giáo viên không có những ví dụ thực
tế, sinh động và thiếu sự vận dụng những phương tiện, thiết bị dạy học hiện đại
minh họa cho kiến thức, nhằm kích thích tư duy sáng tạo, khả năng tự phát hiện
và nắm vững nội dung bài học thì chắn chắn giờ học sẽ trở nên tẻ nhạt, không tạo
được hứng thú cho học sinh, hiệu quả giáo dục sẽ không cao.
Việc đổi mới về phương pháp dạy học cần sử dụng các phương tiện và trang
thiết bị dạy học hiện đại để minh họa cho bài giảng phong phú, khích thích được
hứng thú học tập của học sinh. Do đó, việc thiết kế một bài giảng điện tử với
những tư liệu, hình ảnh thực tiễn phong phú, những đoạn phim sinh động, hấp dẫn
trong quá trình dạy sẽ được áp dụng ngày càng nhiều, đặc biệt đối với các trường
Miền núi. Các em ít được quan sát trực tiếp sự đa dạng, phong phú của đời sống
thực tế, nên vốn sống, vốn hiểu biết về các vấn đề xã hội của các em cũng sẽ hạn
chế. Việc dạy học bằng bài giảng điện tử sẽ nâng cao nhận thức, tạo sự lôi cuốn,
thích thú, từ đó sẽ tạo cho các em hứng thú học tập môn GDCD.
Qua nhiều năm giảng dạy ở Trường THCS Thiệu Dương, bản thân tôi đã
rút ra kinh nghiệm cần thiết nhất đối với người giáo viên giảng dạy bộ môn
GDCD để tạo hứng thú cho tiết học, lôi cuốn được các em vào bài giảng của
mình, đem lại hiệu quả cao thì việc áp dụng bài giảng điện tử vào một số tiết dạy
là cần thiết. Với suy nghĩ đó, tôi đã chọn vấn đề “Một số kinh nghiệm tạo hứng
thú học môn GDCD thông qua sử dụng bài giảng điện tử ở trường THCS
Thiệu Dương” làm đề tài nghiên cứu.
1.2. Mục đích nghiên cứu
Với đề tài tôi sẽ nghiên cứu thực trạng vận dụng phương pháp sử dụng bài
giảng điện tử trong dạy học môn Giáo dục công dân và đề xuất một số kinh
nghiệm nhằm vận dụng phương pháp này đạt hiệu quả hơn.

1.3. Đối tượng nghiên cứu
- Hứng thú học môn GDCD thông qua sử dụng bài giảng điện tử của học
sinh khối 6,7,8 ở Trường THCS Thiệu Dương thành phố Thanh Hóa.
1.4. Phương pháp nghiên cứu

1.4.1. Nhóm phương pháp nghiên cứu lí luận
Đây là nhóm phương pháp nhằm mục đích thu thập thông tin liên quan đến
đề tài bằng cách đọc tài liệu, phân tích và tổng hợp các thông tin.
1.4.2. Phương pháp nghiên cứu thực tiễn
2


Phương pháp nghiên cứu thực tiễn dựa vào những vấn đề trong đời sống
thực tiễn của học sinh, giáo viên đưa ra các câu chuyện, tình huống liên quan đến
thực tế cho học sinh giải quyết và thu kết quả.
1.4.3. Phương pháp trắc nghiệm
Phương pháp này người nghiên cứu sử dụng phiếu trắc nghiệm phát cho
học sinh và thu về phân tích kết quả.
1.4.4. Phương pháp phỏng vấn
Giáo viên đặt câu hỏi trực tiếp cho học sinh về những vấn đề liên quan đến
đề tài và ghi lại ý kiến.
1.4.5. Phương pháp thống kê phân loại
Đây là phương pháp người nghiên cứu thu thập số liệu và thống kê phân
tích để phân loại được kết quả của các đối tượng học sinh tiếp thu bài học khi vận
dụng phương pháp nêu trên.

2. NỘI DUNG SÁNG KIẾN KINH NGHIỆM
2.1. Cơ sở lý luận của sáng kiến kinh nghiệm
- Đổi mới phương pháp dạy và học là đổi mới cách thức tổ chức thực hiện,
lấy người học làm trung tâm, thầy cô giáo đóng vai trò là người dẫn dắt, định
hướng để học sinh tích cực chủ động, sáng tạo chiếm lĩnh tri thức. Vấn đề này đã
được xã hội quan tâm ngay từ những năm 1970, đến đầu thập kỉ 90, nhưng trên
thực tế giáo dục ở các nhà trường vẫn chưa đạt hiệu quả cao. Đến những năm
1995 - 1996, 2000 - 2001 Bộ giáo dục và đào tạo đã phát động phong trào đổi mới
3

phương pháp dạy học, Chỉ thị số 29/2001/ CT/ Bộ GD&ĐT ngày 30/07/2001 của
bộ trưởng Bô GD&ĐT về tăng cường ứng dụng công nghệ thông tin trong giảng
dạy đã chỉ rõ: ...Các bộ môn không chuyên về công nghệ thông tin cần đổi mới
nội dung chương trình giảng dạy, phương pháp giảng dạy và nghiên cứu khoa học
theo hướng tăng cường áp dụng công nghệ thông tin. Với yêu cầu của sự nghiệp
công nghiệp hoá, hiện đại hoá đất nước đã tạo những thử thách và cơ hội mới cho
sự phát tirển của nước ta trong giai đoạn hiện nay. Có thể khẳng định rằng, các
kiến thức của môn GDCD THCS rất gần gũi với cuộc sống học sinh, diễn ra hàng
ngày xung quanh các em. Đó là những vấn đề đạo đức và pháp luật, những vấn đề
về hội nhập quốc tế, về phát triển kinh tế - xã hội, về an ninh quốc phòng, các
truyền thống của dân tộc, về hôn nhân và gia đình…
Việc đẩy mạnh ứng dụng bài giảng điện tử trong Giáo dục - Đào tạo ở tất
cả các cấp học, bậc học, ngành học theo hướng sử dụng công nghệ thông tin như
một phương tiện hỗ trợ đắc lực nhất cho đổi mới phương pháp dạy học ở tất cả
các môn học.
Với đặc trưng của môn GDCD là môn khoa học - chính trị đòi hỏi sự chính
xác và thường xuyên cập nhật những thông tin mang tính thời sự về kinh tế, văn
hóa, xã hội, an ninh – quốc phòng, pháp luật.... Vì thế, việc sử dụng bài giảng
điện tử là công cụ đắc lực để giáo viên cung cấp thông tin, hình ảnh, sự kiện cho
học sinh, từ đó khích thích hứng thú học tập của học sinh đối với môn học chính
trị khô khan.
2.2. Thực trạng vấn đề trước khi áp dụng sáng kiến kinh nghiệm
Đặc trưng môn GDCD là một môn học xã hội mang tính chất khô khan,
cứng nhắc, nên thực tế đã cho thấy rằng đại đa số học sinh có những khuynh
hướng sai lầm là: Coi môn GDCD là môn học đạo đức chính trị thuần tuý trong
nhà trường, các em không hiểu những tri thức khoa học của bộ môn, trong đó tri
thức khoa học về thế giới quan, nhân sinh quan, phương pháp nhận thức khoa
học và hoạt động thực tiễn là những nhân tố cơ bản mà mỗi con người cần phải

tự trang bị cho bản thân để hoàn thiện nhân cách chính mình. Các em cho rằng
đây là môn học phụ, nên các em chưa thực sự chú ý đến việc học tập. Mặt khác,
trong các nhà trường vẫn còn tồn tại ý thức coi môn GDCD là môn học thứ yếu.
Chính vì quan niệm đó nên một số trường vẫn còn bố trí cho giáo viên dạy kiêm
nhiệm, trái ban, đã dẫn đến tình trạng giáo viên không đầu tư nhiều cho tiết dạy,
trong quá trình giảng dạy giáo viên còn sử dụng phương pháp truyền thống như
thuyết trình, đọc chép. Học sinh chỉ tập trung trả lời các câu hỏi có sẵn trong sách
4


giáo khoa làm cho tiết học trở nên khô khan, đơn điệu, học sinh tiếp thu kiến
thức một cách thụ động nên tạo cho các em sự nặng nề, uể oải, thiếu đam mê đối
với môn học GDCD.
Nhận thức của học sinh ngoại thành, điều kiện kinh tế - xã hội còn gặp khó
khăn về những kiến thức liên quan đến pháp luật, chính trị xã hội còn hạn chế
như: kiến thức về an toàn giao thông, kinh doanh, hôn nhân gia đình … Học sinh
thiếu sự yêu thích đối với môn học GDCD, học sinh chỉ học thuộc bài mà không
hiểu bài, không biết vận dụng kiến thức đã học vào thực tiễn cuộc sống.
Bên cạnh đó, cơ sở vật chất, tài liệu, phương tiện dạy học còn thiếu, số liệu
thông tin, hình ảnh trong nội dung của sách giáo khoa chưa cập nhật kịp thời và
thiếu sự đa dạng. Việc tập huấn, bồi dưỡng, hội thảo chuyên đề bộ môn còn ít. Vì
thế đã làm cho giáo viên không có cơ hội để bồi dưỡng, học hỏi bạn bè đồng
nghiệp nhằm nâng cao chuyên môn nghiệp vụ bộ môn.
Thế kỷ XXI - thế kỷ của khoa học và công nghệ, chúng ta đang từng bước
tiếp cận với những thành tựu mới của khoa học - kĩ thuật. Vì vậy, sự chuẩn bị
nguồn lực cho đất nước bước vào thời kì đổi mới là một trong những nhiệm vụ
cấp thiết của toàn xã hội nói chung và ngành giáo dục đào tạo nói riêng. Muốn
theo kịp các nước tiên tiến và đón đầu sự phát triển đòi hỏi phải đổi mới giáo dục
một cách đồng bộ là tất yếu.
Đổi mới phương pháp dạy học đòi hỏi giáo viên phải dành nhiều thời gian

đầu tư vào mỗi bài dạy. Từng bước áp dụng các phương tiện hiện đại, đặc biệt
việc ứng dụng bài giảng điện tử trong quá trình thiết kế bài giảng bộ môn là con
đường hữu hiệu có tác dụng tăng hiệu quả tiết học lên gấp bội. Mặt khác, nếu ứng
dụng thành công trong bài giảng môn GDCD, đưa ra các hình ảnh sinh động trong
bài giảng thì chất lượng học tập bộ môn sẽ được nâng cao và học sinh sẽ rất hứng
thú học môn học này, cũng như bao môn học khác trong chương trình phổ thông.
Một tình trạng phổ biến trong các tiết học môn GDCD chưa thực sự sinh
động vì thiếu hụt về phương tiện cũng như về thông tin, sự kiện thực tế. Trong giờ
học, học sinh ít hoạt động nếu có thì chỉ tập trung trả lời một số câu hỏi do giáo
viên đưa ra và một vài học sinh chú ý học. Tiết học ít có những hình ảnh sinh
động, do vậy học sinh chưa tự phát hiện và giải quyết vấn đề, chưa gây hứng thú
học tập cho học sinh. Do đó chất lượng bộ môn chưa được cao.
Qua điều tra về mức độ hứng thú học tập môn GDCD cuối năm học 20152016 của học sinh khối 6,7,8 ở Trường THCS Thiệu Dương khi chưa ứng dụng
bài giảng điện tử trong một số tiết học như sau:
5


Bảng điều tra mức độ hứng thú học tập bộ môn GDCD của học sinh
Khối
6
7
8

Tổng
số học
sinh
152
120
97

Có hứng thú học
SL
106
97
68

%
69.74 %
80.83%
70.1 %

Không có hứng thú học
SL
46
23
29

%
30.26%
19.17%
29.9%

Bảng thống kê kết quả học tập môn GDCD cuối năm học 2015- 2016 của
học sinh khối 6,7,8 ở Trường THCS Thiệu Dương
Kết quả điều tra như sau
Học lực
Giỏi
Khá
TB
Yếu

Kém
Tổng
Khối
số
%
SL
%
SL
%
SL
%
SL %
học SL
sinh
6
152 31 20.39% 75 49.34% 41 26.97% 5 3.29% 0
0
7
120 40 33.33% 57 47.5% 18 15.00% 5 4.17% 0
0
8
97
29 29.90% 39 40.21% 24 24.74% 5 5.15% 0
0
Cùng với xu hướng đổi mới phương pháp dạy học trong nghành giáo dục
trên địa bàn tỉnh Thanh Hóa, Trường THCS Thiệu Dương đã không ngừng đổi
mới phương pháp dạy học và đã đạt được những kết quả nhất định. Bộ môn
GDCD mặc dù là một môn khoa học xã hội với đặc trưng đa dạng, phong phú về
nội dung, thiên về lí luận, nội dung kiến thức mang tính trừu tượng cao. Song là
giáo viên trực tiếp giảng dạy tôi đã không ngừng cố gắng đổi mới phương pháp

dạy học. Từ vận dụng các phương pháp dạy học mới như đàm thoại, nêu gương,
nêu vấn đề, phương pháp làm việc theo nhóm... bước đầu tôi cũng đã ứng dụng
bài giảng điện tử trong một số tiết học làm cho tiết dạy sinh động, có hiệu quả
cao, thu hút được sự tham gia tích cực của học sinh. Học sinh thực sự say mê,
thích thú, làm việc có hiệu quả, phát huy tính chủ động của học sinh.
Trong quá trình tiến hành ứng dụng thiết kế một số bài giảng bài giảng điện
tử, bản thân tôi nhận thấy có những thuận lợi như sau:
- Được sự quan tâm của Ban giám hiệu, Chuyên môn nhà trường, Tổ
chuyên môn đã chỉ đạo, hướng dẫn và giúp đỡ tôi trong quá trình biên soạn bài
giảng
Power Point:
6


+ Nhà trường đã có một số cơ sở vật chất, trang thiết bị, máy móc phục vụ
cho đổi mới phương pháp dạy học như: máy chiếu , mạng Internet...
+ Tổ chức các buổi tập huấn, chuyên đề cho giáo viên về biên soạn bài
giảng điện tử.
+ Tổ chức thao giảng, dự giờ hàng tháng để góp ý, trao đổi kinh nghiệm về
đổi mới phương pháp dạy học.
- Trong trường có một số giáo viên đã sử dụng thành thạo các phần mềm tin
học (như đồng chí Dương Văn Thanh, Cao Hoài Nam, Dương Văn Dũng, ...) là
điều kiện thuận lợi cho việc dự giờ, trao đổi kinh nghiệm ứng dụng bài giảng điện
tử vào bài dạy của mình.
- Việc sử dụng bài giảng điện tử sẽ chuyển tải được lượng thông tin lớn đến
với học sinh, việc trao đổi thông tin nhanh hơn và hiệu quả hơn.
- Được sự ủng hộ tích cực của học sinh, đa số học sinh rất mong muốn
được học những giờ học sử dụng máy chiếu.
Nhưng bên cạnh những thuận lợi vẫn còn một số hạn chế:
* Về phía giáo viên:

Hiện nay việc ứng dụng bài giảng điện tử trong dạy và học môn GDCD vẫn
còn hạn chế:
- Nhà trường chưa có phòng học chức năng, hệ thống mạng Internet để cập
nhật dữ liệu chưa được thường xuyên.
- Để biên soạn một bài giảng điện tử đòi hỏi phải có nhiều thời gian, công
sức để chuẩn bị.
*Về phía học sinh:
Trên thực tế, hầu hết học sinh đều say mê, thích thú được học những giờ có
ứng dụng máy chiếu. Nhưng vẫn còn tồn tại một số vấn đề sau:
- Một số học sinh chưa kịp thích nghi với phương pháp học hiện đại này,
chỉ thụ động ngồi nghe, xem phim, ảnh và sôi nổi bình luận hoặc say sưa nghe
thầy (cô) giáo giảng quên cả việc ghi bài.
- Một số học sinh gặp khó khăn trong việc ghi chép: không biết lựa chọn
thông tin, nội dung chính để ghi vào bài học, ghi chậm hoặc không đầy đủ.
Từ những thực trạng trên, bản thân tôi xin mạnh dạn đưa ra một số kinh nghiệm
ứng dụng bài giảng điện tử vào dạy học môn GDCD để tạo hứng thú học cho
học sinh ở Trường THCS Thiệu Dương mà tôi đã thực hiện như sau.
2.3. Các giải pháp đã sử dụng để giải quyết vấn đề
7


Chúng ta đã biết ngày nay công nghệ thông tin là một thành phần quan
trọng và không thể thiếu trong trường học, đặc biệt là đối với bộ môn GDCD,
theo quan sát và theo dõi trong quá trình bản thân ứng dụng vào trong những tiết
giảng dạy bằng bài giảng điện tử, học sinh học rất tích cực và hăng say, mang lại
bài dạy hay và có sự lôi cuốn các em. Để ứng dụng tốt bài giảng điện tử nhằm tạo
hứng thú học cho học sinh, giáo viên cấn thực hiện tốt các nội dung sau:
2.3.1. Những nội dung nên sử dụng trong khi soạn bài giảng điện tử
Một là: Sử dụng các đoạn phim, video, tranh, ảnh, thông tin đưa vào bải
giảng

Nếu giáo viên chỉ giảng dạy trên lớp và cung cấp kiến thức, thông tin cho
học sinh một cách chung chung, không có số liệu, hình ảnh để chứng minh thì bài
giảng sẽ thiếu đi tính thực tế. Vì vậy lựa chọn và sử dụng các đoạn phim, video,
tranh, ảnh, thông tin là điều rất quan trọng trong bài giảng điện tử, nó sẽ tạo nên
sự phong phú đa dạng, đặc biệt là tăng tính trực quan sinh động, từ đó phát huy
được các kỹ năng quan sát, phân tích, nhận định, khái quát, tư duy logic, liên hệ
thực tiễn cho học sinh, làm cho tiết học sôi nổi, hấp dẫn, lôi cuốn hơn.
Hai là: Sử dụng trò chơi trong bài giảng
Để tạo không khí sôi nổi cho tiết học không thể không nói đến việc tổ chức
thực hiện các trò chơi. Đây là công việc không tốn nhiều thời gian nhưng nó lại
mang lại hiệu quả cao làm cho các em thích học,
Ba là: Khai thác các hiệu ứng của phần mền Power Point.
- Sử dụng màu sắc trong các trang trình chiếu
Để có những trang trình chiếu thu hút và ấn tượng, ngoài nội dung khoa
học ra, chúng ta phải biết sử dụng màu sắc hợp lí: chọn màu, phối màu giữa nền
và chữ, phối màu giữa các dòng văn bản.
Nếu chữ viết trong một trang chỉ có một màu duy nhất, người đọc sẽ rất
nhàm chán (ngoại trừ trường hợp, trên trang đó chỉ chứa một loại nội dung duy
nhất). Ngược lại, sử dụng quá nhiều màu sắc trong một trang hoặc trong một bài
giảng sẽ làm cho học sinh hoặc cảm giác đẹp sặc sỡ, thích thú với màu mà không
tập trung vào nội dung bài học, hoặc có cảm giác khó chịu, dẫn đến phản tác
dụng. Các nhà nghiên cứu về phần mềm Power point, Violet khuyến cáo nên sử
dụng nhiều nhất là 5 màu trong mỗi trang bài giảng.
- Chữ viết trong trang trình chiếu:

8


Kiểu chữ: 2 kiểu chữ thường được chọn nhất là Times New Roman và
Arial. Chú ý: Nếu chọn cùng một cỡ chữ thì chữ Arial lớn hơn Times New Roman

1 bậc.
Cỡ chữ: Nếu không phải là đề mục của bài thì nên dùng cỡ chữ 24 (trường
hợp bất khả kháng, phải viết nhiều chữ trên một trang thì có thể nhỏ hơn) và lớn
nhất là từ 28 - 32.
Số chữ trên một trang trình chiếu: Vấn đề này cũng cần lưu ý. Để các trang
trình chiếu chứa đủ nội dung cơ bản của bài học, không nhất thiết phải viết nhiều,
viết nguyên câu, viết hết mọi điều như trong SGK, có thể làm như sau:
+ Thay vì viết nguyên câu, ta chọn từ khóa hoặc cụm từ khóa cho chính xác
để đưa lên màn hình thay cho câu ấy.
+ Nếu không có gì đặc biệt, trên mỗi trang nên có khoảng từ 10 đến 15
dòng, mỗi dòng không quá 10 chữ để trang trình chiếu được tập trung và sáng
sủa.
- Sử dụng các hiệu ứng trên trang trình chiếu:
Cần hạn chế sử dụng các hiệu ứng “quay lộn”, “bay nhảy” vì chúng không
thích hợp với không khí nghiêm túc của tiết dạy GDCD. Các hiệu ứng vui mắt
nhưng không cần thiết, không đúng lúc sẽ gây thích thú cho các em nhưng không
phải với nội dung bài giảng mà là với phần mềm của máy tính!
Cho nên chỉ nên sử dụng các effect vừa phải, đảm bảo ở mức đủ sinh động:
- Sử dụng các trang Power point kết hợp các hoạt động dạy và minh hoạ
Trong bài giảng điện tử, GV cần mở rộng nội dung ra thực tế (bằng hình
ảnh, phim), cần cập nhật thông tin hoặc chèn các câu hỏi, hướng dẫn thảo luận…,
trong khi vẫn phải để nội dung bài giảng trên trang Power point phát triển liên tục,
có nhiều cách để người thiết kế thực hiện điều đó:
+ Sử dụng “liên kết” (Hyperlink),
+ Chèn tư liệu bằng các hiệu ứng xuất hiện và xóa đi (Add effect).
2.3.2. Các bước thực hiện soạn giảng bài giảng điện tử
Để có thể thiết kế một bài giảng điện tử có chất lượng, bài dạy có tính thời
sự, tạo được hứng thú cho học sinh trong học tập bản thân tôi đã thực hiện theo
các
bước sau:

- Xác định rõ mục tiêu bài dạy (theo chuẩn kiến thức kĩ năng).
- Xác định kiến thức cơ bản, nội dung trọng tâm (theo chuẩn kiến thức kĩ
năng).
9


- Lựa chọn tư liệu tranh, ảnh, phim, thông tin cần thiết, phù hợp để phục vụ
bài dạy.
- Lựa chọn phông chữ, cỡ chữ, màu chữ, màu nền, kí hiệu nội dung cần ghi
nhớ cho các Slide bài giảng.
- Lựa chọn trò chơi phù hợp với nội dung của bài nhằm tạo sự hứng thú và
sôi nổi cho tiết học.
2.3.3. Một số ví dụ minh họa.
Ví dụ: Dạy bài 14 “Trật tự an toàn giao thông”. ( Tiết 23 – 24, lớp 6)
Ở bài này, tôi đã lấy các thông tin, hình ảnh từ mạng Internet để cung cấp cho
học sinh như hình ảnh về một số trường hợp vi phạm luật giao thông, giúp các em
quan sát trực quan, nâng cao ý thức chấp hành luật lệ an toàn giao thông. Từ đó
các em phân biệt đâu là việc làm tuân thủ đúng quy định của luật an toàn giao
thông và có trách nhiệm khi tham gia giao thông, gây hứng thú học tập cho học
sinh đối với môn học.

Hay một số biển báo hiệu giao thông thông dụng thường gặp khi tham gia giao
thông

10


Dạy bài 19 “Quyền tự do ngôn luận” ( tiết 27, lớp 8).
Giáo viên có thể cho các em xem những hình ảnh thể hiện quyền tự do ngôn
luận của học sinh, từ đó để các em có thể hiểu về điều kiện để thực hiện quyền tự

do ngôn luận cho đúng, không vi phạm pháp luật.

11


Ở chương trình lớp 7 có bài “Bảo vệ môi trường và tài nguyên thiên
nhiên” (tiết 23 - 24). Giáo viên có thể lấy những hình ảnh thực tế về vấn đề ô
nhiễm môi trường.

Qua đó giáo dục các em phải ý thức bảo vệ môi trường sống của mình, cần
giữ gìn vệ sinh cá nhân, làm trong sạch môi trường sống ở gia đình, trường học và
địa phương. Từ đó các em sẽ thấy được trách nhiệm của mình đối với những vấn
đề chung của cộng đồng, xã hội…
2.3.4. Một số chú ý khi soạn giảng bằng bài giảng điện tử
Thứ nhất: Người giáo viên giữ vai trò là người hướng dẫn học sinh học tập
chứ không đơn giản chỉ là người phát động, cung cấp thông tin, học sinh phải chủ
động tìm hiểu kiến thức, tránh thụ động ngồi chờ. Do vậy, trong quá trình biên
soạn, giáo viên phải biết đánh giá, lựa chọn thông tin, hình ảnh, đoạn phim hay,
dễ hiểu, gần gũi với thực tế để phục vụ bài dạy.
12


Thứ hai: Soạn bài giảng điện tử, giáo viên cần lưu ý khi dùng hiệu ứng, âm
thanh, tiếng động, phải phù hợp, không lạm dụng, cập nhật thông tin mới và
chính xác, tránh lấy thông tin không rõ ràng, thiếu thực tế.
Thứ ba: Trong quá trình giảng dạy, giáo viên cần lưu ý đến khả năng tiếp
thu, lĩnh hội kiến thức, khả năng ghi chép bài học của học sinh, đặc biệt đối với
những học sinh có học lực yếu để có hướng điều chỉnh kịp thời.
Thứ tư: Bài giảng điện tử cần phải được thiết kế một cách khoa học, để qua
từng Slile chi tiết, học sinh phải nhận biết được nội dung nào là nội dung cần ghi

chép, nội dung nào là phần diễn giải của giáo viên. Có nghĩa là đối với những nội
dung cần ghi nhớ phải có kí hiệu riêng hoặc thay bằng kiểu chữ, màu chữ đã quy
định trước để học sinh nhận biết được và ghi chép, tránh ghi thiếu hoặc không
ghi bài. Trong quá trình thiết kế các Slide không nên trình bày nội dung tràn lấp
đầy nền hình để đảm bảo tính thẩm mỹ, sự sắc nét và không mất chi tiết khi trình
chiếu.
Thứ năm: Trong bài giảng điện tử, việc dùng màu chữ, phông chữ, cỡ chữ
và màu phông nền là điều cần lưu ý. Màu chữ, phong nền phải phù hợp, không
lạm dụng các màu sắc, cỡ chữ không quá to, không quá nhỏ. Nếu dùng không
đúng, không chuẩn, sẽ không đảm bảo được tính thẫm mỹ và khó có thể chuyển
tải được nội dung bài học.
Thứ sáu: Sử dụng hợp lý một số phương pháp dạy học khi giảng bằng
Power Point. Nếu giáo viên kết hợp tốt giữa bài giảng điện tử và ghi bảng (ghi lại
tên bài, các mục của bài và tóm tắt ngắn gọn nội dung) thì việc giảng dạy sẽ đạt
hiệu quả cao nhất. Xác định được điều này, trong quá trình giảng dạy giáo viên
tránh lạm dụng công nghệ thông tin, xem công nghệ thông tin là độc tôn, là duy
nhất.
2.4. Hiệu quả của sáng kiến kinh nghiệm
Qua thực tế giảng dạy cho thấy, khi tôi sử dụng bài giảng điện tử vào một
số tiết dạy của mình, học sinh cảm thấy thích thú học tập, các em có điều kiện để
biết thêm nhiều thông tin mà lâu nay mình chưa được tiếp xúc, chưa được gặp và
thể hiện trình độ hiểu biết của mình về vấn đề mà nội dung bài học đặt ra. Bởi thế,
một khi giáo viên và học sinh xác định đúng nội dung công việc của mình thì tiết
học sẽ diễn ra một cách thoải mái, thành công và có hiệu quả.
- Kết quả thu được thông qua các tiết dạy:
+ Công việc của người giáo viên nhẹ nhàng hơn, một lượng lớn kiến thức,
hình ảnh trực quan sinh động được chuyển tải đến học sinh. Nếu trong mỗi tiết
13

học thông thường, giáo viên phải dành khá nhiều thời gian để treo tranh ảnh, bảng
phụ thao tác này có thể “gói gọn” trong bài giảng điện tử.
+ Học sinh tự làm chủ kiến thức bài học một cách độc lập, chủ động, mỗi cá
nhân học sinh đều biết làm việc và hiểu bài ngay tại lớp.
+ Qua mỗi tiết học, các em cảm thấy mình có ích và có trách nhiệm hơn với
bản thân, với nhóm học tập và với tập thể.
+ 100% giờ dạy đảm bảo thời gian, ý thức học tập, xây dựng bài của mỗi học
sinh được phát huy hết khả năng, nhiều em có học lực trung bình, yếu cũng rất
tích cực xây dựng bài, từ đó chất lượng tiết học có hiệu quả cao, học sinh hứng
thú với bài giảng sử dụng máy chiếu.
Từ khi áp dụng phương pháp dạy học ứng dụng bài giảng điện tử, bản thân
tôi đã thu được những kết quả như sau:
Bảng điều tra về mức độ hứng thú học tập bộ môn GDCD cuối học kỳ I
năm học 2016-2017 khi giáo viên ứng dụng bài giảng điện tử vào trong giảng
dạy học sinh khối 6,7,8 môn GDCD ở Trường THCS Thiệu Dương
Có hứng thú học

Tổng
Khối số học
sinh
7
152
8
120
9
97

Không có hứng thú học

SL

%

SL

%

152
120
97

100%
100%
100%

0
0
0

0
0
0

Bảng thống kê kết quả học tập môn GDCD cuối học kỳ I năm học 20162017 khi giáo viên ứng dụng bài giảng điện tử vào trong giảng dạy học sinh
khối 6,7,8 môn GDCD ở Trường THCS Thiệu Dương
Khối

7
8
9

Tổng
số
học
sinh
152
120
97

Giỏi
SL

%

Khá
SL

%

36 23.68% 80 52.64%
40 33.33% 62 51.67%
34 35.05% 39 40.21%

Học lực
TB

Yếu

Kém

SL

%

SL

%

SL

%

36
18
24

23.68%
15.00%
24.74%

0
0
0

0
0
0

0
0

0

0
0
0

14


Qua việc áp dụng bài giảng điện tử trong qua trình giảng dạy đã tạo hứng
thú học tập cho học sinh, từ đó nâng cao chất lượng giáo dục đối với môn GDCD,
tỉ lệ học sinh khá - giỏi tăng, tỉ lệ yếu - kém giảm.
Có được kết quả trên chính là nhờ sự nỗ lực và quyết tâm cao của bản thân,
tích cực ứng dụng bài giảng điện tử vào trong quá trình dạy học và sự tích lũy
chuyên môn, học hỏi đồng nghiệp về vấn đề ứng dụng công nghệ thông tin, được
sự quan tâm của Ban giám hiệu nhà trường, Chuyên môn nhà trường, Tổ chuyên
môn và đặc biệt là sự ủng hộ nhiệt tình của học sinh trong quá trình học tập.
Qua quá trình giảng dạy ở trường, với các tiết dạy ứng dụng bài giảng điện
tử, áp dụng các biện pháp đã thực hiện như được trình bày ở trên tôi mạnh dạn
đưa ra một số kinh nghiệm như sau:
2.4.1. Đối với học sinh:
Trong quá trình giảng dạy bài giảng điện tử, nhiều giáo viên trình chiếu
nhanh quá, không dành thời gian cho học sinh tìm hiểu, khắc sâu kiến thức. Đặc
biệt là đối với những học sinh có khả năng tư duy còn hạn chế. Vì thế, tùy thuộc
vào tính đặc thù của bộ môn, từng bài giảng, từng tiết dạy, khối lớp … để có sự
điều chỉnh bài giảng điện tử trong tiết dạy một cách phù hợp, hiệu quả. Giáo viên
phải có sự phân loại đối tượng học sinh, đa dạng hóa các câu hỏi để mọi tất cả các
em đều tích cực, chủ động xây dựng bài, nắm vững nội dung, kiến thức bài học.
2.4.2. Đối với giáo viên
Giáo viên cần có sự đa dạng hóa các phương pháp dạy học theo hướng đổi

mới. Khi sử dụng bài giảng điện tử nhất thiết phải có sự lưu lại nội dung chính
của bài học lên bảng, điều đó giúp cho học sinh một lần nữa dễ dàng nhận biết
được kiến thức trọng tâm, phấn trắng bảng đen là những phương tiện truyền thống
khó có thể thay thế bằng một hình thức nào khác.
Sự liên kết giữa các Slide trong nội dung bài giảng, cần chú ý mối liên hệ
hữu cơ về nội dung giữa các Slide. Trường hợp có nội dung kiến thức dài mà nhất
thiết phải xuất hiện trọn vẹn cùng lúc, ta trích xuất từng phần thích hợp để giảng,
sau đó đưa về lại trang có nội dung tổng thể, học sinh sẽ dễ hiểu và dễ ghi chép
hơn. Không nên tham kiến thức, tranh ảnh, tạo quá nhiều Slide dẫn đến đi lướt nội
dung và không hợp lí về thời gian. Chỉ nên chọn lọc những hình ảnh, thông tin
phù hợp và làm rõ nội dung, như thế bài giảng mới cô đọng, có chất lượng.
Giáo viên cần có sự chuẩn bị cho các tình huống bất ngờ có thể xảy ra trong khi
giảng dạy bài giảng điện tử:
Một là: Sự cố mất điện nếu giáo viên đang giảng bài
15


Hai là: Cần nắm được kĩ năng sử dụng và khắc phục sự cố trình chiếu.
Điều tất yếu là khi giảng dạy bằng bài giảng điện tử đòi hỏi giáo viên phải nắm
vững các thao thác cơ bản khi sử dụng máy chiếu. Vì khi sử dụng, giáo viên có
thể gặp phải những sự cố nhất định xuất phát từ một số nguyên nhân như: thứ tự
các Slide hiển thị trong nội dung giảng xuất hiện trên màn hình không đúng như
bài giảng đã chuẩn bị, màu sắc của các Slide sau khi qua máy chiếu không còn
chuẩn thường là mờ, đặt chế độ trình chiếu không đúng, góc chiếu, tiêu cự không
hợp lý... Bởi vậy, trước khi tiến hành giảng dạy bằng bài giảng điện tử, cần phải
được người có chuyên môn hướng dẫn cụ thể về kỹ năng sử dụng các thiết bị,
máy móc và cách khắc phục các sự cố thông thường.
3. KẾT LUẬN VÀ KIẾN NGHỊ
3.1. Kết luận
Môn học GDCD ở Trường THCS là một môn học có chức năng cực kỳ

quan trọng, là môn học trực tiếp hình thành các phẩm chất và các kỹ năng theo
các chuẩn mực đạo đức, pháp luật. Hình thành niềm tin có cơ sở khoa học về lý
tưởng cao đẹp mà con người luôn luôn vươn tới là chân - thiện - mĩ. Bước đầu
bồi dưỡng cho học sinh những phương pháp tư duy biện chứng, tích cực đấu
tranh chống những cái sai, cái cũ, cái lỗi thời, cái tiêu cực và lạc hậu. Biết kế
thừa những truyền thống tốt đẹp của dân tộc, từng bước hình thành ở học sinh
thói quen và kỹ năng vận dụng những tri thức đã học vào cuộc sống, học tập, lao
động và sinh hoạt. Giúp học sinh định hướng đúng đắn về các giá trị đạo đức,
những quy định của pháp luật, các tư tưởng chính trị trong hoạt động xã hội,
trong cuộc sống hiện tại và sau này.
Sự ra đời của phương pháp mới bao giờ cũng gặp những khó khăn, đòi hỏi
người giáo viên phải có ý thức, trình độ chuyên môn và quyết tâm tìm tòi, thử
nghiệm với những bước đi vững chắc mới có thể đạt được hiệu quả cao. Ứng
dụng bài giảng điện tử trong giảng dạy môn GDCD là một thách thức đòi hỏi cả
giáo viên lẫn học sinh cần phải biết học hỏi, khai thác, ứng dụng để biến nó trở
thành công cụ đắc lực góp phần đổi mới phương pháp dạy - học có hiệu quả. Để
tiết học GDCD không còn là tiết “xả hơi” của học sinh, xoá tan trong ký ức
của học sinh để các em không xem môn GDCD là môn học phụ.
Có như thế giờ dạy môn GDCD mới thật sự mang lại hiệu quả, từ
đó mới nâng cao được chất lượng giáo dục. Vấn đề đặt ra hiện nay là xu thế sử
dụng công nghệ thông tin trong việc biên soạn và giảng dạy như là một công cụ
16


dạy học mang lại chất lượng, hiệu quả cao. Do đó, đòi hỏi bản thân giáo viên
cũng phải tự học, tự nâng cao khả năng tin học của mình cho phù hợp với xu thế
chung.
3.2. Kiến nghị
Trong khuôn khổ bài viết này, tôi xin có một vài đề xuất nhằm tạo hứng thú
học tập cho học sinh thông qua việc sử dụng bài giảng điện tử vào dạy học môn

GDCD như sau:
Một là: Tăng cường đề xuất làm các phương tiện dạy học (có thể) cho bộ
môn GDCD ở cấp trường (bao gồm: sơ đồ, tranh ảnh, số liệu, Video minh họa...)
Hai là: Mua sắm thêm tài liệu tham khảo, đầu tư cơ sở vật chất, nhất là các
tài liệu và các thiết bị tin học phục vụ cho việc ứng dụng bài giảng điện tử
(phòng học chức năng, đồ dùng dạy học).
Ba là: Tổ chức nhiều hơn nữa các tiết dạy có ứng dụng bài giảng điện tử
trong nhà trường cho tất cả các giáo viên theo tháng, học kì, nhằm đánh giá, rút
kinh nghiệm, để ngày một nâng cao chất lượng dạy - học.
Trên thực tế, việc nghiên cứu và ứng dụng sáng kiến này chỉ trong phạm vi
ở Trường THCS Thiệu Dương, vì thế chưa thể đánh giá được toàn diện và chính
xác nhất những ưu điểm và hạn chế của việc ứng dụng bài giảng điện tử để tạo
hứng thú học tập cho học sinh đối với môn học GDCD. Vì vậy, tôi rất mong nhận
được sự động viên, cổ vũ cùng những lời góp ý chân thành từ các đồng nghiệp, từ
các cấp quản lí để sáng kiến của tôi ngày một hoàn thiện hơn và nếu có thể sẽ
được áp dụng rộng rãi, mang lại hiệu quả, góp phần nâng cao chất lượng giáo dục
nói chung và chất lượng bộ môn GDCD nói riêng. Rất mong nhận được sự đóng
góp của các đồng chí, đồng nghiệp.
Tôi xin chân thành cảm ơn !
XÁC NHẬN CỦA

Thiệu Dương, ngày 30 tháng 03 năm 2017

THỦ TRƯỞNG ĐƠN VỊ

Tôi xin cam đoan đây là SKKN của mình viết,
không sao chép nội dung của người khác.
Tác giả

Phạm Xuân Dũng

17


Trịnh Thị Huế
TÀI LIỆU THAM KHẢO
1. Văn kiện Đại hội Đảng Cộng Sản Việt Nam lần thứ IX - NXB Chính trị Quốc
gia, Hà Nội, 2001.
2. Sách giáo khoa, sách giáo viên GDCD các lớp 6, 7, 8, 9 - NXB Giáo dục, 2011
3. Sách chuẩn kiến thức, kĩ năng môn Giáo dục công dân THCS – NXB Giáo dục
Việt Nam năm 2009
4. Những vấn đề chung về đổi mới giáo dục THCS môn GDCD – NXB Giáo dục,
2007.
5. Tài liệu tập huấn pháp luật dành cho giáo viên giảng dạy môn Giáo dục công
dân năm 2011.
6. Một số bài viết về đổi mới phương pháp dạy học và đổi mới kiểm tra đánh giá
– Do Sở GD&ĐT Thanh Hóa tổ chức
7. Một số vấn đề đổi mới phương pháp dạy học môn GDCD THCS – NXB Giáo
dục, 2008.
8. Một số website và báo điện tử khác.

18


DANH MỤC
CÁC ĐỀ TÀI SÁNG KIẾN KINH NGHIỆM ĐÃ ĐƯỢC HỘI ĐỒNG ĐÁNH
GIÁ XẾP LOẠI CẤP PHÒNG GD&ĐT, CẤP SỞ GD&ĐT VÀ CÁC CẤP
CAO HƠN XẾP LOẠI TỪ C TRỞ LÊN
Họ và tên tác giả: Trịnh Thị Huế
Chức vụ và đơn vị công tác: Giáo viên T rường THCS Thiệu Dương, thành
phố Thanh Hóa

TT

01

02

03

Tên đề tài SKKN

Cấp đánh giá
xếp loại
(Phòng, Sở,
Tỉnh...)

Một số biện pháp nâng cao
Phòng GD&ĐT
hiệu quả giáo dục đạo đức
huyện Bá Thước
trong môn GDCD
Tạo hứng thú học tập cho học
Phòng GD&ĐT
sinh trong các bài học đạo
TP Thanh Hóa
đức môn GDCD
Tạo hứng thú học tập cho học
UBND TP
sinh trong các bài học đạo
Thanh Hóa

đức môn GDCD

Kết quả
đánh giá
xếp loại
(A, B,
hoặc C)

Năm học
đánh giá xếp
loại

A

2012-2013

A

2014-2015

B

2014-2015

19